BURDUR EĞİTİM FAKÜLTESİ BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR BÖLÜMÜNDEKİ ÖĞRENCİLERİN BU BÖLÜME GİRMELERİNDE ROL OYNAYAN ETKENLER VE BEKLENTİLERİ

Transkript

1 I.BURDUR SEMPOZYUMU 1069 BURDUR EĞİTİM FAKÜLTESİ BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR BÖLÜMÜNDEKİ ÖĞRENCİLERİN BU BÖLÜME GİRMELERİNDE ROL OYNAYAN ETKENLER VE BEKLENTİLERİ Şengül KAZAN KIRÇIK * ÖZET Bu çalışmanın amacı Burdur Eğitim Fakültesi Beden Eğitimi ve Spor Bölümünde okuyan öğrencilerin bu bölüme girmelerinde rol oynayan etkenleri ve beklentileri tespit etmektir. Bu bölümde okuyan toplam 130 öğrenciye ( eğitim öğretim yılında) 22 sorudan oluşan bir anket uygulanmıştır. Ankete katılan öğrencilerin bu bölüme girmeden önce aktif olarak spor yapıyor olmaları ve spora yatkınlıkları; lise eğitimi gördükleri sırada Beden Eğitimi ve Spor öğretmeni olma istekleri ve idealleri, çevrelerinin ve ailelerinin etkileri bu bölüme girmelerinde rol oynayan önemli etmenlerdir. Öğrencilerin en büyük beklentisi ise fakülteden mezun olup beden eğitimi ve spor öğretmeni olmaktır. GİRİŞ Üniversitelerin eğitim fakültelerinin beden eğitimi ve spor bölümlerinden 4 yıllık bir eğitim sonucunda beden eğitimi ve spor öğretmenleri yetiştirilmektedir. Beden eğitimi ve spor bölümlerinde okuyabilmek için özel yetenek sınavlarına katılıp başarılı olmak gerekir. ÖSS yi kazanmış belli bir puanı geçmiş her öğrenci özel yetenek sınavlarına girebilir. Bu bölümlere girmeye hak kazanan öğrenciler 4 yıllık eğitim sonrasında beden eğitimi ve spor öğretmeni lisans diploması alarak mezun olurlar. Mezuniyet sonrası beden eğitimi ve spor öğretmenliği, çeşitli kulüplerde antrenörlük, yöneticilik, masörlük veya hakemlik gibi sporla ilgili çeşitli alanlarda çalışabilmektedirler. Meslek edinme ihtiyacı sosyolojik, psikolojik ve ekonomik sebeplerden dolayı olduğu gibi zevk, ideal ve yetenekler ile birleşerek çeşitli alanlara yönelmeyi doğurmuştur. Bir meslekte başarılı olabilmesi için kişinin o mesleği severek isteyerek seçmesi ve o meslekte zevkle çalışması gerekmektedir. GENEL BİLGİLER Beden eğitimi ve spor kavramı birçok kaynakta çeşitli şekillerde tanımlanmıştır. Beden eğitimi ve spor bireylerin bedensel, zihinsel ve ruhsal gelişimlerini sağlayan, bilgi, beceri ve liderlik gibi yeteneklerini geliştiren ve toplumsallaştıran mücadeleci, azimli ve kararlı olma gibi kişilik özelliklerini geliştiren ve bireyleri sorunlarından uzaklaştırarak stres atmalarını sağlayan bir bilimdir. Beden eğitimi, milli eğitimin temel ilkelerine uygun olarak kişinin beden, ruh ve fikir gelişimini sağlamaktır. Oyun, jimnastik, sportif çalışmaların tümü ile kişinin bedence sağlam, fikirce uyanık ve ruhen sağlıklı olması görüntüsüdür (Arslan, R. Beden Eğitimi Bilgileri, Ankara, 1979). Beden eğitimi ve spor, iradeyi güçlendirerek insanın kendi kendine güvenini kazanmasını sağlayarak, şahsiyetinin oluşmasını