Vergide Gündem. Tax Agenda. Kasım/November Bireysel emeklilik sisteminden kat l mc lara yap lan ödemelerde stopaj uygulamas Murat Demir

Transkript

1 Vergide Gündem Tax Agenda Kasım/November 2009 Bireysel emeklilik sisteminden kat l mc lara yap lan ödemelerde stopaj uygulamas Murat Demir Kamu tafl nmazlar n n yat r mlara tahsisine iliflkin usul ve esaslar Özgür Kahraman English translation Dünya dan vergi haberleri Elif Ayd n Resmi Gazete den... Ahmet Selim Ünlü Sirküler indeks Vergi takvimi Vergi hakk nda Concerning tax

2 Vergide Gündem Murat Demir Bireysel emeklilik sisteminden kat l mc lara yap lan ödemelerde stopaj uygulamas 1. Girifl Toplumlarda çal flma hayat n n kifliler aç s ndan en önemli unsurlar ndan birisi, çal flt klar süre boyunca elde ettikleri gelirlerini emeklilik dönemlerinde de devam ettirme arzular d r. Bu ihtiyaçtand r ki zaman içerisinde devletler çeflitli sosyal güvenlik sistemleri oluflturmufl, çal flanlar n n elde etti i gelirler üzerinden çal flt klar süre boyunca prim kesintileri yapmak suretiyle da t m esasl sosyal güvenlik sistemleri kurmufllard r. Bu sayede çal flan nüfusa emeklilik dönemlerinde, sisteme kat ld klar oranlarda ayl klar ba lanarak kiflilerin çal flamad klar dönemlerde ihtiyaçlar n karfl layacaklar kaynaklar yarat lm flt r. Ancak, zaman içerisinde meydana gelen toplumsal geliflmelere paralel olarak ülke nüfuslar ndaki do um ve ölüm oranlar düflmüfl, buna ba l olarak da ço u ülkede genç ve çal flan nüfus yerini yafll ve emekli nüfusa b rakm flt r. Dolay s yla çal flt klar esnada prim ödeyen genç nüfusun sisteme olan katk s düflmüfl, ancak emekli olarak sistemden ayl k elde etme hakk kazanan nüfusun sistemde oluflturdu u yük artm flt r. Buna baz iktidarlar n seçmenlerini art rmaya yönelik politikalarla getirdikleri imtiyazl emeklilik uygulamalar da eklenince, sosyal güvenlik sistemlerine emeklilik yafl n n art r lmas yahut emeklilik ayl klar n n ihtiyac n alt nda belirlenmesi gibi önlemler ile müdahale edilme zorunlulu u gelmifltir. Tüm bu sürecin sonucu olarak, devletlerin oluflturdu u sosyal güvenlik sistemlerinden kiflilerin elde edecekleri emekli ayl klar na katk da bulunacak ve çal flan nüfusun yafl ortalamas ndan veya katk tutar ndan etkilenmeyecek fon esasl sistemlerin kurulmas ihtiyac do mufltur. Bu amaçla kurulan bireysel emeklilik sistemlerinde, bireylerin çal flt klar süre boyunca ödeyecekleri katk paylar n n, kendi adlar na yat r m fonlar nda de erlendirilerek emekli olduklar dönemde maafl olarak geri ödenmesi veya istenilen dönemde sistemden ayr lmak suretiyle kendilerine ödenmesi imkan getirilmifltir. Ülkemizde ise bu geliflmelere paralel olarak, tarihinden itibaren yürürlükte olmak üzere 4632 say l Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yat r m Sistemi Kanunu yay mlanm flt r. Buna göre sisteme girifl tarihinden itibaren en az 10 y l sistemde bulunma ve 10 y l süreyle katk pay ödeme koflulu ile 56 yafl tamamlad ktan sonra emeklili e hak kazan lmaktad r. Söz konusu sistem hem girifl hem de sistemde bulunma aflamas nda gönüllülük esas na dayand ndan, kat l mc lar istedikleri anda tüm birikimlerini alarak sistemden ç kabilmektedirler. Söz konusu kanun ile sistem hakk nda di er baz düzenlenmeler de yap lm fl, sistemin özendirilmesi ve gelifltirilmesi amac ile çeflitli vergi teflvikleri sa lanm flt r. Bu kapsamda sa lanan vergi teflviklerini kat l mc lara ve ilgili yasa çerçevesinde kurulan emeklilik fonlar na sa lanan teflvikler olarak s n fland rmak mümkündür. Buna göre kat l mc lara sisteme ödedikleri katk paylar n vergi matrahlar ndan indirebilme imkan getirilmifltir. Sistemden beklenen fayda süresi ile karfl laflt r ld nda oluflumu ve yasal düzenlemesi çok yak n bir tarihe dayanan bireysel emeklilik sistemi hakk nda, 3 no'lu 2

3 stanbul Vergi Mahkemesinin taraf ndan verilen bir kararda, sistemden kat l mc ya yap lan ödemeye ait anapara tutarlar n n vergi kesintisine tabi tutulmamas gerekti i sonucuna var lm flt r. 2. Bireysel emeklilik sisteminin vergi avantajlar b) On y l süreyle katk pay ödemifl olmakla birlikte bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakk kazanmadan ayr lanlar ile di er sand k ve sigortalardan on y l süreyle prim veya aidat ödeyenlere ve vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayr lanlara yap lan ödemeler, a. Kat l mc aç s ndan sa lanan avantajlar tarih ve say l Resmi Gazete'de yay mlanarak tarihinde yürürlü e giren 4697 say l kanunun 4. maddesi ile de ifltirilen Gelir Vergisi Kanunu'nun 63. maddesinin 1. f kras n n 3 numaral bendinde; sigortan n veya emeklilik sözleflmesinin Türkiye'de kain ve merkezi Türkiye'de bulunan bir sigorta veya emeklilik flirketi nezdinde akdedilmifl olmas flart yla; ücretlinin flahs na, efline ve küçük çocuklar na ait hayat, ölüm, kaza, hastal k, sakatl k, iflsizlik, anal k, do um ve tahsil gibi flah s sigorta poliçeleri için hizmet erbab taraf ndan ödenen primler ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katk paylar n n ücret matrah ndan indirilebilece i hükmüne yer verilmifltir. Ancak indirim konusu yap lacak prim, aidat ve katk lar n toplam n n, ödendi i ayda elde edilen ücretin %10'unu (bireysel emeklilik sistemi d fl ndaki flah s sigorta poliçeleri için ödenen primlerde, ödendi i ayda elde edilen ücretin % 5'ini) ve y ll k olarak asgari ücretin y ll k tutar n aflmamas gerekmektedir. Bireysel emeklilik sistemi ile di er flah s sigortalar için ödenen primlerin birlikte olmas halinde, matrahtan indirim konusu yap labilecek tutar ücretin %10'u ile s n rl olmakta, flah s sigorta primleri için %5'lik s n r ayr ca aranmaktad r. Ödenen katk paylar n n vergi matrah ndan indirimi ile ödeme belgelerinin mahiyeti hakk nda detayl aç klamalar ise Gelir Vergisi Kanunu 256 No'lu Genel Tebli i'nde yap lm flt r. Ayr ca tarih ve say l Resmi Gazete'de yay mlanan 5228 say l kanunun 28'inci maddesi ile Gelir Vergisi Kanunun 89'uncu maddesinde de ifliklik yap larak, bireysel emeklilik sistemine ödenen katk paylar ile flah s sigorta primlerinin y ll k beyanname veren mükellefler taraf ndan da indirim olarak dikkate al nabilmesi sa lanm flt r. Bahsi geçen 4697 say l kanun ile Gelir Vergisi Kanunu'nun 75. maddesinin ikinci f kras n n 15 numaral bendine eklenen hüküm uyar nca afla da yer verilen ödemeler menkul sermaye irad olarak nitelendirilmifltir. Tüzel kiflili i haiz emekli sand klar, yard m sand klar ile emeklilik ve sigorta flirketleri taraf ndan; a) On y l süreyle prim, aidat veya katk pay ödemeden ayr lanlara yap lan ödemeler, c) Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakk kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayr lanlara yap lan ödemeler. Söz konusu iratlar üzerinden yap lacak vergi kesintisi konusu ise yine 4697 say l kanun ile Gelir Vergisi Kanunu'nun 94. maddesinin birinci f kras na eklenen 15 numaral bent ile hüküm alt na al nm flt r. An lan madde hükmü çerçevesinde yap lacak stopaj oranlar 2003/6577 say l Bakanlar Kurulu Karar ile afla daki flekilde belirlenmifltir. Buna göre 15 numaral bendin; - (a) alt bendinde yer alan ödemeler üzerinden % 15 - (b) alt bendinde yer alan ödemeler üzerinden % 10 - (c) alt bendinde yer alan ödemeler üzerinden % 5 oran nda vergi kesintisi yap lmas gerekmektedir. Öte yandan, Gelir Vergisi Kanunu'nun 22'inci maddesinde ise bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakk kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayr lanlara yap lan ödemelerin % 25'i gelir vergisinden müstesna tutulmufltur. stisna edilen tutar üzerinden 94'üncü maddenin birinci f kras n n (15) numaral bendine göre ayr ca tevkifat yap lamamaktad r. Dolay s yla, 75'inci maddenin 2. f kras n n (c) bendinde yer alan ödemeler üzerinden yap lacak vergi kesintisi, bu ödemelerin yaln zca %75'ine uygulanacakt r. Ayr ca, emeklilik flirketleri taraf ndan kat l mc lara yap lacak söz konusu ödemeler üzerinden uygulanacak vergi kesintisi, nihai vergilendirme olmaktad r. Zira, Kanun'un 86' nc maddesinin 1 numaral f kras n n (a) bendi uyar nca, 75'inci maddenin 15 numaral bendinde yaz l menkul sermaye iratlar için tam mükelleflerce y ll k beyanname verilmeyece i, di er gelirler için beyanname verilmesi halinde ise bu gelirlerin beyannameye dahil edilmeyece i hüküm alt na al nm flt r. b. Emeklilik yat r m fonlar na sa lanan avantajlar Bilindi i üzere bireysel emeklilik sisteminde kat l mc lar n ödedikleri katk paylar kendi adlar na oluflturulan hesaplarda takip edilerek, emeklilik flirketlerince oluflturulan emeklilik fonlar ile sistemde kal nd süre boyunca de erlendirilmektedir. Bu flekilde oluflturulan emeklilik yat r m fonlar n n portföyünde yer alan araçlar vas tas ile elde edece i kazanç kurumlar vergisinden istisna tutularak önemli bir vergi avantaj daha sa lanm flt r. Bu kapsamda, yine 4697 say l kanunun 9'uncu maddesi ile önce 3

