- PDF Ücretsiz indirin

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download ""

Ediz Babaoğlu
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Analitik Toksikoloji Sonuçlar larının Yorumlanması Ayşe Pınar Yamantürk-Çelik Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Klinik Toksikoloji Kursu, Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Nisan 2010, İZMİR

2 Normal değer Toksikolojik analiz için inceleme materyeli Örnek seçimi Ölüm sonrası yeniden dağılım Tamamlanmamış dağılım Kararsız maddeler Dekompozisyon Kan ilaç konsantrasyonu yorumlanması Metabolitin yeri Beklenmeyen kaynaklar Genel olarak yorumu etkileyebilecek faktörler Sunum içeriki

3 Kalitatif Kantitatif Var Miktar İlaç Zehir Yo k Maruziyetin belirlenmesi

4 SONUÇ

5 Öncesi Sırası Sonrası Süreç ANALİZ DOĞRU ÖRNEK YÖNTEM YORUM Toplama Yer Koşul Miktar Taşıma Saklama Zaman Seçme Uygulama Yineleme Sadakat Klinik Otopsi Lab Ek analiz Danışma

6 Biyolojik Örnekler

7 Kan İdrar Karaciğer Mide içeriği Safra Saç Vitröz humor Sıklıkla kla alınan/al nan/alınması gereken örnekler

8 Kas, yağ Kemik, kemik iliği Plevral efüzyon Tırnak Beyin Akciğer Diğer biyolojik örnekler

9 Değişken (hemoliz) Ölüm sonrası genellikle tam kan alınır Çalışılan örneğin plazma/tam kan olduğu belirtilmeli Örneklemenin anatomik yeri belirtilmeli İnfüzyon damar yolundan alınmamalı, alındı ise belirtilmeli Ölüm sonrası alınan kan, farklı Antemortem kan ideal örnek Kan

10 Damardışı kan Metabolizmadan bağımsız Oluşması sırasında madde varlığı Hematom

11 Kalitatif Vücut dışı (metabolizmadan bağımsız) Ölüm anında saptanan maddenin kanda varlığının kanıtı değil Ölümden bir süre önce idrarda saptanan madde kanda idi İdrardaki madde konsantrasyonlarından ölüme neden olma değerlendirmesi yapılmamalı (destek alınabilir) İdrar

12 Gözle görülebilen içerik İlaç bulunursa analiz edilebilir Ağızdan alınmayan maddeler kandan difüze olabilir Bazik ilaçlar (iyon tuzağı) Ortamda çok fazla ilaç varken mide içeriği taraması sonrası kan analizine geçilebilir (özellikle kan örnek miktarı az olduğunda) Mide içerii eriği

13 Travma ve putrefaksiyondan uzak Bazı biyokimyasal belirteçler kadar bazı ilaçlar da taranabilir Yanık ölümlerinde yararlı Kan:Vitröz humor oranı bilinmeyebilir Vitröz z humor (lens-retina)

14 İlaç saptanması halinde bir süre önce ilacın alındığını kanıtlar İdrar örneği yerine geçebilir Morfin, benzodiazepinler ve kolşisini göreceli olarak yüksek konsantrasyonlarda içerir Kandan genellikle daha yüksek miktarda ilaç içerdiğinden küçük hacim ve dilüsyon önerilir Yüksek konsantrasyonda safra asidi ve diğer endojen maddeleri içerdiğinden özel ekstraksiyon tekniği gerektirir Safra

15 Kandan daha yüksek konsantrasyonda ana ilaç ya da metabolit olabilir İnce barsaktan ilaç difüzyonu olabileceğinden sağ lobta derinden doku alınması önerilir Karaciğer

16 Saç örnekleri, hafta/aylar boyunca ağır metal ve ilaç (uyuşturucu/uyarıcılar) maruziyetini test edebilmek için kullanılır Tırnak, saçtan daha uzun bir maruziyet süresini verebilir Tırnak örnek sonuçlarının yorumlanması madde birikim mekanizmaları iyi bilinmediği için daha zordur Saç ve tırnakt

17 Sık kullanılmazlar (ilaçların güvenilir ekstraksiyonunda güçlük ve ilaç/metabolit konsantrasyonlarında bir yerden diğerine farklılıklar nedeni ile) Oysa diğer doku kitlelerine göre daha büyük bir kitle oluştururlar Kas ve yağ

