İKV tarafından yapılan resmi olmayan çeviri. Konunun bütünlüğünü korumak amacıyla orijinal metinde kullanılan ifadelere sadık kalınmıştır.

Transkript

1 AVRUPA PARLAMENTOSU P6_TA PROV (2008) 0224 Avrupa Parlamentosu nun Türkiye nin 2007 yılı İlerleme Raporu na ilişkin 21 Mayıs 2008 tarihli Kararı (2007/2269/INI) 1 Avrupa Parlamentosu; - Komisyon un 2007 Türkiye İlerleme Raporu nu göz önünde tutarak, - Türkiye nin katılım sürecinde kaydettiği ilerlemeye ilişkin 27 Eylül 2006 tarihli karar ve AB- Türkiye ilişkileri hakkında 24 Ekim 2007 tarihli kararı göz önünde tutarak, - Türkiye de kadının sosyal, ekonomik ve siyasi hayattaki rolüne ilişkin 6 Temmuz 2005 ve 13 Şubat 2007 tarihli kararları göz önünde tutarak, - 3 Ekim 2005 tarihli Türkiye ile Müzakere Çerçevesi ni göz önünde tutarak, - Türkiye Cumhuriyeti ile Katılım Ortaklığı nda yer verilen ilkeler, öncelikler ve koşullara ilişkin 18 Şubat 2008 tarihli 2008/157/ET sayılı Konsey Kararı ile Katılım Ortaklığı na ilişkin 2001, 2003, 2006 tarihli önceki Konsey kararlarını göz önünde tutarak, - Usul kurallarının 45. kuralını göz önünde tutarak, - Dışişleri Komitesi raporu ve Kadın Hakları ve Cinsiyet Eşitliği Komitesi nin görüşünü göz önünde tutarak, A. Konsey in Müzakere Çerçeve Belgesi ni onaylamasının ardından 3 Ekim 2005 tarihinde Türkiye ile katılım müzakereleri başlatıldığından ve müzakerelerin başlaması uzun süreli ve açık uçlu bir sürecin başlangıç noktası olduğundan, B. Türkiye reformlara, iyi komşuluk ilişkilerine ve AB ile kademeli olarak uyum sağlamaya yönelik taahhüt altına girdiğinden ve bu çabaların Türkiye'nin modernleşme sürecinin devamı için bir fırsat olarak değerlendirilmesi gerektiğinden, 1 İKV tarafından yapılan resmi olmayan çeviri. Konunun bütünlüğünü korumak amacıyla orijinal metinde kullanılan ifadelere sadık kalınmıştır.

2 C Aralık Avrupa Konseyi toplantısı sonuçları uyarınca, Kopenhag kriterlerine bütünüyle uyum sağlanması ve AB entegrasyon kapasitesi, ortak değerlere dayanan bir topluluk olan AB ye katılımın temelini oluşturmaya devam ettiğinden, D. Komisyon'un 2007 İlerleme Raporu'nda 2007 yılında siyasi reformlar alanında sınırlı ilerleme kaydedildiği belirtildiğinden, E yılında Türkiye'nin demokrasisi güçlendiğinden, ülkenin siyasi çeşitliliğini yansıtan yeni bir parlamento seçildiğinden ve güçlü bir yetkiye sahip bir hükümet oluşturulduğundan, F. Türkiye, AT-Türkiye Ortaklık Anlaşması ve Ek Protokolü'nden kaynaklanan hükümleri hala uygulamadığından, G. 2007'de beş müzakere faslı açıldığından, Demokratik ve müreffeh bir toplum olmaya yönelik reformlar 1. Başbakan Erdoğan ın 2008 yılının reform yılı olacağı yönündeki taahhüdünü memnuniyetle karşılamakta; Türk Hükümeti ni, parlamentoda sağladığı güçlü çoğunluğu kullanarak, Türkiye nin laik devlet ve çoğulcu toplum esaslarına dayanan modern ve müreffeh bir demokrasiye dönüşmesi için gerekli reformları kararlılıkla gerçekleştirerek, verdiği sözleri yerine getirmeye davet etmektedir; 2. Bu modernleşme sürecinin her şeyden önce Türkiye nin kendi çıkarına olduğunu vurgulamakta; AB için istikrarlı, demokratik ve müreffeh bir Türkiye nin stratejik önemini belirtmekte ve Katılım Ortaklığı nda yer alan taahhütlerin Türkiye ve Türkiye-AB ilişkilerinin geleceği açısından hayati önem taşıdığını yinelemektedir; 3. Sadece insan hakları ve temel özgürlüklere saygının yönlendirdiği ve demokrasi, hukukun üstünlüğü ve sosyal piyasa ekonomisi ilkelerine dayanan toplumların barışçı, istikrarlı ve müreffeh toplumlara dönüşebileceğine ilişkin inancının altını çizmektedir;

