Türk Vergi Sistemi Ders Notu Özet

Transkript

1 Türk Vergi Sistemi Ders Notu Özet Ünite 1- Gelir Vergisi: Konu, Gelir Kavramı, Mükellefiyet, Ticari Kazançlar (Bilanço Esası) Öşür: Müslümanlardan alınan toprak ürünü vergisidir. Elde edilen ürünün onda biri Haraç: Müslüman olmayanlardan alınan vergi ikiye ayrılır. -Harac-ı Mukassem: elde edilen üründen -Harc-ı Muvazzaf: toprak üzerinden Cizye: Müslüman olmayan erkeklerden askerlik görevi karşılığı olarak alınırdı Gelir vergisi (Dolaysız): Bir takvim yılı içinde elde edilen kazanç. Gelir vergisi, kurumsal vergisi Harcama Üzerinden (Dolaylı): KDV, ÖTV, BSMV, Gümrük, damga, Özel iletişim vergisi, şans oyunları, harçlar Servet Vergisi (Dolaysız): MTV, Emlak vergisi, veraset ve intikal vergisi Komanditer Ortak: Şirket alacaklarına karşı sorumluluğu belirli bir sermaye ile sınırlandırılan ortak Komandite Ortak: Sorumluluğu sınırsız ortaktır. Kazancı ticari kazançtır. Tahakkuk ilkesi: Gelirin hukuken elde edenin tasarrufuna geçmesidir. Ticari ve zirai kazanç. İrat: Sermayenin başkasına kullandırılması yoluyla sağlanan gelir Safi tutar: Gelirin elde edilmesi için yapılan masrafların, gayrisafi gelirden düşülmesi Tam mükellef: Hem Türkiye hem yurtdışı gelirleri vergilendirilir Dar Mükellef: Sadece Türkiye de elde ettikleri gelirler vergilendirilir Tam Mükellef: Türkiye de yerleşmiş olanlar ile bir takvim yılında Türkiye de altı aydan fazla oturanlar 1.sınıf tüccarların kazançları bilanço esasına tabidir. Her türlü ticaret şirketleri (adi şirket hariç), kollektif şirket ile adi komandit şirket Yevmiye defteri: günlük işlemlerin tarih sırasıyla madde madde yazıldığı defter Defteri Kebir: Kayıt edilen işlemlerin usulüne göre hesaplara dağıtılması Envanter defteri: İşletmenin sahip olduğu mal ve eşyanın alacakların ve borçların ayrıntılı olarak yazıldığı defter Amortisman: Meydana gelen aşınma ve ekipmanın parasal değeri. Amortisman ayırma yöntemleri üçe ayrılır Reeskont: Alacakların henüz tahsil edilmeden vergiye tabi tutulması bu etkiyi hafifletmeyi amaçlayan bir uygulama Özsermaye=Aktif toplamı - Borçlar Ünite 2- Ticari Kazançlar (İşletme Hesabı Esası, Basit Usul, Esnaf Muaflığı), Zirai Kazançlar İşletme usulü: Bu usulde yer alan 2. sınıf tüccarlardır. - Dönem başı mal => Gider tarafına, Dönem sonu mal => Gelir tarafına yazılır İşletmenin usulünün bilanço esasına göre farklılıklar: Dönem giderleri içinde borçlarda yer alır, Satış geliri içinde alacaklarda yer alır, Şüpheli ticari alacaklar için karşılık ayıramazlar. Bu alacakları gider kaydederek yok edebilirler.

