T.C. EGE ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ ÇEVRE SORUNLARI UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞINA

Transkript

1 Ege Ünv. Evrak Tarih ve Sayısı: 15/03/2017-E T.C. EGE ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ ÇEVRE SORUNLARI UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ *BEND4RD9R* Sayı : Konu : EÜ. Küçük Yeşil Dokunuşlar Grubu MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞINA Ege Üniversitemiz son yıllarda yürütmüş olduğu çalışmalar ile "Yeşil Üniversite" olma yolunda önemli adımlar atmış ve elde ettiği tecrübeler ile bu konuda ülkemizin diğer üniversitelerine yol gösteren üniversitelerden birisi durumuna gelmiştir. Üniversitemizin bu kapsamdaki çalışmalarına ışık tutması için 2016 yılında Rektörlüğümüz onayı ile ilk kez Greenmetric-Yeşil Üniversite Sıralamaları Sistemine başvuru yapılmış ve ekte sunulan "Yeşil Üniversite Sertifikası" alınmıştır. Eğitim, Su, Atık, İklim Değişikliği, Enerji, Ulaşım ve Altyapı alt başlıkları özelinde de sıralama yapılan sistemin sonuçları referans alınarak Üniversitemizin ekte sunulan "Yeşil Üniversite Stratejik Planı" ve Yeşil Üniversite Stratejik Planı Şemasında da özetlenen eylem planı ortaya konulmuştur. Ege Üniversitemizin, "Sürdürülebilir ve Yeşil Kampüs" olabilmesi yolunda belirlenen kurumsal adımların yanında, kampüste yaşayan akademik ve idari personelimiz ile öğrencilerimizin bireysel çabalarının da çok büyük etkileri ve katkıları olacaktır. Bu bireysel çabaların paylaşımlarla gelişeceğine ve farklılaşacağına inancımız nedeniyle gönüllülük esasına dayalı "Ege Üniversitesi Küçük Yeşil Dokunuşlar" isimli bir çalışma grubu kurulması kararı alınmıştır. Bir gönüllü mücadelesi olarak ülkemiz üniversiteleri için de bir ilk/yol gösterici olacağı düşünülen bu grup, katkı vermek isteyen tüm akademik, idari personelimize ve özellikle öğrencilerimize açıktır. Fakültelerden gelen geri bildirimlere göre yakın bir tarihte ilk çalışma grubu toplantısı da yapılacaktır. Grubumuz hakkında akademik, idari personelinizin ve öğrencilerinizin bilgilendirilebilmesi ve kayıt formunun kendilerine ulaştırılabilmesi için gereğini arz ederim. e-imzalıdır Prof. Dr. Nuri AZBAR Müdür Ek: 1- Ege Üniversitesi Yeşil Üniversite Sertifikası 2- Ege Üniversitesi Yeşil Üniversite Stratejik Planı 3- Ege Üniversitesi Yeşil Üniversite Eylem Şeması 4- Ege Üniversitesi Küçük Yeşil Dokunuşlar Grubu Katılım formu 5- Ege Üniversitesi Küçük Yeşil Dokunuşlar Grubu Tanıtım Broşürü Dağıtım: Bu belge, 5070 sayılı Elektronik İmza Kanununa göre Güvenli Elektronik İmza ile imzalanmıştır

2 Diş Hekimliği Fakültesi Dekanlığına Eczacılık Fakültesi Dekanlığına Edebiyat Fakültesi Dekanlığına Eğitim Fakültesi Dekanlığına Fen Fakültesi Dekanlığına Güzel Sanatlar, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Dekanlığına Hemşirelik Fakültesi Dekanlığına İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanlığına İletişim Fakültesi Dekanlığına Mühendislik Fakültesi Dekanlığına Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanlığına Spor Bilimleri Fakültesi Dekanlığına Su Ürünleri Fakültesi Dekanlığına Tıp Fakültesi Dekanlığına Ziraat Fakültesi Dekanlığına Ege Üniversitesi Kampüsü, Sks Binası 3. Kat Bornova/İzmir Bilgi İçin: Nurdan ERDOĞAN Telefon No: +90 (232) Faks No: +90 (232) Unvan: Araştırma Görevlisi E-Posta: İnternet Adresi: Telefon No: / 2

3 EGE ÜNİVERSİTESİ SÜRDÜRÜLEBİLİR YEŞİL ÜNİVERSİTE STRATEJİK PLANI Bornova-İZMİR Haziran, 2016

4 TEMEL POLİTİKA VE AMAÇLAR Sürdürülebilir Yeşil Kampüs kavramı; çevre farkındalığını Ünversitenin tüm faaliyetlerinde ön planda tutan, bu yönde çevre aktiviteleri gerçekleştiren, eğitim ve öğretim süresi boyunca ve sonrasında sürdürülebilirlik olgusunu öğrencileri ve çalışanları için yaşam kültürü haline getirmeyi hedefleyen, öğrencileri, akademik ve idari personeli, medyayı, yerel yönetimleri, bölgesel işletmeleri ve kampüsün diğer paydaşlarını da içerisine alan bütüncül bir yönetim anlayışıdır. Ülkemizin önde gelen saygın üniversitelerinden olan Ege Üniversitesi, dünya gündeminin en öncelikli sorunlarından birisi olan ÇEVRE konusunda da öncü rolünü sürdürmeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda, Ege Üniversitesi bünyesinde uzun yıllardır önemle ve hassasiyetle ele alınan ÇEVRE konusundaki birikimleri çevresel anlamda daha sürdürülebilir ve daha yaşanabilir bir üniversite olma yolunda hayata geçirmeyi ve bu konuda topluma bir rehber olmayı hedeflemektedir. Bu düşüncelerle eyleme geçirilmek istenen Sürdürülebilir Yeşil Kampüs ile birlikte; Teknik ve sosyal anlamda karar verme süreçlerinde öncelikli olarak çevresel sürdürülebilirlik olgusunun üniversite yaşamında ve yönetim anlayışında önemle yer alması, Kampüste tüm öğrenci ve çalışanlar arasında çevre duyarlılığının en üst seviyeye çıkarılması, Üniversite faaliyetlerinin çevreye olası olumsuz etkilerinin ve risklerinin en az seviyeye çekilmesi Topluma ve yerel paydaşlara çevresel sürdürülebilirlik noktasında örnek olunması ve Yeşil Kent olma yolunda rehberlik rolü üstlenilmesi Kampüsü canlı bir laboratuvar olarak ele alıp, çalışanların ve öğrencilerin eğitim branşını gözetmeksizin çevresel öğreniminde ve çevre korumasında aktif yer almalarının sağlanması Yerel okullar, yerel yönetim, sivil toplum örgütleri ve sanayi dahil olmak üzere daha geniş toplumsal kitlelere ulaşılarak paydaş işbirliğinin kuvvetlendirilmesi Merkez Kampüs ve Çevredeki Üniversite birimlerinde gelişim planlarında, tasarım ve geliştirme projelerinde Sıfır Deşarj, Sıfır Atık, Sıfır Karbon Emisyonunun ve Geri Dönüşümün ilke edinilmesi Sıfır deşarj ilkesi doğrultusunda çevre hedeflerinin konması ve bunları etkin olarak ölçülmesi, raporlanması ve bu hedeflerin sürekli geliştirilmesi Öğrencilerin kampüs yaşam kalitesi, çeşitliliği ve eşitliğe yönelik politika ve uygulamalarının çevresel kriterler ile desteklenmesinin sağlanması Kültürel çeşitliliğin çevresel değerler ile harmanlandığı bir kampüs yaşamının hayata geçirilmesi Ulusal ve uluslararası üniversiteler ile Yeşil Kampüs konusunda işbirliği çerçevesinin oluşturulmasının ve ortak hareketin sağlanması amaçlanmaktadır.