4 5422 say l Mülga Kurumlar Vergisi Kanun'un 8. maddesinin 2 numaral f kras n n (e) bendine göre emeklilik yat r m fonlar n n kazançlar kurumlar vergisinden istisna tutulmufltur. Daha sonra ise 5520 say l yeni Kurumlar Vergisi Kanunu'nun yay mlanmas ile bahsi geçen istisna bu kanunun 5'inci maddesinin 1 numaral f kras n n (d-5) bendinde yer alarak uygulama devam ettirilmifltir. Bu yönüyle bireysel emeklilik sistemine ödenen katk paylar n n sistemde oluflturdu u birikim menkul sermaye olarak nitelendirilmekte, sistemde kal nan süre boyunca kat l mc n n bu menkul sermayeyi hür iradesi ile belirledi i emeklilik fonlar na yat rmas sonucu elde edilen kazanç ise irat olarak tan mlanmaktad r. Ayr ca 5520 say l kanunun 15'inci maddesinin 3 numaral f kras uyar nca ayn Kanunun 5'inci maddesinin birinci f kras n n (d) bendinde yaz l kazançlardan emeklilik yat r m fonlar n n kazançlar hariç olmak üzere, da t ls n veya da t lmas n, kurum bünyesinde % 15 oran nda vergi kesintisi yap laca belirtilmifltir. Bunun yan s ra, Gelir Vergisi Kanunu'nun Geçici 67'nci maddesinin 5 numaral f kras uyar nca Sermaye Piyasas Kanunu'na göre kurulan borsa yat r m fonlar ve emeklilik yat r m fonlar n n elde ettikleri kazançlar üzerinden söz konusu maddenin 1 ve 4 numaral f kralar uyar nca vergi kesintisi yap lmayaca hüküm alt na al nm flt r. Dolay s yla, Kurumlar Vergisi Kanunu'nda istisna tutulan emeklilik yat r m fonlar n n kazançlar için, gerek Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 15, gerekse de Gelir Vergisi Kanunu'nun geçici 67'inci maddeleri uyar nca vergi kesintisi yap lmayacakt r. 3. Vergi Mahkemesi karar ve de erlendirilmesi stanbul 3 No'lu Vergi Mahkemesi'nin tek hakimle vermifl oldu u bir kararda, bireysel emeklilik sisteminden 10 y l doldurmadan ayr lan bir flahsa yap lan ödemenin toplam tutar üzerinden Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddesinin 15 numaral f kras n n (a) bendi uyar nca yap lan vergi kesintisinin hatal oldu u, yap lacak kesintinin davac ya ödenen toplam tutar üzerinden de il sistemde kal nd süre boyunca elde edilen getiri tutar üzerinden yap lmas gerekti i belirtilmifltir. Söz konusu vergi mahkemesi karar na göre, vergi kesintisi yap lacak tutar n Gelir Vergisi Kanunu'nun 75'inci maddesinde say lan menkul sermaye iratlar ndan biri olmas ve menkul sermaye irad n n tan m çerçevesinde yaln zca elde edilen getirinin anlafl lmas gerekmektedir. Gelir Vergisi Kanunu'nun 75'inci maddesinde yap lan tan mda; sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti d fl nda nakdi sermaye veya para ile temsil edilen de erlerden müteflekkil sermaye dolay s yla elde etti i kar pay, faiz, kira ve benzeri iratlar n menkul sermaye irad olarak de erlendirilece i hükme ba lanm flt r. Söz konusu tan m dikkate al nd nda, nakdi sermaye veya para ile temsil edilen de erler üzerinden elde edilen kazançlar n menkul sermaye irad olarak tan mland anlafl lmaktad r. Her ne kadar Gelir Vergisi Kanunu'nun 75'inci maddesinin 15 numaral f kras nda kat l mc lara yap lan ödemelerden bahsetse de, yukar da aç klanan irat tan m dikkate al nd nda yap lacak vergi kesintisinin yaln zca sistemden elde edilecek getiri üzerinden yap lmas gerekti i görülmektedir. a. Karar n, ücret geliri elde edenler aç s ndan de erlendirilmesi Kat l mc lara sa lanan vergi teflviki dikkate al nd nda; kiflilerin ücret geliri elde ettikleri dönemde sisteme yapt klar ödemelerin ilgililerin vergi matrah ndan düflülmesi ve sisteme ödenecek katk paylar n n vergi d fl b rak larak sistemin özendirilmek istendi i görülmektedir. Ancak sisteme kat l m esnas nda vergi d fl b rak lan bu katk paylar n n daha sonra sistemden ç k lmas esnas nda menkul sermaye irad oldu u gerekçesiyle vergi kesintisine tabi tutulmas, bahsedilen amaca ulafl lmas na engel teflkil etmekte ve sadece geçici süreli bir teflvik unsuru yarat lmas na neden olmaktad r. Örne in, ayl k olarak TL ücret geliri elde eden bir kiflinin bireysel emeklilik sisteme her ay ödeyece i 90 TL'lik katk pay, vergi matrah ndan düflülerek istisna edilecektir. Söz konusu kiflinin bireysel emeklilik sistemine katk pay ödemeyi tercih etmemesi durumunda oluflacak tablo karfl laflt rmal olarak afla da sunulmaktad r. BES'ne Katk Pay Ödenmesi Durumunda Brüt Ücret 1.000, ,00 SSK Primi flçi Pay 140,00 140,00 flsizlik Primi flçi Pay 10,00 10,00 ndirim stisna Öncesi Ücret Matrah 850,00 850,00 BES Katk Pay 90, Ücret Geliri Matrah 760,00 850,00 Gelir Vergisi (%15) 114,00 127,50 Damga Vergisi 6,00 6,00 Net Ücret 730,00 716,50 Dolay s yla kiflinin bireysel emeklilik sistemine katk pay ödemesi durumunda, yukar da verilen örnekteki 90 TL'lik ödeme için 13,50 TL'lik vergi avantaj na sahip olmaktad r. BES'ne Katk Pay Ödenmemesi Durumunda 4

5 Bu flekilde kiflinin sisteme katk pay ödedi i süre boyunca birikimini çeflitli portföylere sahip emeklilik fonlar nda de erlendirerek 9'uncu sene sonunda sistemde TL'sinin bulundu u ve sistemden ç kmak istedi ini varsayal m. Bu durumda, kiflinin toplam birikimi üzerinden ilgili emeklilik flirketince %15 oran nda vergi kesintisi (2.400 TL) yap larak kifliye TL'lik ödeme yap lacakt r. Halbuki sisteme 9 sene boyunca sabit olarak yap ld varsay lan ödemelerin toplam (90 x 12 x 9=) TL, sistemden bu süre içerisinde elde edilen getiri tutar ise TL'dir. (Konunun daha basitlefltirilmesi amac yla bireysel emeklilik flirketleri taraf ndan yap lan kesintiler dikkate al nmam flt r.) Ancak bu kiflinin sistemden ç k fl esnas nda toplam ödeme tutar üzerinden vergi kesintisi uygulanacakt r. Bir baflka anlat mla, sistemin özendirilmesi amac ile y llar itibariyle vergi d fl b rak lan toplam TL tutar ndaki katk pay ; sistemden ç k ld dönemde sabit oranda bir vergiye tabi tutulmufl olmaktad r. Artan oranl vergi uygulamas nedeniyle kat l mc lar n kümülatif gelir vergisi matrahlar n n %15'ten yüksek oranda vergiye tabi oldu u dönemlerde, vergi d fl b rak lan katk paylar için sonradan %15'lik kesintisi yap lmas ufak da olsa bir vergi avantaj sa lamaktad r. Bu kapsamda, 9 y l boyunca zaman zaman 2'nci vergi dilimi olan %20'ye tabi hale gelen kiflinin ücret gelirinden, bireysel emeklilik sistemine ödenen katk paylar n n düflülmesi ile bu oranda fayda sa layan kat l mc lar; sistemden 10 y l doldurmadan ç kmalar halinde elde edecekleri ödemeler için yaln zca % 15'lik bir vergi kesintisine tabi tutulacak; bu sayede %5'lik vergi fark ndan yararlanm fl olacaklard r. Söz konusu fayda, kat l mc n n kümülatif vergi matrah n n %27 ve %35'lik vergi dilimlerine isabet etti i dönemlerde sisteme katk pay ödemesi ile daha da yükselecektir. Öte yandan, bahsi geçen Vergi Mahkemesi karar uyar nca bu örnekte yaln zca sistemde kal nd süre boyunca elde edilen getiri tutar üzerinden (6.280 x % 15=) 942 TL vergi hesaplanmas gerekirken, (9.720 x % 15=) TL tutar nda fazla vergi kesintisi yap lm fl olmaktad r. b. Karar n, beyana tabi geliri olmayan kifliler aç s ndan de erlendirilmesi Beyana tabi herhangi bir geliri olmamakla beraber, sisteme katk pay ödeyen kat l mc lar aç s ndan, sistemden ayr ld klar esnada yap lacak tüm ödeme üzerinden vergi kesintisi uygulanmas daha adaletsiz durumlar n oluflmas na neden olmaktad r. Zira, bu kat l mc lar herhangi bir gelir elde etmedikleri için Gelir Vergisi Kanunu'nda yer alan istisnalardan da yararlanamamaktad rlar. Söz konusu kat l mc lar vergi avantajlar ndan yararlanamad klar gibi sistemden ç kt klar esnada kendilerine yap lacak ödemeler üzerinden de Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddesi kapsam nda vergi kesintisine tabi olmaktad rlar. Dolay s yla, sistemin bu aç dan emekli olma imkan sunmas haricinde hiçbir özendirici yönü kalmamakta, kiflilerin birikimlerini harcama yahut di er yat r m araçlar ile de erlendirmeleri daha olas görünmektedir. Halbuki, bireysel emeklilik sisteminin ana hedeflerinden bir tanesi de tasarruflar bünyesinde toplayarak, sermaye piyasas n derinlefltirmek ve bu sayede özel sektöre etkin kaynaklar yaratmakt r. Bahsi geçen Vergi Mahkemesi karar ile beyana tabi herhangi bir geliri bulunmayan kat l mc lar n da sisteme girmesinin önü aç lm fl olacakt r. Bu durumda kat l mc lar yaln zca sistemde kald klar süre boyunca elde edecekleri gelir üzerinden vergilendirileceklerinden, sistemin daha da cazip hale gelmesi sa lanm fl olacakt r. 4. Yarg süreci Söz konusu karar stanbul 3 no'lu Vergi Mahkemesi taraf ndan tek hakimle verilmifl olup, idarenin bu karara itiraz halinde dava stanbul Bölge dare Mahkemesince kesin karara ba lanacakt r. Ancak darenin bu karar aleyhine Bölge dare Mahkemesinde itirazda bulunup bulunmad bilinmemektedir. Vergi Mahkemesinin sözü geçen karar na istinaden davay açan kifli taraf ndan idareden ilgili tutar n iadesi talep edilebilecektir. Dolay s yla fazla kesilmifl olan verginin iadesi için karar n kesinleflmesinin beklenmesine gerek bulunmamaktad r. Öte yandan, daha önce sistemden ayr lan ve ald tüm ödemeler üzerinden vergi kesintisi yap lan kat l mc lar n, söz konusu karar emsal göstererek idareden iade talebinde bulunabilecekleri ve idarenin bu talebe olumsuz yaklaflmas halinde idare aleyhine dava yoluna gidilebilece ini düflünüyoruz. Bu tarihten sonra sistemden ayr lanlar aç s ndan da ayn yöntemin izlenebilece i kanaatindeyiz. 5. Sonuç 4632 say l kanun ile yürürlü e giren bireysel emeklilik sistemi, kat l mc lar na gönüllülük esas na dayanan yard mc bir sosyal güvenlik sistemi oluflturarak, kiflilerin sistemde belirli bir süre kalmalar halinde toplu ödeme veya emeklilik ayl elde etme imkan sa lamaktad r. Sistemden faydalanan kat l mc lar n gerek yasada belirlenen flartlar n sa lanmas ile emeklilik ayl tercih etmesi gerekse de herhangi bir zamanda sistemden ç kmak istemeleri mümkündür. Bu yönüyle sistem ayn zamanda bir 5