2 Basit Usul: Geliri sınırlı olan bakkal, kasap gibi küçük ticaret erbabıyla tamirci, terzi gibi küçük sanat erbabı için. Basit usulde vergilendirilenler Şubat ayında beyanname vermekle yükümlüdürler. 2 taksit ile ödenir Basit usulden yararlanamayacaklar: Kollektif şirket ortakları ile komandit şirketlerde komandite ortaklar, sarraflar, her türlü ilan ve reklam işiyle uğraşanlar, gayrimenkul alım-satımı, şehirlerarası yük ve yolcu taşımacılığı Basit usulde ticari kazancın tespiti: Hasılat-(giderler+satılan emtianın satış bedeli) Esnaf muaflığı: Ticari kazançlarda belirlenen şekil suretle çalışanların gelir vergisinden muaf olması esası getirilmiştir Esnaf muaflığından yararlananlar: Hayvanlarla veya bir adet hayvan arabasıyla nakliyecilik yapanlar. Gerçek ve tüzel kişilerin mallarını iş akdi ile bağlı olmaksızın bunlar adına kapı kapı dolaşarak tüketiciye satanlar %20 stopaj Stopaj oranları: Zirai mahsullerde %4 (borsaya kayıtlı ise yarısı %2) Hayvansal ürünlerde %2 (borsaya kayıtlı ise yarısı %1) Zirai kazançta indirilecek giderler: Gübre, fide, yem, ilaç ve benzeri giderler, çalışanlara ödenen ücret primler, tedavi ve ilaç giderleri, makinelerin çalıştırılması ile ilgili giderler, zirai araç amortismanları Öztüketim: İşletmede üretilen mahsullerin teşebbüs sahibi ile eşi ve velayeti altındaki çocukları tarafından tüketilen ürünler masraf olarak yazılabilir Zirai kazanç sahipleri: Geçici vergi ödemezler. Beyannameleri izleyen yıl Mart ayında verirler. Zirai kazançları %75 ve daha yüksek olanların ödeme zamanı Mart-Temmuz yerine Kasım-Aralık olarak belirlenmiştir. Ünite 3- Ücretler, Serbest Meslek Kazançları, Gayrimenkul-Menkul Sermaye İratları, Diğer Kazanç ve iratlar Ücretlerde Stopaj: Temel yöntem stopaj usulü ile vergilendirmedir. Stopaj oranı %15 ile %35 arasında değişmektedir. Asgari geçim indiriminde brüt ücret: Mükellefin kendisi %50, çalışmayan eş: %10, 1. ve 2. çocuk: %7,5, izleyen çocuklar için: %5 Sanayi kesiminde çalışan ve 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarı %25 SMK (Serbest meslek kazancı) tespiti gerçek usulde yapılır. Yıllık beyanname verirler. %20 stopaj. Sakatlık indirimi: Özürlü serbest meslek erbabı ile bakmakla yükümlü olduğu kişiler arasında özürlü bulunan serbest meslek erbabı için sakatlık indiriminden yaralanma hakkı giderilmiştir. Özürlü oranları ve dereceleri: 1.derece %80, 2.derece %60, 3.derece %40 Serbest meslek kazancı muaflığı: Ebe, sünnetçi, sağlık memuru, arzuhalci, rehber gibi serbest meslek erbabı bazı şartlara uymaları durumunda gelir vergisinden muaf tutulmuştur. Telif kazancın istisnası: Müellif, mütercim, heykel traj, ressam, bilgisayar programcısı gibi bazı meslek sahiplerinin eserlerini satmak veya kiralamak suretiyle elde ettikleri hasılat gelir vergisinden istisna tutulmuştur. Amacı bilim ve sanat teknolojinin geliştirmesidir. Mutasarrıf: fiilen kullanma, Zilyetlik: fiili hakimiyet İrtifak hakkı sahibi: yararlanması hakkı, İntifa hakkı sahibi: kullanma hakkı Götürü gider: Usulüne seçip giderleri karşılık hasılatın %25 i Emsal kira: Kira bedelinin gerçekte olandan düşük beyan edilmesini önleme. Bina ve arazi vergi değerinin

3 yüzde 5, mal ve hakların maliyetinin bedelinin yüzde 10 u dur. Değer artış kazançlar: İstisna tutarı 2012 yılı için 8,800TL Değer artış kazançlarının kapsamı: Borsada hisselerin elde çıkarılmasından sağlanan kazançlar, diğer menkul kıymetlerin elde çıkarılmasından doğan kazançları devlet tahvili, vadeli işlem opsiyon sözleşmeleri, kanuni mirasçıları dışında kalan kimseler tarafından elden çıkarılmasından doğan kazançlar Elden çıkarma değeri: Satılması, kamulaştırılması, devleştirilmesi, devir ve temliki, trampa edilmesi takası Arızi kazançlar: Devamlılık göstermeyen faaliyetlerden elde edilen kazançlardır. İstisna tutarı 2012 için TL Ünite 4- Gelir Vergisinin Tarhı Tarh: Veri alacağının kanunlarından gösterilen matrah ve nispetler Muhtasar beyanname: Toplu olarak vergi dairesine bildirilmesine yarayan beyannamedir. Ondan fazla personel çalıştıranlar 23. akşamına kadar verir, 26. akşamına kadar ödemeyi yapar. Çalıştırdığı hizmet erbabı sayısı on ve daha az olanlar 3 ayda bir verirler. Yıllık Beyanname: Bir takvim yılı içinde elde edilen kazançtır. İkametgâhın bulunduğu yer vergi dairesine verilmesi bir prensiptir. Beyanname Mart ayının 25. günü akşamına kadar verilir. Yıllık gelir vergi ödemesi ise Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksit ile yapılır. Tacirler, çiftçiler, serbest meslek erbapları kazanç elde etmemiş olsalar bile yıllık beyanname vermek zorundadırlar. Komanditer ortaklar kazanç elde etmedikleri taktir de yıllık beyanname vermek zorunda değildir. Basit usulde yıllık beyanname verilmesi: Geliri sadece basit usulde olanların yıllık gelir vergisi. Beyanname Şubat ayının 25. günü akşamına kadar verilir. Yıllık vergi ödemesi Şubat ve Haziran aylarında iki eşit