VÜCUT ŞEKİLLERİNE GÖRE GİYSİ ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ HİLAL ÖZGANİ YÜKSEK LİSANS TEZİ GİYİM ENDÜSTRİSİ VE MODA TASARIMI EĞİTİMİ ANABİLİM DALI

Transkript

1 VÜCUT ŞEKİLLERİNE GÖRE GİYSİ ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ HİLAL ÖZGANİ YÜKSEK LİSANS TEZİ GİYİM ENDÜSTRİSİ VE MODA TASARIMI EĞİTİMİ ANABİLİM DALI GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ EKİM 2014

2 TELİF HAKKI ve TEZ FOTOKOPİ İZİN FORMU Bu tezin tüm hakları saklıdır. Kaynak göstermek koşuluyla tezin teslim tarihinden itibaren 12 ay sonra tezden fotokopi çekilebilir. YAZARIN Adı : Hilal Soyadı : ÖZGANİ Bölümü : Giyim Endüstrisi ve Giyim Sanatları Eğitimi İmza : Teslim tarihi : TEZİN Türkçe Adı : Vücut Şekillerine Göre Giysi Özelliklerinin Belirlenmesi İngilizce Adı : Determination of Clothing by Body Shape Features

3 ETİK İLKELERE UYGUNLUK BEYANI Tez yazma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyduğumu, yararlandığım tüm kaynakları kaynak gösterme ilkelerine uygun olarak kaynakçada belirttiğimi ve bu bölümler dışındaki tüm ifadelerin şahsıma ait olduğunu beyan ederim. Yazar Adı Soyadı: HİLAL ÖZGANİ İmza:..

4 Jüri onay sayfası Hilal ÖZGANİ tarafından hazırlanan VÜCUT ŞEKİLLERİNE GÖRE GİYSİ ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ adlı tez çalışması aşağıdaki jüri tarafından oy birliği / oy çokluğu ile Gazi Üniversitesi Giyim Endüstrisi ve Moda Tasarımı Anabilim Dalı nda Yüksek Lisans tezi olarak kabul edilmiştir. Danışman: (Unvanı Adı Soyadı) (Anabilim Dalı, Üniversite Adı) Başkan: (Unvanı Adı Soyadı) (Anabilim Dalı, Üniversite Adı) Üye: (Unvanı Adı Soyadı) (Anabilim Dalı, Üniversite Adı) Tez Savunma Tarihi: 02/10/2014 Bu tezin Giyim Endüstrisi ve Moda Tasarımı Anabilim Dalı nda Yüksek Lisans tezi olması için şartları yerine getirdiğini onaylıyorum. Unvan Ad Soyad Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürü

5 TEŞEKKÜR Çalışma süresince, giysinin toplum hayatını hem etkileyen hem de etkilenen güçlü bir yapıya sahip olduğu görülmektedir. Giyinme, insanların vücutlarını tanıyarak ve görsel ilkelere dikkat ederek gerçekleştirilmesi gereken bir eylemdir. Bu araştırmanın planlanıp yürütülmesinde emekleri geçen, birlikte çalışmaktan onur duyduğum, bilgi ve tecrübesi ile varlığını her zaman yanımda hissettiğim hocam ve danışmanım Sayın Doç.Dr. Pınar GÖKLÜBERK ÖZLÜ ye, varlıkları ile huzur bulduğum annem Nadide ÖZGANİ, babam Ahmet ÖZGANİ, kardeşlerim Mehmet ÖZGANİ, Harun ÖZGANİ, yengem Ayşe ÖZGANİ ve ikinci annem olarak gördüğüm komşumuz Gül Vahide OKAYAY a, varlıklarından güç aldığım ve huzur bulduğum arkadaşlarım Ebru DEMİRBAŞ Ebru ZENGİN ve Aycan BAŞARAN ELMAS a sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Hilal ÖZGANİ iv

6 VÜCUT ŞEKİLLERİNE GÖRE GİYSİ ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ Yüksek Lisans Tezi ÖZGANİ, Hilal Giyim Endüstrisi ve Moda Tasarımı Eğitimi Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Doç.Dr. Pınar GÖKLÜBERK ÖZLÜ Ekim 2014, 104 sayfa ÖZ Bu araştırmanın amacı; üniversite öğrencilerinin vücutlarına uygun giysi seçimlerinin belirlenmesidir. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Devlet üniversitelerindeki bayan öğrenciler evreni, Ankara il merkezinde, devlet üniversitelerindeki 390 bayan öğrenci örneklemi oluşturmaktadır. Örneklem grubu, araştırmaya katılmaya gönüllü olan ve kolay ulaşılabilen öğrenciler arasından basit rastlantısal olarak seçilmiştir. Araştırmanın verileri öğrencilere görsel ve sözel sorulardan oluşan anket formu uygulanarak elde edilmiştir. Ayrıca ankette öğrencilerin yaşı, boyu, kilosu, üst ve alt beden numarası, giysi formu tercihi, vücut tipi, giysi rengi tercihi, çizgili giysi tercihi, model özelliği tercihi ve giysi deseni tercihleri sorgulanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen verilere ait sayısal değerler ve yüzdelikler, SPSS 21 programı kullanılarak hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda yüksek oranla kum saati ve üçgen vücuda sahip kişilerin vücutlarına uygun tercihler yaptıkları ortaya çıkmıştır.son olarak araştırma sonuçlarından yola çıkarak öğrencilerin vücut şekillerine uygun giysi tarzlarının belirlenmesine yönelik bazı öneriler geliştirilmiştir. Anahtar Kelimeler: :Giyim, Giysi, Vücut Şekilleri v

7 DETERMINATION OF CLOTHING PROPERTIES ACCORDING TO BODY FIGURES MASTER THESIS OZGANİ, HİLAL Clothing Industry and Fashion Design Department of Education Thesis Advisor : Doç.Dr. Pınar GÖKLÜBERK ÖZLÜ Octeber, Pages ABSTRACT The aim of this study; the body of the university students to determine the appropriate clothing choices. Screening models were used in this research. The population of female students in the public universities, Ankara in the city center, the sample of 390 female students are in the public universities constitute. The sample group, who volunteered to participate in study were selected from among students and easily accessible as coincidental. Research data were obtained by applying a questionnaire to the students consisting of visual and verbal questions. Besides age of students in the survey, height, weight, upper and lower body number, preferred form of clothing, body type, preference of the color clothing, the choise of striped clothing, choice of models feature and clothing pattern preferences were interrogated. The numerical values and percentages on the data obtained in the survey results; were calculated using the programe of SPSS 21. As result of the research, the people of hourglass and triangular body were appeared to make choices to their bodies. Finally, based on their research results, some suggestions were given for the students to determine appropriate clothing to the body. Key words : Clothing, Dress, Body Shapes. vi

8 İÇİNDEKİLER Sayfa no TEŞEKKÜR... iv ÖZ... v ABSTRACT... vi İÇİNDEKİLER... vii TABLOLAR LİSTESİ... ix ŞEKİLLER LİSTESİ... xi BÖLÜM I : GİRİŞ Problem Durumu Araştırmanın Amacı Araştırmanın Önemi Sınırlılıklar Varsayımlar... 4 BÖLÜM II: KAVRAMSAL ÇERÇEVE VE İLGİLİ ARAŞTIRMALAR Giysi Tasarımı ve Görsel Algı Giysi Tasarımı Giyside Model Özellikleri Giyside Süsleme, Desen ve Motif Özellikleri Giysilerde Kumaş Özellikleri Renk Giysi Seçimini Etkileyen Faktörler Vücut Tipleri,Vücut Şekilleri ve Vücuda Uygun Giyinme İlgili Yayınlar BÖLÜM III :YÖNTEM Araştırma Modeli Evren Örneklem Verilerin Toplanması vii

9 3.5. Verilerin Analizi BÖLÜM IV :BULGULAR VE YORUM Alt Beden ile Üst Beden Numarası arasındaki ilişki Vücut Yapısı ile Giysi Formları Arasındaki İlişki Vücut Yapısı ile Giysideki Görsel Algı Unsurları Arasındaki İlişki...85 BÖLÜM V :SONUÇ VE ÖNERİLER Sonuç Öneriler KAYNAKÇA EKLER..102 Ek 1.Anket Formu..103 viii

10 TABLOLAR LİSTESİ Tablo No Sayfa No Tablo 1: Bayan Giyim Sınıflandırması...27 Tablo 2. Giyimde Renklern Göz Aldanması...54 Tablo 3 : Vücut Tiplerinin Sınıflandırılması...58 Tablo 4: Katılımcıların yaş dağılımı..77 Tablo 5: Katılımcıların Boy Dağılımı.77 Tablo 6: Katılımcıların Kilo Dağılımı.78 Tablo 7: Katılımcıların Üst Beden Numarası Dağılımı...78 Tablo 8: Katılımcıların Alt Beden Numarası Dağılımı...79 Tablo 9: Üst Beden Ölçüsü ile Alt beden Ölçüsü Arasındaki İlişki Analizi (X 2 testi)...79 Tablo 10: Katılımcıların Vücut Tiplerine Göre Dağılımı 80 Tablo 11: Tercih Edilen Giysi Formu Dağılımı..80 Tablo 12: Vücut Tipine Göre Tercih Edilen Giysi Formu Arasındaki İlişki Analizi (X 2 testi)..81 Tablo 13: Üst Bedende Tercih Edilen Giysi Model Özellikleri Dağılımı...82 Tablo 14: Alt Bedende Tercih Edilen Giysi Model Özellikleri Dağılımı Tablo 15: Vücut Tipine Göre Alt bedende Tercih Edilen Giysi Modeli Özellikleri Arasındaki İlişki Analizi(X 2 testi)..83 Tablo 16: Vücut Tipine Göre Üst Bedende Tercih Edilen Giysi Modeli Özellikleri Arasındaki İlişki Analizi(X 2 testi) Tablo 17: Tercih Edilen Giysi Rengi Dağılımı...85 Tablo 18: Vücut Tipine Göre Alt Bedende Tercih Edilen Giysi Rengi Arasındak İlişki Analizi(X 2 testi). 85 Tablo 19: Vücut Tipine Göre Üst Bedende Tercih Edilen Giysi Rengi Arasındaki İlişki Analizi(X 2 testi) Tablo 20: Tercih Edilen Kumaş Çizgileri Dağılımı 87 ix

11 Tablo 21: Vücut Tipine Göre Alt Bedende Tercih Edilen Giysi Çizgili Kumaş Tercihi İlişki Analizi(X 2 testi).88 Tablo 22: Vücut Tipine Göre Üst Bedende Tercih Edilen Giysi Çizgili Kumaş Tercihi İlişki Analizi(X 2 testi). 89 Tablo 23: Tercih Edilen Kumaş Deseni Dağılımı:..90 Tablo 24: Vücut Tipine Göre Altbedende Tercih Edilen Kumaş Deseni Arasındaki İlişki Analizi(X 2 testi) Tablo 25: Vücut Tipine Göre Üst Bedende Tercih Edilen Kumaş Deseni Arasındaki İlişki Analizi(X 2 testi) x

12 ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil No Sayfa No Şekil 1: Elie Saab, 2006 Sonbahar Koleksiyonundan Polykromatik Renk Armonisine Örnek.6 Şekil 2: Orta Silüet Örneği. 7 Şekil 3: Extreme Silüet Örenği..7 Şekil 4: Alfabetik Giysi Formları.. 8 Şekil 5: Geometrik Giysi Formları....9 Şekil 6: Tarihsel Süreçte Siluet Giysi Formları...9 Şekil 7 : H Giysi Formlarına Örnekler 10 Şekil 8: Alfabetik Giysi Formları (H)..11 Şekil 9: V Giysi Formlarına Örnekler..11 Şekil 10: Alfabetik Giysi Formları (V) 12 Şekil 11: A Giysi Formlarına Örnekler Şekil 12: Alfabetik Giysi Formları (A) 14 Şekil 13: X Giysi Formlarına Örnekler Şekil 14: Alfabetik Giysi Formları (X) 15 Şekil 15: Ampir Giysi Formlarına Örnekler 16 Şekil 16: Alfabetik Giysi Formları (Ampir) 16 Şekil 17: Çarliston Giysi Formlarına Örnekler Şekil 18: Alfabetik Giysi Formları (Çarliston)...17 Şekil 19: Yatay ve Dikey Çizgilerin Vücut görünüşüne Etkisi 19 Şekil 20: Yatay ve Dikey Çizgilerle Göz Aldanması Şekil 21: Bireyi Daha Kısa ve Uzun Gösterecek, Yatay Göz Aldanması...20 Şekil 22: Kenzo, 2006 İlkbahar Koleksiyonundan Giyside Çizgiye Örnek 22 Şekil 23: Sophia Kokosalaki, 2005 Sonbahar Koleksiyonundan Işığa Örnek 24 Şekil 24: Pantolon ve ceket ilişkisi göze hitap eden 3:5 orana örnek..25 xi

13 Şekil 25: Oranda altın bölüm olarak kabul edilen 3:5:8 in ilişkisine örnek 25 Şekil 26: Giysilerde Piliselere Örnek..29 Şekil 27: Giysilerde Drapelere Örnek.29 Şekil 28: Giysilerde Kesim Şekillerine Göre Yaka Çeşitlerine Örnekler 30 Şekil 29: Giysilerde Parça Sayısına Göre Yaka Çeşitlerine Örnek 30 Şekil 30: Giysilerde Modeline Göre Yaka Çeşitlerine Örnek 31 Şekil 31:Giysilerde Gömlek Yaka Çeşitlerine Örnekler. 31 Şekil 32: Giysilerde Büzgüye Örnek...32 Şekil 33: Giysilerde Kapamaya Örnekler...33 Şekil 34: Giysilerde Fırfır ve Volana Örnek 34 Şekil 35: Giysilerde Etek Ucu Formlara Örnekler...34 Şekil 36: Giysilerde Ceplere Örnekler.35 Şekil 37: Giysilerde Kemere Örnek 36 Şekil 38: Andrew GN, Desen Örneği.. 38 Şekil 39: Giysilerde Fiyonk ve Kurdeleye Örnek...41 Şekil 40: Giysilerde Nakış ve Apliklere Örnekler...42 Şekil 41: Giysilerde Makromelere Örnek Şekil 42: Giysilerde Patchworke Örnek...43 Şekil 43: Giysilerde Kapitoneye Örnek Şekil 44: Junya Watanabe, 2000 Sonbahar Koleksiyonundan Dokuya Örnek..46 Şekil 45: Parlak Dokumalara Örnekler.. 46 Şekil 46: Mat Dokumalara Örnekler.. 47 Şekil 47: Yumuşak Dökük Kumaşlara Örnekler Şekil 48: Sert - Kalın Kumaşlara Örnekler. 48 Şekil 49: Issey Miyake, Flying Saucer, 1994, Giyside Renk Örneği...51 Şekil 50: Elie Saab, 2006 Sonbahar Koleksiyonundan Polykromatik Renk Armonisine Örnek xii

14 Şekil 51: İnsan Vücut Tipleri...59 Şekil 52: Vücut Şekilleri..60 Şekil 53: Üçgen vücut için giysi modeli..61 Şekil 54: Ters üçgen vücut için giysi modeli...63 Şekil 55: Dikdörtgen vücut için giysi modeli..65 Şekil 56: Kum saati vücut için giysi modelleri 66 Şekil 57: Baklava vücut için giysi modelleri...68 xiii

15 BÖLÜM I GİRİŞ Tarihin başlangıcından beri giysiler, insanların süslenmesinde çok önemli bir rol oynarken aynı zamanda kendini diğerlerinden ayırma, farklı olma unsuru olarakta kullanılmıştır. Giyim seçimlerinde öncelikle kişinin yaşam şekli ve kişilik özellikleri ön plana çıkmaktadır. Bunu kendi içinde yorumlayarak dışa vurmak isteyen bilinçli kişiler yalnızca bir giysiyi alıp giymenin yeterli olmadığını da bilmektedirler. (O'Cass.2000,s.546). Giysinin vücuda uyum sağlanmasında ve iyi giyinmede vücut ölçüleri ile giysi ölçüleri arasındaki bağlantının yeterli düzeyde kurulmuş olması önemlidir. Bu durum vücut ölçülerinin standartlaştırılması ve vücut şekillerinin belirlenmesi ihtiyacını doğurmuştur (Ercan,1994:2). Ayrıca giysi seçiminde, öncelikli olarak giysinin rengi, modeli, kumaşı etkili gibi görünse de giysinin vücuda uyumlu olması ve hareket serbestliği sağlaması daha önceliklidir (Bozkurt, 1995:1-2). İyi giyinmek aslında bilerek giyinmektir. Kişi, kendi fiziki görünümünü bilerek, vücut kusurlarını gizleyecek şekilde giyinmelidir. Ayrıca güzel taraflarını da ön plana çıkaracak renk ve modeller seçilmelidir. Vücut Şekillerine Göre Giysi Özelliklerinin Belirlenmesi adlı tez konusu seçiminde görsel tasarım ilkelerinin, vücut tipleri, model özellikleri, kumaş özellikleri ve giysi formlarıyla ilişkisi üzerinde durulmuş, insanları giysi tercihlerinde vücut tiplerine göre, hangi giysi formlarını, model özelliklerini ve kumaş özelliklerini kullanmaları gerektiği konusunda bilgilendirmek amaçlanmıştır. Bu çalışma; giysi seçiminde nelere dikkat edilmesinin gerektiği, vücut tiplerinin tanınması ve bu doğrultuda gerek model gerekse kumaş özellikleri açısından nelerin tercih edilmesinin gerektiği konusunda önemlidir. Aynı zamanda çalışma; giysi tercihleri konusunda problem yaşayan kadınlara yol gösterici olması açısından önemlidir. 1

16 1.1. Problem Durumu Giyinme, vücudu tabiatın dış etkilerinden koruma amaçlı iken gelişen teknoloji, değişen değer yargıları ve ekonomik seviyenin artışı ile süslenme, modayı takip etme, markayı satın alma, statüyü belirleme gibi özellikler kazanmıştır. Geçmişte var olan giyim tarzına bakıldığında, terziler kişiye özel giysiler dikerlerken, günümüzde hızla ilerleyen teknolojiye paralel olarak ise, hazır giyimin ön plana çıktığı görülmektedir. Günümüzde zamanla yarışan insanların, kendi vücuduna uygun giysileri diktirmeleri, zaman kaybına yol açması ve pahalı bir giyinme şekli olması sebebiyle pek tercih edilmemektedir. Bu nedenle hazır giyim sektörüne yönelme olmuştur. Bu sektörün temelinde hazırlanan tasarımlar ve koleksiyonlar yer almaktadır. Hazırlanan tasarımlar görsel tasarım ilkelerinin bütününden oluşan çalışmalardır. Çalışmalar eski zamanlarda terzilerde yapıldığı gibi tek tek insan vücuduna göre değil standart beden ölçülerine göre hazırlandığından dolayı, insanların estetik ve orantılı bir görününüm sergilemeleri açısından kendi vücut ölçülerini bilip, vücut tiplerini tanıyıp buna göre giyinmeleri gerekmektedir. Bu gereksinimler doğrultusunda hazırlanan çalışmada aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır: Problem Cümlesi: Vücut şekillerine gore giysi özellikleri nelerdir? Alt Problemler: 1. Alt beden ile üst beden numarası arasındaki ilişki nedir? 2. Vücut yapısı ile giysi formları arasındaki ilişki nedir? 3. Vücut yapısı ile giysideki görsel algı unsurları arasındaki ilişki nedir? 2

17 1.2. Araştırmanın Amacı Hazır giyimde giysi tasarlanırken pek çok noktaya dikkat edilmektedir. Bunlar içerisinde moda trendleri, kumaş ve yardımcı malzeme özellikleri, kullanım amacı ve standart ölçülere uygunluktan söz edilebilir. Ancak tasarımlar yapılırken insanların tümünün tek tek demografik özelliklerinin dikkate alınması mümkün olmayacağından, kişilerin kendi vücutlarını tanıyıp ona göre tercih yapmaları gerekmektedir. Bu çalışmada; giysilerde kullanılan görsel tasarım ilkeleri belirlenerek, vücuda uygun giyimi form, kumaş özellikleri ve model özellikleri açısından tarama modeli ile analiz edilmiş, doğru giyime öneriler sunmak amaçlanmıştır Araştırmanın Önemi Modanın, daha çok giyim kuşamla eş anlamlı olarak kullanıldığı görülmektedir. Ancak, giyim kuşamın çok ötesinde insanoğlunun hemen hemen tüm toplumsal etkinliklerini kapsayan bir olgu ve farklı disiplinlerle yakın ilişkisi bulunduğu bilinmektedir. Modanın insan psikolojisi üzerinde yarattığı çağdaş, çalışkan, dinamik, modern imajı bireylerin moda olanı kabullenmesini sağlamaktadır. Özellikle kadınların doğal yapısında yer alan güzel olmama, beğenilmeme kaygısı modanın kadınlar üzerinde yoğunlaşmasında etkili olmaktadır (Barbarosoğlu,2002; Tolan,1983). Günümüzde oldukça bilinçli hale gelen giyim seçimlerinde öncelikle kişinin yaşam şekli ve kişilik özellikleri ön plana çıkmaktadır. Bunu kendi içinde yorumlayarak dışa vurmak isteyen bilinçli kişiler yalnızca bir giysiyi alıp giymenin yeterli olmadığını da bilmektedirler( O'Cass,2000,s.546). Vücut şekline göre giysi, vücudun belli noktalarına vurgu yaparak ve kusurları gizleyerek vücut hatlarının iyi görünmesini sağlar. Bu da kadınların estetik görünmeleri açısından önemlidir. 3

18 1,4. Sınırlılıklar 1. Araştırmanın konusu; kadın giyimi ile sınırlıdır. 2. Araştırmanın konusu; giysideki görsel unsurlar ile sınırlıdır. 3. Araştırma, Ankara ilindeki devlet üniversitelerinde okuyan öğrenciler ile sınırlıdır. 4. Araştırma, Davis in giysi formları ile sınırlıdır. 5. Araştırma, Duke nin vücut tipleri ile sınırlıdır Varsayımlar 1. Araştırmada uygulanan anket, yeterli ve güvenilir bilgiler toplayacak niteliktedir. 2.Anket formu uygulanan bireylerin verdiği cevaplar gerçeği yansıtmaktadır. 4

