3- DAHA ÇOK KONTROLLERLE ÇALIŞMAK

Transkript

1 3- DAHA ÇOK KONTROLLERLE ÇALIŞMAK Bir önceki derste etiket ve komut tuşlarının kullanılmasını öğrendik. Bu derste metin kutuları, çerçeveler, onay kutuları, seçim tuşları, görüntü kontrolleri (image controls), şekiller (shapes) ve çizgiler (lines) kullanacağız. Şekil3.1 bu kontrollerin bulunduğu araç kutusunu göstermektedir. Şekil3.2 ise bazı kontrollerin form üzerinde yerleştirilmesini göstermektedir. Çerçeve Onay kutusu Metin kutusu Seçim tuşu Şekil Resim Şekil3.1 Çizgi 1

2 Kontrollerin her birinin kendine ait bir özellikler seti vardır. Herhangi bir kontrol sınıfının özelliklerinin tüm listesini görmek için ilk önce bir kontrolü forma yerleştirebilir ve özellikler listesini sınayabilirsiniz veya bir araca veya kontrole tıklayıp ve içerik duyarlı Help için F1 tuşuna basabilirsiniz. VB o kontrol için Yardım sayfasını gösterecektir ve bu pencere özelliklerin kullanım örneklerini ve bir listesini bulabilirsiniz. Metin Kutuları Kulacının girdi girmesini istediğiniz zaman metin kutusu kullanınız. Şekil3.2 deki form iki tane metin kutusuna sahiptir. Kullanıcı bir kutudan diğerine geçebilir, düzeltmeler yapabilir, gerekirse kesme ve yapıştırma işlemi yapabilir ve işi bittiğinde ise Göster tuşuna basabilir. Program kodlarınızda her metin kutusunun Text özelliğini kullanabilirsiniz. Örnek lblad.caption = txtad.text Bu örnekte kullanıcı metin kutusuna her ne girerse bu lblad kontrolünün Caption özelliğine atanacaktır. Program çalışırken metin kutusunda bazı metinlerin gösterilmesini istiyorsanız bu gösterilmek istenen metini Text özelliğine atayabilirsiniz. txtmesaj.text = Ali, buraya gel. Bir metin kutusunun içerisindeki metnin hizalanmasını değiştirmek için metin kutusunun Alignment özelliğini kullanabilirsiniz. Ayrıca Multiline özelliğini True olarak ayarlayarak metnin aşağıdaki satıra da geçmesi sağlanabilir. Aligment özelliğinin değerleri sadece tasarım aşamasında değiştirilebilir. Bunlar: 0 - Left Justify 1 - Right Justify 2 - Center Bir metin kutusuna isim vermede kullanılan üç harflik ön ek txt dir. txtbaşlık txtsirket Çerçeveler Çerçeveler diğer kontrolleri içerisinde tutmak için kullanılır. Genellikle seçim tuşları ve onay kutuları gruplandırmak amacıyla kullanılır. Çerçevelerin kullanılarak kontrollerin gruplandırılması formun daha kolay anlaşılır olmasını sağlar. Bir çerçevenin Caption özelliğine çerçevenin üst kısmında görmek istediğiniz kelimeleri yazınız. Bir çerçeveye isim vermede kullanılacak üç harlik ön ek fra dır. frarenk frastil 2

