1. DÖNEM 1. YAZILI SINAVI (SAYFA 15)

Transkript

1 1. DÖNEM 1. YAZILI SINAVI (SAYFA 15) 1. Işıklı evre reaksiyonları Karanlık evre reaksiyonları I, II, V, VI III, IV, VII, VIII 2. a. Işık d. ATP b. H 2 O e. NADPH c. O 2 f. CO 2 3. Işıktan bağımsız reaksiyonlar kloroplastın stromasında gerçekleşir. Bu evrede CO 2 kullanılarak başta glikoz olmak üzere çeşitli organik maddeler sentezlenir. Bu evre enzimlerin kontrolünde gerçekleşir ve sıcaklık değişimlerinden etkilenir. Bu evre reaksiyonları için ışıklı evrede üretilen ATP ve NADPH moleküllerine ihtiyaç vardır. 4. Amacı ATP üretmektir Oksijen üretilir. Karbondioksit üretilir. ETS kullanılır. Sadece ışıklı ortamda gerçekleşir Fermantasyon O 2 'li solunum Fotosentez Fotofosforilasyon gerçekleşir. Sadece substrat düzeyinde fosforilasyon vardır. Enzim kullanılır. Oksijen kullanılır. Bütün âlemlerde görülebilir. 5. Fotosentez Kemosentez a, h, e b g d c, f

2 6. Fermantasyon olayında besinler tam olarak parçalanmaz, son ürün organik düzeydedir ve tam olarak enerji açığa çıkmamıştır. Bu yüzden çok miktarda ATPüretilmez. Oksijenli solunumda ise glikoz inorganik maddelere kadar parçalanır ve çok miktarda ATP elde edilir. 7. a) 2,3,8 b) 2,3,4,8 c) 4 d) 1,5,6,7,9 8. Sıcaklık artışı belli bir değere kadar fotosentez hızını artırır. Belli bir noktadan sonra ışıktan bağımsız evrede görev yapan enzimlerin yapısı bozulacağından fotosentez hızı düşer ve durur. Fotosentez hızı Sıcaklık 9. a) a: H 2 O b: CO 2 c: Glikoz d: O 2 b) Her iki organel de: - Çift zarlıdır. - ETS elemanları bulundururlar. - Kendilerine ait DNA, RNA ve ribozom bulundururlar. - ATP sentezlerler. 10. Bakteri Fotosentezi Bitki Fotosentezi a, b, d, f, g a, b, c, d, e Not: e. Yan ürün her zaman O 2 dir. Delta Kültür Yayınevi

3 1. DÖNEM 2. YAZILI SINAVI (SAYFA 32) 1. a) a: Fosfat b: Riboz şekeri c: Adenin bazı b) Fosforilasyon 4 yolla sağlanır: - Substrat düzeyde fosforilasyon - Oksidatif fosforilasyon - Fotofosforilasyon - Kemosentetik fosforilasyon 2. kullanılmaz ETS hücre solunumu 3 çeşittir atmosfere verilir Oksijen Glikoliz Krebs öncesi evre Fermantasyon gerçekleştiği yer Sitoplazma Oksijensiz solunum Oksijenli solunum gerçekleştiği yer Sitoplazma ve Mitokondri 4 evrede gerçekleşir Krebs ETS 3. a d b c f e 4. 6 ATP substrat düzeyinde fosforilasyon ile glikoliz ve krebste 34 ATP oksidatif fosforilasyon ile ETS'de olmak üzere toplam 40 ATP elde edilir maltoz içerisinde 6 molekül glikoz bulunur. 1 glikoz sentezlemek için 18 molekül ATP, 12 molekül NADPH ve 6 molekül CO gereklidir. 2 6 molekül glikoz ( 3 maltoz) sentezlemek için; ATP miktarı: 108 molekül NADPH miktarı: 72 molekül CO 2 miktarı: 36 olmalıdır. 6. K: ACTH L: Kortizol M: Aldosteron

4 7. Atlas'ın antrenman sırasında artan vücut sıcaklığının dengelenmesi, ter bezlerinin hızlı çalışması ve vücut ısısının üretilmesinde arttırıcı rol oynayan diğer olayların yavaşlamasıyla mümkün olmuştur. Hipotalamus Duru birkaç yıl önce okuduğu romanda geçen olayları genel hatlarıyla hatırlamaktadır. Uç Beyin Güney boğazına kaçan bir cisim nedeniyle öksürmektedir. Omurilik Soğanı Doktorun gözlerine tuttuğu ışık nedeniyle Salkım'ın göz bebekleri küçülmüştür. Orta Beyin 8. Numaralandırılmış kısımların isimleri şu şekildedir: 1-Kulak kepçesi 2-Kulak yolu 3-Çekiç kemiği 4-Yarım daire kanalları 5-Salyangoz 6-Kulak zarı a) 1,2,3,5,6 b) 4 9. Sıcak bir nesneye dokunulduğunda elin hemen çekilmesi sırasında üç tane nöron görev yapar: Önce reseptör ısıyla uyarılır. Reseptör duyu nöronunda impulsun başlamasına yol açar. Duyu nöronları impulsu omuriliğe taşır ve buradaki ara nörona aktarır. Ara nöron da impulsu motor nörona iletir. Motor nöron impulsu kol kaslarına ulaştırır. Böylece el ve kol hareket ettirilir. 10. I) Çubuk hücreleri az ışıklı bir ortamda rodopsin adlı bir pigment sayesinde görmeyi sağlarlar. Rodopsin karanlık ortamda yapılır, aydınlık ortamda ise yeniden parçalanır. Aydınlık ortamdan karanlık ortama gidildiğinde rodopsin az olduğu için ilk anda görme net gerçekleşmez. Rodopsin miktarı arttıkça görme netleşir; bu olay gözün karanlığa adaptasyonu olarak adlandırılır. II) Koku alma duyusu çabuk yorulan bir duyudur. Bu yüzden aynı koku bir süre sonra hissedilmez. Bu olay aynı zamanda canlıyı olumsuz etkilerden koruyan bir adaptasyondur. III) Derinin her yerinde aynı oranda duyu almacı bulunmaz. Parmak uçlarında sıcak ve soğuk algılayan reseptörler az sayıdadır. Bu yüzden sıcaklık daha az algılanır. Delta Kültür Yayınevi

5 2. DÖNEM 1. YAZILI SINAVI (SAYFA 60) 1. Kas çeşitleri Özellikleri Çekirdek sayısı Hücrelerin şekli Bağlantılı olduğu sinir sistemi Çizgili kas Çok çekirdekli Uzun, silindir şeklinde Merkezi sinir sistemi Düz kas Tek çekirdekli Mekik şeklinde Otonom sinir sistemi Kalp kası Bir ya da iki çekirdekli Hücreler düzgün silindirik yapıya sahip olmayıp dallanmalar gösterir. Otonom sinir sistemi Yer aldığı vücut bölümü İstemli çalışan tüm organlar. Örnek; kol ve bacaklar. Solunum, sindirim, boşaltım, dolaşım sistemi organları Kalp 2. Egzersiz yapan bir sporcunun kasların kasılması için gerekli olan enerjiyi elde etmede molekülleri kullanma sırası şöyledir: b- d- a- c 3. A bandı I bandı H bandı Kasın boyu Kasılma sırasında Boyu değişmez Daralır Görünmez olur Kısalır Gevşeme sırasında Boyu değişmez Uzar Ortaya çıkar Uzar 4. Tüm kemik çeşitlerinde periost, süngerimsi kemik doku, sıkı kemik doku, kırmızı kemik iliği ortak olarak bulunur. 5. Hormon adı Salgılandığı organ Görevi Gastrin Mide Mide bezlerinden mide öz suyu salgılamak Sekretin Onikiparmak bağırsağı Pankreastan bikarbonat iyonlarının salgılanmasını sağlamak, karaciğerden safra üretimini ve salgılanmasını uyarmak Kolesistokinin Onikiparmak bağırsağı Pankreas enzimlerinin salgılanmasını sağlamak, safranın onikiparmak bağırsağına dökülmesni sağlamak Enterogastrin Onikiparmak bağırsağı Midenin dökülmesini çalışmasını yavaşlatmak