6 yat r m arac na dönüflebilmekte, ülke kaynaklar n n verimli kullan m aç s ndan da önem arzetmektedir. Ülkemizde, yasan n yürürlü e girdi i günden bugüne kadar geçen süre dikkate al nd nda sistemin henüz geliflme evresini devam ettirdi i anlafl lmaktad r. Bu kapsamda, özellikle yat r m amac güderek sisteme kat lanlar n önümüzdeki y llarda sistemden ç kmak istemesi durumunda ciddi bir vergi yükü ile karfl laflacaklar görülmektedir. Her ne kadar sistemin özendirilmesi amac ile baz kat l mc lara gelir vergisi teflvikleri sa lanm flsa da, ç k flta vergi d fl b rak lan katk paylar n n da vergiye tabi tutulmas kat l mc lara a r bir yük getirmektedir. Zira kanunda yap lan tan mlama ile menkul sermaye irad olarak s n fland r lan ve tamam üzerinden vergi kesintisi uygulanan bu ödemelerin asl nda menkul sermaye tutar ile buna ba l olarak oluflan irat tutarlar ndan ibaret oldu u görülmektedir. Buna göre gelir vergisi prensip olarak kazanç üzerinden al nan bir vergi olmas na karfl n; bireysel emeklilik sisteminden yap lan tüm ödemelere (katk paylar dahil) vergi kesintisi uygulanmas söz konusu verginin servet üzerinden al nan bir vergi özelli i arzetmesine neden olmaktad r. Bunun ise Gelir Vergisi Kanunu'nun özüne ayk r oldu u kanaatindeyiz. flte tam bu noktada, 3 no'lu stanbul Vergi Mahkemesi'nin bir kat l mc taraf ndan idare aleyhine açt davada bireysel emeklilik sistemine ödenen katk paylar n n vergilemeden ari tutularak yaln zca sistemden elde edilen getiri üzerinden vergi kesintisi yap lmas gerekti i yönündeki karar önemli bir geliflme olarak alg lanmaktad r. 6

7 Vergide Gündem Özgür Kahraman Kamu tafl nmazlar n n yat r mlara tahsisine iliflkin usul ve esaslar 1. Girifl tarihli ve say l Resmi Gazete'de yay mlanan yönetmelik ile birlikte Kamu Tafl nmazlar n n Yat r mlara Tahsisine Yönelik Usul ve Esaslar belirlenmifltir. Söz konusu usul ve esaslar, tarihli ve 4706 say l Hazineye Ait Tafl nmaz Mallar n De erlendirilmesi ve Katma De er Vergisi Kanununda De ifliklik Yap lmas Hakk nda Kanunun ek 3. maddesi ile tarihli ve 2009/15199 say l Bakanlar Kurulu Karar yla yürürlü e konulan Yat r mlarda Devlet Yard mlar Hakk nda Karara dayan larak haz rlanm flt r. Nitekim tarihli ve 2009/15199 say l Bakanlar Kurulu Karar n n yat r m yeri tahsisini düzenleyen 11. maddesinde, tarihli ve 4706 say l Kanunun ek 3. maddesi hükmü çerçevesinde Müsteflarl kça teflvik belgesi düzenlenmifl büyük ölçekli yat r mlar ile bölgesel desteklerden yararlanacak yat r mlar için Maliye Bakanl nca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yat r m yeri tahsis edilebilece i ifade edilmifltir. konulan Yat r mlarda Devlet Yard mlar Hakk nda Karar gere ince grupland r lan illerde ve teflvik edilen sektörlerde yat r m yapacak yat r m teflvik belgesi sahibi gerçek ve tüzel kiflilere ön izin ve kullanma izni verilmesine veya irtifak hakk tesis edilmesine iliflkin ifllemleri düzenlemektir. Usul ve esaslar n kapsam na; mülkiyeti Hazineye, özel bütçeli idarelere, il özel idarelerine veya belediyelere ait tafl nmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu alt ndaki yerler girmektedir. Buna göre yönetmeli in 7 numaral ekinde grupland r lan illerde ve teflvik edilen sektörlerde yat r m yapacak yat r m teflvik belgesi sahibi gerçek ve tüzel kiflilere ön izin ve kullanma izni verilmesine veya irtifak hakk tesis edilmesine iliflkin ifllemler söz konusu yönetmelikle düzenlenmektedir. flbu yaz m z, yukar da yer verilen yönetmelik ile düzenlenen Kamu Tafl nmazlar n n Yat r mlara Tahsisine Yönelik Usul ve Esaslar hakk nda okuyucuyu bilgilendirmeyi amaçlamaktad r. 2. Amaç ve Kapsam Kamu Tafl nmazlar n n Yat r mlara Tahsisine Yönelik Usul ve Esaslar Yönetmeli inin (yönetmelik) amac mülkiyeti Hazineye, özel bütçeli idarelere, il özel idarelerine ve belediyelere ait tafl nmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu alt ndaki yerler üzerinde tarihli ve 2009/15199 say l Bakanlar Kurulu Karar yla yürürlü e 7

8 Yat r m teflvik uygulamalar ndaki bölgeler ve bölgeler kapsam ndaki iller afla daki gibidir. I. BÖLGE II. BÖLGE III. BÖLGE IV. BÖLGE STANBUL BALIKES R-ÇANAKKALE (BOZCAADA, GÖKÇEADA HAR Ç) KONYA-KARAMAN KASTAMONU-ÇANKIRI-S NOP TEK RDA -ED RNE- KIRKLAREL AYDIN-DEN ZL -MU LA HATAY-KAHRAMANMARAfi- OSMAN YE TRABZON-ORDU-G RESUN-R ZE- ARTV N-GÜMÜfiHANE ZM R ANTALYA-ISPARTA-BURDUR KIRIKKALE-AKSARAY-N DE- NEVfiEH R-KIRfiEH R BURSA-ESK fieh R-B LEC K ADANA-MERS N MAN SA-AFYONKARAH SAR- KÜTAHYA-UfiAK ERZURUM-ERZ NCAN-BAYBURT A RI-KARS-ARDAHAN-I DIR KOCAEL -SAKARYA-DÜZCE- BOLU-YALOVA KAYSER -S VAS-YOZGAT VAN-MUfi-B TL S-HAKKAR ANKARA ZONGULDAK-KARABÜK-BARTIN MALATYA-ELAZI -B NGÖL- TUNCEL SAMSUN-TOKAT-ÇORUM-AMASYA GAZ ANTEP-ADIYAMAN-K L S fianliurfa-d YARBAKIR MARD N-BATMAN-fiIRNAK-S RT ÇANAKKALE L BOZCAADA VE GÖKÇEADA LÇELER 3. Teflvikten yararlanacak yat r mc lar ve yararlanma flartlar Yat r m yeri tahsisi teflvikinden gerçek ve tüzel kifliler yararlanabilecek olup söz konusu teflvikten yararlanabilmek için, a) Hazine Müsteflarl nca verilmifl yat r m teflvik belgesi sahibi olunmas, b) rtifak hakk veya kullanma iznine konu tafl nmazlar üzerinde gerçeklefltirilecek toplam yat r m tutar, tafl nmaz maliki idarelerce bu tafl nmazlara takdir edilecek rayiç de erin tar m ve hayvanc l k yat r m için bir, turizm yat r mlar için iki, di er yat r mlar için üç kat ndan az olmamas, ancak bununla birlikte; toplam sabit yat r m tutar n n I. ve II. Bölgelerde birmilyon Türk Liras, III. Ve IV. Bölgelerde ise beflyüzbin Türk Liras ndan az olmamas, c) Talep edilen tafl nmaz n bulundu u ilçenin mülkî s n rlar içinde organize sanayi veya endüstri bölgesi bulunmas hâlinde, bu bölgelerde yer alabilecek yat r mlar için tahsis edilecek bofl parsel bulunmamas veya bu bölgelerde yap lmas uygun görülmeyen yat r mlardan olmas flartlar n tafl mas, d) Taahhüt edilen yat r m n en az yüzde yirmisini karfl layacak miktarda net özkayna a sahip olunmas, e) Yat r m n ne flekilde finanse edilece inin beyan edilmesi, f) Taahhüt edilen yat r m n toplam tutar on milyon Türk Liras n aflan yat r mlarda fizibilite raporu ve finansman tablosunun verilmesi, g) Bu Usul ve Esaslarda belirtilen di er flartlar n yerine getirilmesi, gerekmektedir. Öte yandan yat r m yeri tahsisi teflvikinden finans ve sigortac l k sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ve ifl ortakl klar ile taahhüt iflleri ve tarihli ve 4283 say l Yap- fllet Modeli ile Elektrik Enerjisi Üretim Tesislerinin Kurulmas ve flletilmesi ile Enerji Sat fl n n Düzenlenmesi Hakk ndaki Kanun ile tarihli ve 3996 say l Baz Yat r m ve Hizmetlerin Yap- fllet-devret Modeli Çerçevesinde Yapt r lmas Hakk nda Kanun kapsam nda gerçeklefltirilen yat r mlar ve rödovans sözleflmelerine ba l olan yat r mlar yararlanamayacakt r. 4. Teflvik flekli Teflvikten yararlanacak gerçek veya tüzel kifliler lehine; tafl nmazlar üzerinde, ilk y l için emlak vergi de erinin yüzde üçü oran nda takdir edilecek bedel karfl l nda, k rkdokuz y l süreli ba ms z ve sürekli nitelikte irtifak hakk tesis edilebilecektir. Devletin hüküm ve tasarrufu alt nda bulunmas ve tapuya tescil edilememesi nedeniyle irtifak hakk tesis edilemeyen tafl nmazlar üzerinde ise ilk y l için tafl nmaz n emlak vergi de erinin yüzde üçü oran nda takdir edilecek bedel karfl l nda k rkdokuz y l süreli kullanma izni verilebilecektir. Emlak vergi de eri tespit edilmemifl olan tafl nmazlarda irtifak hakk ve kullanma izni bedelinin tespitinde emsal tafl nmazlar n emlak vergi de eri, emsal tafl nmaz n bulunmamas halinde ise tafl nmaz maliki idarece belirlenen bedel esas al nacakt r. Di er taraftan, irtifak hakk tesis edilen veya kullanma izni verilen 8

