İlknur Koç Aytaç ISLAM SEHIRLERI DIZISI 1. Yayınevi Sertifika No: Yayın No: 21. İslam Şehirleri Dizisi-1 KUDÜSLÜ ÖMER İlknur Koç Aytaç

Transkript

1 ISLAM SEHIRLERI DIZISI 1 Yayınevi Sertifika No: Yayın No: 21 İslam Şehirleri Dizisi-1 KUDÜSLÜ ÖMER İlknur Koç Aytaç Genel Yayın Yönetmeni: Ergün Ür Yayınevi Editörü: Ömer Faruk Paksu İç Düzen: Nurullah Bilekli Kapak Tasarımı: Cemile Kocaer İlknur Koç Aytaç Resimleyen: Uğur Köse ISBN: Baskı: Ocak 2017 Copyright Zafer Yayınları, 2017 İlkgençlik Yayınları, Zafer Yayın Grubu nun bir kuruluşudur. Talatpaşa Mah. İmrahor Cad. Terasevler Sitesi No: 1-A Kâğıthane/İstanbul Tel: (0212) / Faks: (0212) / zafer@zafer.com twitter.com/zaferyayinlari / facebook.com/zaferyayinlari Baskı-Cilt: Çınar Matbaacılık Yayıncılık San. Tic. Ltd. Şti. Yüzyıl Mah. Matbacılar Cad. Ata Han No: 34 Kat: 5 Bağcılar/İstanbul Tel: (0212) / Matbaa Sertifika No: Bu eserin tüm yayın hakları, sertifika numaralı, Zafer Basın Yayın Turizm ve Bilg. Ürün. San. Tic. Ltd. Şti. ye aittir. Eserde yer alan metin ve resimlerin Zafer Basın Yayın Turizm ve Bilg. Ürün. San. Tic. Ltd. Şti. nin önceden yazılı izni olmaksızın, elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemi ile çoğaltılması, yayınlanması ve depolanması yasaktır. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu nun (FSEK), 21, 22 ve 23. maddelerine göre bu eserin işleme, çoğaltma ve yayma hakkı sertifika numaralı Zafer Basın Yayın Turizm ve Bilg. Ürün. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından, yazılı bir izinle sertifika numaralı Çınar Matbaacılık Yayıncılık San. Tic. Ltd. Şti. ye verilmiştir.

2 İLKNUR KOÇ AYTAÇ 1990 yılının Kasım ayının karlı bir gününde dünyaya geldi. Kıvırcık sapsarı saçları olan mutlu bir çocuktu. Anneannesinin ve dedesinin üzerindeki hakkı ödenmez. Yazları Amasya daki köylerine gidip biriktirdiği samimiyet ve hikâyeler de unutulmaz İçindekiler Yaşına göre boyu oldukça uzundu. Bu ona hep büyük muamelesi yapılmasına sebep oldu. O da en rahat yolu seçip soluğu kitapların dünyasında aldı. Okumak aşkı zamanla hastalık seviyesine ulaştı. Hiç durmadan okudu, okudu, okudu Ortaokuldayken tüm dünya klasiklerini hatmetmişti. Sonra daha bizden kitaplara yöneldi. Binlerce okunmuş kitap bir gün onu ele geçirdi. Ve böylece yazmak zorunda kaldı. Çok da iyi oldu. Şu an sizlere ulaşıyor olmaktan oldukça mutlu. Kitaplarla dolu dünyasına siz okurlarını da davet ediyor ve daha çoook ama çoook güzel şeyler yazmayı hedefliyor. Aynı zamanda Matematik Öğretmeni ve bir Sosyolog. Neşeli Kitaplar adında bir televizyon programı bile yaptı. Bir gün adaya düşse yanına alacağı üç şey; kitaplar, siz ve jelibonları! Yayınlanmış Eserleri: Zeynep Kiraz-1 Evin Zekâ Küpü Ben Ömer 7 Bereket Şehri: El-Halil 17 Kuyu, Zindan, Saray ve Kudüs Nebi Musa Tepesi ve Şenlikleri 49 Davud Tepesi 67 Krallar Kralı: Hz. Süleyman 77 Allah a Adanan Bir Ömür: Hz. Meryem 89 Mukaddes Yolculuk: Miraç 117

