Türkiye de Sosyal Sınıflar ve Bölüşüm

Transkript

1 Korkut Boratav li Y ı l l a r d a Türkiye de Sosyal Sınıflar ve Bölüşüm

2

3 ü â r İMGE k i t a b e y i Prof. Dr. Korkut Boratav, 1935 te doğdu da Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi sonunda Siyasal Bilgiler Fakültesi ne maliye asistanı olarak girdi te, aynı fakültede, "iktisat doktorasını tamamladı 'da Cambridge Üniversitesi nde araştırmalar yaptı de doçent oldu te Birleşmiş Milletler Cenevre Ofisi nde danışmanlık yaptı de Ankara Üniversitesi Senatosu nca profesörlüğe yükseltildi te Ankara Sıkıyönetim Komutanlığınca 1402 sayılı yasaya göre üniversitedeki görevine son verildi 'da Zimbabwe Üniversitesi nde öğretim üyeliği yaptı. Danıştay karanyla yeniden Siyasal Bilgiler Fakültesi ne dönen Boratav, bu okuldan 2002 de emekli oldu. Boratav'm Eserleri: Türkiye'de D evletçilik, : İktisadi D üşünceler ve İktisadi M evzuat (SBF Maliye Enstitüsü, Türk İktisadi Gelişmesi Araştırma Projesi No. 16,1962) Kamu Mâliyesi ve Gelir Dağılımı: Kavramlar ve M etodm eseleleri (SBF, Doktora tezi, 1965) Gelir Dağılımı: Kapitalist Sistemde, Sosyalist Sistemde, Türkiye de (100 Soruda Dizisi, Gerçek Yayınevi, 1969) Sosyalist Planlamada Gelişmeler (1. baskı, SBF; 2. baskı, Savaş Yayınlan, 1973) Türkiyede D evletçilik (1. baskı, 100 Soruda Dizisi, Gerçek Yayınevi; 2. baskı, Savaş Yayınları, 1974; imge Kitabevi Yayınlan, 2005) Uluslararası Söm ürü ve Türkiye (YSE Iş Sendikası Temel Eğitim Dizisi, 1979) Tarım sal Yapılar ve K apitalizm (1. baskı, SBF, 1980; 2. baskı, Birikim Yayınlan; 3. baskı, imge Kitabevi Yayınlan, 2004) İktisat Politikaları ve Bölüşüm Sorunları: Seçme Yazılar (Belge Yayınlan, 1983) Krizin Gelişimi ve Türkiye nin A lternatif Sorunu (Ş. Pamuk ve Ç. Keyder ile birlikte. Kaynak Yaymlan, 1984) Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı için Konut Sektörü ve Politikaları Üzerine Bir M odel Öner is i(h. Ersel ve Y. Kepenek ile birlikte, Kent Koop, 1984) Die Türkische W irtschaft im 20. Jahrlıundert: (Dagyeli Verlag, Türkiye İktisat Tarihi nin çevirisi, 1987) Stabilization a n d A djustm ent Policies a n d Program m es-c ountry S tu d y 5: T urkey (WIDER, 1987) Türkiye İktisat Tarihi: (Türkiye İktisat Tarihi: adıyla. Gerçek Yayınevi, 1988; genişletilmiş ve gözden geçirilmiş 7., 8., 9. baskı, İmge Kitabevi Yayınlan, 2003, 2004, 2005) İktisat ve Siyaset Üzerine Aykırı Yazılar (BDS, 1988) 1980'li Yıllarda Türkiye'de Sosyal Sınıflar ve B ölüşüm (Gerçek Yayınevi, 1991; imge Kitabevi Yaymlan, 2005) Türkiye'de Sanayileşm enin Yeni B oyudan ve K IT'ler (Editör, Ergun Türkcan ile birlikte, Tarih Vakfı/Yurt Yayınlan, 1993) İstanbul ve A nadolu'dan S ın ıf P rofilleri (Tarih Vakfı/Yurt Yaymlan, 1995; İmge Kitabevi Yayınlan, 2004) Türk K IT Sistem inin İktisa d i D eğerlendirm esi, Araştırm a Raporu (Y. Kepenek, E. Taymaz, T. Bali, N. I. Ertugrul ve M. A. Candan ile birlikte, KIGEM ve Friedrich Ebert Vakfı, 1998) Yeni Dünya D üzeni Nereye? (İmge Kitabevi Yayınlan, 2000,2004) K üreselleşm e, Em peryalizm, Yerelcilik, İşç i Sın ıfı (E. A. Totıak, O. Türel, C. Somel, T. Şengül, H. Arslan ile birlikte, imge Kitabevi Yaymlan, 2000, 2004) Türkiye Ekonom isinin Son Durumu (Türkiye Bilimler Akademisi Forumu, No. 10,2002)

