düşünülmektedir. Basketbol çoğunlukla kapalı salonda oynanır. Dikdörtgen biçimindeki basketbol alanının tabanı sert tahtadan yapılır.

Transkript

1

2

3 Bir takım oyunu olan basketbol beşer kişilik takımlar halinde elle ve topla oynanan, yüksekliği 3,05 m olan pota adı verilen çemberden geçirerek kazanmaya çalışılan takım oyunudur. Tüm dünyada popüler olan bir spor türüdür. İlk olarak 1891 yılında James Naismith tarafından oynatılmıştır. James Naismith in basketbolu Mayas kabilesinin tlahiotenie oyunundan esinlendiği düşünülmektedir. Basketbol çoğunlukla kapalı salonda oynanır. Dikdörtgen biçimindeki basketbol alanının tabanı sert tahtadan yapılır.

4 KADIKÖY GENÇLİK SPOR KULÜBÜ EĞİTİM PROGRAMLARI Alanın boyutları değişiklik göstermekle birlikte, ideal boyutlar 28 m x 15 m dir. Oyun alanı bir orta çizgiyle ikiye ayrılır. Bu çizginin tam ortasında, orta yuvarlak denen bir daire çizilidir. Basketbol alanının karşılıklı olarak kısa kenar çizgilerinde birer pota bulunur. Pota, kenar çizgisinden 1,2 metre içeridedir ve 1,8 m x 1,2 m boyutlarındadır ve çoğunlukla panyalarda cam beyazı plastik kullanılır. Pota üzerinde, yerden 3,05 metre yükseklikte bir sepet bulunur. Sepet, 45 cm çapında demir bir çember ile buna asılı, alt kısmı açık, beyaz bir fileden oluşur. Basketbol elle oynanır ve atılan top yukarıdan çembere girip fileden geçerek aşağıya düşünce sayı olur. Basketbol topunun çevresi yaklaşık cm, ağırlığı gramdır.

5 Basketbol elle oynanır ve atılan top yukarıdan çembere girip fileden geçerek aşağıya düşünce sayı olur. Basketbol topunun çevresi yaklaşık cm, ağırlığı gramdır. Basketbol müsabakaları iki hakem tarafından yönetilir. Misafir takım sahayı seçme hakkına sahiptir. Her devreden sonra saha değişimi yapılır. Oyun, orta saha çizgisinde her takımdan birer oyuncu arasında yapılan hava atışı ile başlar. Hava atışına çıkan oyuncular, topu tek elleri ile takım arkadaşlarına kazandırma hedefini taşır. Oyun, 10'ar dakikalık dört periyottan oluşur. Beraberlik durumunda uzatma periyodu oynanır. Her takım ilk üç periyotta ve uzatma periyodunda 2'şer dakikalık bir, dördüncü periyotta iki mola hakkına sahiptir. İkinci ile üçüncü periyot arasında 15 dakikalık devre arası verilir. Her takım 5 kişiden oluşur ve takımların sınırsız oyuncu değişikliği hakkı vardır.

6 Oyunu bir baş hakem ve iki yardımcı hakem olarak üç hakem yönetir. Hakem tarafından durdurulmadıkça, top potadan veya çemberden dönerse oyun devam eder. Ayrıca, oyuncu sahayı belirleyen çizgilerin dışına temas etmedikçe, top oyun çizgilerinin dışına değmeden havadan saha çizgisinin dışına çıksa dahi, oyuncu topu içeri çevirebilirse de oyun devam eder. Her sayı atışından sonra veya hakemin düdüğü çalmasının ardından, oyun ve oyun zamanı durur. Sayı yiyen takımın pota gerisindeki çizgi arkasından topu oyuna sokması ile hem zaman hem de oyun tekrar başlar. Oyun içindeki diğer durumlara göre, hakemin gösterdiği yerlerden, top oyuna sokulur. Üç sayı çizgisi içinden yapılan her başarılı atış iki sayı, üç sayı çizgisi gerisinden yapılan her başarılı atış üç sayı olarak değerlendirilir. Faullerden veya kural ihlallerinden dolayı kazanılan başarılı serbest atışlar bir sayı olarak değerlendirilir.

7 Oyuncular iki durumda cezalandırılır: 1. Bireysel kural ihlalleri 2. Faul yapılan durumlar. Kural ihlali veya hatası (hatalı yürüme, topun çizgi dışına çıkması, hücum oyuncusunun üç saniyeden fazla post içinde durması v.b) top kullanma hakkını karşı takıma verir. Yapılan bireysel fauller (itme, çekme, vurma, tutma v.b) ise oyuncunun faul cezası almasını sağladığı gibi faulün yapıldığı yer göz önünde bulundurularak, rakip topu yandan oyuna sokar, ya da serbest atış yapma hakkı kazanır. Her oyuncu beş faulle oyun dışında kalır, tekrar o maç için oyuna dahil olamaz. Her oyuncunun bireysel olarak yaptığı faul sayısının toplamı, takım faullerini de belirler. Toplamda dört takım faulüne ulaşan takımın daha sonra yaptığı her faul, karşı takıma serbest atış kullanma hakkı kazandırır.