3 Kudüs ün Fethi 125 Ben Ömer Muhteşem Yapı: Kubbetü s-sahra 137 Kudüs ün Fatihi: Selahaddin-i Eyyübi Yıl Kudüs e Huzur Getiren Osmanlı 153 Kudüs te Nöbet Tutan Osmanlı Askeri 169 SIZIN DE BITMEK TÜKENMEK bilmeyen sorularınız varsa ve öğrenme merakıyla içiniz kıpır kıpırsa doğru kitabın başındasınız demektir. Ben Ömer. Elbette nereli olduğumu da merak etmiş olmalısınız! Buralar Hz. İsa nın dünyaya geldiği, Hz. İbrahim in yıllarını geçirip ruhunu teslim ettiği, Hz. Yakup tan Hz. Yusuf a, Hz. Musa dan Hz. Süleyman a yüzlerce peygamberin doğduğu, yaşadığı, vefat ettiği topraklar Bir kısmınız anlamıştır sanıyorum. Anlamayanlar için Yahudilerin, Hıristiyanların ve biz Müslümanların kutsal saydığı topraklar desem 7

4 Kâbe den önce ilk kıblemiz, Peygamber Efendimizin (s.a.v.) Miraç a yükseldiği yer desem... Hele ki adaşım Hz. Ömer tarafından fethedildikten sonra kaybedilip Selahaddin-i Eyyübi tarafından geri alındığından bahsetsem yıldan fazla Osmanlı hâkimiyetinde huzurla yaşandığını dile getirsem... İşte tam da tahmin ettiğiniz gibi! Evet evet, Mescid-i Aksa nın da içinde bulunduğu güzeller güzeli Kudüs şehrinden bahsediyorum. Kaçıranlar için özet geçiyorum: Ben Ömer. Kudüslü Ömer. Şimdi siz Bu Ömer acaba bize ne anlatacak? diye bekliyorsunuz. Haklısınız da! Ben de çok bekledim Biri çıksın; bu topraklardan, verdiğimiz mücadeleden bahsetsin diye bekledim. Haklılığımızı tüm dünya öğrensin diye bekledim. Gelip benden babasız geçen yıllarımı, şehit düşen abimle duyduğum sonsuz gururu ve onu ne kadar özlediğimi dinlesin diye bekledim. 8 Başımıza yıkılan evlerimizden içimizde büyüyen imana kadar her şey açığa çıksın diye bekledim. Ve bir gün özgür olacağımızı tüm dünyaya haykırmak istedim!

