Bölüm Dört. Online Grubu Tanımlamak Online Grup ve Birey

Transkript

1 Onur Yılmaz (MSc)

2 Bölüm Dört Online Grubu Tanımlamak Online Grup ve Birey

3 Online Grubu Tanımlamak İnsanları online gruplara katılmaya ne teşvik eder? Üyeliğin ne tip işlevleri vardır? Öğrenme, ağ oluşturma ve sosyalleşme Sosyal destek oluşturma Ortak alan konuları Tecrübeleri paylaşmak Online gruplar kişilerin davranışlarını veya düşüncelerini nasıl etkileyebilir?

4 Online Grubu Tanımlamak Online Grup 3 veya daha fazla kişiden oluşan ve internet üzerinden etkileşime geçen kişiler Online grupları kategorize etmenin bir numaralı yolu, bu grupların amaçlarına ve işlevlerine bakmaktır

5 Online Grubu Tanımlamak Etiketlenen Azınlık Grupları Sosyal olarak reddedilmeye müsait özelliklere sahip kişiler Cinsel Yönelim Aşırı uç politik duruşlara sahip olma Destek Grupları (Tıbbi) Tıbbi veya sosyal zorlukları olan kişiler Destek bulması zor durumlarda bu gibi gruplar çok yardımcı olabilir Aynı zamanda sıradan sorunlar için de iyi olmaktadır

6 Online Grubu Tanımlamak Paylaşılan İlgi Alanı Grupları Kişilerin belli bir takım amaçları vardır Tecrübe paylaşmak üzerine kuruludur Oyuncular için forumlar Evlilik planlaması yapan kişiler Örgütsel Gruplar Eğitim veya iş ile ilgili amaçları olan kişiler Bir üniversite komitesi görüşme yapmak isteyebilir İş görüşme konferansları

7 Online Grup ve Birey Sosyal psikologlar özellikle gruplar içinde olmanın olumlu ve olumsuz yanlarını incelemektedirler Gruplar bireyi norm inşa etme üzerinden etkileyebilir Normlar: paylaşılan ortak değerler ve kurallar (resmi ve resmi olmayan normlar) El sıkışmak Bir grupta çok konuşmanın can sıkıcı olması Bu tip normlar sosyalleşme süreci ile öğrenilir

8 Online Grup ve Birey Normatif Etki Sosyal olarak kabul görmek için grubun görüşünü beğenilmese de kabul etmek Bilgisel Etki İnsanlar grubun belirttiklerini içsel olarak kabul eder Grup üyelerinin daha çok bilgisi ve tecrübesi olduğu farz edilir Online gruplar (açık veya kapalı bir biçimde) bu normların uygulanmıyor oluşunu cezalandırır Uyarılarda bulunma veya gruptan uzaklaştırma İlgi göstermeme vb.

9 Online Grup ve Birey Williams, Cheug, & Choi, 2000 Sanal bir oyun kullanılarak yapılan online bir deney Siber-ötekileştime katılımcıların kontrollerini kaybedip sinirli tepkiler vermesine sebep olmuştur Güçlü ve olumsuz bir ruh hali oluşmuştur Pek çok grup üyesi bu sosyal kurallara uyma konusunda kendilerini zorunlu hissetmiştir ve daha uyumlu davranmaya çalışmışlardır

10 Online Grup ve Birey Online Ket Vurmanın Ortadan Kalkması(Suler, 2004) İnsanların geleneksel olarak gösterdikleri davranışları yapmamaları Bu tip bir etkileşim iyi veya toksik olabilir İyi etkileşim Kişilerin kendilerini keşfetmeleri için imkan sağlar Yeni şekillerde etkileşime geçmek kişisel gelişimi arttırmak Toksik etkileşim Her zaman davranılmayan şekillerde davranmak Kaba davranma, aşırı eleştirel olma, trolleme, siber-zorbalık

11 Online Grup ve Birey İnsanlar eğitimlerine devam edebilmek için de online gruplara katılmaktadırlar Online ders almak Katılımcılara ilgilendikleri alanlarda yetkinlik sağlamak Online tartışma gruplarına katılmak Fakat herkes çok fazla katılımda bulunmayabilir Sosyal Kaytarma Kişilerin grup içerisindeyken yaptıkları bir ortak işi, yalnız olmaları halinde gösterecekleri performanstan daha az olacak bir şekilde yapmaları Beleş Geçime: herhangi bir katkıda bulunmayıp yinede gruptan faydalanmaya devam etme