5 STRATEJİK AMAÇ 1. Sürdürülebilir Yeşil Üniversite Yönetim Sisteminin Oluşturulması Stratejik Hedef 1: Yeşil üniversite politikasının belirlenmesi ve stratejisinin oluşturulması Eylem 1: Üniversitenin yeşil üniversite politikasının ve temel hedeflerinin belirlenmesi ve Üniversite senatosu tarafından kabul edilmesi Eylem 2: Üniversitenin yeşil üniversite olma yolundaki eksiklerinin ve sorunların belirlenmesine yönelik çalışmaların yapılması, elde edilen sonuçlara dayalı olarak yeşil üniversite stratejik planının oluşturulması ve Üniversite Senatosu tarafından kabul edilmesi Stratejik Hedef 2: Yeşil üniversite olma yolunda kurumsal yapılanmanın gerçekleştirilmesi, Eylem 1: Rektörlük bünyesinde Sürdürülebilir Yeşil Üniversite olma yolunda idari ve yönetsel çalışmaların yürütüleceği bir ofisin açılması ve Çevre Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi (EÜ-ÇEVMER) ile koordineli bir çalışma sistemi geliştirilmesi Eylem 2: Kurumsal yapılanmanın gereksinim duyduğu idari düzenlemelerin yapılması Eylem 3: Kampüsün belirli noktalarında Sürdürülebilirlik Ofisi Temsil Bürolarının açılması, Üniversite personeli ve öğrencilerinin katılımının sağlanması Stratejik Hedef 3: Yeşil Üniversite oluşumunun hayata geçirilmesi için gereksinim duyulan istihdamın sağlanması, Eylem 1: Üniversitenin işgücü gereksiniminin hesaplanması ve planlamasının yapılması, Eylem 2: Akademik ve idari insan kaynağı istihdamında sürdürülebilir çevre ve enerji konularında tecrübesi olan başvuru sahiplerine öncelik verilmesi yönünde mevcut mevzuat çerçevesinde mümkün olan düzenlemelerin yapılması, Eylem -3: İşgücü gereksiniminin karşılanabilmesi için özellikle BAP projelerine personel destek kaleminin eklenmesi, Stratejik Hedef 4: Yeşil Üniversite oluşumunun hayata geçirilebilmesi için iç ve dış finansman olanaklarının geliştirmesi, Eylem 1: Yeni işbirlikleri ile ulusal ve uluslararası düzeylerde dış finansmanlı projeler geliştirilmesi, Eylem 2: Döner sermaye olanaklarının kullanımının araştırılması, gerekli düzenlemelerin yapılması için girişimlerde bulunulması, Stratejik Hedef 5: TS EN 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi temelinde ISO Çevre Yönetim Sistemi ve ISO Enerji Yönetim Sisteminin Kurulmasına yönelik altyapı çalışmalarının tamamlanması, Eylem -1: İhtiyaca uygun yönetim modelleri araştırılarak, uygun bulunan modelin hayata geçirilmesine yönelik gerekli girişimlerde bulunulması, 1 1