4 İmge Kitabevi Yayınlan Genel Yayın Yönetmeni Şebnem Çiler Tabakçı ISBN İmge Kitabevi Yayınlan, Korkut Boratav, 2005 Tüm haklan saklıdır. Yayıncı izni olmadan, kısmen de olsa fotokopi, film vb. elektronik ve mekanik yöntemlerle çoğaltılamaz. 2. Baskı: Eylül 2005 Düzelti Alaattin Topçu Kapak Uygulama Murat Özkoyuncu Sayfa Düzeni Yalçın Ateş Baskı ve Cilt Pelin Ofset Tipo Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti. Mithatpaşa Cad. No: 62/4 Kızılay-Ankara Tel: (312) /94 - Faks: www. pelinofset. com. tr İmge Kitabevi Yayıncılık Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. Konur Sok. No: 3 Kızılay Ankara Tel: (312) Faks: (312) Internet: E-Posta: imge@imge.com.tr Ankara Konur Sokak No: 43/A Kızılay Tel: (312) / Faks: (312) E-Posta: dagitim@imge.com.tr İmge Dağıtım İstanbul Mühürdar Cad. No: 80 Kadıköy Tel: (216) Faks: (216) E-Posta: kadikoy@imge.com.tr

5 Prof. Dr. Korkut Boratav 1980 li Yıllarda Türkiye de Sosyal Sınıflar ve Bölüşüm 2. Baskı İmge kitabevi

6 Anneme ve Babama KB.

7 içindekiler Önsöz... 7 BİRİNCİ BÖLÜM Toplumsal Sınıflar Üzerine... 9 I. Bir Sınıf Anatomisinin Temel Çerçevesi...9 II. Türkiye Toplumunun Sınıf Dökümü ve Bürokrasi...13 III. Toplumsal Sınıflar ve Devlet: Yöneten Sınıf ve Bürokrasi IV. Sınıf Çözümlemeleri İçin Bazı Yararlı ipuçları...22 İKİNCİ BÖLÜM Sınıflar-Arası ve Smıf-îçi Bölüşüm ilişkileri I. Kavram Çerçevesi II. Ücretli Emek ve Sermaye...37 III. Köylülük ve Tüccar/Tefeci (Ticari/Mali Serm aye)...47 IV. Burjuvazinin İç Bölünmeleri... 54

8 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Burjuvazi ve Devlet: Anatomiler ve Dönüşümler I. Burjuvalar, Burjuvazi ve Devlet Üzerine...61 II. Burjuvazinin Anatomisi Üzerine III. Burjuvazi ve Siyaset: 1979 Sonrasının Bir Bilançosu IV. Iktidann Dışsal Belirlenmesi: ABD, IMF ve Diğerleri...82 V. Burjuvazinin Sınıf Bilinci ve Devletin Sınıf Karakterinde Yozlaşma...87 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 12 Eylül ve ANAP Döneminde İşçi Sınıfı ve Köylülük: Savunma ve Uyum Mekanizmaları I. Giriş II. Askeri Rejim ve ANAP Politikalarına Karşı İşçi Sınıfı III li Yıllarda Köylülük: Uyum ve Savunma Mekanizmaları...134

9 Korkut Boratav 1980 Ii Yıllarda Türkiye de Sosyal Sınıflar ve Bölüşüm 1980 yılı, önceki yarım yüzyıl boyunca Türkiye'de gerçekleşen toplumsal ve ekonomik parametrelerin pek çoğunun yeni baştan biçimlendiği bir dönüşümün başlangıç noktasıdır. Bu dönüşüm 1980'li yıllar boyunca sürdürüldü. Dönem sonunda Türkiye toplumunun sosyal sınıfları arasındaki ilişkiler, burjuvazi ile devlet arasındaki bağlantılar, bölüşüm ilişkileri ve bunları etkileyen politika öğeleri radikal değişimlere uğramış olacaktı. Dahası, yeni yapı Türkiye'nin bir sonraki gelişim sürecine damgasını vuracaktı. Bu nedenle, günümüz Türkiyesini kavramak, li yılların mercek altına alınmasını gerektiriyor. Korkut Boratav, 1980 li Yıllarda Türkiye de Sosyal Sınıflar ve Bölüşüm de bu işi gerçekleştiriyor; toplumsal sınıflara dayalı bir incelemenin dayanması gereken genel, kuramsal çerçeveyi geliştiriyor; 1980 li yıllarda, sınıflar-arası ve sınıf-içi bölüşüm ilişkilerini, burjuvazidevlet bağlantılarındaki dönüşümleri ortaya koyuyor; sermayenin saldırısı karşısında işçi ve köylü sınıflarınca geliştirilen savunma ve uyum mekanizmalarını derinliğine araştırıyor. Sınıf çözümlemeleri perspektifinden yakın tarihimizi ve günümüzü kavramak isteyenler için vazgeçilemeyecek bir kaynak kitap. ISBN 17S-S33-M4M-0 II lllll III im ge.com.tr