YAfiLIDA H PERTANS YON VE TEDAV S

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "YAfiLIDA H PERTANS YON VE TEDAV S"

Özlem Ayla Reza
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 .Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Geriatrik Hasta ve Sorunlar Sempozyumu Kas m 1998, stanbul, s Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Komisyonu YAfiLIDA H PERTANS YON VE TEDAV S Prof. Dr. Vecdet Tezcan Dünya Sa l k Teflkilat n n verilerine göre 65 yafl n üzerindeki kiflilerde hipertansiyon s n r sistolik kan bas nc (SKB) için 160 mmhg, diastolik kan bas nc (DKB) için ise 90 mmhg olarak belirtilmifltir. 65 yafl n alt ndaki kiflilerde bu s n rlar SKB için 140 mmhg, DKB için ise 90 mmhg olarak kabul edilmektedir. TANI Hipertansiyon (HT) tan s do ru ölçümün yap lmas koflullar yerine getirildi inde de er tafl r. Bu nedenle tansiyonu ölçülecek kiflinin; En az 5 dk istirahat etmesinin sa lanmas Ölçümlerin kolun, ç plak ve kalp düzeyinde oldu u durumda yap lmas 2 dk arayla yap lan 2 ölçümün ortalamas n n al nmas. 2 ölçüm aras ndaki fark 5 mmhg dan fazlaysa ek ölçümlerin yap lmas Gerekti inde yatarak ve ayakta (özellikle ortostatik hipotansiyon flikayetleri olanlarda) ölçüm yap lmas Hastan n ölçümden önceki 30 dk içinde sigara ve kafeinli içecek içmedi inin (çay, kahve, kola) saptanmas, koflullar yerine getirilmelidir. EP DEM YOLOJ VE PATOGENEZ Yafll da hipertansiyon s kl Geriatri Bilim Dal m zda yap lan bir araflt rmada, 40 yafl n üzerindeki kad nlarda %41, erkeklerde %29 oran nda görülmüfltür. Tespitlerimiz sat r bafllar ile flöyle s ralanabilir: Yafla göre da l mda, HT s kl 6 veya 7 ci dekatlarda kad nda erke e göre daha fazla oranda izlenmektedir. 15

2 TEZCAN, V Diastolik hipertansiyon s kl kad nlarda 5 ve 6 c dekatlardan sonra azalma e ilimindedir. Erkekte diastolik hipertansiyon 5 ci dekatta doru a ç karak daha ileri yafllarda h zla azalmaktad r. Saf sistolik hipertansiyon kad nlarda 9 cu dekada kadar artarak devam ederken, erkekte 8 ci dekaddan sonra azalmakta, 9 cu dekatta yar ya inmektedir. Sistolodiastolik hipertansiyon oran kad nlarda 6 c dekattan sonra azalma e ilimi göstermektedir. Yafll da s k görülen hipertansiyon tipleri sistolik ve sistolodiastolik olanlar d r. Diastolik hipertansiyonla ileri yafllara kadar yaflayabilmek mümkün olmamaktad r. Primer hipertansion yafll l kta a rl kl olarak görülen tiptir. Sekonder hipertansiyon nedenleri aras nda, Renal parenkimal Renovasküler Endokrin - Hipo ve hipertiroidi - Cushing - Akromegali - Hiperaldosteronizm - Feokromositoma Polisitemi Aort koarktasyonu Baz serebral tümörler Hiperkalsemi laçlar (NSA D, steroidler, vasokonstriktörler, MAO inhibitörleri v.b) s ralanabilir. Yafll hipertansiyonlu kiflilerde sekonder nedenler aras nda en s k görülenleri ilaçlara ba l olanla, renal vasküler hipertansiyondur yafl grubunda % 11 oran nda görülmekte olan hipertansiyon s kl - n n 60 yafllar n üzerinde %45 leri bulmas nda belirgin nedenler: Aterosklerozun ileri yafl hastal olma özelli i ve komplikasyonlar (damar cidar nda elastinin parçalanmas, kalsifikasyonlar, fibröz doku oluflmalar sonucu aorta ve arterlerde esnekli in azalarak bas nc n uçlara do ru yay lmas ) 16