6 Eylem -2: Sistematik kurgunun gerçekleşmesini sağlamak amacı ile öncelikle kurum içi akademik destek sağlanmaya çalışılması, sağlanamadığı noktalarda kurum dışı danışmanlık hizmetleri alınması yönünde girişimlerde bulunulması, Stratejik Hedef 6: Yeşil Üniversite Yönetim sistemlerinin sürdürülebilirliğine yönelik bilişim altyapısı ve teknolojik veri toplama alt yapısı oluşturulması, Eylem -1: Çevre ve enerji envanterlerinin oluşturulmasına yönelik veri toplama sistemlerinin kurulmasına ve veri toplama sisteminin sürdürülebilirliğini sağlayacak bilişim sistemlerinin oluşturulmasına yönelik gerekli etüt ve fizibilite çalışmaları yapılması, yapılan etüt ve fizibilite çalışmaları sonucunda verilecek kararlar doğrultusunda gerekli çalışmalar başlatılması, Eylem -2: Yönetim bilgi sisteminin kurulmasına yönelik gerekli fizibilite ve etüt çalışmaları tamamlanarak mümkün olan en uygun çözümün gerçekleştirilmesi için gerekli çalışmalar yapılacaktır. Stratejik Hedef 7: İç ve dış paydaşların çevresel bilinç düzeyinin arttırılması ve farkındalık yaratılması, Eylem 1. Kampüs içi ve ulusal düzeyde bilinçlendirme faaliyetlerinin (kongre, çalıştay, seminer, yarışma vb.) devamına ve sürdürülebilirliğine yönelik bir eylem planının hazırlanması ve etkinliklerin bu plan çerçevesinde yürütülmesi. Eylem 2: Kampüs içi bilinçlendirme faaliyetlerine devam edilecek, bu faaliyetlerin ulusal veya uluslararası alanda geliştirilmiş endeksler çerçevesinde etkinliklerinin izlenmesi ve değerlendirilmesi, Eylem 3: Ulusal ve uluslararası düzeyde yarışmalar düzenlenerek bilinçlendirme ve tanıtıma katkı sağlamaya yönelik çalışmalar yapılması, Eylem 4: Üniversite ve dış paydaşlar arasında yapılacak protokollerde Üniversitenin çevresel ilkelerine yer verilmesi. Stratejik Hedef 8: Satın alma, dönüştürme ve lojistik faaliyetlerini de kapsayan çevre odaklı bir yönetim sistemi kurulması, Eylem 1: Kampüs yasal mevzuatlarının elverdiği ölçüde satın alma faaliyetlerinin bu kavram çerçevesinde gerçekleştirilmesi. Eylem2:Bölgesel tedarikçilerin yeşil satın alma konusunda bilinçlendirilmesi, maksatlı eğitim faaliyetleri ve seminerler düzenlenmesi, Eylem-3: Tedarikçi değerlendirmelerinde çevre odaklı bilinç seviyesi yüksek tedarikçiler tercih edilmesi, ( Bu maksatla tedarikçilerden ISO Çevresel Ürün Deklarasyonu, Ecolabel sertifikası,energy Star vb.. sertifikalar talep edilmesi, ürün seçimlerinde Ömür Boyu Maliyet esasına mevzuatta yer verilmesi için gerekli girişimlerde bulunulması) Eylem -4: Kampüsün, tersine lojistik faaliyetleri ile ilgili ilkeleri belirlenerek, gerekli çalışmalar yapılması, Eylem 5: Satın almaya esas Kampüsün lojistik faaliyetleri ile ilgili ilkeleri belirlenerek (daha az nakliyat, merkezi bir noktadan nakliyat, kısa rotalar vb.) bu yönde gerekli çalışmaların yapılması, 2

7 Stratejik Hedef 9: Stratejik planda geliştirilen tüm eylemlerin sürdürülebilirliğinin sağlanmasına yönelik çalışmalar yapılması Eylem 1: Mevcut risklere yönelik ön çalışmalar yapılması Eylem 2: Yılda iki kez olmak üzere birimlerde izleme ve denetleme çalışmasının yapılması Eylem 3: Birimlerde üst yönetim tarafından konu ile ilgili birim yetkilisi atanması ve birim içi denetlemelerin yapılması STRATEJİK AMAÇ 2. Sürdürülebilir Enerji Yönetiminin Sağlanması ve Karbon Ayak İzimizin Azaltılması Stratejik Hedef 1: Enerji tüketimi ve kayıplarının azaltılması, enerji kullanım verimliliğinin arttırılması, Eylem 1: Birimlerde enerji yöneticisi/koordinatörünün atanması ve gerekli eğitimleri alması yönünde gerekli girişimlerde bulunulması, Eylem 2: Birimler bazında mevcut enerji kullanım miktarlarının kesin olarak belirlenmesi, enerji kayıplarına yönelik etüt çalışması yapılması, uygun önlemlerin geliştirilmesi Eylem 3: Enerji verimliliği, tasarruf potansiyeli etütlerinin yapılarak, envanter oluşturulması ve gerekli periyotlarda bu çalışmaların tekrarlanması, Eylem 4: Enerji verimliliği ve tasarrufunda uygulanacak yöntemlerin ve önlemlerin belirlenmesi, Eylem 5: ISO Enerji Yönetim Sistemi kurulmasına yönelik gerekli çalışmaların yapılması, idari yapılanmanın bu sistemin gerekleri çerçevesinde gözden geçirilmesi ve düzenlemelerin yapılması Eylem 6: Enerji verimliliği ve tasarrufu etütlerinin yapılmasını takiben, verimlilik artırma ve tasarruf potansiyeli öngörülerek uygulama yöntemleri (Verimlilik Arttırıcı Projeler-VAP, Tasarruf Sağlayıcı Projeler- TSP) ve bunların yatırım maliyetleri ve geri dönüş sürelerinin tespit edilmesi, Eylem 7: Enerji tüketimi olan mal ve hizmet alımları ve yapım işlerinde ulusal veya uluslararası alanda kabul edilmiş asgari verimlilik ölçütleri incelenerek, yeni alım ve yapımlara yönelik teknik şartnamelerde de bu amaçla mümkün olan değişiklerin yapılması, Eylem 8: Enerji verimliği açısından ekonomik ömrünü tamamlamış her tür donanım, makine, aydınlatma ve diğer araçların kademeli olarak çevre ile daha uyumlu, verimliliği yüksek ekipmanlarla değiştirilmesine yönelik fizibilite ve etüt çalışmalarının tamamlanması, elde edilen sonucuna gerekli düzenlemelerin yapılması, Stratejik Hedef 2: Yenilenebilir enerji kaynaklarının mevcut binalarda kullanımını yaygınlaştırmak ve yeni yapılacak binalarda yenilenebilir enerji sistemlerine öncelik vermek, Eylem 1: Kampüs ve çevresinde rüzgâr ve güneş enerjisinin elektriğe dönüşümüne yönelik detaylı ve veri bazlı potansiyel etütlerinin tamamlanması, Eylem 2: Yenilebilir enerji kaynaklarının araştırılmasına yönelik akademik Bilimsel Araştırma Projeleri ön plana çıkarılarak desteklenmesi, Eylem-3: Türkiye Cumhuriyeti Yenilenebilir Enerji Yasası nda sözü edilen tüzüklerin oluşmasını müteakip verilebilecek muafiyet ve teşviklerin alınması yönünde gerekli girişimlerin yapılması 3 3