5 Ben böyle hayaller içinde, yaşıma başıma bakmadan size nutuk çekerken; arkadan bir el omzuma dokundu. Boşuna telaş etmeyin. Çünkü bu bir işgal askeri değil, evimizin ihtiyar delikanlısı Hamid Dedemdi. Dedem: Madem bu toprakları bu kadar önemsiyorsun. Ve bunun sadece bizim değil tüm İslam âleminin derdi olmasını istiyorsun. Öyleyse insanlara bu toprakları bu kadar kıymetli kılan şeyleri hatırlatarak işe başlamalısın, dedi. Dedi demesine de bunlar bir küçük Ömer in boyuna aşan işlerdi. Ben bunları nasıl yapabilirim ki, diye itiraz etmek istedim. Ancak cevap çoktan hazırdı: Kaleminle Kıyamet gününde âlimlerin mürekkebi ile şehitlerin kanı karşılaştırılır, âlimlerin mürekkebi şehitlerin kanından üstün gelir (Keşfü l-hafâ, II/400) hadis-i şerifini de ekleyince benim yelkenlerim suya indi. Ancak ben omzuma yüklenen yükün altında ezilmek üzereydim. Çünkü ben âlim değil, sadece fazlasıyla heyecanlı bir çocuktum! 10 Dedem sadece gülümsedi. Bu Sen misin boyundan büyük laflar eden! Al sana boyundan büyük bir iş! gülümsemesiydi. Bir tutam da Sana güveniyorum! yok değildi... Ah tabii siz dedemi ve ne kadar tanınır biri olduğunu bilmediğiniz için durumu anlamamış olabilirsiniz. Öyleyse size dedemin Şeyh Ahmed Yasin le Filistin in özgürlüğü için savaşmış bir gazi olduğunu söylemeliyim. Mescid-i Aksa nın muhafızı Şeyh Raid Salah ın yakın arkadaşı ve Kudüs te saygıdeğer bir âlim ve aynı zamanda mücahit olduğunu da... Neyse zaten bu kadar anlattığım için bile kızabilir. Çünkü dedem, hakkında iyi şeyler söylenmesinden pek memnun olmaz. Ona göre bunlar zaten onun vazifesidir. Eh ne diyelim? Rabbim bizleri de dedem gibilerden eylesin! Yine konuyu dağıttım değil mi? Toparlayayım... Dedem, Hadi seni bir yere götüreyim dedi ve yola çıktık. Bir süre yürüdükten sonra tarihî bir caminin önünde durduk. Dedem derin bir iç çekti ve camiye baktı. Sonra camiye girdik. 11

6 Camiye girer girmez içerisi boşaldı. Tamam dedem tanınır adamdı ama bu işte bir terslik vardı. Çünkü dedem bir yere gittiği zaman insanlar onu dinlemek, sorular sormak ve tavsiyeler almak için orayı tıklım tıklım doldururlardı. Tam bunları düşünmüş, dedeme durumun nedenini soracakken, dedem minberin yanındaki duvara yaklaştı. Eliyle güzelim Osmanlı çinilerini yokladı. Biri yerinden hareket etti ve duvarda bir kişinin ancak geçebileceği bir bölme açıldı. Eh düşmanıyla beraber yaşayan ve toprakları işgal altında olan insanlar olduğumuzu düşünürseniz bu kadar aksiyon az bile Yine de şaşırmadım diyemem. Siz de takdir edersiniz ki insan hayatında gizli odası olan camiye çok rastlamıyor. Bölmeden içeri girdik. Ben şaşkınlığımı üstümden atamadan dedem rafların arasından oldukça eski bir kitabı bulup elime veriverdi. Deri kaplı, buram buram tarih kokan bir kitaptı bu... Tarih kokusunun ne olduğu hakkında bir fikrim yok. Bunu size ispatlayıp tarif etme şansım 13

7 da yok. Ama siz bana güvenin. Ve gittikçe enteresanlaşan olayları okumaya devam edin. Kitabın kapağını açar açmaz bir kez daha şaşırdım. Çünkü kitap Arapça değil Osmanlıca yazılmıştı. Yani bugünkü tabiriyle Türkçe. Nereden biliyorsun bakalım? diyen arkadaşlar için bir dipnot: Bizim ailede herkes mutlaka ama mutlaka Türkçe bilir, Osmanlı Türkçesini de okuyup anlayabilir. Çünkü Hamid Dedeme göre buralar hâlâ Osmanlı mülkü En kısa zamanda özgür ve Türkiye yle kardeş bir Filistin olacağız! Dönelim deri kaplı Osmanlıca kitabımıza Dedemin kitapla ilgili açıklaması beni dünyanın en heyecanlı çocuğu yaptı. Çünkü bu kitap Osmanlı döneminde meşhur bir seyyah tarafından yazılmış Filistin in tarihini anlatan bir kitaptı. Ve tekti. Bir taneydi. Kelimenin tam anlamıyla eşsizdi. Tıpkı dedem gibi... Neyse neyse duygusal tarafımı görmeniz için daha erken. Sonuçta uzun bir yolumuz ve keşfedilmeyi bekleyen binlerce yıllık bir tarih var. Duygusallık azıcık daha bekleyebilir 14 Bütün bir gece nefes almadan kitabı okudum. Kitabın yazarı yaklaşık 200 sene önceki Kudüs ü anlatıyor ve gittiği yerler hakkındaki bilgileri aktararak olayı epeyce ilginçleştiriyordu. Ben de o gece, bu gezgin büyük büyük amcamızın izinden gitmeye karar verdim. Sabah namazına giderken de dedeme fikrimi açıverdim. O da büyük bir sevinçle kabul etti. Böylece dopdolu yolcuğumuz başladı. 15