kolaylaştır. Beden eğitimi ve spor, ferdin keşfedilmemiş özelliklerini ve yaratıcı yönünü harekete geçiren önemli bir faktördür. İnsanın beden ve ruh yapısını geliştirmek ve iradeyi güçlü kılmanın yanı sıra grup çalışmasını kolaylaştırmak, karşılıklı dayanışmayı sağlamak, kendi kendine güvenin yanı sıra ferdin toplum üyeliğini kazanması olan sosyalleşmesinde de spor önemli rol oynamaktadır (Erkal, M. Sosyolojik Açıdan Spor, Filiz Yayınları, İstanbul, 1982). Beden eğitimi ve spor bölümlerinin genel amacı 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu nun 4. maddesindeki amaçlara ve 5. maddesindeki belirlenen temel ilkelere dayalı olarak eğitim kurumlarına beden eğitimi öğretmeni ve bütün kamu ve özel kuruluşlara her türlü spor elemanı yetiştirmektir. * Arş.Gör., Süleyman Demirel Üniversitesi, Burdur Eğitim Fakültesi, Beden Eğitimi ve Spor Bölümü

2 1070 I.BURDUR SEMPOZYUMU Burdur Eğitim Fakültesi Beden Eğitimi ve Spor Bölümünde diğer fakülte ve bölümlerde olduğu gibi öğrenim süresi 8 yarıyıl yani toplam 4 yıldan oluşur. Öğrenci 4 yıl boyunca toplam olarak 49 ders görür. Bu derslerin karşılığı olarak toplam 284 saat ders işlenmekte ve öğrenci 144 kredi tamamlamaktadır. Derslerin 112 saati uygulamalı, 72 saati de teorik olarak işlenmektedir. Bu derslerden 48 saati pedagojik formasyon dersleri, 14 saati genel kültür dersleridir. Diğerleri ise beden eğitimi ve sporla ilgili teorik ve uygulamalı derslerdir. 4 yıllık eğitim sonucunda öğrenciler lisans diploması alırlar. Bu diploma ile beden eğitimi ve spor öğretmenliği yapmaya hak kazanır. MATERYAL VE METOD Bu çalışma, Burdur Eğitim Fakültesi Beden Eğitimi ve Spor Bölümünde okuyan öğrencilerin bu bölüme girmelerinde rol oynayan etkenleri ve beklentileri tespit etmek amacı ile yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi, örneklemeni ise Beden Eğitimi ve Spor Bölümünde öğretim yılında eğitim gören 63 bayan, 67 erkek olmak üzere toplam 130 öğrenci oluşturmuştur. Bu öğrencilere, ölçme değerlendirme uzmanları, spor bilimcileri ve bu alanda yapılmış çalışmalardan yararlanılarak geliştirilmiş 22 sorudan oluşmuş anket uygulanmıştır. Öğrencilere anketle ilgili açıklamalar yapılmış ve onlardan anketi cevaplandırmaları istenmiştir. Bu anketten elde edilen veriler, istatistiksel işlemden sonra değerlendirilmiştir. BULGULAR Kız 63 48,5 Erkek 67 51,5 Tablo 1. Araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetlerine göre dağılımı. Memur 30 23,1 Işçi 11 8,5 Serbest meslek 18 13,8 Çiftçi 17 13,1 Öğretmen 8 6,2 Diğer 46 35,4 Tablo 2. Araştırmaya katılan öğrencilerin babalarının mesleklerine göre dağılımı. Memur 5 3,8 Işçi 1 0,8 Serbest meslek 1 0,8 Öğretmen 3 2,3 Ev hanımı ,5 Diğer 5 3,8 Tablo 3. Araştırmaya katılan öğrencilerin annelerinin mesleklerine göre dağılımı , , ,2 905 ve üzeri 16 12,3 Tablo 4. Araştırmaya katılan öğrencilerin ailelerinin aylık gelir düzeylerine göre dağılımı (YTL).