18 İnjektör Serum seti Farmasötik preparatlar Biyolojik olmayan örnekler

19 Olgunun özellikleri Maruziyet Şekli Ağız yolu - Mide içeriği Uçucu madde - Akciğer sıvısı Uzun süreli ağır metal - Saç Uzun süreli opiyat - Saç Biyolojik örnek seçimi

20 Ölüm sonrası örneklerde bazı ilaçların yüksek konsantrasyonda ya da alınan yere göre farklı düzeylerde saptanmasına neden olan bir fenomen nekrokinetik Periferik damarlarda (femoral, iliac, subclavian) kalpden daha düşük konsantrasyon elde edilir Ölüm m sonrası yeniden dağı ğılım

21 Hücre Ölümü Putrefaksiyon Komşu organlara mideden difüzyon KC, AC, kalpden difüzyon Kusmuğun agonal aspirasyonu ile trakeadan difüzyon Ölümden sonra vücudun pozisyonu ve hareketi İlaç karakteristikleri (lipofilikliği, pka, Vd) Ölüm m Sonrası İlaçların n Yeniden Dağı ğılımını Etkileyen Faktörler

22 Alprazolam Amitriptilin Amfetamin Bupropion Klorokin Klorfeniramin Klorpromazin Klonazepam Diazepam Difenhidramin Digoksin Furozemid Gamahidroksibütirat Haloperidol İndometazin Ketamin Kodein Lidokain Metamfetamin Midazolam Morfin Naproksen Nikotin Oksikodon Petidin Propoksifen Propranolol Remifentanil Strikinin Tiopental Trazodon Venlafaksin Verapamil Zolpidem Ölüm m Sonrası Yeniden Dağı ğılımı Olan Maddeler

23 Alkoller Karbon monoksid Karbamazepin Klordiazepoksid Diflunisal Efedrin Hidrokodon Hidroksizin Lorazepam Lamotrigin Mirtazepin Nitrazepam Fenelzin Feniramin Fenobarbital Primidon Prosiklidin Kinin/Kinidin Teofilin Zopiklon Ölüm m Sonrası Yeniden Dağı ğılımı Olmayan Maddeler

24 Hızlı intravenöz ilaç uygulamalarına bağlı ölüm Ölümde ilaçların farklı dağılımından kaynaklanan örneğin alınma yerine bağlı farklı düzeyleri Periferik damarda kalpden daha yüksek konsantrasyon Tamamlanmamış dağı ğılım

25 Metabolizma ölümden sonra sürebilir Saklama sırasında ise enzimatik olmayan yoldan yıkılma olabilir Maddenin kararlılığı ığı

26 Anastetik gazlar Karbon monoksid Alkol (etanol, metanol) Nikotin Organofosfat sinir gazları Organik çözücüler Civa Tam kan/plazmada kararsız z olan maddeler: Uçucular

27 Alkil nitritler (nitrogliserin) Amiodaron Karbamatlar (fizostigmin, piridostigmin) Siyanür iyonu Siklosporin 1,4-Dihidropiridinler (nifedipin) Esterler (aspirin, kokain, diltiazem, eroin, suksametonyum) İnsülin LSD Nitrobenzodiazepinler (klonazepam, nitrazepam) Rifampisin Parasetamol Sodyum tiyopental Zopiklon Sülfidril içerenler (kaptopril) Peroksidler ve diğer güçlü oksidleyici ajanlar Tam kan/plazmada kararsız z olan maddeler: Uçucu olmayan

28 Siyanür Kloroform Nikotin Zopiklon Etanol Eroin LSD Süksinilkolin İnsülin Kurşun Toluen Benzen Çinko Anilin Amiodaron Diltiazem Gamahidroksibütirat Morfin Methemoglobin Nitrazepam Sarin Rifampin Nisoldipin Loprazolam Örnek saklama sorunu olan maddeler

29 Otoliz Enzim etkisi ile hücre harabiyeti Putrefaksiyon Yumuşak dokuların bakteri ve enzimler tarafından harabiyeti Ölüm m sonrası dekompozisyon

30 Az örnek Kalitesiz örnek Yanlış pozitiflik Etanol Metanol İzopropranol Amfetamin (immünesey) Dekompozisyon sonuçlar ları

