S. Gün 1. Agricultural Land Use and Conservation at Re -Description Process of Village and Rural Area

Transkript

1 XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, Samsun Köylerin ve Kırsal Alanın Yeniden Tanımlanması Sürecinde Tarım Topraklarının Kullanımı Ve Korunması S. Gün 1 1 Doç.Dr. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, Dışkapı/Ankara E-posta: gun@agri.ankara.edu.tr ÖZET Büyükşehir belediyelerinin sayısı ve görev alanlarını düzenleyen yasa gereğince mülki idare sınırları ile belediye sınırları eşleştirilmekte ve böylece 30 ilde köy, tüzel kişiliğini kaybederek mahalleye dönüşmektedir. Köylerin ve kırsal alanın yasal alt yapısının değişimi ile birlikte Türkiye'de ikili bir yapı oluşmaktadır. Yasanın uygulanacağı alan içinde bulunan tarım toprakları ve meraların büyükşehir belediyelerinin hazırladığı plan ve yatırımlar uyarınca tarım dışı amaçlarla hızlı bir şekilde kullanıma açılma riski oldukça yüksektir. Kır kent ayırımını ortadan kaldıran bu yasanın köylüye ekonomik ve sosyal getirilerinin tarımı ne yönde etkileyeceği önemlidir. Özellikle verimli tarım topraklarının arsa olarak kullanılma süreci tarımsal üretimi etkileyecek, bu toprakların sanayi, konut, turizm amaçlı kullanıma dönüşümünü hızlandıracaktır. Türkiye'nin yüzölçümünün % 52 sinde gerçekleşen bu idari değişimin kırsal alan ve tarımsal üretime, tarım topraklarının korunmasına ve köy orta mallarının kullanımına olası etkileri bu çalışmada incelenecektir. Anahtar Kelimeler: Belediye, Köy, Kırsal Alan, Tarım Toprakları Agricultural Land Use and Conservation at Re -Description Process of Village and Rural Area ABS TRACT In t hirty province village has changed to district after the new law which has designed the Municipality Law. After the change a dual structure has consist in Turkey. There is high risk for agricultural land and pasture in the area which t he law will be available. After the new plans and investments of Big City Institutions these lands might not be used for agricultural production. İt is important that how will the law which is destructing the separation of rural and urban effect the villagers economic and social conditions. Especially agricultural production will be effected at the process stage of agricultural lands conversion to urban land. This conversion will fasten these lands to convert to industry, tourism and housing. In this study possible effects are determined on agricultural production, conservation of agricultural lands and villages joint properties at the 52% of Turkey's area which management is changed by the new law. Key Words: Municipality,Village,Rural Area,Agricultural Land 1. GİRİŞ Türkiye'de kırsal alanın tanımlanması ve doğal olarak tarım topraklarının konumunu, hukuksal ve yönetsel olarak değişikliğe uğratan süreç 1982 Anayasasının kabulünden sonra başlamıştır Anayasasının 127. maddesi, büyük yerleşim merkezleri için özel yönetim biçimlerini olanaklı kılmıştır[rg, 1982] yılından 2013 yılına kadar 30 il için bu yasal değişiklikler gerçekleştirilerek büyükşehir belediyesi kapsamına alınmıştır[şekil 1.1]. Ancak bu düzenleme Anayasasının aynı maddesinde yerel idareler içinde yer alan köy tüzel kişiliklerin in yok edilmesi pahasına gerçekleştirilmiştir. İllerin büyükşehir