8 Stratejik Hedef 3: Mevcut Kampüs tesislerinin ulusal ve uluslararası enerji performansı standartlarına sahip olması ve enerji verimi yüksek sistemlere geçilmesi, Eylem -1: Yapımı gerçekleştirilecek yeni tesisler için Türkiye Binalarda Enerji Performans Yönetmeliği ve ASHRAE Yüksek performans Bina Standartları esas alınması, Eylem -2: Türkiye Binalarda Enerji Performans Yönetmeliği esas alınarak mevcut tesis binaları için Enerji Kimlik Belgesi düzenlenmesine yönelik gerekli etüt ve fizibilite çalışmalarının yapılması, Eylem -3: Kampüs içerisinde örnek sıfır emisyonlu bina/ların projelendirilmesi ve yapımına yönelik girişimlerde bulunulması. STRATEJİK AMAÇ 3. Sürdürülebilir Atık Yönetim Sisteminin Sağlanması Ve Sıfır Atık Hedef İle Çalışılması Stratejik Hedef 1: Tehlikeli atık yönetim sisteminin sürdürülebilirliğinin sağlanması Eylem-1: Yılın Mart ve Kasım aylarında birimlerin çalışmalarını rapor halinde Rektörlüğe sunmasının sağlanması Eylem -2: Birim koordinatörlerinin her dönem başında birim personeline yönelik birim eğitimleri düzenlemesi Eylem -3: Rektörlüğün tehlikeli atıkların bertarafı konusunda 2017 itibari ile her yıl özel bütçe ayırması Stratejik Hedef 2: Tehlikeli madde kullanımının en aza indirilmesi Eylem-1: Çevre dostu ürünlerin satın almalarının yapılması Eylem-2: Laboratuvarlarda kullanılan tehlikeli maddelerin mümkün olan her fırsatta daha az tehlikeli olan eşdeğeri ile değiştirilmesi Eylem-3: Atık miktarının minimuma indirilmesi için kullanılan tehlikeli maddenin öncelikle mümkün olan en az miktarda kullanma seçeneği göz önünde bulundurulması; eğer mümkün değil ise nötralizasyon, geri kazanım gibi işlemlerle atık oluşumunu en aza indirilmesinin sağlanması Stratejik Hedef 3: Geri dönüşüme gönderilen ambalaj atık miktarının arttırılması Eylem-1: Üniversite genelinde atıkların geri dönüşümünü cazip hale getiren teknik sistemlerin kurulması, Üniversitemizin farklı birimlerine yerleştirilmesinin sağlanması Eylem- 2: Üniversite içerisindeki kafe, restoran, vb. birimlerin geri dönüşüm çalışmaları içine alınması, yıllık kira sözleşmelerinde atık dönüşümü için gerekli taahhüt koşullarının ve ihlal ve ihmallerde cezai koşulların yer almasının sağlanması Eylem -3: Ambalaj atıkları konusunda Stratejik Hedef 4: Ambalaj Atıklarının oluşumunun azaltılması Eylem-1: e-imza ile azalan kağıt tüketimine ek olarak; davetiye, duyuru, vb. işlemlerde de elektronik imkanlar kullanılarak kağıt tüketiminin minimuma indirilmesi. Eylem- 2: Kullan-at malzemeler değil, sürekli kullanılabilir malzemelerin kullanılması Eylem-3: Satın alma işlemlerinde ambalaj malzemesinin tedarikçi firma tarafından geri alınmasının sağlanması için azami çabanın gösterilmesi 4 4

9 Stratejik Hedef 5: Organik atıkların değerlendirilmesi Eylem-1: Üniversitemizin tüm yemekhane, kafe, restaurant,vb. çıkan organik atıkların ayrı toplanması ve sonrasında çöpe atmak yerine kompost, biyogaz v.b olanaklarla değerlendirilmesi Eylem-2: Alternatif olarak Üniversitemizin tüm yemekhane, kafe, restaurant,vb. çıkan yemek atıklarının hayvan barınaklarına gönderilmesinin sağlanması Stratejik Hedef 6: Elektronik Atıkların güvenli bertarafının sağlanması Eylem-1: Elektronik atıklar envanterinin oluşturulması Eylem-2: Çevre dostu,geri dönüşümlü ürünlerin satın alınmasına dikkat edilmesi Eylem-3: Elektronik atıkların güvenli bertarafının sağlanması için amaca yönelik toplama istasyonlarının oluşturulması ya da mevcut tehlikeli atık istasyonlara entegrasyonun sağlanması STRATEJİK AMAÇ 4. Sürdürülebilir Su Kullanımının Hayata Geçirilmesi ve Su Ayak İzimizin Azaltılması, Stratejik Hedef 1: Şebeke suyu yerine kullanılabilecek alternatif su kaynaklarının araştırılması Eylem-1: En kolay ulaşılabilir kaynak olarak yeraltı sularından faydalanmak ve bunu kullanılabilir hale getirmek, Eylem-2: Yağmur sularını depolamak ve kullanılabilir hale getirmek, bunun için çatı suları toplanabilir, ayrıca her yağmurda Üniversitemiz kampüsünün ortasında bir uçtan diğer uca, özel bir su kanalından akıp giden yağmur sularının depolanabilmesi ve kullanıma verilebilmesinin sağlanması(ilk etapta bahçe ve ağaç sulamaları düşünülebilir), Eylem-3: Alternatif su kaynaklarından kullanılabilir su temini işlemlerini, sürdürülebilir hale getirmek için gerekli çalışmaları yapmak. Eylem-4: Klima sularının doğrudan kanalizasyon şebekesine atılması yerine kampüs bünyesinde değerlendirilebilmesi için devrede olan klimaların atık sularının depolanabilmesine yönelik çalışmaların yapılmasını sağlamak, Eylem-5: Kampüs içi çalışanlara ve öğrencilerimize, suyun yaşantımızdaki önemini, tasarruflu kullanımını ve tüketimine yönelik konularında, Üniversite bünyesinde farkındalığın artırılabilmesi amacıyla ilgili akademik birimlerin öncülüğünde seminerler, bilgilendirme toplantıları yapılarak konu güncel tutulmalı ve kullanıcılara bu konularda eğitimler verilmelidir. Ayrıca toplumsal duyarlılığın artırılabilmesi için eğitim planlarına birer dönem okutulmak üzere konuya ilişkin dersler konularak bu konuda farkındalık yaratılmalıdır. Stratejik Hedef 2: Atık suların yeniden kullanılabilir hale getirilebilmesi için çalışmalar yapmak Eylem-1: Atık suların yeniden kullanılabilmesi amacıyla bir eylem planı hazırlamak, Eylem-2: Atık suların tekrar dönüşüm ile kampüs içi şebekede kullanılabilmesi amacıyla bir su arıtma tesisinin devreye alınması ve bu tesis için ihtiyaç duyulan enerjinin de, Üniversite bünyesinde üretilecek yeşil enerjinin(güneş panellerinden üretilecek) kullanılması yönünde olmalıdır. Eylem-3: Yağmur sularını depolamak ve kullanılabilir hale getirmek, bunun için çatı suları toplanabilir ayrıca her yağmurda Üniversitemiz kampüsünün ortasında bir uçtan diğer uca, özel bir su kanalından akıp giden yağmur sularının depolanabilmesi ve kullanıma verilebilmesinin 5 5

