İNS1101 MÜHENDİSLİK ÇİZİMİ. Bingöl Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2018

Transkript

1 İNS1101 MÜHENDİSLİK ÇİZİMİ Bingöl Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 2018

2 TEKNİK RESİM Teknik resim, teknik elemanların üretim yapabilmeleri için anlatmak istedikleri teknik özelliklerin biçim ve ölçülerini belirtmede kullandıkları çizgisel anlatım diline denir. Yapıların, makine elemanlarının ve en genel haliyle mühendislik ürünlerinin biçimini ve boyutlarını tarif etmekte kullanılan bir dildir. Mühendisler ve diğer teknik elemanlar arasındaki iletişimi sağlayan bir dildir. Bu dil, belirli çizim teknikleri çerçevesinde özel çizgiler, işaretler ve semboller kullanır.

3 KULLANILAN ARAÇ VE GEREÇLER

4 KAĞIT ÖLÇÜLERİ Çizim kağıtları çeşitli adlar altında standartlaştırılmışlardır.yapıların, makine elemanlarının ve en genel haliyle mühendislik ürünlerinin biçimini ve boyutlarını tarif etmekte kullanılan bir dildir. Türk Standartları Enstitüsü nün kabul ettiği ISO 216 kağıt standart sisteminde kağıtların yükseklik/genişlik oranı 2 ye eşittir. Böylece bir kağıt uzun kenarından iki eşit parçaya bölündüğünde yükseklik/genişlik oranı değişmemektedir.

5 ÇİZGİ TÜRLERİ Standartlarda tanımlanmış olan her bir çizgi tipinin kendine ait özel bir anlamı vardır.

6 ÇİZGİ TÜRLERİ Standartlarda tanımlanmış olan her bir çizgi tipinin kendine ait özel bir anlamı vardır.

7 TEMEL GEOMETRİK ÇİZİMLER Doğru çizimi Doğruya dik çıkma AB doğrusu verilen ölçülerde çizilir Dik çıkılmak istenen noktadan doğruya A ve B yönünde pergel yardımı ile iki yay çizilerek C ve D noktaları bulunur

8 Doğruya dik çıkma TEMEL GEOMETRİK ÇİZİMLER Pergel biraz daha açılarak C ve D noktaları merkez olmak üzere doğru üzerinde kesişecek şekilde iki yay çizilir ve E noktası bulunur. E noktası ile O noktası birleştirildiğinde AB doğru parçasına dik çıkılmış olur

9 Daire İçine Düzgün Üçgen Çizimi TEMEL GEOMETRİK ÇİZİMLER İlk önce O merkezli birbirine dik iki eksen çizilir

10 Daire İçine Düzgün Üçgen Çizimi TEMEL GEOMETRİK ÇİZİMLER Pergel, O merkezli olmak üzere istenilen genişlikte açılarak bir daire çizilir ve daire ile eksen birleşim noktaları A, B, C, D olarak adlandırılır

11 Daire İçine Düzgün Üçgen Çizimi TEMEL GEOMETRİK ÇİZİMLER Pergelin açıklığı bozulmadan D merkezli olmak üzere bir yay çizilir. Yay ile dairenin kesiştiği noktalar E ve F olarak adlandırılır

12 Daire İçine Düzgün Üçgen Çizimi C ve E noktaları birleştirilir TEMEL GEOMETRİK ÇİZİMLER

13 Daire İçine Düzgün Üçgen Çizimi C ve F noktaları birleştirilir TEMEL GEOMETRİK ÇİZİMLER

14 Daire İçine Düzgün Üçgen Çizimi TEMEL GEOMETRİK ÇİZİMLER E ve F noktaları birleştirildiğinde eşkenar bir üçgen ortaya çıkacaktır

15 Daire İçine Düzgün Dörtgen Çizimi TEMEL GEOMETRİK ÇİZİMLER İlk önce O merkezli birbirine dik iki eksen çizilir

16 Daire İçine Düzgün Dörtgen Çizimi TEMEL GEOMETRİK ÇİZİMLER Pergel, O merkezli olmak üzere istenilen genişlikte açılarak bir daire çizilir ve daire ile eksen birleşim noktaları A, B, C, D olarak adlandırılır

17 Daire İçine Düzgün Dörtgen Çizimi TEMEL GEOMETRİK ÇİZİMLER Pergel, B-D aralığı kadar açılır. Pergelin açıklığı bozulmadan B ve C noktalarından dairenin dışında birer yay çizilir. Yayların birbirini kestiği nokta E olarak adlandırılır

18 Daire İçine Düzgün Dörtgen Çizimi TEMEL GEOMETRİK ÇİZİMLER E ve O noktalarından geçecek şekilde daire boyunca cetvelle bir doğru çizilir

19 Daire İçine Düzgün Dörtgen Çizimi TEMEL GEOMETRİK ÇİZİMLER Aynı şekilde pergel açıklığı bozulmadan A ve C noktalarından dairenin dışında bir yay çizilir. Kesişen nokta F olarak isimlendirilir