olabilme özellikleri, kentsel yönetimin kesin sınır ve yetki alanı ile birbirinden ayrılan kırsal alan ve bu alana ait yapıları etkilemesi 5216 sayılı yasa ile önem kazanmıştır. Bu yasadan önce büyükşehir belediye olma koşulu il merkezinde belediyenin sınırları içinde birden çok ilçenin var olması koşuluna dayandırılmıştır tarih ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Yasası büyükşehirlerin yönetimini yeniden düzenleyen bir yasadır. Bu yasa, İstanbul ve Kocaeli büyükşehir belediyelerinin sınırlarını il mülki sınırı olarak değiştirmiş [bütünşehir], diğer büyükşehirlerin sınırları için ise coğrafi ölçüm şartı getirmiştir[rg, 2004 a]. Yasa gereğince, ildeki valilik binası merkez kabul edilerek il mülki sınırları içinde kalma koşulu ile nüfusu bir milyona kadar olanlarda yarıçapı yirmi kilometre, nüfusu bir milyondan iki milyona kadar olanlarda yarıçapı otuz kilometre, nüfusu iki milyondan fazla olan büyükşehirlerde yarıçapı elli kilometre olan dairenin sınırı büyükşehir belediyesinin sınırı olarak belirlenmiştir. Ayrıca, yeni kurulacak büyükşehir belediyeleri için; belediye sınırları içinde ve bu sınırlara en fazla metre uzaklıktaki yerleşim birimlerinin son nüfus sayımına göre toplam nüfusu 'den fazla olan il belediyelerinin fiziki yerleşim ve ekonomik gelişmişlik düzeylerine göre büyükşehir belediyesine dönüştürülebileceği konusu düzenlenmiştir. Böylece coğrafi ve demografik koşulların sağlanması ile büyükşehir sınırları giderek il idari sınırlarını da içine alacak şekilde genişlemeye başlamıştır tarihinde kabul edilen ve yerel seçimler sonrasında yürürlüğe giren 6360 sayılı yasa, büyükşehir belediyelerinin sınırlarının coğrafi kriterlerini değiştirerek il mülki sınırları olarak belirlemiştir. Yin e bu yasa gereğince büyükşehir belediyesi olan 14 il için nüfus kriteri, il mülki sınırları içinde yaşayan toplam nüfus olarak dikkate alınmıştır[rg, 2012]. Son yasal düzenleme, yeni bütünşehirler oluşturulurken büyükşehir sayılarının artırılabilmesi için coğrafi ve demografik koşulların değiştirildiğini düşündürmektedir. Şöyle ki yasa öncesi nüfus verilerine göre 14 il içinde 5216 sayılı yasanın demografik kriterini sağlayan iller 473

2 Tarım Hukuku Manisa ve Şanlıurfa olup, geri kalan on bir il kır ve kent nüfusu toplamı ile e ulaşmıştır. Ordu ili tarih ve 6447 sayılı yasa ile toplam nüfusu olmasına rağmen eklenmiştir[ TÜİK, 2014 a]. Kocaeli ve İstanbul'da il sınırlarına dek uzanan ve bütün şehir olarak adlandırılan belediye yönetim modeli, alan ve nüfus açısından bu illere benzemeyen on dört il için uygun değildir[çizelge 1.1]. Her ne kadar Hatay, Ordu ve Trabzon illerinin İstanbul'un [5 313 km²] alan genişliğine yakın iller olduğu yasal gerekçenin haklılığını düşündürse de bu illerin kent nüfusu kadar kırsal nüfusunun da olduğu görülmektedir. Şekil 1.1 Türkiye'de Büyükşehir Olan İller 6360 sayılı yasa ile büyükşehir belediye sınırlarının il mülki sınırları ile örtüşmesi sonucunda Türkiye kentsel ve kırsal alan verilerinde önemli bir değişiklikler olmuştur. Bu veriler içinde kuşkusuz en büyük dönüşüm kent ve kır nüfusuna ilişkin verilerde gerçekleşmiştir. TÜİK verilerine göre 2012 yılında nüfusun % 22,7 si [ ] köylerde yaşarken bu oran 2013 yılında % 8,7 ye [ ] düşmüştür [TÜİK, 2013 a]. Yine