DANIŞMA MECLİSİ S. Sayısı : 362

Transkript

1 DANIŞMA MECLİSİ S. Sayısı : Tarihli ve 298 Sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanuna Bir Ek Geçici Madde Eklenmesine Dair Kanun Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu. (1/646) r. c. Başbakanlık 17 Mart 1983 Kanunlar ve Kararlar Tetkik Dairesi Başkanlığı Sayı: K K. T. D. 18/ /03114 DANIŞMA MECLİSİ BAŞKANLIĞINA Adalet Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca tarihinde karara îaştınlan « Tarihli ve 298 Sayıl» Selimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kttttikleriı Hakkımda Kanuna Bir Ek Geçici Madde Eklenmesine Dair Kanun Tasarısı» ile gerekçesi ekli olarak gönderilmiştir. Gereğini arz ederim. Bülend ULUSU Başbakan GEREKÇE Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri hakkındaki 298 sayılı Kanunun 2234 sayılı Kanunla değişik hükümleri ve özellikle 33 ve 36 ncı maddeleri gereğince 10 Nisan 1983 Pazar günü bütün yurtta sokağa çıkma yasağı konularak seçmen kütüğünün yeniden düzenlenmesi için gerekli bilgileri toplamak amacıyla yazım yapılacaktır. Bütün yurt düzeyinde yapılacak yazım için Devletin ve yurttaşların katlanacağı malî ve maddî fedakârlık bir yana, sonuç olarak elde edilecek bilgiler bu gün elde bulunanlardan daha az hatalı olamayacaktır. Anayasanın Halk Oyuna sunulması için, 5 Eylül 1982 Pazar günü yapılan yazımla oy verme kütükleri düzenlenmiş bulunmaktadır. Bu kütüklerin düzenlenmesinde azamî dikkat ve özen gösterilmiştir. Buna rağmen bu kütükler de asgarî ölçüde hata ve eksikliği bünyesinde taşımaktadır. Bu hata ve eksiklerin giderilmesi suretiyle oy verme kütüklerinin genel seçimlerde de kullanılması güven, tasarruf, sürat ve kolaylık sağlayacaktır. Oy verme kütüklerinin yeniden askıya çıkarılması, ismi yazılı olmayanların ve yanlış yazılanların başvurmasının sağlanması suretiyle eksikliklerin giderilmesi ve yanlışlıkların düzeltilmesinde hukukî imkân sağlamak amacıyla iş bu kanun teklifi hazırlanmıştır. Askıya çıkarma tarihinin, askı ve itiraz sürelerinin, sağlıklı bir sonuca ulaşmak için usul ve esasların belirlenmesi yetkisinin Yüksek Seçim Kuruluna bırakılması uygulamada kolaylık sağlayacaktır.

2 2 T. C, Danışma Meclisi 22 Mart 1983 Adalet Komisyonu Sayı : 136 (Esas No : 1/646) Konu : Komisyon görüşü hk. ANAYASA KOMİSYONU BAŞKANLIĞINA Esas Komisyon olarak Komisyonumuza havale edilmiş bulunan « Tarihli ve 298 Sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanuna Bir Ek Geçici Madde Eklenmesine Dair Kanun Tasarısı» hakkında Başkanlıkça Komisyonunuz görüşünün alınması uygun görüldüğünden Danışma Meclisi içtüzüğünün 33 ve 36 ncı maddeleri gereğince tasarı hakkında görüşlerinizin acele Komisyonumuza bildirilmesini saygılarımla arz ederim. M. Fevzi UYGUNER Adalet Komisyonu Başkanı T. C. Danışma Meclisi 24 Mart 1983 Anayasa Komisyonu Karar No. : 12 ADALET KOMİSYONU BAŞKANLIĞINA tarihli ve 298 Sayiih Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanuna Bir Geçici Madde Eklenmesine Dair Kanun Tasarısı hakkında Komisyonumuzun görüşünün alınması İçtüzüğün 33 ve 36 ncı maddesi gereğince Adalet Komisyonu Başkanlığı tarafından istenilmesi üzerine, Komisyonumuzun yaptığı ve tarihli toplantılarında konu incelenerek tartışılmış ve aşağıdaki görüş tespit olunmuştur tarihli Anayasamızın seçme, seçilme ve siyasî faaliyette bulunma hakları başlığını taşıyan 67 nei maddesinin birinci fıkrasında; «vatandaşların, kanunda gösterilen şartlara uygun olarak, seçme, seçilme ve bağımsız olarak veya bir siyasî parti içinde faaliyette bulunma ve halkoylamasına katılma hakkına sahiptir» hükmü yer almış ve ikinci fıkrasında ise; «seçimler ve halkoylaması serbest, eşit, gizli, tek dereceli, genel oy, açık sayım ve döküm esaslarına göre, yargı, yönetim ve denetimi altında yapılacağı» yine üçüncü fıkrasında; «yirmibir yaşını dolduran her Türk vatandaşı, seçme ve halkoylamasına katılma hakkına sahiptir» son fıkrasındada; «silah altında bulunan er ve erbaşlar, askerî öğrenciler, ceza ve tevkif evlerinde bulunan tutuklular ve hükümlülerin oy kullanamayacakları» belirtilmiştir. Anayasanın 67 noi maddesinin içeriğinden; gerek seçimlerin gerekse halkoylamasının aynı esaslara bağlanmış olduğu anlaşılmaktadır. Seçimlerle halkoylaması için seçmen kütüklerinin aynı usullerle düzenlenmesi gerektiğine ve (halen yürürlükte bulunan 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 33 ünoü maddesinin birinci fıkrasında; «Seçmen Kütüğü; her dört yılda bir yeniden düzenlenir, sürdkli bilgi toplama ve her iki yılda bir genel denetleme ile güncelleştirilebilir» denilmesine göre, gün ve 2687 sayılı Anayasanın Halk Oylamasına Sunulması İçin Hazırlanacak Oy Verme Kütüklerinin Düzenlenmesine Dair Kanun gereğince 5 Eylül 1982 Pazar günü yapılan yazım sonucu düzenlenen oy verme kütüklerinin Anayasanın 67 nci maddesinin son fıkrasında getirilen yasaklama kapsamına uygun olmasına binaen Anayasaya dayalı olaralk hazırlanacak siyasî partiler ve seçim kanununa göre yapılacak ilk genel seçimlerde, güncelleştirilmek suretiyle kullanılmasında Anayasaya aykırılık bulunmadığı gibi Devletin ve yurttaşların katlanacağı malî ve maddî fedakârlıklar baikımından da yararlı olacaktır.

