ATS-in. yaxınlığında İrann klinikası. Qadın SONSUZLUQ. NƏDİR? qəbul. Sonsuzluğun. 3 səbəbi var: 3. 33% Ya hər. səbəbləri? 3. İ.U.

Transkript

1 Royan Institut-Baki filialı Ünvan: Bakı şəhri Inşaatçılar M. ATS-in yaxınlığında İrann klinikası Tel: Mobile: Azərbaycanda olan xəstələr öz problemlərini yoxlamaq üçun ROYAN İnstitutunun Bakı şəhərindəki şöbəsinə,dr.məcid Kavəyə müraciət edə bilərlər: Qadın və kişi sonsuzluğunun müalicəsi Laborator və klinik müayinələr Xəstəliyə aid məsləhət və dərmanlar SONSUZLUQ NƏDİR? Qadın ilə kişinin 1 il və daha artıq vaxt ərzindəə bir yerdə yaşaması nəticəsində kontraseptiv qəbul etmədən qadının hamilə qalmamasına sonsuzluq deyilir. 3 səbəbi var: 1. 33% qadınlardan asılıdır % kişilərdən asılıdır % Ya hər ikisindən, ya da naməlum səbəblərdən asılıdır. səbəbləri? 1. Azoospermiya. 2. Yumurtahüceyrənin yetişməsinin problemləri. 3. Uşaqlıq borularının bağlanması. 4. Vaginal problemlər. 5. Uşaqlığın problemləri. 6. Endometriozlar. Təbiətin də bəzən köməyə ehtiyacı var müalicə yolları? 1. Kişi və qadının maarifləndirilməsi. 2. Konservativ müalicə. 3. İ.U.İ (İnter Uterine İnsemination) )- Uşaqlıqdaxili mayalanma. 4. İ.V.F.(İn Vitro Fertiization)-Uşaqlıqdan kənar mayalanma.

2 5. İ.C.S.İ (İntra Cytoplazmic Sperm İnjection)-Spermanın yumurta hüceyrənin sitoplazmasına yeridilməsi yolu ilə mayalanma. səbəbini aydınlaşdırmaq üçün həm qadın, həm kişi müayinədən keçməli, müxtəlif analizlər aparılmalı, USM (Ultrasəs müayinəsi) olunmalıdır. Səbəb aşkar olunduqdan sonra sonsuzluq ya dərman müalicəsi ilə aradan götürülə bilər, ya da Uşaqlıqdaxili və Uşaqlıqdan kənar mayalanma aparılmaldır SONSUZLUĞU MÜALİCƏ ETMƏK ÜÇÜN XƏSTƏ SƏBİRLİ OLMALI, BÜTÜN MƏSLƏHƏTLƏRƏ RİAYƏT ETMƏLİ, DƏRMANLARI VAXTLI-VAXTINDA QƏBUL ETMƏLİDİR! Royan Institut Sonsuzluq və Elmi Tedqiqat Mərkəzi İlk dəfə 1978-cı ildə İngiltərədə Uşaqlıqdan kənar mayalanma aparılıb və oğlan uşağı dünyaya gəlib. İranda da 15 ildir ki, bu işlə məşğul olan Royan Süni Mayalanma və Tədqiqat İnstitutu fəaliyyət göstərir. Royan İnstitutu Tehranda fəaliyyət göstərməsinə baxmayaraq dünyanın bir çox ölkələrindən Ərəbistandan, Türkiyədən, Azərbaycandan xəstələr gəlir ci illərdə Azərbaycandan 120-a qədər xəstə müraciət edib. müalicəsi 1ay və daha çox çəkdiyinə və Azərbaycandan olan xəstələrin İranda uzun müddət qalmağı çətin olduğuna görə Royan İnstitutunun bir nümayindəliyinin Bakıda açılması nəzərdə tutulur. Xəstələr lazım olan müayinələrdən burada keçsinlər, konservativ (dərman) müalicə qəbul etsinlər.amma bəzi avadanlıqları Bakıya gətirmək hələ də mümkün olmadığına görə xəstələr əgər ehtiyac olarsa əlavə müayinə və müalicə üçün İrana və ya digər ölkəyə gedə bilsinlər. ÜST (Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı) müəyyən edib ki, dünyada 10-15% ailələr sonsuzluqdan əziyyət çəkirlər. Bu ailələrin 50%-i konservativ müalicə (dərman müalicəsi, psixoloji təsir, qadın və kişinn maariflənməsi ) ilə sağala bilirlər. Digər 50%-inə isə suni mayalanma üsulu tətbiq olunur. Süni mayalanma 3 üsulla aparıla bilər: 1.