19 BÖLÜM II KAVRAMSAL ÇERÇEVE VE İLGİLİ ARAŞTIRMALAR 2.1. Giysi Tasarımı ve Görsel Algı Hazır giyim sektörü her açıdan oldukça detaylıdır ve birçok unsuru içinde barındırmaktadır. Bayan hazır giyim sektöründe temel tasarım elementleri şekil, çizgi, renk ve dokudur. Bu elementler tasarımları oluşturmak üzere çeşitli yollarla bir araya getirilir. Tasarımın en temel prensipleri ise denge, oran, vurgu ve ritimdir. Bu prensipler, tasarım elementlerini kontrol etmede bir kılavuz işlevi görürler. Tasarım Elementleri Tasarım elementleri, tasarım prensipleriyle birlikte kullanıldıkları zaman tasarımlar başarılı olur. Her bir elementin kendine özgü özellileri vardır. Bunlar aşağıdaki şekilde özetlenebilir. (Davis, 1996, s:57): ι. Siluet: Giysinin dış biçimidir. ιι. Yer-Boşluk: Boyut, kaplama (bir yeri, bir şeyi başka bir şey ile kaplama), boş/dolu kompozisyonu. ιιι. Çizgi: Yol, kalınlık, eşitlik, devamlılık, kenar sivriliği, kenar kontorü, tutarlılık, uyum, ahenk, uzunluk ve yön, stil. ιϖ. Şekil ve Form: Bağıntı, boyutlar, ölçü, kontür, yoğunluk ϖ. Işık: Dalga uzunluğu, frekans ϖι. Renk: Renk tonu, değer, şiddet ϖιι. Doku: Yüzey belirleyicileri, ışık reaksiyonları ϖιιι. Desen: Kaynak, yorumlama, düzenleme İx. Oran: Giysi tasarımında dikkat edilen vücut bölümleri. 5

20 Şekil ve Form Giyimde vücudun şekli çok önemlidir. Vücut şeklini iyi bilen kimseler, günün modasında da yararlanarak giysileri içinde çok şık ve olabilirler güzel. Kişilerin zarif görünmeleri için vücut özelliklerinin iyi bilerek giyinmeleri önemlidir (ALTINÖZ ve SUVARİ, 2000). Giyim tasarımının elementleri arasında yer alan şekiller, geometrik şekiller ya da organik formlar olarak iki ayrı bölümde ele alınmaktadır. Geometrik şekiller; üçgen, beşgen, altıgen, sekizgen, ikizkenar yamuk ve paralelkenar gibi dinamik görünüm veren şekillerin kullanılmasını ifade etmektedir (Textile & Fashion, 2013). Giysi tasarımında form da, siluet olarak karşımıza çıkmaktadır ve siluet, giysi tasarımındaki en önemli olarak değerlendirilmektedir. Temel siluetler, aşağıda verilen üç kategori bağlamında ele alınmaktadır (Costume Design and Fashion, 2013); i. İnce Çizgili Siluet: Vücutla sürekli temas haline olan giysiler, ince çizgili siluet giysiler kapsamında değerlendirilmektedir. (Şekil:1) Şekil 1: Elie Saab, 2006 sonbahar koleksiyonundan polykromatik renk armonisine örnek Kaynak: Erişim Tarihi:

21 ii. Orta Siluet: Vücut ile yakın temas içerisinde bulunmayan kıyafetler, orta siluet kıyafetler kapsamında değerlendirilmektedir. (Şekil:2) Şekil 2: Orta silüet örneği Kaynak: Erişim Tarihi: iii. Extreme Siluet: Kıyafetin vücut üzerinde bir katman gibi durmasını sağlayan tasarımlar, extreme siluet kapsamında değerlendirilmektedir. (Şekil:3) Şekil 3: Extreme silüet örneği Kaynak: Erişim Tarihi:

22 Şekil, otomatik olarak uzunluğun genişliğe bağlantısı olan orana sahiptir. Silindir, oval ya da koni gibi eşit olmayan oranlardaki şekiller ya da biçimler, genellikle daire, kare, küre ve küp gibi eşit oranlardakinden daha fazla görsel ilgi yaratırlar. Bir şekildeki eşit olmayan oranlar, onun baskın tarafını vurgular; oran ne kadar aşırıysa etki o kadar büyük olur (Davis, 1996, s:92). Giysi tasarımında form silüet olarak da karşımıza çıkmaktadır. Siluet, giysinin dış biçimidir ve tüm giysinin zaman içerisinde belirlenmiş ortak bir unsurudur. Vücudun şeklini genellikle silüetin formu tamamlamaktadır. Giysi formları (silüetleri), modanın tarihi gelişimi içerisinde çeşitli değişikliklere uğramıştır. Bu değişiklikler, geçen zaman dilimi kapsamında yaşam tarzındaki çeşitli yeniliklerin insan vücudunun doğal yapısı üzerine olan yansımasında görülmektedir. Giysi formlarını (silüetlerini) üç başlık altında toplamak mümkündür (Davis, 1996, s:92): Alfabetik Giysi Formları Geometrik Giysi Formları Tarihsel Süreçte Değişen Giysi Formları Aşağıdaki şekillerde giysi tasarımı aşamasında ön plana çıkmış olan giysi formları görülmektedir. Şekil 4: Alfabetik giysi formları Kaynak: Davis, 1996, s:130 8

23 Şekil 5: Geometrik giysi formları Kaynak: Davis, 1996, s:131 Şekil 6: Tarihsel süreçte siluet giysi formları Kaynak: Davis, 1996, s:132 9

24 Giysi Model Özellikleri ve Form (silüet) İlişkisi Bu bölümde alfabetik giysi formları açıklanmış, bu formlara uygulanabilecek model özellikleri örneklerle sunulmuştur. Şekil 7 : H Giysi formlarına örnekler Kaynak: Rachow, 1987, s:56 H stilinde önemli olan elbisenin geniş veya dar kesimli olması değil, yukarıdan aşağıya doğru inen elbise genişliğinin aynı formda devam etmesi ve H harfine benzemesidir. Bu benzerliğin yanı sıra elbise tasarımında farklı görsel unsurların (cep, yaka, pat, süsleme vb.)eklenmesiyle modeli zenginleştirmek mümkündür. Dikdörtgen vücut tipine sahip kişiler bu formu rahatlıkla kullanabilirler. (Şekil:8) 10

25 Şekil 8: Alfabetik giysi formları (H) Kaynak: Davis, 1996, s:130 Şekil 9: V Giysi formlarına örnekler Kaynak: Rachow, 1987, s:73 V stilindeki elbiselerde önemli olan dış silüetinin yukarıdan aşağıya görünümünde V harfine benzemesidir. Bu benzerliğin yanı sıra elbise, farklı görsel unsurlar ve model özellikleri kullanarak zenginleştirilip, ana kalıp üzerinde birkaç kesim ve kıvrım ile yeni bir model ortaya çıkarılabilir. Üçgen vücut tipine sahip insanların giymesi gereken bir 11

26 formdur. Bu vücut tipinde kalça geniş olduğundan dolayı V formu kullanılarak dikkat omuzlara çekilir. (Şekil:10) Şekil 10: Alfabetik giysi formları (V) Kaynak: Davis, 1996, s:130 12

27 Şekil 11: A Giysi formlarına örnekler Kaynak: Rachow, 1987, s:67 A çizgisinde elbisenin dış kenarında istenen stil sağlandıktan sonra elbisede kullanılacak görsel unsurlar, moda doğrultusunda tasarımcının ilave edeceği özgün model unsurlarıyla tamamlaması mümkündür. Bu stili X stilinden ayıran en önemli özellik; her iki stildeki enine kesiklerin A stilinde kalçada X stilinde belde olmasıdır ve A stilinde belde uygulanabilen görsel unsurlar ile bu stil X e benzetilebilir. Oval vücut tipine sahip kişiler bu formu kullandıklarında, dikkati çok geniş olmayan kalça kısmına çekeceğinden tercih edebilirler. (Şekil:12) 13

28 Şekil 12: Alfabetik giysi formları (A) Kaynak: Davis, 1996, s:130 14

29 Şekil 13: X Giysi formlarına örnekler Kaynak: Rachow, 1987, s:88 X stilindeki elbiselerde önemli olan dış silüetinin yukarıdan aşağıya görünümünde X harfine benzemesidir. Bu benzerliğin yanı sıra elbise, farklı görsel unsurlar ve model özellikleri kullanarak zenginleştirilip, ana kalıp üzerinde birkaç kesim ve kıvrım ile yeni bir model ortaya çıkarılabilir. Kum saati vücut tipine sahip kişiler beli vurgulanmış bu formu rahatlıkla kullanabilirler. (Şekil:14) Şekil 14: Alfabetik giysi formları (X) Kaynak: Davis, 1996, s:130 15

30 Şekil 15: Ampir giysi formlarına örnekler Kaynak: Rachow, 1987, s:101 Ampir stiliyle hazırlanmış kıyafetlerin dış kenarlarında Ampir formu sağlandıktan sonra elbisede kullanılacak farklı görsel unsurlar ve model özellikleri ile zenginleştirilip, ana kalıp üzerinde birkaç kesim ve kıvrım ile yeni bir model ortaya çıkarılabilir.bu stil formuyla tasarlanan kıyafetler de, göğüs kısmı güçlü bir şekilde vurgulanmaktadır. Baklava vücut tipine sahip kişiler bu formu kullanarak dikkati kalın bel bölgesinden alıp göğüs bölgesine çekebilirler. (Şekil:16) Şekil 16: Alfabetik giysi formları (Ampir) Kaynak: Davis, 1996, s:130 16

31 Şekil 17: Çarliston giysi formlarına örnekler Kaynak: Rachow, 1987, s:96 Çarliston stiliyle hazırlanmış kıyafetlerin dış kenarlarında Çarliston formu sağlandıktan sonra elbisede kullanılacak farklı görsel unsurlar ve model özellikleri ile zenginleştirilip, ana kalıp üzerinde birkaç kesim ve kıvrım ile yeni bir model ortaya çıkarılabilir.bu stil formuyla tasarlanan kıyafetlerde, kalça kısmı güçlü bir şekilde vurgulanmaktadır. Ters üçgen vücuduna sahip kişiler bu formu kullanarak dikkati geniş omuzlardan alıp, kalçadaki enine kesikle başlayan genişliğe vererek vücuttaki kusurlu hatları rahatlıkla gizleyebilirler. (Şekil:18) Şekil 18: Alfabetik giysi formları (Çarliston) Kaynak: Davis, 1996, s:130 17

32 Çizgi İnsan gözünün görme sıklıkları vardır. Göz ışığı yansıtan yüzeyi, sınırları ile bütün olarak görme özelliğine sahiptir. İnsanın bilme yetisi de gözün bu yapılaşmasına bağlı olarak yüzey ve biçimleri uzamsal sınırları içinde kavramlaştırır. Biçim ve yüzeylerin sınırları çizgi ile tanımlanır. Çizgi insan beyninin türettiği, gerçekte olmayan ince-uzun görünüm değerinin nesnelleşmiş sembolüdür (Atalayer, 1994, s:146). Giyimde çizgiler, hoşa giden bir görünüm yaratmakta önemli bir faktördür. Çizgiler kıyafet moıdellerinin daha değişik ve göze hoş görünmesini sağlamaktadırlar. Şayet çizgilerin yön ve konumu doğru olarak ayarlanmazsa, giyside aranan güzellik etkisi tam olarak sağlanamaz. İstenen etki yerini karmaşık bir duruma bırakabilir. (ALTINÖZ ve SUVARİ, 2000). Giyimde çizgiler, vücudu daha uzun, daha kısa, daha ince ve daha kalın gösterebilir. Çizgilerle göz aldanması yaratılarak, kalçayı daha küçük ya da daha iri; omuzları, daha dar yada daha geniş ve beli daha ince veya daha kalın göstermek mümkündür. Giyside model iyi seçilmişse, çizgiler yerinde kullanılmış ise, varsa birtakım kusurları kapatır ve görünüme güzellik verir. Model hatalı ise, düzgün bir beden bile kusurlu ve çirkin görünür. Düz çizgi ile eğri çizgi iki uç nokta olarak ele alınırsa arasında pek çok çizgi karakteri yer almaktadır. Çizgilerde uyum ahenk isteniyorsa; benzer karakterde çizgiler, hareket, dinamizm, zıtlık ifadesi isteniyorsa; farklı karakterlerde ve ölçülerde çizgiler kullanılmalıdır (Davis, 1996, s:75). Çizgilerin Giysideki Etkileri Giyimde çizgileri, dikkatin toplanabileceği güzel olan noktalara çekmek amacıyla uygulamak gerekmektedir. Çünkü, giysiyi oluşturan çizgiler çok çeşitli olup en hakim olan çizgi, göz tarafından ilk önce algılanır. Buna modeldeki hakim hat adı verilir. Giysinin görsel unsurlarından birisi olan çizgi, tasarım sırasında değişik amaçlar için kullanılmaktadır. Aşağıda giysi tasarımında kullanılan çizginin çeşitleri ve özellikleri belirtilmiştir. 18

33 i. Düz Çizgiler: Genellikle vücudun daha uzun ya da yüksek gösterilmesi için kullanılan çizgilerdir ve daha dar, sert ve keskin olan eğri çizgilerin tersine konumlandırılırlar. ii. Dikey Çizgiler: Dikey çizgilerin kullanımı, aşağıda verilen nedenlere dayanabilmektedir; Dikey çizgiler, bakan kişilere daha uzun bir bakış açısı ya da hat yönü sağlaması bakımından tercih edilebilmektedir. Tekrarlanan dikey çizgiler ve yakın aralıklı paralel dikey çizgiler, yukarı doğru bir bakış açısı kazandırdığından daha uzun nesneye ilişkin olduğuna yönelik yanılsama oluşturur. Bu nedenle de gerçek genişliğinin algılanması istenmeyen durumlarda tercih edilir. iii. Yatay Çizgiler: genişlik eklenmek istenen ya da vücudun daha kısa gösterilmesi istenilen durumlarda tercih edilebilmektedir. Özellikle vücudun bir parçası gibi tasarlanan yatay çizgiler, yanılsama yaratmaktan ziyade nesneye ilişkin düşünülebilmektedir. Şekil 19: Yatay ve dikey dizgilerin vücut görünüşüne etkisi Kaynak: Ryan

34 Şekil 20: Yatay ve dikey çizgilerle göz aldanması Kaynak: Müller 1950 Şekil 21: Bireyi daha kısa ve Uzun gösterecek, yatay göz aldanması Kaynak: Ryan

35 iv. Yatay çizgiler, vücudun genelinde kullanıldığında genel bir yanılsama oluşturduğundan tercih edilebilmektedir. v. Yuvarlak Çizgiler: Yuvarlak çizgilerin kullanımı, aşağıda verilen nedenlere dayanabilmektedir; Yuvarlak çizgiler, ait oldukları nesneyi her zaman bir hareket içerisindeymiş gibi gösterebilmektedir. Bu bağlamda da yuvarlak çizgiler, özellikle vücut eğrilikleri söz konusu olduğunda tercih edilebilmekte ve vücuda ilişkin kusurların kapatılmasında kullanılabilmektedir. Yuvarlak çizgiler, vücutta yer alan eğimlerin saklanması için de tercih edilebilmektedir. vi. Eğri Çizgiler: Sürekli akan bir görüntü yaratan eğri çizgiler, dikkat çekici unsurlar olmak bakımından, kullanıldığı alanı yumuşatmak adına tercih edilebilmektedir. Bu bağlamda da eğri çizgiler, ince bir kişiye ağırlık eklenmek istendiğinde tercih edilebilmektedir. vii. Zikzak Çizgiler: Zikzak çizgilerin kullanımı, aşağıda verilen nedenlere dayanabilmektedir; Çapraz bağlantı hatları şeklinde konumlandırılan zikzak çizgiler, ani kayma varmış duygusu yarattığından, mevcut nesnenin alanının daha geniş olduğu izlenimi oluşturulmak istenen durumlarda kullanılabilmektedir. Aşağıdaki şekilde Kenzo hazır giyim markasının 2006 yılı ilkbahar-yaz koleksiyonundan giyside çizgi örneklerine yer verilmiştir. 21

36 Şekil 22: Kenzo, 2006 İlkbahar koleksiyonundan giyside çizgiye örnek Kaynak: Erişim Tarihi: Işık Işık, aydınlatma ve renk sağlar; çizgileri, formları, yüzeyleri belirler, yerlerini saptar. Ancak ışık elle tutulamayan bir tasarım elemanıdır. Işık ışınları cisimlerin dış hatlarını, mesafelerini, yerlerini, pozisyonlarını, yüzey yapılarını ve renklerini belirler; bu sebeple kaynağın keskinliğine, parlaklığına ve açısına bağlı olarak etkiler değişir. Giysi tasarımında ışığın etkisinin göz önünde bulundurulması, özellikle aşağıda verilen hususlar bağlamında söz konusu olmaktadır (Costume Design and Fashion, 2013); Işık; aydınlatma ve renk sağlaması bakımından çizgilerin, formların ve yüzeylerin belirlenmesinde önem arz etmekte ve bu belirlemelerin yerlerinin saptanmasını sağlamaktadır. Işık; nesnelerin dış hatlarının, mesafelerinin, pozisyonlarının, yüzey yapılarının ve renklerinin belirlenmesini sağlaması bakımından, nesnenin nasıl algılanacağını da direkt olarak etkileyen bir etmendir. Işık kaynağındaki bir değişimin nesnenin ya da bir giysinin görünümünü değiştirmesi bakımından, ustalıkla kullanılabildiği durumlarda ışık, giysilerin görünümlerinde belirleyici olabilmektedir. Işık, giysi formunun da canlı bir görünüm kazanabilmesini sağlayabilmektedir. 22

37 Işık oyunları, üç boyutlu iç bükeylerin ve dış bükeylerin vurgulanabilmesini sağladığından, hem şekle hem de giysiye farklı bir görünüm kazandırabilmektedir. Işık, girintilerin çıkıntılardan ayırt edilebilmesini sağlaması bakımından, hacmin ve açıların farklı bir nitelikteymiş gibi ortaya konulmasını sağlayabilmektedir. Işık; giysi üzerinde bulunan piliselerin, drapelerin, büzgülerin kendi çizgilerini oluşturabilmelerine olanak sağlayabilmek bakımından, bu görsel tasarım unsurlarına daha doğal bir görünüm kazandırabilmektedir. Işık kaynağındaki bir değişim, figürün ve giysinin hatlarını değiştirebilir (Davis, 1996, s:139). Dokular, ışığa üç şekilde reaksiyon gösterebilirler; yansıtabilirler, absorbe edebilirler (emebilirler) ya da içeri alabilirler. Hangisinin olduğu keskinliği ya da yayılışı açıya, ışık kaynağı tarafından çıkarılan miktara, yüzeyin özelliklerine ve dokunun kalınlığına bağlıdır. Işık, çarptığı yüzeyin ısısını tam manasıyla etkiler. Açık renkli bir yüzeyden daha fazla ışık yansıtırken koyu renkli yüzeyler daha fazla ışık ışını absorbe eder ve bu da ısıya dönüşür. Renk algılaması, ışık ışınlarındaki ve bir yüzey pigmentindeki renklere bağlıdır. Pigment bütün dalga boylarını absorbe eder, ancak bir tanesini, yansıttığı ve bizim gördüğümüz dalga boyunu absorbe etmez. Bu olay seçici emilim diye bilinir. Beyaz ışık, en güçlü dalga boylarının renklerini parlaklaştırıp, diğerlerini donuklaştırır. Loş ışıklarda, daha kısa dalga boyları daha açık, daha uzun dalga boyları daha koyu renkli görünecektir. Parlak ışıklarda renkler sarıya loş ışıklarda ise maviye doğru kayarlar. Böylece, tasarımcı bir giysinin hangi aydınlatmada giyileceğini önceden tahmin ederek ışığın üzerine düştüğü yüzeyin hatlarını, dokusunu ve renklerini kontrol eder ve ışığı dolaylı bir şekilde ustalıkla işleyebilir. Işığın yapısını bilmek, yüzeylerin seçiminde başarı sağlar (Atalayer, 1994, s:165). Aşağıdaki şekilde giysi tasarımında ışığın gücünü ön plana alarak hazırlanmış örnek görülmektedir. 23

38 Şekil 23: Sophia Kokosalaki, 2005 Sonbahar koleksiyonundan ışığa örnek Kaynak: Erişim Tarihi: Giyside Oran Sanatçılar, bilim adamları ve tasarımcılar, araştırmalarını yaparken ya da ürünlerini ortaya koyarlarken orantıları altın orana göre belirlenmiş insan bedenini ölçü olarak alırlar. Leonardo da Vinci ve Corbusier tasarımlarını yaparken altın orana göre belirlenmiş insan vücudunu ölçü almışlardır. Günümüz mimarlarının en önemli başvuru kitaplarından biri olan Neufert te de altın orana göre belirlenmiş insan vücudu temel alınmaktadır. Fibonacci isimli İtalyan matematikçinin bulduğu bir dizi sayıdan oluşan, Fibonacci sayıları olarak da adlandırılan bu sayıların özelliği, dizideki sayılardan her birinin, kendisinden önce gelen iki sayının toplamından oluşmasıdır. Fibonacci Sayıları: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, 377, 610, 987, 1597, 2584,. Fibonacci sayılarının ilginç bir özelliği vardır. Dizideki bir sayıyı kendinden önceki sayıya böldüğünüzde birbirine çok yakın sayılar elde edilir. Hatta serideki 13. sırada yer alan sayıdan sonra bu sayı) sabitlenir. İşte bu sayı altın oran olarak adlandırılır. Altın Oran=1,618 24