20 Daire İçine Düzgün Dörtgen Çizimi TEMEL GEOMETRİK ÇİZİMLER F ve O noktalarından geçecek şekilde daire boyunca cetvelle bir doğru çizilir. Çizilen doğruların daireyi kestikleri noktalar birleştirildiğinde eşkenar bir dörtgen ortaya çıkacaktır

21 Daire İçine Düzgün Beşgen Çizimi TEMEL GEOMETRİK ÇİZİMLER Birbirine dik çizilen iki eksen üzerine istenilen yarıçapta pergel açılarak O merkezli bir daire çizilir. Dairenin eksen üzerinde kesiştiği noktalar A, B, C, D olarak adlandırılır

22 Daire İçine Düzgün Beşgen Çizimi TEMEL GEOMETRİK ÇİZİMLER Pergel açıklığı bozulmadan B noktasına tutularak bir yay çizilir. Yayın daireyi kestiği noktalar, E ve F olarak adlandırılır. E ve F noktalarını birleştiren bir doğru çizilir. Doğrunun ekseni kestiği nokta S olarak adlandırılır.

23 Daire İçine Düzgün Beşgen Çizimi TEMEL GEOMETRİK ÇİZİMLER Pergel S-C aralığı kadar açılarak S merkezli bir yay çizilir. Yayın ekseni kestiği nokta T olarak adlandırılır

24 Daire İçine Düzgün Beşgen Çizimi TEMEL GEOMETRİK ÇİZİMLER Pergel T-C aralığı kadar açılarak C merkezli bir yay çizilir. Yayın daireyi kestiği noktalar, I ve K olarak adlandırılır

25 Daire İçine Düzgün Beşgen Çizimi TEMEL GEOMETRİK ÇİZİMLER Pergel açıklığı bozulmadan I ve K merkezli daireyi kesen birer yay çizilir. Yayın daireyi kestiği noktalar, M ve N olarak adlandırılır

26 Daire İçine Düzgün Beşgen Çizimi TEMEL GEOMETRİK ÇİZİMLER C, I, M, N ve K noktaları birleştirildiğinde eşkenar bir beşgen ortaya çıkar

27 İz Düşüm Hakkında Bilgi İZDÜŞÜM VE GÖRÜNÜŞ ÇIKARMA İz düşüm, bir cismin bir düzlem üzerine çizilmiş şekli veya düzleme düşen görüntüsüdür. Örneğin; sinemada perdeye düşen görüntü, güneşli bir günde yürürken oluşan gölge veya bir ışık kaynağından (mum, ampul vb.) çıkan ışınlarla bir cismin duvara düşen görüntüsü birer iz düşümdür. İz düşümün üzerine düştüğü düzleme iz düşüm düzlemi, iz düşümün düzlem üzerine düşmesini sağlayan ışınlara iz düşüm ışınları, iz düşüm ışınlarının çıktığı varsayılan noktaya ise odak noktası (bakış noktası) denir.

28 İz Düşüm Çeşitleri İZDÜŞÜM VE GÖRÜNÜŞ ÇIKARMA Merkezî (konik) iz düşüm :Işık kaynağının yakın mesafede olması, cismin boyutlarının iz düşüm düzlemine büyük ve küçük olarak düşmesiyle oluşan iz düşümdür. Işınların cismin köşelerinden geçmesiyle elde edilen noktalar birleştirilerek cismin iz düşümü oluşturulur. Mimari, reklamcılık ve dekorasyon teknik resimlerinin çizimlerinde kullanılır.

29 İz Düşüm Çeşitleri İZDÜŞÜM VE GÖRÜNÜŞ ÇIKARMA Paralel iz düşüm :Işık kaynağının sonsuzda olması, cismin boyutlarının iz düşüm düzlemine büyüme veya küçülme göstermeden düşmesiyle elde edilen iz düşümdür. Bu iz düşümde ışınlar ışık kaynağına paraleldir. Paralel iz düşüm, eğik ve dik iz düşüm olmak üzere ikiye ayrılır.

30 İz Düşüm Çeşitleri İZDÜŞÜM VE GÖRÜNÜŞ ÇIKARMA Eğik iz düşüm :İz düşüm ışınlarının birbirine paralel ve iz düşüm düzlemine eğik (90 den farklı açılarda) olarak gelmesi ile iz düşüm düzlemi üzerinde oluşan görünüşe eğik iz düşüm denir. Bu iz düşüm, eğik perspektif görünüşlerinin çiziminde kullanılır

31 İz Düşüm Çeşitleri İZDÜŞÜM VE GÖRÜNÜŞ ÇIKARMA Dik iz düşüm : İz düşüm ışınlarının düzleme dik gelmesi sonucu oluşan iz düşüme dik iz düşüm denir. Bu iz düşümde iz düşüm çizgileri cismin bir yüzüne dik geldiği için cismin o yüzü ile iz düşümü aynı büyüklükte olur. Teknik resimde en çok kullanılan iz düşüm şeklidir. Özellikle görünüş çıkarmada çok kullanılır.

