Dr. Funda Şimşek SB Okmeydanı EAH Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji

Transkript

1 Dr. Funda Şimşek SB Okmeydanı EAH Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji

2 Sunum Kapsamı HCV tanımı HCV enfeksiyonunun seyri Epidemiyoloji HCV genotiplerinin önemi, dağılımı Laboratuvarımızdaki genotipleme verileri Tanıda kullanılan testler-algoritma Tedavi takibinde kullanılan testler-algoritma Tedavi seçenekleri 2

3 1989: Non-A, non-b viral hepatiti olarak bilinen Hepatit C (HCV) genomu klonlandı 1989: HCV antikor testi geliştirildi (ELISA) 1990: HCV viral yük testi geliştirildi (HCV RNA testi) 1998: İnterferon ve ribavirin kombine tedavisinin FDA onayı 2001: Pegile IFN için FDA onayı 3

4 Etken Flaviviridae ailesinden Hepacivirus genusunda yer alan nm büyüklüğünde lipid zarf taşıyan RNA virüsüdür 4

5 HCV Enfeksiyonunun Doğal Seyri Wong T, Lee SS. Hepatitis C: a review for primary care physicians, CMAJ 2006;174:

6 HCV Dünyada 210 milyon kişi HCV ile enfekte Yılda yaklaşık yeni vaka Yılda bin ölüm HCV enfeksiyonuna atfedilir Ülkemizdeki Anti-HCV seropozitifliği %0.5 ile %1.8 Tahmini 700 bin-1 milyon enfekte 6

7 HCV Epidemiyoloji Ülkemizde; sık transfüzyon uygulanan hematolojik hastalığı olanlarda %6-18 hemodiyaliz hastalarında %14-61 oranında Anti-HCV pozitifliği var Organ transplantasyonu yapılmış vakaların %28-48 inde HCV enfeksiyonu etken En sık görülen Genotip 1b Uzun Ö, Viral Hepatitler: Epidemiyoloji, Güncel Bilgiler Işığında İnfeksiyon Hastalıkları, 2002,s:564 Bozdayi M, et al. Arch Virol,

8 HCV Enfeksiyonu Global Prevalans 8

9 HCV GENOTİPLERİ

10 HCV Genotip Önemi Hepatit C enfeksiyonunda tedavi süresi Tedavide SVR (sürekli virolojik yanıt) yi öngörmede prediktör 10

11 HCV Genotip Önemi Hepatit C enfeksiyonunda tedavi süresi Tedavide SVR (sürekli virolojik yanıt) yi öngörmede prediktör Genotip tayini tedavi öncesi dönemde yapılmalıdır. 11

12 Düzen Laboratuvarlar Grubu Genotipleme Verileri Genotip 1 %96 1a %3,9 1b %96 1c %0,1 Genotip 2 %0,8 Genotip 3-3a %2,0 Genotip 4 %1,2 Genotip 5 2 hasta Düzen Laboratuvarlar Grubunun verileridir, istekleri üzerine irdelenmiştir. 12

13 HCV Enfeksiyonunun Klinik Tanısı Prodromal ve Akut dönemde HCV %60-75 asemptomatik Varsa semptomlar nonspesifik halsizlik yorgunluk iştah kaybı karın ve eklem ağrısı sarılık hafif hepatosplenomegali makülopapüler döküntü Wong T, Lee SS. Hepatitis C: a review for primary care physicians, CMAJ 2006;174:

14 Kimler HCV Yönünden Taranmalı? Açıklanamayan anormal ALT düzeyi olan kişiler Daha önce uyuşturucu kullanmış kişiler 1990 öncesi kan ve kan ürünleri almış, organ transplantasyonu yaptırmış kişiler Hemodiyaliz hastaları Karaciğer hastalığı olanlar HCV-pozitif kanla iğne batması ya da mukozal temas HCV-pozitif anneden doğan bebeklerde HIV hastalarında Hemofili Strader DB et hastalarında al. Diagnosis, Management, and Treatment of Hepatitis C Hepatology 2004:39;

15 Hepatit C Düşündüğümüzden daha sık! Non-spesifik semptomlar ALT bak Artmış ALT düzeyi Anti-HCV testi Yüksek risk gruplarına özel dikkat göster! Akut C hepatiti mutlaka tedavi edilmeli Kronik Hepatit C Tedavisi mevcut ama zor, sabır ve deneyim gerektirir! 15

16 TANI TESTLERİ Serolojik testler Moleküler testler Genotip testi Serum fibrozis panelleri 16

17 Serolojik Testler Anti HCV Tarama ve tanı testi olarak ELISA (1-3. kuşak) Anti-HCV 3.jenerasyon testlerin özgüllüğü >%99 POZİTİF olması enfeksiyon olduğunu gösterir, akut-kronik-iyileşmiş olduğunu göstermez ELISA ile Anti-HCV pozitifliğinin tespiti en erken 8. haftada, yaklaşık 2-6 aya kadar uzayabilir (med. 10 hafta) 17

18 Anti HCV Değerlendirme YALANCI NEGATİFLİK HIV, solid organ alıcıları, immun supresyon, hipo-/a-gammaglobulinemi, hemodiyaliz gibi bağışıklık sorunlarında Hematolojik malignensili hastalar Immun yetmezlikli hastalar 18

