.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri. Sempozyum Dizisi No: 55 Ocak 2007; s Prof. Dr. Ali Mert
|
|
- Gülbahar Dalkılıç
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri TÜRK YEDE SIK KARfiILAfiILAN HASTALIKLAR I Enfeksiyon Hastal klar, Romatizmal Hastal klar, Afetlerde Ezilme Yaralanmalar Sempozyum Dizisi No: 55 Ocak 2007; s Eriflkinde Akut nfeksiyöz shalli Hastaya Klinik Yaklafl m Prof. Dr. Ali Mert GENEL B LG LER Gastrointestinal sisteme normal koflullarda günde ~ 9 L s v girmektedir (oral al nan s v 2L, tükrük 1L, mide s v s 2L, safra, pankreas ve ince ba rsak s v s 4L). Bu s v n n 4 L si jejunumdan, 4L si ileumdan geri emilir. Kolonlara gelen 1 L s v n n ise 800 ml si emildikten sonra günde d flk yla 200 ml s v at lmaktad r. Jejunumdan ileuma gelen s v n n osmolalitesi plazmaya benzemektedir (Osmolalite 290 mosm/kg, Na + :135 meq/l, K + :8 meq/l, Cl - :120 meq/l, HCO - 3 :15 meq/l). Yani jejunumun ve ileumun proksimal k sm n n elektrolit konsantrasyonlar plazma de erlerine yak nd r. Terminal ileumda elektrolit konsantrasyonlar flöyle bulunmufltur; Na + : 200 meq/l, K + :5mEq/L, CI - : 137 meq/l, HCO3 - :63 meq/l. D flk da ise elektrolit konsantrasyonlar ; Na meq/l, CI 15 meq/l ve HCO meq/l, K + ise 100(80-130) meq/l dir. Kolonun Na + emme gücü çok fazlad r. leumdan kolona geçen s - v daki K + 5mEq/L kadarken, d flk da 100 meq/l nin üzerine ç kabilmektedir. Kolonda Na + /K + katyon de iflimi, CI - /HCO - 3 anyon de iflimi olmaktad r. Kolonda Cl - emilimi de Na + emilimi gibi oldukça fazlad r. D flk da Cl - konsantrasyonu 15 meq/l e kadar düflebilir. Ayn nedenle kolonda HCO - 3 konsantrasyonunun giderek artmas beklenirken, d flk da HCO meq/l kadard r. Bunun nedeni de kolon bakterilerinin yapt klar organik asitlerdir. Sonuç olarak kolonda, ileumdan gelen s v daki Na + ve Cl - un tamam n n K + ve HCO3-149
2 Ali Mert ile yer de ifltirdi ini söyleyebiliriz. Bu de iflim olay nda zaman önemli bir etmendir. shal nedeniyle kolonda kal fl süresi k salacak olursa, d flk içeri i giderek ileum içeri ine benzemeye bafllar. Eriflkinlerde d flk miktar günde 3 litreye ç kt nda, d flk elektrolit konsantrasyonlar, ileumun üst proksimal kesimlerindeki gibi plazma de erine yaklaflmaya bafllar. shalde vücuttan elektrolit kayb Tablo 4-1 de verilmifltir. Geliflmifl ülkelerde eriflkinlerde günlük normal d flk a rl 200 gr n alt ndad r (%80 i su). Normal d flk lama say s günde 3 kezden, haftada 3 keze kadar de iflmektedir. shal, günlük d flk miktar n n (>200 g), say s n n (>3) ve s - v içeri inin (>%80) artmas olarak tan mlan r. Yaln z bu de erler ülkelere ve kiflilere göre de iflebilir. Haftada 3 kez d flk layan birisi için, hergün 1 kez yumuflak d flk lamas ishal olarak kabul edilebilir. ki haftay aflmayan ishal, akut ishal olarak tan mlan r ve de akut ishallerin ço u bu süreyi tamamlamadan iyileflmektedir. Akut ishal nedenleri ço unlukla infeksiyözdür. Bu nedenle akut ishaller, akut infeksiyöz ishal ile efl anlaml tutulabilir. Kronik ishal nedenlerinin ço u ise non-infeksiyözdür. nfeksiyöz ishallerde ana bulaflma yolu fekal-oral bulaflmad r. Bu durum insan veya hayvan d flk s yla kontamine olmufl su ve besinlerin (özellikle sebzelerin) al nmas yla olur. Ayr ca bakteriel besin zehirlenmelerinde ana kaynak, bakteri toksinlerini içeren ya da sindirim sisteminde enterotoksin üreten bakterilerle kontamine besinlerdir. nfeksiyöz ishal, etken mikroorganizman n mukozay do rudan invaze etmesine (bakteriler, amip gibi) veya bakterilerin oluflturdu u toksinlerle (besin 150
3 Eriflkinde Akut nfeksiyöz shalli Hastaya Klinik Yaklafl m zehirlenmesi, turist ishali, kolera, psödomembranöz enterokolit gibi) sonucu oluflmaktad r. Dünya genelinde infeksiyon hastal klar ndan ölüm 2.s radad r. Geliflmekte olan ülke çocuklar nda ise infeksiyon hastal klar ndan ölüm, baflta akut ishaller (<5 yafl çocuklarda tüm ölümlerin %25 i) olmak üzere ilk s rada yer almaktad r. Ülkemizde de 1-5 yafl grubundaki ölümlerin pnömoniden sonra 2. nedenidir. Akut ishallerin en az %90 nda antibiyotik kullan m endikasyonu yoktur. Buna karfl n akut ishaller ak lc olmayan antibiyotik kullan m n en yayg n oldu u aland r. nfeksiyöz ishallerin etyolojisinde baflta viruslar, bakteriler ve protozonlar rol oynar. Etyoloji olgular n ancak yar s nda saptanabilir. Bakterilerin (Shigella, Salmonella, Campylobacter, invazif E. coli, Yersinia, Vibrio gibi) etken olma olas l bu tür ishallerin yo un oldu u ülkelerde bile %50 nin alt ndad r. Klini i hafif dehidratasyondan ciddi dehidratasyona kadar de iflebilen bir spektruma sahiptir. Bu nedenle öncelikle dehidratasyon durumu belirlenmeli ve ciddi s v kayb bulgular varsa hemen s v replasman yap lmal d r. KL N K TANIMLAMALAR shal: Günlük d flk miktar n n (>200g), say s n n (>3) ve s v içeri inin (>%80) artmas d r. Akut ishal: ki haftay aflmayan ishaldir. Kronik ishal: ki haftay aflan ishaldir. Gastroenterit: Mide ve incebarsa n birlikte etkilendi i ve bu nedenle bulant, kusma, ishal, kar n a r s gibi yak nmalarla seyreden klinik tablodur. Enterokolit: nce ve kal n barsak mukozas n ayn anda tutan ve genellikle bulant -kusman n efllik etmedi i, atefl, kar n a r s ve de ishalin bask n oldu u klinik tablodur. Dizanteri sendromu: Kramp biçimi kar n a r l, kanl, mukuslu, tenezimli, s k s k ve az d flk lamayla seyreden klinik tablo de iflik etyolojilere (infeksiyoz ve noninfeksiyoz) ba l olufltu u için böyle isimlendirilmesi uygundur. ncebarsak tipi ishal: Bol ve sulu d flk lamad r 151
4 Ali Mert Kal nbarsak tipi ishal: Az az ve s k s k d flk lamad r. Tenezm: S k s k a r l d flk lama ve d flk lama hissidir. Tenezimli hasta boflalamad n, rahatlayamad n hisseder. ÖYKÜ (ANAMNEZ): Ayr nt l bir öykü son derece önemlidir ve flu sorular içermelidir. 1. shalin süresi: Birden bafll yan ciddi bulant -kusman n ön planda oldu- u ve genellile 12 saatte iyileflen ishallerde Staphylococcus aureus veya Bacillus cereus toksinlerinin haz r al nmas yla (yenilen g dada daha önce üremifl bakteriler toksin yapm fl durumdad r) oluflan bakteriyel besin zehirlenmeleri düflünülmelidir. Gastrointestinal sistemde oluflan bakteri toksinleri veya viruslarla veya mukozaya invazyon yapan bakterilerle oluflan ishaller ço u zaman 7 gün içinde kendili inden sonlan r. 7 günü aflan ishalde amibiyoz (dizanteri klini i varsa) ve giardioz mutlak aranmal d r. Akut ishal (<15 gün), ya infeksiyöz (s kl kla) ya da non-infeksiyoz (incir gibi besin veya laksatif al n - m, inflamatuvar barsak hastal klar gibi) çok say da de iflik nedenlerle oluflabilen ve de çok s k karfl lafl lan bir yak nma ve bulgudur. Ço unlukla infeksiyöz olan akut ishal nedenleri, kronik ishal (>15gün) etyoloji spektrumu içinde pek yer almaz. Yine de akut bafllay p kronik ishal olarak devam edebilen durumlara yol açan infeksiyöz etkenler vard r. Bunlar; Clostridium difficile, Entamoeba histolytica, Giardia ve AIDS lilerde viruslar (HIV, CMV), protozoonlar (Cryptosporidium, Isospora) ve de mikobakteriler (M. avium kompleksi, M. tuberculosis) dir. 2. Günlük d flk say s : Çok say da ( 10/gün) ise kal n barsak tutulumunu düflündürür 3. D flk n n:(tablo 4-2). a- Miktar : Çoksa incebarsak, az ise kal n barsak tipi ishaldir. ncebarsak tipi ishalde d flk aç k renkli, sulu, bol, köpüklü, çorbams veya ya l, içinde sindirilmemifl besin art kl, kans z ve kokuludur. b- Kokusu: shalde genellikle kolondan geçifl h zland için d flk kokusuzdur. E er incebarsak tutulumu sonucu karbonhidratlar n ve proteinlerin emi- 152
5 Eriflkinde Akut nfeksiyöz shalli Hastaya Klinik Yaklafl m limi bozulur ve de bu besinler kolonda yeterince kal rlarsa bakterilerin etkisiyle fermantasyona veya putrifikasyona u rarlar. Bunun sonucu karbonhidratlara ba l d flk asidik, aseton kokulu (ekflimifl yemek kokulu); proteinlere ba l d flk ise pis kokulu (çürümüfl yumurta) olur. c- K vam : Yap flkan d flk incebarsak tipi ishallerde olabilir. Sindirilmemifl proteinlere ba l d r. En sulu d flk sekretuvar ishallerde görülür. d- Görünümü: Son derece önemlidir. Kuflkusuz her hekim d flk y görmelidir. sekretuvar ishallerde d flk genellikle bol, sulu, renksiz veya beyaz renklidir. Dizanterik olanlarda d flk azd r ve kan, mukus, püy içermektedir. Lapa görünümünde olan d flk koyu renklidir. D flk da mukus veya püy varl hastaya d flk da balgam veya sümük varm? Diye sorularak ö renilebilir. Karbonhidrat emilimi ile ilgili bir bozukluk varsa (gastroenterite ba l disakkaridaz eksikli i) d flk köpüklü görünümdedir. Kolerada ve enterotoksijenik Escherichia coli (ETEC) ishalinde d flk pirinç suyu rengindedir. Burada ishal enterotoksinlerle oluflmaktad r. Kolera toksini ve ETEC in s ya-dayan ks z toksini incebarsak mukozas nda siklik-amp yi art rarak, ETEC in s ya-dirençli toksini ise siklik-gmp yi art rarak sekretuvar ishale neden olurlar (Na + reabsorpsiyonunu engelliyerek, Cl - sekresyonunu art rarak). Salmonella gastroenteritinde bezelye çorbas ve fligellozda domates çorbas görünümündedir. Lökosit içermeyen kanl d flk, Shiga-benzeri toksin oluflturan enterohemorajik E.coli (EHEC) ye ba l infeksiyon olas l n düflündürmelidir. 4- Bulant ve Kusma: Sindirim sisteminin üst bölümleri tutuldu unda genellikle bulant -kusma, alt k s mlar tutuldu unda ise kar n a r lar daha belirgindir. E er klinik tabloya bulant -kusma hakimse Staphylococcus aureus veya Bacillus cereus tok- 153
