T.C ÇANAKKALE ONSEKİZMART ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİ ANESTEZİ İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ

Transkript

1 1.0. AMAÇ: Hastanın sorunsuz olarak uyutulması ve uyandırılmasıdır KAPSAM: Anestezi çalışanlarını kapsar SORUMLULAR: Sorumlu başhekim yardımcısı, anestezi sorumlu uzman doktoru, anestezi uzmanı, anestezi sorumlu teknisyeni, anestezi teknisyeni, 4.0. TANIMLAR: ANTİSEPSİ: Özellikle vücudun yüzeysel dokularının ve lezyonlarının kimyasal maddeler kullanılarak patojen mikroorganizmalardan arındırılması işlemidir. STERİLİZASYON: Bir madde ya da cismin birlikte bulunduğu tüm mikroorganizmaların her türlü canlı ve aktif şekillerinden arındırılması işlemidir. DEZENFEKSİYON: Bir ortamdan patojen mikroorganizmaları elimine ederek ancak sporları etkilemeyen bir işlemdir. Bu işlem yalnızca dezenfektan denilen kimyasal maddelerle, mekanik temizlik ve ısı ile de sağlanabilir KAYITLAR: İlaç Ve Sarf Deposu Isı-Nem Takip Formu, Nöbet Defteri, Cerrahi Güvenlik Kontrol Listesi, Anestezi Güvenlik Kontrol Listesi, Takibi Zorunlu İlaç Rehberi, Narkotik Ajan Hasta Takip Defteri 6.0. İLGİLİ DÖKÜMANLAR: Ameliyathane Temizlik Talimatı, Atıkların Ayrılması ve Toplanması Talimatı, Kalibrasyon Prosedürü, 7.0. UYGULAMA: 7.1. Ameliyathane İçin Düzenleme: Hastanemiz merkez binasında 6 genel ve 1 lokal odası olmak üzere toplam 7 adet ameliyat odamız mevcuttur. Ameliyathane daimi çalışanları; Anestezi ve Reanimasyon Uzmanları, Anestezi Asistanları, Anestezi Teknisyenleri, Ameliyathane Hemşireleri, Ameliyathane Hizmetli Personelleri. Anestezinin genel sorumluluğu, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı Başkanı tarafından yürütülür. Anestezi Sorumlu teknisyeni, Anabilim Dalı Başkanı teklifi ve baştabip onayı ile görevlendirilir Hasta ve personel girişi ayrıdır Steril, yarı steril ve steril olmayan (kirli) alanlar tanımlanmıştır: Tanımlanan alanın özelliğine uygun kurallar; Kirli Alan: Personel İçin: Personel giriş kapısından başlar ve koridoru kapsar. Bu alanda terlik değiştirme alanı mevcuttur. Personeller bu alana sivil kıyafetler ile gelirler. Yarı steril alana geçerken ayakkabılarını çıkarıp yerdeki yükseltiden yürüyerek terlik rafına gelirler. Buradan kırmızı terlik giyilir ve yarı steril alana geçilir. Hasta İçin: Ameliyathanenin girişindeki alan olarak belirlenmiştir. Hastalar bu alana önceden ameliyat önlüğünü giymiş vaziyette ve sedye üzerinde gelirler.