9 tafl nmazlar üzerindeki yap ve tesislerin iflletilmesinden elde edilen has lattan, bunlar n üçüncü kiflilere kiralanmas dâhil pay al nmayacakt r. Buna göre, yat r m yeri tahsis edilen yat r mlar için yukar da yer verilen has lat pay n n al nmamas da bir teflvik unsuru olarak de erlendirilmektedir. Nitekim, usul ve esaslar n düzenlendi i yönetmeli in 27. maddesine göre, yat r mc taraf ndan, mücbir sebepler hariç öngörülen sürede yat r m n en az yüzde ellisinin gerçeklefltirilmesine ra men yat r m n tamamlanmamas veya öngörülen istihdam say s na yüzde onu aflan oranda uyulmamas hâlinde, hâs lat pay al nmamas suretiyle sa lanan indirim (teflvik) iptal edilerek genel hükümlere göre ifllem yap lacak ve hâs lat pay al nacakt r. Üzerinde kamuya ait ve ihtiyaç d fl bina ve müfltemilât ile henüz faaliyete geçmemifl yat r m bulunan tafl nmazlar da emlak vergi de erinin yüzde üçü oran nda belirlenecek bedel üzerinden teflvik kapsam nda de erlendirilecektir. 5. rtifak hakk tesis edilebilecek ve kullanma izni verilebilecek tafl nmazlar Tapu kütüklerinde ihtiyatî tedbir, haciz, ipotek, tapu tahsis belgesi, vak f ve benzeri k s tlay c flerh ve kay t bulunan, payl ve elbirli i mülkiyete konu olan, kamu hizmetlerinde kullan lan veya kamu hizmetine tahsisli olan, tafl nmaz maliki idarece üzerinde irtifak hakk tesis edilmifl, kullanma izni veya kiraya verilmifl olup; irtifak hakk, kullanma izni ve kira süresi sona ermemifl olan, mülkiyeti ihtilâfl olan ve 6831 say l Orman Kanunu, 2565 say l Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu, 2634 say l Turizmi Teflvik Kanunu, 2863 say l Kültür ve Tabiat Varl klar n Koruma Kanunu, 2872 say l Çevre Kanunu vb. özel kanunlar n kapsam nda kalan ve ilgili kurumlar nca üzerinde irtifak hakk tesis edilmesi ya da kullanma izni verilmesi uygun görülmeyen tafl nmazlar n d fl nda kalanlar n üzerinde irtifak hakk tesis edilebilir veya kullanma izni verilebilir. halinde ilan edilecek ve bu ilanlar baflvuru tarihine kadar tafl nmaz maliki idarelerin internet sayfalar nda da yay mlanacakt r. Di er taraftan tafl nmaz maliki idarelerce belirlenen tafl nmazlar, Türkiye genelinde yay mlanan tiraj en yüksek ilk on gazeteden Bas n lan Kurumunca belirlenecek birisinde bir defa yay nlanacakt r. Yaz m z n önceki bölümlerinde yer verildi i üzere usul ve esaslar n kapsam na; mülkiyeti Hazineye, özel bütçeli idarelere, il özel idarelerine veya belediyelere ait tafl nmazlar dâhil olup yat r m yeri tahsisi teflvikine konu olan tafl nmazlar n malikleri yerine göre hazine, özel bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler olabilmektedir. Uygulamada yat r mc lara kolayl k sa lamas aç s ndan, tafl nmaz maliki idarelerce belirlenen tafl nmazlar n her bir tafl nmaz malikinin internet sayfas nda ayr ayr yay mlanmas yerine, tek bir merkezi internet sayfas nda yay mlanmas daha faydal olacakt r diye düflünüyoruz. 7. Baflvuru ve de erlendirme Yat r m yeri tahsisi teflvikinden faydalanmak isteyen yat r mc lar n Kamu Tafl nmazlar n n Yat r mlara Tahsisine liflkin Usul Ve Esaslar n belirlendi i yönetmeli in 1 numaral ekinde yer alan talep formunu doldurarak yine ayn yönetmeli in 2 numaral ekinde yer verilen yat r mc lardan istenecek belgeler ve 6 numaral ekinde yer alan yat r m bilgi formu ile birlikte maliki idarenin tafl nmaz n n bulundu u yerdeki birimine baflvuracakt r. Yönetmeli in 2 numaral ekinde yer alan gerçek ve tüzel kifli yat r mc lardan istenecek belgelere iliflkin liste ve listeye iliflkin aç klamalar afla da yer almaktad r. 6. Yat r ma uygun tafl nmazlar n tespiti ve duyurulmas Tafl nmaz maliki idareler, öncelikle yat r m n türüne göre, Organize Sanayi Bölgesi veya Endüstri Bölgesi daresi'nden veya di er ilgili kurum ve kurulufllardan hangi tür yat r mlar için nerelerde, asgari ne kadar büyüklükte tafl nmaz tahsisinin uygun olaca na iliflkin görüflleri de sorulmak suretiyle yat r ma elveriflli tafl nmazlar tespit edeceklerdir. Tafl nmaz maliki idarelerce belirlenen tafl nmazlar, bulunduklar yerlerdeki ticaret, sanayi ve ziraat odalar na bildirilecektir. Tafl nmaz maliki idarelerce ilana ç k lmas uygun görülen tafl nmazlar en az iki ayl k baflvuru süresi verilerek dönemler 9

10 BELGEN N K fi SIRA NO TAR H NO'SU ADED MAH YET GERÇEK TÜZEL 1 Yat r m Teflvik Belgesi* Yat r m Bilgi Formu Organize sanayi bölgesinde bofl parsel bulunmad na ve yat r m n bu alanlarda yap lamayaca na iliflkin belge ** Endüstri bölgesinde bofl parsel bulunmad na ve yat r m n bu alanlarda yap lamayaca na iliflkin belge *** Baflvuru Ücretinin Yat r ld na liflkin Makbuz Avan Proje**** Oda Sicil Kay t Örne i Vergi Borcu Bulunmad na liflkin Belge flletme Hesab Özeti flletmenin Son Üç Y ll k Bilançosu + / Son Üç Y ll k Mali Tablolar + / Halka Aç k A.fi.'lerde, Halka Aç lma Oran n Gösteren Belge fiirket Ana Sözleflmesi Kanuni Temsilcilerin mza Sirküleri ve Adresleri Fizibilite Raporu ve Finans Tablosu***** stenecek Di er Belgeler Notlar: ( + ) : Karfl s nda art iflareti olan belgeler ilgili sütundaki kifliden istenir. ( - ) : Karfl s nda eksi iflareti olan belgeler ilgili sütundaki kifliden istenmez. (+/-) : Karfl s nda art veya ayn zamanda eksi iflareti olan belgeler ilgili kiflide varsa istenir. * Hazine Müsteflarl (Yat r m ve Teflvik Uygulama Genel Müdürlü ü) taraf ndan düzenlenecektir. ** Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Baflkanl ndan al nacakt r. *** Sanayi ve Ticaret Bakanl ndan veya Sanayi ve Ticaret l Müdürlü ünden al nacakt r. **** Avan Proje; 1/200 veya 1/500 ölçekli parsel s n r ve yap yaklaflma s n r n n belirtildi i varsa tüm imar koflullar n n ifllendi i vaziyet plan ile 1/100 veya 1/200 ölçekli kat planlar ve en az bir kesit ve dört görünüflü içeren mimari proje. Vaziyet plan ve mimari avan projeler Bay nd rl k ve skan Bakanl n n proje düzenleme esaslar na uygun olarak haz rlanacakt r. ***** Yat r m tutar n n on milyon TL'yi aflmas durumunda istenilecektir. Baflvuru s ras nda yat r mc, I ve II. bölgelerde bulunan illerde üç bin, III. bölgede bulunan illerde iki bin, IV. bölgede bulunan illerde ise bin Türk Liras 'n tafl nmaz maliki idarelerin ilgili muhasebe birimine yat racak ve buna iliflkin makbuzu di er belgelerle birlikte tafl nmaz maliki idareye verecektir. Bu bedelin yat r ld na iliflkin makbuz olmaks z n baflvurular tafl nmaz maliki idarelerce kabul edilmeyecektir. Yat r mc ya tahsis edilecek tafl nmazlar üzerinde irtifak hakk tesis edilmesi veya kullanma izni verilmesiyle ilgili olarak vali veya görevlendirece i vali yard mc s n n baflkanl nda, tafl nmaz maliki idarenin mahallindeki en büyük memuru (defterdar, il özel idaresi genel sekreteri, belediye baflkan, bölge müdürü veya il müdürü) ile tafl nmazdan sorumlu birim amiri (millî emlak müdürü, emlak ifllerinden sorumlu müdür gibi), bay nd rl k ve iskân il müdürü, belediye ve mücavir alan s n rlar içindeki tafl nmazlar için ayr ca belediye imar müdürü ve yat r m n türüne göre ilgili bakanl n il müdüründen oluflan bir komisyon kurulacakt r. Söz konusu komisyon baflvurular de erlendirirken yat r mc n n; a. Kay tl ve ödenmifl sermayesi dâhil malî durumunu, 10