aynı yıllar için köy sayısı ten e düşmüştür[tüik, 2014 b]. Böylece Türkiye'de köy varlığını sürdürürken hukuksal olarak ortadan kaybolmuştur. Elbette ki bu durum yasal olarak birçok sorunu içinde barındırmaktadır, köylerin ekonomik ve toplumsal birim olarak varlığına yasayla son vermenin savunulacak bir yanı da bulunmamaktadır[keleş, 2012]. Köyler hukuken mahalleye dönüştürülünce, fiziksel olarak bir kentin bir parçası olmamaktadırlar[gö zler, 2013]. Kentsel özelliklerin kazanılabilmesi için yapısal olarak köylerin bir gelişim süreci yaşamaları gerekmektedir[özçağlar, 1996]. Ayrıca, bu kararın alınmasında Türkiye nin taraf olduğu Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı 5. madde gereğince, her türlü sınır değişikliği gündeme geldiğinde, o yerleşim birimlerinde yaşamakta olanların oyuna da başvurulmamıştır[keleş, 2014]. Çizelge sayılı yasada yer alan illerin kır ve kent nüfusları [2012] ve il genişliği [ TÜİK, 2014 a; HGK, 2014] İller Kırsal Nüfus Kentsel Nüfus İl Genişliği [km²] Aydın Balıkesir Denizli Hatay K.Maraş Malatya Manisa Mardin Muğla Ş.Urfa Ordu Tekirdağ Trabzon Van Toplam

3 XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, Samsun 2. KIRSAL ALANIN VE KÖYLERİN YOK OLUŞU 1982 Anayasasının 127.maddesi; köy halkının mahalli ortak ihtiyaçlarını karşılamak üzere kuruluş esasları ve karar organları yasayla belirtilen, seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzelkişileri şeklinde köylere tüzel bir kişilik tanımaktadır[rg, 1982]. Köy yasasında ise köylerin mekansal bir tanımı yapılmakta; cami, okul, otlak, yaylak, baltalık gibi orta malları bulunan ve toplu veya dağınık evlerde oturan insanların bağ ve bahçe ve tarlaları ile birlikte bir köy oluşturduklarını bildirmektedir[rg, 1926].Yine aynı yasaya göre köylerin yönetimi muhtarlar ve ihtiyar heyetleri tarafından yerine getirilecektir. Türkiye'de kırsal alan; bilimsel çalışmalarda, hukuki ve istatistiki verilerde farklı olarak ele alınmaktadır. Genel olarak kentsel alanların dışında kalan, nüfus yoğunluğu düşük ve temel geçim kaynağı tarım olan alanlar olarak ele alınabilecek olan kırsal alan; gıda üretiminin sağlandığı doğal kaynaklardan ve doğal çevreden oluşan bir alandır. Köylerin ve kırsal alanın kentlerden doğal çevresi, yapısal ve hukuksal özellikleri ile bütünüyle farklı olduğu ve aynı kapsam içinde değerlendirilemeyeceği bir gerçektir sayılı yasa gereğince köy tüzel kişiliği kaldırılan ve mahalle statüsüne dönüştürülen köylerin yönetim hakları belediye yönetimlerine verilmiş olmaktadır. Yine, köyün özel mülkiyetinde bulunan taşınmaz ve taşınır mallar bağlandıkları belediyeye devredilecektir. Aynı kural hazinenin özel mülkiyetindeki veya devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlardan Maliye Bakanlığınca, köy tüzel kişiliklerine tahsis edilmiş olan yerler için de geçerli olacaktır. Köylünün bu taşınır ve taşınmazları yasa öncesinde olduğu gibi kullanmaya devam etmelerine ilişkin ve kullanım hakkında değişiklik yaratacak herhangi bir plan ve imar uygulamasını engelleyici yasada bir kural bulunmamaktadır. Köylünün yasanın uygulanma sürecinde karşı karşıya geleceği durumlar; emlak ve arazi vergisinin yürürlüğe girmesi, içme suyu ve tarımsal sulama maliyeti ve belediye yönetiminin köy yaşamına