6 Ali Mert sinlerinin haz r al nmas yla oluflan bakteriyel besin zehirlenmesi düflünülmelidir (Tablo 4-3). Bu tip besin zehirlenmeleri birden bafllar ve genellikle 12 saatte sonlan r. Kas rga gibi bafllar ve biter. Kusma besinin al nmas ndan sonraki 1-6 saat içinde bafllar. Kuluçka süresinin bu denli k sa olmas n n nedeni emetik etkisi olan nörotoksinlerin haz r al nmas ndand r. 5- Kar n A r s : ncebarsak tipi ishallerde göbek etraf nda veya sa alt kadranda, genellikle aral klarla gelen ve kramp biçiminde kar n a r lar vard r (intestinal kolik). Kar n a r s inflamatuar ishallerde (Shigella, Campylobacter, nekrotizan toksinler gibi) daha belirgin olabilir. Demekki kar n a r s, tutulum mideden afla- ya inildikçe ve barsak mukoza invazyonu oldukça artmaktad r. Toksinlerin haz r al nmas yla oluflan bakteriyel besin zehirlenmelerinde bulant -kusma bask n, ishal ikinci planda, kar n a r s ise daha geri plandad r. Bol sulu ishal ve kramp biçimi kar n a r lar n n ön planda, kusman n ender oldu u klinik talo karfl s nda Clostridium perfringens ve Bacillus cereus un s ya dayan ks z toksinleriyle oluflan bakteriyel besin zehirlenmeleri düflünülmelidir. Bu iki bakteri besinlerle al nmakta ve enterotoksinler sindirim sisteminde oluflmaktad r. Bu nedenle kuluçka süresi haz r al nan toksinlere göre dah uzundur (8-154
7 Eriflkinde Akut nfeksiyöz shalli Hastaya Klinik Yaklafl m 16 saat) (tablo 4-3). Kal nbarsak tutulmalar nda a r karn n alt k s mlar ndad r. S kl kla tenesmus vard r. A r devaml veya kramp biçimi olabilir ve yellemeyle rahatlar. Kramp biçimi kar n a r l, kanl, mukuslu, tenezimli, s k s k (10-30 kez/gün) ve az d flk lama karfl s nda dizanteri düflünülmelidir. Asl nda bu klinik tablodan infeksiyöz nedenler (prototipi basilli ve amipli dizanteri; tablo 4-4), toksinler (psödomembranöz enterokolit; Clostridium difficile in sitotoksini; toksin A ve B), ülseratif kolit ve rektosigmoid kanser sorumludur. Bu nedenle dizanteri sendromu demek daha do ru olsa gerek. Böyle bir klinik tabloda hasta son 1 ay içinde antibiyotik kullanmam fl ise psödomembranöz enterokolitten basitçe uzaklafl l r. lk 10 günlük dizanteri sendromunda öncelikle bakteriyel etkenler (Shigella türleri, Vibrio parahaemolyticus, Yersinia enterocolitica, Campylobacter türleri, enterohemorajik ve enteroinvaziv E. coli gibi) aranmal d r. Enterohemorajik E. coli (EHEC) sufllar (serotip 0157: H7; Shiga-benzeri toksin üreten sufllar) d flk da lökosit içermeyen hemorajik kolitten sorumludurlar. Apendisit gibi sendrom Y. enterocolitica y akla getirmelidir. Tenezm rektum tutulmas na ba l d r. Ciddi kolerada elektrolit kayb sonucu a r l kar n kas kramplar geliflebilir. Kar nda afl r gerginlik ve fliflkinlik giardioz da s kt r. Dizanterik klinik 10 günü aflm fl ise amipli dizanteri (Enta- 155
8 Ali Mert moeba histolytica) düflünülmelidir. Akut ishal dönemini aflm fl ( 2 hafta) dizanteri sendromunda bakteri ve amip etken olarak bulunamam fl ise rektosigmoidoskopi ile mutlaka ülseratif kolit ve rektosigmoid kanser araflt r lmal d r. Shigella, Campylobacter, Vibrio parahaemolyticus, Aeromonas gibi bakteriler hem enterotoksin üretirler hem de intestinal mukozaya invazyon yaparlar; böylece önce sulu ishal sonra kanl ishale yol açarlar. 6-Atefl: nvaziv bakteriler (Shigella, Salmonella, Campylobacter, EHEC, enteroinvaziv E.coli, Yersinia, V. parahemolyticus, C. difficile sitotoksini) ciddi intestinal inflamasyona, s kl kla yüksek atefle ve kar n a r s na yol açarlar; bazen peritoneal duyarl l k ve akut cerrahi kar n tablosuna yol açabilirler. Özellikle çocuklar n fligellozunda atefl birden bire C ye ç k p konvülziyona neden olabilir. sekretuvar ishallerde (bakteri enterotoksinleriyle, rotaviruslar ve Norwalk viruslar yla oluflan) atefl genellikle görülmez. Görülse de hafif atefltir. 7- drar: Son 24 saatlik idrar miktar n n azalmas veya idrara ç kmama dehidratasyonun bir göstergesidir. 8-Konvülziyon: Özellikle çocuklarda görülen fligellozda atefl birden bire C ye ç kabilir ve konvülziyona yol açabilir. 9-Dalg nl k: Üç olas l k düflünülmelidir; 1)ciddi dehidratasyona ba l hipovolemik preflok veya flok, 2)bakteriyemi ve septik flok (bazen invaziv enterokolit etkenleri bakteriyemiye yol açabilirler; endemik bölgelerde hospitalize edilen fligellozlar n ~%8 inde bakteriyemi bildirilmifltir) ve 3)bakteriyemi sonucu geliflen menenjit (ender). 10-A z kurumas ve afl r susuzluk hissi: Dehidratasyonun göstergesidir. 11-Çok say da kiflide ayn anda ishalin olmas : Ayn kaynaktan infekte olmay düflündürür. Ayr ca çevrede ishalli hayvanlar n varl da araflt r lmal d r. 156
9 Eriflkinde Akut nfeksiyöz shalli Hastaya Klinik Yaklafl m 12-Yenilen besinin türü, etken ve kuluçka süresi iliflkisi (Tablo 4-3): Akut ishalli hastada özellikle son 3 gün içinde ( 7güne kadar olabilir) yenilen besinlerle iliflkili ayr nt l bir sorgulama son derece önemlidir ve olas etken hakk nda ayd nlat c bilgiler verebilir. Kremali pasta, dondurma, sütlaç, mayonezli patates salatas yenmesinden sonraki 1-6 saat içinde bulant -kusman n ön planda oldu u ishal geliflirse S. aureus un A (en s k), B,C,D,E enterotoksinleriyle oluflan besin zehirlenmesi düflünülmelidir. Toksinler s ya dirençlidir. Pirinç pilav ve makarna yenmesinden sonraki 1-6 saat içinde klinik tablo oluflursa Bacillus cereus toksinleriyle oluflan besin zehirlenmesi düflünülmelidir. lgili toksini s ya dirençlidir. Et ve et ürünlerinin (sucuk, past rma, salam, sosis, konserve ve et suyu gibi) yenmesinden sonraki 8-16 saat içinde geliflen sulu bir ishalde (ileumu tutar) Clostridium perfringens toksinleriyle oluflan besin zehirlenmesi düflünülmelidir. Enterotoksin s ya dayan ks zd r. S.aureus, B.cereus ( s ya dayan kl toksini) ve C. perfringens besinler üzerinde ço al rken enterotoksinleri oluflturmaktad r. Bu toksinlerin haz r al nmas sonucu kuluçka süresi k sa, bulant -kusman n ön planda oldu u ve bir günde iyileflen besin zehirlenmeleri oluflmaktad r. Atefl efllik etmez. Bulant - kusman n nedeni toksinin kusma merkezini uyarmas d r. Tedavide s v replasman yap l r. Antibiyotik verilmez. Vibrio cholerae, enterotoksijenik E.coli (ETEC) ve B. cereus ( s ya dayan ks z toksini) al nd ktan sonra barsakta ço al rken salg lad toksinlerle hastal k yaparlar. Bu nedenle kuluçka dönemleri daha uzuncad r (16 saat-7gün; ~ 3 gün). Koleran n endemik oldu u bölgelerde infekte içme suyunun al nmas ndan ortalama 3 (birkaç saatten 5 güne kadar) gün içinde pirinç suyu görünümde, a r s z kokusuz, bol (günde ishal ve saatte 1 L kadar) ishal karfl s nda kolera düflünülmelidir. Ciddi dehidratasyona yol açar. ETEC in endemik oldu u bölgelere (geliflmekte olan ülkeler) seyahat edenlerin (turistlerin) infekte içme suyunu almalar ndan, ortalama 3 gün içinde oluflan ve 4 günde iyileflen ishal turist ishali olarak isimlendirilmektedir. 157
10 Ali Mert yi piriflilmemifl deniz ürünlerinin yenmesinden sonra (özellikle deniz kenarlar nda ve yaz aylar nda) oluflan ishalde Vibrio parahaemolyticus ve Norwalk virusu infeksiyonu düflünülmelidir. Klinik tablo nontifoidal salmonelloza benzer ve 24 saatte iyileflir. Norwalk virusu için kontamine içme suyu da kaynak olabilir. ki günde iyileflir. Tifo d fl salmonellozlar n en s k görülen klinik flekli enterokolit (gastroenterit)tir. Bir zoonuzdur. Kontamine g da ve sularla (fekal-oral) bulafl r. Tüm hayvan türlerinde hastal k yapabilir. nsana bulaflt rmada en önemlileri kümes hayvanlar n n etleri ve yumurtalar d r. Süt ve süt ürünleriyle de bulaflabilir. Ülkemizde en s k bulaflma kayna tavuk eti yeme sonras geliflen Salmonella besin zehirlenmesidir. Kuluçka süresi ~1(8-48 saat) gündür ve klini i 7 günde iyileflir. ncebarsak tipi, bazen de kal nbarsak tipi ve ateflle birlikte olan ishale yol açabilir. yi piflirilmeden yenen et (özellikle kümes hayvan ) ve kaynat lmadan içilen sütden ortalama 3 (1-7) gün sonra oluflan ishalde Campylobacter (C. jejuni ve C. coli) infeksiyonu düflünülmelidir. Kampilobakteriyoz bir zoonozdur. Tüm hayvanlar n (kümes, küçük büyük bafl ve kemiriciler) barsaklar nda komensal olarak bulunabilir. Bakterinin rezervuar hayvanlard r. nsanlara hayvan d flk s yla kontamine olmufl suyun içilmesiyle (fekal-oral) veya iyi piflirilmemifl hayvan etinin yenmesiyle veya kaynat lmam fl sütün içilmesiyle bulafl r. Geliflmifl ülkelerde Salmonella ve Shigella infeksiyonlar ndan daha s k görülmektedir. Geliflmekte olan ülkelerde infeksiyona daha çok 5 yafl n alt ndaki çocuklarda rastlan lmaktad r. Eriflkinler infeksiyonu genellikle asemptomatik geçirmektedirler. Basit sulu ishalden dizanteriye kadar de iflen klinik tablolara yol açmaktad r. yi piflirilmeden yenen domuz etinden 4-7 gün sonra oluflan ishalden Yersinia (Y. enterocolitica, Y. pseudotuberculosis, Y. intermedia) sorumludur. Yersinioz da bir zoonozdur. Do al kaynak kemiriciler, küçük-büyük bafl hayvanlard r (özellikle köpekler ve domuzlar). En s k Kuzey Avrupa ülkelerinde (iyi piflirilmeden yenen domuz eti sonucu) görülmektedir. Ülkemizde yap lan çal flmalarda s kl %1 in alt nda bulunmufltur. Dizanterik tipte ishale neden olabilir. Altta yatan hastal olanlarda (diyabet, hemokromatoz, siroz, malignensi vb.) septisemiye yol açabilir. 158
11 Eriflkinde Akut nfeksiyöz shalli Hastaya Klinik Yaklafl m Son 7 gün içinde kuflkulu et veya et ürünleri (domuz eti?) yeme öyküsü olanlarda, 1 haftada kendili inden iyileflen akut ishal tablosundan sonra atefl, periorbital ödem, miyalji ve eozinofili klini i olanlarda, mutlak triflinoz düflünülmelidir (enterit, periorbital ödem ve miyozit triad ). Özetlersek; besinler üzerinde bulunan bakteri toksinlerinin al nmas yla oluflan gastroenteritlerde kuluçka süresi k sad r (S. aureus ve B. cereus toksini ile 1-6 saat, C. perfringens toksini ile 8-16 saat). D flk ile kontamine olmufl sular n içilmesiyle veya bu sularla y kanm fl sebzelerin al nmas yla fekal-oral olarak bulaflan gastroenterit etkenlerinde kuluçka süresi ~ 3 (16 saat-7 gün) gündür (tablo 4-3). Son 6 hafta içinde kulland bir antibiyotik dizanterik ishalden sorumlu olabilir (Clostridium difficile ye ba l psödomembranöz kolit). mmunsüprese bir hastan n ishalinde Rotavirus, CMV, HSV, Coxsackie virus, Salmonella, Myocobacterium avium kompleksi, Giardia, Entamoeba histolytica, Strongyloides, Isospora, Cryptosporidium ve Cyclospora etken olabilir. F Z K NCELEME 1) Acil ön de erlendirme: nfeksiyonu olan bir hasta ilk kez görüldü ünde hemen 5 durumu de erlendirip acilen destek ve ampirik antibiyotik tedavisi gerekip gekmedi ine karar verilmelidir. Bu 5 durum hastan n; a)genel durumunu, b)ense sertli ini, c)klinik tablosunun akut mu?, kronik mi? oldu unu, d)yafl n ve e)altta yatan bir hastal n n olup olmad n kapsar. a) Genel durumu: Son derece önemlidir. Baflkalar n n deste i olmadan ayakta gelen, genel görüntüsü hasta gibi görünmeyen ve sorulanlara net yan t verebilen bir hasta karfl s nda endiflelenmeye gerek yoktur. Bu genel durumu iyi hastad r. Baflkalar n n deste i ile ayakta gelen (yak nlar n n hastan n koltu- una girmesi gibi), genel görüntüsü hasta gibi görünen ve sorulanlara hastal - n n verdi i huzursuzluk nedeniyle ak c yan t alamad m z (yani yan t al rken yoruldu umuz) hasta karfl s nda daha aceleci davranmam z gerekir. Bu genel durumu orta hastad r. Sedye ile getirilen ve iletiflim kurmada çok zorland m z veya iletiflim kuramad m z hasta son derece ciddi bir durumda- 159