11 b. Yat r m n grupland r lan iller ve teflvik edilecek sektörler aras nda yer al p almad n, c. Yat r mc taraf ndan taahhüt edilen yat r m tutar n n, maliki idarelerce tafl nmaza takdir edilen rayiç de erin, tar m ve hayvanc l k yat r mlar için bir, turizm yat r mlar için iki, di er yat r mlar için üç kat olup olmad n, d. Taahhüt edilen yat r m n finansman kaynaklar n n yeterlili ini, e. Talep edilen tafl nmaz n üzerinde avan projenin (ön haz rl k projesi) uygulan p uygulanamayaca n, f. Avan projesine (ön haz rl k projesi) göre yap lacak yat r mdaki kapal ve aç k alanlar dikkate al narak ne kadarl k bir tafl nmaza ihtiyaç duyuldu unu, inceleyerek veya teknik elemanlara incelettirerek talepleri de erlendirecek ve gerekçelerini belirtmek suretiyle yat r mc ya ön izin ve kullanma izni verilmesinin veya irtifak hakk tesis edilmesinin uygun olup olmad na karar verecek ve onay için tafl nmaz maliki idarelerin yetkili organlar na sunacakt r. Komisyon karar yla birlikte, karara konu tafl nmaz hakk nda yat r mc taraf ndan düzenlenen belgeler ile bu tafl nmaza iliflkin bilgi ve belgelerin birer örne i tafl nmaz maliki idareye gönderilecektir. Ayn tafl nmaz hakk nda ön izin ve kullanma izni verilmesi veya irtifak hakk tesisi talep eden birden fazla yat r mc olmas halinde komisyonca; yat r mc lar n öz kaynaklar, taahhüt ettikleri istihdam say lar ve yat r m tutar ndan en yükse i yüz puan üzerinden de erlendirilerek, di er yat r mc lar n taahhüt ettikleri öz kaynak, istihdam ve yat r m tutar ndan en yüksek öz kaynak, istihdam ve yat r m tutar oran na göre puanlama yap lacak ve en yüksek toplam puan alacak yat r mc tercih edilecektir. Yap lacak bu puanlamada da eflitlik olmas halinde, en fazla istihdam sa layacak yat r mc tercih edilecektir. Yat r m teflvik belgesinde belirtilen istihdam edilecek iflçi say s na, yat r m konusu iflletmenin faaliyete geçti i tarihten itibaren befl y l süreyle uyulmas zorunludur. stihdam edilecek iflçi say s befl y ll k ortalama üzerinden de erlendirilecektir. Üretime katk sa lamak amac yla hizmet sat n al nmak suretiyle sa lanan istihdam, taahhüt edilen istihdam say s içerisinde de erlendirilmeyecektir. 8. Ön izin, sözleflme ve tescil rtifak hakk tesis edilecek veya kullanma izni verilecek tafl nmazlar n maliki idarelerce, bu tafl nmazlardan imar plân bulunmayanlar n, yat r mc taraf ndan imar plânlar yla imar uygulamalar n n ve yap lacak tesislere iliflkin uygulama projelerinin yap lmas /yapt r lmas, gereken hallerde tescil, ifraz, tevhit, terk ve benzeri ifllemlerin yap lmas /yapt r lmas amac yla, fiili kullan m olmaks z n bedelsiz olarak bir y l süreyle ön izin verilebilecek ve bu süre ihtiyaç duyulmas halinde bir y l uzat labilecektir. Bu durumda tafl nmaz n maliki idare ile yat r mc aras nda yönetmeli in 3 numaral ekinde yer verilen ön izin sözleflmesi düzenlenecektir. rtifak hakk tesis edilecek veya kullanma izni verilecek tafl nmaz n imar parseli niteli inde bulunmas durumunda, yap lacak yat r m n tafl nmaz n imar plân nda ayr ld amaca uygun olmas zorunludur. Ön izin ve kullanma izni verilmesine veya irtifak hakk tesis edilmesine iliflkin karar n tafl nmaz maliki idarece yat r mc ya tebli tarihinden itibaren onbefl gün içinde ön izin sözleflmesinin imzalanmas, kullanma izni bedelinin yat r larak örne i yönetmeli in 4 numaral ekinde yer alan kullanma izni sözleflmesinin imzalanmas ve notere tasdik ettirilmesi, irtifak hakk bedelinin yat r larak örne i yönetmeli in 5 numaral ekinde yer alan irtifak hakk sözleflmesinin tapu memuru huzurunda resmi senet düzenlenmek suretiyle ba ms z ve sürekli nitelikte irtifak hakk olarak tapuya tescil iflleminin yap lmas zorunludur. Sözleflme yapmaya yaz l olarak davet edilmesine ra men, tebli tarihinden itibaren onbefl gün içerisinde ilk y l irtifak hakk veya kullanma izni bedelini yat rarak sözleflme düzenlemeyen yat r mc bu hakk ndan vazgeçmifl say lacakt r. Kullanma iznine iliflkin sözleflme taraflarca imzalanarak noterce tasdik edilmeden veya irtifak hakk tapu siciline tescil edilmeden tafl nmazlar yat r mc ya teslim edilmeyecek ve üzerinde herhangi bir inflaî faaliyete izin verilmeyecektir. Hazine Müsteflarl 'nca yat r m teflvik belgesinde yap lan her türlü revizyon ifllemlerinde yat r mc taraf ndan tafl nmaz maliki idareye bilgi verilecektir. Ön izin sözleflmesinin notere tasdiki zorunlu de ildir. 9. Bedel Ön izin bedelsizdir. lk y l irtifak hakk veya kullanma izni bedeli, Yat r mlarda Devlet Yard mlar Hakk nda Bakanlar Kurulu Karar 'yla grupland r lan; a. I ve II. bölgede bulunan illerde yat r m konusu tafl nmaz n emlak vergi de erinin yüzde üçü, b. III. bölgede bulunan illerde yat r m konusu tafl nmaz n emlak vergi de erinin yüzde ikisi, c. IV. bölgede bulunan illerde yat r m konusu tafl nmaz n emlak vergi de erinin yüzde biridir. 11

12 rtifak hakk ve kullanma izinlerinde, ikinci ve müteakip y llar kullanma izni ve irtifak hakk bedelleri, cari y l bedelinin Türkiye statistik Kurumunca yay mlanan Üretici Fiyatlar Endeksi (ÜFEbir önceki y l n ayn ay na göre yüzde de iflim) oran nda art r lmas suretiyle hesaplan r. Ancak, müteakip y llar irtifak hakk veya kullanma izin bedellerinin, emlak vergisi genel beyan döneminde yat r ma konu tafl nmaz n asgari metrekare birim de eri üzerinden yap lacak hesaplamas ile ÜFE oran nda art r lmas suretiyle hesaplanmas sonucu bulunacak bedeller aras nda farkl l n olmas halinde fazla olan tercih edilerek tahsil edilir. Ancak; a. Yang n, deprem ve su bask n gibi tabii afetler, b. Ülkede genel veya iflin yap ld yerde k smi seferberlik ilan, c. Genel grev, lokavt gibi k smi hak kullan m ndan do an imkâns zl klar n meydana gelmesi, ç. Bulafl c hastal k, salg n gibi olaylar n ç kmas, d. rtifak hakk lehtar ve kullanma izni sahibinin kusuru d fl nda kamudan kaynaklanan, ancak hakk n tamamen kullan lmas n ve iflin yürütülmesini en az otuz gün süreyle engelleyen hukukî veya fiilî bir imkâns zl k durumunun ortaya ç kmas, lk y l irtifak hakk veya kullanma izni bedelleri sözleflme düzenlenmeden önce, müteakip y l bedelleri ise, kullanma izni sözleflmesinin düzenlendi i, irtifak hakk n n tapuya tescil edildi i tarihler esas al narak her y l ayn tarihte peflin olarak tafl nmaz maliki idarenin ilgili muhasebe birimine yat r l r. rtifak hakk ve kullanma izinlerinde, ilk y l bedeli ile sözleflmeleri gere ince art r larak tespit edilen ikinci ve üçüncü y l bedelleri, yüzde yetmifl indirim uygulanarak tahsil edilir. 10. Üçüncü kiflilere devir Yat r mc, irtifak hakk veya kullanma iznini üçüncü kiflilere devredebilecektir. Ancak, devrin yat r m tamamlanmadan önce yap lmas halinde, devralan kiflide devreden kiflideki yukar da belirtilen flartlar aran r. Devralan kifliler devir tarihinden itibaren otuz gün içinde tafl nmaz maliki idareye bilgi vererek, devredenin sözleflmeden do an tüm yükümlülüklerini içeren ve idarece düzenlenecek olan yeni sözleflmeyi imzalamak zorundad r. Ön izin devredilemez ve bu süre içerisinde ortak al namaz. 11. Yat r m süresi ve mücbir sebepler Yat r m teflvik belgesinde belirlenen veya uzat lm fl ise uzat lan süreler göz önünde bulundurularak yat r ma bafllan lmas ve uygulama projelerinde gösterilen bina, yap ve tesislerin inflaatlar n n bitirilerek faaliyete geçilmesi zorunludur. Hazine Müsteflarl 'nca yat r m teflvik belgesinde belirtilen yat r m süresinin uzat lmas halinde, yat r mc taraf ndan buna iliflkin belgenin bir örne i tafl nmaz maliki idareye verilecektir. Yat r m teflvik belgesinde belirlenen veya uzat lm fl ise uzat lan süreler içerisinde tamamlanamayan yat r mlar n tamamlanmas için mücbir sebepler d fl nda ek süre verilmeyecektir. Yat r mc, irtifak hakk veya kullanma izninin süresinin uzat lmas talebinde bulunamayacakt r, hâllerinde, kamudan kaynaklanan fiili veya hukukî imkâns zl k durumunun veya mücbir sebeplerin ortadan kalkmas na kadar geçecek süre kadar, irtifak hakk ve kullanma izni süresinin dondurulmas suretiyle uzat m talebinde bulunulabilecektir. rtifak hakk lehtar veya kullanma izni sahibinin kusuru d fl nda kamudan kaynaklanan, hakk n tamamen kullan lmas n ve iflin yürütülmesini en az otuz gün süreyle engelleyen hukukî veya fiilî bir imkâns zl k durumunun ortaya ç kmas ya da mücbir sebeplerin varl halinde, irtifak hakk lehtar veya kullanma izni sahibinin talebi üzerine irtifak hakk veya kullanma izni süresi kamudan kaynaklanan fiili veya hukuki imkâns zl k durumunun veya mücbir sebeplerin ortadan kalkmas na kadar geçecek süre kadar dondurulacakt r. Dondurulan süre için bedel al nmaz. Sürenin yeniden ifllemeye bafllad tarihte al nacak bedel, dondurulan y l bedelinin geçen süre kadar sözleflmesinde belirtilen oranda art r lmas suretiyle tespit edilecektir. Ancak, dondurulan y l için ödenmifl olan bedelin dondurulan süreye isabet eden k sm sözleflmesinde belirtilen oranda art r lmak suretiyle yeni tespit edilen bedelden mahsup edilecektir. Bu durumda dondurulan süre sözleflme süresine eklenecektir. 12. rtifak hakk ve kullanma izni süresinin sona ermesi rtifak hakk ve kullanma izni, sözleflme süresi sonunda sona erecektir. Bu durumda; makine, teçhizat ve demirbafllar hariç di er yap ve tesisler tafl nmaz maliki idareye intikal edecektir. Bundan dolay hak lehtar veya kullanma izni sahibi ile üçüncü kiflilerce herhangi bir hak ve talepte bulunulamayacakt r. Ancak, yat r mc n n talep etmesi halinde, üzerindeki yap ve tesisler dikkate al nmak suretiyle genel hükümlere göre bedeli karfl l nda do rudan irtifak hakk tesis edilecek veya kullanma izni verilecektir. 13. rtifak hakk ve kullanma izninin iptali, tahliye ve geri alma Yat r mc ; irtifak hakk tesis edilen veya kullanma izni verilen 12

