VARLIK ve ZAMAN - Genç Gelişim Kişisel Gelişim

Transkript

1 Doç.Dr. Haluk BERKMEN 1 / 9

2 Varlık hakkında eskiden beri varlık birçok düşünce üretilmiştir. konusu hakkında Felsefenin konuşmak temel Ontoloji demek konularından varlık bilimi biri yao Töz Nedir? Duyularla algılanan Töz diyoruz. ontolojiye Töz ait olsa da kavramı bu algılanan, insanın her düşünce ne ise, daima ürünü olduğundan bir episte yoru Nesneler için Ruh asıl kaynak, 'tur. cevher Fakat ruhsal veya töz ise alan insanlar ile töz için alanı asıl farklı kaynak, iki alan değildir. Bize, insa Ontolojide kalırsak şu soruya ontolojik olarak yanıt verebilir miyiz? Tözün dışında, yani Şu halde varlık alanının dışında farklı bir alan yoktur ve varlığın karşıtı da yoktur. Fakat İyi ve Kötü Hem Vardır-Hem Yoktur Biraz da epistemolojinin Değerler araştırma diyebiliriz. alanı konularına bakalım. Epistemolojinin 3 tane araştırma kon 2 / 9

3 Etiğin yani ahlâkın temel yargısı iyi-kötü ayırımıdır. Ahlâklı kişiler aynı zamanda iyidir. Ahlâk Her ne kadar pozitif düşüncede ayrılan " üzerine karşıt değerler kurmamızda kavramlar değer fayda içerseler vardır. Yani de, bir yaşantımızı seçim söz " konusu o Aristo Mantığı Karşıt kavramları dikotomi içeren ikili mantığa Aristo adı verilmiştir. mantığı denir. Bu ayırımda bir Bir parçaya bütünü ait iki olan ayrı diğer parçaya ayırma Bütünsel Alan 3 / 9

4 Varlık bütünsel bir alandır ve bu alanın karşıtı yoktur. Yani, parçalanamaz. Parç Hayvanlar birbirleri ve bitkilerle beslenir. Bitkiler havadaki gazla, ışıkla ve yerdek Şu halde ileri sürülen kavram ile onun karşıt kavramının aynı anda doğru olmalarına izin ver Klasik Yunan ideal düşünürleri " doğada idea sözü gözlem ve deney yapmakla dan türer pek ki düşünce ilgilenmezlerdi. demektir. Onlar Deme Hem-Hem Mantığı Bu Hem-hem mantığa diyelim. Modern mantığı fizik bilimlerine ve özellikle Kuantum kuramında H Kuantum kuramının belirsizlik ilkesine göre bir elektronun (atom altı parçacığın) Hareketi yok etmek istemiyorsak nesneleri madde olarak değil dalga olarak tanımlamamız 4 / 9

5 An Kavramı Kuantum kuramına an göre zaman sürekli kavramı Hem-hem ve ölçülebilen mevcuttur. mantığını kabullenmemizi bir İki an arasındaki değişken gerektirmektedir. süreyi değildir. doldurmak Sadece ve süreksiz Ontolojik olan an kavramıdır. Zaman kavramı ise epistemolojiktir. Yani, zaman kavramı bizim Zamanın tersinmez Şu an varsa olarak şu İşte, anın kültür ancak geçmişten bu gereği şekilde geleceğe yapılırken gelişir. doğru Geçmişle geçmişle akmasını bağların nasıl açıklayabiliriz? koparılmaması koparıldığınd Bir gerekir Şu an hem geçmişten hem de gelecekten etkilenir. Her ikisinden etkilenir çünkü zaman dalg 5 / 9

6 Tek lik-bir lik-vahdet Şu "varlık" konusuna geri dönecek olursak, varlık ontolojik, yokluk epistemolojik Önce hiçbir var olana benzemediği söylenir, sonra da onun 99 isminden (Ema-ül Hüsnalard Bu görüş bizi Muhiddin İbnül Arabi nin Vahdet-i Vücud felsefesine götürür. Vahdet-i Vücûd Demek ehadiyet ki, kaynak " denir. olan Ehad, Töz veya Ruh veya bölünemez Allah kavramı tek olandır. dışında Vahit her ise ayırımlı var tekliktir. olan Ya ik Ancak, onların ikili yapısı da vardır. Bu yapı üst üste binmiş bir yapıdır. Çünkü bir yüzleri Dokuz Kategori Dokuz adet tümelden (kategoriden) söz edilir. Bunlar: 1. Nicelik, 2. Nitelik, 3. İlişki, 4. 6 / 9

7 Kadim düşünürler ilk kategori olarak "Töz" kavramını ileri sürmüş olsalar da, t Yukarıdaki kategoriler üzerine düşünürsek aslında sayının dokuzdan daha az olduğu sonu Bir de hareket ve zaman kavramlarına bakalım. Zaman ve hareket birbirlerinden bağımsız İstek de bir tümel olup olmadığı tartışılır. Çünkü istek insan ürünüdür. Ontolojik d Demek ki olasılık var olanların zorunlu bir özelliğidir. Var olanlar zorunlu olarak v 7 / 9

8 Görelilik Zorunludur Farklı nesnelerin ortaya çıkması sonucu görelilik de zorunlu olur. Çünkü iki nesne aynı ise Görelilik en ez iki adet nesne veya gözlemci gerektirir. Tek bir gözlemci kendinden başka bi Cüzi ve Külli İrade Her var olan nesne bir miktar "istek" sahibidir. Bu duruma "cüzi irade" denir. Yani, İkili Mantık Çelişki Yaratır İkili mantık içinde kalanlar bu konularda çelişkiye düşerler. İkili düşündüklerinden varlık 8 / 9

9 Tümel Olanın Birimleri Yerel olarak bakarsak Allah'ın isteği ayırımlı " olur denmektedir. Bu değerler istek de oluşur. Tümel insan olarak isteği bakarsak gibi olsa bu değerler da tüm insanları yok olur. k Varlığın tek isteği ayırımsız olarak varlığını sürdürmektir. Bunun için farklılık gibi 9 / 9