getirdiği kentsel maliyetler olacaktır sayılı Emlak Vergisi Yasasının 18. maddesi gereğince, binde bir olan arazi vergisi, binde üç olan arsa vergisi büyükşehirlerde yüzde yüz artırımlı uygulanmaktadır. Aynı yasanın 8. maddesi, mesken olarak kullanılan binalarda binde bir, diğer binalarda binde iki oranında vergi öngörmekte, büyükşehir sınırları içinde bu verginin yüzde yüz artırımlı olarak uygulanacağını kurala bağlamaktadır sayılı yasa gereğince tüzel kişiliğ i kaldırılan köylerde, tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Yasasına göre alınması gereken emlak vergisi ile tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Yasası uyarınca alınması gereken vergi, harç ve katılım payları tarihinden itibaren alınmaya başlayacaktır. Bu yerlerde içme ve kullanma suları için alınacak ücret beş yıl süreyle en düşük tarifenin % 25 ini geçmeyecek şekilde belirlenecek, bu tarihten sonra normal tarifeye dönüşecektir. Özellikle köyler açısından kimlik ve aidiyet duygusunun kaybı, taşınır ve taşınmaz mallarının köy elinden alınması, içme ve kullanma suları için ödenecek ücretler nedeniyle tarımsal etkinliğin güçleşmesi, genel olarak artan vergiler ve harçlar kırsal alanlarda yaşamı kolaylaştırmayacak, güçleştirebilecektir[keleş, 2014]. Köyün yaşam masraflarının kentlere oranla daha düşük olması artısı yitirildiğinde tarımsal yapının olumsuz dönüşümü ve küçük köylü işletmelerin bu yapıdan tasfiyesi daha da hızlanacaktır sayılı yasanın 16.maddesi orman köyleri ve orman köylüsüne tanınan hak, sorumluluk ve imtiyazların orman köyünden mahalleye dönüşen yerler için devam edeceğini ve tarihli ve 4342 sayılı Mera Yasası kuralları çerçevesinde bir belediyeye katılarak mahalleye dönüşen köy, köy bağlısı ve belediyelerce kullanılan mera, yaylak, kışlak gibi yerlerden bu mahalle sakinlerinin ve varsa diğer hak sahiplerinin yararlanmaya devam edeceğini kurala bağlamaktadır. Mer'a yaylak ve kışlaklar Mer'a Yasası kuralları gereğince belirlenmiş alanların kullanımını belirli toplulukların kullanımına bırakan bir yasa olduğuna göre 6360 sayılı yasanın söz ettiği " diğer hak sahipleri" nin içeriği tam olarak anlaşılamamaktadır. Burada temel sorun büyükşehir belediyelerinin hazırladığı plan ve yatırımlar uyarınca amaç dışı kullanım kararını alma sürecinin kolaylaşacağı ve orman ve mer'a alanlarının korunmasının giderek zorlaşacağıdır. Bu alanların kullanım amaçları ve hukuksal yapılarının yasanın uygulanma sürecinde ne yönde etkileneceği Türkiye'nin doğal kaynakları, tarım sektörü ve kırsal nüfus açısından önem taşımaktadır. Çünkü, köy tüzel kişiliklerine tahsis edilen bu alanların, mahalleye dönüşen köylerde kullanımı ve korunmasının yasal bir dayanağı kalmamış bulunmaktadır. Bu öngörüyü Anayasa Mahkemesinin köy tüzel kişiliğine tahsis edilen veya öteden beri bu amaçla kullanılan mer'alarla belediye sınırları içerisinde yer alan mer'aların aynı hukuksal koşullarda bulunmadığını onaylayan kararı da desteklemektedir[rg, 2004 b]. Büyükşehir belediyeleri ve ilçe merkezlerine uzakta bulunan köylerin kamusal altyapı hizmetlerine ulaşımlarının uzaklıkları oranında azalacağına ve güçlükler yaşanacağına da değinmek gereklidir. İllerin mülki genişlikleri hesaplandığında İstanbul ve Kocaeli dışında diğer yirmi sekiz ilin