3 Onay Kutuları Onay kutuları kullanıcının bir seçim yapmasına olanak verir. Bir onay kutusunun Value özelliği her seçilmemişse 0, seçilmişse 1 veya silik gösterilecekse (gray) 2 dir. Kullanıcı kutuya tıkladığında yürütülmesi için bir olay prosedürü yazabilirsiniz. Beşinci bölümde if ifadesi kullanılarak bu durum gösterilecektir. Onay kutusunun Caption özelliği kullanılarak kutunun yanında göstermek istediğiniz kelimeler girilebilir. Bir onay kutusuna isim vermede kullanılacak üç harlik ön ek chk dır. chkkalın chkitalik Seçim Tuşları Bir grup tuşdan sadece birinin seçilmesi mümkünse bu durumda seçim tuşlarını kullanınız. Forma direkt olarak yerleştirilen ( çerçevenin içerisinde olmaksızın) herhangi bir seçim tuşu bir grup olarak fonksiyon gösterir. Bir çerçeve içerisine yerleştirilen seçim tuşlarının grubu ise birlikte fonksiyon gösterir. En iyi yol ilk önce çerçevenin yaratılması ve daha sonra her seçim tuşlarının çerçevenin içerisinde oluşturulmasıdır. Çerçevenin içerisindeki tuşları yaratırken dikkatli olmak gerekir; formun üzerinde yaratılıp daha sonra çerçevenin içine sürüklenmemelidir bu durumda hala formun bir grubudur çerçevenin değil. Bu yüzden araç kutusunda seçim tuşuna çift basılarak bir seçim tuşu yaratılmamalı bunun yerine araç kutusunda araç seçilmeli ve işaretçi kullanılarak seçim tuşu oluşturulmalıdır. Seçim tuşu seçili durumdaysa bu durumda seçim tuşunun Value özelliği True dur. Seçili değilse Value özelliği False dur. Kullanıcının seçim tuşuna tıklamasıyla beraber devreye girecek bir olay prosedürü yazılabilir. Bu daha sonraki derslerde örneklendirilecektir. Bir seçim tuşunun Caption özelliğine tuşun yanında görünülmesi istenen kelimeler yazılır. Bir seçim tuşuna isim vermede kullanılacak üç harlik ön ek opt dir. optkırmızı optmavi Görüntüler Görüntüler resimleri tutmak için kullanılır. Bir görüntünün Picture özelliği uzantısı.bmp,.wmf,.ico,.dib,.gif,.jpg,.emf, veya.cur olan bir dosyaya set edilir. İlk önce görüntü (image) kontrolünü forma yerleştiriniz ve sonra özellikler penceresinden Picture özelliğini seçiniz. Load Picture diyalog kutusunu görüntülemek için özellik tuşuna basınız. (şekil3.3) Load Picture diyalog kutusu bir dosya seçim işleminin yapıldığı yerdir. (şekil3.4) Sahip olduğunuz herhangi bir resim dosyasını (doğru formatta olma koşulu ile) kullanabilirsiniz. Visual Basic içerisinde çok sayıda ikon dosyaları bulabilirsiniz. VB klasörünün içerisindeki Graphics dosyasının altında Icon dosyasının içerisine bakabilirsiniz. (şekil3.4) 3

4 Not: Visual Basic le beraber grafik dosyalarını yüklemek için custom install yapılmalı ve özellikle grafik dosyalarının dahil olmasına dikkat edilmelidir. İkon dosyaları için varsayılan yol: Program Files Microsoft Visual Studio Common Graphics Icons Şekil3.3. Görüntü kontrolünün Picture özelliğine tıklayınız ve bir özellik tuşu (properties buton) görünür. Load Picture diyalog kutusunu görüntülemek için özellik tuşuna basınız. Şekil3.4. Load Picture diyalog kutusu. 4