İ.U.İ (İnter Uterine İnsemination)Uşaqlıqdaxili mayalanma. 2.İ.V.F.(İn Vitro Fertiization)Uşaqlıqdn kənar mayalanma (UKM). 3.İ.C.S.İ (İntra Cytoplazmic Sperm İnjection) Spermanın yumurta hüceyrənin sitoplazmasına yeridilməsi yolu ilə mayalanma. Uşaqlıqdn kənar mayalanmanın hansı üsulla aparılmasını aydınlaşdirmaq üçün həm də qadın həm kişi müxtəlif müayinələrdən keçməlidir. Süni mayalanma üsulunda əsas müvəffəqiyət xəstənin səbrindən və həkimin verdiyi bütün məsləhətlərə (dərmanların düzgün və vaxtında qəbul edilməsi) riayət etməyindən asılıdır. İ. İ.U.İ (İnter Uterine İnsemination) Uşaqlıqdaxili mayalanma. Bu metod qadınlarda bir xəstəlik yoxdursa və problem ancaq kişilərdə və ya kişilərdə problem yoxdursa ancaq qadınlarda problem olarsa (immunoloji və ya psixoloji) istifadə olunur. Bu metodun aparılması belədir: Kişidən sperma götürülür, laboratoriyada hazırlanır və kateter ilə qadının uşaqlığının içinə yeridilir. Bu metoddan yalnız üç dəfə istifadə etmək olar. Əgər bu metod bir nəticə verməzsə, onda İ.V.F. (İn Vitro Fertilization) metodundan istifadə edilir. İ.V.F. (İn Vitro Fertilization) Uşaqlıqdan kənar mayalanma (U.K.M). Bu metod əgər qadının uşaqlıq borularında və ya yumurtalıqlarında bir problem olarsa və yaxud kişidə sperma sayının azlığı, hərəkətinin zəyifliyi olarsa, yada İ.U.İ. metodundan 3 dəfə istifadə olunubsa və nəticə alınmayıbsa istifadə olunur.

3 Bu metodunun aparılması belədir: Kişidən sperma götürülür, sonra qadının narkoz altında yumurtalıqdan yetişmiş yumurtahuceyrə götürülür və hər ikisi laboratoriya üsulları ilə birləşdirilir, mayalandırılır və nəticəsində embrion alınır. Embrion alındıqdan sonra o qadın uşaqlığına yerləşdirilir. İ.V.F. metodundan istifadədən əvvəl qadın hormonlarla hazırlanmalıdır, çunki bu hormonların təsiri altında yumurtalıqlar daha da yaxşı yetişir. Bundan əlavə yumurtalıqların fəaliyəti dəfələrlə USM müayinəsi vasitəsi ilə yoxlanır. Bu əməliyyat qurtardiqdan sonra qadın evə yazılır və ona bir müddət isterahət məsləhət görülür. İ.V.F. metodunun uğuru bütün dünyada 35-40%-dir. İ.C.S.İ. (İntracytoplasmic sperm injection) Spermanın yumurta hüycerənin sitoplazmasına yeridilməsi. Bu metod kişinin spermasının miqdarı normadan çox aşağı olduğunda və ya İ.V.F.metodu nəticə vermədiyində tədbiq olunur. Aparılma qaydası belədir: Bu metod I.V.F. kimi aparılır. Fərq ondadır ki, İ.C.S.İ metodunda bir spermatozoid götürülür və yumurtahüycüerənin sitoplazmasına yeridilir. P.G.D.