km² lik bir alanı kapsadığı görülmektedir[hgk, 2014]. Belediye hizmetlerinin götürülmesi alansal olarak büyük illerde merkezden uzaklaştıkça azalan bir etkinlikte yapılabilecektir. Özellikle Türkiye'deki merkez nüfusu fazla olan kentlerin alt yapı ve hizmetlere ilişkin koşulları, bu varsayımın geçerli olduğunu kanıtlamaktadır. İmar planlarının uygulama ve denetim araçlarının kullanılması açısından uzaklığın olumsuz bir etmen olduğu unutulmamalıdır[keleş, 2012]. Kırsal alanın kentsel alana oranla az nüfusunun olması, oy beklentisi yerel yönetimleri hizmetlerinde kente yönelterek kırsal alanın daha da fazla ihmal edilmesine yol açacaktır[tuncer, 2012]. Kırsal alanın yalnız köy yerleşim birimlerinden oluşmadığı ve 6360 sayılı yasanın il özel idareleri ve köylere hizmet götürme birliklerin i de yürürlükten kaldırdığı dikkate alındığında kent belediyeciliği bu alanda etkin ve verimli olamayacaktır. 475

4 Tarım Hukuku 3. TARIM TOPRAKLARININ KORUNMASI Toprak kullanım politikasının olmayışı; kırsal ve kentsel alanda önemli ekonomik, sosyal ve çevresel sorunların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Tarım topraklarının tarımsal üretimin gerçekleşebilmesi için önemli bir işletme sermayesi fonksiyonuna sahip olması nedeniyle, üretilemeyen veya yenilenemeyen bir doğal kaynak olduğu gerçeği göz ardı edilmektedir. Tarım topraklarının özellikle kentsel ve endüstriyel amaçlı kullanımına yasal korumanın yetersiz kalması, kamusal ve ekonomik talepler bu süreci hızlandırmaktadır. Tarım toprakları, amaç dışı kullanıma yönelik diğer sektörel talepler, kırsal alandaki yüksek nüfus artışının baskısı, tarımsal üretim nedeniyle toprakların yanlış kullanımı, koruyucu yasal ve kurumsal yapı gibi nedenlerle korunamamaktadır[gün vd, 2012] sayılı yasa, büyükşehir belediyelerine sürdürülebilir kalkınma ilkesine uygun olarak çevrenin, tarım alanlarının ve su havzalarının korunmasını sağlamak; 6360 sayılı yasa ise büyükşehir ve ilçe belediyeleri tarım ve hayvancılığı desteklemek amacıyla her türlü faaliyet ve hizmette bulunabilme görevlerini vermektedir. Tarım, büyükşehir belediye yasasına kadar doğal olarak belediyelerin yetki ve görev tanımında bulunmayan bir kesimdir. Bu yasalar ile büyükşehir belediyeleri bir yandan köyleri ve kırsal alanı ortadan kaldırmakta diğer yandan tarım topraklarının koruyuculuğunu ve tarımın desteklenmesini üstlenmektedirler. Tarım topraklarının korunmasına yönelik kamusal ve yasal yetki çokluğu büyükşehir belediyeleri ile daha da karmaşık bir yapıya gitmektedir. Öyle ki, tarım topraklarının korunması birbirine komşu iki ilde farklı yasalar ve kurumların görev tanımlarında yer almaktadır. Tarım kesimine yönelik genel politikaları belirleyen Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının görevleri arasında toprak ve su kaynaklarının korunması, verimli kullanılmasının sağlanması yer almaktadır[rg, 2011]. Bakanlık tarım topraklarının kullanım ve korunmasına ilişkin kuralları içeren 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Yasasının yürütülmesinden sorumlu kuruluştur. Bakanlık illerde bu yetkisini valiliklerle paylaşmıştır[rg, 2005 a]. Aslında tarımsal üretim ve bu üretimi gerçekleştiren tarım topraklarına ilişkin politikaların tek bir merkezden oluşturulması ve yürütülmesi