12 Ali Mert d r. Dinamik davranarak hemen destek tedavisine bafllamal ve olas infeksiyona yönelik ampirik antibiyotik verilmelidir. Yo un bak m endikasyonu varsa ilgili üniteye gönderilmelidir. Bu genel durumu kötü hastad r. Genel durum de erlendirmesi yaparken acilen vital bulgulara da (sistemik arter bas nc, nab z, solunum say s ) bak lmal d r. Akut ishali olan bir hastada genel durum genellikle s v ve elektrolit kayb n n derecesiyle iliflkilidir. Yani ishalin klinik bulgular n n ço u dehidratasyona ba l d r (tablo 4-5 ve 4-6). shalde mide-barsaklardan olan kay plar incelendi inde seruma göre daha hipotonik olduklar görülür (tablo 4-1). Bu nedenle vücuttan su kayb n n elektrolit kayb na göre daha fazla olmas ve buna ba l olarak hipertonik dehidratasyon geliflmesi beklenirken, durum genellikle böyle de ildir. Çünkü ortaya ç kan dehidratasyon tablosu yaln z kayb de il, bu s rada a zdan al nan içecek ve besinlere de ba l d r. Örne- in ciddi ishali olan bir hasta düflük Na + konsantrasyonlu d flk ile az miktarda Na + kaybetse bile, a zdan Na + dan yoksun s v al yorsa, hastada hiponatremi geliflebilir. Dehidratasyon, hastadan olan su ve Na + kayb n n oran na göre hipo-, iso- veya hipertonik dehidratasyon olmak üzere 3 e ayr l r. Plasma osmolalitesi basitçe Na + de erinin 2 kat d r (plasma osmolalitesi= 2x Na + meq/l; mosm/kg). Bu nedenle hipo-, iso-, hipernatremik dehidratasyon deyimleri kullan labilinir. shallerdeki dehidratayonun ço unlu u ( %50) isonatremikdir. Bunun d fl nda beslenme durumu ile iliflkili olarak hiponatremik (çay, pirinç suyu gibi Na + suz s v ve besin al rsa) veya hipernatremik (Na + u fazla s v ve besin al rsa) dehidratayon görülür. sonatremik dehidratasyonda 160
13 Eriflkinde Akut nfeksiyöz shalli Hastaya Klinik Yaklafl m ilk s v kayb hücre d fl s v dan olur ve bunun sonucu klinik olarak susuzluk, deri turgorunda azalma, mukozalarda kuruluk, idrar miktar n n azalmas, kan bas nc n n düflmesi gibi bulgular verir. Hiponatremik dehidratasyonda, isonatremik dehidratasyonda oldu u gibi s v kayb daha çok hücre d fl s v dan oldu u için hemen hemen benzer klinik bulgular vard r. Hipernatremik dehidratasyonun klinik bulgular, di er dehidratasyon tiplerinden oldukça farkl d r. Çünkü hücre d fl s v hacmi daha iyi korunmufltur. Bunun nedeni hipertonik ortam olan hücre d fl bölüme hücre içinden s v çekilir. Böylece deri turgoru fazla bozulmaz, hücre içi s v azald ndan deri hamur k vam n alm flt r ve hasta fliddetli susuzluk hissinden yak n r. Kan bas nc nda belirgin bir düflme olmayabilir. Terleme azal r, vücut s s yükselir. Serum Na + u 160 meq/l ye ç k nca hastalarda huzursuzluk gibi bir merkezi sinir sistemi bulgular ortaya ç kar. Dehidratasyon kaybedilen vücut a rl na göre 3 e ayr l r. Vücut a rl - n n %5 ine kadar olan kay plara hafif, %5-10 aras ndakilere orta, %10 un üzerindeki kay plara a r dehidratayson denir. Hastalar n ço u ishal bafllamadan önceki kilolar n bilmedikleri için dehidratasyonda kantitatif de erlendirme (hafif, orta, a r) ve her yerde laboratuvar olanaklar n n olmamas nedeniyle serum Na + düzeyine bak lmas sonucu osmolaliteye göre de erlendirme (hipo-, iso-, hipernatremik) yap lamamaktad r. Tüm bunlardan dolay ço u zaman sadece klinik bulgularla yetinmek zorunda kal r z. O halde klinik belirti ve bulgular bizim için son derece önemlidir. An msayabildi i kadar yla hastan n ald ve ç kard s v miktar iyice ö renilmelidir. Hiç olmazsa son 24 saatlik ald s v miktar, ishalinin say s 161
14 Ali Mert ve idrara ç k p ç kmad iyice sorgulanmal d r. Hastalar klinik yönden 3 gruba ay rabiliriz (tablo 4-5 ve 4-6 ) Grup1. Genel durumu iyi veya hafif dehidrate hastalar: a-genel durumu iyi hastalar: Dehidratasyonun klinik belirti ve bulgular yoktur. Susama hissi, a z kurulu u ve halsizlikten söz etmezler. Vital bulgular (sistemik arter bas nc, nab z, solunum say s ve bilinç düzeyi) normaldir. Tilt belirtisi (ortostatik hipotansiyon ve taflikardi) negatiftir. Bulant -kusman n olmad hafif ishallerde (d flk lama say s <5/gün), hasta yeterli oral s v alm flsa (yetiflkinlerde her d flk lamada 1 su barda s v ) dehidratasyon geliflmeyebilir. b-hafif dehidrate hastalar: Tek klinik belirti ve bulgu a z kurulu u ve de susamad r. Bu hastalar n da genel durumu iyidir. Vital bulgular normal ve Tilt belirtisi negatiftir. Yeterli s v al nmayan hafif ishallerde ve dizanteride genellikle hafif dehidratasyona rastlan r. Toksinlerin haz r al nmas na ba l oluflan bakteriyel besin zehirlenmelerinde bulant ve kusmalar ciddi de ilse bu klinik tabloya yol açabilir. Grup 2. Orta dehidrate hastalar: Halsiz ve bitkin görünümdedirler. Genellikle hipernatremik dehidratasyonlu hastalar daha huzursuzdurlar. Tilt testi pozitiftir. Hasta yak nlar taraf ndan koltu una girilmifl olarak getirilir. Grup 3. Ciddi dehidrate hastalar: Sedyede getirilir ve preflok-flok tablosu içindedir; ekstremiteler so uk, terli ve siyanotiktir, nab z yüzeyel ve h zl d r, kan bas nc al namayacak kadar düflük, bilinç bulan k veya kapal olabilir. Atefl s kl kla vard r. Hipertonik dehidratasyonda atefl daha s k görülür. Bunda hipernatreminin beyinde termoregülatör merkez üzerindeki etkisinin rolü olabilir. Ancak ateflin do rudan dehidratasyona ba l oldu unu kabul etmeden önce beraberinde sepsis gibi gastroenterit komplikasyonu olas l da unutulmamal d r. Ayr ca hastalarda hipovolemiye karfl yan t olarak geliflen vazokonstriksiyon nedeniyle deri so uk olabilece inden, vücut s s na koltuk alt ndan bak lmas yan lt c olabilir. Bu nedenle oral veya rektal s ölçülmelidir (koltuk alt 37.3 C, dil alt 37.8 C, rektal 38.3 C nin üzeri atefl kabul edilir ve atefl ölçülürken termometre ortalama 3 dakika bekletilmelidir). Dehidrate hastalarda deri turgor-tonüsü (elastikiyeti) bozulmuflutr. Nor- 162
15 Eriflkinde Akut nfeksiyöz shalli Hastaya Klinik Yaklafl m malde fizik bak s ras nda bafl parmakla iflaret parma aras nda tutulan deri ve deri alt dokusu çekilip b rak ld nda h zla eski durumuna döner. Dehidratasyonda ise bu olay gecikir. Gecikme 2 saniyeden fazla sürüyorsa hastada a r dehidratasyon oldu u söylenebilir. Hipernatremik dehidratasyonda deri turgoru fazla bozulmaz; hamur k vam n al r. Göz küreleri gerginliklerini kaybeder, yumuflar, göz kürelerin arkas ndaki ya dokusundan da su kayb oldu- undan gözler içeri do ru çöker, gözlerin etraf ndaki deri buruflur. Göz yafllar azalm flt r. Dil kurudur. A zdan nefes alan birisinde dil kuruyabilir ve bu durum yan lt c olabilir. Dehidrataysonda idrar miktar azalm fl ve koyulaflm flt r. Ciddi ishalli birinde h zl ve derin soluma (taflipne+hiperventilasyon; Kussmaul solunumu) metabolik asidoz geliflti inin bir göstergesidir. Kussmaul solunumu; dakikadaki solunum say s n n (normalde; <20/dakika) ve solunum derinli inin artmas demektir. Metabolik asidozun tipik bir klinik bulgusudur. Kliniklerde böyle bir solunumla karfl lafl l nca hemen üremik asidoz ve diabetik keto-asidoz komas d fllanmal d r. Ayr ca nörotiklerde görülen hiperventilasyon sendromu ile (kan gazlar nda asidoz tablosu yoktur) Kussmaul solunumunu birbirine kar flt rmamal d r. Ciddi ishalin bir komplikasyonu olarak geliflen asidoz; normal anyon aç kl metabolik asidoz dur (hiperkloremik metabolik asidoz). Kaybedilen HCO - 3 aç Cl - emilimi ile kapat lmaya çal fl - l r. AKUT NFEKS YOZ SHALLERDE KOMPL KASYONLAR I- shalin ciddiyeti ile iliflkili genel ortak komplikasyonlar 1. Dehidratasyon (Yukar da ayr nt l olarak söz edilmifltir): Sekretuvar ishallerde daha belirgindir. Kolera genellikle dehidratasyona ve özellikle de ciddi dehidratasyona yol açar. Dizanteride genellikle hafif dehidratasyon görülür. 2. Normal anyon aç kl metabolik asidoz (hiperkloremik metabolik asidoz) (Yukar da ayr n t l olarak söz edilmifltir): Akut ishalli bir hastada Kussmaul solunumu varsa bu klinik tablo düflünülmelidir. shalin ciddi oldu unun bir göstergesidir. 163
16 Ali Mert 3. Hipopotasemi: Serum K + düzeyi 3mEq/L nin alt na inmedikçe semptom oluflmaz. Bu de erin alt nda yorgunluk, miyalji ve alt ekstremitelerde güçsüzlük ilk ve en s k yak nmalard r. Daha ciddi hipopotasemide ilerliyici güçsüzlük, hipovantilasyon (solunum kaslar n n tutulmas na ba l ) ve tam paralizi oluflmaktad r. Rabdomiyoliz riski artar. Düz kas fonksiyonlar da etkilenir ve paralitik ileus oluflabilir. Hipopotasemide EKG bulgular ; ilk de ifliklikler T dalgas n n düzleflmesi veya negatifleflmesi, belirgin U dalgas, ST-segment çökmesi ve QU aral n n uzamas d r. Ciddi hipopotasemide ise PR aral uzar, QRS kompleksinde genlik düflmesi ve geniflleme olur. Ayr ca ventrikül aritmi olas l artar. Bu teorik bilgilerin klinik yans mas fludur; ishali olan bir olgunun halsizli i karfl s nda dehidratasyon yan nda hipopatasemi de düflünülmelidir. Barsak sesleri al nm yorsa paralitik ileus akla gelmelidir. Dehidratasyona yol açm fl her ishalli olguda olanak varsa EKG çekilmelidir. Üre, kreatinin ve elektrolitlere bak lmal d r II- Akut infeksiyöz ishalden sorumlu etkene özgü komplikasyonlar (tablo 4-7): 1. fiigelloz: ntestinal komplikasyonlar: Ciddi fligelloz olgular nda ölümle sonuçlanabilen kolonun toksik dilatasyonu ve perforasyonu görülebilir. Ekstraintestinal komplikasyonlar: a-bakteremi: Güneydo u Asya ülkelerinde (Bengladefl gibi) hospitalize edilen olgular n %8 inde geliflmektedir. Bu oran ABD gibi geliflmifl ülkelerde son derece düflüktür. Yaln z ABD deki AIDS li hastalarda sürekli ve klinik olarak ciddi Shigella bakteremisine rastlan r. b-hemolitik üremik sendrom (HUS): S.dysenteriae tip 1 infeksiyonunun komplikasyonu olarak görülebilir. ABD de HÜS un daha s k nedeni Shiga-ailesi toksinlerini bol üreten enterohemorajik E. coli (0157:H7) sufludur. HÜS, fligellozun iyilefldi i dönemde (1. haftan n sonu) geliflmektedir. Oligüri ( 400 ml/gün) ve 24 saatte Hct de %10 lara varan birden düflmeler ilk düflündürücü bulgular olabilir. Anuri, akut böbrek yetmezli i, ciddi anemi ve konjestif 164