3 Esasen 298 sayılı Kanunun 33, 36, 39 ve 40 inci maddeleri seçmen kütüğü düzenlenmesi, genel yazım ve denetleme, muhtarlık (bölgesi aslkı listesi ve askı zamanı ve süresini düzenlemektedir. Bu konular 2687 sayılı Kanunla da düzenlenmiş olup ayrıca bu kanunda hüküm bulunmadığı haillerde 298 sayılı Kanunun uygulanacağı öngörülmektedir. Gerek 2687 ve gerelkse 298 sayılı kanunlardaki esaslar göz önünde tutularak 5 Eylül 1982 Pazar günü yapılan yazımla düzenlenen oy verme kütüklerinin güncelleştirilme usulü, teklif edilen geçici madde de göz önünde tutularak Yüksek Seçim Kurulu tarafından yerine getirilmesi mümkün olacaktır. Ancak Elk Geçici Maddenin düzenlenmesinde 1982 Anayasasının 67 nci maddesinin üçüncü fıkrası gereğince seçimlerin yapılacağı gün yirmibir yaşını doldurmuş olup da seçme hakkına sahip bulunan vatandaşların seçime katılabilme olanağının sağlanması gereği de göz önünde tutulmalıdır. Seçmen kütüklerinin Ibu şekilde güncelleştirilmesiyle vatandaşların oy kullanma haklarının ortadan kaldırılması veya zorlaştırılması balhis konusu olmayacaktır. Bilgilerine sunulur. Prof. Dr. Orhan ALDIKAÇTI Danışma Meclisi Anayasa Komisyonu Başkanı Adalet Komisyonu Raporu TC Danışma Meclisi Adalet Komisyonu Esas No. : 1/ Mart 1983 Karar No. : 65 DANIŞMA MECLİSİ BAŞKANLIĞINA « Tarihli ve 298 Sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanuna Ek Geçici Madde Eklenmesine Dair Kanun Tasarısı» ve gerekçesi ile Anayasa Komisyonunun tasarı hakkındaki görüşü Adalet Bakanlığı temsilcisinin de katılmasıyla Komisyonumuzca incelenip görüşüldü. 1. Tasarının 1 inci maddesinin ikinci fıkrasındaki «olanak» kelimesinin «imkân» olarak değiştirilmesi, üçüncü fıkranın « tarih ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun» 34 üncü maddesi hükümlerinin uygulanmasının temini bakımından üyelerimizden Enis Muratoğlu' nun önergesi doğrultusunda düzenlenmesi, önerge doğrultusunda değiştirilen üçüncü fıkra hükmü karşısında son fıkraya gerek bulunmadığından bu fıkranın madde metninden çıkarılmasına, 2. Tasarının 2 nci ve 3 üncü maddelerinin aynen benimsenmesine, Oybirliği ile karar verilmiştir. Raporumuz Genel Kurula sunulmak üzere saygıyla arz olunur. M. Fevzi UYGUNER Halil GELENDOST Enis MURATOĞLU Başkan Başkanvekili Sözcü Serda KURTOĞLU Yavuz ALTOP İbrahim BARANGİL Kâtip Üye Üye Bulunamadı. Necip BİLGE Halil ERTEM Abdullah Pulat GÖZÜBÜYÜK Söz hakkım saklı. Üye Üye Üye Bulunamadı. Bulunamadı. Ömer Aydın OREL Üye