10 sağlanması da(ilk etapta bahçe ve ağaç sulamaları düşünülebilir), su kaynaklarının tasarruflu kullanılmasına yardımcı olacaktır. Eylem-4: Toplanan yağmur sularının özel işlemlerden geçirilerek kampüsün içme suyu ihtiyacını karşılamak, Eylem-5: Yapılan tüm bu çalışmalarda ihtiyaç duyulan enerjinin, Üniversite bünyesinde üretilecek yeşil enerjinin(güneş panellerinden üretilecek) kullanılması olmalıdır. Stratejik Hedef 3: Su kaynaklarından temin edilerek, hijyeni sağlanan suyun ekonomik kullanımı için gerekli önlemlerin alınması Eylem-1: Kullanım için doğal kaynaklardan elde edilen suyun, kampüs bünyesinde gerekli alet ve teçhizatlar kullanılarak birimlerin ihtiyacı oranında dağıtılması, suyun tasarruflu kullanılmasını sağlayacak önemli bir uygulama olacaktır(suyun pay ölçer veya tüketimi kontrol eden sayaçlar yoluyla dağıtımı vb.), Eylem-2: Üniversitemiz bünyesinde,bahçe ve ağaç sulamaları günün en sıcak saatlerinde, saatlerce süren fıskiye yöntemi kullanılmak suretiyle yapılmaktadır. Bu yöntem, fazla su tüketiminin yanı sıra kullanılan suyun büyük bir bölümünün de buharlaşma yoluyla kaybına yol açmaktadır. Bunun yerine, sulama işleminin daha verimli olacak ve su kaybının da en aza indirilebileceği bir yöntemle ve önceden yapılacak bir programlama ile mesai saatleri dışında ve özellikle de geceleri olmak üzere damlama yoluyla sulama yapılması sağlanmalıdır. Eylem-3: Üniversitemiz bünyesinde su dağıtım şebekesinde yaşanılan sorunlar nedeniyle, kesintilerin yaşanması ve her onarım sonunda musluklardan akan kirli su nedeniyle bir süre muslukların açık bırakılarak suyun temizlenmesini beklemek, bu nedenle tüketimin artması, boşa akıp giden su ve kaynakların verimli kullanılamamasına neden olmaktadır. Kampüs içi şebeke bakım ve onarımları önceden yapılarak suyun dağıtımı ve kullanımı daha ekonomik bir hale getirilebilir. Eylem-4: Suyun temini, depolanması ve dağıtımında altyapı ve teknolojik yeniliklerin kullanılması bu yöndeki su kayıplarını azaltacaktır. Şebekede kullanılan demir borular yerine daha hijyenik ve dayanıklı plastik boruların kullanılması kesintileri azaltacak ve her bir onarım sonunda şebekeden kirli ve paslı su gelmesinin de önüne geçilecektir. STRATEJİK AMAÇ 5. Çevre Dostu Kampüs Ulaşım Hizmetinin Sağlanabilmesi, Stratejik Hedef 1: Üniversite içindeki ulaşım konusunda farkındalık yaratmak ve bu konudaki duyarlılığın oluşturulmasını sağlamak Eylem-1: İçinde geniş kapsamlı Üniversite çalışanlarının da bulunacağı, Üniversite içi Ulaşım Koordinasyon Biriminin kurulmasını sağlamak. Bu birimin, başta kampüs içinde çalışanlar olmak üzere, gün içinde kampüse gelerek işlerini çözmeye çalışan vatandaşların da fikirlerinden faydalanarak konuya ilişkin farkındalık çalışmaları yapmasına imkan vermek ve ortaya çıkan önerileri değerlendirerek, soruna çözüm olabilecek olanlarını Üniversite yönetiminin ilgili birimlerine sunarak hayata geçirilmesini sağlamak. Eylem-2: Üniversite içi ulaşım konulu seçmeli ders veya derslerin eğitim programı kapsamına alınmasını sağlayarak, Üniversite içinde eğitim gören öğrencilerin de bu konudaki öneri ve 6