gerekliliğinden hareketle farklı kurum ve kuruluşların yetkilendirilmesi hatalı bir karardır sayılı yasa Türkiye'de tarım topraklarının korunmasına ilişkin yasal ilk düzenlemedir. Yasa, tarım topraklarının korunması ve geliştirilmesini çevre öncelikli sürdürülebilir kalkınma amacı içinde ele almaktadır. Ancak yasanın bu amacının tarım topraklarının korunmasına ilişkin kurallarında terk edildiği ve çok geniş bir amaç dışı kullanım izinlerinin olduğu görülmektedir. Yasa gereğince mutlak, özel ürün, dikili ve sulu tarım alanları tarımsal üretim amacı dışında başka amaçlarla kullanılamamaktadır. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının bu konudaki yetkisinin Bakanlık tarafından valiliklere devredebileceği de yasada yer almaktadır. Marjinal tarım alanları ise toprak koruma projelerine uyulması koşulu ile valilikler tarafından tarım dışı kullanımlara ayrılabilecektir. Yine tarımsal amaçlı yapılar için, projesine uyulması ön koşulu ile gereksinim duyulan miktard a her sınıf ve özellikteki tarım toprağı valilik izni ile kullanılabilecektir. Valiliklerin kurumsal yapısı ile tarım topraklarının kullanımının ilişkilendirilmesinin ne derece doğru olduğu tartışmalı bir konudur. Mutlak, özel ürün, dikili ve sulu tarım alanlarında amaç dışı kullanım gerekçeleri yasada düzenlemiştir. Bu gerekçeler; savunmaya yönelik stratejik gereksinimler, doğal afet sonrası ortaya çıkan geçici yerleşim yeri gereksinimi, petrol ve doğal gaz arama ve işletme faaliyetleri, ilgili bakanlık tarafından kamu yararı kararı alınmış madencilik faaliyetleri, bakanlıklarca kamu yararı kararı alınmış plân ve yatırımlar, kamu yararı gözetilerek yol altyapı ve üstyapısı faaliyetlerinde bulunacak yatırımlar, yenilenebilir enerji kaynak alanlarının kullanımı ile ilgili yatırımları, jeotermal kaynaklı teknolojik sera yatırımları için tarım topraklarının amaç dışı kullanılmasına olanak sağlamaktadır. Bakanlıklarca kamu yararı kararı alınmış plân ve yatırımlar diğer amaç dışı kullanım taleplerini de kapsayan geniş bir içeriğe sahiptir. Kamu yararı kavramının uygulamada kamu kurumlarının faaliyetlerini yürütmesini kolaylaştırıcı yönde ele alınması tarım topraklarının siyasi kararlar ile amacı dışında kullanıma ayrılma tehlikesini yaratmaktadır [Gün,2006]. Bu kavram ile koruma anlayışından hareket edilmediği sürece diğer sektörlerden gelecek olan tarım dışı kullanım taleplerine göre izin verilmesinin önüne geçemeyecektir. Türkiye de tarım toprakları 5403 sayılı yasanın yürürlükte olduğu yılları arasında, 26,6 milyon hektardan 23,6 milyon hektara gerilemiştir [TÜİK, 2013 b]. TRGM' nün verilerine göre 3 milyon hektar tarım toprağı azalışının hektarının yasa gereğince tarım dışına çıkarılmış olduğu bir gerçek olup yasanın toprağın doğal veya yapay yollarla kaybını ve niteliklerini yitirmesini engelleyerek korunması amacının gerçekleşmediğini ya da uygulamada etkin olmadığını da göstermektedir sayılı yasanın tarım topraklarının korunmasına ilişkin kurallarını düzenleyen 2009 tarihli tüzüğü kentsel yerleşimler için arsa ve konut gereksiniminde tarım toprakları için koruyucu olmayan bir kuralı benimsemektedir. Tüzük gereğince her ölçekteki imar ve çevre düzeni planlarının yapılması ve değiştirilmesinde tarım alanlarının amaç dışı kullanım için ayrılmasına illerde oluşturulan Toprak Koruma Kurulunun uygun görüşü alınarak Gıd a Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı veya valiliklerce izin verilebileceği kararlaştırılmıştır[rg, 2009]. Ayrıca 2005 tarihli 5393 sayılı Belediye Yasası arsa üretiminde tarım topraklarını kapsam dışı bırakırken [RG, 2005 b] 5403 sayılı yasanın bu şekildeki geniş bir izin anlayışını açıklayabilmek oldukça güçtür. 476