3 I.BURDUR SEMPOZYUMU 1071 Evet 46 35,4 Hayır 84 64,6 Tablo 5. Araştırmaya katılan öğrencilerin ailelerinde aktif spor yapanlar. Annem 3 2,3 Baba 10 7,7 Kardeş 31 23,8 Akraba 2 1,5 Toplam 46 35,4 Tablo 6. Araştırmaya katılan öğrencilerin ailelerinde aktif spor yapanların kim oldukları. Evet ,3 Hayır 23 17,7 Tablo 7. Araştırmaya katılan öğrencilerin bu bölüme girmeden önce spor yapıp yapmadıkları. Atletizm 29 22,3 Basketbol 17 13,1 Voleybol 11 8,5 Hentbol 5 3,8 Futbol 29 22,3 Jimnastik 1 0,8 Masa tenisi 4 3,1 Yüzme 3 2,3 Güreş 5 3,8 Diğer 3 2,3 Toplam ,3 Tablo 8. Araştırmaya katılan öğrencilerden aktif spor yapanların yaptıkları spor branşları. Aktif spor yaptığını söyleyen 107 öğrenciden diğer branşlarla ilgilenenlerden 2 tanesi judo diğeri ise halterdir. Olumlu 70 53,8 Olumsuz 18 13,8 Kararsız 42 32,3 Tablo 9. Araştırmaya katılan öğrencilerin yetiştikleri yörenin spora bakış açısı. Ideal 92 70,8 Yerleşemedi 35 26,9 Aile 1 0,8 Çevre 2 1,5 Tablo 10. Araştırmaya katılan öğrencilerin Beden Eğitimi ve Spor Bölümünü tercih etme sebepleri. Ailesi 37 28,5 Beden Eğt. öğretmeni 23 17,7 Antrenör 5 3,8 Arkadaş 25 19,2 Toplam 90 69,2 Tablo 11. Araştırmaya katılan öğrencilerin Beden Eğitimi ve Spor Bölümünü seçmelerinde çevrenin etkisi.

4 1072 I.BURDUR SEMPOZYUMU Evet 92 70,8 Hayır 38 29,2 Tablo 12. Araştırmaya katılan öğrencilerin lise eğitimi görürken Beden Eğitimi ve Spor Bölümünde okumak niyetlerinin olup olmadığı. Tıp 3 2,3 Hukuk 15 11,5 Serbest Meslek 6 4,6...Öğrt 19 14,6 Beden Eğt.Öğrt ,5 Diğer 11 8,5 Tablo 13: Araştırmaya katılan öğrencilerin imkânları olsaydı hangi meslek grubunda çalışmak istediklerini gösteren tablo. Bir başka öğretmenlik seçeneğine Matematik, 3 Felsefe, Türkçe, Okul Öncesi, İngilizce, Rehberlik, 3 Coğrafya, Sosyal Bilgiler, Psikoloji, Tarih, 2 herhangi bir öğretmenlik, 3 sınıf öğretmenliği derken, diğer seçeneğini işaretleyen 11 öğrenci ise Deniz Astsubaylığı, İletişim Fakültesi, Sinema, Radyo, TV, Hava Harp Okulu, Makine Mühendisliği, Gazetecilik, Mühendislik, Mimarlık, İnşaat, İşletme, Bilgisayar Mühendisliği, Basın Yayın diye yazmışlardır. Spora Yatkın 86 66,2 Uzun Süredir 24 18,5 Diğer 20 15,4 Tablo 14: Araştırmaya katılan öğrencilerin Beden Eğitimi ve Spor Bölümünü kazanmalarındaki etken. Araştırmaya katılan öğrencilerin diğer seçeneğini işaretleyen 20 öğrenciden 5 i spor bölümü mezunu olduğu için, 3ü ÖSS puanının yüksek olduğu için diğerleri ise sporu sevmesi, aile baskısı, azimli olarak çalışması demiştir. Beden Eğitimi öğrt ,6 Antrenörlük 3 2,3 Spor Yöneticiliği 1 0,8 Spor Dışında Meslek 3 2,3 Tablo 15: Araştırmaya katılan öğrencilerin Beden Eğitimi ve Spor Bölümünü bitirdikten sonra ne yapmak istedikleri. Evet ,1 Hayır 9 6,9 Tablo 16: Araştırmaya katılan öğrencilerin Beden Eğitimi ve Spor Bölümünden mezun olduktan sonra spor yapmaya devam edip etmeyecekleri. Evet ,8 Hayır 12 9,2 Tablo 17: Araştırmaya katılan öğrencilerin Beden Eğitimi ve Spor Bölümünde okumaktan memnun olup olmadıkları.

