Bölüm Üç. Giriş Geçmiş & Güncel Online Arkadaşlık Bulma Araştırmaları Online Arkadaşlar Ne Kadar Gerçek? Online Arkadaşlıkların Olumlu Yanları

Transkript

1 Onur Yılmaz (MSc)

2 Bölüm Üç Giriş Geçmiş & Güncel Online Arkadaşlık Bulma Araştırmaları Online Arkadaşlar Ne Kadar Gerçek? Online Arkadaşlıkların Olumlu Yanları

3 Giriş İlişki Bir çok bireyin, bir veya daha fazla kişiyle değişik ve çeşitli bağlantıları vardır Eş, erkek-arkadaş, kız-arkadaş, erkek-kardeş, en iyi arkadaş, kız-kardeş, teyze, amca vb. Hiç bir ilişki birbirleriyle eşit güçte veya eşit değerde değildir Öte yandan hepsinin belirli bir amacı vardır İnternetin başlangıcından önce ilişkiler daha kolaydı. Şu anda daha karmaşık ve zor Veya öyle değiller miydi?

4 Giriş Bugünlerde insanların Facebook ta yüzlerce veya hatta binlerce arkadaşı olabilir. İnsanlar online arkadaşlık sitelerini kullanabilir ve kullanmaktadırlar Yeni romantik ilişki bulmak için Tamamiyle sanal ağda kurulmuş ve sürdürülmüş olan ilişkiler mevcuttur İlişkilerini offline hayatlarına taşıma niyeti hiçbir zaman olmaksızın Bu ünitede biz, online ortamda farklı ilişkilerin oluşumu ve sürdürülmesi üzerindeki bir takım araştırmaları ve öne çıkan teorileri keşfedeceğiz.

5 Geçmiş Online Arkadaş Bulma Araştırmaları Erken online ilişki araştırmalarının ana odak noktaları şunlardır: Online romantik bağlantı kurma kavramı İlk araştırmalar arkadaş bulma üzerine odaklandı İnsanların hem doğru hem de yanlış olarak kendi temsillerini yaratması Online ortamda potansiyel eşlerle tanışmanın tehlikeler Kimlik hırsızlığı, ilişki içerikli dolandırılıcık İnsanların kandırılıp, yönlendirilmesi Yakın bir ilişki içerisinde olduklarını zannettikleri insanlara para gönderilmesi

6 Geçmiş Online Arkadaş Bulma Araştırmaları Ayrıca, Stalklamak ve taciz gibi Bu araştırmalar yalnızca bu konuların negatif açılarıyla ilgilidir. Öte yandan unutmamak gerekir ki, sahtekarlık ve kandırma gibi olaylar karşılaştırıldığında düşüktür. Milyonlarca yetişkin internette ilişki bulmaya çalışmaktadır. Genellikle pozitif sonuçlanarak

7 Güncel Online Arkadaş Bulma Araştırmaları Bireyler aktif olarak romantik eş aramak için online arkadaş bulma sitelerini ve uygulamalarını kullanabilirler Yakın gelecekte ilişkiyi onlinedan offline a taşımak gibi araçsal bir görevi vardır Bu süreç gittikçe toplumlar da kabul olarak görmekte Özellikle sanayileşen ülkelerde (dutton et al., 2009) Mevcut tartışmalar bu sürecin insanların daha meşgul olduklarından dolayımı, Veya insanların oldukları gibi görünmedikleri riskli bir alan arasındadır.

8 Güncel Online Arkadaş Bulma Araştırmaları Her ne kadar bu alan psikologlar ve genel popülasyon tarafından büyük ilgi görse de Meydana gelen romantik ilişkilerin sadece %30 u online arkadaş bulma siteleri üzerinden olmaktadır

9 Online Arkadaşlar Ne Kadar Gerçek? Geçmişte arkadaşlık üç ana bileşken üzerinden tanımlanırdı. (Briggle, 2008) 1) karşılıklı değer verme birbirlerine rağbet gösterme 2) karşılıklı yardım etme isteği 3) Paylaşımlı aktivitelerde bulunma Cocking & Mathews, 2000 İnternette yüzyüze olamamak Sadece online ortamda kurulmuş arkadaşlık bu parametreler ile uyuşmamakta Gerçek arkadaşlık olarak sınıflandırılamaz

10 Online Arkadaşlar Ne Kadar Gerçek? İstemsiz Açığa Vurma Bilinçsizce oluşan ifade verme şekilleri İpuçları verme Konu hakkındaki gerçek hislerin tartışılması Sesteki tonlama Yüz ifadeleri Belirli yorumlar İlişkideki her üyeyi şekillendiren arkadaşlığın önemli bir bölümü

11 Online Arkadaşlar Ne Kadar Gerçek? Online ortamda, Kendini dışa vurma özen gösterilerek yapılmaktadır Kendi ideal versiyonumuzu sunma olasılığımız daha fazla Asıl kimliğimiz yerine Bir cümleyi yazabilir, okuyabilir, değiştirebilir, biraz düşünüp ve biraz değiştirip yayınlayabiliriz (post) Yalnız bu kendini dışa vurma kavrama ters düşer Çünkü istemsiz olması gereklidir

12 Online Arkadaşlar Ne Kadar Gerçek? Kendi offline dünyanızdaki etkileşimleri düşünün Bir soruya dikkatlice düşündükten sonra cevap vermen bir süre düşünmeni gerektirebilir Bunu yapsan bile, vücut dilin, yüz ifadelerin ve ses tonların birkaç cümleden daha fazla anlam içerebilir. Bazı araştırmacılar işte bu «istemsiz açığa vurma» kavramının gerçek arkadaşlığı yapan şey olduğuna ve bir ilişkiyi kurmada çok önemli olduğuna inanırlar