32 Temel İzdüşüm Düzlemleri İZDÜŞÜM VE GÖRÜNÜŞ ÇIKARMA Üretimi yapılacak bir parçanın sadece bir yüzeyinin görüntüsü o parçayı tanımlamaya yetmez. Yani cismin tek yönden görünüşü o cisim hakkında yeterli bilgiyi vermez. Bu nedenle cisimlerin görüntüleri tek değil birden fazla izdüşüm düzlemine düşürülür. Birbirine bitişik ve dik konumda alınan, üzerine izdüşümleri çizdiğimiz düzlemlere izdüşüm düzlemleri denir.

33 TEMEL İZDÜŞÜM DÜZLEMLERİ Üzerine izdüşüm çizilecek olan düzlemler birbirine bitişik ve dik kabul edilir. İzdüşüm düzlemlerini daha iyi anlamak için boş bir küpün açılımına bakalım: Bu düzlemlere temel izdüşüm düzlemleri denir. 1. numaralı düzlem :Alın düzlem (Düşey düzlem) 2. numaralı düzlem : Üst düzlem 3. numaralı düzlem : Sağ yan düzlem 4. numaralı düzlem : Sol yan düzlem 5. numaralı düzlem : Alt düzlem (Yatay düzlem) 6. numaralı düzlem : Arka düzlem

34 TEMEL İZDÜŞÜM DÜZLEMLERİ Görünüş çıkarmada genellikle 3 temel izdüşüm düzleminden yararlanılır ki bu düzlemleri bir arada bulunduran kapalı şekle Diedri denir. Diedri üzerinde bulunan izdüşüm düzlemleri: 1.Alın izdüşüm düzlemi, (Ön görünüş) 2.Yatay izdüşüm düzlemi, (Üst görünüş) 3. Profil izdüşüm düzlemidir. (Yan görünüş) Diedrinin açılmış sekline ise Epür denir.

35 NOKTANIN İZDÜŞÜMLERİ Genel olarak iki nokta bir doğruyu, doğrular yüzeyleri, yüzeylerde bir araya gelerek cisimleri şekillendirir. Bir cismin görünüşlerini nokta nokta incelemek yolu ile anlayabiliriz. Bu yüzden noktanın iz düşümü önem arz etmektedir. İz düşüm düzlemleri açılarak epür düzlemleri elde edilir. Noktanın iz düşümleri diedriden alınarak epür üzerine çizilir. İz düşürücü ışınlar, diedri ve epür üzerinde düzlemleri ayıran katlama çizgilerine paralel çizilir.

36 NOKTANIN İZDÜŞÜMLERİ (M) noktasının diedri ve epürdeki iz düşümlerini çizebilmek ve uzaydaki yerini belirleyebilmek için iz düşüm düzlemlerine olan mesafelerin bilinmesi gerekir. Uzaydaki noktanın temel iz düşüm düzlemlerine olan mesafelerine koordinat denir. Noktanın, yatay iz düşüm düzlemine olan mesafesine Kot (K), alın iz düşüm düzlemine olan mesafesine Uzaklık (U), profil iz düşüm düzlemine olan mesafesine Aralık (A) denir.

37 NOKTANIN İZDÜŞÜMLERİ

38 NOKTANIN İZDÜŞÜMLERİ Epürlerin elde edilmesinde mesafeler, genellikle yardımcı çizgilerle taşınarak bulunur. Bunun içinde yatay düzlemdeki uzaklıklar ile parçaya ait derinlik ölçüleri profil düzleme taşınırken çeyrek daire, eğik köşegen çizgileri veya yardımcı olarak çizilen 45 lik bir ara eksen çizgisi kullanılır. Bu işlemlerden hangisi kolayınıza giderse onu kullanabilirsiniz.ancak daire çizmek her zaman kolay olmayacağı için 45 lik çizgiler kullanılması önerilir.

39 NOKTANIN İZDÜŞÜMLERİ

40 DOĞRUNUN İZDÜŞÜMLERİ Aralarında belirli mesafe bulunan iki noktanın birleştirilmesi ile doğru parçası meydana gelir. Teknik resim çizimlerinde boyları belirlenmiş doğru parçaları kullanılmasına rağmen aslında doğruların boyları belirsizdir. Doğru parçaları, temel izdüşüm düzlemlerine olan konumlarına göre değişik şekillerde tanımlanır.

41 DOĞRUNUN İZDÜŞÜMLERİ

42 DOĞRUNUN İZDÜŞÜMLERİ

43 DOĞRUNUN İZDÜŞÜMLERİ

44 DÜZLEMİN İZDÜŞÜMLERİ Düzlemler de, temel izdüşüm düzlemlerine göre dik veya paralel olabilecekleri gibi, gelişigüzel de olabilirler. Düzlemin izdüşümlerinin çizilmesinde noktalardan ve doğrulardan yararlanılır.