5 I.BURDUR SEMPOZYUMU 1073 Dersler Yetersiz 1 0,8 Gelecek Yok 2 1,5 Umduğu Yok 8 6,2 Diğer 2 1,5 Toplam 13 10,0 Tablo 18: Araştırmaya katılan öğrencilerden Beden Eğitimi ve Spor Bölümünde okumaktan memnun olmayanların sebepleri. Araştırmaya katılan öğrencilerden diğer seçeneğini işaretleyen 2 öğrenci memnuniyetsizliklerinin sebeplerini bölümdeki öğretmenleri yüzünden olduğunu söylemişlerdir. Evet 4 3,1 Hayır ,9 Tablo 19: Araştırmaya katılan öğrencilerin Beden Eğitimi ve Spor Bölümünde okumaya başladıktan sonra tekrar ÖSYM sınavına girip girmedikleri. Başka bölüm 2 1,5 Diğer 2 1,5 Toplam 4 3,1 Tablo 20: Araştırmaya katılan öğrencilerden Beden Eğitimi ve Spor Bölümünde okumaya başladıktan sonra tekrar ÖSYM sınavına girenlerin girme sebepleri. Araştırmaya katılan öğrencilerden Beden Eğitimi ve Spor Bölümünde okumaya başladıktan sonra tekrar ÖSYM sınavına girmelerinde diğer etkenler seçeneğini işaretleyenler hava harp okullarına katılmak ve kendisini denemek içindir. Bed.Eğt.Öğrt.Olmak ,5 Spor Araştırmacısı 1 0,8 Spora Faydalı 8 6,2 Diğer 6 4,6 Total ,0 Tablo 21: Araştırmaya katılan öğrencilerin Beden Eğitimi ve Spor Bölümüne girerkenki beklentileri. Araştırmaya katılan öğrencilerden diğer seçeneğini işaretleyenlerden 3 tanesi kariyer sahibi olmak, birisi akademik kariyer yapmak, 2 si ise sadece okul okumak için olduğunu ifade etmiştir. Evet ,5 Hayır 11 8,5 Tablo 22: Araştırmaya katılan öğrencilerin başkalarına Beden Eğitimi ve Spor Bölümünde okumasını tavsiye edip etmeyecekleri. SONUÇ Bu araştırmaya katılan 130 öğrencinin % 43,5 ini kız öğrenci, % 51,5 ini ise erkek öğrenciler oluşturmaktadır. Bu öğrencilerin anne ve babalarının meslek dağılımlarına bakıldığında çoğunluk olarak, % 23,1 inin babasının memur olduğu, % 88,5 inin annesinin ise ev hanımı olduğu görülmüştür. Ailelerinin aylık gelir düzeyleri % 43,1 ile YTL arasındadır. % 35,4 ünün ailesi aktif olarak spor yapmakta, bunlardan % 23,8 ini öğrencilerin kardeşleri oluşturmaktadır.

6 1074 I.BURDUR SEMPOZYUMU Beden eğitimi ve spor bölümündeki öğrencilerin bu bölüme girmeden önce % 82,3 ü aktif olarak spor yaptıklarını belirtmiştir. Bu öğrencilerin yaptıkları spor branşlarında birinci sırayı % 22,3 ile atletizm ve futbol branşları yer almaktadır. Öğrencilerin % 70,8 i ideallerinin beden eğitimi ve spor öğretmeni olmak olduğunu bu sebeple beden eğitimi ve spor bölümünü tercih ettiklerini söylemişlerdir. Bunun yanı sıra ÖSYM ile herhangi bir üniversiteye yerleşemediği için beden eğitimi ve spor bölümünü tercih edenlerin sayısı ise % 26,9 dur. Bu bölümü seçmelerinde % 28,5 ile ailelerinin etkisi olmuştur. İçinde bulundukları çevrenin spora olumlu baktığını söyleyenlerin yüzdesi ise %53,8 dir. Öğrencilerin % 70,8 inde lise eğitimi gördükleri sırada beden eğitimi ve spor öğretmeni olma idealleri vardır. İmkânları olsaydı % 58,5 i yine beden eğitimi ve spor öğretmenliği mesleğini seçeceklerini söylemişlerdir. Beden Eğitimi ve Spor Bölümünü kazanmalarındaki en büyük etkenin spora yatkın oldukları için başarılı olduklarını söyleyenlerin sayısı ise % 66,2 dir. Bu bölümü bitirdikten sonra öğrencilerin % 94,6 sı beden eğitimi ve spor öğretmeni olmak isterken, % 2,3 ü spor dışında bir meslek yapmak istediğini söylemiştir. Beden eğitimi ve spor bölümünden mezun olduktan sonra % 93,1 i spor