39 Giyside Oran Uygulaması Oran prensipleri, giysi tasarımı ve seçiminde de etkili olarak kullanılır. Giysi modellerinde 3:5, 5:8, 8:13 oranları kullanılır. Başka durumlarda bu bölümler, tümü ile ölçüye uymayabilir. Fakat yine belirli bir sınır içindedir. Kadın veya erkek uzun pantolon ve cekette, gömlek veya ceket alanı 3 veya 5, pantolon alanı 5 veya 8, gömlek veya ceket ve pantolonun tümü 8 veya 13 olmalıdır. Şekil 24: Şekil 25: Pantolon ve ceket ilişkisi göze hitap Oranda altın bölüm olarak kabul eden 3:5 orana örnek edilen 3:5:8 in ilişkisine örnek Kaynak: Kırzıoğlu, 1992, s:84 Modaya göre, bu oranın karşıtıda olabilir. Vücudun beden bölümü, daha uzun görünebilir. Bu durum modaya göre değişebilir. Bir ceketin etek çizgisi aşağıda olursa, oran terstir. 25

40 2.2. Giysi Tasarımı İnsanların örtünme istekleri ile başlayan giyinme eylemi önceleri bir ihtiyaç nedeniyle yapılmış olsa da günümüzde önemli bir sektörün oluşmasına neden olan bir eyleme dönüşmüştür. Bu noktada giyinme nedenlerine yer vermek hazır giyim kavramının tanımını yapmaya yardımcı olacaktır. İnsanlar aşağıda sıralanmış olan nedenlerden dolayı giyinmeye ihtiyaç duyarlar: Vücudu sadece dış etkilerden korumak için, İnsan topluluklarının sosyal ihtiyaçlarını karşılayabilmek için, Örtünmek ve gizlenmek için, Süslenmek, güzel olmak, beğenilmek için, Dinçer, insanların giysiye ihtiyaç duymalarının üç farklı faktöre bağlı olduğunu ifade etmiştir. Buna göre insanların giyinmeye olan gereksinimleri aşağıdaki gibi gruplandırılabilir (Dinçer, 1997, s:57): ι. Fizyolojik Gereksinme: Vücudu dış etkilerden, hava şartlarından koruma ve güvenliğini sağlama ihtiyacı vardır. ιι. Psikolojik Gereksinme: Kişiliğini giysi vasıtasıyla ifade etme ihtiyacı söz konusudur. ιιι. Sosyal Gereksinme: Ait olma, inanç, sınıf veya statüyle ilgili mesaj verme, kendini bir gruba ait hissetme ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Yukarıda sıralanan gereksinimlerden ortaya çıkmış olan giyinme ihtiyacı zamanla hazır giyim sektörünün oluşmasına öncülük etmiştir. Bu bağlamda ticarette insan yaşamının ayrılmaz bir parçası olan hazır giyim önemli bir yer tutmaktadır. Ticari alanda hazır giyimi tüketiciye sunan üretim sanayisi olan hazır giyim sanayi oluşmuştur. Hazır giyim, istatistik yöntemlerden yararlanarak bulunan, ortalama vücut ölçüleri esas alınarak seri halde üretilen ve tüketici kitlesinin ölçülerine ve beğenilerine göre satılan, giyim eşyalarının tümünü kapsamaktadır (Çoban ve Kılınç, 2002, s:21). 26

41 Bayan hazır giyim sektöründe giysi tasarlanması kişiye özel kıyafet dikimini ifade etmektedir. Dış görünüşüne erkeklere göre daha fazla önem veren bayanlar için giyinme bazı zamanlarda temel ihtiyacın dışına çıkarak bir yaşam biçimine dönüşmektedir. Bayanlar için giyinmenin bir yaşam biçimine dönüşmesini fark eden tasarımcılar buradan yola çıkarak çeşitli bayan giysisi tasarlamaya başlamışlardır. Güçlü bir sektöre dönüşen bayan hazır giyimi tasarımında çeşitli ürünler görmek mümkündür. Belirli giyim sınıfları altında tasarlanan bu giysiler moda kavramı ile birleştirilerek kadınların beğenisine sunulmaktadır. Bayan hazır giyim tasarımı için önemli olan bayan giyim sınıflandırması aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Tablo 1: Bayan Giyim Sınıflandırması Yukarıdaki tablo 1 de görüldüğü gibi bayan hazır giyim tasarımı belirli sınıflamalar altında çok çeşitli ürünler olarak yapılmaktadır. Herkesten farklı ve şık giyinme arzusunda olan bayanlar için tasarımcıların varlığı oldukça önemlidir. Bu nedenle bayan hazır giyim sektöründe giysi tasarımı ve tasarımcılar önemli bir yere sahiptir. Aşağıda bayan hazır giyim sektöründe tasarımın önemi başlıklar halinde açıklanmıştır. 27

42 Giysi tasarımı, desenden dikime kadar giysi üretiminde toplumun isteklerine ve işletmenin politikasına uygun, bir sonraki sezonun moda ürünlerini tüketici beğenisine sunmak için yapılan çalışmaların tümünü kapsamaktadır (Aydın ve Çakar, 1993, s: ). Tasarımcı çizgi, biçim, oran, renk, ton, doku, hareket, öz, bütünlük gibi tasarım öğelerini doğru olarak kullanmalıdır. Giysi tasarımında anlatım elemanları ve tasarım öğelerinin doğru kullanması ne kadar önemli ise giysinin fonksiyonelliği ve üretim teknolojisi de o kadar önemlidir (Tansoy ve diğerleri, 1994, s:72-81) Giyside Model Özellikleri Giyimde Kullanılan Kuplar Çizgiler gözleri her zaman yanılttığından çizgi hileleri kullanılarak daha güzel görünüm sağlanılabilir. Kıyafetlerde kullanılan kupların alan kullanımı yönünden de önemi büyüktür. Yani dikişlerin meydana getirdiği alanlar gözü aldatmaktadır. Enine kesikler boyu daha kısa ve boyuna kesikler boyu daha uzun göstermektedirler. Örnek olarak önden açık düğmeli boydan dikilmiş bir elbise, etek kazaktan oluşan bir giysiye oranla daha uzun göstermektedirler. (ALTINÖZ ve SUVARİ,2000). Enine Kesikler: Giysiler, belden kesik veya büzgülü olarak hazırlanmışsa daha geniş bir görüntü yaratılmış olur ve aynı zamanda boyu kısaltır. İki parçalı kıyafetler ise tek renk değillerse, aynı etkiyi oluşturacağından estetik bir görüntü sağlamazlar. Boyuna Kesikler: Boyuna kesikler kişiyi daha uzun gösterirler. Aynı zamanda zayıf görünmeyede neden olurlar. Piliseler Pilise, basitçe katlamak, bir şeye belli bir düzen içinde kıvrım, kat vermek anlamına gelir. Pililer hareket kolaylığı sağladığı gibi görsel olarak da güzel bir görünüm sağlamaktadır. Etekte, blüzde, kol ve yaka da sıkça kullanılmaktadır. Bunun yanında giysi parçalarında bir detay olarak da karşımıza çıkmaktadır. Akordion pili, güneş pili, keskin pili, serbest pili, pilikaşe, kristal pili gibi çeşitleri vardır. Pililerin görünümleri, dayanıklılığı kumaşın cinsine göre farklılıklar göstermektedir. Bu anlamda da kumaş seçimi büyük önem taşımaktadır. Giysilerde piliselere örnek olarak aşağıdaki şekil gösterilmektedir. 28

43 Şekil 26: Giysilerde piliselere örnek Kaynak: Erişim Tarihi: Drapeler Drape, kumaşın fiziksel ve mekanik performanslarına bağlı olarak kumaş dökümünü ifade etmektedir. Giysi tasarımında drape denildiğinde, kumaşa belirli bölgelerde katlı, dökümlü bir form ve görüntü kazandırılması anlaşılmaktadır. Drape, hem estetik olarak giysiye bir değer katar, dokusal, görsel bir efekt oluşturur, hem de fonksiyonellik katar; yani giysiye esneklik ve rahatlık kazandırır. Giysilerde drapelere örnek olarak aşağıdaki şekil gösterilmektedir. Şekil 27: Giysilerde drapelere örnek Kaynak: Erişim Tarihi:

44 Yakalar Yaka, kısaca giysilerin boyna gelen bölümüne eklenen ve çeşitli şekillerde olan parçası olarak tanımlanabilir. Yaka çeşitleri genel olarak şunlardır: i. Kesim şekline göre yaka çeşitleri: V kesimli yaka, C kesimli yaka, açık kesimli yaka, yırtmaç şeklinde kesimli yaka, kayık kesimli yaka Şekil 28: Giysilerde kesim şekillerine göre yaka çeşitlerine örnekler Kaynak: Erişim Tarihi: ii. Parça sayısına göre yaka çeşitleri: Tek parçalı yaka, parçalı yaka Şekil 29: Giysilerde parça sayısına göre yaka çeşitlerine örnek Kaynak: Erişim Tarihi:

45 ιϖ. Modeline göre yaka çeşitleri: Dik (hakim) yaka, devrik yaka, şal yaka, bisiklet yaka, mendil yaka, denizci yaka, bebe yaka, geniş yaka, balıkçı yaka, oyuk yaka Şekil 30: Giysilerde modeline göre yaka çeşitlerine örnek Kaynak: Erişim Tarihi: ϖ. Gömlek yaka çeşitleri: Atatürk yaka, düğmeli yaka, iğneli yaka Şekil 31: Giysilerde gömlek yaka çeşitlerine örnekler Kaynak: Erişim Tarihi: Kol Ağızları ve Manşetler Gömleğin kol ağzına geçirilen, genellikle çift katlı kumaştan yapılan bölüm olarak tanımlanabilir. Giysilerde kullanılan manşet çeşitleri genel olarak şunlardır: 31

46 i. Viyana manşeti: Ütü istemeyen kumaşlardan olan, aşınmaya karşı önlem olarak yapılan manşet şeklidir. Yuvarlak kenarlı ve üstte katlanan kısmı düğmesizdir. ii. Duble manşet: Dışa kıvrılarak üst üste bindirilen katlardan oluşan manşet Büzgüler Büzgü, dikişte kumaşın bir ucundan istenilen yere kadar geçirilen bir ipliğin çekilmesiyle oluşan, kumaşın bolluğunu azaltan sık, küçük kıvrım olarak tanımlanabilir. Giysiye farklı formlar kazandırmada sıkça kullanılan büzgüler, aynı zamanda fonksiyonel açıdan da giysiye bolluk ve rahatlık sağlamaktadır. Aşağıdaki şekilde giysilerdde büzgüye örnek gösterilmiştir. Şekil 32: Giysilerde büzgüye örnek Kaynak: Erişim Tarihi: Kapamalar Giyside iki parçayı bir araya getiren çeşitli aksesuarlar ya da detaylar olarak da tanımlanabilir. Çeşitli fermuarlar, düğmeler, biritler, bağlamalar gibi. En önemli kapama çeşitleri şunlardır: 32

47 i. Uç uca kapama ii. Tek sıra düğmeli kapama iii. Kruvaze (çift sıralı) kapama iv. Asimetrik kapama v. Sarmalı kapama: Giysinin bir tarafını diğerinin üstüne sarıp kemer, kuşak, düğme veya çıtçıtla tutturulan kapama şeklidir. vi. Patletli gizli kapama: Bir yırtmaç kapağının altına yerleştirilmiş düğmeler veya fermuar ile kapatılan kapatma şeklidir. Aşağıdaki şekilde giysilerde kapamalara örnekler gösterilmiştir. Şekil 33: Giysilerde kapamaya örnekler Kaynak: Erişim Tarihi: Fırfır ve Volan Fırfır, giysi kenarlarına dikilen kırmalı veya büzgülü süs, farba, farbala olarak tanımlanabilir. Volan ise, giysilerinin etek ucu, kol gibi yerlerine verev kesilmiş kumaştan yapılan süs olarak tanımlanabilir. Fırfırların, çift fırfır, pileli fırfır, zikzag fırfır gibi türleri vardır. Düz kumaş bantlarından elde edilen pileli veya büzgülü fırfırların dışında değişik 33

48 kesim şekilleriyle elde edilen volanlı fırfırlar da kullanılmaktadır. Aşağıdaki şekilde giysilerde fırfır ve volana örnekler gösterilmiştir. Şekil 34: Giysilerde fırfır ve volana örnek Kaynak: Erişim Tarihi: Etek Ucu Formları Etek ucu formları giysinin kullanım şekline ve estetik görünümüne göre çeşitli şekillerde olabilmektedir. Aynı zamanda dekoratif bir unsur olarak da karşımıza çıkmaktadır. Büzgülü, volanlı, fırfırlı, püsküllü, pilili gibi çeşitleri vardır. Aşağıdaki şekillerde etek ucu formlarına örnekler gösterilmektedir. Şekil 35: Giysilerde etek ucu formlara örnekler Kaynak: Erişim Tarihi:

49 Cepler ve Kemerler Cep, genellikle bir şey koymaya yarayan yada dekoratif amaçlı olarak kullanılan, giysinin belli bir yeri açılarak içine yerleştirilen yada üzerine dikilen parça olarak tanımlanabilir. Başlıca cep çeşitleri ise şunlardır: Yan cep, arka cep, dış cep, fleto cep, üstten takma cep, çerçeveli takma cep, torba cep, pervazlı cep, verev cep. Kemer genel olarak, bele dolanan, kumaş, deri ya da metalden yapılan belbağı olarak tanımlanabilir. Başlıca kemer çeşitleri şunlardır: Kendinden kemer, yarım kemer, kordon kemer, tokalı kemer, yalancı kemer,gizli kemer Aşağıdaki şekillerde giysilerde ceplere ve kemerlere örnekler gösterilmiştir. Şekil 36: Giysilerde ceplere örnekler Kaynak: Erişim Tarihi:

50 Şekil 37: Giysilerde kemere örnek Kaynak: Erişim Tarihi: Yırtmaçlar, Robalar Yırtmaç kısaca, genellikle etek, paça veya kolda dikilmemiş açıklık olarak tanımlanabilir. Fakat günümüzde dekoratif amaçlı görünüm için giysinin çeşitli parçalarında, çeşitli şekillerde kullanılmaktadır. Yırtmaç şekillerinin başlıcaları şunlardır: Bantlı yırtmaç, pileli yırtmaç, bağlı yırtmaç, kapalı yırtmaç, kıvrılmış kenarlı yırtmaç, Dior yırtmacı, binici yırtmacı, yalancı yırtmaç. Roba, bir giysinin göğüsle omuz arasında kalan bölümüne eklenen parça olarak tanımlanabilir. Conta ise pantolonun arka bedenin üst kısmında bulunan, arka orta dikişinde geniş olarak başlayıp yan dikişe doğru incelen, kendi kumaşından veya yardımcı kumaştan yapılan giysi parçasıdır. Conta genellikle jean pantolonlarda ve eteklerde kullanılmaktadır Giyside Süsleme, Desen ve Motif Özellikleri Desen Desen kumaş üzerinde şekillerin, çizgilerin, boşlukların kumaş içerisinde veya üzerinde renklerle düzenlemesi olarak tanımlanabilir. Desen çizgi, boşluk, ve şeklin 36

51 fiziksel ve psikolojik etkilerini düzene sokar. Giysi tasarımında desen kullanımı, giysilerin görselliğini aşağıda verildiği kapsamda etkilemektedir (Costume Design and Fashion, 2013); Giysi tasarımında kullanılan desenin büyümesi, giysinin de büyümesini gerektireceğinden, bu husus göz önünde bulundurularak tasarım yapılmalıdır. Desenlerin uç noktalarının, giysinin uç noktaları ile kesişmesine ya da bu noktaları vurgulamasına özen gösterilmelidir. Kilolu bir insanın üzerinden geniş desenler, özellikle sık tekrarlar içerdiğinde boyuta vurgulama yaptığından, bu nitelikteki bireyler için küçük desenlerin kullanılmasına özen gösterilmelidir. Yönsel ya da yön bildiren desenler, vücut üzerinde de belirli yönlere işaret edebileceğinden, bu tür desenlerin kullanımında bu hususa dikkat edilmelidir. Desenlerin oluşturulmasında renk ve çizgiye ağırlık verilmesi, zıtlıkların belirginleşmesine neden olacağından, tasarımda bu husus göz önünde bulundurulmalıdır. Giysi tasarımında yer verilecek desenin, giysinin genel karakteri ile uyumlu olmasına özen gösterilmelidir. Kullanılan her yöntem, modelin etkilerini güçlendirir, zayıflatır, daha usta bir hale getirir ya da çok yönlü hale getirebilir. Desenin etkileyiciliği genellikle motiflere ve onların birbiriyle olan ilişkilerine bağlıdır. Stilize etme çıkarım yöntemleriyle ilginç motif şekilleri veya kısımları var olabilir veya oluşturulabilir. Motif boyutundaki faklılıklar gözü model üzerine çeker, büyük motifler hoş bir şekilde baskın olur ve küçük olanlar büyüklere destek olur. Boyutlar ve şekillerde eş olma durumu ise tekdüzeliğe yol açabilir. Geometri, büyüklük, boşluk, derinlik mesafe illüzyonları ve çizgi, boşluk ve büyüklüğün fiziksel etkileri ve görünen bütün boyut, yönsel etkiler ve bunların çoğu model üzerinde şöyle görülmektedir (Davis, 1996, s:201): 37

52 ι. Motifler büyüdükçe modellerde büyür. ιι. Model büyüklüğündeki uç noktalar motif büyüklüğündeki uç noktaları vurgulamaktadır. Ağır bir insan üzerinde geniş motifler tekrar etmek suretiyle boyutu vurgulamaktadır, küçük modellerle zıtlıklarla vurgu yapmaktadır. Küçük insan üzerindeki ufak motifler narinliğe vurgu yapmaktadır, geniş motifler aşırı gücü vurgulamaktadır. ιιι. ιϖ. Yönsel modeller vücut üzerindeki yönleri vurgulamaktadır. Renk ve çizgilerin uç zıtlıkları büyütür, narin zıtlıklar küçültür. Aşağıdaki şekilde giysi tasarımı içerisinde desenin önemini vurgulayan görsele yer verilmektedir. Şekil 38: Andrew GN, desen örneği Kaynak: Erişim Tarihi: Kıyafetlerin oluşturulmasında model seçimi kadar desen seçimi de önemlidir. Bu yüzden desenlerin meydana getirdiği özellikleri de bilmek gerekmektedir. Çizgili kumaşlar bu konuda en başta gelen kumaş türleridir. Çizgiler ince kalın oluşuna, çizgi aralıklarının az çok oluşuna göre değişik görüntüler verirler. Genel olarak boyuna çizgiler uzun, enine çizgiler kısa göstermektedirler. Ancak bu çizgilerin uygulanış biçimleri bu genel kuralı değiştirebilmektedir. Örnek verirsek; boyuna çizgiler çok ince ve 38

53 sık kullanılmış iseler uzaktan bakıldığında bir bütün oluştururlar, dolayısıyla görüntü genişlemez. Şayet çizgi aralıkları geniş olursa göz bir çizgiden diğerine atlamak suretiyle görüntüyü genişletecektir. Ayrıca çizgiler desenli de olabilir. Bu durumda desenler ve renkler görünüşü etkilemektedirler. Bir kimse için çok uygun olan çizgi, diğer bir kimse için hiçte uygun olmayabilir. Çizgili kumaş alırken kişinin vücut özellikleri dikkate alınarak seçim yapmak uygun olacaktır. Diğer desenlerin vücuttaki görüntüleri çizgili kumaşlardan farklıdır. Genel olarak desenli kumaşlar düz renk kumaşlardan daha şişman gösterirler. Renkler birbirine yakın ve desenler de orta büyüklükte olursa hemen hemen herkeste güzel duran görüntüler elde edilmiş olur. Açık ve parlak renklerle, kuvvetli kontraslar büyük motiflerde sergilenirse görünüş büyütülmüş olur. Bu tür giysiler şişmanlarda hiç iyi görünmezler. Bütün yüzeyi kaplayan karışık, küçük desenli ve koyu renk kumaşlar görüntüyü küçültür yani daha az şişman gösterirler. Büyük puanlar şişman, küçük puanlar zayıf gösterme özelliğine sahiptirler. Yuvarlak desenler yuvarlaklık hissi vermekte olduklarından zayıflar üzerinde iyi görünürler. Kumaş deseni ve rengi ne tür olursa olsun özel bordürler fırfırlar ilgiyi ve görüntüyü bu noktalara çekerler. Yani etek ucundaki bordür deseni dikkati bacaklara, yaka kısmındaki bordür deseni dikkati yüze çekecektir. Ancak enine kullanılan bordür desenleri boyu keser bu yüzden uzun boylularca tercih edilmelidir. Doğaldır ki ilginin çekileceği kısımların güzel olması gereği de unutulmamalıdır. Kısa boylu kişiler ön ortasında boydan boya bordür desen kullanırlarsa boyları daha uzun görünebilir. İki ince bordür yanyana kullanılıyorsa aralarında fazla boşluk olmamalıdır. Aksi halde şişman bir görüntü oluşur. Desen bütün motiflerin tümüdür. Motif ise, örnekteki tek ünitedir. Kumaşta desen, çok defa bütün örnekteki motiflerin tekrarı ile yaratılır. Motifler: Geometrik, doğal, stlize ve karışık olarak sınıflandırılır. Uzun Boylular: İnce, uzun ve mütenasip vücutlu bir kişi, kumaş seçmekte sıkıntı çekmez: onun hoşlanması, yeterlidir. Vücudu oranlı ve güzel olduğundan, hatların belirginleşmesinde sakınca yoktur. Bununla beraber, kalın kaba dokumalar, onun vücudunun güzelliğini arttırmaz. Çünkü, onu kalın gösterir. Uzun, zayıf ve kemikleri çıkık vücutlu kimse, vücut hatlarına yuvarlaklık veren dokumaları seçebilir. Dokuma veya kumaş, orta kalınlıkta ve iyi döküm yapan, yeteri 39