5 Görüntü kontrolleri tasarım aşamasında veya çalışma aşamasında ayarlanabilecek oldukça yararlı birkaç özelliğe sahiptir. Örneğin, resmin kullandığımız kontrolün içeriğini doldurmasını istiyorsak Stretch özelliğini True olarak ayarlamalıyız. Görüntünün görünmemesi için Visible özelliğini False olarak ayarlamalıyız. Örneğin bir görüntüyü çalışma anında görünür yapmak için şu kod ifadesini kullanınız: imglogo.visible = False Bir görüntüye (image) isim vermede kullanılacak üç harlik ön ek img dir. Kenarlık ve Sitilin Ayarlanması Çoğu kontrol üç boyutlu veya düz görünüme sahip olabilir. (Şekil 3.2) Etiketler, metin kutuları, onay kutuları, seçim kutuları ve görüntülerin hepsinin 0 Flat veya 1 3D (üç boyutlu) seçimlerine sahip Appearance özelliği vardır. Bir etiketinin veya görüntünün görünüşünü üç boyutlu yapmak için ilk olarak ona bir kenarlık verilmelidir. BorderStyle (Kenarlık stili) özelliğini 1 olarak değiştiriniz. Appearance özelliğinin varsayılan değeri 1-3D dir. Şekil Kontrolü Şekil (Shape) kontrolünü formun üzerine kareler, dikdörtgenler ve yuvarlak şekiller yerleştirmek için kullanabilirsiniz. (Şekil3.5) Şekiller ekranın okunabilirliğini artırabilir veya olaya biraz görsel eğlence katabilir. Şekilleri kullanarak bir şirketin logosunun yaratmak veya formu bölümlere ayırmak isteyebilirsiniz. Şekil3.5. Şekil (Shape) ve Çizgi (Line) kontrolleriyle oluşturulmuş şekiller ve çizgiler. Formun üzerine şekil çizmek için araç kutusundaki şekil (shape) aracını kullanınız. (Şekil 2.1) Daha sonra oluşturulacak olan şekil Shape özelliğinin ayarlanmasıyla belirlenir. Özellik değerleri şunlardır: 0 Dikdörgen 1 Kare 5

6 2 Oval 3 Daire 4 Yuvarlatılmış Dikdörgen 5 Yuvarlatılmış Kare Şekil kontrollerini diğer kontrollerde olduğu gibi aynı tarzda yeniden boyutlandırabilir, hareket ettirebilir veya çizebilirsiniz. Özelliklerinin değiştirilmesiyle bir şeklin çerçevesinin rengini ve sitilini seçebilir, doldurulacak olan rengi (FillColor) ve doldurulma şeklinin (FillStyle) solid veya transparan olup olmayacağına karar verilebilir. Bir şekile (shape) isim vermede kullanılacak üç harlik ön ek shp dir. Mesela shpdikdörgen. Çizgi Kontrolü Çizgi kontrolü (Line control) kullanılarak formun üzerine bir çizgi çizebilirsiniz. Logo yaratırken onun çizgiler içermesini istiyor olabilirsiniz veya bir çizgi kullanarak basit bir şekilde ekranı bölmek isteyebilirsiniz. Araç kutusundaki çizgi aracına tıklayınız ve bir çizgi oluşturmak için artı göstergesini kullanınız; fareyi bırakana kadar çizgiyi istediğiniz herhangi bir yönde ve büyüklükte oluşturabilirsiniz. Çizgi kontrolünün stilini ve renginin değiştirmek amacıyla özelliklerini kullanabilirsiniz. Kenarkalınlığı (Borderwidth) özelliğini değiştirerek bir çizginin kalınlığını belirleyebilirsiniz. Bir çizgiye (line) isim vermede kullanılacak üç harlik ön ek lin dir. Örneğin linlogo. Kullanıcı Konforunun Sağlanmasına Yönelik Olarak Uygulamaların Tasarlanması İyi programlamanın hedeflerinden biri kullanılması kolay programlar yaratmaktır. Kullanıcı arayüzünüz açık ve tutarlı olmalıdır. Bir düşünce okulu şöyle der eğer kullanıcı bir programı yanlış kullanıyorsa bu kullanıcının değil programcının hatasıdır. Çoğu kullanıcı Windows programlarının nasıl işletildiğini zaten bildiğinden siz programlarınızı görünüş ve davranış açısından diğer Windows programlarına benzer şekilde yapamaya çabalamalısınız. Bu amacı gerçekleştirmenin yollarından bazıları kontrolleri standart tarzda kullanmaktır; klavye erişim tuşları kullanmak, varsayılan komut tuşunu ayarlamak ve Tab tuşunun doğru şekilde çalışır yapmak. Ayrıca kullanıcı fare işaretleyicisini bir kontrolün üzerinde durdurduğunda ortaya çıkacak (pop up) ufak etiketler (ToolTips) tanımlayabilirsiniz. Kullanıcı Arayüzünün Tasarlanması Ekranın tasarımı kullanıcının anlaması için kolay ve rahat olmalıdır. Bu amaçları yerine getirebileceğimiz en iyi yol kontrollerin yerleşimi, büyüklüğü ve rengiyle ilişkili endüstriyel standartları takip etmektir. Kullanıcılar bir kere ekran tasarımına alışkın olduklarında artık uygulamaların aynı tasarım kriterlerini izlemesini beklemektedirler. Uygulamalarınızın öteki Windows uygulamalarıyla eşleşecek şekilde tasarlayınız. 6