2 Yarı Steril Alan: Personel İçin: Kirli alanın bitiminden terlik değiştirme alanına kadar olan bölümdür. Bu bölümde personel ameliyathane forması giyer ve bariyeri geçmeden temiz terlik rafından mavi terlik alınarak giyilir ve çıkarılan kırmızı terlikler karşı taraftaki rafa konulur. Hasta İçin: Yarı steril alan, kirli alanla ameliyathane hasta girişi arasındaki kısım olarak belirlenmiştir. Hasta anestezi asistanı tarafından kapıda karşılanır, kimlik bilgileri, açlık süresi ve formları kontrol edildikten sonra sedye transferi ile steril alana alınır. Ameliyat gömleği ile gelen hastaya bone takılır. Hasta bu alanda yürütülmez Steril Alan: Yarı steril alanın bitiminden itibaren başlar. Bu alanda pre-op ve post-op odaları, koridorlar, personel odaları, alet yıkama odası, steril malzeme deposu, sarf malzeme deposu, anestezi malzeme deposu steril alan olarak kabul edilir. Bu alanda bulunmak için personel ameliyathane formasını giyer, maske ve bone takar, el dezenfektanı uygular. Ameliyat sırasında steril boks gömlekleri bu forma üstüne giyilir. Hasta bu bölümde sedye üzerinde ve ameliyat önlüğü ve bonesi takılı vaziyette bulunur. Ayrıca hasta TLM-46-9 Yanlış Taraf Cerrahisini Önleme Talimatı na uygun olarak doğrulanır ve Cerrahi Güvenlik Kontrol Listesi ne göre kontrolü yapılır Steril alan yüzeyleri pürüzsüz yuvarlak köşeli kolay temizlenebilir dezenfekte edilebilir nitelikte ve derssiz malzeme ile kaplanmıştır Sterilizasyon şartlarını sağlayacak şekilde hepafiltre ve mikroorganizmaları süzebilen ve tutabilen havalandırma sistemi mevcuttur Ameliyathane Süreçlerinin İşleyişine Yönelik Düzenleme: Ameliyathane Hasta ve Çalışan Giriş-Çıkış Kuralları: Ameliyathane yarı steril ve steril alanlara, sadece ameliyathaneye özel forma ile girilmelidir. Sivil kıyafet, beyaz önlük vb. ameliyathane dışında giyilen kıyafetler ile girilmez. Steril alana ameliyathaneye özel temiz terlikler ile girilmelidir. Ayakkabı ve terlik üzerine galoş giyilerek girilmemelidir. Non-steril alan dahil hiçbir alanda GALOŞ KULLANILMAMALIDIR. Steril alana girerken tüm personel maske ve bone kullanmalıdır. Yarı steril alanda maske ve bone kullanımı zorunlu değildir. Ameliyathane hasta girişleri yarı steril alandan steril alana sedye transferi ile olmalıdır. Hastalar ameliyat önlükleri ve bone ile yarı steril alana alınmalıdır. Ameliyathanemizde personel ve hasta girişi ayrılmıştır. Giriş-çıkış kuralları nonstreril, yarı steril ve steril alana göre düzenlenmiştir Ameliyathanede Hasta ve Çalışan Güvenliği: Hasta Güvenliği Talimatı ve Çalışan Güvenliği Talimatına göre gerekli önlemler alınır. Ameliyata hazır olarak gelen hastanın dosyası tahlil, tetkik ve filmleri incelenir. Anestezi hekimi yapılacak anestezi türünü belirleyerek konsülte eder. Konsültasyon hekiminin önerileri okunur ve hekimin önerileri dikkate alınır. Hastanın ameliyat yerine, cinsine, yaşına ve diğer özel durumlarına göre ameliyat yapacak operatör ile anestezi şekli belirlenir. Anestezi teknisyeni tarafından Anestezi Gözlem Kağıdına seçilen anestezi şekli kayıt