6 6. a) x - yağ, y- protein, z- karbonhidrattır. b) z organik bileşiğinin sindiriminde görev alan enzimler şunlardır: Amilaz, maltaz, laktaz, sükraz, dekstrinaz. c) Mide, ince bağırsak ve pankreas organları y organik bileşiğinin yani proteinlerin sindirilmesi sırasında enzim salgılar. 7. Karaciğere kan getiren ve karaciğerden kanı uzaklaştıran numaralandırılmış damarların isimleri aşağıdaki gibidir: 1- Karaciğer atardamarı 2- Kapı toplardamarı 3- Karaciğer toplardamarı a) Bol karbonhidratlı bir öğünden sonra : Kapı toplardamarındaki glikoz derişimi > karaciğer toplardamarındaki glikoz derişimi Çünkü kapı toplardamarından gelen glikozun bir kısmı karaciğerde glikojen şeklinde depolanır. b) Üre miktarı Oksijen miktarı Damar çeşitleri Damar çeşitleri 8. Kan basıncı Kan akış hızı Damar çeşitleri Atardamar damar Kılcal Toplardamar Damar çeşitleri Atardamar damar Kılcal Toplardamar 9. İnce bağırsaktan emilen gliserol ve yağ asitleri kalbe ulaşana kadar aşağıdaki yapılardan şu sırayla geçer: Villüs epiteli - Lenf kılcalları - Lenf toplardamarı - Peke sarnıcı - Göğüs kanalı - Sol köprücükaltı toplardamarı - Üst ana toplardamar - Kalbin sağ kulakçığı 10. Şekilde numaralandırılmış yapıların isimleri şu şekildedir: 1-Mide, 2- Pankreas, 3- İnce bağırsak, 4- Safra kesesi, 5- Karaciğer a) 1 ve 3 b) 5 numaralı yapı yani karaciğer ürettiği safra ile yağların sindirimine yardımcı olur. c) 4 numaralı yapı yani safra kesesinde depolanan safra koledok kanalı ile 3 numaralı yapıya gelir ve yağların mekanik sindiriminde görev alır. Delta Kültür Yayınevi

7 2. DÖNEM 2. YAZILI SINAVI (SAYFA 73) 1. Kalbin çalışmasını; sempatik (hızlandırıcı) sinirler, adrenalin ve tiroksin hormonu, kandaki karbondioksit yoğunluğu, ateşli hastalıklar, nikotin ve kafein gibi kimyasal maddeler hızlandırır. 2. a) b noktasında kan basıncı ve kanın ozmotik basıncı eşittir. b) b ve c noktaları arasında doku sıvısındaki su ve çözünmüş maddeler kana geçer. 3. a. Kan akışı ile pasif hareket etme Alyuvarlar b. Mikropları fagositoz ile yutma Akyuvarlar c. Oksidatif fosforilasyonla ATP üretme Akyuvarlar d. Hemoglobin molekülü içerme Alyuvarlar 4. Lenf Sisteminin Görevleri 1) Akyuvar üreterek vücut savunmasında görev alır. 2) Doku sıvısının yeniden kan dolaşımına katılmasında etkilidir. 3) Bağırsaktan emilen yağ asitleri ve gliserolün kan dolaşımına katılmasını sağlar. 5. a) II numaralı grafik hastalık etkeniyle ilk kez karşılaşan bireylerdeki değişimi göstermektedir. b) x antijenine karşı birey hem birincil hem de ikincil bağışıklık tepkisi göstermiştir.

8 6. a. Diyafram kasılarak aşağı doğru iner ve düzleşir. Soluk alma b. Kaburgalar arası kaslar gevşer. Soluk verme c. Göğüs boşluğunun hacmi artar, basınç azalır. Soluk alma d. Akciğer iç basıncı dıştaki basınçtan fazladır. Soluk verme 7. a) III, IV ve V numaralı tepkimeler akciğer kılcallarında gerçekleşir. b) I, II, III, IV ve V numaralı tepkimeler alyuvarlarda gerçekleşir. c) I ve III numaralı tepkimelerin gerçekleşmesinde karbonik anhidraz enziminin etkisi vardır. 8. a) I - Glomerulus kılcalları II - Bowman kapsülü III - Proksimal tüp IV - Henle kulbunu saran kılcal damar ağı V - Distal tüp VI - İdrar toplama kanalı b) Süzülme; I ve II numaralı kısımlar arasında gerçekleşir. Geri emilim; III, V ve VI numaralı kısımlardan bunların etrafını saran kılcal damarlara doğru gerçekleşir. c) Üre miktarı en fazla olan damar böbrek atardamarıdır. Çünkü ürenin %50 si geri emilmez ve idrarla dışarı atılır. 9. a) 1, 2, 3, 4 ve 6 glomerulus kılcallarından bowman kapsülüne süzülme ile geçebilir. b) 1 ve 3 numaralı moleküllerin tamamı geri emilir. c) 1, 3, 5 ve 7 numaralı moleküller sağlıklı bir insanın idrarında bulunmaz. 10. a. Fırkateyn kuşunun kafasını geri atarak boynunun altındaki kırmızı keseyi şişirmesi şeklinde gerçekleştirdiği kur davranışı İç güdüsel davranış b. Kuşların yuvalarına konulan yabancı yumurtaları fark etmesi İzlenim yoluyla öğrenme c. Genç şempazelerin palmiye fındığını kırmayı deneyimli olan daha yaşlı şempazeleri gözlemleyerek öğrenmesi Taklit yoluyla öğrenme d. Asit damlatılan kurbağanın ayağını çekmesi Refleks Delta Kültür Yayınevi