(Pre-İmplantation Genetic Diagnosis) Pre-implantasiya Genetik Diaqnostika Bu üsul hamiləlikdən (yəni embrion köçürmədən) əvvəl aparılır. Əsas məqsəd genetik xəstəlikləri aşkar etməkdir. Əgər xəstədə buna göstəriş, yəni ailədə kimdəsə (atası və anası) xəstəlik varsa, bu diagqnostika mütlək aparılır. Freezing Dondurma metodu. Xəstədən götürülmiş bir neçə yumurtahüceyrə mayalandırılır, uşaqlığa yeridilir, ancaq 2 embrion dondurulub saxlanılır. Dondurulmuş embrion 2 ilə qədər saxlanılır. Əgər qadında birinci mayalanma alınmazsa, gələn iki ay təkrar olunur. Dondurulmuş embrion 2 ilə qədər saxlanılabilər. PESA / TESE Dəri altından sperm aspirasiyası (PESA) qeyri cərrahi metoddur ki, bununla sperma əldə olunur (xüsusilə vasektomiya olunmuşlarda). Bu texnologiya anadangəlmə xəstəlik, infeksiya, eyakulyasiya problemləri olan xəstələrdə aparılır. Xayadan sperma ekstaksiyası (TESE) texnologiyası yolu bağlanmamış azospermiyası olan xəstələrdə aparılır. TESE həm də spermatid prosesi kəsildikdə aparılır. Reproduktiv xəstəliklər Bizim klinikada bir çox xəstəliklərin də müalicəsi aparılır. Məs: abort, menstrual xəstəliklər, endometrit, ovulyasiya xəstəliyi, boru disfunksiyası, uşaqlığın yerləşmə pozğunluqları və s.. İran Qızıl aypara klinikası. Sonsuzluq şöbəsi Şərifzadə küç, 124, 3148 məhəllə Inşaatçılar M. ATS-in yaxınlığında Əlagə Tel: Mobil tel Baku@royaninstitute.org

4 CİFT QANININ BANKI (CORD BLOOD BANK) Sütun hüceyrəiəri nədir? Sütun hüceyrələr o hüceyrələrdir ki onlarda bütün hüceyrələri yaratmaq qabiliyyəti var.məsələn.qan hüceyrələri,sinir hüceyrələri,miokard hüceyrələri. Sütun hüceyrələrindən nə zaman istifadə olunur.? Məlum olunmuşdur ki,cift qanında olan sütun hüceyrələr genetik xəstəliklər,xərçəng xəstəliyi,immun sistem xəstəliklərinin müalicəsində istifadə oluna bilər.bu hüceyrələrdən ürək xəstəliklərində,ayzeymer xəstəliyində,spid xəstəliyində,ms-də,şəkər xəstəliyində və onurğa iliyinin zədələnmələrində istifadə olunur.bu hüceyrələr xəstənin immun sistemi tərəfindən rahat qarşılanır və inkar olunma faizi azdır.inkar olunma ilik transplantasiyasının əlavə təsirlərindən biridir.60 faiz hallarda sümük iliyi transplantasiyalarında bu görünür. Ancaq cift qanının transplantasiyasında inkar olunma 10 faiz təşkil edir.yəni sümuk iliyi hüceyrələrində lazımi xüsusiyyətlər cift qanı hüceyrələrində də var.ancaq sümük iliyinin maneə yaradan xüsusiyyətləri cift qanı hüceyrələrində yoxdur. Hər il xəstədə olan problemlər məlumdur ki, bu problemlərin həlli sütun hüceyrələrinin köməyi ilə mümkün ola bilər.ancaq 70 faiz xəstələr öz orqanizminə uyğun olan hüceyrələri tapa bilmir.bu problemlərə daha çox Afrika və Asiya ölkələrində rast gəlinir.ona görə də cift qanı hüceyrələrini yığıb saxlamaq artıq dərəcədə əhəmiyyətlidir. Cift qanının əhəmiyyəti haqqında əldə olunan məlumat: İlk dəfə cift qanının transplantasiyası Fransada aparılıb.bu transplantasiya Fankoni anemiyası olan uşaqda aparılmışdır.1991-ci ildə SML olan uşağın üzərində aaparılmışdır.hər iki transplantasiya müvəffəqiyyətli olmuşdur.son illərdə cift qanının sütun hüceyrələrindən onurğa yırtığı olan xəstələrin müalicəsində istifadə olunur.66 faiz hallarda sütun hüceyrələrindən xərçəngin maliqnizasiyasının müalicəsində tətbiq olunur.33 faiz hallarda anadangəlmə qan problemlərində istifadə olunur. Bir paket cift qanı saxlamaqla uşağa SLE-yə uyğun gələn sütun hüceyrəsi tapmaq 100 faiz mümkündür.ancaq bu imkan onun valideynləri üçün 50 faiz.bacı və qardaşı üçün isə 25 faizdir. Cift qanı necə yığılır? Doğuşdan sonra cift uşaqdan ayrılır.