3 edilir. Anestezi teknisyeni tarafından hasta moniterize edilir ve monitörde görülen tansiyon, nabız ve solunum sayısı Anestezi Gözlem Kağıdına not edilir. Anestezi Uzmanı hasta dosyasını tekrar inceler, hastada ameliyat olmasını engelleyecek bir sorun varsa gidermeye çalışılır. Giderilmezse hastanın ameliyatı ertelenir. Anestezi teknisyeni tarafından hastanın damar yolu açık değilse açılır. Serumu takılır. Anestezi uzman doktoru tarafından uygun anestezi ilaçları hastaya verilerek anestezi uygulanır. Ameliyat süresince hasta verileri Anestezi Gözlem Kağıdına kayıt edilir. Ameliyat boyunca anestezi teknisyeni tarafından hasta sürekli kontrol edilir. Hastanın durumuna göre müdahale edilir. Operasyon bittikten sonra anestezik gazlar ve ilaçlar kesilir. Anestezi Gözlem Kağıdına anestezi doktoru yada teknisyeni tarafından kayıt edilir. Hastanın hayatı verileri normal ise, nabız, tansiyon ve yeterli solunumu var ise ağrılı uyarılara cevap verebiliyorsa hasta anestezi cihazından ve monitorden ayrılır Temizlik ve Dezenfeksiyon Kurallarına İlişkin Uygulamalar: Her ameliyat sonrası ortam temizliği yapılır. Ameliyathanenin genel temizliği her hafta sonu Ameliyathane Temizlik Talimatına göre yapılır. Ameliyathaneden çıkan tüm çöpler Tıbbi Atıkların Ayrılması ve Toplanması Talimatına göre toplanır Malzeme ve İlaç Yönetimi: Anestezi yalnızca bir aylık malzeme stoğu raf ve dolaplar içinde muhafaza edilir. Her ay miat ve stok kontrolü yapılarak eksikler tespit edilir, miadı geçmek üzere olan ilaçların kullanımı; kullanımı mümkün değilse eczane birimine iadesi için işlemler başlatılır. Sorumlu anestezi teknisyeni anestezi malzemelerinden birinci derece sorumludur. Anestezide kullanılan sarf malzeme, ilaç kayıt edilir. Stoktan düşümleri yapılır. Ameliyathanedeki bütün kayıtların bir nüshası ameliyathanede ve bilgisayar kayıtlarında saklanır. Ameliyathane deposunda muhafaza edilir Her Bir Ameliyathane Odasının Sıcaklık ve Nem Takibi: Oda sıcaklığı derece, ameliyatın türüne ve ihtiyacına göre derece ayarlanmaktadır. Bağıl nem minimum %30-60 olmaktadır. Isı ve Nem Takip Çizelgesi ile takipleri yapılmaktadır Merkezi Tıbbi Gaz Basınçlarının İzlenmesi: Medikal gaz kontrol panosundan ve anestezi cihazı üzerindeki göstergelerden merkezi tıbbi gaz (oksijen, azot varsa medikal hava) basınç ölçümleri kontrolleri Anestezi Birimi Hasta Başı Tıbbi Gaz Sistemi Takip Formu ile takip edilmektedir Elektrik Kesintisine Yönelik Düzenleme: Tüm cihazların bağlandığı prizler kesintisiz güç kaynakları ile beslemektedir. Kesintisiz güç kaynaklarının periyodik olarak bakımı ve kontrolü teknik servis tarafından Ameliyathane Ups Kontrol Formu ile takip edilmektedir Hasta Transferine Yönelik Düzenleme: Hasta transferi en az bir sağlık çalışanı eşliğinde yapılmaktadır. Hasta sağlık çalışanı tarafından sağlık çalışanına teslim edilmektedir. Ameliyat öncesi ve sonrası hasta teslimi sırasında ameliyat sürecine ilişkin bilgiler sağlık çalışanı tarafından sağlık çalışanına sözlü ve yazılı olarak Hemşirelik Süreci Ameliyat Öncesi Hazırlık Ve Ameliyat Sonrası Takip Formu ile yapılmaktadır Güvenli Cerrahiye Yönelik Düzenleme: Tüm cerrahi işlemlerde klinikte doğru bölge ve taraf işaretleme süreci hekim tarafından gerçekleştirilir ve işlemde hastaya doğrulatılır. Cerrahi Güvenlik Kontrol Listesi sorumlu tarafından anestezi verilmeden önce, ameliyat kesisinden önce ve hasta ameliyathaneden çıkmadan önce uygulanır. Cerrahi Güvenlik Kontrol Listesi hasta dosyasında saklanır.