9 TARAMA TESTİ: CANLILARDA ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ - İNSAN FİZYOLOJİSİ (SAYFA 34) 1. Klorofil molekülü ökaryotik canlılarda kloroplast, prokaryotik canlılarda ise sitoplazma içerisinde bulunur. Tüm canlılarda kloroplast içerisinde bulunur ifadesi yanlıştır. 5. Çimlenmekte olan tohum solunum yaparken fotosentez yapamaz. Bu yüzden ortamda oksijen miktarı azalır, karbondioksit ise artar. CO 2 kireç suyunu bulandırır. Solunum esnasında ortamda ısı artışı görülür. Tohum fotosentez ile besin üretmediği için solunumu için gerekli besini depoladığı besinden kullanır ve ağırlığı azalır. 2. II nolu olayda Güneş enerjisinden besin sentezi yapılmaktadır. Bu olay fotosentez olayıdır. I ile ifade edilen ATP molekülüdür; III nolu solunum olayı ile besinlerin parçalanması ile açığa çıkmıştır. 6. Yeşil bitki fotosentez yaparak ortama oksijen verir. Oksijen; su molekülünün fotoliz ile parçalanması ile ortama verilir. Fotosentez mor ışıkta sarı ışığa göre daha hızlı gerçekleşir ve daha çok besin, oksijen üretilir. Yanıt: A 3. a olayı sindirim olayıdır. Bu olayda ATP üretilmez. b olayı glikoliz olayıdır. Bu olay esnasında glikozdan enerji elde edebilmek için önce defosforilasyon daha sonra da fosforilasyon olayı gerçekleşir. c olayı laktik asit fermantasyonun son ürünler evresidir. Bu aşamada ATP üretilmez. 7. Ökaryotik bir hücrede; suyun oluşumu mitokondride ETS olayı ile; Asetil CoA oluşumu mitokondride krebse hazırlık evresi ile gerçekleşmektedir. Substrat düzeyde fosforilasyon glikoliz ve krebste; NAD ın indirgenmesi glikoliz, krebse hazırlık evresi ve krebste görüldüğü için hem mitokondri hem de sitoplazmada gerçekleşmektedir. 4. Substrat düzeyde fosforilasyon ile ATP üretimi glikoliz ve krebs evrelerinde gerçekleşmektedir. 8. Defosforilasyon (ışıktan bağımsız evrede) ve fosforilasyon (ışığa bağımlı evrede) fotosentezde gerçekleşmektedir. Solunumun glikoliz evresinde yine her iki olay birlikte görülmektedir. Fotoliz olayı sadece fotosentezde ışığa bağımlı evrede görülmektedir. ETS kullanımı fotosentez ve solunumda ortak olarak gerçekleşmektedir.

10 9. a) 1 maltozda 2 glikoz, 10 maltozda 20 glikoz bulunmaktadır. 1 glikoz kullanılarak fermantasyonda 4 ATP üretildiğine göre 10 maltozdan 80 ATP üretilir. b) 1 glikozdan 2 etil alkol oluştuğuna göre 8 etil alkolün oluşması için 4 glikoz kullanılmalıdır. 12. Sinir hücresinde impuls iletilerken enerji ihtiyacı artar (ATP tüketilir) ve solunum hızlanır. Glikoz ve oksijen tüketilirken; CO 2 miktarı artar. c) 1 glikozdan 6CO 2 açığa çıktığına göre 24 CO 2 nin açığa çıkması için 4 molekül glikoz kullanılmalıdır. 10. Oksijenli solunumda oksijen ve glikoz kullanılırken açığa su ve karbondioksit çıkmaktadır. 13. Kan damarlarının büzülmesi omurilik soğanının, duyu organlarından gelen bilgileri düzenleyip uygun duyu merkezlerine iletme talamusun, tam dinlenme halinde kasların az da olsa kasılı kalması orta beynin, alışkanlık hareketlerini denetleme omuriliğin görevidir. Soruda ön beynin görevi verilmemiştir farklı fosforilasyonun aynı hücrede görüldüğü canlı oksijenli solunum (substrat düzeyde fosforilasyon ve oksidatif fosforilasyonu) ve fotosentezi (fotofosforilasyonu) aynı anda yapıyor olabilir. Böyle bir canlı prokaryotik bir bakteri olabileceği gibi ökaryotik bir bitki de olabilir. Bu yüzden mitokondri ve kloroplastı kesinlikle bulundurmayabilir. Böyle bir canlı 2 çeşit ETS kullanır, ışık varlığında besin üretebilir, CO 2 özümlemesi yapar ve NAD, FAD, NADP kullanır no.lu aşamada sinir hücresi polarizasyon, 2 no.lu aşamada depolarizasyon, 3 no.lu aşamada repolarizasyon, 4 no.lu aşamada ise yeniden polarizasyon durumuna geçmiştir. 2 no.lu aşamaya geçerken Na kapıları açılır; nöronun iç kısmı pozitif, dış kısmı ise negatif olur. 3 no.lu aşamaya geçerken K kapıları açılır ve Na kapıları kapanır. 4 no.lu aşamaya geçerken ise K kapıları kapanır. Delta Kültür Yayınevi

11 TARAMA TESTİ: İNSAN FİZYOLOJİSİ (SAYFA 69) 1. x- atardamar, y- kılcal damar ve z- toplardamardır. Kapakçık bulundurma yalnızca toplardamarlarda gözlenen bir özelliktir. B seçeneği doğrudur. Madde alışverişi kılcal damarlarda yapılır. C seçeneği doğrudur. 3. A, B, C ve E seçeneklerindeki durumlar midenin salgılarından kendisini korumasını sağlar. Ancak mide kaslarının kasılıp gevşemesiyle besinlerin bulamaç haline gelmesi midenin gerçekleştirdiği mekanik sindirimdir. Kılcal damarların toplam kesit alanı atardamar ve toplardamarlardan fazladır. D seçeneği doğrudur. Toplardamarlar kan basıncının en düşük olduğu damarlardır. E seçeneği doğrudur. M yerine kan basıncının en yüksek olduğu damar olma ya da kan akış hızının en yüksek olduğu damar olma da yazılabilir. Bu nedenle A seçeneği yanlıştır. Yanıt: A 4. Kaburga uçları ve soluk borusunda hiyalin kıkırdak, kulak kepçesinde elastik kıkırdak ve omurlar arası diskler, köprücük kemiğinde ise fibröz kıkırdak bulunur. 2. Tabloda kas çeşitlerine ait verilen özellikler dikkate alındığında I numaralı kas çeşidinin düz kas, II numaralı kas çeşidinin çizgili kas ve III numaralı kas çeşidinin ise kalp kası olduğu sonucuna varılır. 5. Kalpten aort atardamarı ile vücudun alt bölgelerine gönderilen kanın tekrar kalbe geri dönmesinde; Karıncıkların kasılmasıyla oluşan basınç, toplardamarların çevresini saran iskelet kaslarının kasılması, kulakçıkların gevşemesi ile oluşan emme kuvvetinin etkisi vardır. Ancak yer çekimi ile kalpte biküspit ve triküspit kapakçıkların bulunmasının doğrudan bir etkisi yoktur.