3 4. AT Antlaşması nın cinsiyet, ırk, etnik köken, din veya inanç, engel, yaş veya cinsel tercih gözetmeksizin herkes için eşitlik öngören 13. maddesi uyarınca tüm ayrımcı uygulamalar ile mücadelenin Türkiye açısından öneminin altını çizmektedir; 5. Katılım Ortaklığı nın yakın zamanda gözden geçirilmesini not etmektedir; 2001 den bu yana yapılan bu üçüncü gözden geçirmenin, birçok alanda henüz yerine getirilmemiş önceliklere tanınan süreyi uzattığının farkındadır ve yeni gecikmelerin müzakerelerin hızını ciddi şekilde etkileyeceğini göz önünde bulundurarak, Türk Hükümeti ni, Katılım Ortaklığı nda belirtilen öncelikleri ve zaman çizelgelerini kendi reform planlarına dönüştürmeye davet etmektedir; yılında, ordunun siyasi sürece müdahale etme girişimleri karşısında demokrasinin üstün gelmesini memnuniyetle karşılamakta; Türk Hükümeti ni, Kıbrıs ı da içerecek şekilde, iç, dış ve güvenlik politikalarının oluşturulmasından seçimle göreve gelmiş siyasi liderlerin tam sorumlu olmasını ve silahlı kuvvetlerin, sivil kontrolü bütünüyle ve net bir şekilde tanıyarak, bu sorumluluğa saygı göstermesini sağlamaya yönelik sistematik çabalarını artırmaya teşvik etmekte; özellikle askeri ve savunma politikaları ve diğer ilgili harcamaların üzerinde parlamentonun tam gözetiminin sağlanması gereğine işaret etmektedir; 7. AK Parti hakkında açılan kapatma davasının etkileri hakkında endişe duymakta; Anayasa Mahkemesi nin hukukun üstünlüğü ilkeleri, Avrupa standartları ve Avrupa Konseyi Venedik Komisyonu tarafından Aralık 1999 tarihlerinde kabul edilen siyasi partilerin yasaklanması ve kapatılmasına ilişkin İlkelere ve benzer hükümlere saygı göstermesini beklemekte; Türk parlamentosundan Anayasa nın siyasi partilerin yasaklanmasına ilişkin hükümlerini bu standartlar ile uyumlu hale getirmesini beklemektedir; 8. Türk Hükümetine, reformları sürdürürken, Türkiye nin laik ve demokratik yapısı içinde çoğulculuğu ve çeşitliliği gözetme yönünde çağrıda bulunmakta; Hükümet ve tüm siyasi partileri ülkenin modernleşmesini ilgilendiren önemli adımlarda yapıcı bir şekilde uzlaşma aramaya davet etmektedir; 9. Türk parlamentosu tarafından 30 Nisan 2008 tarihinde kabul edilen Ceza Kanunu nun 301. maddesine getirilen değişikliklerin, bu maddenin ve Ceza Kanunu nun diğer maddelerinin köklü değişikliği yönünde atılan ilk adım olduğunu düşünmekte ve bu alanda yapılacak diğer

4 değişiklikleri beklemekte; ifade özgürlüğü alanında hem teori hem de pratikte ilerleme kaydedilmesi gerektiğini vurgulamakta; şiddet içermeyen görüşlerin ifade edilmesine ilişkin keyfi kısıtlamalara izin veren yasal hükümler nedeniyle kovuşturmaya uğrayan kişi sayısının 2007 yılında daha da artmasını esefle karşılamakta; uluslararası hukuk tarafından güvence altına alınan ifade özgürlüğü alanında gayrimeşru kısıtlamalara yol açan 301. madde ve diğer yasal hükümlerin feshedilmelerinin, Türkiye nin, Avrupa İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme de yer alan ifade özgürlüğü ve basın özgürlüğüne ilişkin standartları yerine getirmesi için en iyi çözüm olduğunu düşünmektedir; 10. Vakıflar Kanunu nun Türk parlamentosu tarafından yakın zamanda kabul edilmesini memnuniyetle karşılamakta; Komisyon un yeni metni inceleme niyetinden memnuniyet duymakta ve Komisyon tarafından yeni kanunun, el koyularak üçüncü kişilere satılan mülkler dahil olmak üzere, gayrimüslim dini toplulukların mülk edinimi ve yönetimi konusunda karşılaştıkları tüm sorunlara çözüm getirip getirmediğini incelemesi gerektiğinin altını çizmekte; Türk makamlarına, söz konusu Kanun un Avrupa İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadı ile uyumlu şekilde uygulanması yönünde çağrıda bulunmaktadır; 11. Türk Hükümeti ni, Vakıflar Kanunu nun kabul edilmesi ile atılan olumlu adımı takiben, Avrupa İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme (AİHS) ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadı ile uyumlu şekilde tüm dini toplulukların yasal statüleri, din adamlarının eğitimi, dini hiyerarşinin seçimi, din eğitimi ve ibadet yerleri yapımını gereksiz sınırlamalarla karşılaşmadan sürdürmelerini sağlayacak bir yasal çerçeve hazırlamak suretiyle din özgürlüğü alanındaki taahhütlerini yerine getirmeye teşvik etmekte; dini ve kültürel mirasın korunması çağrısında bulunmakta; Rum Ortodoks Heybeliada Ruhban Okulu nun derhal yeniden açılması ve Ekümenik Patrik dini sıfatının kullanılması için yaptığı çağrıyı yinelemekte; Yargıtay ın Ekümenik Patrikhane ye ilişkin kararı hakkında 24 Temmuz tarihinde Konsey tarafından dile getirilen endişeyi paylaşmakta ve bu kararın Patriklik ve diğer gayrimüslim topluluklara AİHS tarafından tanınan hakların icrasına daha fazla sınırlama getirmemesini beklemektedir; 12. Türk Hükümeti ni, öncelikli olarak, Kürt konusuna kalıcı bir çözüm bulunmasını öngören siyasi bir girişimde bulunmaya davet etmekte; çözümün, kamu ve özel okul sistemi içinde Kürtçe öğrenme ve bunu yayıncılık, günlük hayat ve kamu hizmetlerine erişimde kullanmaları için