31 Kan ilaç konsantrasyonu Terapötik? Toksik? Letal?

32 Kan örneği alınma yeri neresi? Femoral ven ise örneklemeden önce düğümlendi mi? Örnekleme için birden fazla yer kullanıldı mı? Kandan başka dokudan örnekleme yapıldı mı? Ölümden ne kadar zaman sonra örnek alındı? Kan örneği alınana kadar vücudun tutulma koşulları? Belirgin bozulma bulguları var mı? Kan, hangi koşullar altında toplandı ve saklandı? Örnek alınma ve analiz edilme zaman farkı? Ölüm öncesi ve ölüm anına ait klinik bilgi var mı? Ölüm öncesi ve ölüm anına ait analiz için kan var mı? İlacın özellikleri nelerdir (yağda çözünürlük, pka, Vd)? Ölüm m Sonrası Saptanan İlaç Konsantrasyonu İçin Sorgulama

33 Metabolitlerin yeri

34 Ana drog:metabolit Akut zehirlenme? Kronik zehirlenme?

35 Amitriptilin: % 0.4 mg Nortriptilin: % 0.02 mg Ana ilaç>> Metabolit Akut aşırı doz ve hızlı ölüm Amitriptilin örneği

36 Kısa yarılanma ömrü (arsenik) Ön ilaç Klorazepat nordiazepam Flurazepam N-desalkilflurazepam Eroin morfin Metabolit: Maruziyet

37 Metabolit toksisitesi ana drogtan fazla olabilir Asetaminofen N-Asetilbenzokinonimin Meperidin normeperidin Metanol formik asid Metabolit: Toksisite

38 Tedavi için kullanılan ilaçlar İçeceklerdeki maddeler (kafein) Tahnit maddeleri (formaldehit, metanol) Beklenmeyen kaynaklar

39 Asidoz/Alkaloz Yaş Vücut kitlesi Yanıklar Hastalıklar İlaç tedavisi (etkileşim) Maruziyet süresi/şiddeti Alkol tüketimi Formülasyon Genetik Hemoliz İdiyosenkrazi Travma Kaynak İnfeksiyon Birden fazla madde maruziyeti Beslenme Meslek Gebelik Maruziyet yolu Bağımlılık/Tolerans Cinsiyet Şok Örnekleme Cerrahi Maruziyet ve/veya ölüm zamanına göre örnekleme Tedavi Yorumu etkileyebilecek faktörler

40 Şizofreni Epilepsi Kanser Kalp Ani ölüm m riski yüksek y hastalar

41 Olguya göre örnek alınmalı Analiz öncesi işlemler uygun olmalı Yöntem iyi uygulanmalı Klinik bulgular önemle dikkate alınmalı Otopsi bulguları dikkatle incelenmeli Biyolojik örnekler iyi tanınmalı Analiz yöntemleri iyi tanınmalı İlaçlar ve zehirlerin özellikleri iyi bilinmeli Noksan olup telafisi mümkün işlemler yerine getirildikten sonra yorum yapmalı Özet: Doğru yorum yapmanın n koşullar ulları

42 Drummer OH, Gerostamoulos J. Ther Drug Monit 2002; 24: Flanagan RJ, Connally G. Toxicol Rev 2005; 24: Woodland C, Wells PG. Principles of Medical Pharmacology p Rosh A, Sampson BA, Hirsch CS. J Forensic Sci 2003; 48: Stollberger C, Finsterer J. Epilepsy Res 2004; 59: Yarema MC, Becker CE. Clin Toxicol 2005; 43: Leikin JB, Watson WA. 2003; 41: Karch SB. J Anal Toxicol 2001; 25: Lewis RJ, Johnson RD, Angier MK, Vu NT. Forensic Sci Int 2004; 146: Röhrich J, SchmidtK, Bratzke H. J Anal Toxicol 1994; 18: Kaynaklar

Benzer belgeler

Ölüm Sonrası Adli Olgularda İlaç/Maddelere Analitik Yaklaşım

Ölüm Sonrası Adli Olgularda İlaç/Maddelere Analitik Yaklaşım Ayşe Pınar Yamantürk Çelik Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı İstanbul Tıp Fakültesi İstanbul Üniversitesi 21. Ulusal Farmakoloji Kongresi, Osmangazi