12 6. İnsan vücudunda bulunan bazı eklem çeşitlerine ait bilgiler incelendiğinde K nın oynar eklem, L nin az oynar eklem ve M nin ise oynamaz eklem olduğu sonucuna varılacaktır. Az oynar ve oynamaz eklemlerde eklem sıvısı ve eklem kapsülü bulunmaz. Az oynar eklemlerin hareketi sınırlıdır. Bu bilgiler doğrultusunda I ve II numaralı ifadelerin doğru, III numaralı ifadenin ise yanlış olduğu anlaşılacaktır. 7. I. Akciğer iç basıncı artar. Soluk verme II. Diyafram kasılarak aşağı doğru iner. Soluk alma III. Göğüs boşluğunun hacmi azalır. Soluk verme IV. Kaburgalar arası kaslar kasılır. Soluk alma V. Göğüs boşluğunun basıncı azalır. Soluk alma Soluk alma sırasında geçekleşenler: II, IV ve V tir. Soluk verme sırasında gerçekleşenler: I ve III tür Karaciğer atardamarı, 2- Kapı toplardamarı, 3 - Karaciğer toplardamarıdır. Bol karbonhidratlı bir öğünden sonra 2. damardaki glikoz derişimi 3. damardakinden fazladır. Çünkü kapı toplardamarından gelen glikozun bir kısmı karaciğerde glikojen şeklinde depolanır. I numaralı ifade doğrudur. Karaciğerin ürettiği safra tuzları safra kanalı ile safra kesesine gelir ve depolanır. Burada depolanan safra kolesistokinin hormonunun safra kesesini uyarması sonucu koledok kanalı ile onikiparmak bağırsağının vater kabarcığı bölgesine dökülür. Dolayısıyla 3 numaralı karaciğer toplardamarı bu olay sırasında görev yapmaz. II numaralı ifade yanlıştır. Üre derişimi en fazla olan damar 3 numaralı karaciğer toplardamarıdır. Çünkü karaciğerde zehirli bir madde olan amonyak daha az zehirli olan üreye dönüştürülür. III numaralı ifade doğrudur. Yağların sindirimi sonucu oluşan yağ asidi ve gliserol villüslerdeki lenf kılcalları tarafından emilir. Sırasıyla lenf toplardamarı, peke sarnıcı, göğüs kanalı, sol köprücük altı toplardamarı, üst ana toplardamardan geçerek kalbin sağ kulakçığına ulaşır. Bu esnada 2. damar görev yapmaz. 2. damar olan kapı toplardamarı ile glikoz ve aminoasit gibi monomer maddeler taşınır. IV numaralı ifade yanlıştır. Karaciğer oksijen ihtiyacını aorttan ayrılan 1. damar olan karaciğer atardamarı ile karşılar. V numaralı ifade doğrudur. 8. Tüm kemiklerde ortak olarak bulunan yapılar şunlardır: Periost, süngerimsi kemik doku, sıkı kemik doku, kırmızı kemik iliğidir. Ancak sarı kemik iliği yalnızca uzun kemiklerin yapısında bulunur. 10. Aşağıdaki tabloda numaralandırılmış enzimlerin adları ve salgılandıkları vücut kısımları gösterilmiştir. Yağları yapı taşı olan yağ asidi ve gliserole kadar parçalayan lipaz enzimi pankreas tarafından salgılanır ancak yağların sindirimi ince bağırsakta gerçekleşir. Enzim adı I - Amilaz II - Maltaz III - Pepsin IV - Tripsin + kimotripsin V - Lipaz Salgılandığı vücut kısmı Tükürük bezi İnce bağırsak Mide Pankreas Pankreas Delta Kültür Yayınevi

13 1. DÖNEM SONU DENEME SINAVI (SAYFA 36) 1. Fotosentez hızı mor ışıkta sarı ışığa göre daha fazladır. Bu yüzden fotosentezde üretilen ve depolanan organik madde miktarı, üretilen oksijen ve tüketilen CO 2 miktarı mor ışıkta bulunan bitkide daha fazladır. Tüm bitkiler 20 çeşit aminoasiti sentezleyebildikleri için aminoasit çeşidi her iki bitkide de aynıdır. 4. Laktik asit fermantasyonunda glikoz miktarı azalırken laktik asit ve ATP miktarı artar. Enzim miktarı ise kimyasal olaylarda değişmez. Laktik asit fermantasyonunda karbondioksit çıkışı gözlenmez. 2. Çimlenmekte olan tohum solunum yaparken fotosentez yapamaz. Bu yüzden ortamda oksijen miktarı azalır, karbondioksit ise artar. Karbondioksit KOH tarafından tutulduğu için atmosfere verilmez. Bu yüzden cıva seviyesi sadece 2 yönünde ilerler. 5. Fotosentez hızını hem çevresel hem de genetik faktörler etkilemektedir. Fotosentez hızlandıkça ortama verilen O 2 miktarı da artar. O 2 miktarını; yaprak sayısı ve genişliği, sıcaklık, verilen su miktarı, klorofil miktarı etkiler. 3. Oksijenli solunumda yağ ve karbonhidrat monomerlerinin parçalanması ile CO 2 ve H 2 O oluşurken, Proteinlerin yani aminoasitlerin kullanılması ile CO 2, H 2 O ve NH 3 oluşmaktadır. Yanıt: A 6. Bütün solunum olayları glikoliz ile başlar. Glikoliz olayında defosforilasyon ve fosforilasyon görülür. Bu aşamada üretilen ATP substrat düzeyde fosforilasyon ile sağlanır. CO 2 çıkışı oksijenli solunumda krebse hazırlık evresi ve krebste, etil alkol fermantasyonunda ise son ürünler evresinde görülmektedir. Su oluşumu ise sadece oksijenli solunumda ETS evresinde görülür.

14 7. t 1 anında fotosentez hızı azaldığı için enzim etkinliği de azalmaktadır. t 2 anında fotosentez hızı diğer zaman dilimlerine göre az ve sabit olduğu için CO 2 özümlemesi daha azdır. t 3 anında fotosentez hızı t 2 anına göre daha fazla olduğu için fotoliz olayı da daha fazladır. Soruda t 2 anında hangi tür ışıkla fotosentez yapıldığına dair bilgi verilmediği için t 3 anında kullanılan ışıkla ilgili yorum yapılamaz. Yanıt: A 10. A canlısı laktik asit, B canlısı etil alkol fermantasyonu, C canlısı ise oksijenli solunum yapmaktadır. Buna göre; a: Laktik asit b: Etil alkol c: CO 2 d: H 2 O dur. Solunum olaylarında tüm canlılarda sadece glikoliz enzimleri ortaktır. 8. Renk pigmentlerini kullanma ve suyun fotolizi ile O 2 üretme fotosentetik bakteride; CO 2 özümlenmesi yapma ve prokoryatik hücre yapısına sahip olma hem fotosentetik hem de kemosentetik bakteride; inorganik maddeleri oksitleyerek besin üretme kemosentetik bakteride görülen özelliklerdir. 11. Oksijenli solunumda krebse hazırlık evresi ve krebste; etil alkol fermantasyonunda son ürünler basamağında CO 2 çıkışı ortak olarak görülmektedir. Fosfogliseraldehit, glikozdifosfat ve pirüvik asit oluşumu oksijenli solunum ve etil alkol fermantasyonunun glikoliz evresinde gerçekleşir ve bu evrede CO 2 çıkışı olmaz. Etil alkol oluşumu son ürünler evresinde gerçekleştiği için bu evrede CO 2 çıkışı olmaktadır. 9. Bitkinin fotosentez hızını arttıran faktörler farenin yaşam süresini arttırır. KOH ortamdan alınırsa bitki daha çok CO 2 den yararlanır ve mor ışıkta fotosentez hızını arttırır. Bu yüzden bitki daha fazla besin ve oksijen üretebilir. Dışarıdan besin verilirse farenin yararlanacağı besin miktarı artar ve ömrü uzar. Mantar sayısının artması oksijen ve besin miktarının mantar tarafından kullanılmasına neden olacağı için farenin yaşam süresini olumsuz etkiler. 12. I no.lu evre glikoliz, II no.lu evre krebse hazırlık evresi, III no.lu evrede krebstir. I no.lu evre (glikoliz) tüm canlılarda görülür ve sitoplazmada gerçekleşir. II ve III no.lu evre ise prokaryotik canlılarda sitoplazmada, ökaryotik canlılarda ise mitokondride gerçekleşmektedir. II ve III. evrede CO 2 oluşur. III. evrede NAD ve FAD indirgenir. I. ve III. evrede üretilen ATP ler substrat düzeyde fosforilasyon ile sağlanır. Yanıt: A Delta Kültür Yayınevi

