MÜZIK SANATI GİRİŞ UZAK HEDEFLER

Transkript

1 MÜZIK SANATI GİRİŞ Müzik insan hayatının bir parçasıdır ve herkesin hakkı ve ihtiyacıdır; dolayısıyla bu düzey ders programına dahil edilmesi öngürülmüstür. Müzik öğrencilere kendi değerler dünyasını sunar, yorumlayarak, yaratarak ve dinleyerek müziksel gelisimini imkan kılar ki bu da estetik cazibeye, nitelendirme ve eleştirel değerlendirmeye yöneltir. UZAK HEDEFLER Sanat müziği dersinin hedefi: Müzik sanatının seslilik alanındaki zaman sanati olarak algılarlar; Müzik dinleme sayesiyle öğrenciler, ulusal ve dünya kültürü hakkındaki önemli müzik değerlerini yaşar ve kabul ederler; Ulusal benliğin korunması ve geliştirilmesi amacıyla ulusun halk ile sanat müzik yaratıcılığını tanırlar; Aktiv müzik eserlerleri sayesiyle kendilerinin duygusal, entelektüel, ruhsal, estetik, moral ve sosyal potansiyellerini geliştirir ve zenginleştirirler; Konuşma ve görüşmenin evrensel dili olan müzik sayesiyle, ortak çalışma ve kültür alanındaki başarılı yaratıcılık yeteneklerini geliştirirler ve çeşit halkların kültürüyle ilişkide bulunur;

2 11. SINIFLARA AİT MÜZİK DERSİ İÇİN GENEL VE ÖZEL HEDEFLER Ögrenciler: Estetik, eleştirisel, değer ve tesirliliği yaşama duygusunu ilerletirken, tarz, cins, müzik çeşitlerinin farklı zamanlarda yaratılmış müziği yaşantılı kabul ederler: Dinlemekte oldukları müzik eserlerinde araç ve yorumlama formasyonlarını daha yakından tanıyorlar; Müzik ifadesi elementlerin hakkında bilgilerini irdeler, fark eder ve gözlemektedirler; Yorumlama ve dinleme yoluyla müzik formlarla bilgilerini geliştirirler; Ses (vokal) tekniğinden yararlanarak şarkı söyleme kültürünün seviyesi ve değeri yükselir: Ş arkı söylemenin geleneğine karşı olumlu durumu geliştirirler; Enstrümental Özel içeriklerini ve sarkılar eşliklerini çeşit çalgılarda yorumluyorlar Bireysel yaşantıya göre enstrümental ve ses eserlerini yorumluyorlar Bireysel ve diğerlerin yorumlarını değerlendiriyor ve niteliyorlar Emprovize etmekle tamamlama, yeni müzik bütünlükleri yaratmakla ve incelemeler yoluyla seslilik kombine yaratıcılığıyla bireysel kreativ yeteneklerini geliştiriyorlar Konsertal programlarına, müzik olayları ve müziği medyalar aracılıyla kullanımına yönelirler

3 MÜZİK ETKİNLİKLERİ, MÜZİK İÇERİKLERİ VE MÜZİK SANAT KAYNAKLARI 1. MÜZİK DNLEME İçerikler Kazanımlar Sanat Kaynakları Türk bestecilerinden örnekler BESTECI VE ESERLER Sonat Senfoni Dörtlüler Konserler Opera Romantizim döneminin başlıca formları: Miniyatür ve solo şarkı Orkestre müziğinin yeni nitelikleri Öğrenciler: I.1 v Müzik çesitlerinin, tarzların, farklı zamanda bestecilerin eserlerini, ebediyen ve analitik biçiminde dinliyorlar, dinlemekte olan müzik örneklerinde yorumcuları, eserleri ve yaratıcıları tekrar tanıma I.2 Araçlar ve yorumcu formasyonları hakkında bilgileri geliştiriyorlar (sesler, enstrümanlar, yorumcu formasyonları: ses, enstrümental, sesenstrümental ve sahne) I.3 İfade elementlerin hakkında bilgileri geliştiriyorlar (ton, sessiz, ezgi, ritm, armoni) I.4 Çeşit müzik formlarını tanıyorlar Haydn Do major sonat (piano) Mozart La major sonat (piano) Beethoven Do major sonat İlkbahar sonati (keman ve piano için) Haydn Oxford senfonisi Mozart sol minor senfonisi (40) Beethoven V,III senfoniler Haydn Güneşli dörtlüleri (seçme) Bethoven seçmeli dörtlüler Beethoven Re majo de keman ve orkestre için konser veya Es major de piano ve orkestre için Mozart klarinet ve orkestre için konser, re minorde piano ve orkestre için Haydn Violonsel ve orkestre için konser Mozart Don Juan Figaronun düğünü, Sihirli flüt-papagenos Ariasi vb. Schubert Kiz ve olüm serenadi Schumann Çocuk sahneleri karnevalinden parçalar Mendelssohn Sözsüz şarkılar Schopen Mazurka, Polonez- As major, cis minor de vals Schubert si minor senfonisi (bütünlenmemis) 1. bolüm Schumann la minorde piano ve orksetre için konser Ismail Zühtü senfoni nr.1 Necati Gedikli Yayli çalgılar dörtlüsü Sidika Özdil Hititler piano ve orkestre için konser Çetin Isikozlü Ask ve bariş operası Cenan Akin Yunus tan değiş ler op.10. Solo ses, koro ve orkestra için