19 Anti HCV Değerlendirme YALANCI POZİTİFLİK Teknik nedenli olabilir Romatoid faktör pozitif hastalar Viral enfeksiyonun spontan rezolüsyonunun olduğu durumlarda Hepatit C prevalansının düşük olduğu popülasyonda Kan ve organ alıcılarında 19

20 Anti HCV Değerlendirme SINIRDA POZİTİFLİK RIBA ile doğrulanmalı (RIBA pratikte artık çok tercih edilmiyor) HCV RNA ile doğrulanması esas HCV RNA negatif ise bir ay sonra Anti-HCV bakılır a. Negatif ise? b. Sınırda ise? c. Pozitif ise? 20

21 SORU Anti HCV (+) POZİTİF HCV RNA (-) NEGATİF, Ne düşünelim? a. Yalancı pozitif b. Akut enfeksiyon geçirildi, spontan iyileşme mevcut, AST, ALT bakılması önerilmeli c. 1 ay sonra testlerin tekrarı 21

22 Moleküler Testler Kalitatif HCV RNA (Amplicor ve Versant TMA) testleri +/- şeklinde sonuç vermeli ve alt saptama eşiği < 50 IU/ml olmalı 22

23 Moleküler Testler Kantitatif HCV-RNA testleri (çok sayıda) (HCV RNA konsantrasyonu hedef amplifikasyon teknikleri ile kantitatif olarak ölçülebilir) Alt saptama eşikleri daha düşük (10-15 IU/ml); dinamik aralıkları geniş 23

24 Anti-HCV ve HCV RNA Testlerinin Yorumlanması Yorum Anti -HCV RIBA HCV RNA İnkübasyon Negatif Negatif Pozitif Akut Negatif/Pozitif Negatif/Pozitif Pozitif Enfeksiyon yok Negatif Negatif Negatif Kronik Pozitif Pozitif Pozitif Muhtemel klerens Pozitif Pozitif Negatif Yalancı pozitif Pozitif Negatif Negatif 24

25 25

26 HCV Genotip Tayini Hepatit C virüsü (HCV) familyası heterojendir Genotip sayısı 6, subtip sayısı 70 i bulur Genotip tayini maliyetlidir Line probe assay ve dizi analizi ile genotip ve subtip tayini yapılır 26

27 Laboratuvarımızda Yapılan Analizler Anti-HCV HCV RNA HCV GENOTİPLEME FİBROTEST-ACTITEST IL28-B POLİMORFİZMİ 27

28 Fibrotest (FAT Test) BioPredictive FibroTest-ActiTest ve FibroMAX testleri cinsiyet, yaş, ağırlık, boy ve belirli kan biyobelirteçleri ile çalışan patentli bir algoritma ile çalışır. Patentli bir testtir FibroTest: hepatik fibroz tanı testidir ActiTest: viral nekro-inflamatuvar aktiviteyi değerlendirir 28

29

30 IL-28B Polimorfizmi rs CC ya da rs TT genotipleri peg-ifn e daha iyi yanıt veriyor Yanıt HCV genotip 1 ve 4 için geçerli Tedaviye yanıtı belirlemede önemli 30

31 İDEAL Bir Raporda Hasta bilgileri Test yöntem bilgileri Referans veya saptama aralığı Sonuç ile ilgili gerekli açıklamalar bulunmalıdır 31

32 HCV Tedavisinde Hedefler Tedavideki esas hedef: Virüs eradikasyonu Diğer hedefler Hastalık progresyonunu yavaşlatmak HCC riskini minimize etmek Karaciğer histolojisini düzeltmek Yasam kalitesini düzeltmek Virüsün bulaşımını engellemek Ekstra hepatik bulguları azaltmak 32

33 Kalıcı Viral Yanıt % Daha önce tedavi imkanı olmayan Kronik Hepatit C tedavisi günümüzde mümkün k IFN IFN + RBV PEG-IFN McHutchison et al. N Engl J Med Poynard et al. Lancet Zeuzem et al. N Engl J Med Lindsay et al. Hepatology Fried et al. N Engl J Med Manns et al. Lancet Hadziyannis et al. Ann Intern Med

34 Kronik Hepatit C Tedavisi Anti HCV ve HCV RNA sı pozitif hastalarda genotip tayini ile tedaviye başlanabilir Kronik hepatit C tedavisinde İnterferon + Ribavirin veya Pegile interferon + Ribavirin kombinasyonu kullanılır 34

35 Güncel Tedavi Seçenekleri İlaç Pegile interferonlar Peginterferon alfa-2b Peginterferon alfa-2a Ribavirin Önerilen doz 1.5 μg/kg SC haftada bir kez 180 μg SC haftada bir kez mg PO günlük, kiloya ve genotipe göre 35

36 36

37 37

38 Sonuç Olarak HCV erken ve doğru tanısı önemli Akut enfeksiyonda tedavi başarısı %90 Kronik enfeksiyonda tedavi başarısı %50-60 Bir hastada 48 hafta süreli tedavi maliyeti PEG-INF maliyeti: $ RBV maliyeti: $ Mc Hutchinson J, et al. Am J Managed Care 2007;13: S327 38

39 Teşekkür ederim 39