17 Eriflkinde Akut nfeksiyöz shalli Hastaya Klinik Yaklafl m kalp yetmezli i geliflebilir. Tedaviye karfl n (plazmaferez, dializ gibi) olgular n %5-10 nu akut hastal k döneminde ölmektedir. Yaflayanlar n %50 sinde y l sonra kronik renal yetersizlik geliflebilir (dializ veya transplantasyon). HÜS de lökomoid reaksiyon (lökosit say s 50000/mm 3 ) görülebilir ve trombositopeni ( /mm 2 ) s kt r. Merkezi s n r sistemi de tutulabilir (ensefalopatik semptomlar, konvülziyon ve bilinç de iflikli i). c-konvülziyon: Nadirdir ve genellikle S. flexneri infeksiyonlar nda görülür. d-reaktif artrit:nadirdir ve genellikle S. flexneri infeksiyonlar nda görülür. HLA-B27 pozitiflerde Reiter sendromunun triad bazen geliflebilir. e-pnömoni veya menenjit (çok ender). 2. Escherichia coli enterik infeksiyonlar : nfeksiyoz ishalden sorumlu 5 tipi vard r: a-enterotoksijenik E.coli (ETEC): Turist ishalinin en s k nedenidir. fiiflelenmemifl suyun içilmesi veya piflirilmemifl sebzelerin yenmesi sonucu feko-oral bulafl r. Is ya duyarl toksini siklik AMP yi, s ya dirençli toksini siklik GMP yi artt rarak CI - sekresyonuna yol açar ve ayr ca CI - ün emilimini engelleyerek ishale neden olur. Olgular n ço unda 2 gün içinde klinik bafllar ve 4 günde iyileflir. Kolera gibi ciddi ve bol sulu ishallere yol açabilir. 165
18 Ali Mert b-enteropatojenik (EPEC). Çocukluk ishallerinin önemli bir nedenidir. c-enteroinvaziv E.coli (ETEC). Dizanteri-benzeri hastal k yapar. Atefl, kanl diyare ve d flk da bol nötrofil bulunur. d-enterohemorajik E.coli (EHEC). Hemorajik kolit yapar. ABD de her y l EHEC suflunun 0157:H7 serotipi hemorajik kolite neden olur. Çocuklar ve yafll larda hemolitik üremik sendrom (HÜS) yapabilir. Oluflturdu u Shigabenzeri sitotoksinler patogenezden sorumludur. Bu toksinler kolon mukoza hücrelerinde ve endotel hücrelerinde lezyona yol açar. Kan n bask n oldu u dizanteri benzeri hastal kta veya d flk da EHEC idantifiye edilmiflse hastal k bafllang c ndan sonraki 1 hafta süresince HÜS klini i yönünden izlenmelidir. Çocuklarda ve yafll larda inisyal, 3 ve 7.günlerde hemogram, periferik yayma (parçalanm fl eritroistler; flistosit), serum kreatinini ve idrar sedimenti yapt r lmal d r. Mutlak günlük diürez izlenmelidir. Sözün özü HÜS hem S. dysenteriae hem de EHEC ye ba l kolitin bir komplikasyonu olarak geliflmektedir. Birincisinde hastal n iyileflti i dönem olan 7.günlerde, ikincisinde ise hastal n ilk 7 günü içinde HÜS geliflmektedir. Öyleyse her dizanteri sendromunda ilk 7 gün HÜS yönünden uyan k olunmal d r. Özetlersek, Shiga-toksin ailesi; 1.S. dysenteriae ve 2. EHEC (Shiga toksini 1 ve 2) taraf ndan oluflturulur. Bu toksinler, üç klinik tablodan sorumludur; 1. kanl diyare, 2.HUS ve 3. konvülziyon e- Enteroadherent E.coli (EAEC). Daha çok çocuk ishallerine neden olur; yapt ishal kronikleflebilir. 3-Yersinioz (Yersinia enterocolitica ve daha az s kl kta Y. pseudotuberculosis): Ana klinik bulgular; enterit, enterokolit, mezenterik adenit ve terminal ileit ile iliflkilidir. Diare ~2 hafta (s n rlar ; 1 gün-aylarca) sürmektedir. Komplikasyonlar A- Süpüratif komplikasyonlar a- ntestinal:diffüz inflamasyon, ülserasyon, hemoraji, nekroz, perforasyon, peritonit, assendan kolanjit, mezenter ven trombozu, divertikülit, toksik megakolon ve ileoçekal intussusepsiyon. 166
19 Eriflkinde Akut nfeksiyöz shalli Hastaya Klinik Yaklafl m b-apendisit-benzeri sendrom: shalin efllik etmedi i terminal ileit ve mezenterik adenit sendromudur. Ayn dönemlerde beklenenden fazla akut apendisit klini i ile baflvuran olgular karfl s nda yersinioz da an msanmal d r. ABD de 6 salg nda, semptomatik tan konulmam fl 444 Y. enterocolitica infeksiyonun %10 una apendektomi uygulanm flt r. c-akut farenjit ve tonsillofarenjit. shal efllik etmeyebilir. Ender görülmesine karfl n eriflkinlerde öldürücü olabilir. Beta laktam antibiyotiklerle iyileflmeyen ciddi tonsillofarenjitlede düflünülmelidir (Y. enterocolitica β-laktamaz üretir). d-septisemi.tedaviye karfl n mortalite ~%25 dir. e-metastatik fokal abseler (karaci er, dalak, böbrek, akci er, kas, lenf dü- ümü ve deride). f-menenjit, endokardit, pnömoni,ampiyem,osteomyelit, septik artrit, peritonit, perikardit, mikotik anevrizma, süpüratif konjonktivit, panoftalmit, Parinaud un oküloglandular sendromu ve deri bül veya püstülleri. B- Süpüratif olmayan komplikasyonlar a-reaktif artrit. skandinavya ülkelerinde yersiniozlular n %10 unda ishalin ~7. gününde bu klinik tabloya rastlan lmaktad r. Reaktif artritli olgular n %80 inde öncül belirti olarak ishale rastlan r. Artrit s kl kla oligoartiküler ( 4 eklem; ço unlukla büyük eklemler) ve asimetriktir. 2 hafta içinde yerleflir ve olgular n 2/3 de 3 ay içinde kendili inden geriler. Kronikleflen olgular azd r. HLA-B27 pozitiflerde artrit (bazen spondilit) daha s kça görülür. Yersinia artritli olgular n %10 unda Reiter sendromuna (artrit, konjonktivit ve üretrit triad ) ve hafif kendili inden iyileflen miyokardite rastlan r. Yersinia n n oluturdu u artrit ve kardit sendromu akut romatizmal atefl ile kar flabilir. b-eritema nodozum (EN). skandinavya ülkelerinde yersinioz olgular n n ~%20 sinde ishalin ilk 3 haftas içinde (3 gün-3 hafta) EN görülmektedir. 1 ay içinde kendili inden iyileflmektedir. c-reaktiv üveit, irit, konjunktivit ve glomerulonefrit Y. pseudotuberculosis; Y. enterocolitica n n oluflturdu u klinik tablolar 167
20 Ali Mert daha düflük oranlarda yapar. Ayr ca k z l benzeri sendrom ve HÜS a yol açabilir. Özetlersek HÜS den sorumlu 4 infeksiyöz ishal etkeni vard r: 1-S. dysenteriae tip 1 2-E. coli 0157: H7 suflu 3-Y. pesudotuberculosis 4-Campylobacter cinsi bakteriler (ileride) 4-Campylobacter jejuni ve C. fetus infeksiyonlar Miyalji genellikle bulunur. C. jejuni; apendisit benzeri sendrom ve konvülziyona (atefli olan çocuklarda) yol açabilir C. fetus; immünsüpreselerde nedeni bilinmeyen atefle (üflüme-titremeler, atefl ve miyalji) yol açabilir. Ayr ca endotele bir tropizmi vard r. Endokardit, mikotik anevrizma ve septik tromboflebit yapabilir. Bu yönüyle Salmonella infeksiyonlar na benzer Campylobacter türleri ayr ca; HÜS, hepatit, interstisyel nefrit, rektif artrit (özellikle HLA- B27+ lerde infeksiyondan birkaç hafta sonra) ve Guillain- Barré sendromu (~1/1000) yapabilir. Bugün tüm Guillain-Barré sendromlu olgular n en az %30 unu Campylobacter infeksiyonlar n n bafllatt düflünülmektedir. Alt ekstremitelerden bafllayan duyu ve motor kay pla giden bir polinörit karfl s nda bu sendrom düflünülmelidir. BOS da protein yüksek, hücre say s azal r. 3 ay içinde tam iyileflme olur. 5-Tifo d fl Salmonella gastroenteriti Kuluçka süresi ortalama 1-2 gündür. Hastal k sa l kl kiflilerde genellikle 7 gün içinde kendili inden iyileflir. Yenido anlarda, immünsuprese hastalarda, AIDS lilerde ve orak hücreli anemisi olanlarda bakteriyemi ( %5) yaparak ciddi seyredebilir. 168
21 Eriflkinde Akut nfeksiyöz shalli Hastaya Klinik Yaklafl m Komplikasyonlar : a-bakteriyemi: Nedeni bilinmeyen atefl olarak karfl m za ç kabilir. Genellikle öncesinde ishal yoktur. Kan kültüründen s kl kla S. choleraesuis izole edilir. AIDS lilerde s kl kla S. typhimurium a ba l sepsis görülür. ABD de AIDS lilerde salmonelloz insidensi normal popülasyondan 1000 kat fazlad r (~300/ karfl ~0.3/ ) b-endokardit: Enderdir. c-arteryel infeksiyonlar: 50 yafl n üzerinde arteriyosklerotik aortik anevrizmas olanlarda kolayca endotele yerleflir. S. choleraesuis arteriyel infeksiyonlar n ~%20 sinden sorumlu olmas na karfl n Salmonella ishallerinin %1 inden az n n nedenidir; bu durum ne kadar invaziv oldu unu gösterir. S. typhimurium arteriyel infeksiyonlar n % 25 inden sorumludur; çünkü s kl kla enterite yol açar. Geriatrik yafl grubunda, gastroenterit sonras uzam fl atefl, s rt ve kar n a r lar olan hastalarda bu komplikasyon akla gelmelidir. d-menenjit: Nadirdir e-pnömoni ve ampiyem: Nadirdir f-üriner sistem infeksiyonlar : Altta yatan anatomik bozuklu u (ürolitiaz, yap sal anomaliler, renal TB, flistozomiaz gibi) veya immunsupresyon olanlarda görülür. g-osteomiyelit: S kl kla orak hücreli anemili kiflilerde, S. typhimurium a ba l olarak geliflir. h-septik artrit. -Reaktif artrit: Özellikle HLA-B27 pozitif kiflilerde görülür. 6-Kolera 1-2 günlük kuluçka döneminden sonra bol pirinç suyu görünümünde a r s z ishal ve peflinden kusmayla seyreden bir klinik tablodur. Ciddi olgularda ilk 24 saatte d flk volümü 250 ml/kg aflmaktad r. Atefl genellikle yoktur. Elektrolit kayb na ba l kas kramplar s kt r. S v ve elektrolit replasman yap lmazsa hipovolemik floktan hasta kaybedilir. Klinik semptomlar s v kay- 169