8 1 Numara(Guard): Oyunu yönlendiren,kuran oyuncudur. 2 Numara(Yardımcı Guard): 1 numaraya yardım eden, şut yüzdesi yüksek olan oyuncudur. 3 Numara(Forvet): Genelde 3 lük çizgisinin dışında görev alan oyuncudur. 4 Numara(Uzun Forvet): 3 lük çizgisinin içinde görev alan ve 5 numaraya yardım eden oyuncudur. 5 Numara(Pota Altı): Potanın altında görev alan, genelde sahadakilerden daha uzun olan oyuncudur.

9 3 Saniye: Oyuncunun boyalı alan içinde 3 saniye durmasıdır. Top karşı takıma geçer. 5 Saniye: Kenardan veya pota altından topun oyuna sokulması gereken süredir. 8 Saniye: Topun rakip sahaya geçirilmesi gereken süredir. 14 Saniye: Hücum ribaundunun ardından sürenin 14 saniyeye tamamlanacak olmasıdır. 24 Saniye(Hücum Süresi): Bir takımın topu rakip potaya atması gereken 24 saniyelik hücum süresidir. 3 sayı çizgisi: Her iki yarı saha da bulunan çembere 6.75m mesafede bulunan çizgi. Bu çizginin içinden veya üstünden atılan her basket 2, dışından atılan her basket ise 3 sayı değerindedir.

10

11 Adam Adama Savunma (Man To Man): Her oyuncunun, pozisyonuna göre bir oyuncu ile eşleşerek savunma yapmasıdır. Alçak Post: Rakip oyuncunun boyalı alanda durduğu pozisyondur. Aldatma (Fake): Oyuncunun şut atıyormuş ya da gidiyormuş gibi yaparak rakip oyuncuyu kandırıp dengesini bozmasıdır. Asist: Takım arkadaşına basket yapması için verilen pas Back Court (Savunma Sahası): Bir takımın savunma yaptığı yarı saha. Back Door (Arka Koridor): Top yüksek posttaki adama geçirilir. Savunmanın dikkati buna çekilmişken ters taraftan bir oyuncu kat eder ve ona pas çıkarıldığında açık şutla basket şansı bulunulur. Yani kat sonucu arka tarafta yaratılan boşluktur. Baseline (Dip Çizgi): Sahanın enlemesine, pota altından geçen çizgi. Basket (Sayı): Topun çember içinden geçmesidir. Bench: Antrenörler ve yedek oyuncuların bulunduğu alandır. Block: Savunma oyuncusu tarafından, hücum oyuncusunun sayı yapmasını veya geçmesini engelleme hareketi

12 Çember: Topun içinden geçirilmesi için uğraşılan, geçtiği zaman sayı olmasını sağlayan yuvarlak bölümdür. Çengel Atış (Hook): Potaya yan durur pozisyonda, potaya uzak olan kolun çengel şeklini alarak topu çembere göndermesidir. Double Double: Basketbolda bir oyuncunun 5 olumlu istatistik olarak kabul edilen sayı, rebound, asist, top çalma ve bloğun ikisinde çift haneli sayılara (10 ve üzeri) ulaşmasında kullanılan terimdir. Dribling (Top Sürme): Topun sektirilerek hızlı bir şekilde istenilen alana doğru gidilmesidir. Drive (Penetre): Sayı atmak amacıyla, hızla rakip potaya doğru gidilmesidir.

13 Fast Break(Hızlı Hücum): Rakibin savunmaya yerleşmeden hızlı bir şekilde hücum edilmesidir. Faul: Rakibe yapılan kural dışı müdahaledir. Faul Çizgisi: Serbest atışların yapıldığı her iki sahada da bulunan ve dip çizgiye 5.80m uzaklıktaki çizgidir. Front Court(Hücum Sahası): Bir takımın hücum yaptığı yarı saha. Full Court(Tüm Saha): Dip ve yan çizgilerle sınırlandırılmış tüm saha. Goaltending: Şut atılıp top düşüşe geçtikten sonra blok ya da herhangi bir müdahale geldiğinde sayı geçerlilik değeri kazanır. Türkçe karşılığı yoktur.

14 Hata: Faul kapsamına girmeyen ihlallerdir. Hava Atışı: Oyunun başlangıcında ya da paylaşılamayan top kararında hakem tarafından topun iki oyuncu arasından havaya atılmasıdır. Her iki oyuncu da sıçrayarak topu tek elle çelerek oyun arkadaşlarına ulaştırmaya çalışır. Hücum Faul (Offensive Faul): Hücum oyuncusunun karşı takımın oyuncusuna faul yapmasıdır. Jump Shot: Oyuncunun zıpladıktan sonra ulaştığı en yüksek noktada attığı şut.