4 7.8. Hasta Yakınları Bekleme Alanları Düzenleme: Hasta yakınları için bekleme alanları mevcuttur İlaç ve Kit Muhafaza Edilen Dolapların Isı Ve Nem Takipleri: İlaç ve malzeme bulunan buzdolaplarının takipleri Isı Takip Çizelgesi ile yapılmaktadır HBTC (Hasta Başı Test Cihazı) Kullanımı: HBTC glikometri sorumlusu birim sorumlusudur. HBTC envanteri tutulur. HBTC bakım ve temizliği yapılır. HBTC için kalibrasyon ve kalite kontrol testleri HBTC Koordinasyon ve Kontrol Sorumlusu tarafından her ay düzenli olarak yapılır ve kayıt altına alınarak ilgili birime gönderilir. Uygunsuzluk tespit edilirse sorumlusu ile görüşülerek cihazın kalibre edilmesi sağlanır gerekirse yedek cihaz alınır. HBTC kullanacak birim sorumlularına HBTC Koordinasyon ve Kontrol Sorumlusu tarafından, birim sorumlusu tarafından birim çalışanlarına çalışılacak testlerin preanalitik, analitik ve post analitik evrelerinde dikkat edilmesi gereken hususlar, kalibrasyon ve kalite kontrol sonuçlarının değerlendirilmesi ve cihazın temizliği ve bakım hakkında eğitim verilir. Hasta Başı Test Cihazı Kullanma Talimatı na göre uygulanmaktadır. HBTC ile çalışılmış olan tüm test sonuçları, hasta dosyasına kayıt edilir Hasta Kimlik Doğrulamasına Yönelik Düzenleme: Hasta ameliyathane gelişinden itibaren kimlik bilgileri protokol numarası, hasta adı-soyadı, doğum tarihi (gün/ay/yıl) hastanın dosyasından ve kimlik tanımlayıcısından kontrol edilir. Alerjik hastalara kırmızı kimlik tanımlayıcısı takılır. Tanı ve tedavi için yapılacak tüm işlemlerde hasta kimliği doğrulanır. Sağlık çalışanlarına, hasta kimlik tanımlayıcıların kullanımı ve hasta kimliğinin doğrulanması konusunda eğitim verilir ve kayıt altına alınır. Doğum sırasında kız bebeklere pembe, erkek bebeklere mavi kimlik tanımlayıcısı kullanılmaktadır. Aynı seri numaralı anne bebek kimlik tanımlayıcısı kullanılmaktadır. Annedeki beyaz kimlik tanımlayıcısı bebeğin cinsiyetine göre belirlenen kimlik tanımlayıcısı ile değiştirilmektedir. Bebeğin kimlik tanımlayıcısında; annenin adı-soyadı, bebeğin doğum tarihi (ay/gün/yıl) bilgileri annenin protokol numarası bulunmaktadır. Tanı ve tedavi için yapılacak tüm işlemlerde hasta kimliği doğrulanır. Sağlık çalışanlarına, hasta kimlik tanımlayıcıların kullanımı ve hasta kimliğinin doğrulanması konusunda eğitim verilir ve kayıt altına alınır İlaçların Karışmasını Engellemeye Yönelik Düzenleme: İlaç isimleri kısaltılarak yazılmaz. İlaç Uygulamasında Kullanılmaması Gereken Kısaltmalar Listesi bulunmaktadır. Benzer İsimli İlaç Listesi, Yüksek Riskli ilaç listesi, Işıktan Korunması Gereken ilaç Listesi, İlaç-İlaç Etkileşimleri listesi, İlaç-Besin Etkileşimleri listesi, Ambalajı Benzer Farklı Doz ve Farklı Uygulaması Olan İlaç Listesi kullanım alanlarındaki panolarda asılıdır. Yazılışı, okunuşu, ambalajı birbirine benzeyen ilaçların dolaplardaki yerleşimi ayrı raflarda, aynı rafta ise uzak köşelerde bulunmaktadır Pediatrik Dozda Kullanılacak İlaçlara Yönelik Düzenleme: Pediatrik Ambalajı Benzer Farklı Doz ve Farklı Uygulaması Olan İlaç Listesi, Pediatrik Benzer İsimli İlaç Listesi, Acil Kullanılabilecek Pediatrik İlaç Listesi kullanım alanlarındaki panolarda asılıdır. Pediatrik ilaçların dolaplardaki yerleşimi ayrı raflarda, aynı rafta ise uzak köşelerde bulunmaktadır Kontrole Tabii İlaçlara Yönelik Düzenleme: Yeşil ve kırmızı reçeteye tabi ilaçlar kilitli alanlarda bulundurulur. Yeşil ve kırmızı reçeteye tabi ilaçların devir teslimi yapılır. Devir teslim kayıtlarında; ilacın hangi hastaya kaç adet kullanıldığı, ilacın kullanıldığı tarih, ilacı kimin uyguladığı ve kime kaç adet ilaç teslim edildiği nöbet defterine yazılarak teslim alan ve teslim edenlerin imzaları ile kayıt altına alınır.