8 Bereket Şehri: El-Halil YOLCULUĞUMUZ BAŞLASIN! Kemerlerinizi bağlayın ve sıkı tutunun. Ya da en iyisi abdest alın. Çünkü gezimiz camiler, türbeler, muhteşem tarihî eserlerle dolu olacak Daha fazla merak ettirmeden bilgilendirme kısmına geçeyim. Yolculuğumuzun ilk durağı El-Halil şehri Gerekli malzemeler: 1) Dedemin, komşumuz Ahmed Amcadan ödünç aldığı, grip olmuş gibi sürekli öksüren ve nefes alamadığı için homurtular çıkaran eski tip bir araba. 17

9 2) Sevimliler sevimlisi, babam hapishaneye (Dedem böyle dememi hiç istemiyor. Çünkü orası Medrese-i Yusufiye imiş. Yani Yusuf aleyhisselamın medresesi demekmiş) girdiğinden ve abim şehit düştüğünden beri ikisinin de yokluğunu hissettirmemeye çalışan bir adet dede. Ama sizin iki dedeniz varsa durum daha şenlikli olabilir elbette, itiraz etmem. 3) Çenesine motor takıldığını düşündürecek kadar geveze (Laf aramızda arkadaşlarım bana Ömotor derler) bir adet torun, yani ben. Tamam tamam siz şimdi Ömer bizi lafa tuttu, Kudüs ü unutturdu falan dersiniz. Öyleyse dün okuduğum kitaptan öğrendiğim ilginç bir bilgiyi sizinle paylaşarak anlatmaya başlayayım. Bu arada biz yoldayız İstikamet El-Halil İnsanlar için yeryüzünde kurulan ilk ev, Mekke de bulunan mübarek ve âlemler için hidayet kaynağı olan Kâbe dir. (Al-i İmran Sûresi, 3/96) O kadar Kur an okudum. Meğer ben hiiiç okuduklarıma dikkat etmemişim. Bana bu ayeti görmeden Kâbe ne zaman ve kim tarafından inşa edilmiştir? diye sorsaydınız, Hz. İbrahim 18 zamanında ve Hz. İbrahim tarafından derdim. Meğer tâ Hz. Âdem ve çocukları tarafından inşa edilmiş. Ve yeryüzündeki ilk evmiş. Tamam da bunun Kudüs le alakası ne mi? Hazır olun. İşte geliyor Sahabiler bu ayetin üzerine Peki ikincisi hangisi? diye sormuşlar Peygamber Efendimize... (Peygamber Efendimizin ismi anıldığında sallallahu aleyhi vesellem demeyi unutmayalım, olur mu?) Peygamber Efendimiz de (s.a.v.) Mescid-i Aksa dır demiş. Hani şu bizim yaşadığımız topraklarda bulunan; uğruna canımız, malımız ve cümlemiz feda olan Mescid-i Aksa Yani o da Hz. Âdem ve çocukları tarafından inşa edilmiş. Ve tâ Hz. Âdem zamanından beri peygamberlerin, insanların yurdu olmuş... Elbette insanların göçüp gittiği zamanlar da var. Ancak hep dönüp buraya yerleşmişler yeniden Bu topraklar bildiğimiz kadarıyla 40 kere kuşatılmış, 32 defa yıkılmış, 26 kere el değiştirmiş Ve birçok dinin kıblesi, birçok ülkenin başkenti olmuş. 19