taksit ile yapılır. Ticari mümessil: Tacir tarafından işletmeyi yönetmek ve temsil etmek üzere yetki verilen kişidir. Yersellik ilkesi: Devletin coğrafi sınırları içinde yaşayan herkesten vergi almak İhracat istisnası: İhraç edilmek üzere Türkiye de satın aldıkları veya imal ettikleri malları, Türkiye de satmaksızın yabancı memlekete gönderenlerin bu işlerden doğan kazançların Türkiye de elde edilmiş sayılmamasıdır. Eğitim ve sağlık harcamaları: Beyan edilen gelirin %10 unu aşmaması kaydı ile indirimine olanak sağlanmıştır. Bağış ve yardımlar: Beyan edilen kazancın %5 i ile sınırlandırılmıştır. Bazı bağış ve yardımların tamamı indirim konusu yapılabilir. Bunlar okul, sağlık tesis, yüz yataklı yurt, huzurevi, üniversite vakıfları Profesyonel spor dallarına yapılan sponsorluk harcamalarının %50, AR-Ge %100 Zararlar: Geçmiş 5 yıl zararları, yıllık gelir vergisi beyannamesinden indirim konusu yapılabilir. Gelir vergisi oranı: Artan oranlı bir tarife yapısı vardır. %15,20,27,35 Geçici vergi: Üçer aylık dönemler itibari ile kazançlar üzerinden tahsil edilir. Safi kazancın %15 i oranında hesaplanır. Münferit beyanname: Dar mükellefler kazancın elde edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde ilgili vergi dairesine vermek zorundadır. Ünite 5- Kurumlar Vergisi

4 Tam Mükellef: Kanuni veya iş merkezi Türkiye'de bulunan kurumlardır. Dar mükellef: Kanuni ve iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye'de bulunmayan kurumlardır. Kanuni merkez: Vergiye tabi kurumların ana tüzüğü veya sözleşmelerinde veya teşkilat kanunlarında gösterilen merkezdir. İş merkezi: İş bakımından muamelelerin bilfiil toplandığı ve idare edildiği yerdir. Holding: Yatırım anonim şirketi şeklinde de isimlendirilebilir. Holdinglerin sahip oldukları hisse senetlerinden elde ettikleri kar payları "iştirak kazançları istisnası" adı altında vergi dışında tutulmuştur. Yatırım fonu: Sermaye Piyasası Kanunu'nda; bu kanun hükümleri uyarınca halktan katılma belgeleri karşılığında toplanan paralarla, belge sahipleri hesabına, riskin dağıtılması ilkesi ve inançlı mülkiyet esaslarına göre sermaye piyasası araçları, gayrimenkul, alım ve diğer kıymetli madenler portföyü işletmek amacıyla kurulan malvarlığına Yatırım Fonu adı verilir Yatırım ortaklıkları: Sermaye piyasası araçları, gayrimenkul, altın ve diğer kıymetli madenler portföylerini işletmek amacıyla kurulan anonim ortaklıklarıdır. Kurumlar vergisinin mükellefleri: Kanun'un 1. maddesinde sayılmıştır; bunlar sırasıyla yatırım fonları, sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu kuruluşları, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler ve iş ortaklıklarıdır. Sermaye şirketleri: Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan anonim, paylı komandit ve limited şirketler ile aynı mahiyetteki yabancı kurumlardır. Kooperatif: Kooperatifler Kanunu'nun 1. maddesinde: Tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek veya geçimlerine ait ihtiyaçlarını işgücü ve parasal katkılarıyla karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklara kooperatif şeklinde tanımlatılmıştır. İktisadi Kamu Kuruluşları: Devlete, özel idarelere, belediyelere ve diğer kamu idarelerine ve müesseselerine ait veya tabi olup faaliyetleri devamlı olan ticari, sınai ve zirai işletmeler iktisadi kamu kuruluşlarıdır. İktisadi devlet teşekkülü: Sermayesinin tamamı Devlete ait iktisadi atanda ticari esaslara göre faaliyet göstermek üzere kurulan, kamu iktisadi teşebbüsüdür. Kamu iktisadi kuruluşu (KİK): Sermayesinin tamamı Devlete ait olup tekel niteliğindeki mal ve hizmetleri kamu yararı gözeterek üretmek, ürettiği mal ve hizmetler imtiyaz sayılan kamu iktisadi teşebbüsüdür. Müessese: Sermayesinin tamamı bir iktisadi devlet teşekkülüne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait olup, ona bağlı işletme veya işletmeler topluluğuna denir. Bağlı ortaklık: Sermayesinin yüzde ellisinden fazlası iktisadi devlet teşekkülüne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait olan işletme veya işletmeler topluluğundan oluşan anonim şirketlere denilmektedir. Dernek: Dernekler Kanunu'nda; "Kazanç paylaşma dışında, kanunlarla yasaklanmamış belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, en az yedi gerçek veya tüzel kişinin, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kişi topluluklarını" ifade eder Vakıflar: Bazı malların belli bir amacın gerçekleştirilmesine tahsis edildiği tüzel kişiliklerdir. İş ortaklığı: Belli birinin birlikte yapılması müştereken taahhüt edilir. İşin müştereken yapılması taahhüt edilmemişse ve ortakların sorumlulukları sınırlandırılmışsa iş ortaklığı değil konsorsiyum söz konusu olur. Konsorsiyumun da kurumlar vergisi mükellefiyetini seçme imkanı bulunmamaktadır, iş ortaklıkları, birden fazla takvim yılına yayılan; inşaat, onarma, montaj, teknik hizmetler gibi işlere uygun bir şirketleşme türüdür.