11 desteklerinin projeler bazında konuşulması ve değerlendirmeler yapılmasının yanında üzerinde çalışmalar yapılarak hayata geçirilmesine olanak sağlamak. Eylem-3: Bu konuda yapılan çalışmalarda değerlendirmeye alınabilir nitelikteki önerilerin tespit edilerek, yapacakları yeni çalışmalar için teşvik edilmesini sağlamak. Gerekirse bu konuda teşvik edici paneller, seminerler ve yarışmalar düzenlemek. Stratejik Hedef 2: Üniversitemiz kampüsü içine giriş ve çıkışlarda, özellikle sınav dönemleri ile mesai başlangıç ve bitiş saatlerinde yaşanan trafik yoğunluğunu ortadan kaldıracak çalışmalar yapmak Eylem-1: Yaklaşık3 milyon m2 kadar bir alan içinde yerleşkesi bulunan Üniversitemiz kampüsünde 60,000 civarında öğrenci eğitim görmektedir. Buna ilave olarak 4000 dolayında çalışan akademik ve idari personel de Üniversiteye her gün giriş çıkış yapmaktadır. Ayrıca, Üniversitemiz Tıp Fakültesi hastanesi ile Diş Hekimliği Fakültesine, dışarıdan gelen yoğun bir hasta ve yakınlarının giriş çıkışı da olmaktadır. Bu bilgiler ışığında, çözüme yönelik olarak, Üniversite içi ulaşım yoğunluğu izlenerek buna ilişkin bir Ulaşım Yoğunluğu Tablosu hazırlamak. Eylem-2: İlk etapta öncelikli olarak kampüs içindeki araç trafiğini ortadan kaldırabilmek için Kampüs içinde yer altına yapılacak oto parklar planlanmalı kampüse giriş yapacak araçlar bu otoparklara alınmalıdır. Eylem-3: İçinde araç trafiğinin olmadığı kampüs alanında ulaşım ihtiyacının sürekli ring yapacak ve enerjisini güneş panelleri ile yenilenebilir enerjiden sağlayacak elektrikli bir tramvay sistemini çalışır hale getirmek. Eylem-4: Kampüs içi elektrikli tramvaya ilaveten,izmir Büyükşehir Belediyesi ile işbirliği yapılarak BİSİM bisiklet uygulamasının kampüs içinde de uygulamaya konulmasını sağlamak, Eylem-5: Elektrikli tramvay, BİSİM uygulamalarının yanısıra, yeni işbirliği ve sponsorluklar da sağlanarak, elektrik şarjlı bisikletlerin(iki veya üç tekerlekli) de kullanılmasına imkan verecek çalışmaları yapmak, Stratejik Hedef 3: Raylı sistem üzerinde çalışacak daha güvenli bir Ulaşım Sisteminin kurulmasını sağlamak. Eylem-1: İyi planlanmış, doğaya zarar vermeyen birbiri ile kesişmeyen, güvenli bir tramvay hattı oluşturmak. Eylem-2: Kontrollü ve planlı bir sinyalizasyon sistemini de içine alan ulaşım hareket planının hazırlanması ve uygulamaya konulmasını sağlamak. Stratejik Hedef 4: Daha ekonomik ve çevre dostu bir ulaşım hizmeti sağlamak Eylem-1: Kampüs içi ulaşımda,yenilenebilir enerji kullanılmalıdır. Özellikle kampüs yüzme havuzunun çatısı gibi gün içinde sürekli güneş gören geniş çatılı diğer binaların çatılarına yerleştirilecek enerji panellerinden elde edilecek yeşil enerji ile birlikte Üniversitenin atıklarındanelde edilebilecek yenilenebilir enerjilerin de kullanılabileceği araçlar hizmete verilmelidir. Eylem-2: Kampüs içi ulaşımın ana bölümünü oluşturacakelektrikli Tramvay Sisteminin, diğer yerel Metro ve Otobüs ulaşım sistemleriyle aktarma/bağlantılarının planlanması yapılarak yolcu aktarımları ilave başka bir taşıma sistemine ihtiyaç duyulmaksızın sağlanmalıdır. 7

12 STRATEJİK AMAÇ 6. Yeşil Bina Uygulamalarının Yaygınlaşması Stratejik Hedef 1: Üniversitemizin bulunduğu coğrafyanın özelliklerine bağlı olarak ulusal yeşil bina standartları ile uyumlu bir standardizasyonun yapılması Eylem 1: İlgili sertifikasyon sistemlerinin (LEED, BREEAM, DGNB ve ÇEDBİK) incelenmesi, Eylem 2: Üniversitemize özgü yeşil bina standartının belirlenmesine yönelik bir komisyon oluşturulması Eylem 3: Yerel yönetimlerle işbirliği yapılması Stratejik Hedef 2: Mevcut yapıların çevre dostu hale dönüştürülmesine yönelik çalışmalar yapılması Eylem 1: Kampüsteki mevcut yapı varlığına ait bir envanter oluşturulması ve eksiklerin etüt edilmesi, Eylem 2: Etüt çalışması sonuçlarına dayalı olarak öncelikli yapıların/alanların belirlenmesi, Stratejik Hedef 3: Yeni yapıların yeşil bina standardına uygun yapılmasının sağlanması Eylem 1: Satın almalarda çevreye dostu sertifikalara dikkat edilmesi, Eylem 2: Tüketim materyallerinin seçiminde verimli ve sürdürülebilir kullanım sağlayan teknolojilerin tercih edilmesi Stratejik Hedef 4: Sürdürülebilir arazi yönetiminin sağlanması Eylem 1: Bina ihtiyacını karşılamak için mevcut binaların ya da daha önce kullanılmış arazilerin yeniden kullanımına öncelik verilmesi, Eylem 2: Yeşil alanların korunması ve genişletilmesi, Eylem 3: Arazi seçimi standardı uygun olmayan arazilere yerleşimden kaçınılması, Eylem 4: Kampüs biyoçeşitliliğinin belirlenmesi ve korunmasına yönelik adımların atılması, Eylem 5: Çatı bahçeleri, dikey bahçeler gibi yenilikçi uygulamalar ile kampüs ekosisteminin iyileştirilmesi, Eylem 6: Yağmur suyunun toplanması ve kullanımın sağlanması STRATEJİK AMAÇ 7. İklim Değişimi İle Mücadele Ve Uyumun Sağlanması Stratejik Hedef 1: geçirilmesi İklim değişikliği ile mücadele ve uyum sağlama konusundaki faaliyetlerin hayata Eylem 1: Ege Üniversitesi Yeşil Üniversite Stratejik Planı içerisinde enerji, atık, su, ulaşım, yeşil bina vb. başlıkları altında iklim değişimine yönelik olan eylemlerin hayata geçirilmesinin sağlanması Eylem 2: İklim değişikliğine yönelik eylemlerin uygulamaya geçirilebilmesi için gerekli finansal düzenlemelerin gerçekleştirilmesi Eylem 3: Karar verme süreçlerini destekleyici bilgi, izleme ve değerlendirme sistem ve araçlarının geliştirilmesi ve uygulamaya konulması Eylem 4: İklim değişikliğine ile mücadele ve uyum konularında farkındalık oluşturabilmek için iç ve dış paydaşlara yönelik eğitim, bilinçlendirme faaliyetlerinin düzenlenmesi 8 8