15 13. Solunumda defosforilasyon ve fosforilasyonun birlikte görüldüğü tek evre tüm canlılarda ortak olarak gerçekleşen glikoliz evresidir. Bu evre tüm canlılarda aynı enzimlerin kontrolü ile sitoplazmada gerçekleşir. Oksijenli solunum, oksijensiz solunum ve fermantasyon glikoliz ile başlar. Bu evrede sadece NAD indirgenir. FAD ın indirgendiği evre krebs evresidir. 16. A ve B canlısının bulundukları ortamda tek değişken sıcaklıktır. Yüksek sıcaklık enzim yapısının bozulmasına neden olacağı için B canlısının bulunduğu ortamda fermantasyon yapılamaz. Bu yüzden burada bulunan canlı ortama CO 2 vermez ve kireç suyu bulanmaz. (Kireç suyunun bulanmasını sağlayan, ortama verilen CO 2 dir.) 14. Fotosentezin ışıklı evresinde üretilen NADPH ve ATP ışıktan bağımsız evrede besin sentezlemek için kullanılır. Işıklı evrede üretilen oksijen ve ışıktan bağımsız evrede üretilen glikoz (besin) solunum olaylarında kullanılarak yaşam için gerekli ATP enerjisi elde edilir. 17. Sinir hücresi eşik değerin altındaki uyarılara karşı uyartı oluşturmaz. Eşik değer ve eşik değerin üzerindeki uyarılara karşı maksimum tepki verir. Buna göre x uyarısı impuls ve aksiyon potansiyeli oluşturmazken diğer uyarılarda impuls oluşumu ve aksiyon potansiyeli görülür. Uyarının şiddeti impuls hızını değiştirmezken (y, z, t uyarıları sonucu impuls hızı aynıdır) impuls sayısını etkiler. Şiddet arttıkça impuls sayısı artar. En fazla impuls sayısını z uyarısı oluşturur. 15. a canlısı etil alkol fermantasyonu veya oksijenli solunum, b canlısı ise fotosentez yapan bir canlı olabilir. Fotosentez hem prokaryotik (örneğin siyanobakteri) hem de ökaryotik (örneğin bitki) canlılar tarafından yapılabilmektedir. Bu yüzden b canlısı kesinlikle kloroplasta sahiptir diyemeyiz; bu canlı klorofil bulunduran bir bakteri olabilir. 18. CO 2 kullanımı, klorafil pigmenti sentezi ve kullanımı, ETS nin görev alması tüm fotosentez yapan canlılarda ortak olarak gerçekleşmektedir. Suyun fotolizi ise bitki fotosentezinde görülürken fotosentetik bazı bakteriler su yerine H 2 S kullanmaktadırlar.

16 19. Şekle göre; N: duyu nöronu, L: ara nöron, M: motor nörondur. Motor nöronu zarar gören bir kişi duyuları alır ara nörona getirir ve değerlendirir; fakat değerlendirme sonucu tepki organına (efektör organına) iletilemez. Bu yüzden eli yanan biri hissetse bile elini çekemez. 22. Bağırsak faaliyetlerinin uyarılması ve tükürük salgısının artması parasempatik sinirlerin kontrolünde gerçekleşirken; göz bebeklerinin genişlemesi, idrar torbasının gevşemesi ve kalbin çalışma hızının artması sempatik sinirlerin kontrolünde gerçekleşir. 20. Yüzlerin ve üç boyutlu şekillerin tanınması, daha önce izlenmiş bir filmin hatırlanması, içilen çayın sıcak olduğunun algılanması, restoranda hangi yemeğin yeneceğine karar verilmesi ön beyin (uç beyin); koşu yapıldığında terlemeyle vücut sıcaklığının ayarlanması ise ara beyin (hipotalamus) tarafından kontrol edilir. 23. Beyincik; hareket ve dengeyi kontrol eder. Beyinciği zarar gören bir canlı düzgün yürüyemez, denge kaybı yaşar. 21. Birinci kurbağanın omuriliği zedelendiği için refleks hareketlerini yapamaz ve ayağına asit damlatıldığında çekemez. İkinci kurbağanın ön beyni zedelendiği için uyarıları algılayamaz ve böceği yiyemez. Üçüncü kurbağanın beyinciği zedelendiği için dengesini kaybeder, yürüyemez ve zıplayamaz. Kalp atış hızını ön beynin kısmı olan ara beyinde yer alan hipotalamus ayarlamaktadır. Birinci kurbağa kalp atış hızını ayarlayamazken 2. ve 3. kurbağa kalp atış hızını ayarlayabilir. Yanıt: A 24. Sinir hücrelerinde iletim elektriksel ve kimyasal olarak gerçekleşir ve çok hızlıdır. Hormonların uyarı iletimi ise sinir hücrelerine göre daha yavaştır. Bunun sebebi hormon üretiminin ve üretildikten sonra kana verilmesinin zaman almasıdır. Sinir hücrelerinde iletim hızlı ve kısa sürelidir. Hormonların etkisi ise yavaş ve uzun sürelidir. Buna göre grafikte x ile belirtilen sempatik sinir sistemi, y ise adrenalin hormonudur. Hormonlar kanda her zaman az düzeyde bulunurlar, gerektiğinde ise miktarlarında artış görülür. Her zaman kandaki oranları sabit değildir. Delta Kültür Yayınevi

17 25. Uzun süreli stres durumlarında sempatik sinir sistemi ilk olarak hipotalamusu uyarır. Hipotalamus hipofiz bezini uyarır ve hipofizden ACTH salgılanarak kana verilir ve kanda kortizol artışı olur. Kısa süreli stres durumlarında ise sempatik sinirler ve hipotalamus adrenal medullaya etki ederek adrenalin salgılanmasını sağlar ve kana adrenalin yollanır. Kana en son verilen adrenalin hormonudur. Böylece adrenalin etkileri ile stres durumu giderilmeye çalışılır. 28. I. ve V. zaman aralıklarında kanda glikoz seviyesi yükselmektedir. Bu yüzden kanın madde derişimi ve ozmotik basıncı artar. II. zaman aralığında kandaki glikozun azalması insülin hormonunun etkisiyle hücrelere, karaciğere ve kaslara fazla glikozun geçtiğini göstermektedir. Glikozun fazlası karaciğer ve kaslarda glikojen olarak depolanmaktadır. III. zaman aralığında kandaki glikoz seviyesi düşüktür. Bu durumda salgılanan ve kan şekerini yeniden düzenleyen hormon glukagondur. Bu durumda karaciğerdeki glikojen glikoza çevrilerek yeniden kana verilir. İnsülin ve glukagon birbirine zıt çalışan iki hormondur. 26. Retinada fotoreseptörler, salyangozda mekanoreseptörler bulunurken; sarı bölge yani burunda ve papilla yani dilde kimyasal reseptörler bulunur. 29. Kalsitonin ve parathormon, adrenalin ve insülin birbirine zıt etki gösterirken tiroksin ile zıt etki gösteren bir hormon bulunmamaktadır. Yanıt: A 27. Hormonlar doğrudan kana verilerek taşınır. Kanda çok az miktarda bulunurlar. Hormonların etkilerini gösterebilmeleri için kanda belli bir düzeye ulaşmaları gerekir. Hormonlar organik yapılıdır. (Polipeptit, amino asit, steroid, pürin ya da bunların türevleri şeklinde olabilirler.) Bazı hormonlar bütün vücut hücreleri üzerinde etkiliyken, bazı hormonlar belirli bir organ üzerinde etkiye sahiptir. Hormonların etkileri yavaş ve uzun sürelidir. 30. X olayında (botoks uygulamalarında) motor sinirler çalışmadığı için kaslara uyarı iletilemez. Y olayında duyu sinirleri çalışmamaktadır. Ara nöron ve motor nöronlar görevini yapmaktadır. X ve Y olaylarında farklı nöronların çalışması engellenmiştir.