4 4 HÜKÜMETIN TEKLÎFI Tarihli ye 298 Saydı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkımda Kanuna Bir Ek Geçici Madde Eklenmesine Dair Kainim Tasarısı MADDE sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanuna aşağıdaki Ek Geçici Madde eklenmiştir. «EK GEÇlCl MADDE 1. Anayasaya dayalı olarak hazırlanacak Siyasî Partiler ve Seçim Kanununa göre yapılacak ilk genel seçimlerde; tarihli ve 2687 sayılı Kanuna göre Anayasanın halk oyuna sunulması için hazırlanan seçmen kütükleri, güncelleştirilerek kullanılır. Güncelleştirme işlemi, kütüklerin muhtarlık bölgesi askı listesi halinde askıya çıkarılması, bu listelerde ismi bulunmayanların ve yanlış yazılanların başvurmalarına olanak sağlanması, yanlışlıkların düzeltilmesi ve eksikliklerin giderilmesi suretiyle yapılıp Askıya çıkarma tarihi, askı ve başvurma süreleri ile diğer hususlar Yüksek Seçim Kurulunca belirti lir- Güncelleştirme; 33, 36, 39 ve 40 inci maddelerin 2234 sayılı Kanunla değişik hükümleri ile bu Kanunun Siyasî Partilere ilişkin hükümleri uygulanmaz.» ADALET KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ METİN Tarihli ve 298 Sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanuna Bir Ek Geçici Madde Eklenmesine Dair Kanun Tasansı MADDE sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanuna aşağıraki Ek Geçici Madde eklenmiştir. «EK GEÇİCİ MADDE 1. Anayasa'ya dayalı olarak hazırlanacak Siyasî Partiler ve Seçim Kanununa göre yapılacak ilk genel seçimlerde; tarihli ve 2687 sayılı Kanuna göre Anayasa'nın halk oyuna sunulması için hazırlanan seçmen kütükleri, güncelleştirilerek kullanılır. Güncelleştirme işlemi, kütüklerin muhtarlık bölgesi askı listesi halinde askıya çıkarılması, bu listelerde ismi bulunmayanların ve yanlış yazılanların başvurmalarına imkân sağlanması, yanlışlıkların düzeltilmesi ve eksikliklerin giderilmesi suretiyle yapılır. Askıya çıkarılma tarihi ve askı süresi ile itirazlar, itiraz belgeleri, evvelce yazılmamış olanların yeniden ne suretle yazılacağı ve yazılma şartları Yüksek Seçim Kurulunca belirlenir.

5 5 (Hükümetin Teklifi) MADDE 2. Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 3. Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. (Adalet Komisyonunun Kabul Ettiği Metin) MADDE 2. Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. MADDE 3. Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir Başbakan B. t Ulusu Devlet Bakam Başbakan Yardımcısı Z. Baykara Deviet Bakan 1 Prof. Dr. İ. Öztrak Devlet Bakanı M. Özgüneş Devlet Bakanı Prof. Dr. M. N. Özdaş Devlet Bakam S. R. Pasin Adalet Bakam R. Bayazıt Millî Savunma Ba.kanı Ü. H. Bayülken içişleri Bakanı S. Çetiner Dışişleri Bakanı /. Türkmen Maliye Bakanı A. B. Kafaoğlu Millî Eğitim Bakam i/.ı Sağlam Bayındırlık Bakam Dr. T. Önalp Ticaret Bakam K. Cantürk Sağlık ve Sos. Yrd. Bakanı Prof. Dr. K. Kılıçturgay Gümrük ve Tekel Bakam Prof. Dr. A. Bozer Ulaştırma Bakam Prof. Dr. M. Aysan Tarım ve Orman Bakanı Prof. Dr. S. Özbek Çalışma Bakam Prof. Dr. T. Esener Sanayi ve Tek. Balkanı Enerji ve Tabiî Kay. Bakanı M, Turgut F. İlkel Kültür ve Turizm Bakanı tmar ve îskân Bakam Köy îş. ve Koop. Bakanı Gençlik ve Spor Bakam /., Evliyaoğlu Prof. Dr. A. Samsunlu M. R. Güney V. Özgül Sosyal Güvenlik Bakanı 5., Side