5 gerçek imkanlar oluşturulması dahil olmak üzere, Kürt kökenli vatandaşlara tanınan kültürel, ekonomik ve sosyal fırsatların somut biçimde iyileştirilmesine dayandığını hatırlatmakta; Demokratik Toplum Partisi nin (DTP) kapatılması olasılığının siyasi bir çözüm üretilmesi açısından olumsuz olacağını belirtmektedir; 13. DTP ye, bu partiye mensup parlamento üyelerine ve belediye başkanlarına, Kürdistan İşçi Partisi (PKK) ile aralarına kesin bir mesafe koymaları ve demokratik Türkiye devleti içerisinde Kürt konusuna siyasi çözüm bulunması arayışına yapıcı bir şekilde katkıda bulunma çağrısında bulunmakta; Türkiye deki diğer tüm siyasi partileri aynı amaç doğrultusunda yapıcı bir şekilde birleşmeye davet etmektedir; 14. Seçilmiş belediye başkanları ve diğer siyasetçilere karşı, Kürtçe dilini kullanmalarından veya Kürt konusu hakkındaki görüşlerini ifade etmelerinden ötürü, Leyla Zana ve 53 DTP li belediye başkanının mahkum edilmesi ile sonuçlanan davalar açılmış olmasını esefle karşılamaktadır; 15. Türk Hükümeti ne önceden yapılmış olan, nüfusun yarısından fazlasının halen yoksulluk sınırının altında yaşadığı Türkiye nin güneydoğusundaki sosyo-ekonomik ve kültürel kalkınmayı destekleyecek kapsamlı bir nazım plan hazırlama çağrılarını yinelemekte; bu nazım planın aynı zamanda, Güneydoğu Anadolu Projesi nden kaynaklanan sosyal, ekolojik, kültürel ve jeopolitik sorunları da gidermesi gerektiği görüşünde olup; Komisyon u, Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) kapsamında sağlanan yardımın bölgesel bileşenini söz konusu stratejinin hızla oluşturulması ile ilişkilendirmeye çağırmaktadır; 16. Türk Hükümeti ni, yerinden edilmiş kişiler konusunu ele almak amacıyla mevcut yasal ve uygulamaya yönelik eksiklikleri giderecek ve ilgili kişilerin geri dönüşleri ve tazminatları hakkında mali ve diğer destekleri sağlayacak kapsamlı bir ulusal strateji hazırlamaya davet etmektedir; 17. Yeni ve sivil bir Anayasa hazırlanması sürecinin devam ettiğini kaydetmekte; bunu, insan hakları ve temel hakların Anayasa nın merkezine yerleştirilmesi için bir fırsat olarak değerlendirmekte; demokrasi, hukukun üstünlüğü, sosyal uyum ve din ile devlet işlerinin ayrılmasını garanti altına alacak bir denetleme ve dengeleme mekanizması oluşturulması gerektiğini yinelemekte; yeni Anayasa da cinsiyet eşitliğinin sağlanması, genel ahlak gibi muğlak kriterler kullanılmasından kaçınılması, kadınların öncelikle aile veya topluluk üyeleri