5 Kurumlar vergisinin konusunu: Kurumların kazançları oluşturur. Kurum kazancı da gelir vergisi mevzuuna giren gelir unsurlarından oluşmaktadır. Dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri kurumlar vergisine tabidir. Kurum kazancı: Esas olarak faaliyet gelirlerinden (ticari kazançtan) oluşmaktadır. Ancak, bu gelire ilave olarak kurum kazançları arasında, gayrimenkul sermaye iradi ve menkul sermaye iradı gibi faaliyet dışı gelirler de bulunabilmektedir. Transfer fiyatlandırılması: Kurumların kendi bölümleri arasında ya da ilişkili bulunduğu diğer kişi ve kurumlar arasında mal, hizmet, yüksel aylık, ikramiye, ücret gibi ödemelerde bulunması Örtülü sermaye: Kurumların, ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak işletmede kullandıkları borçlar. Hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin üç katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye sayılır. Örtülü sermaye, kurumun yakın ilişki içinde bulunduğu kişi veya kuruluşlardan ödünç alması ve karşılığında faiz ödemesi durumunda ortaya çıkabilmektedir. Kurumlar vergisinde safi kazanç: Safi kazancın bulunmasında Gelir Vergisi Kanunu'nun ticari kazanç hakkındaki hükümleri uygulanır. Bilanço esasına göre vergilendirilir. Kurumlar Vergisinde İndirilecek Giderler: - Hisse senetleri ve tahvil ihraç giderleri, - İlk kuruluş ve örgütlenme giderleri, - Genel kurul toplantıları için yapılan giderlerle, birleşme, fesih ve tasfiye giderleri, - Sigorta şirketleri için geçerli olan ve ayrıntıları KVK 14. maddenin 4. bendinde açıklanan teknik ihtiyatlar, - Paylı komandit şirketlerde komandite ortağın kâr hissesi AR-GE İndirim: Mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri, münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik, araştırma ve geliştirme harcamaları tutarını %100'ü (yani tamamı) tutarında ARGE indirimi. Maliye Bakanlığı İştirak kazançları istisnası: Kurumların, tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine iştiraklerinden elde ettikleri kazançlardır. Ülkeye Döviz Girişini Teşvik Amaçlı istisnalar: Kurumların yurt dışında bulunan iş yeri veya daimi temsilcisi aracılığı ile elde ettikleri, Türkiye'ye transfer edilen ve yurt dışında en az %15 gelir ve kurumlar vergisine maruz kalmış kazançlarının istisna olmasıdır. Eğitimi Teşvik Amacı Taşıyan İstisna: Okul öncesi eğitim, ilköğretim, özel eğitim ve orta öğretim özel okulların işletilmesinden elde edilen kazançlar. Maliye Bakanlığının belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde beş vergilendirme dönemi, kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. Risturn: Kar amacı gütmeyen kooperatiflerde kar dağıtımı söz konusu olmaz. Ancak gelir gider farkı ortaklara iade edilebilir. Bu iade edilen paralara risturn denir. Emisyon primi: Anonim şirketler çıkarttıkları hisse senetlerini nominal değerlerinin üstünde bir bedelle satabilirler. Bu durumda, hisse senetlerinin nominal değeri ile ihraç değeri arasındaki olumlu fark emisyon primini oluşturur. Bedelsiz hisse senedi: İç kaynaklardan sermayeye ilave edilen değerler karşılığında ortaklara, anonim

6 şirketlerde bedelsiz hisse senedi, limited şirketlerde bedelsiz ortaklık payı verilir. Kurumlar vergisi oranı: %20'dir sayılı Kanun'la KVK' ye 32/A maddesi eklenmiş ve "indirimli kurumlar vergisi" uygulaması başlatılmıştır. Bu imkân Hazine Müsteşarlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançlar tanınmıştır. Beyannamenin verileceği yer ve zamanı: Beyannamenin verilme yeri, mükellefin bağlı olduğu, yani kurumun kanuni veya iş merkezinin bulunduğu yer vergi dairesidir. Kurumlar vergisi beyannamesi: Hesap döneminin kapandığı ayı izleyen dördüncü ayın 25. Günü akşamına kadar. Kurumların Tasfiyesi: Tasfiye, kurumların tüzel kişiliklerinin sona ermesi olayıdır. Tasfiye süresi içinde; kurumun mevcutları paraya çevrilir, alacakları toplanır, borçları ödenir. Borçların ödenmesinden sonra para