13 tafl nmazlar üzerinde infla edilecek yap ve tesisleri onayl imar plan ve uygulama projesine uygun olarak yapmak zorundad r. hayvanc l k, sanayi ve tersane yat r mlar nda bu oran binde bir olarak uygulan r. Tafl nmaz maliki idareler, inflaat aflamas nda ve iflletme süresince gerekli gördü ü takdirde tafl nmazlar n üzerindeki bütün yap ve tesisleri kontrol etmeye veya ettirmeye yetkilidir. Bu kontroller s ras nda belirlenecek hata ve eksiklikler, tafl nmaz maliki idarelerce belirlenecek süre ve flartlarla yat r mc taraf ndan tamamlanacakt r. Yat r mc n n yönetmelik usul ve esaslar nda ve sözleflmesinde yer alan hükümlere uymad n n veya mücbir sebepler hariç öngörülen sürede yat r m n tamamlanmad n n tespiti halinde, herhangi bir yarg karar aranmaks z n irtifak hakk veya kullanma izni iptal edilecektir. Bu durumda, tafl nmaz üzerindeki tüm yap ve tesislerle birlikte sa lam ve ifller durumda tazminat ve bedel ödenmeksizin tafl nmaz maliki idareye intikal edecek ve bundan dolay hak lehtar veya üçüncü kiflilerce herhangi bir hak ve talepte bulunulamayacakt r. Bu durumda, tafl nmaz maliki idarenin talebi üzerine irtifak hakk tapu idaresince tapu kütü ünden resen terkin edilecektir. Tafl nmazlar üzerinde bulunan yap ve tesisin tamam n n veya bir k sm n n hak lehtar nca üçüncü kiflilere kiraya verilmesi hâlinde; hak lehtar ndan brüt kira üzerinden, kirac dan/kirac lardan ise, yap ve tesisin iflletilmesinden elde edilecek toplam y ll k hâs lattan hak lehtar na ödenen kira bedeli düflüldükten sonra, kalan tutar üzerinden hak lehtar ile yap lan sözleflmede belirlenen oranda pay al n r. Hak lehtar ile kirac aras nda yap lan kira sözleflmesinin bir örne i tafl nmaz maliki idareye verilir. Kira paylar, hak lehtar ile kirac aras nda yap lan sözleflmeye göre kira bedellerinin hak lehtar na ödenmesi gereken ay takip eden ay n yirminci günü mesai saati bitimine kadar tafl nmaz maliki idarenin ilgili muhasebe birimine yat r l r. Kirac lardan al namayan hâs lat paylar hak lehtar ndan al n r. Y ll k has lat n tespitinde; Maliye Bakanl muhasebe sistemi uygulama mevzuat uygulan r. Vadesinde ödenmeyen hâs lat paylar na 6183 say l Kanun'un 51. maddesi gere ince belirlenen oranda gecikme zamm uygulan r. Yat r mc, herhangi bir yarg karar aranmaks z n tafl nmaz maliki idarece al nacak irtifak hakk veya kullanma izninin iptal edildi ine dair karar n tebli tarihinden itibaren tafl nmaz otuz gün içinde tahliye edecektir. 14. ndirimlerin iptali ve has lattan pay al nmas Yat r mc taraf ndan, mücbir sebepler hariç öngörülen sürede yat r m n en az yüzde ellisinin gerçeklefltirilmesine ra men yat r m n tamamlanmamas veya öngörülen istihdam say s na yüzde onu aflan oranda uyulmamas hâlinde, bölgeler itibariyle farkl laflt r larak emlak vergi de eri üzerinden hesaplanmak suretiyle irtifak hakk veya kullanma izni bedelleri yönünden sa lanan indirimler ile hâs lat pay al nmamas suretiyle yap lan indirimler iptal edilerek genel hükümlere göre ifllem yap l r ve hâs lat pay al n r. ndirimin iptali halinde, cari y l irtifak hakk ve kullanma izni bedeli, rayiç bedel üzerinden (bu bedeller emlak vergi de erinin yüzde üçünden az olamaz) tahsil edilir, müteakip y l bedelleri ise Türkiye statistik Kurumunca yay mlanan Üretici Fiyatlar Endeksi (ÜFE-bir önceki y l n ayn ay na göre yüzde de iflim) oran nda artt r lmas suretiyle hesaplanarak tahsil edilir. rtifak hakk tesis edilen veya kullanma izni verilen tafl nmaz üzerinde yap lacak yap ve tesisin bizzat hak lehtar nca iflletilmesi hâlinde, bu yap ve tesisin iflletilmesinden elde edilen toplam y ll k hâs lat n yüzde biri oran nda pay al n r. Ancak, tar m, ndirimsiz bedelle irtifak hakk tesisi veya kullanma izni verilmesi ve hâs lat pay n n ödenmesine iliflkin karar n tafl nmaz maliki idarece yat r mc ya tebli i tarihinden itibaren altm fl gün içerisinde kabul edilmemesi veya gerekli ifllemlerin yapt r lmamas hâlinde, irtifak hakk ve kullanma izninin iptali, tahliye ve geri alma hükümleri uygulan r. 15. Sonuç tarihli ve say l Resmi Gazete'de yay mlanan yönetmelik ile birlikte usul ve esaslar belirlenen yat r m yeri tahsisi teflviki, Kalk nma Planlar ve Y ll k Programlarda öngörülen hedefler ile uluslararas anlaflmalara uygun olarak, tasarruflar katma de eri yüksek yat r mlara yönlendirmek, üretimi ve istihdam art rmak, yat r m e iliminin devaml l n ve sürdürülebilir kalk nmay sa lamak, uluslararas rekabet gücünü art racak teknoloji ve araflt rma-gelifltirme içeri i yüksek büyük ölçekli yat r mlar özendirmek, do rudan yabanc yat r mlar art rmak, bölgesel geliflmifllik farkl l klar n gidermek, çevre korumaya yönelik yat r mlar ile araflt rma ve gelifltirme faaliyetlerini desteklemek amac n güden tarihli ve 2009/15199 say l Bakanlar Kurulu Karar n n en önemli teflvik unsurlar ndan biri olarak karfl m za ç kmaktad r. Söz konusu teflvikin öneminin önümüzdeki dönemde yeni teflvik düzenlemesi kapsam nda yap lmas muhtemel büyük yat r mlar dolay s yla daha belirgin hale gelece ini düflünüyoruz. 13

14 Vergide Gündem English translation A court decision about the taxation of private pension plan disbursements Under a decision taken by 3rd Tax Court of Istanbul, it is concluded that the withholding tax applied under the Article 94, paragraph 15, clause A of the Income Tax Code over the total amount of the disbursement made to an individual who quit the private pension plan before the expiration period of 10 years is erroneous. The court has asserted that withholding should have been applied on the income derived while the plaintiff was in the system, rather than on the total amount disbursed to him. According to this tax court decision, the amount subject to the withholding tax should be considered as marketable security listed in Article 75 of the Income Tax Code and from the definition of marketable security, the income derived should be understood. According to stated Article, the profit share, interest, rental and similar revenues obtained by an owner through his capital consisting of cash or assets represented by money apart from his commercial, agricultural or professional activities will be considered as marketable security. In the light of this definition, income derived over values represented with money or cash capital is defined as marketable security. From this aspect, the savings accumulated in the private pension system by the contributions paid are described as marketable security, whereas income derived as a result investing in pension funds chosen by the individual are described as gains. Although paragraph 15 of Article 75 of the Income Tax Code mentions disbursements made to participators, the withholding tax should be applied only over the income derived from the system, in the light of the definition of gains specified above. Furthermore, it is observed that the tax incentive provided to the participants encourages people, receiving employment income to use the system by deducting the contributions made to the system, from their income tax base. However, subjecting these contributions, which were exempt from taxation while the taxpayer participated in the system, to tax after the individual leaves the system discourages participation in the system as the incentive is now only temporary. In our opinion, the court decision is right. Only the incomes derived from the contributions to the private pension system during an individual's participation in this system are within definition of marketable securities, and these amounts should be taken as basis in the taxation. The decision was taken by a single judge of the 3rd Tax Court of Istanbul, and in case the tax authority appeals against the decision, it will be concluded with a final decision by the District Administrative Court of Istanbul. If the district administrative court approves the tax court decision, the plaintiff may demand the refund of the relevant amount from the tax authority. Furthermore, participators who had previously quit the system and were subjected to withholding tax over all payments received from the system may refer to the district administrative court's decision as a precedent and demand refund from the tax authority. In case the tax authority adopts a negative attitude towards the demand, the individuals may resort to litigation against the authority. 14

15 Although income tax is calculated on income in principle, applying withholding tax on all disbursements made from the private pension system (including contributions) results in the tax to be treated as a tax levied on wealth. We are of the opinion that this is against the essence of the income tax code. the tax authority, according to which only the incomes derived from the system should be subjected to withholding tax and the contributions paid by the individual to the private pension system should be excluded from taxation, is considered a significant development. In this scope, the decision of the 3rd Tax Court of Istanbul taken with respect to the lawsuit initiated by a participator against Procedures and principles for allocating public immovables to investments 1. Introduction With the regulation promulgated in the Official Gazette no dated , Procedures and Principles on the Allocation of Public Immovables to the Investments were determined. These procedures and principles were established based on Additional Article 3 of the Code on Valuation of Immovable Properties of the Treasury and Amendment of the Value Added Tax Code no 4706 dated and on the Decree on Government Aids in Investments that is effective with the Council of Ministers resolution no 2009/15199 dated b. Total amount of the investment to be realized from the immovables subject to easement right and occupancy authorization can be determined as minimum one fold of the market value to be assessed for the related immovables by the owner administrations for agriculture and husbandry investments, as minimum two folds of the market value for tourism investments and as minimum three folds of the mentioned value for the other investments; besides, total fixed investment amount should be minimum one million Turkish Liras in the 1st and 2nd Regions and minimum five hundred Turkish Liras in the 3rd and 4th Regions, This article aims to inform the Procedures and Principles on the Allocation of Public Immovables to the Investments regulated by the abovementioned regulation. 2. Purpose and Scope The purpose is to regulate the procedures for granting prior authorization and occupancy authorization or an easement right to a real person or a legal entity holding an investment incentive certificate who will invest in incentivized sectors in the provinces targeted under the Decree on Government Aid in Investments. The immovables subject to this regulation are the immovables owned by the Treasury, special budgeted agencies, special provincial agencies and municipalities, and places under the sovereignty or in possession of the government. 3. Investors to benefit from the incentive and related requirements Real persons and legal entities can benefit from investment place allocation incentive, provided that the following conditions are met: a. Investors must have an investment incentive certificate issued by the Undersecretariat of Treasury, c. If there is an organized industrial zone within the borders of the province in which the related immovable is located, there must be no available parcel to be allocated for the investments to be realized in this region or the investment should be unauthorized to be realized in these zones, d. Investors must have enough net equity capital to compensate at least 20% of the promised investment, e. Investors must declare the funding source of the investment, f. If the total amount of the promised investment exceeds TL 10 million, feasibility report and financing statement must be submitted. 4. Incentive type A 49-year independent and continuous easement right can be established in favor of the real person or legal entity to benefit from the investment over the immovables in return for a fee to be assessed as 3% of the real estate tax value for the first year. For a fee assessed at 3% of the real estate tax value of the first year, a 49-year occupancy authorization can be granted over the immovables, for which an easement right cannot be 15