12 Online Grup ve Birey Bishop (2011) Web sitelerini ziyaret edenlerin %90 ı pasif kullanıcılardır lurker (gizlenen kişi) ifadesi 1990 lardan beri var Online platformlarda daha kabul edilmeye müsait bir davranış

13

14 Destek İnsanlar bir takım hayati sıkıntılardan ötürü online destek gruplarına ihtiyaç duyabilir Sağlık, tedavi, cinsel sıkıntılar, akıl sağlığı, çocuk yetiştirme Genelde bu destek profesyonel değildir ve bedavadır İnsanlar sıkıntılarıyla nasıl başa çıkacaklarını tartışmak için bir araya gelirler Tecrübelerini paylaşıp birbirlerini dinlerler Sosyal bir ağ sağlar

15 Destek Online gruplar online gruplara kıyasla biraz daha farklıdır Yüzyüze olunan durumlara kıyasla çok daha geniştir ve çeşitlilik gösterir Daha öncede belirtildiği gibi online ket vurmanın ortadan kalkması durumu meydana gelir (Suller, 2004) Yüzyüze olmalarına kıyasla daha fazla bilgiyi rahatça verebilirler Online ket vurmanın ortadan kalkmasıyla kişisel ve kişiler arası ilişkiler daha da güçlenir Yazma, duyguları ifade etme, bilgi toplama, gelişmiş karar alma becerileri Stres içerisinde olunan durumlarda güçlendirme etkisi oluşur

16 Destek Bu tip gruplar iyilik halini, kendine olan güveni ve kontrol algısını arttırır Fakat bunların yanında bir takım olumsuz yanları da vardır Destek gruplarına olan aşırı bağlılık hali Kişisel ve yüzyüze ilişkilerden uzaklaşmak Hoş olmayabilecek durumlarla karşılaşmak

17 Destek İnternet üzerinden kurulan bu tip iletişimlerin, kişilerin sorunlarla başa çıkma becerilerini arttırdığına dair güçlü bulgular bulunmaktadır Özellikle sağlık alanında Coulson (2005) Bir destek grubunun konuşmalarını inceliyor Baktığı mesajlar içerisinde 5 temel destek çeşidini tanımlıyor Duygusal, güven, bilgi, sosyal ağ ve somut yardım Bu iletişime dahil olan kişilerin güçlenme halleri görülmüştür

18 Online Grup ve Toplum İnsanlar herhangi bir platformda işbirliği yaptığında veya birbirleriyle yarıştığında toplumsal zeka denilen bir durum ortaya çıkıyor Televizyon yarışması Kim 500 Milyar İster? İzleyiciler kendilerine soru sorulduğunda %91 başarı Uzmanlara soru sorulduğunda %65 başarı Doğru koşullar yaratılabilirse gruplar şaşırtıcı derecede zeki olabilirler Bir grubun birleşik eforu, grubun en zeki kişisinden daha fazladır Bütünün tamamı, parçalarının toplamından daha fazladır

19 Online Grup ve Toplum Toplumsal zeka grubun elde ettiği ürüne odaklanır Grup içindeki bir kişinin eforuna odaklanmaz Pek çok şirket, kişi veya kişiler toplumsal zeka olgusunu kullanmıştır Kitle kaynak

20 Kitle Kaynak Bir oganizasyon veya kişiler, geniş bir cevap grubunun içinden en popüler cevabı seçerek çok basit bir şekilde çözüme ulaşabilirler İnternet bunu sağlamak adına kusursuz bir imkan sağlar Yüksek miktarda katılım ile pek çok cevabı bir araya getirebilir Zeki kişilerden çok daha yüksek fonksiyonlu cevaplar üretir Kitle kaynak ilk kez şirketler tarafından kullanıldı Bir karar aşaması esnasında işçilerden açık bir çağrı ile yardım istendi Kişilerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkan toplumsal zekayı kullandılar