veya mal kalırsa bunlar da ortaklara dağıtılır. Tasfiye işlemi tamamlandıktan sonra nihai tasfiye 30 gün. Tasfiye halinde kurumların vergi matrahı tasfiye karı Devir müessesesi: Gelir vergisi uygulamasında da işletmelerin sermaye şirketlerine devrini teşvik edici düzenlemeler vardır. İhracat istisnası: ihracatı teşvik etmek amacıyla, dar mükellef kurumların Türkiye'den aldıkları malları ihraç etmelerinden sağladıkları kazançların kurumlar vergisinden muaf tutulmasıdır. Dar mükelleflerde yıllık beyanname: Türkiye'de ticari ve zirai kazanç elde eden dar mükellef kurumlar, vergilerini yıllık beyanname vererek öderler. İhracat istisnasından yararlanabilirler. Özel beyanname: Dar mükelleflerin hisse senedi satışı, gayrimenkul satışı gibi diğer kazanç ve iratları beyan etmekte kullandıkları beyannamedir. Özel beyanname gelirin elde edilmesinden itibaren 15 gün içinde verilir. Ünite 6- Harcamalar Üzerinden Alınan Vergiler: Katma Değer Vergisi Harcama vergileri: Para veya parayla ifade edilebilecek ekonomik kıymetlerin harcanması esnasında alınan vergilerdir. İktisadi muamele vergileri: Üretim, satış, tüketim, ithalat gibi Örn: KDV, ÖTV, gümrük vergisi Genel tüketim vergileri: Tüm iktisadi muameleleri vergi kapsar. Hukuki muamele vergileri: Tek ya da çok taraflı hukuki işlemler. Banka ve sigorta muameleleri vergisi ile damga vergisi ve harçlar yer almaktadır. Özel tüketim vergileri (ÖTV): Akaryakıt, sigara, alkollü içecekler gibi, KDV'ye ilave olarak yeniden vergilendirilir. Yayılı muamele vergisi: Verginin, üretim ve pazarlamanın her aşamasında alınmasıdır. Üretim zincirinin sadece bir aşamasında vergi alınması halinde ise toplu muamele vergisi söz konusu olur. Katma değer vergisi (KDV): Alınan mallara ödenen bedelle bu malların satış fiyatı arasındaki farkı, yani çıktı fiyatlarıyla girdi maliyeti arasındaki farkı oluşturmaktadır. Katma Değer Kanunu 1 Ocak 1985 tarihinde uygulamaya başlanmıştır. Fiili mükellef: Katma değer vergisinde fiili mükellef nihai tüketicilerdir. Katma değer vergisinin konusu: Ticari, sınai, zirai ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler Trampa: Trampa iki ayrı teslim olarak kabul edilmektedir. Örneğin, bir işletmenin sahibi olduğu bir aracı, başka bir işletmenin arsası ile trampa etmesi durumunda, KDV'ye tabi iki işlem bulunmaktadır.

7 KDV'de vergiyi doğuran olay: Malın teslimi veya hizmetin yapılması anında ortaya çıkar KDV matrahı: Teslim ve hizmetler karşılığında ödenen bedellerdir. Teslim alanın gösterdiği yere kadar satıcı tarafından yapılan taşıma, ambalaj, sigorta, komisyon giderleri, faiz, prim gibi çeşitli adlar altında sağlanan her türlü menfaatler de dâhildir. Faturalar da gösterilen iskontolar ile hesaplanan katma değer vergisi matraha dâhil değildir. KDV mükellefi: -Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, bu işleri yapanlar (Bu çerçevede gelir vergisine tabi olan ticaret ve sanat erbabı, serbest meslek erbabı ve kurumlar vergisine tabi olan kurumlar KDV'nin de mükellefi olmaktadırlar) -İthalatta mal ve hizmet ithal edenler -Transit taşımalarda, gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlar (hizmetin Türkiye sınırları içerisinde yapılan kısmı vergiye tabi olmaktadır) -PTT İşletme Genel Müdürlüğü, Radyo ve Televizyon Kurumları, sportoto, milli piyango gibi teşkilat müdürlükleri -At yarışlarını, müşterek bahis ve talih oyunlarını tertipleyenler veya gösterenler ile Gelir Vergisi Kanunu'nun 70. maddesinde belirtilen mal ve hakları kiraya verenlerdir KDV oranı: Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 28. maddesinde katma değer vergisinin yasal oranı %10 olarak belirlenmiş. Bakanlar Kurulu'na bu oranı dört katına kadar arttırmaya ve %1'e kadar indirmeye yetki verilmiştir. Bakanlar Kurulu verilen yetkiyi kullanarak farklı tarihlerde KDV oranlarında değişiklik yapmıştır. Halen uygulanmakta olan oranlar %1, %8, %18 olmak üzere üç tanedir. KDV