18 2. DÖNEM SONU DENEME SINAVI (SAYFA 75) 1. Şekilde verilen numaralandırılmış kısımların isimleri şu şekildedir: I- Z çizgisi II- H bandı III- I bandı IV- Miyozin 3. A, B, D ve E seçeneklerinde verilenler kemik dokunun görevleri arasında yer alır. Kemik doku vücudun ihtiyacı olan bazı minarelleri depo eder. Ancak kalsiyum, fosfat ve magnezyum gibi minerallerin sentezlenmesinde görev almaz. V- Aktin Çizgili kasın gevşemesi sırasında, I numaralı kısımlar yani z çizgileri birbirinden uzaklaşır ve kasın boyu artar. A seçeneği doğrudur. II numaralı yapı olan H bandı ortaya çıkar. B seçeneği doğrudur. III numaralı yapı olan I bandı uzar. C seçeneği yanlıştır. IV numaralı yapı olan miyozinin kasılma ve gevşeme sırasında boyu değişmez. D seçeneği doğrudur. V numaralı yapı olan aktinin yeri kasılma ve gevşeme sırasında değişir. E seçeneği doğrudur. 4. İskelet kasının kasılması sırasında gerçekleşen olayların meydana geliş sırası III-I-V-II-IV şeklindedir. III. Motor nöronlardan kasa impulsun ulaşması I. Asetil kolinin sinir ve kas hücreleri arasındaki boşluğa salgılanması V. Kas hücresi zarının Na iyonlarına geçirgenliğinin artması II. Ca+2 iyonlarının aktin ve miyozin iplikçiklerinin arasına salınması IV. Miyozin üzerindeki ATP az enziminin aktifleşmesi Yanıt: A 5. K olayı yani glikojenin yapı taşı olan glikoza kadar hidrolizi kas hücrelerinde hazır bulunan ATP kullanıldıktan sonra gerçekleşir. I numaralı ifade doğrudur. 2. Egzersiz yapan bir insanın iskelet kasında; Kullanılan maddeler (miktarı azalan maddeler): ATP, kreatin fosfat, glikoz, glikojen, oksijen Oluşan maddeler (miktarı artan maddeler): ADP, kreatin, CO2, laktik asit, ısı, inorganik fosfat Dolayısıyla II ve III numaralı moleküllerin miktarında azalma olur. L tepkimesi laktik asit fermantasyonudur. Laktik asit fermantasyonu sitoplazmada gerçekleşir. M tepkimesi oksijenli solunum tepkimesidir. Oksijenli solunum mitokondri organelinde gerçekleşir. Dolayısıyla L ve M tepkimelerinin gerçekleştiği hücre kısımları farklıdır. II numaralı ifade yanlıştır. Kaslarda yeterli oksijen bulunmadığında gerekli enerji L olayı yani laktik asit fermantasyonu ile sağlanır. III numaralı ifade doğrudur. K olayı yani glikojenin yapı taşı olan glikoza kadar hidrolizi sırasında enerji elde edilmez. L ve M tepkimeleri sırasında kasın kasılması için gerekli enerji elde edilir. O halde IV numaralı ifade yanlıştır. Delta Kültür Yayınevi

19 6. A, C, D ve E seçneklerinde verilenler HCI molekülü ile ilgili doğru bilgilerdir. HCI proteinlerin kimyasal sindiriminde görev alan ve inaktif halde salgılanan peposinojen enziminin aktifleşmesini sağlayarak pepsin haline dönüşmesinde rol oynar. Proteinlerin kimyasal sindiriminde doğrudan görev almaz numaralı deney tüpünde renk değişimi gözlendiğine göre nişasta yapı taşı olan glikoza kadar parçalanmıştır. Dolayısıyla bitkilerde nişastanın sindirimini sağlayan enzimler vardır. I numaralı ifade doğrudur. 8. Yalnızca pankreas öz suyunda yağların sindirimini sağlayan enzim vardır. Bu durumda yalnızca 2 numaralı deney tüpünde yağların kimyasal sindirimi gerçekleşir. Karbonhidratların sindirimi midede gerçekleşmez. Laktoz bir disakkarittir. Disakkaritlerin sindirimini sağlayan enzimler ince bağırsak öz suyunda bulunur. Bu durumda yalnızca 6 numaralı deney tüpünde kimyasal sindirim gerçekleşir. Proteinlerin sindirimi; mide öz suyu, pankreas öz suyu ve ince bağırsak öz suyunda bulunan enzimler sayesinde gerçekleşir. Bu nedenle 7, 8 ve 9 numaralı deney tüplerinin tamamında kimyasal sindirim gerçekleşir. 2 numaralı deney tüpünde renk değişimi gözlenmediğine göre yağ, yapı taşları olan yağ asidi ve gliserola kadar parçalanmamıştır. Yani mide öz suyunda yağın sindirimini gerçekleştiren enzim yoktur. II numaralı ifade doğrudur. 2 numaralı deney tüpüne safra eklense bile renk değişimi gözlenmez. Çünkü safra yağların mekanik sindiriminde görev alır. Renk değişiminin olabilmesi için yağların yapı taşlarına kadar parçalanması gerekir. III numaralı ifade yanlıştır. 4 numaralı deney tüpünde renk değişimi gözlendiğine göre yağ yapı taşlarına kadar parçalanmıştır. Dolayısıyla pankreas öz suyunda yağı parçalayan enzim olduğunu söyleyebiliriz. 9. İşaretli karbon atomu taşıyan nişasta molekülünün ince bağırsakta sindirimi sonucu oluşan glikoz monomerleri önce kapı toplardamarı ile karaciğere gelir. Daha sonra karaciğer üstü toplardamarına oradan da alt ana toplardamara geçer. Kalbin sağ kulakçığına gelen kan buradan akciğer atardamarı ile akciğerlere oradan da akciğer toplardamarı ile kalbin sol kulakçığına ulaşır. Daha sonra kalbin sol karıncığından çıkan aortun bir kolu ile kan beyne kadar taşınır. 3 numaralı deney tüpünde nişasta önce pankreas öz suyunda bulunan amilaz enzimi ile dekstrin ve maltoza kadar parçalanır. Ancak renk değişiminin olabilmesi için matozun yapı taşı olan glikoza kadar parçalanması gerekir. 3 numaralı deney tüpünde bulunan ince bağırsak öz suyunda maltozu yıkan maltaz enzimi vardır. Maltaz enziminin faaliyeti sonucu deney tüpünde oluşan glikoz renk değişimine yol açar. Bu nedenle deney tüpünde meydana gelen renk değişiminden yola çıkarak pankreas öz suyunda nişastayı yapı taşlarına kadar parçalayan enzim olduğunu söyleyemeyiz. IV numaralı ifade yanlıştır. 10. Besinlerin geçici olarak depolandığı organ midedir. Yani X organı midedir. X, Z ve T gibi üç farklı organı hedef alan hormonlar ince bağırsak tarafından üretilir. Bu durumda Y organı ince bağırsaktır. Pankreas karbonhidrat, protein ve yağ gibi enerji veren organik bileşiklerin tamamının sindiriminde görev alan enzimler üretir. Bu nedenle Z organı pankreastır. Sindirim ile ilgili salgıları salgılandıkları yerden başka bir yerde iş gören organlar karaciğer ve pankreastır. Z pankreas olduğuna göre T organı karaciğerdir. Yanıt: A