13 Online Arkadaşlar Ne Kadar Gerçek? Öte yandan, yine aynı sebeplerden dolayı internet gerçek ve güçlü arkadaşlıklara ortam sağlayabilir Offline dünyada, öz-sunum birçok sebepten oluşabilir Sosyal normlar Nasıl davranacağımız üzerinde güçlü bir faktör olabilir Yanında biri veya birileri varsa belirli bilgileri kendine saklayabilirsin Ama bir kişi ile internet üzerinden iletişim halindeyse Sosyal reddedilme korkusunun azalmış algılanması sebebiyle, bu gibi kendini engellemeler azalabilir

14 Online Arkadaşlar Ne Kadar Gerçek? Bilgisayar aracılı iletişim sırasında, gerçek benliğimizi yansıtmaya daha fazla eğilimli olabiliriz Bu da, daha derin ve güçlü arkadaşlıklar olarak geri döner Mckenna & Fitzimons, 2002 Online platformlarda gerçek benliğini ifade etmede daha rahat olanların online arkadaşlık kurma ihtimallerinin daha yüksek oldukları bulunmuştur Daha önemlisi, arkadaşlıkların offline ortama başarılı bir şekilde taşınması daha muhtemeldir Bu da, iki yıl süren yüksek istikrar ve dayanıklık olan bir süreç olarak sonuçlanmıştır

15 Online Arkadaşlar Ne Kadar Gerçek? Cocking & Mathews, 2000 Araştırma aynı zamanda insanların diğer insanların kişilik özellikleri hakkında doğru değerlendirmeler yapabildiğini belirtti Sadece yazışma halinde ilişki sürse bile Bu online ortamda da istemsiz açığa vurmanın oluştuğunu ifade eder İletişim halinde olan eşler bunu offline etkileşimi taklit yoluyla yaparlar

16 Online Arkadaşlar Ne Kadar Gerçek? Davranışsal Doğrulama (Snyder et al., 1977) Bir insanın başka bir insan hakkındaki yorumlarının ve beklentilerinin, o insanların etkileşimini etkileme süreci Cevap verenin davranışını etkiler Birbirimizin hareketlerini şekillendiren devamlı bir süreçtir Gonzales & Hancock, 2008 Online iletişimde davranışsal doğrulanma görülmüştür Başka bir tarihte insanların kendileri hakkındaki algılamasını dahi etkilediği görülmüştür

17 Online Arkadaşlar Ne Kadar Gerçek? Gonzales & Hancock, 2008 Kendilerini online ortamda dışadönük olarak sunması istenen insanların, daha sonra dışadönüklük skorlarında artış görüşmüştür Aynı doğrultuda, kendilerini online ortamda içedönük olarak sunulması istenen insanların daha sonra içedönüklük skorlarında artış görüşmüştür Bir kimlik değişikliği ortaya çıkmıştır Offline ortamda da bu davranış biçimleri mevcuttur Offline ve online davranışların aynı zaman da hem benzer Hem de farklı oldukları anlama gelir

18 Online Arkadaşlar Ne Kadar Gerçek? Benzer online aktivite kavramanı düşünelim İnternet sosyal etkileşime şans sunar Ortak çalışmaya dayalı online oyunlar Büyük (veya küçük) ölçüde tartışmalar Tekli veya çoklu video konuşmaları Offline aktivite organizasyonları İnternet sanal bir ortam sağlayabilir Fiziksel temasa izin vermeyebilir Ama offline dünyayı ciddi ölçüde taklit eden bir ortam sağlayabilir

19 Online Arkadaşlar Ne Kadar Gerçek? Bazı açılardan online arkadaşlık kurma durumları ve ortamları farklı gözükebilir ama Bu bazı kelimelerin geleneksel tanımalarını gözden geçirmemiz anlamına da gelebilir Arkadaş & arkadaşlık İnteretin sadece online platformlarda meydana gelen arkadaşlıklara yardımcı olduğu gibi aynı zamanda offline bağlarımızı sürdürmede de yardımcı olduğu görülmüştür

20 Online Arkadaşlıkların Olumlu Yanları Uyarma Hipotezi (Valkenburg & Peter, 2011) İnternet üzerinden iletişim için harcanan sürenin artışı, arkadaşlıkların kalitesini yükseltir İyilik haline pozitif bir etkisi vardır 1200 Hollandalı ergen üzerine bir araştırmada İki kavram arasında ilişkisi görülmüştür Var olan online arkadaşlarla zaman harcama ve İlişki kalitesinin, ergenlerin iyilik halleri üzerindeki etkisi

21 Online Arkadaşlıkların Olumlu Yanları Simülasyon hipotezi ile «zengin daha zengin» perspektifi arasında bir bağ vardır Arkadaşlık kurmada ve sürdürmede sosyal olarak becerili olan insanlar online ortamda daha güçlü bağlar kurarlar Bu geri dönüş etkisi deneysel olarak da desteklenmiştir (Kraut et al., 2002) İnterneti sıkça iletişim için kullanan kişiler, yüzyüze görüşmeleri de daha sık yapmaktadır Aile ve arkadaşlar ile Kendi yakın ve uzak çevresini de genişletirler Bu yüzden, online iletişim ile geçirilen süre, var olan offline bağları gerçekten güçlendirebilir

22 Sınıf Aktivitesi Bir sayfa uzunluğunda bir yazı yazın İnternet üzerinden yapılan iletişim, ilişkileri nasıl yaratabilir, sürdürebilir ve geliştirebilir? Tartışın.