4 Programlı müzik ve senfoni şiiri Romantik operası Ünlü besteciler ve eserleri (Brahms, Tchaikovski, Mussorgsky, Verdi, Cavalio, Pucini, Bizet, Kami Sen Sans) Mendelssohn Italia senfonisi nr.4, La major Berlioz Fantastik senfonisi (1. bölüm) List Faust senfonisi, senfoni şiiri- Orfey veya Prometey Richard Strauss Senfonik ş iiri Til Oilen Spiegel Rosini Sevil berberi veya Wilhelm Tell Belini Norma Brahms fa minorde piano için beslili, Re majorde keman ve orkestre için konser veya Akademik uvertürü Dvorak Yeni dünya senfonisi, si minor de violonsel ve orkestre için konser Tchaikovski Ceviz kiran balesi, si bemol konseri paino ve orkestre için Mussorgsky Boris Godunov operasından fragman Smetana Satilan gelin operasından fragman (parça) Verdi Aida, Traviata -uvertür, trubadürler (koro), Rigoleto, Gildin Areasi, Donna ve Mobbile yada Nabuco-Yahudi korosu Pucini Bohemler operasından konu ve Pervane hanım ariasi Bizet Toreador yada Habanera Carmen operasından arialar Guno Faust operasından aria Offenbah Cehenemde Orfey operetasi, Hoffmanin anlatimlari operasından barkarola Kami Sen Sans Samson ve dalila, senfonik siiri danse Makabre Kemal Sünder op.10 sinfonia Breve, orkestra için Hasan Ferid Alnar Kanun konçertosu (kanun ve yayli çalgılar için) Necil Kazim Akses Barıs ve Savaş (Atatürk ün anısına senfonik ş iir) Ahmet Adnan Saygun Kerem opersai op.28 Sabahattin Kalender Nasrettin Hoca operasi

5 2. MÜZIK YORUMU Konu İçerikleri Kazanımlar Kaynakça İlişkiler Dünya müzik yaratıcılığında çeşitli müziklerin literatür müzik içerikleri Ulusal benlikte halk müziğin önemi ve bu geleneğe olumlu tutumun gelişimi Ogrenciler: II.1 Enstrümental içerikleri ve sarkıları yorumluyorlar II.2 Ensrtümanlarda icra etmeyi ve sanatsal şarkı söylemeyi yetiştiriyorlar II.3 Başkaların ve kişisel yorumlarını değerlendiriyorlar II.4 Öğrenilen enstrümental içeriklerini kanon, ezgiler, konu ve şarkıların bir çoğunu benimsiyorlar Bir, iki ve daha çok sesli enstrüman eşliğinde ve onun dışı şarkılar Dede Efendi Gül Nihal Adnan Saygun Aysem Erol Sayan Bana bir aşk masalından şarkılar söyle Beethoven Akşam uykusu Avusturya halk şarkısı dağdan rüzgar Muller Ana yurdundan uzak Dinlenilen eserlerin konular seçilmesi Beethoven 9 senfonisi Schubert Serenat Mozart Ilkbahar kanonu vb. Çesit yorelerden seçmeli halk şarkıları Akşam oldu (rumeli) Alişimin kaş ları kare (rumeli) Dere geliyor dere Gemiciler Yüksek dağlar Edebiyat ifadesi ve diger derslerle ilişki (tarih, toplum gelişimi vb.) Edebiyat, cografiya, tarih 3. MÜZİK YARATICILIĞI KONU İÇERİKLERİ KAZANIMLAR İLİŞKİ Seslilik incelemeler Emprovize, inceleme, Akustik seçme ve ses kombine edilmesi Ritim ve melodi biçimlendirilmesi Bütünlükler ve oluşum bölümleri Olanak ve yeteneklerine göre uygun olan yaratıcılığı önerilen formların bir çoğunu gerçekleştiriyorlar, ritm ve melodik bütünlükleri ve konuları yaratıyorlar