20 11. 3 numaralı damar akciğer atardamarı, 4 numaralı damar ise akciğer toplardamarıdır. Küçük kan dolaşımında bu iki damar birlikte görev alır. I numaralı ifade doğrudur. Sağ karıncık Akciğer atardamarı Akciğerler Akciğer toplardamarı Sol kulakçık (Küçük kan dolaşımında sıralama bu şekildedir.) 1 numaralı damar üst ana toplardamarıdır. 2 numaralı damar ise aortun iç organ ve bacaklara giden bir koludur. Karaciğerde amonyak üreye çevrildikten sonra karaciğer toplardamarı ile alt ana toplardamarına geçer. Oradan da kalbe gelir. Kalpten akciğer atardamarı ile çıkan üreli kan akciğerlere oradan da akciğer toplardamarı ile tekrar kalbe gelir. Kalbin sol karıncığından çıkan aortun bir kolu ile baş ve kollara diğer kolu ile iç organ ve bacaklara gider. Dolayısıyla bu iki damarın da üre oranı aynıdır. II numaralı ifade doğrudur. 1 numaralı damar üst ana toplardamar, 3 numaralı damar kirli kan taşıyan tek atardamar olan akciğer atardamarı ve 6 numaralı damar ise karaciğer toplardamarıdır. Bu damarların hepsinde de CO 2 miktarı fazladır. III numaralı ifade doğrudur. Üre yoğunluğunun en fazla olduğu damar 6 numaralı karaciğer toplardamarıdır. Çünkü karaciğerde zehirli olan amonyak daha az zehirli olan üreye çevrilir. 5 numaralı damar olan böbrek toplardamarı üre yoğunluğunun en düşük olduğu damardır. Çünkü ürenin %50 si böbreklerde geri emilir, kalanı idrarın yapısına katılır. IV numaralı ifade yanlıştır. 13. Antijen vücuda girdiğinde B ve T lenfositlerinin sayısı artmaya başlar. Bir kısmı antijenle savaşan kısa ömürlü hücrelere bir kısmı ise antijeni tanıyan hafıza (bellek) hücrelerine dönüşür. Bu olaya birincil bağışıklık adı verilir. Hastalık etkeni ikinci defa vücuda girdiğinde hafıza hücreleri tarafından tanındığından daha güçlü ve kısa sürede gerçekleşen bir tepki oluşur. Buna da ikincil bağışıklık denir. 1. grafikte bireyin kanında belli bir düzeyde antikor görünüyor. Bu durum bireyin X antijeni ile daha önce karşılaşmış olduğunu gösterir. Ayrıca X antijenine karşı kısa sürede güçlü bir tepki verilmiştir. Yani birey X antijenine karşı ikincil bağışıklık tepkisi vermiştir. I numaralı ifade doğrudur. Birey y antijeni ile ilk defa karşılaşmaktadır. Bu nedenle y antijenine karşı antikor üretimi için belli bir süre geçmesi gerekmiştir. Dolayısıyla bireyin Y antijenine karşı doğal bağışıklığı olduğunu söyleyemeyiz. II numaralı ifade yanlıştır. Birey X antijenine karşı daha kısa sürede güçlü bir tepki vermiştir. Burada ikincil bağışıklık tepkisi söz konusudur. III numaralı ifade doğrudur. Bireyin kanında Y antijeninin verilmesinden sonra bu antijene karşı hafıza hücreleri oluşmuştur. Yani birey burada y antijenine karşı birincil bağışıklık tepkisi vermiştir. IV numaralı ifade doğrudur. 12. Kalbin çalışmasını hızlandıranlar (X) I. Sempatik sinirler II. Tiroksin hormonunun salgılanması IV. Nikotin ve kafein gibi kimyasal maddeler VI. Kanın ph nın düşmesi Kalbin çalışmasını yavaşlatanlar (Y) III. Vagus sinirinin faaliyeti (Vagus siniri parasempatik bir sinirdir.) V. Asetil kolin hormonunun salgılanması 14. Lenf sisteminde atardamar yoktur. Ayrıca lenf sisteminde solunum gazlarının taşınmasında görev alan alyuvarlar da yoktur. Dolayısıyla I ve III numaralı özellikler kan dolaşımı ve lenf dolaşımı için ortak olarak kabul edilemez. Hem kan hem de lenf dolaşımı ile sindirim sonucu oluşan monomerler taşınır. Örneğin glikoz ve amino asit gibi monomerler kan dolaşımı ile taşınırken gliserol ve yağ asidi gibi monomerler lenf dolaşımı ile taşınır. Vücut savunmasında görev alan akyuvarlara hem lenf hem de kan dolaşımı sahiptir. Delta Kültür Yayınevi

21 15. x-atardamar, y-kılcal damar, z toplardamardır. Kandan doku sıvısına madde geçişinin en hızlı gerçekleştiği bölge a olamaz. Çünkü a bölgesi atardamarın olduğu bölgedir ve kandan doku sıvısına madde geçişi kılcal damarlarda gerçekleşir. I numaralı ifade yanlıştır. b bölgesinde kılcal damarlarda bulunan tüm moleküller doku sıvısına geçmez. Örneğin büyük moleküllü plazma proteinleri kılcal damarlardan doku sıvısına geçemez. II numaralı ifade yanlıştır. 17. ADH hormonu suyun geri emilimini sağlayan bir hormondur. Normalden daha fazla su içen bir insanda ADH hormonu salgısı azalır ve suyun geri emiliminde azalma olur. Böbreklerdeki süzülme olayı hızlanır. Suyun fazlası idrarla dışarı atılacağından fazla miktarda ve seyreltik idrar oluşur. Dolayısıyla I, II, III ve IV numaralı olaylar gerçekleşir. İdrardaki suyun fazla olması nedeniyle üre yoğunluğunda da bir azalma gözlenir. Yani V numaralı olay gerçekleşmez. c ve d bölgelerinde grafikten de anlaşılacağı üzere ozmotik basınç sabittir. Ancak damarlar boyunca ilerleyen kanın kan basıncı giderek azalmaktadır. III numaralı ifade doğrudur. b bölgesi kılcal damarın atardamar ucudur. Burada kan basıncı ozmotik basınçtan yüksektir. Bu sayede b bölgesinde doku sıvısına kılcal damarlardan su ve çözünmüş maddeler geçer. IV numaralı ifade doğrudur. 18. Deniz seviyesinden yükseklere çıkan bir insanın vücudunda; alyuvar sayısı, soluk alıp verme hızı, nabız sayısı ve hemoglobin miktarı artış gösterir. Ancak deniz sevisiyesinden yükseklere çıkıldıkça havanın birim hacmindeki oksijen miktarı düşer, bu durumda alveollerdeki oksijenin kısmi basıncında da bir azalma olur. 16. Glomerulus kılcallarında bulunan monosakkaritler süzülme ile bowman kapsülüne geçer. Daha sonra bu monosakkaritler nefron kanlacıklarında ilerlerken bunların etrafını saran kılcal damarlara monosakkaritlerin tamamı geri emilir. Nefron kanalcıklarının etrafını saran bu kılcal damarlar daha sonra birleşerek böbrek toplardamarınına bağlanır. Bu nedenle böbrek toplardamarında monosakkaritler bulunur. Ancak monosakkaritlerin tamamı geri emildiğinden havuzcuk ve idrar toplama kanalında monosakkarit bulunmaz. 19. Sağlıklı bir insanda böbrekler I, II ve IV numaralı olayların geerçekleşmesinde görev alır. Ancak zehirli olan amonyağın daha az zehirli olan üreye çevrilmesinde görev alan organ karaciğerdir. Bu olayda böbreklerin rolü yoktur.