54 kadar yumuşak olmalıdır. Vücudun dış hatlarını ortaya koyan, vücudu saran ve şeffaf kumaşlardan kaçınılmalıdır. Sert ve kalın kumaşlarla çıkıntılı bölümler, gözden uzaklaştırılır. Kısa Boylular: Kısa ve tıknaz kişiler, şişman görünüşünü en aza indirecek, uygun kumaşı kullanabilirler. Böylelerine, yumuşak ve mat kumaşlar, hafif yünlüler, ince yün taklitleri, yumuşak ipekliler ve ipek taklitleri çok yakışır. Desenli kumaşta motifler, zeminin tamamını kaplamalıdır ki, vücudun dış hatlarını belirginleştirmesin. Böylece vücudun şişmanlığı ortaya çıkmasın. Parlak, sert, kalın dökük veya şeffaf kumaşlar, büyük damalı iri motifli kumaşlar ve uzun tüylü kürkler, vücut yapısının görünüşünü arttırır; kişiyi daha yuvarlık gösterir. Bu kumaşları, kullanmaktan kaçınmalıdır. Vücut Kusurları: Geniş kalçalı kişiler, vücudun yuvarlaklığını belirgin yapan kumaşları seçmekten kaçınmalıdırlar. Desenli kumaşlar, belirsiz ve hafif desenlerde olmalıdır. Vücutta denge sağlanmasına yardım etmesi bakımından, yakada kürk kullanılabilir. Beden kısmı geniş olanlar, hafif ve sert olmayan mat kumaşları kullanmalıdır. Düz kumaşlar, desenli olanlardan daha iyidir. Kalın ve parlak kumaşlar, vücudu geniş gösterir. Dökük ve şeffaf kumaşlar, kolun üst kısmını ve göğüs çizgisindeki çıkıntıları ortaya koyar. Bu nedenle, bu tip kumaşları kullanmamalıdırlar. Fiyonk ve Kurdele Fiyonk kısaca kelebek biçiminde bağlanmış kurdele olarak tanımlanabilir. Giysi detaylarında sıkça kullanılan fiyonklar, kurdeleler ve bağlamalar dekoratif olarak hoş bir görünüm sağlarlar. Bunun yanında fonksiyonel açıdan da önem teşkil etmektedir. Giysilerde fiyonk ve kurdeleye örnek olarak aşağıdaki şekil gösterilmektedir. 40

55 Şekil 39: Giysilerde fiyonk ve kurdeleye örnek Kaynak: Erişim Tarihi: Nakış ve Aplikeler Bir yüzey tasarım elementi olan nakış, genellikle kumaş üzerine renkli iplikler veya sırma ve sim kullanarak elle veya makineyle yapılan işleme olarak tanımlanabilir. Aplike ise, düz ya da desenli bir kumaştan kesilmiş motiflerin bir başka kumaşa işlenmesi olarak tanımlanabilir. Aşağıdaki şekillerde Cacharel, Max Azria, Temperley ve Kenzo koleksiyonundan giysi üzerine renkli ipliklerle işlenmiş çeşitli desenlerdeki nakış ve apliklere örnekler görülmektedir. 41

56 Şekil 40: Giysilerde nakış ve apliklere örnekler Kaynak: Erişim Tarihi: Makromeler, Patchworkler ve Kapitoneler Makrome, kısaca kalın iplikle veya farklı herhangi bir malzemeyle elde örülmüş iş olarak tanımlanabilir. Patchwork ise çeşitli şekillerde kesilmiş ve farklı desenlerdeki kumaşların belli bir düzen içerisinde birleştirilmesi olarak tanımlanabilir. Kapitone, içi pamuk veya çeşitli malzemelerle doldurularak dikilmiş, döşemelik veya giyim eşyası yapımında kullanılan kumaş olarak tanımlanabilir. Aşağıdaki şekillerde giysilerde makromelere, pachworklere ve kapitonelere örnekler verilmiştir. 42

57 Şekil 41: Giysilerde makromelere örnek Kaynak: Erişim Tarihi: Şekil 42: Giysilerde patchworke örnek Kaynak: Erişim Tarihi:

58 Şekil 43: Giysilerde kapitoneye örnek Kaynak: Erişim Tarihi: Giysilerde Kumaş Özellikleri Doku giysi tasarımın en temel unsurlarından birisidir. Tüzcet doku kavramını, iki boyutlu plastik değerlerden (çizgi, biçim, ton, renk) üçüncü boyuta (form) geçerken bir ara eleman olarak tanımlamıştır. Doku, bir yüzeyin nasıl bir hissiyat oluşturduğunun ifadesi olarak değerlendirilebilmektedir. Bu yönüyle de dokular, aşağıda verildiği şekilde iki şekilde incelenebilmektedir (Costume Design and Fashion, 2013); Doku, rengi değiştirir. Fakat dokularda kullanılan aynı boyalar, farklı renkler oluşturulur. Saten gibi parlak kumaşlar, ışığı öyle yansıtırlar ki renkler parlar ve daha kuvvetli hale gelir. Flanel gibi donuk kumaşlar, ışığı yutar ve rengin daha az kuvvetli görünmesine yol açar. Ayakkabılar, çoraplar, elbiseler, şapkalar ve eldivenler, farklı farklı dokulardan yapılırlar. Bu nedenle, bunlar arasında ender olarak tam bir renk uygunluğu olabilir. Işığı farklı şeklilerde yutan veya yansıtan dokumalar. Renklerin ton değerini değiştirirler. Görsel Dokular: Nesnenin yüzeyinde direkt olarak göründüğünde kumaş dokusu ile ilgili bilgilendirmede bulunan dokuları ifade etmektedir. 44

59 Dokunsal Dokular: Bir nesnenin yüzeyine dokunulduğunda kumaş dokusu hakkında bilgilendirmede bulunan dokuları ifade etmektedir. Doku çevremizi saran, tabiat ve insan yapısı bütün yüzey ve formları karakterize eden önemli bir eleman olarak karşımıza çıkmaktadır (Tüzcet, 1967, s:1) Kamlık ise dokuyu bir maddenin fizik yapısının yüzeyde görünümü, içyapının dışa vurumu olarak tanımlamaktadır. Kamlık a göre yüzeye vuran iç doku içte aynen kalsa bile dışarıda çeşitli sebeplerle değişebilir. Bu değişim tabiat etkisi ile olduğu kadar insanların isteği ile de olmaktadır (Kamlık, 2010, s:10). Başka bir değişle, yüzeylerin dokunsal değerine doku adı verilir. Bu doğanın kendi yapısal özelliğidir. Bu tür dokulara gerçek-doğal dokular adı verilmektedir. Dokunma duyularımıza etki etmeden yalnızca gözle doğal doku etkilerini yaratan faktöre vizüel dokular denilmektedir. Her şeyin doğal bir dokusu vardır. Pürüzler, düzlükler, yumuşaklıklar, sertlikler, girinti ve çıkıntılar dokunsal ifade ve etkilerdir. Bunlara göre doğal dokular iki zıt kutupta algılanmaktadır. Bu dokular; Sert-Pürüzlü dokular ve Düz-Yumuşak dokular olmak üzere ikiye ayrılır. Tekstil çalışmalarının çoğu kumaş kompozisyonu ve özellikleri üzerine odaklanmıştır. Şifondan yünlüğe, sağlam çadır bezine kadar bütün kumaşların doku varyasyonları dört faktöre bağlıdır; iplik içeriği, iplik yapısı, kumaş yapısı ve son işlemler. Görsel ve dokunsal madde ya da yapıyla ilgili dokunsal zevk de giysi oluşturulması sırasında ya da ondan önce kumaşa ilave edilebilir. Düz ve pürüzsüz bir kumaş bal peteği şeklinde iğne işi ile büzgülerle, kırma ve pililerle, büzmelerle, kapitoneyle, fırfırlarla, sutaşı süslemeleriyle, nakış ve aplikeyle dokulu bir hale dönüştürülmektedir. Giysilerde oldukça önemli olan doku unsuruna örnekler aşağıdaki şekilde verilmiştir. 45

60 Şekil 44: Junya Watanabe, 2000 Sonbahar koleksiyonundan dokuya örnek Kaynak: Erişim Tarihi: Parlak Dokumalar - Mat Dokumalar: Parlak kumaşlar, ışığı aksettirir ve giyenin vücut görünüşünü artırır; giyeni, geniş gösterir. Kumaşın rengi, parlaklığı ile yoğunlaşır. Vücudun dış hatları, belirginleşir. Şunu söyleyebiliriz: Çok zayıf veya şişman kişilerin bu tip dokumaları giymeleri yanlıştır. Şekil 45: Parlak dokumalara örnekler Kaynak: Erişim Tarihi:

61 Şekil 46: Mat dokumalara örnekler Kaynak: Erişim Tarihi: Yumuşak - Dökük Kumaşlar: Yumuşak ve dökük kumaşlar, vücudu sardığından, bütün vücut hatlarını ortaya koyar. Bu tip kumaşlar, genellikle çok esnediği gibi dizler, dirsekler ve arkada çıkıntılar oluşturarak slüeti bozuk gösterir. Örme giysiler de aynı etkiyi yapar: Örgü veya jarse gibi vücudu saran kumaşların, size yakıştığına emin olmadıkça, giymemeniz gerekir. Şekil 47: Yumuşak dökük kumaşlara örnekler Kaynak: Erişim Tarihi:

62 Sert Kumaşlar ve Kalın Kumaşlar: Dökük kumaşlar, slüeti belirginleştirir, vücut hatlarını gösterir. Sert kumaşlar ise, slüeti gizleyerek gövdedeki kusurları kapatır. Vücuda tam oturmadığından, kalın bir görünüm verir. Bunun için kalın kumaşlar, vücut kusurlarını ( özellikle zayıf kimselerde), kapatmak için kullanılır. Özenle biçildiği ve dikildiği zaman bu tip kumaşlar, bedene tam oturmadığından, vücudun çıkıntılı bölümlerine ilgiyi çekmez. Böylece, vücut şekli uygun oranda görünür. Sert kumaşlar, uzun boylu, orta ve zayıf vücutlar için uygundur. Buna karşın, küçük görünmeyi istemeyen, ufak yapılı kimseler, bu tip kumaşları giymekten kaçınmalıdırlar. Şişman olanla, bu tip kumaşlarda daha şişman görünürler. Şişmanlar, orta kalınlıktaki kumaşları seçmelidirler. Şekil 48: Sert - kalın kumaşlara örnekler Kaynak: Erişim Tarihi: Renk Renk tasarım unsurları içerisinde önemli olan bir faktördür. Atalayer e göre renk, ses gibi bir titreşim olayıdır. Kırmızı en düşük titreşime, en uzun dalga boyuna sahiptir. Rengi belirleyen özellik maddidir. Bunun için ışık, görünen yüzey, gören göz üçlemesi 48

63 gerekmektedir. Işık enerjisindeki farklı titreşim sayısı ve dalga uzunluğu çeşitli renkleri belirleyen maddi faktörlerdir. Kırılan ve renk spektrumu içerisinde ışık ışınlarının bükük bir prizmadan geçerek farklı ışık yoğunlukları meydana getirmesi şeklinde oluşan renkler, giysi tasarımının temel elementleri arasında değerlendirilmektedir. Genel olarak değerlendirildiğinde, renkler, aşağıda verilen bağlamda sınıflandırılabilmektedir (Textile & Fashion, 2013); i. Birinci Renkler: Kırmızı, sarı ve mavi gibi üç temel ana rengi ifade etmektedir. ii. İkincil Renkler: İki ana birincil ya da ana rengin kombinasyonu ile elde edilen renkleri ifade etmektedir. iii. Tersiyer Renkler: Birinci ya da ikincil renklere bir üçüncü renk karıştırılması ile elde edilen renklerdir. Işık da bileşimi bakımından değişik durumlar içermektedir (Atalayer, 1994, s:182). Atalayer giysi tasarımda rengin özelliklerini aşağıdaki gibi sıralamıştır: Belirli dalga boyuna sahip tek bir ışık olabilir. Bu tür ışıklara yalın ışık adı verilmektedir. Birden fazla tek renkli ışıktan oluşabilir. Belirli dalga boyları arasındaki bütün ışıklardan oluşabilir. Işık ve renk bir enerjidir. Işık ve renk tayfın en küçük bir elektro manyetik alanıdır. Renk gözle algılanan bir ışık olayıdır. Işığın eşya üzerine çarpması ile yansıyan ışınlardan, gözle duyumsayıp algılanabilen bir elektro manyetik olaydır Prizmadan geçen ve Solar Spectrum diye adlandırılan renk kuşağındaki renkler şunlardır: Kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, mor. Bu altı renkten sarı, kırmızı, mavi ana renklerdir. Gördüğümüz binlerce renk bu üç rengin çeşitli oranlarda karıştırılmasıyla ortaya çıkmaktadır. Tayf renklerinin tümü hem ışık renkleri içinde, hem de pigment renkleri içinde yer almaktadır. Işık alan tüm cisimlerin rengini üç renk faktörü belirlemektedir: 49

64 ι. Öz renk, objenin asıl rengi ιι. Işığa göre değişen renk (tonal renk) ışık ve gölgenin etkisi sonucu değişen renk ιιι. Yansıma renk, çevredeki diğer objelerden yansıyan renk Bu üç faktörü de ışığın rengi, ışığın yoğunluğu aradaki atmosfer etkilemektedir. Rengin bir görevi onun enformasyon (bildirişim) işlevi ile ilgilidir.çünkü renk yoğun bir dildir. Bazı anlamlar bildirir. Bu rengin en önemli görevidir. Rengin dil işlevi doğal durumdur. Rengin ikinci görevi ise insanların onunla belli bir çevre yaratmalarıdır. Bu aynı zamanda rengin ortam yaratma görevidir ve insanların bir buluşudur. Kısaca söylemek istersek rengin insanlar için ya dil (bildirisim-komunikasyon) ya da cevre kalitesi olarak anlamı vardır. Giysiler, insanların kendilerini değişik renklerle ifade etmelerini sağlamaktadır. Renk giyimde önemli bir faktördür ve giysilerde kullanılan renkler kişiliğin bir tür ifadesidir. Giyim için seçilen renkler, kişinin zevkini, renk uyumundaki bilgi ve becerisini ve kendine olan güvenini gösterebilmektedir. Kişinin düşüncesini yansıtması açısından büyük önem taşıyan giyim tercihleri, o kişinin bilgisi, seçimleri ile ilgili, kişinin toplumsal konumunu da belirleyen güçlü bir tavırdır. Tarih boyunca çeşitli milletlerin ve insan topluluklarının dinleri, medeni durumları, örf ve adetleri değişik olduğundan, giyim kuşam şekilleri de farklılık göstermiştir. Kıyafetlerde dini inanışların, iklim şartlarının, medeniyetlerin, mesleklerin, mizaç ve huyların hatta ekonomik şartların ve diğer sosyal faktörlerin büyük etkisi olmuştur. Kişi giysisini ve rengini seçerken onu kendisine yaklaştırma isteğinin yanı sıra giysinin ona ne kadar prestij sağlayacağını ve kendisini başkalarından ne kadar ayıracağını düşünmektedir. Başkalarıyla farklılaşma aracı olarak kullanabilmektedir. İnsanların kişilik yapısı, geçirdiği çocukluk dönemi, aldığı eğitim, yaşam biçimi, içinde bulunduğu toplum, ekonomik düzeyi, vücut yapısı, moda, iklim gibi faktörler renk tercihlerini etkiler. İnsanlar giysi renklerini psikolojik durumlarını yansıtmak amacıyla da kullanabilirler. Giysideki renk tercihleri konusunda modanın da etkisi büyüktür. Kişi, toplum tarafından kabul görmek amacıyla karakteriyle bağdaşmayan renkleri bile giyiminde kullanabilir. Bazen de kişiliğini yansıtmayan renkleri moda olsa bile kullanmaz. Bunun nedeni kendi kişiliğini yansıtmadığını düşünmesidir. Giyside renk tercihinde mevsimlerin de etkisi vardır. Farklı tonlardaki renklerin güneş ışığını yansıtma ve absorbe (yutma) etme 50

65 gibi özellikleri olduğundan yaz ve kış gibi mevsimlerde giysi renginin önemi büyüktür.giysilerde rengin önemi örnek olarak aşağıdaki şekil gösterilmektedir. Şekil 49: Issey Miyake, Flying Saucer, 1994, giyside renk örneği Kaynak: Frankel, 2001, s:42 Şekil 50: Elie Saab, 2006 Sonbahar koleksiyonundan polykromatik renk armonisine örnek Kaynak: Erişim Tarihi:

66 Renk Seçimi Renkler duygularınızı ve ne kadar rahat hissettiğnizi ortaya çıkaran faktördür. Kullandığınız renkler kişiliğinizi çözmek amacıyla bile kullanılır.günlük yaşantımızda çok önemli yer tutan renklerin, kumaş seçmede de bir rolü bulunmaktadır. Güzel giyinmede, dikkat çekici unsurlardan birinin de renk olduğu bilindiğine göre, konunun önemi açıkça ortaya çıkmaktadır (ALTINÖZ ve SUVARİ, 2000). Siyah: Zariftir ama ölüm, yas veya ağırlığı çağrıştırır. Herkes giyebilir. Kiri göstermez, Tercihler konusunda kararsızlık yaşandığını gösterebilir. Genelde psychology olarak gergin, stresi yoğun yaşayanlar tercih eder. Giyimin bir columned kullanıldığında ya da aksesuvar olarak güzeldir. Eğer işiniz çocuklar veya yaşlılarsa yıldırır. Siyah, tozu ve tüyleride gösterir. OtomobilI siyah olanların bile araçlarını daha sık temizlemeleri gerekir. Giyimde siyahı tercih edenler, ton farkına dikkat etmelidirler. Aksi taktirde, ton farkı inedible şık yerine özensiz ve rüküş bir görüntü sergileyebilirler. Siyah kıyafetler özellikle boyun kısmını kapladığında, yüzdeki çizgileri daha belirgin hale getirir. Bu yüzden vücudun üst kısmında taşınacak siyah kıyafetin parıltılı veya belirgin broş, kolye vb. Aksesuvarlarla desteklenmesi gerekir. Gri: Kendinizi göze çarpar kılmak konusunda stasis olduğunuzu gösterir. Her tonu kusursuz olur, ama çekici kılmak için araya renk katmak gerekir. Gri, özellikle erkeklerde takım elbise olarak kullanıldığında, gömlek renginin çekici olması gerekir. Pembe, sarı, beyaz en çok tercih edilen gri destek renkleridir. Aksesuar olarak uygun değildir. Beyaz (yumuşak beyaz tonları, fildişi ve krem rengi dahil): Temizliği, saflığı, hastaneleri, hijyeni, kışı ve dinginliği çağrıştırır. Gömlekler ve bluzlar için iyidir, ancak baştan aşağı giyinmek ve aksesuar olarak kullanmak için uygun değildir. Gelinliklerde bile beyaz aslında tek başına kullanılmaz. Çiçekler, taşlar, gelin tacı, çeşitli süsler desteğinde sunulduğunda harika ürün halini olan beyaz renk, giyimde parça halinde tercih edilmelidir. Özellikle erkeklerin beyaz takım elbise giyme tercihlerini ayakkabı ve çorabı da dahil olmak üzere ton farkı olmayan beyazdan seçmeleri gereklidir. 52

67 Mor: Göz alıcıdır. Özgüvenli ve ken dine inançlı kişilerin tercihidir. Baştan aşağıya giyilmez, erkeklere gitmez, bir sunum rengi olarak biraz sıradışıdır. Resmi davetler için bir kadının uterine zarif durabilir. Özellikle kadife ve tafta kumaşlarda gösterişlidir. Kırmızı: Gücü ve cinselliği temsil eder. Kızgın, thickly ve tutkuludur. Haklı çıkmak ister, önderdir, saldırgan olabilir, biraz küstah, risk üstlenmeye istekli, duygusal güçlülük işareti olarak açıklanır. Baştan aşağı giyinmeye ve deri aksesuvarlara uygun değildir. Kadın ceketi, bluzu, eşarbı, erkek kravatı olarak kullanılabilir. Kahverengi: Zenginliği, bereketi ve hüznü çağrıştırabilir. Doğayı, copra temsil eder. İş başvurularında kahverengi takım elbiseden kesinlikle uzak durmalısınız. Sizi etkin göstermez. Mavi: Gençliğin ve sportmenliğin simgesi olarak Kabul edilir. Rahat kişilerin tercihidir. Yaz mevsiminde orta tonda maviler tercih edilmelidir. Yaratıcılık ve özgünlük gerektiren işlerde uygun değildir. Nişan toplantılarında gece mavisi tercih edilebilir. Yeşil: Dinginliğin, tazeliğin, aynı zamanda kıskançlığın rengidir. Dinlendirir. Rengin Vücut Yapısı İle İlişkisi Renkler, kişinin vücut yapısının görünüşünü etkilediği dikkate alınarak, vücut yapısına göre seçilmelidir. Çok koyu veya çok açık ekstrem renk tonu, genelde şekil ve alanları, vücut hatlarını belirginleştirir. Sıcak renkler, açık tonlar ve parlak renkler, ışığı aksettirir; böylece objenin şekil ve alanını geniş ve daha göze çarpıcı gösterirler..soğuk renkler, orta, donuk ve zayıf renkler, dikkati çekmez; objedeki şekil ve alanı önemsiz ve daha küçük gösterirler.renklerin bu özelliklerinden yararlanılarak, vücut daha iri veya daha küçük gösterilebilir ( Tablo 2 ). 53