beyannamesi: Vergilendirme dönemini takip eden ayın 24. günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine verilir KDV tarhı: Beyanname elden verilmişse, beyannamenin verildiği günde, beyanname posta ile gönderilmişse ulaştığı tarihi takip eden yedi gün içinde tarh edilir. KDV ödemesi: Beyanname verilen ayın 26. günü akşamına kadar ödenir. KDV'de vergilendirme dönemi: Kural olarak Maliye Bakanlığı tarafından birer ay olarak tespit edilmiştir. İthalat, transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasındaki taşımacılık işlerinde vergilendirme dönemi, gümrük hattından geçildiği an olarak belirlenmiştir. İşletme esasına göre defter tutan ve sadece şehirlerarası veya uluslararası yük ve yolcu taşımacılığı yapan mükelleflerde vergilendirme dönemi üç aya çıkarılmıştır. KDV'de İstisnalar: İhracat istisnası, Araç ve yatırımlarda istisna, Taşımacılık istisnası, Diplomatik istisnalar, Sosyal ve Askeri amaçlı istisnalar, İthalat istisnası Ünite 7- Diğer Harcama Vergileri Antrepo: Gümrük vergisine konu olan ve henüz vergisi ödenmeyen malların korundukları yerlerdir. Gümrük verginin konusu: Türkiye'ye ithal edilen eşyalar, bir malın ithal edilmesi, gümrük hattını geçmesi anlamına gelir. Gümrük vergisinde vergiyi doğuran olay: Gümrüğün denetlemesi altında bulunan eşya açısından, beyanname verilen hallerde beyannamenin tescili; sözlü beyan yapılan hallerde ise bu beyana ait tahakkuk varakasının yükümlü tarafından imza ve idarece tescil edilmesidir. Konşimento (Taşıma senedi): Gemiye yüklenen mala ilişkin ticari işlemle ilgili her türlü bilgilenin yazıldığı kıymetli evrak

8 Ordino: Konşimentoda yazılı malların kısım kısım çekilebilmesini temin etmek üzere hazırlanan emir veya talimattır. Gümrük vergisi beyannamesi: Gümrük vergisi, mükellefin vereceği "giriş beyannamesine dayanılarak alınır. Beyan kural olarak yazılı yapılır. Bazı istisnai durumlarda sözlü beyan yeterli görülmüştür. DTÖ (Dünya Ticaret Örgütü): WTO: World Trade Organization. DTÖ uluslararası ticareti denetlemek ve serbestleştirmek (liberalize etmek) amacıyla kurulmuş uluslararası bir örgüttür. Temel işlevleri arasında DTÖ'yü oluşturan çok taraflı ticaret görüşmelerini yönetmek ve uygulamak, çok taraflı ticaret görüşmelerinde bir forum olarak görev yapmak, ticari anlaşmazlıklara çözüm aramak, milli ticaret politikalarını denetlemek ve bu amaçlarla global ekonomik politika yapımında görevli uluslararası kuruluşlarla işbirliğine gitmek vardır. Gümrük vergisinin tarhı: Tarh verilen beyanname üzerinden yapılır, Gümrük idaresi, yapılan beyanların doğruluğunu araştırmak üzere, eşyayı kısmen ya da tamamen muayene edebilir. İthalat vergileri: İthal edilen mallar üzerine uygulanan gümrük vergisi, KDV ve ÖTV vergilerinin topluca ismidir Gümrük ve ticaret müfettişleri: 17 Ağustos 2011 tarihinde gümrüklerde görevli denetim elemanları toplandığı tek isim Tarh zaman aşımı: Denetimler için tarh zaman aşımı süresi gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihten itibaren üç yıldır. Özel tüketim vergisi: On yılı aşkın bir süre gerek Maliye Bakanlığında gerek kamuoyunda tartışılmış ve 1 Ağustos 2002 tarihinde TBMM'de kabul edilmiştir. ÖTV Kanunun kabul edilmesinin nedenleri: IMF'ye verilen taahhüt, AB mevzuatına uyum, Türk vergi mevzuatının sadeleştirilmesi Özel Tüketim Vergisi Kanunu ÖTVK'nın I sayılı- A cetveli (benzin, motorin, fuel oil, doğal gaz gibi) petrol ürünleri, B cetveli solvent benzeri ürünler. 