22 tepkime doku kılcallarında ve alyuvarlarda, 2. tepkime doku kılcallarında ve alyuvarlarda, 3. tepkime ise akciğer kılcallarında ve alyuvarlarda gerçekleşir. Dolayısıyla tepkimelerin tamamı alyuvarlarda gerçekleşir. I numaralı ifade doğrudur. Yalnızca 3. tepkime akciğer kılcallarında gerçekleşir, diğer tepkimeler doku kılcallarında gerçekleşir. Yani II ve IV numaralı ifadeler doğrudur. Vücutta karbondioksitin yalnızca %23 ü 1. tepkimede olduğu gibi alyuvarlarda hemoglobinle taşınır. Karbondioksitin büyük bir kısmı (%70) bikarbonat iyonları şeklinde taşınır. Bu durumda III numaralı ifade yanlıştır. 21. Soruda verilen insanda sindirim sistemine ait şekilde numaralandırılmış bölümlerin adları şunlardır: I. Karaciğer, II. Safra kesesi, III. İnce bağırsak, IV. Pankreas, V. Mide I numaralı organ yani karaciğer yağların mekanik sindirimini sağlayan safrayı üreterek sindirimde görev alır. A seçeneği doğrudur. V numaralı organ olan midede hem mekanik sindirim ( mide kaslarının kasılıp gevşemesiyle) hem de kimyasal sindirim ( proteinlerin sindirimi) gerçekleşir. B seçeneği doğrudur. 22. Nefronun yapısını gösteren şekilde numaralandırılmış kısımların isimleri şu şekildedir: I. Getirici atardamar. II. Götürücü atardamar, III. Bowman kapsülü, IV. Proksimal tüp, V. Henle kulbu, VI. Distal tüp, VII. İdrar toplama kanalı Glomerulustan bowman kapsülüne süzülme ile kan hücreleri geçemez. Dolayısıyla yalnızca I ve II numaralı atardamarlarda alyuvarların içinde yer alan hemoglobin bulunabilir. A seçeneği doğrudur. VI numaralı kısım olan distal tüpte ürenin geri emilimi olmaz. Burada su, NaCl ve bikarbonat iyonları geri emilir. B seçeneği doğrudur. IV numaralı kısım olan proksimal tüpte su, klor, sodyum, potasyum gibi inorganik maddeler ile glikoz, aminoasit ve vitamin gibi organik maddeler geri emilir. C seçeneği doğrudur. IV ve VII numaralı kısımlardan geçen süzüntüdeki amino asit miktarı aynı değildir. Çünkü aminoasitlerin tamamı proksimal tüpte geri emilir. VII numaralı kısım olan idrar toplama kanalında amino asit bulunmaz. D seçeneği yanlıştır. I numaralı getirici atardamarda üre yoğunluğu diğer kısımlardan fazladır. Çünkü nefron kanalcıklarının etrafını saran kılcaldamarlara ürenin ancak %50 si geri emilir. E seçeneği doğrudur. I ve IV numaralı organların salgıları salgılandıkları yerden başka bir yerde iş görürür. I numaralı organ olan karaciğerin ürettiği safra ince bağırsağa gelerek burada yağların mekanik sindirimini sağlar. IV numaralı organ olan pankreasın ürettiği sindirim enzimleri yine ince bağırsakta etkinlik gösterir. Bu durumda C seçeneği yanlıştır. III numaralı organ olan ince bağırsak hem hormon hem de sindirim enzimi salgılar. D seçeneği doğrudur. II numaralı organ olan safra kesesinde karaciğerde üretilen safra depo edilir. Safra kesesinde depolanan safra koledok kanalı ile ince bağırsağa dökülerek burada yağların mekanik sindiriminde görev alır. E seçeneği doğrudur. 23. B, C, D ve E seçeneklerinde verilen ifadeler doğrudur. Ancak A seçeneğinde verilen I numaralı olayın gerçekleşmesinde yalnızca böbrekler görev alır ifadesi yanlıştır. Çünkü I numaralı olay olan kanın ph nın sabit tutulmasında böbreklerin yanı sıra akciğerler de rol oynar. Yanıt: A Delta Kültür Yayınevi

23 24. Distal tüp, idrar toplama kanalı ve bowman kapsülünde glikoz, üre ve kan proteinleri birlikte bulunamaz. Çünkü glomerulustan bowman kapsülüne süzülme ile kan proteinleri gibi büyük moleküller geçemez. Bu üç molekül getirici atardamar ve böbrek toplardamarında birlikte bulunabilir. Yanıt: A 28. A, B, C ve D seçeneklerindeki davranış biçimleri içgüdüsel davranışa örnek olarak verilebilir. Ancak E seçeneğinde verilen elektrik şokuna maruz kalan solucanın büzülmesi, refleks olayına örnek olarak gösterilebilir. 25. K ve N grafiklerindeki değişimler kan doku kılcallarından geçerken gözlenir. I numaralı ifade doğrudur. Karbondioksitin taşınması sırasında K, L ve N grafiklerindeki değişimler gözlenir. II numaralı ifade doğrudur. Kan akciğer kılcallarından geçerken L ve M grafiklerindeki değişimler gerçekleşir. Dolayısyla III numaralı ifade yanlıştır. 29. Grup halinde yaşama, bir saldırıya karşı koruma önlemleri sağlama, avlanmayı kolaylaştırma gibi durumların gerçekleşmesine katkı sağlar. Ancak yaşam alanı, besin ve eş için bireyler arasındaki rekabeti azaltmaz. Çünkü topluluk halinde yaşayan hayvanlar arasında çatışma davranışları da görülür. Üstünlük için kavgalar yapılır ve bireyler sosyal hiyerarşide üstünlüklerine göre sıralanırlar. 26. Bir insanın soluk alıp verme sırasında akciğer iç basıncında meydana gelen değişimi gösteren grafikte t 0 t 1 zaman aralığında birey soluk almakta, t 1 t 2 zaman aralığında ise soluk vermektedir. Bu durumda I ve III numaralı ifadeler doğru, II numaralı ifade ise yanlıştır. 30. İpek böceği tırtılının, yumurtalarının bırakıldığı süngerimsi yapıyı ancak ergin bir tırtıl olunca yapmaya başlaması davranışı içgüdüsel davranıştır. A, B, C ve E seçeneklerinde verilen davranış örnekleri de iç güdüsel davranıştır. Ancak D seçeneğinde verilen davranış şekli öğrenilmiş bir davranış olan şartlanma yoluyla öğrenmeye örnek gösterilebilir. 27. E seçeneğinde verilen amilaz enzimi ince bağırsak tarafından üretilmez. Bu enzim pankreas tarafından üretilir.