6 4. MÜZİK KÜLTÜRÜ VE SANATI HAKKINDA BİLGİLERİ GENİŞLETME İÇERİKLER KAZANIMLAR KAYNAKLAR İLİŞKİ Televizyon ve radyoda müzik Olumlu ve olumsuz gorüntüler Güncel müzik olayları ve kültürel müsamere programları Teknoloji me müzik İnternet ve müzik Müzik stüyoları ve elektronik çalgılar Çekimlerin çesit tarzları Müzik sözlüğü, kaynakça IV.1 Müziğin kullanılma imkanlarını basın-yayın (medyalar) sayesinde tanırlar IV.2 Yorumlama, aktarma ve konsertal programlarıyla yönelmelerin yolunu izliyorlar IV.3 Elektronik çalgıları tanıyorlar IV.4 Müzik için bilgisayar programlarını tanıyor ve onların yaratıklarını çizim çekime alıyorlar IV.5 Müziğe uygun teknolojiyi kullanıyor ve sözlüğü genişletiriyorlar Yeni müzik produksiyonu Müzik programı medyalarda Dinlemek için eser: Bülent Arel Mimiana II (modern topluluklar için) Profesyonel müzik literatürü Müzikli ortam Müzik ekoloji ve teknolojisi Edebiyat ve dil

7 ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Müzik sanati dersinin gerçeklesmesi, öğrencilerin gelişme düzeyini, temel müzik faaliyetlerini ve bu sınıfa ait ders amaç ile gayelerini göz önünde bulundurmalıdır. Bu sınıfa ait program içeriği öğretmenden, ders birimlerinin dikkatli gerçekleşmesi ve planlamasını gerektirmektedir. Öğretmen, mantıksal bir şekilde dinleme, yorumlama ve yaratma gibi faaliyetleri de katmakla yaratıcı bir şekilde ders birimlerini belirlemektedir. Bunlar, ders birimlerinin büyük bir bolümünü dolduran dinleme ve yorumlama sayesiyle müzik iletişimi doğrudan doğruya müzik faaliyetleriyle çevrelenmiş ve içerikli olmalıdır. DİNLEME Bu temel etkinlik yaşantılar, analitik ve müzik eserlerini değerlendirme yeteneklerini geliştirir. Daha uzun dinlemekler için dikkatlerini ve yaşantıları daha yüksek seviyeye yükseltirir. Öğretmen çeşit formların tanıtımını ve yaşantıları teşvik eder. Öğrenciler: Notal metni yoluyla müzik eserlerini takip ediyorlar Dinlemekte olmakla önemli melodi konularını tekrar tanıyor ve gözlüyorlar Eserin ifade karakterini ve ismari anlıyorlar Edebiyat, dil ve mecazi sembolleriyle eserlerin akımını işaret ediyorlar Belirlenmis müzik eserin bölümlerini seslilik etkilerini karşilaştırıyorlar Dinleme esnasında öğretmen öğrencileri anlamlı araçları ve yorumlayıcı oluşumları (düzenlemeleri) fark etmesine yönlendirmelidir. Bunlar, dinleyicinin önceki sınıflarda müzik eğitimi süresince edindiği bilgilerinin aynı zamanda derinleşmesini de sağlıyarak müzik eserini anlamasına yardım etmektedir. Bu doğrultuda yaratıcı devir, tarz, müzik çesitliliği (janr) yorumlayıcılar ve müzik enstitüleri konusunda haberile verilen değiş dokusu yapılmaktadır. Bu düzeyde eserin değerlendirilmesine, yaşanması ve tanınmasına özel önem verilmektedir. Konser programları ve medyada müzik programlarının bireysel ve örgütlü eşliginde öğrencileri eleştirisel tartışma, kıyaslama ve değerlendirme konusunda isteklendirip yönetmekteyiz. Müzik programı sahne, ses, enstrümental, ses eserleri yardımıyla özellikle, diğer sanatlar edebiyat ve müzik sanatinin çeşit formlarla ilişkileri tanıyorlar. İlişkiler diğer derslerle de olabilir: tarih, cografya, vb.