15 Kat Etmek (Cut): Hücumcu oyuncunun rakip potanın altından sahanın her iki yanın arasında, top almak ve savunma dengesini bozmak için yaptığı koşudur. Midcourt(Orta Saha Çizgisi): Sahayı ortadan ikiye ayıran çizgi, diğer adı da 8 saniye çizgisidir. Mola(Time-Out): Taktik veya zorunlu bir anda antrenörün isteğiyle sürenin durmasıdır. Bir takımın ilk 3 periyotta 1'er defa, son periyotta ise 2 şer Mola kullanma hakkı vardır. Uzatma periyotlarında ise takımlar 1'er kez mola kullanabilirler.

16 Panya: Çemberin arkasında bulunan ve kare şeklinin olduğu cam. Paylaşılamayan Top: İki oyuncunun topu alma mücadelesinde her ikisinin de başarılı olamaması durumudur. Sonucunda kenardan veya hava atışıyla başlanır. Perdeleme(Pick): Takım arkadaşına basket yapması için verilen pas. Periyot: Maçı oluşturan 10 dakikalık 4 bölümün her biridir. Pivot Ayağı: Top tutulduktan sonra yere basan ilk ayaktır. Bu ayak sabit olacak şekilde oyuncu hareket edebilir. Press: Rakibin top kaybetmesi ya da rahat hücum edememesi için yapılan baskıdır. Ribaund: Potadan ya da çemberde dönen topun yakalanmasıdır. Hücum ribound (Offensive Ribaund) ve Savunma ribound (Defensive Ribound) olmak üzere 2 çeşittir. Roll: Devrilmek anlamına gelir. Genelde perdelemeden (pick) sonra oyunu devam ettiren hareket olarak kullanılır.

17 Serbest Atış (Free Throw): Bir takımın, bir periyotta yaptığı 5. ve sonraki her faulünde ya da rakibin atış hareketi başladıktan sonra yapılan her faulde, faul yapılan oyuncunun serbest atış çizgisinden potaya yaptığı ceza atışıdır. 3 sayılık atışlar sırasında yapılan faul sonrasında 3 atış, diğer fauller sonrasında veya sportmenlik dışı faulde 2 atış, teknik faul sonrasında ise 1 atış yapılır. Her serbest atış 1 sayı olarak sayılır. Side Line (Kenar Çizgi): Sahanın 2 yanında da bulunan ve sahayı boylamasına sınırlandıran çizgidir., Smaç: Topun yakın mesafeden sertçe çemberden geçirilmesidir. Sportmenlik Dışı Faul: Rakip oyuncunun şiddetli bir şekilde itilmesi veya çekilmesi gibi şekillerde sportmenliğe aykırı olacak şekilde faul yapılmasıdır. Sonucunda faul yapılan takım 2 serbest atışı kullanıp, kenar çizgiden (side line) dan oyuna başlar. Steal(Top Çalmak): Topu hücum oyuncusunun elinden müdahale ederek almaktır. Ayrıca hücum takımının verdiği pasların aralarına girerek de top çalmak mümkündür.

18 Steps(Hatalı Yürüme): Topun tutulduktan sonra pivot ayağın kaldırılması veya tekrar sürülmesidir. Hareket halindeyken topun tutulduktan sonra 2 adımdan fazla atılması da hatalı yürümedir. Switch(Değişmek): Savunmadaki oyuncuların pozisyon gereği savundukları oyuncuları değişmesidir. Şut: Durup zıplayarak topun çembere gönderilmesidir.

19 Teknik Faul: Oyuncuya ya da koça kural ihlali sonucunda verilen fauldür. Teknik Mola: Koç tarafından oyuncularına taktik vermek, onları dinlendirmek ya da rakibin temposunu bozmak için kullanılan 1 dakikalık dinlenme süresidir. Triple Double: Basketbolda bir maçta 5 olumlu kategori olarak kabul edilen sayı, ribaund, asist, top çalma ve bloktan üçünde çift haneli sayılara ulaşılan bir performansa verilen isimdir. Triple Treat: Basketbol bir oyuncunun dribling, şut veya pas atma olasılığına verilen isimdir. Turnike(Lay-UP): Koşarak potaya en yakın mesafeden, 3 adımla, panyaya çarptırarak veya direk çembere tek elle atılarak yapılan şuttur. Turnover(Top Kaybı): Topu savunma oyuncusuna kaptırmak veya yapılan hata sonucu topun rakibe geçmesidir. Uzatma Süresi(Overtime): Basketbolda skordaki eşitliği bozma amacıyla, oyunun normal süresine ek olarak oynanan kısımdır. Eşitlik bozulana kadar uzatma periyodu 5 dakika boyunca oynanır.

20 Yarı Saha Kuralı: Hücum takımının kendi sahasını geçtikten sonra tekrar kendi sahasına dönmesi sonucu topun rakibe geçme kuralıdır. Yüksek Post(High Post): Serbest atış çizgisinin dış kısmındaki hücum bölgesidir. Zone(Alan): 3 lük çizgisinin içindeki alan olarak tanımlanır. Zone defense(alan savunması) şeklinde savunma şekli vardır. Amaç rakip takım oyuncularını belli bir diziliş ile alanın içinde savunmaktır.