6 olarak algılanmasının engellenmesi ve kadınların, cinsel ve üreme hakları dahil olmak üzere insan haklarının, bireysel hakları olarak teyit edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır; 18. Türkiye nin anayasal geleceği konusunda uzlaşmaya varılması amacıyla sivil toplumun anayasal sürece, siyasi partileri, etnik ve dini azınlıkları ve sosyal ortakları kapsayacak şekilde geniş katılımının sağlanması gerektiğinin altını çizmekte; toplumun bazı kesimlerinin, üniversitelerde türban yasağının kaldırılmasının, sivil toplumun geniş kapsamlı katılımına dayalı daha geniş bir reform paketinin bir parçası olmamasından duydukları hayal kırıklığı ve endişesini not etmekte; seçim barajına ilişkin olarak yukarıda atıfta bulunulan 27 Eylül 2006 tarihli kararında yer verilen önceki önerisini yinelemektedir; 19. Yargının etkinliğine ilişkin kaydedilen ilerlemeyi not etmektedir; Türk Hükümeti nin, yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığının güçlendirilmesi ve kamuoyunda yargıya duyulan güvenin artırılmasını amaçlayan reform stratejisini uygulama planını memnuniyetle karşılamaktadır; bu stratejinin öncelikli olarak, insan hakları ve temel haklara ilişkin mevzuatın yorumlanmasının AİHS standartları ile uyumlu olmasını sağlaması gerektiği görüşündedir; stratejinin, yargı için iddialı bir yeniden eğitim programı olmaksızın başarıya ulaşmayacağını not etmekte; bazı yargı birimlerinin, temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası anlaşmaların ve AİHS in ihlal edilmesi nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından Türkiye ye karşı verilen kararlara yönelik sergilediği olumsuz yaklaşımdan endişe duymaktadır; 20. Hükümet in gecikmeksizin Ombudsmanlık makamını kurması amacıyla, Anayasa Mahkemesi ni, Ombudsman Yasası hakkındaki son kararını vermek için ilerleme kaydetmeye davet etmekte; Türkiye ye, bu konuda Avrupa Ombudsmanı ve AB Üye Devletleri ndeki ulusal Ombudsmanlar ile işbirliği yapmasını önermektedir; 21. Toplumun belirli kesimlerinde azınlıklara karşı güçlü bir şekilde var olan düşmanlıktan ve siyasi ya da dini kaynaklı şiddetten endişe duymakta; Türk Hükümetine, bu tür düşmanlıkları canlandıran kuruluş ve gruplara karşı harekete geçmesi, tehdit altında hissedenleri veya hayatından endişe duyanları koruması ve temel insan hakları ile özgürlüklere bütünüyle saygılı bir ortam yaratılması için sürekli çaba göstermesi yönünde çağrıda bulunmaktadır; 22. Türk makamlarını, Hrant Dink in ve Malatya da öldürülen üç Hıristiyan ın katillerinin yanı sıra siyasi, dini veya ırka dayalı şiddet ile ilgili davaların tamamen soruşturulmasına davet etmekte;

7 söz konusu davaların işleyişindeki yavaşlıktan, tarafgirlik şüpheleri ve bundan kaynaklanan cezadan muafiyet duygularından esef duymakta ve yetkilileri ilgili makamların ihmalkarlık iddialarına tam açıklık getirmeye ve tüm sorumluları adalete teslim etmeye davet etmektedir; 23. Türk makamlarını, hukukun üstünlüğü ilkesine bağlı kalarak, Ergenekon suç örgütü hakkındaki soruşturmaları kararlı bir şekilde yürütmeye, devlet yapılanmasına kadar varan ağlarını ortaya çıkararak, sorumluları adalete teslim etmeye teşvik etmektedir; 24. Komisyon un, işkence ve kötü muamele davası sayısındaki azalmanın devam ettiğine ve ilgili yasal düzenlemelerin olumlu etkilerine ilişkin değerlendirmesini kaydetmekte; aynı zamanda Komisyon u, terörle mücadele yasası ile polis yetkileri hakkındaki kanunun, bu olumlu durumu zayıflatıp zayıflatmadığını değerlendirmeye davet etmekte; Türk Hükümeti ni, gözaltı merkezlerinin dışında ve içinde yapılan işkenceye ve yasa uygulayıcılarının dokunulmazlığına karşı mücadelesini artırmaya ve İşkenceye ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı veya Onur Kırıcı Muamele ya da Cezaya Karşı Sözleşme ye İlişkin İhtiyari Protokolü onaylamaya ve uygulamaya, böylece işkencenin sistematik olarak önlenmesinin ve gözaltı merkezlerinin bağımsız denetlenmesinin sağlanmasına çağırmaktadır; 25. Başbakan Erdoğan ın, Almanya ya gerçekleştirdiği resmi ziyaret sırasında ifade ettiği şekliyle asimilasyona ilişkin değerlendirmelerini kaydetmektedir; bu bağlamda, Türk Hükümeti nin demokratik Türkiye devleti içerisinde vatandaşlarının kendi kültürel kimliklerini geliştirmelerini sağlayacak adımlar atması gerektiği görüşündedir; bu kapsamda, Müzakere Çerçevesi nde azınlıklara saygı gösterilmesi ve azınlıkların korunması ile Türkçe dışındaki dillerde eğitime erişim ve yayın yapılması ile bu dillerin kamu hizmetlerinde kullanılmasına ilişkin verilen taahhütlere işaret etmektedir; 26. Kadınların şiddete karşı korunmasında kaydedilen ilerlemeyi memnuniyetle karşılamakta ve bu kapsamda kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşları tarafından yürütülen çalışmaları kutlamakta; başta ilgili mevzuatın uygulanması olmak üzere sürdürülebilir bir kamuoyu kampanyası yürütülmesi, şiddet mağdurlarına yönelik daha fazla sığınma evinin sağlanması, yasa uygulayıcılara yönelik eğitimin hızlandırılması ve yürürlüğe koyulan girişimlerin yakından izlenmesi aracılığıyla, Türk makamlarını, aile içi şiddetin, namus cinayetlerinin, zorla evlendirmelerin önlenmesi yönünde teşvik etmekte; kadınlara yönelik şiddete ilişkin güvenilir