şpris vasitəsilə qan çəkilir və qan kisəsinə yığılır.bu proses ağrısız və müdaxiləsiz həyata keçirilir.ancaq sümük iliyini yığmaq üçün ümumi narkozdan istifadə olunur.cift qanının yığılması 3-4 dəqiqə ərzində ginekoloqlar tərəfindən aparılır. Qan yığıldıqdan sonra hansı işlər aparılır? Alınan nümunə təcili cift qanının bankına yetirilməlidir.nümunə banka yetiriləndən sonra labaratoriyanın texniki bu qanı hazırlayır. Cift qanını saxlamağa nə zaman qərara gəlməliyik? Bu işi planlaşdırmaqdan ötrü hamiləlik vaxtı qan bankı ilə əlaqə saxlanılmalıdır.hamiləliyin 28-dən 30- cu həfəsinə qədər lazım olan paketləri almaq lazımdır. Bu qan hüceyrələri necə dondurulur? Bunun üçün DMSO tərkibindən istifadə edilir.bu tərkib sütun hüceyrələrin məhv olmasının qarşısını alır və onu onillərlə transplantasiya üçün yararlı saxlayır. Cift hüceyrələrini necə saxlayırlar? Hər banka çatan cift qanı müəyyən bir kodla kodlaşdırılır.nukleoslu hüceyrələr ondan ayrıldıqdan sonra bu qan xüsusi soyuducu paketlərə yığılır.sonra o paketlər məxsus soyuducuda dondurulur və maye azot bakında saxlanılır.bu baklar hüceyrənin saxlanılmasından ötrüdür və xüsusi mühafizə olunmuş yerlərdə saxlanılır.

5 Cift qanının bankı harada yerləsir? Bizim bank İran İslam Respublikasının Tehran şəhərində yerləşir.bütün şəhərlərdən və qonşu ölkələrdən gələn qanlar burada saxlanılır. Bu mərkəz özəl və ya dövlət müəsissəsidirmi? Bizim mərkəz bir NGO kimi idarə olunur.15 ildən artıqdır ki bizim mərkəz bu işlə məşğuldur. Qanın yuyulması prosesi: 1-ci mərhələ. Qeydiyyatdan keçib lazım olan paketləri almaq mühümdür. Bu paketlərdə cift qanını yığmaq üçün lazım olan alətlər və onun qaydaları göstərilir. 2-ci mərhələ. Doğuşa hazır olmaq lazımdır.bu zaman mərkəzdən alınan paket uşağın digər əşyaları ilə birgə doğum evinə göndərilir. 3-cü mərhələ. Nümunə yığılır.bunun üçün cift bağından qan çəkilir və verilən kisələrə yığılır. 4-cü mərhələ. Cift qanı mərkəzi ilə əlaqə saxlanılır.biz günün 24 saatında sizinlə əlaqə saxlamağa qadirik. 5-ci mərhələ. Nümunəni 24 saat ərzində soyuq şəraitdə bizim mərkəzə çatdirmrq lazımdır. 6-cı mərhələ. Analizlər aparılır.bunun üçün həcmin təyini.nukleotik hüceyrələrin sayı.infeksiyanın olub olmaması nümunə üzərində araşdırılır. 7-ci mərhələ. Cift qanının dondurulur.analizlərdən sonra cift qan xüsusi paketlərdə -196 C-də saxlanılır. Bu haqda alınan analizlərin cavablarının əksi cift qanını göndərən həkimə göndərilməlidir. Cift qanını saxlamaqla ildən sonra özünüzə və ailənizə lazım olan transplantasiya hüceyrələri əldə edə bilərsiniz!