8 YORUMLAMA Onbirinci sınıflarda da şarkı söyleme, öğrencileri bu çalışma şekli için motive eden ilginç içerikli programsal kapsamların gerçekleşmesinde özel bir yere saip olmalıdır (şarkı, konu, kanon vs.). Öğrencilerin, bu yaştaki güncel ilgileri ve yorumlayıcı imkanları göz önünde bulundurarak bireysel ve gruplarda şarkı söylemekleri teşvik edilmelidir. Herşeyden önce, seçilen şarkıların sanatsal değeri olmasına önem verilmelidir. şarkılar (kulak yoluyla, nota metnine göre, metod ve kombine edilmis metodlar) olmak üzere şarkının işlenmesinde üç şeklini kullanarak yorumlanmaktadır. Bağımsız şarkı söylemeye eşlik etmekte zarar vermemeye dikkat ederek şarkı söylemekte enstruman eşliğiyle bir dengenin sağlanması gerekir. Enstrümanlarda icra etmek, öğrencilerin olanak ve ilgilerine göre şarkı söylemenin enstrümental eşliği ve aynı zamanda enstrümental seçimi ile özel içerikli yorumlama (dinlenilen eserlerden konular, basit besteler, vs.) anlamına gelmektedir. Öğretmen, eserlerin seçimi ve enstrümanlarda icra etmeleri için öğrencileri motive etmektedir ve enstrümanların şarkıya eşlik etme sürecinde değiş ik düzenlemelerin yapılmasına yardım ederek aynı zamanda onların yorumlayıcı olanakları istemlerine uygun olan özel içerikli enstrümentalleri de sağlamaktadır. Öğretmen, bireysel ve gruplarda yorumlama konusunda öğrencileri tesvik edip, aynı zamanda daha fazla sanatsal bir yorumlamada israr ederek ortak bir müzikleşmenin gerçekleşmesine önem vermektedir. YARATICILIK Yaratıcı faaliyetlerinde öğretmen, onların düzeyine ve ilgilenmeleriyle uygun olan özgür yaşantılarını dile getirmeleri için öğrencileri tesvik etmelidir. Bu yaşta öğrenciler dinledikleri müzik esasınca çok rahat bir şekilde kendilerini şiir, ikaye veya yazılı deneme yoluyla ifade etmeyi deneyebilir, ancak bu esasta sözlü yorumlama için de isteklendirilmelidirler. Yaratıcılığın diğer çalışma şekilleri de, özellikle emprovezasyonlar ve yeni müzik bütünlüklerinin yaratılması müziksel ifade de yerini bulmaktadır. Öğrencilerin yeni müziksel bütünlükleri yaratıkları çalışma şekli süresince, sadece tesvik edici ve tavsiye özelliğinde rolünün olmasına dikkat ederek, öğretmen, baş lı başına ve diğer çeşit yaratıcılığın eleştirisel değerlendirmesi için tesvik etmelidir. MÜZİK SANATI DERSİNDE DEĞERLENDİRME Müzik sanatı dersinde öğrencilerin elde ettiklerinin değerlendirilmesi bileşik ve önemli olduğu kadar, aynı zamanda etkin müzik faaliyetlerini de kendinde kapsadığı nedeniyle dersin doğallığı yüzünden de özeldir. Öğrencilerin elde ettiklerinin esnel ve doğru değerlendirmesi profesyonel-didaktik ve psikolojik istemlerin saygılanmasını gerektirmektedir. Öğretmen, bireysel üstünluğe saygı göstererek gruplar çerçevesinde her öğrencinin elde ettiği başarısını değerlendirir. öğretmek belirlenen objektivliğin öğrencilerin nekadar gerçeklestirdiğini görmek amacıyla toplam

9 eserlerin değerlendirmesini de yapmalıdır. Müzik sanatı dersinde değerlendirmenin yapılması için en önemli elementler (noktalar) şunlardır: Müzik eserin ifadesi yaşantımı Müzik dinlemekte çeşitliği elementlerin ayırt edilmesi ve hissetmek yetenekliği (eserin tekrar tanıtımı dönemerdeki usluk, form, cins, yorumlama formasyonları, müzik çeş itleri) tespit edilir Enstrümental içeriklerin ve şarkıların yorumlanması Müzik olayların pratikte kullanımı ve kavranımı Yorumcu ve yaratıcılar hakkında temel bilgiler Öğrencinin çevresinde müzik sanatının saygısı ve öğrencilerin müzik yaratıcılığında eleştirisel durumu Bu ders için değerlendirme enstrumanları şunlardır: Sunum (yorumlama) yazılı iş lemler, projeler (bağımsız araştırma görevler) anketler,öğrenci değerlendirmesi, vs. Öğretmen, değerlendirme esnasında seviyelere göre standartları ve gerçeklesen sonuçların objektivlerine bağlı öne sürmekte olduğunu göz önüne almalıdır.