68 Tablo 2. Giyimde Renklern Göz Aldanması sorunlar Renk çeşidi Renk tonu (açıklık veya koyuluk) Renk derecesi (parlaklık, donukluk) Vücut olduğundan Sıcak renkler Açık, parlak tonlar, Saf, kuvvetli parlak büyük gösterilmek (kırmızı, turuncu, hafif renkler, istendiğinde sarı) kuvvetli ve karşıt tonlar Vücut olduğundan Soğuk renkler(mavi, Hafif, orta tonlar, Hafif ve donuk küçük gösterilmek yeşil, mor) zayıf veya karşıt renkler istendiğinde renkte olmayan renkler Mat ve koyu renkler itici, açık ve parlak olanlar çekici renklerdir. Bu esasa göre iri yarı olanlar koyu ve mat renkler ile daha az iri görüneceklerdir. İnce vücutlar açık ve parlak renkler içinde daha toplu görünürler (ALTINÖZ ve SUVARİ, 2000). Baştan Aşağıya Tek Renk Baştan aşağıya tek renk her zaman ince gösterir. Pantolonlar vücudu sarmamalıdır. Boyuna çizgili giyinmek üst bedeni uzun göstereceğinden daha zayıf gözükmeye yardımcı olur. Vücuda oturan kıyafetler dikkati fazla bölgelere çekeceğinden uygun bir seçim olmaz. Kol bilekleri açıkta bırakılmalıdır. Hafif bol elbiseler giyilmeli, bacaklar inceyse tek parça bol mini elbiseler giyilmeli, aksesuar olarak ta göğsü büyük olanlar küpe veya bileklik kullanabilirler. Geniş basene sahip vücutlar kesinlikle dar giymemelidirler Giysi Seçimini Etkileyen Faktörler Giyim; sözlük anlamı Giyilecek şey, elbise olarak tanımlanmaktadır. ( Başlangıçta insanların temel fizyolojik gereksinimlerinden 54

69 biri olarak ortaya çıkan giyim, insanlığın gelişim süreci içerisinde farklı anlamlar kazanmıştır (Erdoğan ve İlleez, 2004:1, Çivitçi ve Bulat, 2008). İnsanın vücudunu doğanın etkilerinden korumak amacıyla kullandığı giysi, zaman içerisinde kendisine estetik görünüm sağlayan, sosyal ve toplumsal yaşamında sembol anlamlar içeren, üretiminde ekonomik ve teknolojik gelişimlere paralel olarak gelişim gösteren bir sektör olmuştur (Çağdaş, 2002:1; Kırzıoğlu,1992:6). Kişilerin kendilerine yakışan doğru giysileri seçmeleri toplum içindeki davranışları kadar etkileyici bir özelliktir. Giysi seçimini etkileyen faktörler; Cinsiyet Yaş Sosyal Çevre Mevsim Vücut Yapısı Cinsiyet Giysi seçiminde cinsiyet farklılığı önemli faktörlerden bir tanesidir. Kadın veya erkek olmak giysi seçiminde etken faktörlerin başında gelmektedir. Yapılan araştırmalar erkek ve kadınların giysi seçimlerinde farklılıklar olduğunu, kadın ve erkeklerin giysi seçiminde farklı davranış modellerine sahip olduklarını göstermektedir (Odabası ve Barıs, 2003). Yaş Giysi seçiminde bir diğer önemli etken ise yaş gruplarıdır. Kişinin içerisinde olduğu yaş ve yaş gruplarının değerleri ile davranış biçimleri satın alma davranışını etkilemektedir. Her yaş grubunun davranış şekli ve gereksinimleri farklılık göstermektedir. Kişinin yaşı ve içinde yer aldığı yaş grubu, onun hangi tür giyeceklere, hangi model ve stillere yöneleceğinde etken olmaktadır (Isık, 2000). Yetişkin kişilerin giyim özelliklerini ise içerisinde oldukları sosyal yaşantı, yaş ve aile yapıları ile ilişkili olarak kişisel tarzları belirlemektedir. Günlük yaşamlarında farklı sosyal ortamlarda bulunmalarından dolayı yetişkinlerde giysi seçimi kriteleri farklılıklar gösterebilmektedir. Yetişkinlerin giysilerinin kumaş ve renk seçiminde saç ve ten renkleri de kişisel tarzların oluşmasında ve yansıtılmasında önemli bir etkendir. 55

70 Sosyal Çevre Giysi seçiminde yaş etkeni ile birlikte sosyal çevre, sosyal statü, sosyal yaşantı ve mevsimler de seçimleri etkileyen önemli faktörlerdir. Sosyal Çevre ve Sosyal Statü: Toplum içerisinde yaşayan bireyler olarak sosyal çevre kişiler için statülerinin tanımlanması ve sürdürülmesi açısından önem taşımaktadır. Çünkü sosyal çevre davranışların şekillenmesinde öncelikli rol oynamaktadır. Bu nedenle kişiler içinde oldukları sosyal çevre ve sosyal statüye uygun davranmak ve giyinmek durumundadır. Ayrıca giysilerin giyileceği ortama göre toplumun kabul ettiği şekilde veya iş ortamına uygun giyinmek kişiler için ayrıca sosyal bir sorumluluktur. Sosyal Yaşantı: Kişilerin içerisinde bulunduğu sosyal çevre içerisinde sürdürdüğü sosyal yaşantı giysi seçiminde öncelikli belirleyiciler arasındadır. Toplumsal rollerin devamlılığı açısından da önemli olan sosyal yaşam biçimleri farklı ortamlarda farklı giysi seçimlerini gerekli kılmaktadır. Örneğin ev içerisinde kullandığımız günlük giysiler ile kokteyl, düğün gibi davet organizasyonlarına katılınamayacağı gibi, bir iş toplantısında giyilen kıyafet ile spor salonuna gidilemeyecektir. Mevsim Mevsimin özelliğine göre de farklı giyim ihtiyaçları ortaya çıkmaktadır. Kış mevsimi, kalın yünlü kumaşlardan yapılmış manto, ceket, etek, pantolon gibi giysi seçimlerini zorunlu kılarken, ilkbahar ve sonbahar mevsiminde havaların düzensiz olmasından dolayı, çok kalın olmayan kumaşlardan yapılmış pardösü, yağmurluk, trençkot, hırka ve bluz gibi giysi çeşitleri seçilmektedir. Yaz mesiminde ise keten, pamuklu ve ipekli kumaşlardan yapılmış elbise, etek, şort, T-shirt gibi giysi çeşitlerinin seçimi rahat ve hafif giysiler oldukları için hareket rahatlığı sağlayacaktır (Sever,1988). Bu nedenle günlük yaşam ya da seyahatlerde mevsim ile mevsim değişiklikleri kişilerin giysi seçiminde belirleyici olmaktadır. 56

71 Vücut Yapısı Giysi seçiminde en önemli kritelerden bir tanesi de vücut yapısıdır. Kişilerin vücut tipleri ve ölçüleri giysi seçiminde temel belirleyiciler arasında bulunmaktadır. Birinci bölümde detaylı olarak ele alınan vücut tiplerine göre, özellikle vücut yapılarına ve oranlarına göre giysi seçmeleri, kişilerin günlük yaşamlarını olumlu yönde etkileyecektir. 2.4.Vücut Tipleri,Vücut Şekilleri ve Vücuda Uygun Giyinme İnsan vücudunun şekil ve yapı bakımından normal olduğunun tespit edilebilmesi için genel olarak kabul edilen bir ölçüye ihtiyaç vardır. Bu konuda Makroskobik anotomiden giysi tasarımcıları büyük ölçüde yararlanmaktadır. Bir giysinin istenilen amaca yönelik tasarlanabilmesi için insan vücudunun fiziksel özelliklerinin ve oranlarının bilinmesi gerekir. İnsan vücutları arasında önemli tip farklılıkları bulunmaktadır. Vücut tiplerindeki farklılıkların yanı sıra aynı tip vücudun bölümleri arasındaki oranlarda da değişimler vardır. İnsan vücut ve organlarının yapı ve şekil bakımından farklı olması bütün canlılara ait bir özelliktir. Bu özelliğe Variabilitet adı verilir. Variabiliteyi etkileyen üç ana faktör vardır. Bunlar; cinsel farklar, yaş farkları, ırk farklarıdır (Oğuz, 1996, s:1). 57

72 Tablo 3 : Vücut Tiplerinin Sınıflandırılması Vücut Tiplerinin Sınıflandırılması Vücut Tipine Göre Vücut Bölgelerine Göre Boya Göre Sınıflandırma Sınıflandırma Sınıflandırma Endomorfi (Piknik Tip) Üçgen Vücut Kısa Beden Tipi Mezomorfi (Atletik Tip) Ters üçgen Vücut Uzun Beden Tipi Ektomorfi (Astenik Tip) Dikdörtgen Vücut İri Beden Tipi Kum saati Vücut Minyon Beden Tipi Baklava Vücut Oval Vücut Giysi tasarlamada amaç, insanı ikinci deri olarak kaplayan giysiyi, kişiyi fizyolojik ve psikolojik açıdan iyi tanıyarak ve hareket alanını bilerek, kişiye uygun giysi tasarlamaktır. Giysi ve beden arasındaki uyumda vücut şekli, oranları ve vücut ölçüleri giysi üretimi için büyük önem taşımaktadır. Giysi tasarımında vücut tipleri ve şekilleri ve beden kusurları daima dikkate alınmalı ve beden giysi uyumu sağlanmalıdır. Modaya uygun güzel renkli ve iyi dikilmiş bir giysinin herkese yakışması mümkün değildir. Vücutlar çeşitli özelliklerde olduğundan her renk ve modelin duruşu kişilerde farklılık arz edecektir. Bazı renkler ve bazı desenler şişman, kısa gösterirken bazıları da zayıf ve uzun göstermektedir. Aşağıda vücut tiplerine ve şekillerine göre nasıl giyinilmesi gerektiği sınıflandırılmıştır (Suvari; 2000, s:39). Vücut Tipine Göre Sınıflandırma: Vücudun dış görünüşüne bakılarak William Sheldon tarafından Somatipleme adıyla bilinen sistemle,oluşturulan vücut şekilleri aşağıda sıralandırılmıştır: 58

73 Şekil 51: İnsan vücut tipleri Kaynak: Erişim Tarihi: Endomorfi (Piknik Tip): Endomorf tiplerin beden yapısı yuvarlak ve yumuşaktır. Kalın kemikli çabuk şişmanlamaya eğilimli kısa boylu ve sağlam yapılı kişilerdir. Endomorfi vücut tipine sahip bireyler çok çabuk gelişebilirler ve kısa zamanda yüksek ağırlıklara ulaşabilirler. Vücutları kütleli ve adaleli olmalarına rağmen iyi şekilli bir vücuda sahip değillerdir. Bu nedenle yağ almaya yatkın ama yağ atma konusunda zorluk çeken kişilerdir. Mezomorfi (Atletik Tip): Mezomorf tiplerin kas ve kemik yapıları gelişmiştir, güçlü ve adalelidirler. Anatomik olarak ağırlık çalışmasına en yatkın vücut tipi bu tiptir. Bu tip vücutlara sahip olanlar geniş bir yapıya sahiptir ve daha adaleli olmaya müsaitlerdir. 59

74 Ektomorfi (Astenik Tip): Ektomorf tipler ince, uzun ve narin yapılıdırlar. İnce kemik yapılı uzun ve zayıf adaleli olan insanlardır. Ektomorfi vücut tipine sahip bireylerin güç kazanıp hacim yapmaları uzun zaman gerektirmektedir. Vücut Bölgelerine Göre Sınıflandırma : İnsan vücut tiplerine göre şekillenmiş ve giyimde göz önünde tutulması gereken vücut şekilleri mevcuttur. Giyside önemli bir unsur olan insan vücut tipleri aşağıdaki şekilde gösterilmektedir. Şekil 52: Vücut şekilleri Kaynak: Duke, 2006, s:5 Üçgen Vücut Üçgen vücut şekli, kalça çevresi göğüs çevresinden daha geniştir. Kadınlar en çok küçük omuzlardan ve geniş kalçalarla tanımlanmaktadır ve bu nedenle çok kadınsı olan bir gruptur. Vücutlarının alt kısmı üst kısmına oranla daha geniş olan üçgen vücutlu kadınların diğer vücut şeklindeki kadınlardan farklı olarak göğüs bölgesini daha çok öne çıkarmaları 60

75 gerekmektedir. Kalça ve basen bölgelerini gizlemeyi uygun görürler. Giysi tercihlerine göre değerlendirmek gerekirse; üçgen vücutlu kadınlar, daha orantılı bir görünüme kavuşmak için en geniş bölgeyi küçülterek, dikkati daha dar bölgelerine çekmelidirler (Ross,2010: 72). Kalça kısmı üst bedene oranla daha geniş olduğu için dikkatler omuzlara ya da bele çekilmelidir. Bu nedenle omuzu geniş gösteren kayık yaka ya da büyük takma yakalı, vatkalı bluz veya ceketler tercih edilmelidir (Kınsel; 2001 s:83). Düşük belli, ince kemer veya kemersiz ve paçaları düz inen pantolonlar kalçanın daha dar görünmesini sağlamaktadır (Farr; 2004, s:16). Şekil 53: Üçgen vücut için giysi modeli Kaynak: Farr; 2004:36 Yanlış Seçimler Geniş ve bol paçalı kot pantolonlardan uzak durulmalıdır. Çünkü bunlar bacakları olduğundan daha kalın gösterecektir. Düz ve dar paça kot pantolonlar tercih edilmelidir. Bu tarz pantolonların altına bot giyerek daha da uzun bacaklara sahipmiş gibi gösterilebilir. Kısa etekten kesinlikle kaçınılmalıdır. Özellikle de geniş kalçaya mevcutsa. Kısa etek yerine yüksek belli ve diz altı kalem etekler tercih ederek, ince bel ortaya çıkarabilir. Önlük modelindeki elbiseler tercih edilmemelidir. Bunlar bedenin üst kısmını gizleyerek, çok da ince olmayan bacakları ortaya çıkaracaktır. Yine de önlük modeli bir 61

76 elbise tercih edilecekse, ince kumaşlı olanlarını tercih edilmeli ve altına siyah bir tayt giyerek bacakları daha ince görünmesi sağlanmalıdır. Doğru Seçimler A şeklindeki etekleri tercih ederek, kalça kıvrımları ve ince bel ortaya çıkarılabilir. Yüksek topuklu ayakkabılar giyerek bacaklar daha ince ve uzun gösterilebilir. Dolgu topuklu ayakkabılar kullanarak baldırlara olduğundan daha ince bir görünüm kazandırılabilir. Bele takılacak ince bir kemer ile ince olan belin daha da ince göstererek, diye tabir edilen, kum saati görünümüne sahip olunabilir. Dikkati üst bedene çekmek için göz alıcı bir küpe ve kolye takılabilir. Ters Üçgen Vücut Ters üçgen vücutlu kadınlar göğüs bölgelerine göre daha dar bel ve kalçaya sahip olduklarından karın bölgelerinin de daha geniş göründüğünü düşünürler ve bu sebepten beğenilen özelliklerini öne çıkartmayı ve sorunlu gördükleri yerleri saklamayı amaçlarlar (Ross,2010: 73). Omuz ya da göğüs kısmı, kalça kısmına göre daha geniş olduğundan bu kısımları bol bir şekilde örtecek giysiler tercih edilmelidir. Omuzların ya da göğüsün dar giysiler örtülmesi durumunda Amerikan futbolcularına benzer bir görüntü meydana gelecektir. Bu görüntüden kaçınmak için kollarda düz, dökümlü kısa ya da uzun kollu giysiler tercih edilmelidir (Kınsel; 2001, s:83). Kalça ile denge sağlayabilmek için parçalı, volanlı, detaylı etek ya da pantolonlar tercih edilmelidir. 62

77 Şekil 54: Ters üçgen vücut için giysi modeli Kaynak: Farr; 2004:37 Yanlış Seçimler Geniş ve bol paçalı pantolonlardan uzak durulmalıdır. Bunlar bacakları olduğundan kalın göstererek, bedenin alt ve üst kısmındaki fazla kiloları iyice ortaya çıkaracaktır. Bunun yerine düz paçalı veya dar kesim pantolonlar bacakları daha çekici gösterecektir. Yüksek belli pantolonlar seçilerek, üst kısımda kötü görüntüsünden kurtarıp, daha ince bir siluette sahip olunabilir. Dar, vücudu iyice sıkıştıran üstler giymekten kaçınılmalıdır. Dar üstler, vücut hatlarını ortaya çıkararak daha kilolu gösterecektir. Onun yerine, vücudu saran ama boyu uzun üstler seçilmelidir. Polo yakalı üstler tercih edilmemelidir. Bu tarz üstler, daha hantal bir görünüm sağlar. Doğru Seçimler Belde biten ceket ve montları tercih edilebilir. A şeklindeki etekler tercih edilmelidir. Bu etekler, kalçaları daha kıvrımlı ve bel ona orantılı olarak daha küçük gösterir. Beli saracak ince kemerler kullanarak daha dar bir bel görüntüsü verilebilir. 63

78 V yaka ya da bedeni saran üstler giyilmelidir. Bunlar gövdeyi bölerek, güzel görünmeyi sağlayacaklardır. Düzgün bacakları ortaya çıkartmak için kalem etekler tercih edilebilir. Dikdörtgen Vücut Üst beden ve alt beden ölçüleri birbirine yakındır. Bel bölgesi alt beden ve üst bedenden 15cm daha küçüktür. Bel bölgesi kıvrımlı değil düzdür. Bu yüzden göğüs, bel ve kalça görünümü daha düzdür (Devarajan, Istook and Simmons, 2004: 12). Bir cetvel gibi düz bir şekilde yukarıdan aşağıya doğru inen vücut şekillerine bu ad verilir. Bu şekil ayrıca çocuksu bir görünüş olarak da ifade edilebilir. Bu şekle sahip kadınların, çok ince bacakları, uzun gövdeleri ve nispeten küçük göğüsleri vardır. Yakasız, dizden kalçaya değişen boylarda ince triko, kaşmir, çift yüzlü yün, esnek deri ve yumuşak süet gibi yumuşak esnek kumaşlardan yapılmış dökümlü duruş sağlayacak hırka ceketler tercih edilebilir (Farr; 2004, s:38). Bel çizgisinden itibaren volanlı, pilili ya da parçalı etekler veya elbiseler tercih edilerek dikdörtgen görüntü daha şekilli hale getirilebilir. 64

79 Şekil 55: Dikdörtgen vücut için giysi modeli Kaynak: Farr; 2004:38 Yanlış Seçimler kesinlikle çok uzun eteklerden uzak durulmalıdır. Bunlar daha çelimsiz gösterecektir. Bol ve geniş kıyafetlerde de aynı durum söz konusu. Onlar da sadece kıvrım eksikliğini daha fazla vurgularlar. Doğru Seçimler ince ve uzun bacakları ön plana çıkaran, kısa etekler ya da şortlar giyilebilir. Ayrıca dar kotlar tercih ederek, ince ve uzun bacaklar ön plana çıkarılmalıdır. Bu şekle sahip bayanların genelde bel hatları yoktur, belleri düz bir şekilde aşağıya iner. Beli ince bir kemer sararak bu görüntüden kurtulabilir ve bel bu sayede olduğundan daha ince gösterilebilir. Ravent şekli neredeyse birçok giysiyi taşıyabilen bir yapıdır. Mesela yatay çizgili kazaklar, şişman göstermeden, güzel bir dolgunluk kazandıracaktır. Kendinden destekli sutyenler çok kullanışlı olabilir. Bunları kullanarak, göğüsleri daha büyük gösterip, biraz daha dolgunluk sağlanabilinir. 65

80 Kum Saati Vücut Kum saati vücut şeklinin göğüs ve kalça çevresindeki fark küçüktür. Bel bölgesi alt beden ve üst bedenden 18cm daha küçüktür (Spillane; 1991: 75). Bel ölçüsü dar, kalça ve göğüs ölçüleri orantılı bir görünüme sahiptir (Istook, Simmons and Devarajan, 2004: 12). Göğüs ve kalça ölçülerinin birbirine yakın olduğu ve bel hattının ince olduğu kum saati vücut tipine sahip kişiler şal yakalı, derin V yakalı bluzları uzun boncuk ya da zincir aksesuarlarla birlikte kullanmayı tercih etmelidir. Üst kısma giyilen bluz ve trikoların alt ucu, alt kısma giyilen pantolon veya etek üzerine çıkarılmasıyla belin inceliği vurgulanmayarak denge sağlanmış olacaktır. Ayrıca, üst kısma dar giysiler giymek gerektiğinde pantolon veya eteklerin belleri düşük olması da dengeyi sağlayacaktır. Elbise giyildiğinde ise yine bel hattı kemerin düşük kullanılması ile denge sağlanacaktır.. Marilyn Monroe, ya da Dita Von Teese bu vücut şekline örnek olabilirler. Kum saati bedenliler, dolgun göğüslere, ince bir bele, yuvarlak kalçalara sahip olurlar. Bu beden yapısında genelde ağırlık bacaklardadır. Şekil 56: Kum saati vücut için giysi modelleri Kaynak: Farr; 2004:39 66

81 Yanlış Seçimler Bol giysiler altında kıvrımlar saklanmamalı. Doğru Seçimler Strapless veya kalp şeklinde dekolteli, omuzları tamamen açıkta bırakan modeller tercih edilmelidir. Bu şekilde ilgiyi göğüslere çekerek, biraz toplu ve kısa duran kollardan, bakışlar uzaklaştırılmış olunacaktır. Bele oturan ceketler seçilip bu sayede, zaten ince olan bel gösterilebilir. Boru paça ve koyu renkte kotlar tercih edilmelidir. Bunlar daha ince görünmeyi sağlayacaktır. Siyah kot pantolonlar, topuklu ayakkabılarla kombine edilerek ince uzun bacaklara sahip olunabilir. Baklava Vücut Baklava vücut şekli karın ve bel ölçüsü göğüs ölçüsünden daha büyüktür. Göğüs ile karın arasındaki kısım silindir şeklindedir ve bel bölgesi çıkıntılıdır. Karın ile göğüs arasında kalan bölge vücudun geri kalan kısmıyla kıyaslandığında oldukça geniş görünümdedir (Istook, Simmons and Devarajan, 2004: 12). Omuz ve kalçaların dar, bel hattının geniş olduğu vücut tipine sahip olan kişiler omuzlarında vatka, geniş yakalı kıyafetler kullanarak omuzlarını daha geniş gösterebilirler. Yüksek belli daire ya da parçalı etekler veya pilili ve dar paçalı pantolonlar kullanarak kalçaları daha geniş gösteren giysiler tercih edilebilir. Belde ise ince kemerler tercih ederek beli olduğundan daha ince gösterilebilir. Baklava vücut şekline sahip kadınlar etek ve elbisede diz kapağı üzeri, diz ortası boy; pantolonda klasik boy, bluz-gömlekte normal boy, yüksek belli daire ya da parçalı etekler, vücudu sarmayan klasik ya da düz kesim pantolonlar, düşük belli ve evaze kesim elbiseler, geniş kesim bluz-gömlekler tercih etmelidir. Geniş yakalar, büzgülü ve japone kollar, koyu ve mat renkler, düz ve boyuna çizgili desenler tercih edilmelidir. 67