22 Ali Mert b ile koflut gider. Normal vücut a rl n n %5 ine kadar olan kay plarda susama geliflir. %5-10 aras kay plarda postüral hipotansiyon, taflikardi, dermans zl k ve turgor-tonusta azalma olur. %10 un üzerindeki kay plarda ise oliguri, nab zlarda al namama, gözlerin çökmesi, somnolans ve koma geliflir. Komplikasyonlar 1-Dehitratasyon (yukar da) 2-Hipopotasemi 3-Anyon aç ks z metabolik asidoz 4-Akut tübüler nekroz. Hipovolemik floka ba l d r. 5-Anyon aç kl metabolik asidoz. Akut prerenal ve renal (akut tübüler nekroz sonucu böbrek yetersizli inin geliflti inin bir göstergesidir. Arteriyal bikarbonat düzeyi düflmüfltür (<15 mmol/l) ve anyon aç artm flt r (laktat, protein ve fosfat artmas na ba l ). Arteriyal ph genellikle düflükdür (~7.2) Özetlersek akut infeksiyöz ishalli bir hastada akut böbrek yetersizli i geliflirse s kl k s ras na göre flu nedenler düflünülmelidir: 1-Prerenal akut böbrek yetersizli i. Dehidratasyona ba l d r. 2-Akut tübüler nekroz. Hipovolemik flok sonucu oluflur. 3-Hemolitik üremik sendrom (yukar da anlat lm flt r). 4- nterstisyel nefrit. Campylobacter cinsi bakteri infeksiyonlar n n komplikasyonudur. 7-Viruslar Rotavirus lar: Tüm dünyada 3 yafl alt çocuklarda görülen ciddi ishallerin en az %30 unun, turist ishallerinin ise %10 unun nedenidir. Çocuklarda hafif atefl (38 C), kusma ve bol sulu d flk lama (kans z, mukussuz) ile seyreden ve 5 günde iyileflen incebarsak tipi ishallere yol açar. Seyrek olarak kronikleflir. Kusma, dehidratasyon, asidoz hastaneye yatmay gerektirebilir. Hastalar n ço unda farenjit ve otit media belirtileri vard r. 170
23 Eriflkinde Akut nfeksiyöz shalli Hastaya Klinik Yaklafl m Norwalk virus lar: Feko-oral yolla bulaflan (su epidemilerinin s k nedeni) ve özellikle eriflkinlerde bakteri d fl gastroenteritlerin ~%30 nedenidir. Y l boyunca görülür. Kuluçka süresi saattir. Kusma, kramp biçiminde kar n a r s ile giden, 1-2 gün süren, mukussuz ve kans z, günde ortalama 6 kez olan, hafif ve kendili inden iyileflen incebarsak tipi ishallere yol açarlar. Miyalji, halsizlik ve bafla r s görülebilir. Enterik Adenoviruslar: Atefl ve kusma ile seyreden ve ortalama 7 gün süren kans z, mukussuz incebarsak tipi ishallere neden olurlar. Komplikasyonlar Özellikle çocuklarda ve yafll larda geliflen ciddi dehidratasyon viral gastroenteritlerin en önemli komplikasyonudur. Rotavirus infeksiyonlar genellikle kendili inden iyileflmesine karfl n, baz çocuklarda invajinasyon, gastrointestinal kanama, Reye sendromu, ensefalit, aseptik menenjit, hemolitik üremik sendrom, Kawasaki sendromu ve akut otit media bildirilmifltir. mmun yetmezli i olanlarda kronik ishale yol açabilir. 8-Triflinoz Tan m : Bir nematod olan Trichinella türleriyle (T. spiralis, T. pseudopiralis, T. nativa, T. nelsoni ve T. bitovi) oluflan helmintiyozdur. T. spiralis ve T. pseudospiralis tüm dünyada yayg nd r. Birincisi tüm etoburlarda, et-ot oburlarda (özellikle domuzda), ikincisi ise memelilerde ve kufllarda bulunur. Bulaflmas : Trichinella kistleri içeren domuz veya etoburlar n ( canavar hayvanlar n) etinin ya da et ürünlerinin çi veya iyi piflirilmeden yenmesiyle bulaflmaktad r. Kistleri midede asit ve pepsinin etkisiyle aç l r. Larvalar incebarsak mukozas n invaze eder ve h zla eriflkin forma dönüflür. Klinik belirti ve bulgular Hastal n kuluçka dönemi 7 (2-12) gündür. Olgular n ço unlu u asemptomatiktir. Bunlarda rastlant sal eozinofili saptanabilir. Yani asemptomatik eozinofilisi olan birinde akl m za triflinozda gelmelidir. 171
24 Ali Mert Hastal n seyrinde 3 klinik dönem vard r. 1-Enterik invazyon dönemi (intestinal dönem). Kuluçka dönemi sonras ilk 1 haftal k süredir. Kar n a r s, bulant -kusma ve incebarsak tipi bol sulu ishal (bazen çok ciddi ve inatç olabilen) klini i ile seyreder. shal genellikle 7 gün içinde kendili inden sonlan r 2-Larval migrasyon ve 3-kas invazyonu. nfeksiyonun 2. haftas nda görülür. Bu dönemde rastlan lan klinik belirti ve bulgular; a-periorbital ve yüz ödemi, b-atefl, c-eozinofili (hastal n 2-4.haftas aras nda, semptomatik olgular n en az %90 nda %50 nin üzerinde), d-subkonjonktival, retinal ve t rnak kanamalar (splinter hemoraji), e-makülo-papüler döküntü, f-bafl a r s, g-miyalji, pnömoni, ensefalit ve h-infeksiyonun 2 ve 3. haftas nda kaslarda larval kistleflme olmas sonucu ciddi miyaljiyle birlikte miyozit, kas ödemi ve güçsüzlük. En s k tutulan kas gruplar ; ekstraoküler kaslar, bisepsler, çene, boyun, bel ve diafragma kaslar d r. 4.haftadan sonra hasta konvalesens döneme girmektedir. Tan : Domuz veya vahfli-hayvan eti yenilmesi ve ayr ca ayn etten yiyenlerin klinik durumu ayr nt l bir biçimde sorgulanmal d r. Serum IgE ve kas enzimleri (CPK, LDH, AST) yükselmifltir. Son 7 gün içinde kuflkulu et veya et ürünleri yeme öyküsü olanlarda, 1 haftada kendili inden iyileflen akut ishal tablosundan sonra atefl, periorbital ödem, miyalji ve eozinofili klini i olanlarda mutlak düflünülmelidir (enterit, periorbital ödem ve miyozit triad ). Kesin tan etkene özgü antikorlar n saptanmas yla (3.haftadan sonra bentonite flokülasyon testi) konur. Seçenek tan ; tutulmufl kasdan en az 1 g biyopsi yap l r. Taze kas dokusu lamlar aras s k flt r l p mikroskopla incelenir. Ayr ca histopatolojik incelemeyle larvalar görülebilir. 172
25 Eriflkinde Akut nfeksiyöz shalli Hastaya Klinik Yaklafl m Reaktif Artritler (Spondilartropati) Son y llarda reaktif artrit (ReA) terimi, özellikle HLA-B27 pozitif kiflilerde görülen enterik veya ürogenital infeksiyonlardan sonra oluflan spondilartropati yerine kullan lmaktad r. Olgular n %75 inde HLA-B27 pozitiftir. Reiter sendromu, ReA klinik spektrumu içinde yer almaktad r. Spodilartropatili olgular n ço u Reiter sendromunun klasik bulgular na sahip de ildir. Epidemiyoloji: S. flexneri gibi artritojenik infeksiyonlar n epidemisinden sonra HLA-B27 pozitiflilerin ~%20 sinde ReA geliflmektedir. S kl kla yafl aras nda görülmektedir. Enterik infeksiyon sonras geliflenlerde kad n erkek oran 1/1 iken, postveneral olanlarda erkeklerde daha fazla rastlan lmaktad r. Etyoloji:Enterik infeksiyonlar: Shigella (özellikle S. flexneri), Salmonella, Y. enterocolitica, C. jejuni. Ürogenital infeksiyonlar: Chlamydia trachomatis, Ureaplasma urealyticum Klinik belirti ve bulgular nfeksiyondan 1-3 hafta sonra klinik tablo oluflmaktad r. zole, geçici monoartritten multisistem tutulumuna kadar de iflien bir klinik spektruma sahip olabilir. Mukokütaneoz lezyonlar ise; oral ülserler, keratoderma blenorrhagica ve circinate balanitis (glans penis lezyonu) dir. Kalp bloklar, aort yetersizli i, santral veya periferik sinir sistemi lezyonlar ve plöropulmoner infiltrasyonlara ender rastlan r. Olgular n ~%50 sinde lökomotor sistem bulgular devam eder. Seronegatif spondilartrit nedenleri: 1-Ankilozan spondilit. 2-Psöriatik artrit. 3- nflamatuar barsak hastal artriti. 4-Reaktif artrit (Reiter sendromu bu grup içinde yer al r). KAYNAKLAR 1. Kasper DL, Fauci AS, Longo DL, Braunwald E, Hauser SL, Jameson JL. Harrison s Principles of Internal Medicine. 16th ed. New York: McGraw-Hill, (Kitab n de iflik bölümlerinden yararlan lm flt r) 173
26 Ali Mert 2. liçin G, Ünal S, Bibero lu K, Akal n S, Süleymanlar G (Editörler). Temel ç Hastal klar. Günefl Kitabevi Ltd fiti, Ankara, (kitab n de iflik bölümlerinden yararlan lm flt r) 3. Mert A. Empirik antibiyotik tedavisi. Aktu lu Y, ed. Ü Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri. Pratikte Antibiyotik Kullan m Simpozyumu, 2-3 May s 1997, stanbul, Simpozyum Kitab nda, Net Matbaac l k - stanbul, 1997: Öztürk R. Akut sürgünlü (diyareli) hastaya yaklafl m. Hipokrat 1997; 62: Öztürk R. Akut infeksiyöz ishallerin ampirik tedavisinde ilk seçenek olarak kinolonlar. ANKEM Derg 1997; 11: Topçu AW, Söyletir G, Do anay M (Editörler) nfeksiyon Hastal klar, Nobel T p Kitabevleri fiti, stanbul, (kitab n de iflik bölümlerinden yararlan lm flt r) 174
ER fik NDE AKUT NFEKS YÖZ SHALLER VE BES N ZEH RLENMELER NDE KL N K YAKLAfiIM
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Yaz shalleri - Besin Zehirlenmeleri Sempozyumu 8-9 Haziran 1998, stanbul, s. 89-111 Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
DetaylıGıda Kaynaklı İnfeksiyon Hastalıkları
Gıda Kaynaklı İnfeksiyon Hastalıkları Dr. Serap Şimşek-Yavuz İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Gıda Kaynaklı İnfeksiyon Hastalıkları
DetaylıAKUT GASTROENTERİTLER YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SHMYO İLK VE ACİL YARDIM BÖLÜMÜ YRD DOÇ DR SEMRA ASLAY 2015
AKUT GASTROENTERİTLER YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SHMYO İLK VE ACİL YARDIM BÖLÜMÜ YRD DOÇ DR SEMRA ASLAY 2015 GASTROENTERİTLER Gastroenterit (g.e) gastrointestinal kanalın herhangi bir bölümünün inflamasyonudur
DetaylıAkut Diyare. Prof. Dr. Recep Öztürk
Tıp Eğitimi Etkinlikleri.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Gastrointestinal Sistem Hastal klar Sempozyumu 11-12 Ocak 2001, stanbul, s. 27-56 Sürekli İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
DetaylıGastroenteritler. Prof. Dr. Ali Mert. Öykü (anamnez) Klinik tanımlamalar
Gastroenteritler Prof. Dr. Ali Mert İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Genel bilgiler İshal, günlük dışkı miktarının (>200 g),
DetaylıRomatizmal Ateş ve Streptokok Enfeksiyonu Sonrası Gelişen Reaktif Artrit
www.printo.it/pediatric-rheumatology/tr/intro Romatizmal Ateş ve Streptokok Enfeksiyonu Sonrası Gelişen Reaktif Artrit 2016 un türevi 1. ROMATİZMAL ATEŞ NEDİR? 1.1 Nedir? Romatizmal ateş, streptokok adı
DetaylıOkumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1
Deomed Medikal Yay nc l k Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Birinci bask Deomed, 2009. 62
DetaylıÇocukta Kusma ve İshal
Tanım Çocukta Kusma ve İshal Dr. Hasan Kaya Acil Tıp AD Akut gastroenterit 24 saat içinde 3 ten fazla ya da anne sütü ile beslenen bebeklerde her zamankinden daha sık ve daha sulu dışkılamadır. Yenidoğan
DetaylıPnömokokal hastal klar
Pnömokokal hastal klar HASTALIK Pnömokokal hastal klar n etkeni nedir? Pnömokokal hastal klara Streptococcus pneumoniae ad verilen bir bakteri neden olur. Bu bakterinin 80 den fazla tipi vard r. Bunlar
DetaylıGıda Zehirlenmeleri. 10,Sınıf Enfeksiyondan Korunma. Gıda Zehirlenmeleri. Gıda Zehirlenmeleri. Gıda Zehirlenmeleri. Gıda Zehirlenmeleri
10,Sınıf Enfeksiyondan Korunma 17. Hafta ( 05 09 / 01 / 2015 ) BAKTERİLERİN NEDEN OLDUĞU HASTALIKLAR GIDA ZEHİRLENMELERİ Slayt No : 37 Etken ve Bulaşma Yolları Stafilokoklarla oluşan gıda zehirlenmelerinde
DetaylıHepatit B. HASTALIK Hepatit B nin etkeni nedir? Hepatit B hepatit B virüsü (HBV) ile meydana getirilen bir hastal kt r.