7 Microsoft farklı yaşlardaki, milletlerdeki ve yeteneklerdeki kullanıcılar üzerinde geniş bir program araştırması yapmıştır. Biz bu araştırmanın avantajlarını kullanıp onu rehber olarak izleyeceğiz. Bir öneri arayüz renginin tasarımı ile ilgilidir. Büyük bir ihtimalle Windows uygulamalarının yoğun bir şekilde gri rengini içerdiğinin farkına varmışsınızdır. Bunun bir nedeni çoğu insanın renk körü olmasıdır. Ayrıca kullanıcıların çoğunluğu için gri en iyi ve kolay renktir. Her ne kadar kişisel olarak daha parlak renkleri seçmeyi tercih ediyor olsanız bile eğer uygulamalarınızın profesyonel bir görünüme sahip olmasını istiyorsanız gri rengini kullanacaksınızdır. Renkler kullanıcının ne beklediğini göstermek için kullanılabilir. Metin kutularında beyaz arka plan renginin kullanılması kullanıcının girdi bilgisi gireceğini göstermek amacıyladır. Etiketlerde gri arka plan kullanıcının değişiklik yapamayacağını gösterir. Bir hesaplamanın sonucunu veya bir mesaj gösterecek etiketlerin etrafı bir kenarlık ile çevrelenmelidir. Ekranda başlık gösterecek metin kutularının kenarlıklara sahip olmasına gerek yoktur. (varsayılan değerdir) Kullanıcıya yardım etmek amacıyla formadaki kontrolleri gruplandırınız. Bu amaçla iyi bir uygulama ilişkili birimleri özellikle kullanıcıdan girdi isteyenleri bir çerçeve içerisinde tutmaktır. Bu görsel yardım kullanıcının sunulan bilgiyi veya istenilen girdiyi anlamasına yardım eder. Formlarınızda varsayılan değer olan MS Sans Serif fontu kullanınız ve onları kalın yapmayınız (nadiren). Şirket adı gibi sadece birkaç birimin fontunu daha büyük yapınız. Klavye Erişim Tuşlarının Tanımlanması Çoğu insan fare kullanmaktansa klavye kullanmayı tercih etmektedir. Windows neredeyse her şeyin hem klavyeden hem de fareden yapılmasına imkan verecek şekilde oluşturulmuştur. Projelerinizde tanımlayacağınız erişim tuşlarıyla (access keys) klavyeden cevap verilmesini sağlayabilirsiniz. Örneğin şekil 3.6 da Tamam tuşunu Alt + T ve Çıkış tuşunu Alt + Ç ile seçebilirsiniz. Şekil3.6. Başlıklardaki altı çizili karakter bir erişim tuşunu tanımlar. Erişim tuşlarını komut tuşları, seçim tuşları ve onay kutuları için onların Caption özelliklerinde tanımlayabilirsiniz. Erişim tuşunun olmasını istediğiniz karakterin önüne ve imi (&) yerleştiriniz; Visual Basic karakterin altını çizer. 7