13 Stratejik Hedef 2: İklim değişikliğine yönelik AR-GE kapasitesinin geliştirilmesi Eylem 1: Üniversitenin BAP projelerinde iklim değişikliği ile mücadele ve uyum kapasitesinin geliştirilmesine yönelik projelere öncelik verilmesi, Eylem 2: Üniversitenin farklı birimlerinde İklim değişikliğine yönelik çalışmalarda bulunan araştırmacıları bir araya getirerek yenilikçi fikirlerin geliştirilmesine olanak tanıyacak işbirliği toplantılarının sağlanması Eylem 3: İklim değişikliği konusundaki uluslar arası çağrılardan en yüksek düzeyde yararlanılabilmesi için araştırmacılarımızın uluslar arası toplantılara katılımlarının teşvik edilmesi Eylem 4: İklim değişikliği ile mücadeleye ilişkin farkındalık yaratabilmek için iç ve dış paydaşlara yönelik eğitim, bilinçlendirme faaliyetlerinin düzenlenmesi STRATEJİK AMAÇ 8. Sürdürülebilirlik Kavramına Yönelik Farkındalık Oluşturulması Stratejik Hedef 1: Sürdürülebilirlik derslerinin öğretim planlarına eklenmesi Eylem 1: Üniversiteye yeni başlayan öğrencilerin bu kavramla tanışmalarını sağlamak, tüm bölümlerin birinci sınıflarına ders eklemek Eylem 2: Üniversitede çevre, sürdürülebilirlik kapsamındaki ders sayılarını belirlemek ve 3 yıl içerisinde konuyla ilgili ders sayısını arttırmak Eylem 3: Topluma Hizmet Uygulamaları dersi kapsamında, öğrencilerin sürdürülebilirlik konusunda yaptıkları proje sayısını arttırmak Stratejik Hedef 2: Sürdürülebilirlik kavramına yönelik Medya ile farkındalık oluşturulması Eylem 1: Üniversitemiz medya organları kullanılarak, sürdürülebilirlik kavramının tanıtılması Eylem 2: Radyo Ege Kampüs ve Ege Kampüs Tv de program sayılarının arttırılması Stratejik Hedef 3: Sürdürülebilirlik kavramına yönelik İnternet ile farkındalık oluşturulması Eylem 1: Üniversitemizin ana sayfasında Sürdürülebilirlik tanımının ve çalışmalarının eklenmesi Eylem 2: Sosyal medya ile yapılan çalışmaların duyurulması ve tanıtımlarının yapılması Eylem 3: Web sayfası kurulması, sayfanın İngilizce versiyonunun da aktif hale getirilmesi Eylem 4: Uluslararası Sürdürülebilirlik ağlarına katılım sayısının arttırılması Eylem 5: Ulusal bir sürdürülebilirlik ağının oluşturulması Stratejik Hedef 4: Öğrenci gruplarının sürdürülebilirlik konusunda çalışmalarının sağlanması Eylem 1: Sürdürülebilirlik, çevre, yeşil üniversite konularıyla ile ilgili çalışan öğrenci gruplarının sayısının belirlenmesi Eylem 2: Sürdürülebilirlik, çevre, yeşil üniversite konularıyla ile ilgili çalışan öğrenci gruplarının sayısının arttırılması Eylem 3: Sürdürülebilirlik, çevre, yeşil üniversite konularıyla ile ilgili etkinlik sayısının arttırılması Eylem 4: Grupların etkin iletişimi için bir ağ kurulması Eylem 5: Öğrenci ve öğretim üyelerinin birlikte tartışabileceği bir forum oluşturulması Stratejik Hedef 5: Farkındalık çalışmalarının arttırılması Eylem 1: Kampüs gezileri, afiş, broşür dağıtılması 9 9

14 Eylem 2: Yarışma, sanatsal aktivite, vb. düzenlenmesi Eylem 3: Özel çevre günlerinde topluma yönelik konferans, seminer, vb. bilgilendirici toplantıların düzenlenmesi Eylem 4: İşbirliği içinde olunan yerel yönetimler ve STK ların sayısının arttırılması Eylem 5: Yerel yönetimler, STK lar ile yapılan aktivite sayısının arttırılması Stratejik Hedef 6: Sürdürülebilirlik kavramının bilimsel aktivitelerle desteklenmesi Eylem 1: Sürdürülebilirlik konusunda ulusal ve/veya uluslararası bilimsel aktivite (kongre,seminer, vb) düzenlenmesi Eylem 2: Sürdürülebilirlik konusunda bilimsel toplantılara katılan öğretim üyeleri ve öğretim elemanlarının desteklenmesi Eylem 3: Sürdürülebilirlik konusunda ulusal ve/veya uluslararası proje çağrılarının incelenmesi, proje sayısının arttırılması, konu ile ilgili yayın sayısının arttılıması Eylem 4: Sürdürülebilirlik konusunda yüksek lisans, doktora tez sayılarının arttırılmasının sağlanması 10 10