Hepatit B HASTALIK Hepatit B nin etkeni nedir? Hepatit B hepatit B virüsü (HBV) ile meydana getirilen bir hastal kt r. HBV nas l yay l r? Hepatit B, hepatit B li kiflilerin kan veya vücut s v lar yoluyla
DetaylıHEPATİT C SIK SORULAN SORULAR
HEPATİT C SIK SORULAN SORULAR Hepatit C nedir? Hepatit C virüsünün neden olduğu karaciğer hastalığıdır. Hepatit C hastalığı olarak bilinir ve %70 kronikleşir, siroz, karaciğer yetmezliği, karaciğer kanseri
DetaylıAkut nfeksiyöz shaller
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Ak lc Antibiyotik Kullan m ve Eriflkinde Toplumdan Edinilmifl Enfeksiyonlar Sempozyum Dizisi No: 31 Kas m 2002; s. 195-224 Akut nfeksiyöz
DetaylıGıda Zehirlenmeleri. PANEL: Bulaşıcı Hastalıklar - Tanı ve Tedavi Yaklaşımı. Dr. F. Şebnem ERDİNÇ. SB Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi
PANEL: Bulaşıcı Hastalıklar - Tanı ve Tedavi Yaklaşımı Gıda Zehirlenmeleri Dr. F. Şebnem ERDİNÇ SB Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji seberd67@yahoo.com
DetaylıLENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir.
LENFOMA LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENF SİSTEMİ NEDİR? Lenf sistemi vücuttaki akkan dolaşım sistemidir. Lenf yolu damarlarındaki bağışıklık hücreleri,
DetaylıÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR
ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR GUATR NED R? Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Tiroid bezi Guatr Tiroid
DetaylıAKUT SHALLERDE KL N K BULGULAR VE TANI
Eğitimi Etkinlikleri.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Yaz shalleri - Besin Zehirlenmeleri Sempozyumu 8-9 Haziran 1998, stanbul, s. 23-30 Sürekli Tıp İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
DetaylıSU VE BESİNLER İLE BULAŞAN HASTALIKLAR VE KORUNMA YOLLARI
SU VE BESİNLER İLE BULAŞAN HASTALIKLAR VE KORUNMA YOLLARI 1 Dersin Amacı: Su ve besinler ile bulaşan hastalıklar ve korunma yolları konusunda bilgi ve tutum kazandırmak. 2 Dersin Öğrenim Hedefleri Su ve
DetaylıSB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar
SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar Hmfl. Özlem SANDIKCI SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi, nfeksiyon Kontrol Hemfliresi,
DetaylıCO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?
CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.
Detaylı4- Solunum Sisteminin Çalışması : Solunum sistemi soluk (nefes) alıp verme olayları sayesinde çalışır.
SOLUNUM SİSTEMİ Canlılar yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için enerjiye ihtiyaç duyarlar. İhtiyaç duyulan bu enerji besinlerden karşılanır. Hücre içerisinde besinlerden enerjinin üretilebilmesi için,
DetaylıÖdem, hiperemi, konjesyon. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015
Ödem, hiperemi, konjesyon Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015 1 Hemodinamik bozukluklar Ödem Hiperemi / konjesyon Kanama (hemoraji) Trombüs / emboli İnfarktüs Şok 2 Hemodinamik bozukluklar Ödem 3 Ödem Tanım: İnterstisyel
DetaylıBALIK YAĞI MI BALIK MI?
BALIK YAĞI MI BALIK MI? Son yıllarda balık yağı ile ilgili kalp damar hastalıklarından tutun da romatizma, şizofreni, AIDS gibi hastalıklarda balık yağının kullanılmasının yararları üzerine çok sayıda
DetaylıAkut ishal: ani başlar ve kısa sürer, Kronik ishal: birkaç günden uzun sürer, Tekrarlayan ishal: aralıklı olarak iyileşip tekrarlayan ishaldir.
İSHAL Diare; Enterit; Bir gün içinde üç den fazla sulu yumuşak dışkılama ya ishal denir. Vücuttan su ve tuz kaybı olur. İshal; bebekler, çocuklar ve yaşlılar için çok tehlikeli ve ölümcül olabilir. İshaller:
DetaylıSalmonella. XLT Agar'da Salmonella (hidrojen sülfür oluşumuna bağlı olarak siyah) ve Citrobacter (sarı) kolonileri
Enterobacteriaceae İnsan sağlığı açısından en önemli bakteri ailesidir. Doğal ortamları insan ve hayvan bağırsaklarıdır. Tipik klinik semptomlarla seyreden hastalığın (tifo, basilli dizanteri, veba) etkeni
DetaylıBulaşıcı mikrobik akut bağırsak iltihabıdır.
KOLERA Bulaşıcı mikrobik akut bağırsak iltihabıdır. Vibrio Cholera bakterisinin sebep olduğu su ve gıdalar ile bulaşan salgınlara yol açan bir hastalıktır. Bakterinin salgıladığı toksin nedeniyle bağırsaklar
DetaylıDünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle HIV/AIDS. Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM)
Dünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle /AIDS Dr. Aygen Tümer Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM) Dünyada /AIDS Dünya Sa l k Örgütü (DSÖ)/UNAIDS taraf ndan Aral k 2010 tarihinde
DetaylıBASİLLİ DİZANTERİ (SHİGELLOZİS) (KANLI İSHAL)
BASİLLİ DİZANTERİ (SHİGELLOZİS) (KANLI İSHAL) TANIMI Shigella türü bakterilerde meydana gelen;karekteristik belirti ve bulguları olan,ilium ve kolonun akut enfeksiyonudur.basilli ve amipli dizanteri olmak
DetaylıAkut İnfeksiyöz İshaller. Dr. Recep ÖZTÜRK İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı
Akut İnfeksiyöz İshaller Dr. Recep ÖZTÜRK İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı İshal (Diyare) Başta infeksiyon hastalıkları olmak üzere değişik nedenlere
DetaylıSağlık Bakanlığından Muaf Hekimin Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Kurumu
Sağlık Bakanlığından Muaf Hekimin Ünvanı - Adı Soyadı Dr. Asım Armağan Aydın Bildiriyi Sunacak Kişi Ünvanı - Adı Soyadı Dr. Asım Armağan Aydın Bildiriyi Sunacak Kişi Kurumu antalya EAH Çalışmaya Katılan
DetaylıCrohn Hastalığı. İnflamatuar Barsak Hastalıkları. Patofizyoloji. Klinik. Dr. Erkan GÖKSU Acil Tıp A.D.
Crohn Hastalığı İnflamatuar Barsak Hastalıkları Dr. Erkan GÖKSU Acil Tıp A.D. Kronik granülamatöz inflamatuar hastalık Etyoloji net değil Gastrointestinal Sistemde heryeri tutabilir 15-22 birinci zirve
DetaylıGIDA İLE BULAŞAN ENFEKSİYON HASTALIKLARI TEDAVİ VE KORUNMA
195 GIDA İLE BULAŞAN ENFEKSİYON HASTALIKLARI TEDAVİ VE KORUNMA Doç. Dr. Yeşim TAŞOVA Çukurova Üniv. Tıp Fak., Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı, Adana Gıda kaynaklı enfeksiyonlar,
DetaylıACİL SERVİSTE ŞOK YÖNETİMİ
ACİL SERVİSTE ŞOK YÖNETİMİ Yrd. Doç. Dr. Z. Defne DÜNDAR Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fak. Acil Tıp AD. KONYA ŞOK Sistemik doku perfüzyonu bozulduğu ve dokulara oksijen sunumunun azaldığı klinik
DetaylıACİL SERVİSTE GASTROENTERİTLİ HASTAYA YAKLAŞIM. Dr.Hayriye GÖNÜLLÜ SBÜ İZMİR BOZYAKA EĞİTİM ARAŞTIRMA HASTANESİ ACİL TIP KLİNİĞİ
ACİL SERVİSTE GASTROENTERİTLİ HASTAYA YAKLAŞIM Dr.Hayriye GÖNÜLLÜ SBÜ İZMİR BOZYAKA EĞİTİM ARAŞTIRMA HASTANESİ ACİL TIP KLİNİĞİ 21.04.2018 PLAN Giriş Tanımlar Etiyoloji Tanı Tedavi Özel Durumlar GİRİŞ
Detaylı2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL
2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL NOT: Düzeltmeler bold (koyu renk) olarak yaz lm flt r. YANLIfi DO RU 1. Ünite 1, Sayfa 3 3. DÜNYA HAYVAN POPULASYONU
DetaylıHipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu;
PROLAKTİNOMA Hipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu; Prolaktinoma beyinde yer alan hipofiz bezinin prolaktin salgılayan tümörüdür. Kanserleşmez ancak hormonal dengeyi bozar. Prolaktin hormonu
DetaylıYENİDOĞAN BUZAĞILARIN İSHALLERİ. Prof. Dr. Aslan KALINBACAK Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı
YENİDOĞAN BUZAĞILARIN İSHALLERİ Prof. Dr. Aslan KALINBACAK Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı TANIM Buzağılarda doğumu izleyen dönemde görülen ishal durumudur. Amerika
DetaylıER fik NLERDE GÖRÜLEN AKUT GASTROENTER TLER N EP DEM YOLOJ S VE ETKENLER
Eğitimi Etkinlikleri.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Yaz shalleri - Besin Zehirlenmeleri Sempozyumu 8-9 Haziran 1998, stanbul, s. 73-88 Sürekli Tıp İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Detaylı6 MADDE VE ÖZELL KLER
6 MADDE VE ÖZELL KLER TERMOD NAM K MODEL SORU 1 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER MODEL SORU 2 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER 1. Birbirine temasdaki iki cisimden s cakl büyük olan s verir, küçük olan s al r. ki cisim bir
DetaylıAKUT GASTROENTERİT. Yrd Doç Dr M. Gökhan GÖZEL
AKUT GASTROENTERİT Yrd Doç Dr M. Gökhan GÖZEL AKUT GASTROENTERİT Dünyada her yıl 3-5 milyar ishal olgusu olmakta, 5-10 milyon kişi ishal ve komplikasyonları sonucu ölmektedir Ülkemizde 1-5 yaş gurubunda
DetaylıÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM
ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM D YABETLE YAfiAMAK Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Diyabet,
DetaylıDr. İsmail Yaşar AVCI GATA İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı
KLİNİK BELİRTİ ve BULGULAR KOLERA Dr. İsmail Yaşar AVCI GATA İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı 1 Koleranın temel kliniği yoğun ishal ve kusma ile seyreden ve sonucunda gelişen
DetaylıGASTROENTER TLER N AYIRICI TANISINDA LABORATUVAR
T Ü KAL TE S STEM BELGEL K - Q TSE-ISO-EN 9000 R R K YE DE LK LABORATU V A http://www.biruni.com.tr e-posta:biruni@biruni.com.tr GASTROENTER TLER N AYIRICI TANISINDA LABORATUVAR Gastroenteritler, enfeksiyöz
DetaylıİSHAL AKUT İSHALDE HEMŞİRELİK BAKIMI. Akut İshal. 14 günden kısa sürer. Dehidratasyona yol açar (ölüm nedenidir) Malnütrisyonu kolaylaştırır.