82 Şekil 57: Baklava vücut için giysi modelleri Kaynak: Farr; 2004:40 Oval Vücut Büyük göğüsler, geniş göğüs kafesi, yuvarlak bir alt bölge, dar kalça ve genellikle ince ve düzgün bacakların olduğu vücut şeklidir. Yanlış Seçimler Üste yapışan kıyafetlerden uzak durulmalıdır. Enine çizgili kıyafetler tercih edilmemelidir. Çok dar kıyafetler giyilmemelidir. Doğru Seçimler V yaka kıyafetler boynu ince gösterir. Uzun ve sarkan üstler bacakları ön plana çıkaracağından dolayı uygun seçim olacaktır. 68

83 Askılı elbiseler baldır hatlarının ortaya çıkması açısından güzel bir görüntü vericektir İLGİLİ YAYINLAR ÇİLEROĞLU (2010) tarafından yapılan Türk Kadınlarının Vücut Şekilleri Hazır Giyim Açısından çalışmasında Türk kadınlarının beden dağılımlarının belirlenmesi, vücut şekillerinin saptanması ve vücut ölçüleri ile vücut şekli arasındaki ilişkinin hazır giyim açısından incelenmeyi amaçlamıştır. Araştırmaya katılan Türk kadınlarının %37 sinin kum saati, %31 inin üçgen, %19 unun dikdörtgen ve %13 ünün ters üçgen vücut şekline sahip oldukları belirlenmiştir. Türk kadınlarının vücut şekilleri ile boy ölçülerinin birbirine yakın olduğu fakat göğüs çevresi, bel çevresi ve kalça çevresi ölçülerinde farklılıklar olduğu saptanmıştır. Ters üçgen vücut şekline sahip kadınların göğüs çevresi ölçüsünün diğer üç vücut şeklinden de önemli bir düzeyde büyük olduğu görülmektedir. Aynı şekilde ters üçgen vücut şekline sahip kadınların bel ve kalça çevresi ölçülerinde de farklılık gözlenmektedir. Üçgen, kum saati ve dikdörtgen vücut şeklinde göğüs ve bel çevresi ölçüleri birbirine yakın iken kalça çevresi ölçülerinde farklılıklar vardır. LEE, ISTOOK, NAM and PARK (2007) tarafından yapılan Koreli Ve ABD li Kadınların Vücut Şekillerinin Karşılaştırılması çalışmasında amaç, ABD li kadınlar ile Koreli kadınların vücut şekillerinin karşılaştırılmasıdır. İki ülkenin vücut şekillerinin dağılım ve oranının analiz edilmesi ve yaşlara göre vücut yapılarındaki farklılıkların kıyaslanması amaçlanmıştır. North Carolina State Üniversitesi nde konfeksiyon sistemi için geliştirilen Kadın Bedeni Tanımlama Tekniği (FFIT) kullanılarak ABD ve Koreli kadınların beden ölçü verileri oluşturulmuştur. Örneklemler vücut şekillerine göre belirlendikten sonra yaşa ve ülkeye göre kıyaslamalar için istatistiksel analizler yapılmıştır. Bulgulara göre her iki ülkede de en geniş vücut şekli kategorisinin üçgen olduğu ortaya çıkmıştır ama yine de, her bir kategorinin kendi içindeki dağılımında Koreli kadınların ABD li kadınlardan farklı olduğu tespit edilmiştir. OLARU, MOCENCO, TEODORESCU, NICULESCU and SALIŞTEAN (2011) tarafından yapılan Romanya daki Bayan Nüfusu İçin Vücut Şekillerine Göre Özel Giysi Tavsiyeleri çalışmasında, giysiler vücudun ölçüleri ve yapılışına bağlı ürünün kumaşına ve cinsinin özelliklerine göre farklı şekil ve ölçü olarak isimlendiriliyor. 69

84 Kadınları özel olarak çerçevelemek için, bu çalışmada geometrik ölçü olarak vücudun en önemli hatlarını belirtmek için antropometrik bilgi sistemine göre istatistik çalışmalar oluşturulmuştur. Her vücut şekli için, sonbahar-kış için giysi tavsiyeleri sunulmuştur. PİSUT and CONNELL (2006) tarafından yapılan ABD deki Kadın Tüketicilerin Bedene Oturan Giyim Tercihleri adlı çalışma ile ABD deki kadın tüketicilerin bedene oturan giyim tercihlerinin, kendi bedenlerine uygun giyim tercihleri ile vücut kateksleri, giysinin bedene oturma problemleri ve kişisel görünümleri arasındaki ilişkiye dayalı tercihlerini araştırmayı amaçlanmıştır. Anket yaş arası kadınlara uygulanmıştır. Anket tüketicinin şahsi giyim kategorilerinde ( ceket, pantolon, etek, bluz ve blue-jean) deneklerin kişisel görünümleri, beden şekilleri ve vücut kateksine göre bedene oturan giyim tercihlerini değerlendirmek için kullanılmıştır. Kadınların demografik özellikleri, alışveriş alışkanlıkları, giyim alışverişi için ne tür mağazalara gittikleri, hangi markaları tercih ettikleri, ürün değiştirme sıklıkları ve giysi uyumu problemleri sorulmuştur. Bulgularda katılımcıların %80 inin vücutlarında iki veya daha fazla bölgede giysinin üzerlerine oturmaması sorunuyla karşılaştıkları saptanmıştır. Katılımcıların üçte biri satın aldıkları hazır giyim ürünlerinin %25 i üzerinde tadilatlar yapmaktadırlar. Bedene yarı oturan giysilerin sıklıkla tercih edildiği saptanmıştır. SIMMONS (2002) tarafından yapılan Üç Boyutlu Vücut Tarama Teknolojisi Kullanılarak Vücut Şekli Analizi çalışmasında, katılımcılar ile tüm güncel ve eski ölçü standartlarıyla tanımlanmış olanların arasındaki vücut ölçülerindeki sayısal farklılıkları ortaya çıkartmak için bir bilgisayar programı geliştirilmiştir. Standartların yeterliliğini saptamak için Best Fit yazılımında üç yöntem belirlenmiştir: yüzde farkı, hata/tolerans farkı, ağırlıklı hata/tolerans farkı. Konfeksiyon için FFIT ( Female Figure Identification Technique) olarak da adlandırılan Visual Basic Pro bilgisayar programı üzerinden yeni bir form tanımlama yazılımı geliştirilmiştir. 253 kadının göğüs, bel, kalça, karın ve mide ölçüleri alınmıştır. Dokuz form kategorisi tanımlanmıştır: kum saati, oval, üçgen, ters üçgen, kare, kaşık, elmas, alttan kum saati, ve üstten kum saatidir. Her bir formu tarif etmek için göğüs, bel, kalça, mide ve karın çevrelerinin ölçüleri kullanılmıştır. YEŞİLPINAR ve BULGUN (2007) tarafından yapılan Geleneksel Türk Kadınlarının Giysilerinde Karşılaştıkları Problemler çalışmasında yaş grubundaki Türk kadınlarının giysi uyum problemlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada kadınların, giysi uyum problemleriyle en çok hangi giysi türlerinde ve giysilerin hangi 70

85 bölgelerinde karşılaştıkları incelenmiştir. Çalışmada 589 Türk kadını rastgele seçilerek bir anket uygulaması yapılmıştır. Araştırmaya katılan kadın tüketicilerin sadece %9,2 lik bölümünün satın aldıkları giysilerde uyum problemi ile karşılaşmadıkları saptanmıştır (Vuruşkan, 2010: 61). 71

86 72

87 BÖLÜM III 3. YÖNTEM Bu bölümde, araştırma yöntemi, araştırmanın veri toplama teknikleri ve verilerin analizi yer almaktadır Araştırma Modeli Kadınların vücut şekline uygun giysi seçiminin incelenmesi amacıyla yapılan bu araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Bir konuya ya da olaya ilişkin katılımcıların görüşlerinin ya da ilgi, beceri, yetenek, tutum vb. özelliklerinin belirlendiği genellikle diğer araştırmalara göre daha büyük örneklemler üzerinde yapılan araştırmalara tarama araştırmaları denir (Büyüköztürk, Kılıç Çakmak, Akgün, Karadeniz ve Demirel, 2012:177) Evren ve Örneklem Bayan öğrencilerin evreni oluşturduğu araştırmanın örneklem grubunu, Ankara il merkezinde devlet üniversitesinde okuyan 390 öğrenci oluşturmaktadır. Devlet üniversitesinin seçilmesinin nedeni, ortalama gelir düzeylerinin benzerlik göstermesidir. Örneklem grubu, araştırmaya katılmaya gönüllü öğrenciler arasından basit rastlantısal olarak seçilmiştir. Seçilen örneklem grubu ile evreni doğru temsil edecek şekilde bir kitleye ulaşmak için, Çıngı nın (1994,25) Farklı sapma miktarları için uygun örneklem büyüklükleri tablosu dikkate alınmıştır. Bunun sonucunda örneklem sayısı 385 olduğu görülmüştür. Kabul edilebilir hata oranı +,- % 5 dir Verilerin Toplanması Üniversite öğrencilerinden elde edilen verilerin saptanmasında anket tekniğinden yararlanılmıştır. 73

88 Anket 11 sorudan oluşmaktadır ve 390 öğrenciye uygulanmştır.ankette öğrencilerin yaşı, boyu, kilosu, alt ve üst beden numaraları, giysi formları, vücut tipleri, tercih ettikleri giysi renkleri, çizgileri, model özellikleri, ve desenleri sorgulanmıştır. Elde edilen verilere göre üst ve alt beden numaraları, vücut tiplerine göre tercih ettikleri giysi formu,kumaş rengi, kumaş çizgisi, kumaş deseni ve giysi model özellikleri arasındaki ilişki analizi incelenmiştir Verilerin Analizi Hazırlanan ölçme aracı araştırma kapsamına alınan bireylere uygulanmıştır. Bu uygulama sonucunda elde edilen verilerin sayı ve yüzde değerleri belirlenerek tablo halinde sunulmuştur. Araştırmada bütün istatistiksel analizler SPSS 21 programı kullanılarak yapılmıştır. Katılımcılara ilişkin demografik özelliklerin sonuçlarını ortaya koymada tanımlayıcı istatistiklerden (yüzde, frekans, ortalama) faydalanılmış ve katılımcıların alt ve üst beden numaraları, vücut tipi ve giysi formu, vücut tipi ve giysi rengi, vücut tipi ve çizgili kumaşlar, vücut tipi ve model özellikleri, vücut tipi ve kumaş deseni arasındaki ilişkilerin varlığını tespit etmek için Ki-Kare bağımsızlık testi kullanılmıştır. Yapılan testlerin hepsi 0.05 anlamlılık düzeyinde test edilmiştir.ki-kare testi gözlenen frekanslar(g) ile beklenen frekanslar(b) arasındaki farkın istatistik olarak anlamlı olup olmadığı temeline dayanır(güngör, 2008). Üst beden ölçüsü ile alt beden ölçüsü arasındaki ilişkiyi tespit etmek amaçlı yapılan Ki-kare analizi sonucunda üst beden ve alt beden numaralarının giysi bedeni tercihnde birbirine bağlı ve ilişkili olduğu tespit edilmiştir(p=.000, p<.05). Vücut tipine göre tercih edilen giysi formu arasındaki ilişkinin tespiti için yapılan Ki-Kare analizi sonucunda vücut tipi ile giysi formu tercihinin arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir(p=.000, p<.05). Vücut tipine göre alt bedende tercih edilen renk arasında ilişki olup olmadığını tespit etmek amaçlı yapılan Ki-Kare analizi sonucunda vücut tipi ile alt beden giysi renk tercihi arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir(p=.043, p<.05). Vücut tipine göre üst bedende tercih edilen renk arasında ilişki olup olmadığını tespit etmek amaçlı yapılan Ki-Kare analizi sonucunda vücut tipi ile üst beden giysi renk tercihi arasında anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir(p=.055, p>.05). 74

89 Vücut tipine göre alt bedende tercih edilen çizgiler arasında ilişki olup olmadığını tespit etmek amaçlı yapılan Ki-Kare analizi sonucunda vücut tipi ile alt beden giysi çizgileri tercihi arasında anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir(p=.483, p>.05). Vücut tipine göre üst bedende tercih edilen çizgiler arasında ilişki olup olmadığını tespit etmek amaçlı yapılan Ki-Kare analizi sonucunda vücut tipi ile üst beden giysi çizgileri tercihi arasında anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir(p=.401, p>.05). Vücut tipine göre alt bedende tercih edilen model özellikleri arasında ilişki olup olmadığını tespit etmek amaçlı yapılan Ki-Kare analizi sonucunda vücut tipi ile alt beden giysi model özellikleri tercihi arasında anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir(p=.297, p>.05). Vücut tipine göre üst bedende tercih edilen model özellikleri arasında ilişki olup olmadığını tespit etmek amaçlı yapılan Ki-Kare analizi sonucunda vücut tipi ile üst beden giysi model özellikleri tercih arasında anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir(p=.552, p>.05). Vücut tipine göre alt bedende tercih edilen giysi desenleri arasında ilişki olup olmadığını tespit etmek amaçlı yapılan Ki-Kare analizi sonucunda vücut tipi ile alt beden giysi desenleri tercihi arasında anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir(p=.284, p>.05). Vücut tipine göre üst bedende tercih edilen giysi desenleri arasında ilişki olup olmadığını tespit etmek amaçlı yapılan Ki-Kare analizi sonucunda vücut tipi ile üst beden giysi desenleri tercihi arasında anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir(p=.410, p>.05). 75

90 76

91 BÖLÜM IV BULGULAR ve YORUM Bu bölümde, araştırma kapsamında elde edilen bulgular ve yorumlar alt problemler çerçevesinde verilmiştir. Araştırma kapsamına alınmış olan giyside görsel ilkelerin birbirleri ile ilişkilerinden elde edilen bulgular tablolar halinde sunulmuştur. Tablo 4: Katılımcıların Yaş Dağılımı: Sayı\ yüzde Yaş sayı yüzde Yaş Yaş Yaş Toplam Katlımcıların yaş dağılımı incelendiğinde yaş aralığında %44.9 ve yaş aralığında %46.2 oranında katılımcının olduğu tespit edilmiştir. katılımcıların %91 i yaş aralığındadır. Boy Tablo 5: Katılımcıların Boy Dağılımı: Sayı\ yüzde sayı yüzde cm arası cm arası cm arası Toplam Katılımcıların boy uzunlukları dağılımı incelendiğinde %66.4 ünün cm aralığında, % 16.4 ünün cm boy aralığında, % 17.2 sinin ise cnm boy aralığında olduğu tespit edilmiştir. 77

92 Kilo Tablo 6: Katılımcıların Kilo Dağılımı: Sayı\ yüzde sayı yüzde kg arası kg arası kg arası kg ve üzeri Toplam Katılımcıların kilo dağılımı incelendiğinde ise kg aralığında %43.8, kg. aralığında %33.8 oranında katılımcının olduğu tespit edilmiştir. en az katılımcı %1ile 80 kg. ve üzeri grupta olmuştur Alt Beden ile Üst Beden Numarası Arasındaki İlişki Bu bölümde alt beden ile üst beden numarası arasındaki analiz edilerek tablo halinde sunulmuştur. Tablolar incelenerek yorumlarda bulunulmuştur. Tablo 7: Katılımcıların Üst Beden Numarası Dağılımı: Sayı\ yüzde sayı yüzde Beden 38 beden beden beden Toplam Katılımcıların üst beden ölçüleri incelendiğinde tüm üst beden gruplarının dağılımının eşit olduğu tespit edilmiştir. (%33.3, 130 kişi). 78

93 Tablo 8: Katılımcıların Alt Beden Numarası Dağılımı: Sayı\ yüzde Beden sayı yüzde 36 beden beden beden beden beden Toplam Katılımcıların alt beden numarası incelendiğinde 40 beden olanların %34.6, 38 beden olanların %31.3 ve 42 beden olanların %31 oranında olduğu tespit edilmiştir. 36 beden olanların ise %1.5 oranında olduğu tespit edilmiştir. Tablo 9: Üst Beden Ölçüsü ile Alt beden Ölçüsü Arasındaki İlişki Analizi (X 2 testi) Alt Beden Numarası Üst Beden Numarası 38 beden Üst Beden Ölçüsü 40 beden 42 beden 36 beden Alt Beden Ölçüsü Toplam X 2 p 38 beden 40 beden 42 beden 44 beden Toplam Üst beden ölçüsü ile alt beden ölçüsü arasındaki ilişkiyi tespit etmek amaçlı yapılan Ki-kare analizi sonucunda üst beden ve alt beden numaralarının giysi bedeni numarasıyla birbirine bağlı ve ilişkili olduğu tespit edilmiştir(p=.000, p<.05) Üst beden numarası 38 olan 6 kişinin alt bedende 36 beden, 87 kişinin 38 beden, 35 kişinin 40 beden, 2 kişinin ise 42 beden olduğu, üst beden numarası 40 olan 29 kişinin alt bedende 38 beden, 61 kişinin 40 beden, 40 kişinin 42 beden olduğu, üst beden numarası 42 olan 6 kişinin alt bedende 38 beden, 39 kişinin 40 beden, 79 kişinin 42 beden, 6 kişinin ise 44 beden olduğu tespit edilmiştir. 79

94 4.2. Vücut Yapısına Göre Giysi Formları Arasındaki İlişki Bu bölümde vücut tiplerine göre giysi formları arasındaki analiz edilerek tablo halinde sunulmuştur. Tablolar incelenerek yorumlarda bulunulmuştur. Tablo 10: Katılımcıların Vücut Tiplerine Göre Dağılımı: Form Sayı\ yüzde sayı yüzde Üçgen Ters üçgen Dikdörtgen Kum saati Baklava Oval Toplam Katılımcıların vücut tipleri incelendiğinde ise katılımcıların en çok kum saati vücut tipi olduğu ve bunun %34.6 oranında olduğu tespit edilmiştir. Üçgen vücut tipine sahip olanların %19.2, ters üçgen vücut tipine sahip olanların %18.2 ve dikdörtgen vücut tipine sahip olanların ise %11.3 olduğu tespit edilmiştir. En az tespit edilen vücut tipi ise %6.4 ile baklava vücut tipidir. Tablo 11: Tercih Edilen Giysi Formu Dağılımı: Sayı\ yüzde sayı yüzde Form A formu H formu H formu Çarliston formu V formu X formu Ampir formu Toplam Katılımcıların tercih ettikleri giysi formları incelendiğinde en çok tercih edilen formun %45.9 ile X formu olduğu tespit edilmiştir.v formu %13.6, H formu %13.1, Çarliston formu %10, A formu % 9.2, Ampir formu ise % 8.2 oranında katılımcı tarafından tercih edilmektedir. 80

95 Tablo 12: Vücut Tipine Göre Tercih Edilen Giysi Formu Arasındaki İlişki Analizi (X 2 testi) Giysi Formu Vücut Tipi Üçgen Ters üçgen Vücut Tipleri Dikdörtgen Kum saati Baklava Oval Toplam A H H Giysi formları Çarliston V X Ampir Toplam X 2 p Vücut tipine göre tercih edilen giysi formu arasındaki ilişkinin tespiti için yapılan Ki-Kare analizi sonucunda vücut tipi ile giysi formu tercihinin arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir(p=.000, p<.05) Yapılan analizde üçgen vücuda sahip 6 kişinin A formu, 10 kişinin H formu, 11 kişinin Çarliston formu, 14 kişinin V formu, 25 kişinin X formu ve 9 kişinin Ampir formu tercih ettiği, ters üçgen vücuda sahip 15 kişinin A formu, 11 kişinin H formu, 7 kişinin Çarliston formu, 19 kişinin V formu, 15 kişinin X formu ve 4 kişinin Ampir formu tercih ettiği, dikdörtgen vücuda sahip 3 kişinin A formu, 15 kişinin H formu, 8 kişinin Çarliston formu, 3 kişinin V formu, 11 kişinin X formu ve 4 kişinin Ampir formu tercih ettiği, kum saati vücuda sahip 1 kişinin A formu, 6 kişinin H formu, 2 kişinin Çarliston formu, 5 kişinin V formu, 118 kişinin X formu ve 3 kişinin Ampir formu tercih ettiği, baklava vücuda sahip 1 kişinin A formu,, 4 kişinin Çarliston formu, 7 kişinin V formu, 5 kişinin X formu ve 8 kişinin Ampir formu tercih ettiği, oval vücuda sahip 10 kişinin A formu, 9 kişinin H formu, 7 kişinin Çarliston formu, 5 kişinin V formu, 5 kişinin X formu ve 4 kişinin Ampir formu tercih ettiği tespit edilmiştir. 81