21 Kitle Kaynak Kitle kaynak çeşitleri Kitle işçiliği Belli bir takım becerileri olan kişilerin iş gücünü kullanmak Bazen bu tip işler özel beceriler gerektirebilir Bazen ise sadece çok sayıda insana ihtiyaç olur Oyun sunucularını test etmek oyuncuları kullanmak NASA Uzay fotoğraflarının ve Mars fotoğraflarının işlenmesi

22 Kitle Kaynak Kitle kaynak çeşitleri Kitle Yatırımı Yaratıcı projelere yatırım yapmak Kişiler veya çok küçük şirketler tarafından kullanılır Kişileri ikna ederek projelerinin yatırım yapmaya değer olduğunu göstermeleri gerekir Facebook kitle yatırımı ile varolmuştr

23 Kitle Kaynak Kitle kaynak çeşitleri Kitle Araştırmaları Online anketler kullanmak Anketler internet üzerinden geniş ve çeşitli kitlelere gönderilebilir Teziniz için veri toplamak çok kolay olabilir! Pek çok sınırlılığın üstesinden gelebilir Katılıma tereddüt olmaz Sosyal istenirlik olgusunun önüne geçer Zaman ve para

24 Kitlenin Motivasyonları Kişiler neden bu tip işleri yapmaya motive olurlar? Brabham (2010) Kitleye ait olan kişilerin tutumlarını inceleyen bir araştırma Bu süreçlere katılmada çeşitli motivasyonlar bulunmuştur Bir ödül veya teşvik unsuru oluşu (para vb) Topluluk anlayışı Daha büyük bir amaca hizmet etme anlayışı Yapılan işin kendisini sevmek Kendilerini tanıtmak için bir fırsat olarak değerlendirmek Offline fırsatlar yaratmaya çalışmak

25 Kitlenin Motivasyonları Fakat bu tip gruplar incelenmeye alındığında bir takım sorunlarla karşılaşılmıştır Bu tip grupları bir araya getirme organizasyonunu yapan kişi veya kişiler, kalabalıkları kontrol ve yönlendirme ile devamlı katılım halini yaratmışlardır Aşamalı Arttırma Olgusu İlk başta küçük şeyler istemek Küçük istekleri kademeli olarak arttırarak büyük şeyler istemeye başlamak

26 İnsan Avı Araştırması Grupların bir çözüme ulaşma amacıyla bir araya gelip iş gücü sağlamaları her zaman düzenli ve stratejik bir şekilde olmayabiliyor İnsanları avlamak, bulmak adına bir arada çalışma hali Etik ilkelerini ihlal etmeyi gerektiren durumlara sebep olabilmektedir Tartışmalı bir konudur

27 İnsan Avı Araştırması Online kalabalıklar, daha öncesinde tanınmayan bir kişiyi ortaya çıkarmak için bir arama mekanizması olarak kullanılır Aranan kişi hakkında bir takım kişisel bilginin sızmasıyla başlayan bu hareket açık bir çağrı ile güçlendirilebilir Bu tip bir araştırma, kişileri bir adalet algısı sağlayabilir. Fakat bunun yanında grup şiddeti, kalabalık önünde aşağılama gibi sonuçlara sebep verebilir Kişisel bilgileri sızdırılan kişiler masum olabilirler İnternette bu tip araştırmalardan etkilenen pek çok kişi bulunmaktadır

28 İnsan Avı Araştırması Fakat, insan avı araştırmaları başka şekillerde de kullanılmıştır Bilimsel dolandırıcıları ortaya çıkarma Vur kaç olaylarını tespit etme Grup organizasyonunun daha doğal bir formudur Diğer kitle kaynak çeşiterine kıyasla Kişiler bu grupları kimse onları zorlamadan kendiliğinden de bir araya gelebilmektedirler

29 İnsan Avı Araştırması Bazı faktörler bir araya gelme hareketinin hızını etkileyebilir Kullanıcıların miktarı Topluluğun büyüklüğü Bilginin paylaşılma yolu Kültürel ve alt kültür değerleri bu konuyla ilgili iki yaklaşım vardır 1) medeni davranışı pekiştirir, yasadışı davranışları tespit etmede yardım eder ve etik olmayan davranışlar konusunda caydırıcı etkisi olur 2) fakat, özel bilgilere izinsiz erişim, bazen şiddet ve düşünülmemiş yan etkileri olabilmektedir