AKUT İSHALDE İSHAL Dışkının normalden daha fazla su içermesi SULU DIŞKILAMA 24 saatte 3 ya da daha fazla sayıda sulu dışkılama 20.04.2016 2 Akut İshal İshal gelişmekte olan ülkelerde önemli bir morbidite
DetaylıTürk Toraks Derneği. Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı. Cep Kitapları Serisi. www.toraks.org.tr
Türk Toraks Derneği Türk Toraks Derneği Cep Kitapları Serisi Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı www.toraks.org.tr Editörler HAZIRLAYANLAR Prof. Dr. Münevver Erdinç Ege Üniversitesi
DetaylıD VİTAMİNİ TARİHSEL BAKI 01.11.2008. 25-D vitamini miktarına göre değişir. öğünde uskumru yesek de, böbrekler her
VİTAMİN BİYOKİMYASI D VİTAMİNİ BU BÖLÜMDE ANLATILACAK KONULAR: Tarihsel Bakış D vitamininin kimyasal ve biyolojik fonksiyonları Besin kaynakları Hazırlayan: V. Murat BOSTANCI Toksisite 1 2 TARİHSEL BAKI
DetaylıHIV & CMV Gastrointestinal ve Solunum Sistemi
Uzm. Dr. Sinem AKKAYA IŞIK Sultan Abdülhamid Han Eğitim ve Araştırma Hastanesi HIV & CMV Gastrointestinal ve Solunum Sistemi AIDS CMV; nadir ölümcül İlk vaka 1983 Etkili ART sıklık azalmakta, tedavi şansı
DetaylıBuzağılarda Protein Beslemesi ve Buzağı Mamasının Önemi. Sayı:2013/Rm-37 Sayfa:205-210
Buzağılarda Protein Beslemesi ve Buzağı Mamasının Önemi Sayı:2013/Rm-37 Sayfa:205-210 KONU İLGİ Buzağılarda Protein Beslemesi ve Buzağı Mamasının Önemi Besleme TERCÜME VE DERLEME Ürün Müdürü Esra ÇINAR
DetaylıAntibiyotik sonrası ishale en sık neden olan antibiyotikler
Antibiyotik sonrası ishale en sık neden olan antibiyotikler İlk önce klindamisin kullanımı sonrasında tanımlanmış Birçok antibiyotik bu tabloya neden olabilir En sık neden olanlar Klindamisin, Sefalosporinler,
DetaylıArter Kan Gazı Değerlendirmesi. Prof. Dr. Tevfik Ecder İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı
Arter Kan Gazı Değerlendirmesi Prof. Dr. Tevfik Ecder İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı Asit-Baz Dengesine Farklı Yaklaşımlar Seifter JL: N Engl
DetaylıS. typhi tifoya neden olur. S. typhimurium salmonellozisin en yaygın etmenidir.
GIDA ENFEKSİYONU Patojenle kontamine olmuş gıdanın yenmesiyle oluşan aktif enfeksiyondur. Gıda konakçıda enfeksiyon ve hastalık oluşturmak için yeterli sayıda patojen içerebilir. Salmonellozis Bazen gıda
DetaylıBEZMİÂLEM. Horlama ve Uyku. Apne Sendromu VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı.
Horlama ve Uyku Apne Sendromu BEZMİÂLEM VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Uyku Polikliniği rtibat : 0212 453 17 00 GH-02 V;01/2010 Horlama ve Uyku Apne Sendromu
DetaylıKULLANMA TALİMATI SOMATOSTATİN EUMEDICA 250 µg i.v. İnfüzyon için Liyofilize Toz içeren Flakon Damardan uygulanır. Etkin madde: Her flakonda etkin madde olarak, 250 µg somatostatine eşdeğer miktarda hidratlanmış
DetaylıAFRİKA HASTALIĞI -SIĞIRLARIN NODÜLER EKZANTEMİ -LUMPY SKIN DISEASE (LSD)
AFRİKA HASTALIĞI -SIĞIRLARIN NODÜLER EKZANTEMİ -LUMPY SKIN DISEASE (LSD) 1 GÜNDEM Tanım Epidemiyoloji (Hastalığın Yayılımı) Mücadele Soru-Cevap 2 Afrika Hastalığı Nedir? Sivrisinek, kene ve sokucu sineklerle
DetaylıDiyabet te Sağlık Önerileri. Diyabet
Diyabet te Sağlık Önerileri Diyabet BR.HLİ.041 Diyabette Sağlık Önerileri Her sağlıklı birey gibi diyabetli birey de bireysel bakımını sağlamalı; diyabete bağlı gelişen özellikli durumlarda gereken uygulamaları
DetaylıGöğüs ağrılarının ayırıcı tanısı. Prof. Dr. Zeki Öngen İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı
Göğüs ağrılarının ayırıcı tanısı Prof. Dr. Zeki Öngen İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Göğüs ağrısı ile ne sıklıkta karşılaşıyoruz? Göğüs ağrısı ile ne sıklıkta karşılaşıyoruz? İngiltere
DetaylıKategoriye-özgü zolasyon Önlemleri çin Örnek E itici Kartlar #
Hastane nfeksiyonlar Dergisi 1997; 1: 75-82 Hastane İnfeksiyonları Kategoriye-özgü zolasyon Önlemleri çin Örnek E itici Kartlar # Dr. Ömrüm UZUN* * Hacettepe Üniversitesi T p Fakültesi ç Hastal klar Anabilim
DetaylıKULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.
KULLANMA TALİMATI AMBREKS PEDİATRİK şurup Ağızdan alınır. Etkin madde: 5 ml (1 ölçek) şurup solüsyonu, 15 mg ambroksol HCl içerir. Yardımcı maddeler: Sorbitol % 70 solüsyonu, metil paraben, propil paraben,
DetaylıSHAL OLUfiTURAN ESCHERICHIA COLI NFEKS YONLARI: EP DEM YOLOJ, KL N K, TEDAV
ANKEM Derg 2008;22(Ek 2):192-196 SHAL OLUfiTURAN ESCHERICHIA COLI NFEKS YONLARI: EP DEM YOLOJ, KL N K, TEDAV Duran ARSLAN Erciyes Üniversitesi T p Fakültesi, Çocuk Sa l ve Hastal klar Anabilim Dal, KAYSER
DetaylıİNFEKSİYÖZ İSHALLER. Prof.Dr.Fatma Ulutan Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Servisi
İNFEKSİYÖZ İSHALLER Prof.Dr.Fatma Ulutan Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Servisi İNFEKSİYÖZ İSHALLER NEDEN ÖNEMLİ? Gelişmiş ülkelerde ve gelişmemiş ülkelerde
DetaylıAKUT OTİTİS MEDİA. Prof.Dr.Ergin ÇİFTÇİ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları BD
AKUT OTİTİS MEDİA Prof.Dr.Ergin ÇİFTÇİ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları BD AKUT OTİTİS MEDİA TANIM Akut semptomların olması + Orta kulak sıvısı (Kulak ağrısı, ateş...) EPİDEMİYOLOJİ
DetaylıSIVI GEREKSİNİMİ ÇOCUKLARDA SIVI ELEKTROLİT TEDAVİSİ. Dr. Dilek DURMAZ AÜTF Acil Tıp ABD 25/05/2010. Vücut Sıvılarının Dağılımı
ÇOCUKLARDA SIVI ELEKTROLİT TEDAVİSİ Dr. Dilek DURMAZ AÜTF Acil Tıp ABD 25/05/2010 Doğumda vücut ağırlığının %75 i su iken, büyük çocuklarda bu oran %60 dır Yaşla birlikte HDS azalırken HİS artar Akut dehidratasyon
DetaylıGastrointestinal Sistem Hastalıkları. Dr. Nazan ÇALBAYRAM
Gastrointestinal Sistem Hastalıkları Dr. Nazan ÇALBAYRAM ÇÖLYAK HASTALIĞI Çölyak hastalığı bir malabsorbsiyon sendromudur. Hastalık; gluten içeren unlu gıdalara karşı genetik bazda immünojik bir intolerans
DetaylıKimdir? Alkoller. Günlük yaşantımızdaki alkoller HİPOKRAT MÖ. 460-370. Doktor ne demektir? Doç Dr Özlem GÜNEYSEL Marmara Ü Acil Tıp AD
Kimdir? Alkoller Doç Dr Özlem GÜNEYSEL Marmara Ü Acil Tıp AD HİPOKRAT MÖ. 460-370 Doktor ne demektir? La. Öğretmen. Doktor, 1000 yıl önce, ilk üniversitelerin ortaya çıkmasıyla birlikte, akademik bir unvan
Detaylıİshallerin En Yaygın 6 Nedeni
21 Günden Küçük ük Buzağılarda ğ Meydana Gelen İshallerin En Yaygın 6 Nedeni Enterotoksijenik E. coli (< 4 gün), Rotavirus (4-21 gün), Coronavirus (4-21 gün), Cryptosporidium parvum (5-28 gün) Salmonella
DetaylıOkumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1
Deomed Medikal Yay nc l k Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Birinci bask Deomed, 2009. 142
DetaylıCO RAFYA KONUM. ÖRNEK 2 : Afla daki haritada, Rize ile Bingöl il merkezlerinin yak n ndan geçen boylam gösterilmifltir.
CO RAFYA KONUM ÖRNEK 1 : Aralar nda 1 lik fark bulunan iki paralel aras ndaki uzakl k de iflmezken, aralar nda 1 lik fark, bulunan iki meridyen aras ndaki uzakl k Ekvator dan kutuplara gidildikçe azalmaktad
DetaylıYERSİNİA ENFEKSİYONLARI. Dr. Kaya Süer Yakın Doğu Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji
YERSİNİA ENFEKSİYONLARI Dr. Kaya Süer Yakın Doğu Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji YERSİNİA Enterobactericeae ailesinden Yersinia pestis (veba etkeni) Yersinia
DetaylıTÜBERKÜLOZ EP DEM YOLOJ S
.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Eriflkin ve Çocukta Tüberküloz Sempozyumu 30 Nisan 1999, stanbul, s. 9-13 Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli
DetaylıPREMATÜRE BEBEKLERİN FİZYOLOJİSİ
PREMATÜRE BEBEKLERİN FİZYOLOJİSİ TANIMLAR Preterm/Prematüre Bebek- 37 gestasyon haftasından önce doğan Gestasyon yaşına göre sınıflandırma Prematüre (erken doğan)
DetaylıŞeker Hastalığı Nedir? Neden Önemlidir?
Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Hayatınız boyunca öngöremediğiniz ve hayat kalitenizi düşürecek pek çok sorun yaşayabilirsiniz. Şeker hastalığı(kısa olarak Diyabet diyebiliriz) ve obezite
DetaylıÇocuklarda sıvı ve elektrolit tedavisi. Prof. Dr. Aydın Ece Dicle Üniv. Tıp Fak. Çocuk Sağ ve Hast AD
Çocuklarda sıvı ve elektrolit tedavisi Prof. Dr. Aydın Ece Dicle Üniv. Tıp Fak. Çocuk Sağ ve Hast AD Dehidratasyonda sıvı tedavisi Tedavinin amaçları Şoku önlemek için dolaşan sıvı hacmini düzelt (%10-%15
Detaylı09.02.2015. Oksijen Tedavisi. 10.Sınıf Meslek Esasları ve Tekniği. 21.Hafta ( 16-20 / 02 / 2015 ) OKSİJEN TEDAVİSİ SlaytNo: 32.
10.Sınıf Meslek Esasları ve Tekniği 21.Hafta ( 16-20 / 02 / 2015 ) OKSİJEN TEDAVİSİ SlaytNo: 32 Oksijen vücuda solunum yoluyla girer, akciğerlerde hava keseciği ile kılcal damarlar arasındaki zara ulaşır
DetaylıKolonoskopi. Kalın bağırsak iç yüzey incelemesi. Kolonoskopi için randevu
Kolonoskopi Kalın bağırsak iç yüzey incelemesi Kolonoskopi için randevu Tarih:... Saat:... Randevu için geldiğinizi... bölümüne bildirin. Kan sulandırıcı ilaçlar Çıkma/durma tarihi:... Sizi tedavi eden
DetaylıÖĞRENME ALANI : CANLILAR VE HAYAT ÜNĐTE 1 : VÜCUDUMUZDA SĐSTEMLER (MEB)
ÖĞRENME ALANI : CANLILAR VE HAYAT ÜNĐTE 1 : VÜCUDUMUZDA SĐSTEMLER (MEB) B- BOŞALTIM SĐSTEMĐ (6 SAAT) BOŞALTIM SĐSTEMĐMĐZ VÜCUDUMUZDAN ATIKLARI UZAKLAŞTIRIR 1- Boşaltım Sistemi 2- Boşaltım Sistemi Organları
DetaylıHasta Rehberi Say 14. NTRAÜTER N BÜYÜME GER L Orta kolayl kta okunabilir rehber
Hasta Rehberi Say 14 NTRAÜTER N BÜYÜME GER L Orta kolayl kta okunabilir rehber ntraüterin Büyüme Gerili i - Say 14 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri Enstitüsü,
DetaylıDalakda uzun süreli konjesyon hemosiderin birkimi ve fibrozise (siderofibrotik odak) yol açar. Bunlara Gamna Gandy cisimciği denir.
1) Şiddetli şokta, böbrekte aşağıdakilerden hangisi görülür? (1999 EYLÜL) a.glomerulonefrit b.pyelonefrit c.akut tubuler lezyon d.papiller nekroz e.akut interstisiyel nefrit Hipovolemik şokta böbrekte
DetaylıİLK YARDIM KURSUNUN KONULARI ZEH RLENMELER
İLK YARDIM KURSUNUN KONULARI ZEH RLENMELER Zehirlenme Nedir? Vücuda toksik bir maddenin girmesi ile normal fonksiyonlar n n bozulmas d r. Vücudun ya amsal fonksiyonlar na zarar verebilece inden vücuda
DetaylıCO RAFYA. DÜNYA NIN fiekl N N VE HAREKETLER N N SONUÇLARI ÖRNEK 1 :
CO RAFYA DÜNYA NIN fiekl N N VE HAREKETLER N N SONUÇLARI ÖRNEK 1 : K rk nc paralel üzerindeki bir noktan n hangi yar mkürede yer ald afla dakilerin hangisine bak larak saptanamaz? A) Gece-gündüz süresinin
DetaylıAkut Mezenter İskemi. Doç. Dr. Şule Akköse Aydın U.Ü.T.F Acil Tıp AD ATOK - 2012
Akut Mezenter İskemi Doç. Dr. Şule Akköse Aydın U.Ü.T.F Acil Tıp AD ATOK - 2012 Sunum Planı Tanım Epidemiyoloji Anatomi Etyoloji/Patofizyoloji Klinik Tanı Ayırıcı tanı Tedavi Giriş Tüm akut mezenter iskemi
DetaylıDoç. Dr. Orhan YILMAZ
Yazar Ad 151 Doç. Dr. Orhan YILMAZ İnsanda iletişimin en önemli araçlarından biri olan ses, kişinin duygusal yapısını yansıtan bir olaydır. Yaş ilerledikçe tüm organlarda görülebilen yaşlanma konuşma
DetaylıKISA ÜRÜN BİLGİSİ. 1. BEŞERİ TIBBİ ÜRÜNÜN ADI MEDOTİLİN 1000 mg/4ml İ.M./İ.V. enjeksiyonluk çözelti içeren ampul
KISA ÜRÜN BİLGİSİ 1. BEŞERİ TIBBİ ÜRÜNÜN ADI MEDOTİLİN 1000 mg/4ml İ.M./İ.V. enjeksiyonluk çözelti içeren ampul 2. KALİTATİF VE KANTİTATİF BİLEŞİM Etkin Madde: Her bir ampul 1000 mg Kolin alfoskerat a
DetaylıTarifname KRONİK YORGUNLUK SENDROMUNUN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON
1 Tarifname Teknik Alan KRONİK YORGUNLUK SENDROMUNUN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON Buluş, kronik yorgunluk sendromunun tedavisine yönelik oluşturulmuş bir kompozisyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen
DetaylıLABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU
LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) : Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak
DetaylıDR. ERGÜN ÇİL. www.erguncil.com
DR. ERGÜN ÇİL www.erguncil.com TAŞİARİTMİLER BURSA TABİP ODASI 2014 2 TAŞİARİTMİLER BURSA TABİP ODASI 2014 3 DR. ERGÜN ÇİL www.erguncil.com Taşiaritmiler: Dar QRS li ( 0.08 sn) taşikardi Sinüzal taşikardi
DetaylıİSHAL. Doç. Dr. Zeliha Koçak Tufan Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği
İSHAL Doç. Dr. Zeliha Koçak Tufan Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği İSHAL Dışkının %60-90 ı sudur Günlük dışkı miktarı Erişkin sağlıklılarda
DetaylıAkut Karın Ağrısı. Emin Ünüvar. İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. eminu@istanbul.edu.tr
Akut Karın Ağrısı Emin Ünüvar İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı eminu@istanbul.edu.tr 28.07. Acil ve Yoğun Bakım Kongresi 1 AKUT Karın ağrısı Çocuklarda karın ağrısı
DetaylıÇocuk Cerrahisi Anabilim Dalı
SIVI ELEKTROLİT T TEDAVİSİ,, TPN Doç.Dr. Gonca Tekant Cerrahpaşa a Tıp T p Fakültesi Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı GELİŞİ İŞİM M ESNASINDA TOTAL VUCUT SIVI DEĞİŞİ ĞİŞİKLİKLERİ Yaş TVS ESS ISS (% VA) (%
DetaylıCO RAFYA SICAKLIK. Kavram Dersaneleri 6. ÖRNEK 1 : Afla daki haritada, Türkiye de y ll k günefllenme sürelerinin da l fl gösterilmifltir.
CO RAFYA SICAKLIK ÖRNEK 1 : Afla daki haritada, Türkiye de y ll k günefllenme sürelerinin da l fl gösterilmifltir. 2500 saat 2250 saat 1750 saat 2000 saat 2500 saat 2750 saat 3000 saat 3250 saat Bu haritadaki
DetaylıGIDALARDA ÖNEMLİ MİKRO ORGANİZMALAR: Gıdalarda önem taşıyan mikroorganizmalar; bakteriler, funguslar (maya-küf) ve virüslerdir.
GIDALARDA ÖNEMLİ MİKRO ORGANİZMALAR: Gıdalarda önem taşıyan mikroorganizmalar; bakteriler, funguslar (maya-küf) ve virüslerdir. Bu mikroorganizmalardan; bakteriler ve funguslar gıdalarda çoğalarak gıdaların
DetaylıDr. Mehmet İnan Genel Cerrahi Uzmanı
Dr. Mehmet İnan Genel Cerrahi Uzmanı 1 Ameliyat Yapılmadan İlgilendiği Konular: Sıvı ve Elektrolit tedavisi Şok Yanık tedavisi 2 Travma Hastaları Kesici karın travmaları: Karın bölgesini içine alan kurşunlanma,
DetaylıGENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL
Hasta Rehberi Say 7 GENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL Orta kolayl kta okunabilir rehber Genç Yetiflkinlerde Büyüme Hormonu Eksikli i - Say 7 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading
DetaylıBiberiye Eter Yağı. Biberiye Eter Yağı
Biberiye Eter Yağı Biberiye, küçük, sürekli yeşil, açık mor, mavi çiçekli Akdeniz bölgesinde yetişen bir çalılıktır. Bu bitkiyi halk tıbbında uzun yıllar boyunca kullanıyorlardı. Eski Yunanlılar ve Romalılar,
DetaylıKULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.
KULLANMA TALİMATI TİSİNON 10 mg kapsül Ağızdan alınır. Her kapsül; Etkin madde: 10 mg nitisinon Yardımcı maddeler: Prejelatinize nişasta ve opak beyaz gövde / opak lacivert kapak No:3 sert jelatin kapsül
DetaylıKONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ
Hasta Rehberi Say 6 KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Orta kolayl kta okunabilir rehber Konjenital Adrenal Hiperplazi - Say 6 (A ustos 2006 da güncellenmifltir) Bu rehber Reading Üniversitesi, Sa l k Bilimleri
DetaylıYİYECEK VE SU KAYNAKLI HASTALIKLAR. Dr. Sinan KARACABEY
YİYECEK VE SU KAYNAKLI HASTALIKLAR Dr. Sinan KARACABEY Gıda kaynaklı hastalık, iki veya daha fazla kişinin ortak bir kontamine gıdayı tüketimi sonrası oluşan bir hastalıktır. Geçmişte, gıda kaynaklı hastalıklar
DetaylıHepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları
HEPATİT B TESTLERİ Hepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları Hepatit B virüs enfeksiyonu insandan insana kan, semen, vücut salgıları ile kolay bulaşan yaygın görülen ve ülkemizde
DetaylıK MYA K MYASAL TEPK MELER VE HESAPLAMALARI ÖRNEK 1 :
K MYA K MYASAL TEPK MELER VE ESAPLAMALARI ÖRNEK 1 : ÖRNEK : X ile Y tepkimeye girdi inde yaln z X Y oluflturmaktad r. Tepkimenin bafllang c nda 0, mol X ve 0, mol Y al nm flt r. Bu tepkimede X ve Y ten
DetaylıKent Hastanesi, Hepimizden Önce Çocuklarımızın Hastanesi!
Kent Hastanesi, Hepimizden Önce Çocuklarımızın Hastanesi! www.kenthospital.com Kent Hastanesi, hepimizden önce çocuklarımızın hastanesi! Çünkü, çocuklarımız, hepimizin geleceği! Kuruluşumuzdan bu yana
DetaylıDeomed Medikal Yay nc l k
Deomed Medikal Yay nc l k Schiltenwolf / Henningsen Muskuloskeletal A r lar Biyopsikososyal Yaklafl mla Tan ve Tedavi Türkçe Editörü / M. Sar do an Çeviri / A. Kasabal gil 16.5 x 24 cm, XVI + 320 Sayfa
Detaylı