3 YAfiLIDA H PERTANS YON VE TEDAV S Yafllanmayla nefron say s ndaki azalman n yan s ra - Na + at l m nda azalma - ADH duyarl l nda artma - Katekolamin düzeyinde artma Alfa reseptör duyarl nda artma Hücre içine Ca ++ giriflinde artma Renin aktivitesinde azalma Baro reseptör duyarl l ndan azalma gibi farkl özellikler mevcuttur. KL N K Bafl dönmesi, bafl a r s, kulakta ç nlama ve dolgunluk, gö üste bask hissi, çarp nt, denge kusurlar, efor dispnesi yafll kiflilerde semptomlar n önemli bir bölümünü oluflturur. Hipertansiyon tan s konulduktan sonra hedef organlardaki bozukluklar ve hipertansiyonun nedenini araflt rmak amac yla belirli incelemeler mutlaka yap lmal d r. EKG, teleradyografi, gözdibi muayenesi, idrar tahlili, kan say m, kanda üre, kreatinin, ürik asit, Na +, K +, Ca ++ ve TSH her hastada yap lmas gereken asgari tetkiklerdir. Bunlara ek olarak bat n ultrasonografisi, i.v. ürografi, GFR ve di er hormonal tetkikler gerekti inde istenmelidir. Her zaman oldu u gibi iyi bir anamnez, tan ya varman n en yararl yolu olmaktad r. Genetik faktörler, beslenme al flkanl klar, hastal n bafllang c ve seyri ile kiflinin kulland ilaçlar n belirlenmesi önemlidir. TEDAV Serebrovasküler olaylar, ateroskleroz oluflumunda h zlanma, miyokard iskemisi, kongestif kalp yetmezli i, dissekan anevrizmalar, periferik damar hastal klar ve böbrek yetersizli i gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilen hipertansiyonun sistolik tipinde bu komplikasyonlar normal popülasyona göre 3 kez, sistolodiastolik tipinde 10 kez daha s k görülmektedir. Yap lan araflt rmalarda baflar l bir tedaviyle kontrol alt na al nan kiflilerde (sistolik 140 mmhg, diastolik 90 mmhg n alt ) serebrovasküler olaylarda %50 ye, kardiovasküler olaylarda %30 a yak n bir azalma tespit edilmifl olmas tedavinin önemini göstermektedir. ABD de yap lan bir araflt rmada, toplumdaki tansiyon hastalar n n sadece %35 i tedavi görmektedir. laçlara uyum aç s ndan yap lan bir baflka araflt r- 17

4 TEZCAN, V mada, tan s konup tedaviye bafllanm fl hastalar n yaln zca %40 kadar n n ilaçlar n do ru bir flekilde kulland klar anlafl lm flt r. Sonuçlar bu derece vahim olabilen bir hastal kta, hekimin görevi hastas - n ayd nlatmak ve tedavinin önemini vurgulamakt r. Her ne kadar yafll lar n yaflam tarzlar n de ifltirmek zor olsa da, ilaçla tedaviye bafllamadan önce hekim hastas na; Tuz k s tlaman n Fiziksel aktiviteyi artt rman n Beslenme düzenlemesi ile kilo fazlal ve lipid metabolizmas n ayarlaman n Tütün ve alkol tüketimini azaltman n yararlar n mutlaka anlatmas gerekir. Farmakolojik tedavide hat rlanmas gereken özellikler yafllanmayla, Renin aktivitesinin azald, Su volümünün azald, Ya deposunun artt, Karaci er ve böbrek fonksiyonlar ndaki azalma sonucu metabolizman n yavafllad, proteinlerin azalmas na ba l olarak droglar n serbest flekillerinin kanda artt, ekskresyonun azald, Unutkanl n artt gerçe idir. Tedavide en önemli husus, zarar vermemektedir. Bu nedenle tedaviye düflük dozlarda bafllanmal ve doz art fl zaman içinde yavafl yavafl yap lmal d r. Temel ilkelerden birisi, tedaviyi tolere edip tansiyonu kontrol alt na al namayan hastalara ikinci bir ilac n düflük dozda eklenmesi; tedavi için verilen dro u tolere edemeyen hastalara ise baflka gruptan bir ilac n bafllanmas d r. Yafll larda tedavi komplikasyonu olarak oluflabilecek en tehlikeli durum ortostatik hipotansiyondur. Baroreseptör duyarl l azalabilen yafll kiflilerde böyle bir durum serebral ve kardiak dolafl mda oluflacak hipoperfüzyona ba l olarak ciddi sonuçlara yol açabilecektir. Yafll larda efllik eden hastal klara ba l olarak flekillendirilmesi gereken tedavi seçenekleri oluflturulmal d r. Yap lan araflt rmalar sonucu yafll hipertansiflerin en iyi cevap verdikleri birinci seçenek drog diüretiklerdir. 2 ci seçenek grubu ise Ca ++ kanal blokerleri olmaktad r. Ayr ca kiflide diabetes mellitus mevcutsa ACE inhibitörleri ya da ACE reseptör blokerleri 18

5 YAfiLIDA H PERTANS YON VE TEDAV S Miyokard iskemisi olanlarda beta reseptör blokerleri Sol ventrikül hipertrofisi olanlarda beta reseptör blokerleri, ACE inhibitörleri, Ca kanal blokerleri Prostat hipertrofisi olanlarda periferik alfa reseptör blokerleri Kronik renal yetersizli i olanlarda lup diüretikleri ile birlikte santral alfa adrenerjik blokerler KOAH olanlarda Ca kanal blokerleri duruma göre tercih edilecek ilaçlard r. 19

Benzer belgeler

EGZERSİZ TEST SONUÇLARININ YORUMLANMASI. Doç.Dr.Mitat KOZ

EGZERSİZ TEST SONUÇLARININ YORUMLANMASI Doç.Dr.Mitat KOZ Fiziksel Uygunluk Test Sonuçları Klinik Egzersiz Test Sonuçları Fiziksel Uygunluk Test Sonuçlarının Yorumlanması Bireyler arası karşılaştırmalar