yapmaya devam edeceğini söylerken, % 90,8 i beden eğitimi ve spor bölümünde okumaktan memnun olduğunu belirtmiştir. Bu bölümde okumaktan memnun olmadığını söyleyen öğrenci sayısı % 9,2 dir. Bu öğrencilere neden memnun olmadıkları sorusu sorulduğunda % 6,2 si umduğunu bulamadığı için cevabını vermiştir. % 3,1 gibi çok küçük bir kesim beden eğitimi ve spor bölümünde okumaya başladıktan sonra ÖSYM sınavına tekrar girmiştir. ÖSYM sınavına tekrar girme sebebi olarak da başka bölümlerde okumak ve kendilerini denemek cevabını vermişlerdir. % 96,9 u ise beden eğitimi ve spor bölümünde okumaya başladıktan sonra tekrar ÖSYM ye girmemiştir. Araştırmaya katılan öğrencilerin bu bölüme % 88,5 i beden eğitimi ve spor öğretmeni olmak beklentisi ile girmiştir ve %91,5 i beden eğitimi ve spor bölümünde okumasını başka öğrencilere tavsiye edeceklerini söylemişlerdir. Çevresinde yaşayan insanların hareketlerinden, konuşmalarından ferdin etkilenmemesi mümkün değildir. Çevrenin onayı olduğu takdirde de bireyin yaptığı işten haz alması daha çok olacaktır. Meslek seçimini etkileyen etmenlerin en başında çevre faktörü gelmektedir. Çünkü insan içinde bulunduğu çevreye uyum sağlamak, onlar tarafından takdir görülenleri yapmak zorundadır. Çevre etkeninden sonra en büyük etken ise aile etkisidir. Ailenin fertler üzerindeki etkisi yadsınamayacak kadar çoktur. Beden eğitimi ve spor bölümündeki öğrencilerin bu bölüme girmeden önce aktif olarak spor yapmaları, spor branşlarında başarılı olmaları gerekmektedir ve bunun gerekliliği öğrenciler tarafından bilinmektedir. Öğrenciler beden eğitimi ve spor bölümünü idealleri doğrultusunda seçmişlerdir ve bu bölümü bitirdikten sonra beden eğitimi ve spor öğretmenliği yapmak istemektedirler. Ayrıca öğrenciler bu bölümde okumaktan memnundurlar. İnsanlar idealleri doğrultusunda hareket ettikleri zaman yaptıkları işte başarılı olmaları kaçınılmazdır. Öğrencilerin bu bölümde okumaya başladıktan sonra tekrar ÖSYM sınavına girmemeleri, bu bölümde uygulanan eğitim ve öğretimin öğrencilerin beklentilerine uygun olduğunu gösterir. İmkânları olsaydı yine beden eğitimi öğretmeni olmak istediklerini söylemeleri ise öğrencilerin bu bölüme girerkenki beklentilerine cevap bulduklarını gösterir. Burdur eğitim fakültesi beden eğitimi ve spor bölümündeki öğrencilerin bu bölüme girmelerinde rol oynayan etkenler ve beklentiler üzerine yapılan araştırmada şu sonuçlar çıkmıştır: Öğrencilerin beden eğitimi ve spor bölümüne girmelerinde öncelikle çevre ve aileleri etkili olmuştur. Öğrenciler bu bölümü idealleri doğrultusunda seçmişler ve bu bölümde okumaktan memnundurlar. Öğrencilerin çok büyük bir bölümü mezun olduktan sonra beden eğitimi ve spor öğretmeni olmak istemekte, diğerleri ise yine sporla ilgili başka bir meslek yapmak istemektedirler. Öğrencilerin içinde bulundukları çevrenin spora bakışı olumlu yöndedir. Öğrenciler bu bölümü kazanmalarındaki etkenin spor yapmak olduğunu ve spora yatkın olmanın gerekliliğini bilmektedirler. KAYNAKÇA YAVAŞ, Mehmet- İLHAN Atilla, Beden Eğitimi ve Sporda Özel Öğretim Yöntemleri, Melisa Matbaacılık, Bursa-1996 D.P.T., Beş Yıllık Kalkınma Plan Özel İhtisas Komisyon Raporu, Spor Toto Matbaası, Ankara, ARSLAN, R. Beden Eğitimi Bilgileri, Ankara, 1979 ERKAL, M. Sosyolojik Açıdan Spor, Filiz Yayınları, İstanbul, 1982