96 Tablo 13: Üst Bedende Tercih Edilen Giysi Model Özellikleri Dağılımı: Model Öz. Beden Üst Bedende Tercih Edilen Giysi Model Özellikleri Drape Plise Fırfır ve Volan Enine Kesik Boyuna Kesik Büzgü Takma Yakalar sayı yüzde sayı yüzde sayı yüzde sayı yüzde sayı yüzde sayı yüzde sayı yüzde Üst bedende en çok %45.38 ile takma yakalar tercih edilirken en ez %0.51 ile drape modeler tercih edildiği tespit edilmiştir. Tablo 14: Alt Bedende Tercih Edilen Giysi Model Özellikleri Dağılımı: Beden Model Öz. Drape Plise Fırfır ve Volan Enine Kesik Boyuna Kesik Büzgü Takma Yakalar sayı yüzde sayı yüzde sayı yüzde sayı yüzde sayı yüzde sayı yüzd sayı yüzde Alt Bedende Tercih Edilen Giysi Model Özellikleri e Alt bedende en çok boyuna kesik modeler %47.94 ve büzgülü modeler %20.36 ile tercih edilirken en az %0.52 ile drapeli modeller tercih ediliği tespit edilmiştir. Alt bedende takma yaka tercih edilemeyeceğinden dolayı 3 katılımcının anketleri iptal edilmiş ve n:387 olarak yüzdeler hesaplanmıştır. 82

97 Tablo 15: Vücut Tipine Göre Alt bedende Tercih Edilen Giysi Modeli Özellikleri Arasındaki İlişki Analizi(X 2 testi) Model Özellikleri Alt Beden Giysi Model Özellikleri Vücut Tipi Üçgen 7-Hangi Vücut Tipine Sahipsiniz? Ters üçgen Dikdörtge n Kum Baklava saati Oval Topla Drape Plise Fırfır ve Volan Enine Kesik Boyuna Kesik Büzgü Toplam m X 2 p.175 Vücut tipine göre alt bedende tercih edilen model özellikleri arasında ilişki olup olmadığını tespit etmek amaçlı yapılan Ki-Kare analizi sonucunda vücut tipi ile alt beden giysi model özellikleri tercihi arasında anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir(p=.297, p>.05). Yapılan analizde alt bedende üçgen vücuda sahip kişilerden 8 kişi pliseyi, 10 kişi fırfır ve volanı, 9 kişi enine kesik model özelliğini, 31 kişi boyuna kesik model özelliğini, 16 kişi ise büzgüyü, tercih ettiğini, ters üçgen vücuda sahip kişilerden 1 kişi drapeyi,3 kişi pliseyi, 5 kişi fırfır ve volanı, 6 kişi enine kesik model özelliğini, 39 kişi boyuna kesik model özelliğini, 17 kişi büzgüyü, tercih ettiğini, dikdörtgen vücuda sahip kişilerden 7 kişi pliseyi, 2 kişi fırfır ve volanı, 6 kişi enine kesik model özelliğini, 26 kişi boyuna kesik model özelliğini, 3 kişi büzgüyü tercih ettiğini, kum saati vücuda sahip kişilerden,14 kişi pliseyi, 19 kişi fırfır ve volanı, 17 kişi enine kesik model özelliğini, 59 kişi boyuna kesik model özelliğini, 25 kişi ise büzgüyü tercih ettiğini, baklava vücuda sahip kişilerden 1 kişi drapeyi,3 kişi pliseyi, 1 kişi fırfır ve volanı, 2 kişi enine kesik model özelliğini, 10 kişi boyuna kesik model özelliğini, 8 kişi büzgüyü tercih ettiğini, oval vücuda sahip kişilerden,4 kişi pliseyi, 3 kişi fırfır ve volanı, 2 kişi enine kesik model özelliğini, 21 kişi boyuna kesik model özelliğini, 10 kişi ise büzgüyü tercih ettiği tespit edilmiştir. 83

98 Tablo 16: Vücut Tipine Göre Üst Bedende Tercih Edilen Giysi Modeli Özellikleri Arasındaki İlişki Analizi(X 2 testi) Model Özellikleri Vücut Tipi Üçgen Ters üçgen Vücut Tipleri Dikdörtgen Kum saati Baklav a Oval Toplam Drape Plise Fırfır ve Volan Özellikleri Boyuna Kesik Üst Beden Enine Giysi Model Kesik Büzgü Takma Yakalar Toplam X 2 p Vücut tipine göre üst bedende tercih edilen model özellikleri arasında ilişki olup olmadığını tespit etmek amaçlı yapılan Ki-Kare analizi sonucunda vücut tipi ile üst beden giysi model özellikleri tercih arasında anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir(p=.552, p>.05). Yapılan analizde alt bedende üçgen vücuda sahip kişilerden 1 kişi pliseyi, 2 kişi fırfır ve volanı, 7 kişi enine kesik model özelliğini, 25 kişi boyuna kesik model özelliğini, 9 kişi büzgüyü, 31 kişi ise takma yakaları tercih ettiğini, ters üçgen vücuda sahip kişilerden 4 kişi enine kesik model özelliğini, 26 kişi boyuna kesik model özelliğini, 9 kişi büzgüyü, 32 kişinin ise takmayakayı tercih ettiğini, dikdörtgen vücuda sahip kişilerden, 4 kişi enine kesik model özelliğini, 18 kişi boyuna kesik model özelliğini, 9 kişi büzgüyü, 13 kişinin ise takma yakayı tercih ettiğini, kum saati vücuda sahip kişilerden 1 kişi drapey,2 kişi pliseyi, 2 kişi fırfır ve volanı, 10 kişi enine kesik model özelliğini, 38 kişi boyuna kesik model özelliğini, 11 kişi büzgüyü, 71 kişi ise takma yakaları tercih ettiğini, baklava vücuda sahip kişilerden 1 kişi drapeyi,1 kişi pliseyi, 1 kişi enine kesik model özelliğini, 8 kişi boyuna kesik model özelliğini, 2 kişi büzgüyü, 12 kişi takma yakayı tercih ettiğini, oval vücuda sahip kişilerden, 2 kişi enine kesik model özelliğini, 15 kişi boyuna kesik model özelliğini, 5 kişi büzgüyü, 18 kişi ise takma yakayı tercih ettiği tespit edilmiştir. 84

99 4.3. Vücut Yapısı ile Giysideki Görsel Algı Unsurları Arasındaki İlişki Bu bölümde vücut tipleri ile giysideki görsel algı unsurları arasındaki analiz edilerek tablo halinde sunulmuştur. Tablolar incelenerek yorumlarda bulunulmuştur. Tablo 17: Tercih Edilen Giysi Rengi Dağılımı: Beden Renkler Alt Bedende Tercih Edilen Kumaş Renkleri Üst Bedende Tercih Edilen Kumaş Renkleri Açık renkler Koyu renkler Pastel renkler Neon renkler sayı yüzde sayı yüzde sayı yüzde sayı yüzde Katılımcıların %71.8 I alt bedende koyu renkleri tercih ettiklerini belirtirken alt bedende en az tercih edilen renk ise %0.8 ile neon renkler olduğu tespit edilmiştir. Katılımcıların %39 u üst bedende koyu renkleri tercih ettiklerini belirtirken üst bedende en az tercih edilen renk ise %1.8 ile neon renkler olduğu tespit edilmiştir. Tablo ncelendiğinde alt beden ve üst bedende renk tercihlerindeki önceliklerde her nekadar oranlar değişsede sıralama değişmemiştir ilk sırayı koyu renkler alırken ikinci sırayı açık renler üçüncü sırayı pastel renkler ve son sırayı neon renkler almıştır. Tablo 18: Vücut Tipine Göre Alt Bedende Tercih Edilen Giysi Rengi Arasındak İlişki Analizi(X 2 testi) Kumaş Rengi Alt Beden Giysi Renkleri Vücut Tipi Açık renkler Koyu renkler Pastel renkler Neon renkler 7-Hangi Vücut Tipine Sahipsiniz? Üçgen Ters üçgen Dikdörtgen Kum saati Baklava Oval Topla Toplam m X 2 p

100 Vücut tipine göre alt bedende tercih edilen renk arasında ilişki olup olmadığını tespit etmek amaçlı yapılan Ki-Kare analizi sonucunda vücut tipi ile alt beden giysi renk tercihi arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir(p=.043, p<.05). Yapılan analizde üçgen vücuda sahip 17 kişinin alt bedende açık renkleri, 50 kişinin koyu renkleri, 8 kişinin ise pastel renkleri tercih ettiği, ters üçgen vücuda sahip 10 kişinin açık renkleri, 56 kişinin koyu renkleri, 5 kişinin ise pastel renkleri tercih ettiği, dikdörtgen vücuda sahip 6 kişinin açık renkleri, 29 kişinin koyu renkleri, 9 kişinin ise pastel renkleri tercih ettiği, kum saati vücuda sahip 23 kişinin açık renkleri, 96 kişinin koyu renkleri, 14 kişinin pastel renkleri, 2 kişinin ise neon renkleri tercih ettiği, baklava vücuda sahip 20 kişinin koyu renkleri, 5 kişinin ise pastel renkleri tercih ettiği, oval vücuda sahip 57 kişinin açık renkleri, 280 kişinin koyu renkleri, 50 kişinin pastel renkleri, 3 kişinin ise neon renkleri tercih ettiği tespit edilmiştir. Tablo 19: Vücut Tipine Göre Üst Bedende Tercih Edilen Giysi Rengi Arasındaki İlişki Analizi(X 2 testi) Tipi Kumaş Rengi Üst Beden Giysi Renkleri Vücut Açık renkler Koyu renkler Pastel renkler Neon renkler Üçgen Ters üçgen Vücut Tipleri Dikdörtgen Kum saati Baklava Oval Topla Toplam m X p.055 Vücut tipi ile üst bedende tercih edilen renk arasında ilişki olup olmadığını tespit etmek amaçlı yapılan Ki-Kare analizi sonucunda vücut tipi ile üst beden giysi renk tercihi arasında anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir(p=.055, p>.05). Yapılan analizde üçgen vücuda sahip 33 kişinin alt bedende açık renkleri, 22 kişinin koyu renkleri, 18 kişinin pastel renkleri, 2 kişinin ise neon renkleri tercih ettiği, ters üçgen vücuda sahip 32 kişinin açık renkleri, 25 kişinin koyu renkleri, 13 kişinin pastel 86

101 renkleri 1 kişinin ise neon renkleri tercih ettiği, dikdörtgen vücuda sahip 11 kişinin açık renkleri, 19 kişinin koyu renkleri, 13 kişinin pastel renkleri, 1 kişinin ise neon renkleri tercih ettiği, kum saati vücuda sahip 52 kişinin açık renkleri, 49 kişinin koyu renkleri, 32 kişinin pastel renkleri, 2 kişinin ise neon renkleri tercih ettiği, baklava vücuda sahip 4 kişinin açık renkleri, 14 kişinin koyu renkleri, 7 kişinin ise pastel renkleri tercih ettiği, oval vücuda sahip 5 kişinin açık renkleri, 23 kişinin koyu renkleri, 11 kişinin pastel renkleri,, 1 kişinin ise neon renkleri tercih ettiği tespit edilmiştir. Tablo 20: Tercih Edilen Kumaş Çizgileri Dağılımı: Beden Çizgiler Alt Bedende Tercih Edilen Kumaş Çizgileri Üst Bedende Tercih Edilen Kumaş Çizgileri Dikey Çizgiler Yatay Çizgiler sayı yüzde sayı yüzd e Yuvarlak Çizgiler Eğri Çizgiler Verev Çizgiler sayı yüzde sayı yüzde sayı yüzde Tercih edilen çizgili kumaşlar incelendiğinde alt bedende en fazla %74.36 ile dikey çizgiler ve %8.97 ile eğri çizgiler olduğu tespit edilmiştir. En az tercih edilen çizgi türü ise % 4.62 ile verev çizgiler olmuştur. Üst bedende ise en çok %47.95 ile dikey çizgiler tercih edilirken en az %8.46 ile verev çizgilerin tercih edildiği tespit edilmiştir. 87

102 Tablo 21: Vücut Tipine Göre Alt Bedende Tercih Edilen Giysi Çizgili Kumaş Tercihi İlişki Analizi(X 2 testi) Kumaş Çizgileri Alt Beden Kumaş Çizgileri Vücut Tipi Dikey Çizgiler Yatay Çizgiler Yuvarlak Çizgiler Eğri Çizgiler Zikzak Çizgiler Üçgen Ters üçgen Vücut Tipleri Dikdörtge n Kum saati Baklava Oval Topla Toplam m X 2 p Vücut tipine göre alt bedende tercih edilen çizgiler arasında ilişki olup olmadığını tespit etmek amaçlı yapılan Ki-Kare analizi sonucunda vücut tipi ile alt beden giysi çizgileri tercihi arasında anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir(p=.483, p>.05). Yapılan analizde alt bedende üçgen vücuda sahip 55 kişinin dikey çizgileri, 3 kişinin yatay çizgileri, 3 kişinin yuvarlak çizgileri, 8 kişinin eğri çizgileri, 6 kişinin ise zikzak çizgileri tercih ettiği, ters üçgen vücuda sahip 60 kişinin dikey çizgileri, 3 kişinin yatay çizgileri, 3 kişinin yuvarlak çizgileri, 3 kişinin eğri çizgileri, 2 kişinin ise zikzak çizgileri tercih ettiği, dikdörtgen vücuda sahip 28 kişinin dikey çizgileri, 1 kişinin yatay çizgileri, 6 kişinin yuvarlak çizgileri, 5 kişinin eğri çizgileri, 4 kişinin ise zikzak çizgileri tercih ettiği, kum saati vücuda sahip 97 kişinin dikey çizgileri, 8 kişinin yatay çizgileri, 12 kişinin yuvarlak çizgileri, 14 kişinin eğri çizgileri, 4 kişinin ise zikzak çizgileri tercih ettiği, oval vücuda sahip 32 kişinin dikey çizgileri, 1 kişinin yatay çizgileri, 3 kişinin yuvarlak çizgileri, 3 kişinin eğri çizgileri, 1 kişinin ise zikzak çizgileri tercih ettiği, baklava vücuda sahip 18 kişinin dikey çizgileri,, 4 kişinin yuvarlak çizgileri, 2 kişinin eğri çizgileri, 1 kişinin ise zikzak çizgileri tercih ettiği tespit edilmiştir. 88

103 Tablo 22: Vücut Tipine Göre Üst Bedende Tercih Edilen Giysi Çizgili Kumaş Tercihi İlişki Analizi(X 2 testi) Kumaş Çizgileri Üst Beden Kumaş Çizgileri Vücut Tipi Dikey Çizgiler Yatay Çizgiler Yuvarla k Çizgiler Eğri Çizgiler Zikzak Çizgiler Üçgen Ters üçgen Vücut Tipleri Dikdörtge n Kum saati Baklav a Oval Toplam X Toplam p.401 Vücut tipine göre üst bedende tercih edilen çizgiler arasında ilişki olup olmadığını tespit etmek amaçlı yapılan Ki-Kare analizi sonucunda vücut tipi ile üst beden giysi çizgileri tercihi arasında anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir(p=.401, p>.05). Yapılan analizde üst bedende üçgen vücuda sahip 24 kişinin dikey çizgileri, 20 kişinin yatay çizgileri, 10 kişinin yuvarlak çizgileri, 14 kişinin eğri çizgileri, 7 kişinin ise zikzak çizgileri tercih ettiği, ters üçgen vücuda sahip 40 kişinin dikey çizgileri, 12 kişinin yatay çizgileri, 8 kişinin yuvarlak çizgileri, 7 kişinin eğri çizgileri, 4 kişinin ise zikzak çizgileri tercih ettiği, dikdörtgen vücuda sahip 23 kişinin dikey çizgileri, 10 kişinin yatay çizgileri, 5 kişinin yuvarlak çizgileri, 3 kişinin eğri çizgileri, 3 kişinin ise zikzak çizgileri tercih ettiği, kum saati vücuda sahip 61 kişinin dikey çizgileri, 29 kişinin yatay çizgileri, 14 kişinin yuvarlak çizgileri, 19 kişinin eğri çizgileri, 12 kişinin ise zikzak çizgileri tercih ettiği, oval vücuda sahip 24 kişinin dikey çizgileri, 6 kişinin yatay çizgileri, 2 kişinin yuvarlak çizgileri, 5 kişinin eğri çizgileri, 3 kişinin ise zikzak çizgileri tercih ettiği, baklava vücuda sahip 15 kişinin dikey çizgileri, 3 kişinin yatay çizgileri, 2 kişinin yuvarlak çizgileri, 1 kişinin eğri çizgileri, 4 kişinin ise zikzak çizgileri tercih ettiği tespit edilmiştir. 89

104 Tablo 23: Tercih Edilen Kumaş Deseni Dağılımı: Desen Beden Alt Bedende Tercih Edilen Kumaş Deseni Üst Bedende Tercih Edilen Kumaş Deseni Büyük desenli Küçük desenli Geometrik desenli Leopar desenli Çiçek desenli Hayvan desenli sayı yüzde sayı yüzde sayı yüzde sayı yüzde sayı yüzde sayı yüzde Desen tercihleri incelendiğinde ise alt bedende en çok %64.87 oranında küçük desenli giysiler tecih edilirken en az %0.77 ile hayvan desenli giysilerin tercih edildiği tespit edilmiştir. Üst bedende ise en çok %58.21 ile Küşük desenli giysiler tercih edilirken en az %2.56 ile büyük desenli giysiler tercih edildiği tespit edilmiştir. Tablo 24: Vücut Tipine Göre Altbedende Tercih Edilen Kumaş Deseni Arasındaki İlişki Analizi(X 2 testi) Tipi Kumaş Deseni Alt Beden Kumaş Desenleri Vücut Büyük desenli Küçük desenli Geometri k desenli Leopar desenli Çiçek desenli Hayvan desenli Üçgen Ters üçgen Vücut Tipleri Dikdörtge n Kum saati Baklav a Oval Toplam Toplam X p

105 Vücut tipine göre alt bedende tercih edilen giysi desenleri arasında ilişki olup olmadığını tespit etmek amaçlı yapılan Ki-Kare analizi sonucunda vücut tipi ile alt beden giysi desenleri tercihi arasında anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir(p=.284, p>.05). Yapılan analizde üçgen vücuda sahip kişilerden 4 kişi büyük desenli, 40 kişi küçük desenli, 9 kişi geometrik desenli, 15 kişi leopar desenli, 6 kişi çiçek desenli, 1 kişi ise hayvan desenli giysileri terciih ettiği, ters üçgen vücuda sahip kişilerden 1 kişi büyük desenli, 51 kişi küçük desenli, 5 kişi geometric desenli, 10 kişi leopar desenli, 4 kişi çiçek desenli, giysileri terciih ettiği, dikdörtgen vücuda sahip kişilerden 1 kişi büyük desenli, 32 kişi küçük desenli, 5 kişi geometrik desenli, 3 kişi leopar desenli, 3 kişi çiçek desenli giysileri terciih ettiği, kum saati vücuda sahip kişilerden 12 kişi büyük desenli, 78 kişi küçük desenli, 19 kişi geometrik desenli, 17 kişi leopar desenli, 7 kişi çiçek desenli, 2 kişi ise hayvan desenli giysileri terciih ettiği, baklava vücuda sahip kişilerden 1 kişi büyük desenli, 18 kişi küçük desenli, 2 kişi geometrik desenli, 3 kişi leopar desenli, 1 kişi çiçek desenli, giysileri terciih ettiği, oval vücuda sahip kişilerden 34 kişi küçük desenli, 3 kişi geometrik desenli, 2 kişi leopar desenli, 1 kişi ise çiçek desenli, giysileri terciih ettiği tespit edilmiştir. Tablo 25: Vücut Tipine Göre Üst Bedende Tercih Edilen Kumaş Deseni Arasındaki İlişki Analizi(X 2 testi) Kumaş Deseni Üst Beden Kumaş Desenleri Vücut Tipi Büyük desenli Küçük desenli Geometrik desenli Leopar desenli Çiçek desenli Hayvan desenli Üçgen Ters üçgen Vücut Tipleri Dikdörtgen Kum saati Baklav a Oval Toplam Toplam X 2 p

106 Vücut tipine göre üst bedende tercih edilen giysi desenleri arasında ilişki olup olmadığını tespit etmek amaçlı yapılan Ki-Kare analizi sonucunda vücut tipi ile üst beden giysi desenleri tercihi arasında anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir(p=.410, p>.05). Yapılan analizde üçgen vücuda sahip kişilerden 2 kişi büyük desenli, 42 kişi küçük desenli, 13 kişi geometrik desenli, 9 kişi leopar desenli, 6 kişi çiçek desenli, 3 kişi ise hayvan desenli giysileri terciih ettiği, ters üçgen vücuda sahip kişilerden 43 kişi küçük desenli, 9 kişi geometrik desenli, 10 kişi leopar desenli, 9 kişi çiçek desenli giysileri terciih ettiği, dikdörtgen vücuda sahip kişilerden 2 kişi büyük desenli, 25 kişi küçük desenli, 6 kişi geometrik desenli, 7 kişi leopar desenli, 1 kişi çiçek desenli, 3 kişi ise hayvan desenli giysileri terciih ettiği, kum saati vücuda sahip kişilerden 6 kişi büyük desenli, 73 kişi küçük desenli, 21 kişi geometrik desenli, 16 kişi leopar desenli, 15 kişi çiçek desenli, 4 kişi ise hayvan desenli giysileri terciih ettiği, baklava vücuda sahip kişilerden 18 kişi küçük desenli, 6 kişi geometrik desenli, 1 kişi çiçek desenli, giysileri terciih ettiği, oval vücuda sahip kişilerden 26 kişi küçük desenli, 6 kişi geometrik desenli, 6 kişi leopar desenli, 1 kişi çiçek desenli, 1 kişi ise hayvan desenli giysileri terciih ettiği tespit edilmiştir. 92