15 er gün II sayılı motorlu taşıt araçları; binek otomobiller, otobüs, minibüs, yük arabaları, motosiklet, gemi, yat, tekne, hava taşıtları III sayılı alkollü ve alkolsüz (kolalı) içecekler ile tütün ve tütün mamulleri IV sayılı elektronik ürünler, beyaz eşyalar ve lüks tüketim maddesi olarak değerlendirilen bazı ürünler örn: havyar, parfümler, güzellik ve makyaj ürünleri, kürkler, poşetlenerek satılan kitaplar, televizyon, beyaz eşyalar, tabancalar Özet tüketim vergisinde vergiyi doğuran olay: Kanunda sayılan ürünlerin teslimi veya ilk iktisabıdır. Tek aşamalı vergi: Malların üretim, toptan satış veya perakende satış aşamalarından yalnız birisinin vergilendirilmesidir. ÖTV, kapsama giren ürünlere bir kez uygulanan tek aşamalı bir vergidir. BSMV'nin konusu: Banka ve sigorta şirketlerinin, her ne şekilde olursa olsun yapmış oldukları bütün muameleler dolayısıyla kendi lehlerine, her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben aldıkları paraları oluşturmaktadır. BSMV'nin yasal yükümlüsü: Bankalar, sigorta şirketleri ve bankerlerdir. BSMV'nin oranı: %15 olarak öngörülmüştür. Bakanlar Kuruluna bu oranı değiştirme yetkisi verilmiştir. Bakanlar Kurulu son olarak BSMV oranının;

9 Normal (diğer) işlemlerde %5 (örneğin kredi faiz gelirleri) Bankalar arası mevduat işlemlerinde lehe alınan paralar üzerinden %1 Kambiyo işlemlerinde satış tutarı üzerinden %0 Bankalar ile 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'na göre kurulan aracı kurumlar arasındaki borsa para piyasası işlemleri sonucu lehe alınan paralar üzerinden %1 Devlet tahvili, Hazine bonosu, repo iktisap veya elden çıkarılması karşılığında bankaların lehlerine aldıkları paralar üzerinden de %1 olarak uygulanmasını kararlaştırmıştır. BSMV'de tarh: Toplanan BSMV, yükümlünün beyanı üzerine tarh edilir. Yükümlü, bir ay içindeki vergiye tabi işlemlerini ertesi ayın 15. günü akşamına kadar muamelelerin yapıldığı yer vergi dairesine bildirir ve bu süre içinde de vergiyi öder. Sekiz Yıllık Eğitime Katkı Payı: RTÜK tarafından yayın kuruluşlarının reklam gelirlerinden alınan pay kadar hesaplanacak tutarda "eğitim katkı payı" alınacaktır. Özel iletişim vergisi: cep telefonu %25, Radyo ve televizyon, kablolu yayınlar, sabit telefon faturaları %15 Şans Oyunları Vergisi: Spor müsabakaları %5, At yarışları %7, Milli Piyango, şans oyunları %10. Bakanlar Kuruluna bu oranları bir katına kadar artırmaya veya yarısına kadar indirmeye yetki verilmiştir. Değerli kağıtlar vergisi: Değerli Kâğıtlar Kanunu (DKK), damga vergisine benzer bir yükümlülük getirmektedir. Harçlar: Çeşitli kamu hizmetlerinin karşılığı olarak alınmaktadır, harca tabi olan işlemler, Kanun'a ekli 9 adet tarife cetvelinde ayrıntılı olarak sayılmıştır. Harç miktarları, hem maktu hem de nispi olarak belirlenmiştir. Makbuz verilmesi suretiyle ödenmektedir. Yargı Harçları: Uyuşmazlık konusu değer üzerinden binde 59,4 (1/4'ü dava açılırken, geri kalanı kararın verilmesinden itibaren iki ay içinde ödenir) Tapu ve Kadastro Harçları: Gayrimenkul satılması durumunda, alıcı ve satıcıdan emlak vergisi değerinden az olmamak üzere binde 16,5 tapu harcı alınır. Damga vergisi: Üretim aşamasından tüketim aşamasına kadar el değiştiren mal, servet ve hizmet unsurlarına hukukilik kazandırmak için düzenlenen her türlü kâğıtlar belgeler vergilendirilmektedir. Kira sözleşmeleri, fesihnameler ve ikinci el araç satış sözleşmesinde damga vergisi oranı binde 1,65 Elektronik imza: 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu mantıksal bağlantı ve kimlik doğrulama amacıyla kullanılan Kâğıt kavramı: Yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade eder. Damga vergisinde vergiyi doğuran olay: Sayılan kâğıtların Türkiye'de düzenlenmesidir. Ünite 8- Servet Üzerinden Alınan Vergiler Servet üzerinden alınan vergiler: Emlak vergisi, motorlu taşıtlar vergisi, veraset ve intikal vergisi olmak