10 Bütün bu bilgiler eşliğinde sizi El-Halil in eşsiz sokaklarını birlikte adımlamaya davet ediyorum. Gerçi bu satırları dedem yazsa kesinlikle Arşınlamaya davet ediyorum derdi. Neden mi? Çünkü dedem öyle der. Gelelim yürüyüş serüvenimize... Oysa biz arabadaydık. Değil miydik? Artık olmadığımıza göre arabanın bozulduğunu itiraf edebilirim. El-Halil li bir amcaya tamir etmesi için arabamızı emanet edip hedefimizdeki El-Halil Camii ne doğru yürüyerek devam ediyoruz. Hadi size bir soru: Biz size Kudüs ü anlatacaktık. O zaman Filistin in bir başka şehri olan El-Halil de işimiz ne? Kudüs tarih boyu Kudüs değildi. Bir sürü ismi oldu. Ve sınırları sürekli değişti. Mesela Peygamber Efendimizin (s.a.v.) hadis-i şeriflerinde Beytü l-makdis olarak geçer. Yani Mukaddes Ev. İşte bugün Yahudiler tarafından bize dayatılan küçük bir şehir olmaktan öte 75 kilometrekarelik bir sınırı içine alır bu tabir. Yani; Cenin, Şuveyke, Nablus, Cemmain, Yafa, Sencel, Lud, Remle, Eriha, Askalon, Beytüllahim, Beyt Cibrin, Kuseyfe, El-Karak, Meab ve şu an içinde bulunduğumuz El-Halil şehri. İşte benim size anlatacağım yer de tam olarak bu koskocaman Kudüs Size bunları dedim, ben de camiye geldim. Burası sonradan üçte ikisi sinagoga dönüştürülmüş bir cami. Burada İbrahim peygamber ve eşi Sare, İshak peygamber ve eşi, Yakup peygamber ve Hz. Yusuf un kabirleri bulunuyor. Eh bu kadar çok peygamberin yaşadığı topraklardaki berekete şaşırmamak lazım. Hele ki İbrahim peygamber gibi Allah ın dostu olma şerefine erişmiş bir peygamberin! 21

11 Peki İbrahim peygamberin Kudüs le irtibatı ne, merak ettiniz mi? Anlatayım o halde. Hz. Âdem, oğullarıyla birlikte Aksa yı inşa edivermişti. Kâbe den 40 yıl sonra... Sonrasında çeşitli toplulukların uğrak yeri olmuş Mescid-i Aksa ve çevresi... Bildiğimiz ilk topluluk Kenaniler ya da Amakiler. Ve bildiğimiz kadarıyla, bu topraklarda yaşamış Hz. Âdem den sonraki ilk peygamber Hz. İbrahim dir. Hz. İbrahim burada doğup büyümemiş elbette... Buraya eşi ve kendisine inananlarla birlikte Babil den gelmiş. Neden mi? Hz. İbrahim kendi gibi kanlı canlı ve ölümlü bir varlık olan Nemrut un ilahlık iddiasını kabul etmedi. Rabbimiz de onu makamların en şereflisi olan peygamberlikle şereflendirdi. Hz. İbrahim, bir bayram gününde elindeki baltayla biri hariç tapınaktaki tüm putları parçaladı. Baltayı da o sağlam bıraktığı en büyük putun boynuna astı. Bunu sen mi yaptın? diye sorduklarında, Balta onun boynunda olduğuna göre put yapmış olmalı. Bir soruverin diye resmen dalga geçti. 22 Ama dalga geçmeyecek gibi değil ki arkadaşlar. Kansız cansız, kendi ellerinle yaptığın, kendine hayrı olmayan şeylere tapmak! Hiç olacak iş mi? Bu arada olayın orijinalliği de takdire şayan tabi. Eee peygamber zekâsı olsun o kadar. Nemrut bunu kabullendi mi peki? Tabii ki hayır. Hemen Hz. İbrahim i hapse attırdı. Ve yedi yıl aç susuz bırakıp davasından vazgeçmesini bekledi. Peki istediği oldu mu? Tabii ki hayır!