8 veriye erişimin halen bir sorun teşkil etmeyi sürdürmesini kaygıyla not etmekte ve Türk Hükümeti ni bu eksikliği gidermeye davet etmektedir; 27. Türkiye de hayli fazla sayıda kadının ekonomik, siyasi ve akademik çevrelerde önemli konumlarda bulunduğunu belirtmekte ve eşit muamele, siyasi, ekonomik ve sosyal sektörlerde kadınların eğitime erişiminin sağlanması ve güçlendirilmesinin Türkiye de ekonomik büyüme ve refahın artırılması açısından çok önemli olduğunu yinelemekte; ancak Türkiye de kadınların genel istihdam oranının halen sadece %23.8 olmasını ve kadınların siyasi hayata katılmasında herhangi belirgin bir artış olmamasını kaygıyla not etmekte; bu nedenle Türk Hükümetine, başta kırsal alanlar olmak üzere, kadınların işgücüne katılımının artırılması, sağlık ve sosyal güvenlik sistemlerine dahil edilmeleri ve kadınların siyasetteki etkin katılımlarının artırılması amacıyla araçların oluşturulması veya geçici önlemlerin alınması için somut adımlar atması yönünde çağrıda bulunmaktadır; 28. Türk Hükümeti ni, bağımsız bir cinsiyet eşitliği kurumunun kurulmasının önünü açan ve toplumsal cinsiyet politikalarının ana plan ve programlara yerleştirilmesi (gender mainstreaming) alanında çalışan 750 yetkiliyi eğiten bir eşleştirme projesi gibi, AB ve Türkiye tarafları arasında yürütülen başarılı işbirliği projelerine verdiği destekten ötürü kutlamakta; söz konusu cinsiyet eşitliği kurumunun gecikmeksizin kurulmasını beklemektedir; 29. Türk parlamentosu bünyesinde kurulması önerilen Eşit Fırsatlar Komisyonu nun yetkilerinin ne olacağı konusunda belirsizlikler olduğunu not etmekte; Türkiye deki kadın haklarının iyileştirilmesi ve toplumsal cinsiyet politikalarının ana plan ve programlara yerleştirilmesinde (gender mainstreaming) gerekli bir araç olarak kullanılmak üzere yasama yetkilerine sahip bir ihtisas komisyonu oluşturması yönünde Türk parlamentosunu teşvik etmektedir; 30. Türk toplumunda kadınların rolünün güçlendirilmesi, kadınların şiddetten korunması ve kadın girişimciliğinin desteklenmesi alanındaki çalışmaları ile kadınların güçlenmesi için iyi bir emsal teşkil eden ve kadın erkek arasındaki eşitliğe katkıda bulunan kadın kuruluşlarının çalışmalarına saygı göstermekte ve kuvvetle desteklemektedir; 31. Türkiye ekonomisinin kaydettiği olumlu ilerlemeden memnuniyet duymakta; sadece güçlü bir orta sınıfın desteklediği sosyal açıdan uyumlu bir toplumun refaha ulaşacağı görüşünü yinelemekte; bu nedenle güçlü ekonomik büyümenin sürekli güçsüz bir istihdam piyasası