8 Örneğin, aşağıdaki başlıkları giriniz. OK Çıkış için &OK için &Çıkış Erişim tuşları tanımladığınızda onları birkaç tehlikeden önlemek için dikkat etmek gerekir. İlk olarak eğer mümkünse Windows standart tuşlarını kullanmaya çalışınız. Örneğin Exit ve Save. İkincisi iki kontrole aynı erişim tuşunu atamayınız; bu kullanıcıyı karıştırır. İlk seferinde erişim tuşuna basar ilk tuş seçilir, ikinci seferinde ise aynı erişim tuşuna tekrar basarlar fakat bu sefer farklı bir kontrol seçili olur. Komut Tuşlarının Default ve Cancel Özelliklerinin Ayarlanması Bir klavye kullanıcı mısınız? Eğer öyleyse bir metni metin kutusunun içine girdikten sonra fareye elinize alarak bir tuşa basmanın sizce bir sakıncası var mı? Birisinin parmakları klavye üzerinde olduktan sonra artık fareye tıklamak yerine Enter tuşuna basmayı tercih edecektir. Formdaki komut tuşlarından biri default (varsayılan) tuş ise Enter tuşuna basılması fareyle o tuşa basılmasıyla aynı etkiyi yapacaktır. Form üzerindeki Default tuşu her zaman daha koyu bir çerçeveye sahiptir. Şekil 3.6 ya baktığımızda Tamam tuşunun varsayılan tuş olduğunu görürüz. Komut tuşlarınızdan birinin Default özelliğini True yaparak onun varsayılan tuş olmasını sağlayabilirsiniz. Kullanıcı Enter tuşuna bastığında o tuş otomatikman seçili duruma geçecektir. Ayrıca bir cancel (iptal) tuşu da atayabilirsiniz. İptal tuşu, kullanıcı esc tuşuna bastığında seçilecek olan tuşdur. Komut tuşlarınızdan birinin Cancel özelliğini True yaparak onun iptal tuşu olmasını sağlayabilirsiniz. İptal tuşu oluşturmanın iyi bir örneği Ok ve Cancel tuşları bulunan bir formdur. Kontrollerin Tab Sırasının Belirlenmesi Windows programlarında formdaki bir kontrol üzerinde her zaman odağa (focus) sahiptir. Odağı Tab tuşuyla bir kontrolden diğerine geçerken görebilirsiniz. Komut tuşu ve seçim tuşu gibi kontrollerde odak açık noktalanmış çizgiyle görülür. Metin kutularında kutunun içerisinde imleç görülür. Bazı kontroller odak alırken diğerleri almaz. Örneğin metin kutuları ve komut tuşları odak alabiliyorken etiketler ve görüntüler almazlar. Tab Sırası İki özellik bir kontrol üzerinde odağın durup durmayacağını ve odağın hareket sırasını belirler. Odak alabilme yeteneği olan kontroller True ve False olarak ayarlanabilecek TabStop özelliğine sahiptirler. Eğer kullanıcı Tab tuşuna bastığında bir kontrolün üzerinde odaklanma olmasını istemiyorsanız TabStop özelliğini False olarak ayarlayanız. TabIndex özelliği Tab tuşuna basıldığında odağın hareket sırasını belirler. Formunuzda kontroller yarattığınızda Visual Basic onlara sırasıyla TabIndex özelliği atar. Çoğu zaman sıralama doğrudur fakat sıralamanın başka bir şekilde olmasını istiyorsanız veya sonradan eklediğiniz kontrollerin TabIndex özelliğinin modifiye edilmesi gerekiyorsa sıralamayı ayarlamanız gerekir. 8