16 established since they are under the sovereignty or in the possession of the government and thus cannot be registered at land registry. Furthermore, no share will be obtained over the revenue derived from the management of the buildings and facilities built on the immovables for which an easement right or occupancy authorization has been granted, including rental of these buildings or facilities to third parties. 5. Determination and announcement of investable immovables The authority owning the immovable property will determine the investable immovables by taking the opinions of Organizes Industrial Zone Administration or other related institutions and organizations, depending on the type of the investment, regarding the region and minimum appropriate size of the immovable allocation for certain investment types per the Procedures and Principles. The owning authority will announce these immovables to the Chamber of Commerce, Industry, and Agriculture in the region. The announcement must be made a minimum of two-months before the application period, and be published on the website of the authority until the application date. 6. Application and evaluation An investor wanting to benefit from the investment place allocation incentive may apply to the department of the owning authority by submitting a request form, an investment information form, and any other required documents. A commission will be established for granting an easement right or occupancy authorization for the allocated immovables. This commission will review the applications or have them reviewed by the technical staff and decide whether to grant prior authorization and occupancy authorization or an easement right to the investor by explaining the grounds of their decision, and submit their decision to the authorized bodies of the owner administrations for the approval. 7. Fee The occupancy authorization or easement right fee for the first year is as follows: a. 3% of the real estate tax base of the immovable subject to investment in the provinces located in the 1st and 2nd regions, b. 2% of the real estate tax base of the immovable subject to investment in the provinces located in the 3rd region, c. 1% of the real estate tax base of the immovable subject to investment in the provinces located in the 4th region. In easement right and occupancy authorizations, first year fees, and second and third year fees, determined by increasing the first year fee as per the related agreements, are collected with seventy percent reduction. 8. Investment period and force majeure Investment must begin on the dates specified in the investment incentive certificate, or if it is extended, by considering the extension term, and construction of the buildings, constructions and facilities presented in the as-built projects should be completed and operation should be started. If the Undersecretariat of Treasury extends the investment period specified in the investment incentive certificate, the investor must submit a copy of the document substantiating the extension to the administration owning the immovable. Except in the case of force majeure, an additional term will not be granted for investments not completed within the term specified in the investment incentive certificate, or within the approved extension term. 9. Expiration of the easement right and occupancy authorization period An easement right and occupancy authorization will expire at the end of the agreement period. In this case, construction and facilities (excluding machines, equipment, and fixtures) will be transferred automatically to the owning authority. The beneficiary of the easement right or occupancy authorization and third parties may not claim any right or make any demand related to this transfer. 10. Cancellation, release and regain of the easement right and occupancy authorization If it is detected that the investor has not complied with the provisions set forth in the procedures and principles of the regulation and in the agreement, or has not completed the investment within the stipulated period (barring force majeure), then the easement right or occupancy authorization will be canceled without requiring any judicial decision. In this case, the immovable will be transferred to the owning authority in working condition without demanding any indemnity or fee, with all the 16

17 constructions and facilities built on it, and the beneficiary of the easement right or occupancy authorization and third parties may not claim any right or make any demand related to this transfer. 11. Cancelation of reductions and providing share from the revenue If the investor completes at least 50% of the investment, but does not complete the whole investment within the stipulated period (barring force majeure) or if he does not comply with the stipulated employment number at a rate over 10%, reductions gained for easement right or occupancy authorization fees by differentiating as per regions and calculating over the real estate tax value and reductions provided by not obtaining revenue share will be cancelled; and procedures will be applied as per the general provisions and revenue share will be collected. 12. Conclusion The investment place allocation incentive, procedures and principles of which are established with a regulation promulgated in the Official Gazette no dated , is one of the most important incentive elements of the Council of Ministers Resolution no 2009/15199 dated This incentive aims at directing the savings to the investments with high added values, increasing the production and employment, ensuring consistency of investment demand and sustainable development, supporting major scale investments with high level of technology and research and development which will increase the international competitive power, increasing direct foreign investments, eliminating regional development differences and supporting environmental investments and research and development activities, in line with the international agreements and the objectives stipulated in the Development Plans and Annual Programs. We are of the opinion that the importance of this incentive will be more significant in the future because of the possible major investments that can be conducted within the scope of the new incentive regulation. 17

18 Vergide Gündem Dünya dan vergi haberleri Elif Ayd n Hollanda Hükümet 2010 vergi paketini aç klad Hollanda hükümeti, 15 Eylül'de çeflitli konularda vergisel de ifliklikleri de içeren 2010 bütçesini aç klad. Fakat 2010 bütçesi ve vergi paketi parlamento taraf ndan onaylanmak zorunda oldu undan, taslaklar n de iflikli e tabi olabilece ini belirtmek faydal olacakt r. Kurumlar vergisi fltirak kazanc istisnas na iliflkin de iflikler fltirak kazanc istisnas, %5 oran nda hisse sahibi olunan ifltiraklere, ifltirakin portföy yat r m olarak elde tutulmamas suretiyle, uygulanacakt r. fltirakin portföy yat r m olarak tan mlanmas da mükellefin ifltiraki elde tutma amac na ba l d r. Ancak subjektif bir kriter olan elde tutma amac n n belirlenememesi durumunda vergilendirme testi ya da varl k testi ad verilen testler uygulanmaktad r ve bu testlerin olumlu sonuç vermesi durumunda da ifltirak istisnas geçerli olabilecektir. Vergilendirme testi, ifltirakin mükellef oldu u ülkede en az %10 oran nda kurum kazanc na tabi olmas durumunda karfl lanm fl olmaktad r. Ancak, ifltirakin 10% vergi oran testini tamamlamas da, ifltirak kazanc istisnas ndan yararlanabilmesi için yeterli bir flart de ildir. Varl k testi ise ifltirakin varl klar n n %50'den az n n düflük vergilendirilen pasif yat r mlar olmas halinde karfl lanmaktad r. Düflük vergilendirilen pasif yat r mlar, kurumun faaliyetleri ile do rudan bir iliflkisi olmayan ve %10'dan az oranda vergilendirilen yat r mlar içermektedir. Patent (Ar-Ge'ye yönelik vergi) rejimi (Patent Box Regime) Araflt rma ve gelifltirme gelirleri için uygulanan ihtiyari rejimin kapsam oldukça geniflletilmifltir. Efektif vergi oran %10'dan %5'e indirilmifltir. Mevcut düzenlemede düflük vergi oran ndan faydalanabilecek Ar-Ge geliri, Ar-Ge faaliyetleri için yap lan harcamalar n 4 kat yla s n rl yken, yeni düzenleme ile 2010 tarihinden itibaren bu limit ortadan kald r lmaktad r. Böylece, araflt rma ve gelifltirme faaliyetleri ile iliflkilendirilebilinen her türlü gelir %5 oran ndan vergilendirilecektir. Ayr ca düflük vergi oran ndan faydalanabilmek için gerekli olan patent al nmas önkoflulu da önemli ölçüde esnetilecektir. Böylece patent rejimi, ürünlerine dair araflt rma ve gelifltirme hizmetleri sonucunda patent almay düflünmeyen ya da yaz l m gibi patent al namayan ürünler gelifltiren firmalar içinde geçerli olacakt r. Temettü stopaj Hollanda Temettü Stopaj Kanunu Avrupa Adalet Divan taraf ndan al nan 2 karar fl nda de ifltirilecektir. Ana firman n Norveç ya da zlanda'da kurulmufl olmas ve bu firman n bir Hollanda flirketi hisselerinin en az %5'ine sahip olmas halinde, ana firmaya kar da t m yap lmas durumunda (belirli koflullar n da sa lanmas durumunda) stopaj hesaplanmayacakt r. Ayr ca kar da t m yap lan kurumun afla daki flartlara haiz olmas durumunda da kar pay da t m üzerinden stopaj hesaplanmayacakt r: - Avrupa Birli i ya da Avrupa Ekonomik Toplulu u üyesi ülkelerden birinde kurulu olmas - Hollanda kanunu taraf ndan tan mlanmayan kanuni flekle sahip olmas - Parent-Subsidiary direktifinin 2(a) maddesinde at fta bulunulan kurumlar listesinde yer almamas - üye olunan devletin kanunlar na göre gelir vergisinden muaf OECD zlanda'y vergileri yükseltmeye teflvik ediyor OECD, 2 Eylül tarihinde yay mlanan zlanda'ya ait 2009 ekonomik incelemesinde, hükümetin ekonomik krizin etkisini ve finansal sektörünün çöküflü sonras nda geniflleyen bütçe aç n azaltmak amac yla vergileri artt rmas ve harcamalar azaltmas gerekti ini bildirdi sonunda gayri safi yurtiçi has lan n %10'una ulaflmas öngörülen bütçe aç n n azalt lmas ve bütçe dengesini yakalayabilmek için hükümetin acil önlemler almas gerekti i belirtilmifltir. OECD raporunda zlanda'n n bütçesinde birçok harcama kaleminin k s tlanabilece i ancak bütçenin dengelenmesi için vergi art r mlar n n da gerekli oldu u belirtilmifltir. Rapor, ilk ad m olarak hükümetin zlanda'n n h zl büyüme 18