5 XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, Samsun 6360 sayılı yasa ile 30 ilde kırsal alan kapsamı dışına çıkarılan ve kentsel alan olarak tanımlanan alanlarda 5403 sayılı yasanın koruyucu olmayan kuralları ile özellikle verimli tarım topraklarının arsaya dönüşme süreci aşağıda belirtilen bölgeler için daha da hızlanacağı bir gerçektir. 1. Sulu ve mutlak tarım alanları iklimin ve coğrafi koşulların uygun, alt yapının daha tamamlanmış olduğu alanlar olup arsa üretimi, konut ve kentin diğer yatırımları açısından düşük maliyetler nedeniyle tercih edilecektir. 2. Kıyılara yakın tarım alanları turizm sektörünün baskısına ek olarak belediyelerin ikincil konut arsalarına dönüşecektir. Bu alanların kaybı ile tarımsal yapıda ve tarımsal üretimde farklı senaryolar gelişebilecektir. Bu alanlarda yapılan tarımsal üretimin azalmasının sürdürülebilir gıda üretimi ve gıda güvencesine etkisi, üretimin daha az verimli alanlara kayması nedeniyle tarımsal gelirin azalması, köylerde yaşam ve tarımsal üretim maliyetinin artması, arsalara dönüşen tarım topraklarından geçimini sağlayan nüfusun istihdamı ve kentlere göç, köylünün ve köy yaşam biçiminin kaybolması, kırsal alanda var olan yoksulluk oranın daha da artması bunlar arasında sayılabilir. Tarım topraklarının korunmasının farklı amaç ve yöntemle çalışan, temel yapısı nedeniyle tarımla ilgis i olmayacağı net bir şekilde bilinen belediyelerin yetki alanına girmesi, bu toprakların amaç dışı kullanımın ı kolaylaştıracaktır. Tarım ve köylü ile ilgili politikaların bu alanın uzmanları ve bilgi sahibi olan kurumsal yapılanma ile yürütülmesi ve yerel yönetimlerin kendi faaliyet alanında kalması gerekmektedir. Bu yasa nedeniyle kurumlar arasında tarım alanında ortaya çıkabilecek yetki karmaşasının önüne geçilebilmesi için görev tanımlarının netleştirilmesi sağlanmalıdır. Tarım topraklarının yönetimi bilgiyi ve politikayı üreten, denetleyen tek bir kurumsal yapıda toplanmalıdır. Tarım toprakları politikası sürdürülebilir ve korumacı bir yaklaşımla ödün verilmeden ele alınmalıdır. Kamu yararı kavramında birincil öncelik, tarım topraklarının bugünkü ve gelecekteki verimliliğinin sağlanabilmesi için koruma kullanma dengesini kuran sürdürülebilir bir toprak kullanımını gerçekleştirmek olmalıdır. Bu alanlar doğal kaynak ve gıda üretimi amaçlı kullanım özelliğinin dışında başka b ir amaçla kullanılmamalıdır. Tarım toprakları üzerinde yeni rant olanaklarının yaratılmasını engelleyici kurallardan uzak bir düzenleme getiren bu yasa ile köylüler ve tarımdan geçinenlerin yaşam ve çalışma maliyetleri yükselecek ve nüfusun bu alandan kopuşları kaçınılmaz olacaktır. Verimli tarım alanları tarım dışı amaçlarla kullanılırken, diğer yandan çarpık kentleşme, toprak ve su kaynaklarının yok olması gibi sorunların önüne geçilebilmesi için, topraktan faydalanan sektörlerin alan kullanımını düzenleyen bir toprak kullanım planlamasına gereksinim bulunmaktadır. 