9 Programınız çalışmaya başladığında odak en düşük TabIndex dedir. (genellikle 0) Bu yüzden formdaki ilk metin kutusunda imlecin görünmesini istiyorsanız onun TabIndex ini 0 olarak ayarlamanız gerekir. Sonraki metin kutusu 1 daha sonraki 2 olarak ayarlanacak ve bu şekilde devam edecektir. TabIndex özelliğine sahip fakat TabStop özelliği olmayan etiketlerden dolayı kafanız karışmış olabilir. Bir etiket odak alamaz fakat tab sıralamasında işin içine dahil edilir. Bu gerçek size metin kutuları için klavye erişim tuşları yaratma imkanı vermektedir. Örneğin kullanıcı Alt + A gibi bir erişim tuşunu girdiğinde odak TabIndex sıralamasındaki etiketten sonraki ilk indekse atlar. Şekil3.7 ye bakınız. TabIndex = 0 TabIndex =1 Şekil3.7. Bir metin kutusuna klavye erişim tuşuyla ulaşmak için etiketin TabIndex i metin kutusunun TabIndex inden önce gelmelidir. Ekrandaki Form un Yerinin Ayarlanması Projeleriniz çalıştığında formunuz varsayılan olarak ekranın sol üst köşesinde görünecektir. Formunuz için bir yer seçiminde kullanılacak en kolay yol Form Layout penceresinin kullanılmasıdır (Şekil3.8). Form üzerindeki görüntüyü formun gözükmesini istediğiniz yere tutup sürükleyiniz. Şekil3.8. Form yazısını istediğiniz yere doğru sürükleyebilirsiniz. Ayrıca formun StartupPosition özelliği kullanılarak form ekranının pozisyonunu da belirleyebilirsiniz. Şekil3.9 özelliğin seçimlerini göstermektedir. Formunuzu kullanıcının ekranında ortalamak için StartupPosition özelliğini 2- Center Screen olarak ayarlayabilirsiniz. 9

10 Şekil3.9. Formunuzun ekranının ortasında görünmesi için formun StartupPosition özelliğini 2 Center Screen olarak yapılandırınız. Araç İpuçları Yaratmak Windows kullanıcısıysanız muhtemelen araç ipuçlarını (tool tips) takdir edip onlara güvenmişsinizdir. Bu küçük etiketler kullanıcının imleci bir kontrolün üzerinde durduğunda ortaya çıkar. Projelerinize kolaylıkla araç ipuçları ekleyebilirsiniz. Yapmanız gereken ipucu göstermek istediğiniz herhangi bir kontrolün ToolTipText özelliğini biçimlendirmenizdir. Bir komut tuşuna araç ipucu tanımlamak için form üzerine yeni bir komut tuşu ekleyiniz. Tuşun Caption özelliğine Exit yazın ve onun ToolTipText özelliğine Close and Exit the program olarak ayarlayınız. Sonra programı çalıştırıp çıkış tuşunun üzerinde durunuz. Şekil3.10. ToolTipText özelliğini kullanarak araç ipuçunu oluşturulması 10

11 Kontroller İçin Kod Yazılması Tasarım aşamasında kontrollerin başlangıç özelliklerinin nasıl ayarlanacağını öğrenmiş oldunuz. Ayrıca projeleriniz çalışırken bazı özellikleri kod olarak ayarlamak isteyebilirsiniz. Metin kutuları ve etiketlerin içeriğini temizleyebilir; odak oluşturabilir; font özelliklerini ve metin rengini değiştirebilirsiniz. Metin Kutularının ve Etiketlerin Temizlenmesi Bir etiketin veya metin kutusunun içeriğini boş karakter (empty string) özelliğiyle ayarlayabilirsiniz. Bunun için kullanınız ( tırnak işaretleri arasında boşluk yok). txtadı.text = lblmesaj.caption = İçeriği temizler İçeriği temizler Odağın Ayarlanması Programınız çalışırken imlecin kullanıcının giriş yapması beklendiği metin kutusunda görünmesini istersiniz. Odak ilk metin kutusunda başlamalıdır. Peki daha sonra? Formun metin kutularını temizlerseniz bu durumda odağı ilk metin kutusu olarak tekrar ayarlamanız gerekir. SetFocus metodu bu durumun üstesinden gelmektedir. Yazım şekli Nesne.Metot şeklinde idi. txtad.setfocus İmleç işaretinin burada görünmesini sağlar. Seçim Tuşları ve Onay Kutularının Value Özelliğinin Ayarlanması Seçim tuşları ve onay kutularının amacı kullanıcının seçimler yapmasına imkan vermektir. Bununla birlikte sıklıkla kod aşamasında bir seçimin seçilmesi veya seçilmemesine gerek duyulur. Seçim tuşlarını ve onay kutularını tasarım aşamasında veya çalışma aşamasında seçip veya seçmeyebilirsiniz. Bir seçim tuşunu başlangıçta görünür yapmak için özellikler penceresindeki Value özelliğini True olarak ayarlayınız. Kod aşamasında Value özelliğini True olarak atamak için: optred.value = True Tuşu seçili duruma getirir. Onay kutularında Value özelliği üç değere sahip olduğundan prosedür biraz farklıdır: 0 unchecked, 1 checked ve 2 grayed. Özellikler penceresinde bir seçim yaparak başlangıç durumunu ayarlayabilirsiniz. Çalışma aşamasında şu kod açıklamalarını kullanınız: chkbold.value = 1 chkitalic.value = 0 Kutu seçilidir. Kutu seçili değildir. Ayrıca kod aşamasında Value özelliğini ayarlamak için Checked ve Unchecked Basic sabitlerini de kullanabilirsiniz: chkbold.value = Checked Kutu seçilidir. 11