9 üzerinde çok az etkili olabilmesini üzüntüyle karşılamakta; kayıtdışı ekonomi ile mücadele edilmesi ve sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilir bir temele dayandırılması gereğine dikkati çekmekte; küçük ve orta ölçekli işletmelere daha fazla rol verilmesinin ekonomik büyümeyi hızlandıracağını düşünmektedir; 32. Sosyal piyasa ekonomisinin işleyişi için gerekli ortaklıkların kurulmasına yönelik etkili bir sosyal diyalog potansiyeline işaret etmekte; sosyal diyalog mekanizmalarının güçlendirilmesi yönünde kaydedilen sınırlı ilerlemeden ötürü hayal kırıklığı duymakta; Türk Hükümeti ni Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) sözleşmelerini bütünüyle uygulamaya davet etmekte ve örgütlenme özgürlüğü, grev hakkı ve toplu sözleşme hakkı üzerindeki mevcut engellerin kaldırılması gereğinin altını çizmektedir; 33. İstanbul da 1 Mayıs 2008 yürüyüşünde göstericilere karşı Türk polisinin aşırı güç kullanmasından endişe duymakta; örgütlenme özgürlüğünün ve sendikaların barışçı operasyonlarının AİHS bünyesinde temel bir hak olduğunu yinelemektedir; 34. Sosyal açıdan uyumlu bir toplum için eğitime erişimin anahtar bir öneme sahip olduğunun altını çizmekte; Türk Hükümeti ni ve sivil toplumu, kızların okula kaydedilmesinin artırılması kampanyasından ötürü kutlamakta; ancak tüm çocukların doğumdan hemen sonra kayıt altına alınması ve okula gitmeyen çocukların sayısının daha da azaltılması amacıyla okula gitme yükümlülüğünün izlenmesi ve uygulanmasının iyileştirilmesi gereğine işaret etmekte; çocuk işgücünün azaltılmasında elde edilen olumlu sonuçlardan ötürü Türk Hükümeti ni kutlamakta ve bu doğrultudaki çabalarını sürdürmesi yönünde teşvik etmektedir; 35. Yolsuzluk seviyesine ilişkin endişesini ifade etmekte; yolsuzlukla etkili bir şekilde mücadele edilebilmesi için Türk makamlarını genel bir yolsuzlukla mücadele stratejisi geliştirmeye davet etmektedir; 36. Türkiye de bölgeler arasında ve kırsal ile kentsel alanlar arasındaki gelişmişlik farklarının çok yüksek olmasından ötürü endişe duymakta; bu farklılıkları gidermek üzere Türk Hükümetine kapsamlı bir strateji oluşturması yönünde çağrıda bulunmakta; 2008 yılı sona ermeden Komisyon u, 2007 ve 2008 yılları için IPA aracı bünyesindeki stratejik planlamaya AB nin ne şekilde katkıda bulunacağına ilişkin Parlamento ya bilgi vermeye davet etmektedir;

10 37. Geniş etkiler doğuran Munzur vadisindeki baraj yapımı, Allinoi barajı ve Ilısu barajının yapımı, Bergama da altın arama çalışmaları ile diğer bölgelerdeki hem tarihi mirası hem de eşsiz ve değerli doğal güzellikleri tehdit etme riski bulunan projelerde Avrupa standartlarının uygulanması yönünde Türk Hükümetine çağrıda bulunmakta; bölgesel kalkınma projelerini planlarken AB hukukunu yönlendirici ilke olarak benimsemesi yönünde Türk Hükümetine çağrıda bulunmaktadır; 38. Türkiye toprakları üzerinde Kürdistan İşçi Partisi (PKK) ve diğer terörist gruplar tarafından gerçekleştirilen şiddeti kuvvetle kınamakta; Ocak 2008 tarihinde Diyarbakır da 6 kişinin ölümü ve 60 ın üzerinde kişinin yaralanmasıyla sonuçlanan saldırıyı kınamakta ve bu saldırının kurbanlarının ailelerine içten taziye dileklerini sunmakta; terörle mücadelede Türkiye ile dayanışma içinde olduğunu yinelemekte ve PKK ya derhal ateşkes ilan etme ve buna uyma yönünde tekrar çağrıda bulunmaktadır; 39. Irak topraklarını ihlal eden orantısız askeri operasyonlar yürütmemesi konusunda Türk Hükümetine yönelik çağrısını yinelemekte; Türkiye yi Irak ın toprak bütünlüğüne, insan hakları ve hukukun üstünlüğüne saygı duymaya ve sivillerin zarar görmesini önlemeye davet etmekte; Irak Hükümeti ve Irak taki Bölgesel Kürt Yönetimi ne, Irak topraklarının Türkiye ye yönelik terör faaliyetlerinde bir üs olarak kullanılmasına müsaade etmemeleri yönünde çağrıda bulunmakta; Türk ve Irak Hükümetleri arasındaki görüşmeleri memnuniyetle karşılamakta ve aynı zamanda terörist saldırıların Irak tarafından etkili bir şekilde engellenmesini mümkün kılmak için Bölgesel Kürt Yönetimi ile işbirliğinin geliştirilmesine yönelik tedbirler alınması için çağrıda bulunmaktadır; Bölgesel konular ve dış ilişkiler 40. Türkiye nin iyi komşuluk ilişkilerine yönelik taahhüdünü hatırlatmakta; Türkiye nin komşu ülkelere yönelik herhangi bir tehditten kaçınması ve tüm çözüme kavuşturulmamış anlaşmazlıkların BM Şartı, diğer ilgili uluslar arası sözleşmeler ve ikili anlaşmalar ile yükümlülüklere uygun olarak çözümlenmesi beklentisini vurgulamakta; Türk yetkilileri, özellikle, iyi komşuluk ilişkileri içerisinde, henüz çözüme kavuşturulmamış tüm ikili sorunların çözümlenmesi için Yunanistan (Ege kıta sahanlığı vb.) ve Bulgaristan (Trakyalı Bulgar mültecilerin mülkiyet hakları vb.) ile diyaloğu geliştirmeye davet etmektedir;