4. SON SÖZ Büyükşehir belediyelerinin kırsal alanda yetkilendirilmesi; Cumhuriyet'in ilk yıllarında köy ve köylüye tanınan yasal önemi siyasal ve ekonomik rant talepler doğrultusunda yok eden, tarım topraklarının korunmasını ortadan kaldıran talihsiz bir gelişmedir. Köylerin kente katılması onların varlığını istatistiklerde yok ederken, yerel yönetimlerce yönetilemeyen bir uygulama, köy ve köylü varlığının yok edilme olasılıklarını artıracaktır. Bu nedenle süreç olumsuz sonuçlara yol açmadan köy tüzel kişiliğinin yeniden köylere geri kazandırılması ivedilikle önerilmektedir. Türkiye'nin, tarım toprakları konusunu doğal kaynak, gıda üretimi ve koruma bakış açısından ele alacak ulusal politikalara gereksinimi vardır. Bu amaçla ülke tarım topraklarının kullanım planlaması ve politikasın ı belirleyecek tek bir kurumsal yapılanma ile yönetilmesi gerekmektedir. 5. KAYNAKLAR Gözler, K sayılı kanun hakkında eleştiriler: yirmi dokuz ilde il özel idareleri ve köylerin kaldırılması ve ilce belediyelerinin büyükşehir ilce belediyesi haline dönüştürülmesi anayasamıza uygun mudur?. Legal Hukuk Dergisi, 122: Gün, S.2006.Tarımda toprak mülkiyet yapısı ve işletmelerin iyileştirilmesi. Türktarım Dergisi,171: Gün, S., Dellal, İ., Ünüvar, İ.F.2012.Türkiye'de toprak politikası ve kırsal yoksulluk.10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 5-7 Eylül 2012, Konya. HGK, İl ve İlçe Yüzölçümleri. Available from URL: [Ulaşım:25 Mayıs 2014]. Keleş, R Anakentlerin dünü bugünü ve yarını. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar 3. Sempozyumu,6-7 Aralık 2012, Ankara. Keleş, R Anakent yönetimlerini yeniden düzenleyen yasa ne getirdi, ne götürdü? Available from URL: [Ulaşım:29 Mayıs 2014]. Özçağlar, A.1996.Türkiye nin idari coğrafyası bakımından köy bucak ilçe il ve belde kavramları üzerine düşünceler, D.T.C.F. Coğrafya Araştırmaları Dergisi,12, RG, Köy Kanunu. Resmi Gazete Tarih : Sayı : 68. RG, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. Resmi Gazete Tarih : Sayı: RG, 2004 a. Büyükşehir Belediyesi Kanunu. Resmi Gazete Tarih : Sayı:

6 Tarım Hukuku RG, 2004 b. Anayasa Mahkemesinin 2004/26 Sayılı Kararı. Resmi Gazete Tarih : Sayı: RG,2005 a. Toprak Koruma Ve Arazi Kullanımı Kanunu. Resmi Gazete Tarih : Sayı : RG,2005 b. Belediye Kanunu. Resmi Gazete Tarih : Sayı : RG,2009. Toprak Tarım Arazilerinin Korunması Kullanılması ve Arazi Toplulaştırmasına İlişkin Tüzük. Resmi Gazete Tarih : Sayı : RG, Gıda Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. Resmi Gazete Tarih : Sayı : Mük. RG,2012. On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. Resmi Gazete Tarih : Sayı : Tuncer, T Basın Açıklaması -Sayın Cumhurbaşkanı ve Türk Halkına Açık Çağrı. Available from URL: [Ulaşım:11 Mayıs 2014]. TÜİK, 2013a. Yıllara ve Cinsiyete Göre İl / İlçe Merkezleri ve Belde / Köy Nüfusu Available from URL: [Ulaşım:19 Mayıs 2014]. TÜİK, 2013b. Bitkisel Üretim İstatistikleri. Available from URL: [Ulaşım:12 Mayıs 2014]. TÜİK, 2014 a. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları Available from URL: [Ulaşım:27 Mayıs 2014]. TÜİK, 2014 b.bölgesel İstatistikler.Available from URL: [Ulaşım:22 Mayıs 2014]. 478