15 EGE ÜNİVERSİTESİ SÜRDÜRÜLEBİLİR YEŞİL ÜNİVERSİTE STRATEJİK PLANI Yeşil Üniversite Yönetim Sistemi Yeşil üniversite politika ve stratejisinin oluşturulması, Kurumsal yapılanmanın gerçekleştirilmesi, Gerekli istihdamın sağlanması, İç ve dış finansman olanaklarının geliştirmesi, TS EN 9001: ISO ve ISO Yönetim Sistemleri, Veri toplama alt yapısının oluşturulması, Paydaşların çevresel bilinç düzeyinin arttırılması Çevre odaklı bir yönetim sistemi kurulması. Sürdürülebilir Enerji Yönetimi Karbon Ayak İzinin Azaltılması Enerji tüketimi ve kayıplarının azaltılması, Enerji kullanım verimliliğinin arttırılması, Yenilenebilir enerji sistemlerine öncelik verilmesi, Enerji verimi yüksek sistemlere geçilmesi. Sürdürülebilir Atık Yönetimi Sıfır Atık Tehlikeli atık yönetim sisteminin sürdürülebilirliği, Tehlikeli madde kullanımının en aza indirilmesi, Geri dönüşüme gönderilen atık miktarının arttırılması, Atıkların azaltılması, Organik atıkların değerlendirilmesi, Elektronik atıkların güvenli bertarafı. İklim Değişimi İle Mücadele ve Uyum İklim değişikliği ile mücadele ve uyum sağlama, İklim değişikliğine yönelik AR-GE kapasitesinin geliştirilmesi. Sürdürülebilir Su Kullanımı Su Ayak İzimizin Azaltılması, Alternatif su kaynaklarının araştırılması, Atık suların kullanılabilir hale getirilebilmesi için çalışmalar yapılması, Suyun ekonomik kullanımı için gerekli önlemlerin alınması. Sürdürülebilirlik Farkındalığının Oluşturulması Sürdürülebilirlik derslerinin öğretim planlarına eklenmesi, Medya ile farkındalık oluşturulması, İnternet ile farkındalık oluşturulması, Öğrenci gruplarının sürdürülebilirlik konusunda çalışmalarının sağlanması, Farkındalık çalışmalarının arttırılması, Sürdürülebilirlik kavramının bilimsel aktivitelerle desteklenmesi. Yeşil Yapılanma Üniversitemiz için ulusal yeşil bina standartları ile uyumlu bir standardizasyonun yapılması, Mevcut yapıların çevre dostu hale dönüştürülmesine yönelik çalışmalar yapılması, Yeni yapıların yeşil bina standardına uygun yapılmasının sağlanması, Sürdürülebilir arazi yönetiminin sağlanması, Biyoçeşitliliğin korunması ve geliştirilmesi. Çevre Dostu Ulaşım Sistemi Ulaşım konusunda farkındalık yaratılması, Trafik yoğunluğunu ortadan kaldıracak çalışmalar yapılması, Raylı sistem üzerinde çalışacak güvenli bir Ulaşım Sisteminin kurulmasının sağlanması, Daha ekonomik ve çevre dostu bir ulaşım hizmeti sağlanması.

16

17 Bizim gözümüzden yapabileceklerimiz Daha Yeşil ve Sürdürülebilir bir Ege Üniversitesi için üçük Yeşil Dokunuşlar Birlikte geliştirmek için desteğinizi bekliyoruz!!! İletişim için; EÜ. Çevre Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi Tel: E-Posta: eucevmer@gmail.com

18 YEŞİL BİR «EGE» ÜNİVERSİTESİ Ünivertemizde 2011 yılında başlayan Entegre Atık Yönetimi faaliyetleri ile «Yeşil Üniversite» olgusunun ilk adımları atılmaya başlanmıştır. Son yıllarda gerçekleştirilen daha koordineli çalışmalar ile Yeşil Üniversite olma yolunda önemli adımlar atılmış ve elde edilen tecrübeler ile ülkemizin diğer üniversitelerine bu konuda yol gösteren üniversitelerden birisi durumuna gelinmiştir. Üniversitemizin bu kapsamdaki çalışmalarına ışık tutması için 2016 yılında Rektörlüğümüz onayı ile ilk kez Greenmetric-Yeşil Üniversite Sıralamaları Sistemine başvuru yapılmıştır. Değerlendirmelere göre Ege Üniversitesi; 516 üniversite içerisinde 337. sırada, ülkemizden yapılan 17 başvuru içerisinde ise 9. sırada yer almıştır. Eğitim, Su, Atık, İklim Değişikliği, Ulaşım ve Altyapı alt başlıkları özelinde de sıralama yapılan sistemin sonuçları referans alınarak Üniversitemizin ekte sunulan "Yeşil Üniversite Stratejik Planı" oluşturulmuş ve Yeşil Üniversite Stratejik Planı Şemasında da özetlenen eylem planı ortaya konulmuştur. Bu stratejik plan çerçevesinde atılması gereken kurumsal adımlar yanında, kampüste yaşayan personel ve öğrencilerin, bireysel çabaları da büyük önem taşımaktadır. Ege Üniversitesi «Küçük Yeşil Dokunuşlar Grubu» olarak Amacımız Ege Üniversitemizin daha sürdürülebilir ve çevre dostu bir üniversite olabilmesi yolunda bir gönüllü mücadelesi olarak düşünülen «Küçük Yeşil Dokunuşlar Grubu»nun amacı, bireysel çabaları paylaşımlarla geliştirmek ve farklılaştırmaktır. Gönüllü mücadelesi olarak ülkemiz üniversiteleri için de bir ilk/örnek olacağı düşünülen grup faaliyetleri ile; Ege Üniversitesi Sürdürülebilir Yeşil Üniversite Stratejik Planı kapsamında belirlenen 8 ana başlıkta (yönetim sistemi, su yönetimi, eğitim, yeşil yapılanma, ulaşım, iklim değişimi, atık ve enerji) bireysel çabaları desteklemek, Dikkati çeken örnek uygulamalarla çevre ve sürdürülebilirlik ile ilişkili konularda farkındalık yaratmak, Sürdürülebilirlik olgusunun basit değişikliklerle hayatımıza aktarılabileceği konusunda algı yaratmak,

19 EGE ÜNİVERSİTESİ KÜÇÜK YEŞİL DOKUNUŞLAR GRUBU KATILIM FORMU Adınız : Soyadınız : Ünvanınız : Fakülte / Bölüm / Birim : Göreviniz : Uzmanlık Alanlarınız : Gruba katkı sağlayabileceğiniz alanlar : Su Ayak İzi Karbon Ayak izi Eğitim programları Atıklar Çevre Yönetimi Yeşil Alt Yapı (Bina, ulaşım, açık yeşil alanlar) Permakültür Enerji Biyoçeşitlilik Ulaşım İklim Değişimi Diğer:.. Size göre Üniversitemizde öncelikle ele alınması gereken konular nelerdir? : İletişim Bilgileri Tel : E-posta : Formun doldurularak en geç tarihine kadar eucevmer@gmail.com adresine gönderilmesini saygılarımızla rica ederiz.