10 üzere 3 tanedir. 1.Motorlu taşıt: İlk defa 1957 yılında Hususi otomobil vergisi adıyla uygulamaya konulmuştur. Karada, havada, deniz, göl ve nehirlerde insan, hayvan ve eşya taşımaya yarayan ve makine kuvvetiyle hareket eden taşıtlardır. MTV'nin mükellefi: Adlarına motorlu taşıt kayıt ve tescil edilmiş bulunan gerçek ve tüzel kişilerdir. MTV'de mükellefiyetin başlaması: ilk 6 ay içinde yapılan kayıt ve tescili MTV mükellefiyeti Ocak ayında başlar, ikinci 6 ay içinde yapılan kayıt ve tescili MTV mükellefiyeti Temmuz ayında başlar. Motorlu taşıtlar vergisinde mükellefiyetin başlaması, motorlu taşıtların trafik sicili ile Ulaştırma Bakanlığı tarafından tutulan sivil hava vasıtaları siciline kayıt ve tesciline bağlanmıştır. MTV' de tarifeler: MTV' de 3 adet tarife yer almaktadır. Tarifesi spesifiktir. Genel ve özel bütçeli daireler ile belediyelere ait taşıtlar MTV den istisna edilmiştir. - I no.lu tarifede: Otomobil, kaptıkaçtı, panel, arazi taşıtları ve motor silindir hacmi 100cc' den büyük olan motosikletler -II no.lu tarifede: Minibüs, otobüs, kamyon, kamyonet gibi diğer kara taşıtları - III no.lu tarifede: Uçak ve helikopterler Motorlu taşıtlar vergisi: Taşıtların kayıt ve tescilinin yapıldığı yerin vergi dairesi tarafından her yıl Ocak ayın başında senelik olarak tahakkuk ettirilmiş sayılır. MTV' nin Ödenmesi: Her yıl Ocak ve Temmuz aylarında olmak üzere iki eşit taksitte yapılır. 2. Veraset ve intikal vergisi: VİV'den toplanan paranın toplam vergi gelirleri içinde payı %0,08 (binde sekiz) gibi bir oranda kalmaktadır. Veraset ve intikal vergisinin yükümlüsü, ivazsız bir şekilde veya veraset yoluyla mal edinen kişidir. VİV'de stopaj: At yarışlarına ve futbol müsabakalarına ait müşterek bahislerle gerçek ve tüzel kişilerce düzenlenen yarışma ve çekilişlerde kazanılan ikramiyeler üzerinden %10 oranında vergi tevkifatı yapılır VİV'de Beyanname: Miras yoluyla mal edinmede, ölüm tarihinden itibaren; Ölüm Türkiye'de, mükellef Türkiye'de 4 ay Ölüm Türkiye'de, mükellef yurt dışında 6 ay Ölüm yurt dışında, mükellef Türkiye'de 6 ay Ölüm yurtdışında mükellef bir üçüncü ülkede 8 ay için de veraset ve intikal vergisi beyannamesi verilir. Üzerinden stopaj öngörülmeyen diğer karşılıksız intikallerde: Karşılıksız intikalin, belirlenen istisna tutarının üzerinde olan kısmının beyan edilmesi mecburiyeti vardır. Bu beyanname malların hukuken iktisap edildiği tarihi izleyen 1 ay içinde verilecektir. VİV vergi oranı: Stopaj yoluyla alınan veraset ve intikal vergisinin oranı %10 olarak öngörülmüştür. Verginin beyanname üzerinden alınması durumunda vergi oranı: Artan oranlı tarife uygulanmaktadır, tarifede yazılı oranlar veraset durumunda 1-10, karşılıksız intikal durumunda ise arasında değişmektedir. 3. Emlak vergisi: Emlak vergisi kanunu 1970 yılında kabul edilmiş tarihinden itibaren belediyelere bırakılmıştır. Bina vergisi: Türkiye sınırları içinde bulunan binalar, avlu, bahçe gibi mütemmim cüzleri de kapsar.

11 Mütemmim cüz: Bütünleyici parça, yerel adetlere göre asıl şeyin temel unsuru olan ve o şey yok edilmedikçe, zarara uğratılmadıkça veya yapısı değiştirilmedikçe ondan ayrılmasına olanak bulunmayan parçadır. Emlak vergisinin yükümlüsü: Binanın maliki, varsa intifa hakkı sahibi; her ikisi de yoksa binaya malik gibi tasarruf edenlerdir. Mücavir alan: Belediye sınırları dışında olup, imar mevzuatı bakımından belediyelerin kontrol ve mesuliyetinde olan Bina vergisinin oranı: Meskenlerde binde 1, diğer binalarda ise binde 2 olarak belirlenmiştir. Büyükşehir belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde mesken binde 2, diğer binalar binde 4 olarak uygulanır. Arazi vergisinin oranı: Arazi için binde 1, arsa için binde 3'dür. Büyükşehir belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde ise arazi binde 2, arsa için binde 6 olarak uygulanır. Bakanlar Kurulu, bu oranları 3 katına kadar artırma ve yarısına kadar indirme konusunda yetkili kılınmıştır. Emlak vergisi bildirimi: Eski adıyla "Emlak Vergisi Beyannamesi" yeni inşa edilen binalar, inşaatın sona erdiği veya inşaatın sona ermesinden evvel kısmen kullanılmaya başlanmış ise her kısmın kullanılmasına başlandığı bütçe yılı içerisinde yapılır. Emlak vergisi bulunduğu yerdeki ilgili belediyeye verilir. Bildirim süresi içinde verilmez ise vergi idarece tarh edilir. Emlak vergisi taksitlerinin ödeme ayları, Mart, Nisan, Mayıs ve Kasım