12 chkitalic.value = Unchecked Kutu seçili değildir. Her ne kadar onay kutusunun Value özelliği 0, 1, 2 olarak ayarlansa da bazen onun değerlerine True veya False olarak davranabilirsiniz. Örneğin bir onay kutusunun Value özelliğini True veya False olmak zorunda olan başka bir özelliğe atayabilirsiniz: optgöster.value = chkekran.value Onay kutusunun değerini seçim kutusuna atar. Kontrollerin Font Özelliklerinin Değiştirilmesi Metin kutusu veya etiketin başlangıç özelliklerini atamak basittir. Sadece özellikler penceresindeki Font u seçilir ve Font diyalog kutusu görüntülenir. Orada fontun adı, büyüklüğü, stili (kalın, italik, altıçizgili) ve rengi değiştirilebilinir. Fakat eğer program çalışırken Font özelliklerini değiştirmek istiyorsanız? Bunun için kod aşamasında Font özelliklerini ayarlamaya ihtiyacınız vardır. Visual Basic Font nesnesi olarak adlandırılan özel bir nesneye sahiptir. Font nesnesi Name, Size, Bold, Underline ve StrikeThrough u içeren birkaç tane özelliğe sahiptir. Font nesnesi sayesinde bu özelliklerin her birini ayarlayabilirsiniz ve bir kontrolün font özelliğinden bunlara ulaşabilirsiniz. txtadı.font.bold = True lblmesaj.font.size = 12 lblbaşlık.font.italic = True Fontu kalın olarak ayarlar 12 boyutlu fonta dönüşür Fontu italik olarak ayarlar Metnin Renginin Değiştirilmesi Bir kontrolün ForeColor özelliğinin değiştirilmesiyle metnin rengi ayarlanabilir. Aslında çoğu kontrol ForeColor ve BackColor özelliğine sahiptir. ForeColor özelliği metnin rengini değiştirir; BackColor özelliği metin etrafındaki rengi kontrol eder. Renk Sabitleri Visual Basic en çok kullanılan renklerin bazılarının belirlenmesi amacıyla oldukça kolay bir yol sağlamaktadır. Bu sekiz isim renk sabitleri (color constants) olarak adlandırılır. vbblack vbred vbgreen vbyellow vbblue vbmagenta vbcyan vbwhite txtadı.forecolor = vbred lblmesaj.forecolor = vbwhite 12