11 41. Kıbrıs sorununun kapsamlı bir şekilde çözümlenmesi gerektiğini vurgulamakta; 21 Mart 2008 de Kıbrıs taki iki topluluğun liderleri tarafından sağlanan uzlaşmayı memnuniyetle karşılamakta ve her iki tarafı da BM çerçevesinde ve AB nin üzerine kurulu olduğu ilkelere dayanarak, kapsamlı bir çözüme ulaşmak için açılan fırsat penceresini kullanmaya davet etmekte; bu çerçevede Türk askerlerinin geri çekilmesinin çözüme ulaşmaya yönelik müzakereleri kolaylaştıracağının altını çizen daha önceki kararlarını hatırlatmaktadır; 42. Kıbrıs Türk toplumunun ekonomik açıdan kalkınmasının teşvik edilmesine yönelik mali destek aracının oluşturulmasını memnuniyetle karşılamakta; söz konusu aracın uygulanması ve etkinliğine yönelik bir rapor hazırlaması konusunda Komisyon a bir kez daha çağrıda bulunmaktadır; 43. Son on yılda Yunanistan ve Türkiye arasındaki ilişkilerin iyileştirilmesini ve Yunanistan Cumhuriyeti Başbakanı Kostas Karamanlis in Türkiye ye yakın zamandaki ziyareti esnasında da teyit edildiği gibi, olumlu siyasi iklimin devam etmesini memnuniyetle karşılamaktadır; söz konusu olumlu siyasi iklim, Yunan-Türk ikili ilişkilerinin daha fazla iyileştirilmesi, özellikle Parlamento nun daha önceki kararlarında vurgulanan tüm sorunların barışçı yollardan ve uluslararası hukuka ve Müzakere Çerçevesi nde üstlenilen taahhütlere uygun olarak çözümlenmesi yönünde umut doğurmaktadır; 44. Türk Hükümeti ne ekonomik ve siyasi ilişkileri tekrar başlatarak Ermenistan ile sınırını açması için çağrıda bulunmakta; geçmişteki olayların samimi ve açık bir biçimde tartışılmasına imkan verecek şekilde bugün ve geçmişe ilişkin uzlaşma sürecine başlamaları yönünde Türk ve Ermeni Hükümetlerine bir kez daha çağrıda bulunmakta; Komisyon u bu uzlaşma sürecini kolaylaştırmaya davet etmektedir. 45. Karadeniz bölgesi, Orta Asya ve geniş Ortadoğu bölgesindeki AB dış politika hedeflerinin gerçekleştirilmesinde AB nin önemli bir ortağı olarak Türkiye nin rolünü kabul etmekte; bu bölgelerde yakın AB-Türkiye ilişkilerinin potansiyelinin daha iyi değerlendirilmesi için Komisyon ve Konsey e çağrıda bulunmaktadır; 46. Türkiye yi, hayati bir çok taraflı araç olmasından dolayı, Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Statüsü nü imzalama yönünde teşvik etmektedir;