19 kaydetti i y llarda uygulad gelir vergisi indirimleri ile g da ve di er ürünlerine uygulanan KDV indirimlerinin iptal edilmesini önermektedir. Hükümetin flimdiden bu önerilere uygun önlemler almaya bafllad da raporda belirtilmifltir. Ayr ca zlanda'n n flu anda %18 olan kurumlar vergisi oran n yükseltmesi ve varl k vergisini yeniden yürürlü e koymay da göz önünde bulundurmas gerekti i belirtilmektedir. Son senelerde bütçeleri h zla artan alanlara yap lan harcamalar n azalt lmas ile kamu kesimi ücretlerinin dondurulmas veya da azalt lmas da raporda önerilmifltir. Model Anlaflmas n n 7. maddesi gözden geçiriliyor OECD Vergi Politikalar ve daresi Merkezi (CTPA) birkaç sene önce daha sonralar devasa bir projeye dönüflecek olan bir çal flmaya bafllad. Projeyi kaleme alanlar, asl nda iflyeri olan flube'yi kendi sermayesine sahip ayr bir ba l ortakl k gibi de erlendiren bir hipotez gelifltirdiler. fl adamlar bu fikri do ru bulmasalar da, OECD üyesi hükümetler ülkelerinden çekilen karlar geri almak için bir f rsat do du unu gördüler. Böylece söz konusu hipotez resmi uygulamaya dönüfltü. Projeyi kaleme alanlar daha sonra ise resmi uygulamaya uygun hale gelebilmesi için OECD model anlaflmas n n 7. maddesini yeniden düzenlemek gerekti ini fark ettiler. Söz konusu çal flma halen devam etmektedir. Yedi f kradan oluflan yedinci maddeyi k salt p dört f kraya düflürecek olan taslak çal flma 2008'in Temmuz ay nda yay mlanm flt r. CTPA'in transfer fiyatland rmas ve anlaflma bölümü baflkan Mary Bennett 7. maddenin 1. f kras n n iflletmenin karlar ifadesi yerine iflyerine atfolunabilir karlar ifadesini içerece ini belirtti. Ayn maddenin 2. f kras grup içi ifllemler, özel sermaye ve ifllevlerle ilgili düzenlemeleri içerirken, 3. f krada ise atfedilecek sermaye konusundaki anlay fl farkl l klar n n çözümünü içermektedir. Söz konusu maddenin 3. f kras na iliflkin bu sene içerisinde haz rlanacak yeni taslak ise f kran n ba ml teflebbüslerle ilgili olan 9. maddenin 2. f kras gibi çal flmas n sa layacakt r. Fransa Vergi daresi taslak flletme Vergisi (Business Tax) reform plan n ele al yor Fransa vergi idaresi iflletme vergisini bölgesel ekonomik vergi (TET) ile de ifltirecek olan taslak düzenlemeyi A ustos'un bafl ndan itibaren ele almaya bafllad. flletme vergisi Fransa'da bulunan tüm kurumlara y ll k olarak uygulanan yerel bir vergidir (k s tl baz istisnalar bulunmaktad r). Verginin matrah n iflletmenin ticari amaçla kulland tüm maddi duran varl klar n n kira bedelleri oluflturmaktad r. Y y l nda ödenmesi gereken iflletme vergisinin matrah n iflletmenin Y-2 y l nda sahip oldu u maddi duran varl klar oluflturmaktad r. Önerilen TET, iflletme vergisi ile hemen hemen ayn kapsama ve muafiyetlere sahip olmas na karfl n ayn zamanda yerel ticaret vergisi (LBT) ve ek vergiyi (AT) de içermektedir. LBT maddi duran varl klar n kira bedelleri üzerinden tarh edilen iflletme vergisini karfl lamakla beraber, taslak düzenleme ayn zamanda afla da yer alan de ifliklikleri önermektedir: - Vergi matrah na sadece iflletmenin ticari amaçla kulland bina ve arsalar n bedelleri dahil edilecektir - tafl n r varl klar (movable assets) verginin kapsam n d fl nda kalacakt r - Endüstriyel varl klar n kira bedelleri flu andaki uygulamalara oranla %15 oran nda düflürülecektir. AT artan oranl olarak uygulanacak olup, oran %0 ile %1,5 aras nda de iflecektir. Y ll k cirosu Euro'dan az olan firmalar AT'den muaf tutulacak, y ll k cirosu Euro'yu aflan firmalar ise %1,5 oran nda AT'ye tabi tutulacaklard r. AT'nin oran n belirlemede faydalan lacak olan y ll k ciro tutar iflletmenin kendi bafl na elde etti i ciro ile s n rland r lmayacak, iflletmenin do rudan ya da dolayl olarak kontrol etti i tüm iflletmelerin cirolar da hesaplamaya dahil edilecektir. Henüz bafllang ç aflamas nda olan taslak, öneri ve yorum elde etmek amac yla ifl temsilcilerine, belediyeye ait vergi mercileri ile yerel vergi mercilerine da t lm flt r. De ifliklikler, Fransa parlamentosu taraf ndan onaylanmalar halinde, 2010 senesi içerisinde yürürlü e gireceklerdir. Hindistan Microsoft Hindistan' n Singapur fiubesine verdi i hizmetler hizmet vergisine tabi Delhi Temyiz Mahkemesi (CESTAT), Microsoft Corporation India Private Ltd. ve Hizmet Vergi Komisyonu davas nda temyiz sonucunu bekleyen Microsoft Hindistan' n (MI) 700 milyon INR' önceden ödemesine karar verdi. Mahkemenin kamuoyuna yak n zamanda aç klanan 31 Temmuz tarihli karar, MI taraf ndan Singapur'da bulunan iliflkili Microsoft kuruluflu (MS)'e Nisan 2006-Aral k 2007 tarihleri aras nda sa lanan çeflitli hizmetlere iliflkindir. MI, MS'e sa lam fl oldu u hizmetleri hizmet ihracat olarak de erlendirse de, vergi idareleri MI taraf ndan herhangi bir hizmet ihracat n n söz konusu olmad n ve verilen hizmetlerin yard mc ifl hizmetleri (BAS) kapsam nda vergilendirilebilir oldu unu savunmufllard r. Hizmet hracat Kurallar Hindistan hizmet ihracat kurallar na (ESR) göre afla da belirtilen flartlar n tafl nmas durumunda, verilen hizmet istisnadan yararlanabilecektir. - Hizmetin Hindistan s n rlar d fl nda yerleflik bir al c ya sa lanmas, - Hizmetin Hindistan d fl nda verilmesi ve hizmetten Hindistan d fl nda faydalan lmas, - Hizmet için ödemenin konvertibl döviz cinsinden Hindistan d fl nda yap lmas. 1 Mart 2007'den itibaren geçerli olmak üzere, 2. flart hizmetin Hindistan'dan verilmesi ve hizmetten yurtd fl nda faydalan lmas fleklinde de ifltirilmifl ve 1 Haziran 2007 tarihinde 3. flartta yer alan Hindistan d fl nda ifadesi kald r lm flt r. 19

20 Konuyla ilgili bilgi MI, Hindistan' da içeren belirli bir bölgede MS'e ürün destek ve pazarlama hizmetleri temininde bulunmufltur. Ürün destek hizmetleri genellikle son kullan c lara verilen standart destek hizmetlerinden oluflmakta olup, Hindistan'dan gelen destek taleplerini de içermekteydi. Pazarlama alan nda ise MI sadece, MS'ten gelen talimatlara dayal olarak, müflterilere fiyat, ödeme ve teslim koflullar ile MS taraf ndan önerilen di er koflullar bildirmekle yetkilidir. Söz konusu hizmetler için MS MI'a emsal bedel üzerinden ödemeler gerçeklefltirmifltir. Son kullan c lar Hindistan'da bulunmas na karfl n, MS'in Hindistan'da herhangi bir ofisi ya da flubesi bulunmamaktad r. MI söz konusu yard mc ifl hizmetlerinin ESR kurallar kapsam nda ihraç edildi ini ve bu yüzden hizmet vergisinden istisna tutuldu unu iddia etmesine ra men, Hizmet Vergisi daresi bu görüfle karfl ç karak söz konusu hizmetlerin ihraç edilmedi ini belirtmifltir. dare buna göre, verilen hizmetler üzerinden hizmet vergisi tarh ettirmifl ve MI'dan milyon INR tutar nda hizmet vergisi ve yine ayn tutarda vergi cezas ödemesini talep etmifl, MI ise karara karfl l k mahkemeye temyize baflvurmufltur. Hizmet vergisi kanununa göre temyiz koflullu bir hak olup, temyiz sonucu beklenirken uyuflmazl k konusu vergi mükellef taraf ndan hükümete ödenmelidir. Fakat mahkeme bir temyiz baflvurusunu kabul ederken, ön ödemenin ertelenmesi ya da azalt lmas na gerek olup olmad na dair bir karar verebilmektedir. dareye göre MS'in son kullan c lar Hindistan'da yer ald ndan hizmetten yurtd fl nda de il Hindistan içerisinde faydalan lm flt r. Ayr ca idare hizmetlerin temininin, tesliminin ve hizmetlerden faydalanman n efl zamanl olarak Hindistan'da gerçekleflti ini, MI taraf ndan sa lanan hizmetlerin ortaya ç kt klar yerde kullan lmamalar durumunda MS'e herhangi bir fayda sa lamayacaklar n belirtmifltir. MI ise Hindistan vergi düzenlemelerine dayanarak önemli olan n hizmetin sa land yer de il hizmeti sa layan taraf n bulundu u yer oldu unu belirtmifltir. Buna göre Hindistan d fl nda faydalan lan ifadesi söz konusu hizmetten ortaya ç kan faydalar n yurtd fl nda ortaya ç kmas gerekti i fleklinde yorumlanmal d r. Böylece, hizmetten sa lanan faydan n yurtd fl nda ortaya ç kmas durumunda tüm ilgili faaliyetler Hindistan içerisinde gerçekleflmifl olsa bile hizmet ihracat oluflabilmektedir. Bu yüzden MI, MS'e sa lanan hizmetlerin kesinlikle hizmet ihracat kapsam nda oldu unu ve vergiden istisna edilmesi gerekti ini savunmufltur. Mahkeme, MI' n temyiz sonucunu bekleyen verginin ödemesinin ertelenmesini sa layacak kadar güçlü kan tlar olmad na karar vermifltir. Mahkeme, verilen hizmetlerin ancak bu hizmetlerden yurtd fl nda faydalan lmas durumunda hizmet ihrac say labilece ini ve ilk görünüfle göre MS'in müflterilerinin Hindistan'da olmas ve bu yüzden MI taraf ndan MS'e verilen hizmetlerden Hindistan'da faydalan lmas sebebiyle yukar da belirtilen flart n eksik oldu una karar vermifltir. Mahkeme temyiz sonucu bekleyen karara iliflkin MI' n 700 milyon INR ödemesine karar vermifltir. 20