13 Bir Kontrolün Birden Çok Özelliğinin Değiştirilmesi Şimdiye kadar tek bir kontrolün bazı özelliklerini değiştirmek istemenizin bir çok yolu olduğunu görebilirsiniz. Visual Basic in 4. versiyonundan önceki versiyonlarında siz her açıklama için tüm isimi (Nesne.Özellik9 yazmanız zorunlu idi. txtbaşlık.visible = True txtbaşlık.forecolor = vbwhite txtbaşlık.font.bold = True txtbaşlık.font.italic = True txtbaşlık.setfocus Tabiki isterseniz açıklamaları hala bu şekilde belirlemeye devam edebilirsiniz fakat şimdi Visual Basic bu görevin daha kolay yapılmasını sağlayan bir ifadeye sahiptir: With ve End With ifadesi. With ve End With İfadesi Genel Form With Nesneİsmi İfade(ler) End With With ifadesi nesnenin ismini belirler. End With e kadarki tüm alt ifadeler bu nesne ile ilgilidir. With ve End With İfadesi With txtbaşlık.visible = True.ForeColor = vbwhite.font.bold = True.Font.Italic = True.SetFocus End With With ile başlayan ve End With ile sonlanan ifadeler bir With bloğu olarak adlandırılır. Blok içerisindeki ifadeler okunabilirlik için paragraf başı yaptırılmıştır. Her ne kadar paragraf başı VB tarafından bir zorunluluk olmasa da iyi programlama uygulamaları için gerekliliktir. With ifadesinin kullanılmasının gerçek avantajı, her seferinde nesnenin hecelenmesinden hariç olarak, With ifadesinin daha etkin oluşudur. With ifadesi kullanırsanız projeleriniz birazcık daha hızlı çalışacaktır. Büyük ve kompleks projelerde bu oldukça önemli bir hal alacaktır. Metinlerin Birleştirilmesi Zaman zaman metinleri birleştirilmesi ihtiyacı doğar. Bir ve iminden (&) önce ve sonra boşluk bırakılmasıyla iki metin ifadesinin (veya bir özellikle de olabilir.) birleştirilmesi mümkün olur. 13

14 lblmesaj.caption = Adınız: & txtad.text txtadveadres.text = txtad.text & txtadres.text lblfontsize.caption = Şu anki font & txtmesaj.font.size & büyüklüğündedir. Uzun Program Satırlarına Devam Edilmesi Basic bir satırdaki kodu bir açıklama olarak yorumlar. Basic kod penceresinde oldukça uzun satırlar girebilirsiniz; pencere yanlara doğru hareket eder ve sizin yazmaya devam etmenize müsaade eder. Bununla beraber bu metot uygun değildir. Program kodunuzu görmek kolay değildir ve yazıcılar ekstra genişlikle baş edemezler. Basic ifadesi bir satır için çok uzun olduğunda satır devam karakteri kullanınız. Bir boşluk ve alt çizgi kullanıp enter a basınız ve ifadeyi sonraki satırda yazmaya devam ediniz. Tek kısıt satır devam karakteri elementlerin arasında görülmelidir; bir nesnenin veya özelliğin ismini bölemez ve bir metnin ortasına yerleştiremezsiniz. Örnek lblhoşgeldiniz.caption = Hoşgeldiniz & txtadı.text & : & _ Ödülü kazanmak için siz seçildiniz. & _ Sadece kargo için bize $100 ödemeniz yeterli. Bir Kontrolün Varsayılan Özelliğinin Kullanılması Her kontrol sınıfı varsayılan (default) olan bir özelliğe sahiptir. Bir kontrolün varsayılan özelliğini kullandığınız zaman o özelliği vurgulamanıza gerek kalmaz. Örneğin bir metin kutusu için Text özelliği varsayılan özelliktir. Böylece şu iki ifade birbirine eşittir: txtşirket.text = Okuma Salonu txtşirket = Okuma Salonu Projelerinizde kontrollerin varsayılan değerlerini kullanmak isteyebilirsiniz. Tablo3.1 kontrolleri ve onları varsayılan özelliklerini göstermektedir. Tablo2.1.Kontroller ve Varsayılan Özellikler Kontrol Varsayılan Özellik Onay kutusu Value Kombo kutusu Text Komut tuşu Value Çerçeve Caption Yatay kaydırma çubuğu Value Görüntü Picture Etiket Caption Çizgi Visible Liste kutusu Text 14

15 Kontrol Varsayılan Özellik Menü Enabled Seçim tuşu Value Resim kutusu Picture Şekil Shape Metin kutusu Text Zamanlayıcı Enabled Dikey kaydırma çubuğu Value 15