12 47. Türkiye nin Bosna Hersek ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti ndeki Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası görev ve operasyonları ile Kosova, Darfur ve Afganistan daki NATO operasyonlarına katkısını kutlamaktadır; 48. Bununla birlikte, Berlin Plus Anlaşması nı temel alan ve onun ötesine geçen AB-NATO stratejik işbirliğinin uygulanmasına ilişkin Türkiye nin itirazlarından üzüntü duymakta; bunun, başta Afganistan daki AB Polis Görevi ve Kosova daki AB EULEX Görevi olmak üzere konuşlandırılan AB personelinin korunmasında olumsuz sonuç doğurmasından endişe duymakta; Türkiye nin bu itirazlarını mümkün olan en kısa zamanda geri çekmesi yönünde çağrıda bulunmaktadır; AB-Türkiye İlişkileri 49. Türk Hükümeti ni AT-Türkiye Ortaklık Anlaşması ve Ek Protokolü nden kaynaklanan hükümleri zaman geçirmeksizin ve tamamen uygulamaya teşvik etmekte; Türkiye nin taahhütlerini yerine getirmemesinin müzakere sürecini ciddi bir biçimde etkilemeye devam edeceğini hatırlatmaktadır; 50. Türkiye nin bir Avrasya enerji merkezi olma arzusunu ve Avrupa nın enerji güvenliğine katkı sağlamadaki rolünü kabul etmekte; Türkiye nin enerji alanında kaydettiği ilerlemeyi kutlamakta; bu fasılda müzakerelerin açılmasını destekleyen ve yukarıda bahsi geçen 24 Ekim 2007 tarihli kararını hatırlatmakta; ilgili tüm tarafların yararına olacak Türkiye nin Avrupa Enerji Topluluğu na tam üyeliğini desteklemekte; Avrupa nın öncelikli bir projesi olan Nabucco boru hattı projesini tamamen desteklemesi için Türkiye ye çağrıda bulunmaktadır; 51. AB-Türkiye vize kolaylığı anlaşmasına yönelik müzakerelerin başlatılması için Komisyon ve Türk Hükümetine çağrıda bulunmaktadır; 52. Geniş Orta Doğu ve Güney Asya dan Avrupa ya gerçekleşen en önemli göç yollarından birinin Türk topraklarından geçtiğine dikkat çekmekte; göç yönetimi konusundaki sınırlı ilerlemeyi kaydetmekte; Komisyon ve Türkiye ye, gecikmeksizin sonuçlandırılmak üzere temel insan hakları ile uyumlu bir geri kabul anlaşması yapılmasına yönelik müzakereleri yoğunlaştırması yönünde çağrıda bulunmakta; Türk Hükümeti ni mevcut ikili geri kabul anlaşmalarını ve AB üye ülkeleri ile protokolleri düzgün bir şekilde uygulamaya davet etmektedir;

13 53. Türk Hükümeti nin öğretim, eğitim, gençlik ve kültür alanlarında AB müktesebatına uyumda gerçekleştirdiği ilerlemeyi memnuniyetle karşılamakta; Türk toplumunun başarılı ve uzun vadeli modernleşme sürecinde kritik öneme sahip bu alanlarda AB ve Türkiye arasındaki yakın ve sürekli işbirliğinin önemini vurgulamaktadır; 54. AB ve Türkiye arasındaki kültürlerarası diyalog ve işbirliğinin güçlendirilmesi için bir fırsat olarak İstanbul un 2010 Avrupa Kültür Başkenti olarak seçilmesini memnuniyetle karşılamaktadır; 55. AB-Türkiye Sivil Toplum Diyaloğu na verdiği desteğini yinelemekte ve bu çerçevede yürütülen faaliyetlerle beraber, IPA (Katılım Öncesi Mali Araç) kapsamında Türk sivil toplumuna sağlanan desteği raporlaması yönünde Komisyon a çağrıda bulunmakta; sivil toplumun reform sürecine daha çok katılımını sağlaması için Türk Hükümeti ne çağrıda bulunmaktadır; 56. IPA nın AB genişlemesine ilişkin daha iyi bilgilenmiş bir kamuoyu tartışmasını teşvik eden faaliyetlere destek sağlamasını memnuniyetle karşılamakta; Türk Hükümeti ile birlikte Türkiye deki ve AB deki sivil toplum kuruluşlarını, reform sürecine verilen desteğin geliştirilmesine ve AB-Türkiye ilişkilerinin daha da güçlendirilmesi için bu araçları tam olarak kullanmaya davet etmektedir; 57. Komisyon un 2004 de sunduğu etki analizi çalışmasının takip edilmemesinden üzüntü duymakta ve söz konusu çalışmanın en kısa sürede Parlamento ya sunulmasını teşvik etmektedir; 58. IPA desteğini tam olarak uygulaması ve Türkiye nin fonları etkin kullanabilme kapasitesini geliştirmesi için gerekli tüm yapıları kurması için Türk Hükümeti ne çağrıda bulunmakta; Komisyon u 2008 sonundan önce Türkiye ye IPA kapsamında 2007 yılından bu yana sağlanan desteği raporlamaya davet etmektedir; 59. Sınır bölgelerindeki yerel ortaklar arasındaki yakın sosyal, kültürel, ekonomik ilişkileri teşvik edecek uygun araçlar olarak, Türkiye-Yunanistan-Bulgaristan ve ayrıca AKOA (Avrupa Komşuluk ve Ortaklık Aracı)/Sınır Ötesi İşbirliği Karadeniz Programı kapsamında gerçekleştirilen ikili ve üçlü sınır ötesi işbirliği programlarının önemini yinelemektedir;

14 60. Başkan ın söz konusu kararı Konsey e, Komisyon a, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri ne, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Başkanı na, Üye Devletlerin Hükümet ve parlamentolarına ve Türkiye Cumhuriyeti nin Hükümeti ve Parlamentosu na iletmesini arz etmektedir.