5 7.15. Advers Etki Bildirimine Yönelik Düzenleme: Ciddi ve beklenmeyen advers etkiler Farmakovijilans Sorumlusu Eczacıya bildirilir. Farmakovijilans Sorumlusu tarafından da TÜFAM a bildirilir Kan ve Kan Ürünleri İstem Formunda: Hastanın adı-soyadı, protokol numarası, tedavi gördüğü bölüm, tanısı, kan grubu, transfüzyon endikasyonu, hastaya daha önce transfüzyon yapılıp yapılmadığı, hasta kadın ise daha önce doğum yapılıp yapmadığı, kan ve kan ürünün istem gerekçesi, hazırlanacak kan yada kan ürünün türü ve miktarı, planlanan veriliş süresi, hekim kaşesi ve imzası yer alır Transfüzyon Sürecinin Güvenliğini Sağlamaya Yönelik Düzenleme: Transfüzyon öncesi çapraz karşılaştırma test sonucu ile hasta bilgileri iki sağlık çalışanı tarafından doğrulanır. Transfüzyondan hemen önce iki sağlık çalışanı tarafından hastanın kimliği, kan veya kan ürünün türü ve miktarı, ürünün planlanan veriliş süresi doğrulanır. Transfüzyonun ilk 10 dakikası sağlık çalışanı tarafından gözlemlenir. Transfüzyon boyunca her 15 dakikada bir vital bulguları izlenir ve Kan Bileşeni Transfer ve Transfüzyon İzlem Formu na ve Anestezi Takip Fişi ne kayıt edilir Güvenli Transfer: Transfer sürecinde Güvenli Hasta Transfer Talimatı uygulanır. Durumu stabilleşen hasta anestezi teknisyeni gözetiminde post-op birimine, nöbetlerde servise gönderilir (doktorun onayı ile). Hastanın durumuna göre doktor gözetiminde transport ventilatör, monitör, oksijen, acil müdahale ekipmanı, balon valf maske sistemi ile transferi sağlanır Kişisel Koruyucu Ekipman: Anestezi biriminde kişisel koruyucu ekipmanlar çalışan personel tarafından ihtiyaç duyulduğunda kullanılmak üzere hazır bulundurulur ve yeri tüm personel tarafından bilinir. Kişisel Koruyucu Ekipman Planı na göre kullanılması gereken ekipmanlar belirlenebilir. Kişisel koruyucu ekipman hakkında eğitim verilir ve kayıt altına alınır Tıbbi Cihazların Yönetimine Yönelik Düzenleme: Tıbbi cihazların bölüm bazında envanteri Bölüm Tıbbi Cihaz Envanter Formu ile tutulur. Anestezi biriminde bulunan tüm cihazların Makine- Cihaz Takip Formu bulunur, cihazların belli aralıklarla ve gerektiğinde bakımı, onarımı kalibrasyonları yapılır. Kalibrasyonu yapınla cihazların kalibrasyon etiketi bulunur. Bu etikette; kalibrasyon yapan firmanın adı, kalibrasyon tarihi, geçerlilik süresi, sertifika numarası bulunur Hastane Temizliğine Yönelik Düzenleme: Ameliyathane Temizlik Planı bulunur. Dezenfektan solüsyonları ve temizlik maddeleri hazırlama Talimatı ve Hastane Ortamında Bulunan Yüzeylerin Periyodik Temizlik Talimatı ve Ameliyathane Temizlik Talimatı ve Temizlik Malzemeleri Kullanım Listesi ne göre yapılır. Tüm kapalı ve açık alanların temizlikleri Ameliyathane Temizlik Takip Formu ile kontrol edilir. Haftada bir kez genel olarak, her ameliyattan sonra odanın temizliği yapılır. Ayda bir ilaçlama yapılır Kişisel Temizlik Alanlarının Temizliğine Yönelik Düzenleme: Kişisel Temizlik alanlarının temizliği Ameliyathane Temizlik Takip Formu, ile kontrol aralıkları ve sorumluları belirlenmiş olarak yapılmaktadır. Kişisel temizlik alanlarında temizlik malzemeleri (sıvı sabun, kağıt havlu, poşetli çöp kutusu vb.) bulunmaktadır. Sıvı sabun kaplarının üstüne ekleme yapılmaz. Boşalan sabunluk yıkanıp iyice kurutulduktan sonra tekrar doldurulur.

6 7.23. Çalışanların El Hijyenini Sağlamaya Yönelik Düzenleme: alkol bazlı el dezenfektanları her ameliyathane odasında bir tane olacak şekilde bulundurulur. Ameliyathane girişte her personel el dezenfektanı kullanarak içeriye alınır Atıkların Kaynağında Ayrıştırılmasına Yönelik Düzenleme: Tüm birimlerde Atık Listesi Atıkların Ayrılması ve Toplanması Talimatı na göre yapılmaktadır. Tıbbi atıklar, evsel atıklar, cam ve kâğıt atıklar uygun kovalara atılır ve bütün çalışanlara atıklar konusunda eğitim verilir.