107 BÖLÜM V SONUÇ ve ÖNERİLER 5.1. Sonuç Araştırmada, üniversite öğrencilerinin giysi seçim ürecinde görsel unsurların önemi araştırılmış, vücutlarına uygun giyinme durumları incelenmiştir. Öğrenciler; yaş, cm boy, ve üzeri kg aralığındadır.çalışma üst beden bazlı olup üst bedeni 38 beden olan kişilerden 130 kişi, 40 beden olan kişilerden 130 kişi ve 42 beden olan kişilerden 130 kişi seçilmiştir. Alt beden numarası ile üst beden numarası arasındaki ilişki analizinde; üst beden numarası 38 olan 130 kişiden alt beden numarası 36 olan 6 kişi, 38 olan 87 kişi, 40 olan 35 kişi ve 42 olan 2 kişi olduğu ortaya çıkmıştır.üst beden numarası 40 olan 130 kişiden alt beden numarası 38 olan 29 kişi, 40 olan 61 kişi, 42 olan 40 kişi olduğu ortaya çıkmıştır.üst beden numarası 42 olan 130 kişiden alt beden numarası 38 olan 6 kişi, 40 olan 39 kişi, 42 olan 79 kişi ve 44 olan 6 kişi olduğu ortaya çıkmıştır. Vücut yapısı ile tercih edilen giysi formu arasındaki ilişki analizine göre; üçgen vücuda sahip 75 kişiden 14 kişinin doğru olan V formu tercih etmiş olduğu, ters üçgen vücuda sahip 71 kişiden 7 kişinin doğru olan Çarliston formu tercih etmiş olduğu, dikdörtgen vücuda sahip 44 kişiden 15 kişinin doğru olan H formu tercih etmiş olduğu, kum saati vücuda sahip 135 kişiden 118 kişinin doğru olan X formu tercih etmiş olduğu, baklava vücuda sahip 25 kişiden 8 kişinin Ampir formu tercih etmiş olduğu ve oval vücuda sahip 40 kişiden 10 kişinin doğru olan A formu tercih ettiği tespit edilmiştir ve sonuç olarak sadece kum saati vücuda sahip kişilerin büyük çoğunluğunun vücutlarına uygun giysi formu tercih ettikleri ortaya çıkmıştır. Vücut tipine göre alt bedende tercih edilen model özelliği arasındaki ilişki analizi incelendiğinde; üçgen vücuda sahip 75 kişiden 31 kişinin alt bedende kullanmaları gereken boyuna kesik model özelliğini tercih etmiş olduğu, ters üçgen vücuda sahip 71 kişiden 32 kişinin alt bedende kullanmaları gereken drape, plise, fırfır ve volan, enine kesik model özelliklerini tercih etmiş olduğu, dikdörtgen vücuda sahip 44 kişiden 18 kişinin alt bedende kullanmaları gereken drape, plise, fırfır ve volan, enine kesik model özelliklerini tercih 93

108 etmiş olduğu, kum saati vücuda sahip 135 kişiden 75 kişinin alt bedende kullanmaları gereken drape, plise, fırfır ve volan, enine kesik,büzgü model özelliklerini tercih etmiş olduğu, baklava vücuda sahip 25 kişiden 15 kişinin alt bedende kullanmaları gereken drape, plise, fırfır ve volan, enine kesik,büzgü model özelliklerini tercih etmemiş olduğu ve oval vücuda sahip 40 kişiden 12 kişinin alt bedende kullanmaları gereken drape, plise, fırfır ve volan, enine kesik, büzgü model özelliklerini tercih ettiği tespit edilmiştir. Vücut tipine göre üst bedende tercih edilen model özellikleri arasındaki ilişki analizi incelendiğinde; üçgen vücuda sahip 75 kişiden 50 kişinin üst bedende kullanmaları gereken drape, plise, fırfır ve volan, enine kesik, büzgü ve takma yaka model özelliklerini tercih etmiş olduğu, ters üçgen vücuda sahip 71 kişiden 26 kişinin üst bedende kullanmaları gereken boyuna kesik model özelliğini tercih etmiş olduğu, dikdörtgen vücuda sahip 44 kişiden 18 kişinin üst bedende kullanmaları gereken boyuna kesik model özelliğini tercih etmiş olduğu, kum saati vücuda sahip 135 kişiden 38 kişinin üst bedende kullanmaları gereken boyuna kesik model özelliğini tercih etmiş olduğu, baklava vücuda sahip 25 kişiden 8 kişinin üst bedende kullanmaları gereken boyuna kesik model özelliğini tercih etmiş olduğu ve oval vücuda sahip 40 kişiden 15 kişinin üst bedende kullanmaları gereken boyuna kesik model özelliğini tercih ettiği tespit edilmiştir ve sonuç olarak üçgen vücuda sahip kişilerin büyük çoğunluğunun üst bedende vücutlarına uygun model özelliği tercih ettikleri ortaya çıkmıştır. Vücut yapısı ile giysideki görsel algı unsurları arasındaki ilişki analizinde; vücut tipine göre alt bedende tercih edilen giysi renklerinin; üçgen vücuda sahip 75 kişiden 58 kişinin alt bedende kullanmaları gereken koyu ve pastel renkleri tercih etmiş olduğu, ters üçgen vücuda sahip 71 kişiden 10 kişinin alt bedende kullanmaları gereken açık ve neon renkleri tercih etmiş olduğu, dikdörtgen vücuda sahip 44 kişiden 6 kişinin alt bedende kullanmaları gereken açık ve neon renkleri tercih etmiş olduğu, kum saati vücuda sahip 135 kişiden 25 kişinin alt bedende kullanmaları gereken açık ve neon renkleri tercih etmiş olduğu, baklava vücuda sahip 25 kişiden hiç kimsenin alt bedende kullanmaları gereken açık ve neon renkleri tercih etmemiş olduğu ve oval vücuda sahip 40 kişiden 2 kişinin alt bedende kullanmaları gereken açık ve neon renkleri tercih ettiği tespit edilmiştir ve sonuç olarak üçgen vücuda sahip kişilerin büyük çoğunluğunun alt bedende vücutlarına uygun giysi rengi tercih ettikleri ortaya çıkmıştır. Vücut tipine göre üst bedende tercih edilen giysi rengi arasındaki ilişki analizi incelendiğinde; üçgen vücuda sahip 75 kişiden 35 kişinin üst bedende kullanmaları 94

109 gereken açık ve neon renkleri tercih etmiş olduğu, ters üçgen vücuda sahip 71 kişiden 38 kişinin üst bedende kullanmaları gereken koyu ve pastel renkleri tercih etmiş olduğu, dikdörtgen vücuda sahip 44 kişiden 32 kişinin üst bedende kullanmaları gereken koyu ve pastel renkleri tercih etmiş olduğu, kum saati vücuda sahip 135 kişiden 81 kişinin üst bedende kullanmaları gereken koyu ve pastel renkleri tercih etmiş olduğu, baklava vücuda sahip 25 kişiden 21 kişinin üst bedende kullanmaları gereken koyu ve pastel renkleri tercih etmiş olduğu ve oval vücuda sahip 40 kişiden 34 kişinin üst bedende kullanmaları gereken koyu ve pastel renkleri tercih ettiği tespit edilmiştir ve sonuç olarak ters üçgen, dikdörtgen, kum saati, baklava ve oval vücuda sahip kişilerin büyük çoğunluğunun üst bedende vücutlarına uygun giysi rengi tercih ettikleri ortaya çıkmıştır. Vücut tipine göre alt bedende tercih edilen çizgili kumaşlar arasındaki ilişki analizi incelendiğinde; üçgen vücuda sahip 75 kişiden 67 kişinin alt bedende kullanmaları gereken dikey ve yuvarlak çizgili kumaşları tercih etmiş olduğu, ters üçgen vücuda sahip 71 kişiden 8 kişinin alt bedende kullanmaları gereken yatay, eğri ve zikzak çizgili kumaşları tercih etmiş olduğu, dikdörtgen vücuda sahip 44 kişiden 10 kişinin alt bedende kullanmaları gereken yatay, eğri ve zikzak çizgili kumaşları tercih etmiş olduğu, kum saati vücuda sahip 135 kişiden 26 kişinin alt bedende kullanmaları gereken yatay, eğri ve zikzak çizgili kumaşları tercih etmiş olduğu, baklava vücuda sahip 25 kişiden 3 kişinin alt bedende kullanmaları gereken yatay, eğri ve zikzak çizgili kumaşları tercih etmemiş olduğu ve oval vücuda sahip 40 kişiden 5 kişinin alt bedende kullanmaları gereken yatay, eğri ve zikzak çizgili kumaşları tercih ettiği tespit edilmiştir ve sonuç olarak üçgen vücuda sahip kişilerin büyük çoğunluğunun alt bedende vücutlarına uygun çizgili kumaş tercih ettikleri ortaya çıkmıştır. Vücut tipine göre üst bedende tercih edilen çizgili kumaşlar arasındaki ilişki analizi incelendiğinde; üçgen vücuda sahip 75 kişiden 41 kişinin üst bedende kullanmaları gereken yatay, eğri ve zikzak çizgili kumaşları tercih etmiş olduğu, ters üçgen vücuda sahip 71 kişiden 48 kişinin üst bedende kullanmaları gereken dikey ve yuvarlak çizgili kumaşları tercih etmiş olduğu, dikdörtgen vücuda sahip 44 kişiden 28 kişinin üst bedende kullanmaları gereken dikey ve yuvarlak çizgili kumaşları tercih etmiş olduğu, kum saati vücuda sahip 135 kişiden 75 kişinin üst bedende kullanmaları gereken dikey ve yuvarlak çizgili kumaşları tercih etmiş olduğu, baklava vücuda sahip 25 kişiden 17 kişinin üst bedende kullanmaları gereken dikey ve yuvarlak çizgili kumaşları tercih etmiş olduğu ve oval vücuda sahip 40 kişiden 26 kişinin üst bedende kullanmaları gereken dikey ve yuvarlak çizgili kumaşları tercih ettiği tespit edilmiştir ve sonuç olarak üçgen, ters üçgen, 95

110 dikdörtgen, kum saati, baklava ve oval vücuda sahip kişilerin büyük çoğunluğunun üst bedende vücutlarına uygun çizgili kumaş tercih ettikleri ortaya çıkmıştır. Vücut tipine göre alt bedende tercih edilen desenli kumaşlar arasındaki ilişki analizi incelendiğinde; üçgen vücuda sahip 75 kişiden 40 kişinin alt bedende kullanmaları gereken küçük desenli kumaşları tercih etmiş olduğu, ters üçgen vücuda sahip 71 kişiden 20 kişinin alt bedende kullanmaları gereken büyük, geometrik, leopar, çiçek ve hayvan desenli kumaşları tercih etmiş olduğu, dikdörtgen vücuda sahip 44 kişiden 12 kişinin alt bedende kullanmaları gereken büyük, geometrik, leopar, çiçek ve hayvan desenli kumaşları tercih etmiş olduğu, kum saati vücuda sahip 135 kişiden 67 kişinin alt bedende kullanmaları gereken büyük, geometrik, leopar, çiçek ve hayvan desenli kumaşları tercih etmiş olduğu, baklava vücuda sahip 25 kişiden 17 kişinin alt bedende kullanmaları gereken büyük, geometrik, leopar, çiçek ve hayvan desenli kumaşları tercih etmemiş olduğu ve oval vücuda sahip 40 kişiden 6 kişinin alt bedende kullanmaları gereken büyük, geometrik, leopar, çiçek ve hayvan desenli kumaşları tercih ettiği tespit edilmiştir ve sonuç olarak üçgen ve baklava vücuda sahip kişilerin büyük çoğunluğunun alt bedende vücutlarına uygun desenli kumaş tercih ettikleri ve kum saati vücuda sahip kişilerin yarısının alt bedende vücutlarına uygun desenli kumaşlar tercih ettikleri ortaya çıkmıştır. Vücut tipine gööre üst bedende tercih edilen desenli kumaşlar arasındaki ilişki analizi incelendiğinde; üçgen vücuda sahip 75 kişiden 33 kişinin üst bedende kullanmaları gereken büyük, geometrik, leopar, çiçek ve hayvan desenli kumaşları tercih etmiş olduğu, ters üçgen vücuda sahip 71 kişiden 43 kişinin üst bedende kullanmaları gereken küçük desenli kumaşları tercih etmiş olduğu, dikdörtgen vücuda sahip 44 kişiden 25 kişinin üst bedende kullanmaları gereken küçük desenli kumaşları tercih etmiş olduğu, kum saati vücuda sahip 135 kişiden 73 kişinin üst bedende kullanmaları gereken küçük desenli kumaşları tercih etmiş olduğu, baklava vücuda sahip 25 kişiden 18 kişinin üst bedende kullanmaları gereken küçük desenli kumaşları tercih etmiş olduğu ve oval vücuda sahip 40 kişiden 26 kişinin üst bedende kullanmaları gereken küçük desenli kumaşları tercih ettiği tespit edilmiştir ve sonuç olarak ters üçgen, dikdörtgen, kum saati, baklava ve oval vücuda sahip kişilerin büyük çoğunluğunun üst bedende vücutlarına uygun desenli kumaş tercih ettikleri ortaya çıkmıştır. 96

111 5.2. Öneriler Üniversite öğrencilerinin vücut şekline uygun giysi seçiminin incelenmesine yönelik olan bu araştırmada ulaşılan sonuçlar doğrultusunda aşağıdaki öneriler geliştirilmiştir. Bu araştırma devlet üniversitelerindeki öğrencilere uygulandığından özel üniversitelerinide dahil eden yeni araştırmalar yapılabilir. Bu araştırma yalnızca Ankara ilindeki kadınları kapsamaktadır. Ülke genelinde de uygulanabilir. Araştırma farklı yaş gruplarına da uygulanabilir. Ankete katılan kişilerden beden ölçüleri alınarak vücut şekilleri tespiti yapılabilir. Öğrenciler okulda daha renkli ve desenli kumaşlar tercih edebilirler. Renklerin psikolojik etkilerinden yola çıkılarak başarı performansını artıracak renkler kullanılabilir. Katılımcıların vücut yapılarına uygun tasarımlar yapılabilir. Giysi mağazalarında çalışan satış görevlilerine müşterilerin vücut şekline uygun giysi satın almaları yönünde bilinç kazandırılabilir. Hazırlanmış olan bu araştırmanın, gelecekte benzer konularda çalışacak araştırmacılar için yol gösterici olacağı düşünülmektedir. 97

112 KAYNAKLAR Atalayer, F. (1994). Temel Sanat Öğeleri. Eskişehir: Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları. AYDINLI S. Temel tasarım ders notları, İTÜ Mimarlık Fak., 1989 Aydın, S., ve Çakar G. E.. (1993).Çağdaş Giysi Tasarımında Öğe ve Prensipler, 1. Türkiye Hazır Giyim ve Konfeksiyon Kongresi, , İstanbul, BARBAROSOĞLU, K.F.(2002). Moda ve Zihniyet. İstanbul: İz yayıncılık. Bozkurt, B. (1995). Vücut Hareketlerinin Giysi Özellikleri Üzerine Etkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Büyüköztürk, Ş. Kılıç Çakmak, E. Akgün, Ö.E. Karadeniz, Ş. Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. (12. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık. CRANE, D.(2003). Moda ve Gündemleri- Giyimde Sınıf.cinsiyet ve Kimlik,Çev: Özge Çelik. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Connell, L., and Pisut, G. (2006, March). Fit Preferences Of Female Consumers İn The Usa. Journal of Fashion Marketing and Management,11, Coşkuner, S. (1995), Renkler ve Kişiliğiniz, Site Ofset, İzmir. Costume Design and Fashion. (2013). Costume Design and Fashion Resmi İnternet Sitesi, Çıngı, H. (1994). Örnekleme Kuramı, Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Basım Evi, Ankara. Çileroğlu, B. (2006). İç Giyim Üretimine Yönelik Yaşlar Arası Kadın Beden Ölçüleri Standardizasyonu Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. ÇİVİTCİ, Ş.(2004).Moda Pazarlama. Ankara: Asil Yayın Dağıtım. 98

113 Çoban K. N., (2002). Hazır Giyim İşletmelerinin Performansını Etkileyen Faktörler ve Performans Düzeyini Artırıcı Bir Model Önerisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Davis, F., (1996). Moda,Kültür ve Kimlik, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. Ercan, E. (1994). Türk Bayan Vücut Ölçülerine Dayalı Yeni Bir Giysi Kalıp Çizim Sisteminin Geliştirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Erdoğan, Ç. M. ve İlleez, A. (2004). Giysilerde Esneme Konforu, Tekstil ve Konfeksiyon Dergisi, 14(4), Ekim-Kasım. Farr, K., (2004), The Pocket Stylist, Penguin Group, New York. Hazır, M.(2006).Giysi Tasarımında Görsel ve Dokusal Elementler: Plise ve Drapeler, Güzel Sanatlar Fakültesi, İzmir. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Müller, H.J., (1950), American Journal of Human Genetics. İSLAMOĞLU, A.H. Tüketici Davranışları, Beta Basımevi, İstanbul, İbicioğlu, H. (200-). Giyimde Renklerin Uyumu, Nota Yayıncılık, Gaziantep. Kamlık, E., Tabiatta ve Sanatta Doku-Texture, İstanbul Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Kağıt ve Basım İşleri Aş., Koçak, S. (2004). Giysi Tasarımında Ergonomi Desen ve Renk. Konfeksiyon Teknik Dergisi. Sayı:33. Temmuz:2004. Ker Dinçer, M. (2002), Kişisel İmaj, Alfa Yayınları, İstanbul. Kınsel, B., (2001), In The Dressing Room With Brenda, Wıldcat Canyon Pres, Berkeley, California. Lee J.,Istook C., and Park Y., (2007,May). Comparison Of Body Shape Between USA And Korean Women. International Journal Of Clothing Science And Technology,19,

114 Mete, F. (2001). Doğrudan Vücut Ölçülerine Dayalı, Vücuda Tam Oturan Yeni Bir Bayan Üst Beden Temel Kalıp Hazırlama Tekniğinin Geliştirilmesi. DEÜ Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, Cilt:3, Sayı:2. O'CASS. A..(2000).An Assessment of Consumers Product, Purchase Decision, Advertising and Consumption İnvolvement in Fashion Clothing. Journal of Economic Psyhology ODABAŞI Y., BARIŞ G. Tüketici davranışı, Medicat kitapları, İst., 2002 ve Aydınlatma sistemi ilişkisi, DÜ. II. Ulusal Aydınlatma Sempozyumu, 2003 Oğuz Ö., (1996), Artistik Anatomi., Nobel Tıp Kitabevi,Adana. Rachow, D. (1987), ABC des Modezeichnens, Göttinggen: Muster-Schmidt. Ross, S. (2010). Style Preference And Benefits Sought By Women For Customized Swimwear Based On Body Shape, Age, And Dress Size. A Puplished Postgraduate Thesis, Auburn University,Alabama. Simmons, K., Istook, C., and Devarajan, P. (2004,Summer). Female figure identification technique (ffıt) for apparel. part ıı: development of shape sorting software. Journal of Textile and Apparel, Technology and Management, 4,1-16. Simmons, K. (2002). Body Shape Analysıs Usıng Three-Dımensıonal Body Scannıng Technology. A Puplished Doctor Of Philosophy North Carolina State University, Raleigh. Spillane, M. (1991). The Complete Style Guide From The Color Me Beautiful Organisation London: Pıatkus. Suvari, N. A., (2000). Büro Ortamında Görünüm ve Davranışsal Bütünlük (İkinci Baskı), Ankara: Yargı Kitap ve Yayınevi. Şener, F. (1995). Kadınların Vücut Özelliklerine Uygun Kalıp Çiziminde Bir Yöntem Geliştirme. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Fakültesi. Ankara. Tansoy.Y, Vural. T,ve Ağaç.S,(1994). Özgün Giysi Tasarımında Temel İşlemler ve Örnek Bir Çalışma, Tekstil Konfeksiyon Dergisi, 1,

115 Textil & Fashion. (2013). Monica Niftian Resmi, İnternet Sitesi, Türk Dil Kurumu. (1969). Türkçe sözlük (genişletilmiş baskı). Ankara: TDK. Tüzcet, Ö. (1967). Form ve Doku. İstanbul: İTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları. Vuruşkan, A. (2010).Vücuda Uygunluk ve Tasarım Parametreleri Açısından Kişiye Özel Giysiler Üzerine Yeni Bir Yaklaşımın Geliştirilmesi. Yayınlanmış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Yeşilpınar, S. ve Bulgun, E., (2007), Geleneksel Türk Kadınlarının Giysilerinde Karşılaştıkları Problemler.İstanbul. Şekillerin Kaynakları

116 EKLER 102

117 EK -1: ANKET FORMU Bu araştırma, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Giyim Endüstrisi ve Moda Tasarımı Eğitimi Ana Bilim Dalı yüksek lisans Bitirme Tezi gereği yapılmaktadır. Anket formu, üniversitelerdeki üst beden numarası olan bayanların vücutlarını tanıma durumlarını belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Vereceğiniz cevaplar sadece bilimsel veriler için kullanılacağından sorulara samimi ve doğru bir şekilde cevap vermeniz önem taşımaktadır. Gösterdiğiniz ilgiye şimdiden teşekkür ederim. Hilal ÖZGANİ Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Giyim Endüstrisi ve Moda Tasarımı Bilim Dalı Yüksek Lisans Öğrencisi 1- Yaşınız: 2- Boyunuz: 3- Kilonuz. 4- Giysi satın Alırken Üst Beden Ölçünüz nedir? 38 ( ) 40 ( ) 42 ( ) 5- Giysi satın Alırken Alt Beden Ölçünüz nedir? 36( ) 38 ( ) 40 ( ) 42 ( ) 44 ( ) 6- Hangi giysi formunu tercih edersiniz? ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 103

118 7- Hangi Vücut Tipine Sahipsiniz? ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 8- Giysi tercihlerinizde en çok hangi renkleri tercih edersiniz? Renkler Açık Renkler Koyu Renkler Pastel Renkler Neon Renkler Beden Alt Beden Üst Beden 9- Giysi tercihlerinizde en çok hangi çizgili kumaşları tercih edersiniz? Çizgiler Dikey Çizgiler Yatay Çzigiler Yuvarlak Çzigiler Eğri Çzigiler Verev Çizgiler Beden Alt Beden Üst Beden 10- Giysi tercihlerinizde en çok hangi model özelliklerini tercih edersiniz? Beden Model Özellikleri Drape Plise Fırfır ve Volan Enine Kesik Boyuna Kesik Büzgü Takma Yakalar Alt Beden Üst Beden 104