YAKIN GALAKSİLERDE X-IŞIN KAYNAKLARININ XMM-NEWTON VE CHANDRA GÖZLEMLERİ * XMM-Newton and Chandra Observations of X-ray Sources in Nearby Galaxies
|
|
- Umut Arıca
- 6 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 YAKIN GAAKSİERDE X-IŞIN KAYNAKARININ XMM-NEWTON VE CHANDRA GÖZEMERİ * XMM-Newton and Chandra Observations of X-ray Sources in Nearby Galaxies Hasan AVDAN izik Anabilim Dalı Aysun AKYÜZ izik Anabilim Dalı ÖZET X-ışın astronomisi, gök cisimlerinden gelen kozmik X-ışınlarını inceleyen yüksek enerji astrofiziğinin önemli bir çalışma alanıdır. Kozmik X-ışınları, parçacıkları relativistik enerjilere ulaştıran ve ortamın sıcaklığını milyon derecelere kadar yükselten astrofiziksel süreçlerin gerçekleştiği kaynaklardan gelmektedir lerden başlayarak X-ışın gözlem uydularının uzaya gönderilmesi ile yakın galaksilerde X-ışın kaynakları çalışılmaya başlanmıştır. Bu kaynakların X-ışın özellikleri ve ışıma mekanizmaları dikkate alınarak, kaynakların doğasının tartışılması mümkün olabilmiştir yılında uzaya gönderilen ve halen gözlemlerini sürdüren, yeni nesil XMM-Newton ve Chandra gözlem uyduları ile X- ışın çalışmaları günümüzde daha ayrıntılı şekilde yapılabilmektedir. Bu çalışmada XMM-Newton ve Chandra uydularının arşiv gözlem verileri kullanılarak, seçilen üç yakın (<10 Mpc) galakside (NGC 4631, NGC 4490/4485 ve NGC 4945) gözlenen noktasal (point-like) X-ışın kaynakları incelenmiştir. Analiz için yeterli veriye sahip olan kaynakların X-ışın tayflarına ve zamansal değişimlerine bakılarak kaynakların doğası tartışılmıştır. Anahtar Kelimeler : Noktasal X-ışın kaynakları, yakın galaksiler, X-ışın uyduları. ABSTRACT X-ray astronomy is an important branch of high energy astrophysics and deals with the cosmic X-ray emissions from celestial objects. Cosmic X-rays come from the sources where several astrophysical processes accelerate particles to relativistic energies and heat the medium to temperatures of millions of degrees exists. Since 1970 s, the study of X-ray sources in nearby galaxies have been started with the X-ray observatories that have been launched. Natures of these sources have became possible to discuss by examining their X-ray properties and radiation processes. With the new generation observatories XMM-Newton and Chandra launched in 1999, the X-ray studies have been carried out nowadays with more extensively. In this study, X-ray point-like sources in selected three nearby (< 10 Mpc) galaxies (NGC 4631, NGC 4490/4485 and NGC 4945) have been examined using XMM-Newton and Chandra archive data. If the sources have enough data to analyze then their nature have been disscussed by examining their X-ray spectra and timing variations. * Yüksek isans Tezi-MSc. Thesis
2 Key Words : X-ray point sources, nearby galaxies, X-ray observatories. Giriş Galaksi-ötesi X-ışın kaynaklarının araştırılması yüksek enerji astrofiziğinde önemli ve güncelliğini koruyan konulardan biridir. Yakın galaksilerde (< 10 Mpc) X- ışın kaynaklarının araştırılması 1978 yılında uzaya fırlatılan Einstein uydusu ile en verimli dönemine başlamıştır yılında fırlatılan ve halen gözlemlerini sürdüren XMM-Newton ve Chandra uyduları, X-ışın astronomisi çalışmalarına çok önemli katkılar sağlamaktadır. Bu yeni nesil uydular, önceki X-ışın uyduları (ROSAT, ASCA, BeppoSAX) ile karşılaştırıldığında daha iyi açısal, uzaysal çözümleme gücüne ve ~10 kat daha fazla dedektör duyarlılığına sahiptir. Noktasal X-ışın kaynaklarının yakın galaksilerde çalışılması, çeşitli galaksilerdeki kaynak popülasyonunu anlamımıza yardımcı olmaktadır. Böylece X- ışın kaynaklarının ve bu kaynakların ev sahibi galaksilerinin evrimi hakkında bilgi edinmemizi sağlamaktadır. Yakın galaksilerde yapılan X-ışın çalışmalarında belirlenen noktasal X-ışın kaynakları; X-ışın çiftleri (X-ray Binaries, XRB), süpernovalar (SN) ve süpernova kalıntıları (Supernova Remnants, SNR), süper yumuşak kaynaklar (Super Soft Sources, SSS) ve aktif galaksi çekirdekleri (Active Galactic Nuclei, AGN) olarak sınıflandırılmaktadır. Bu çalışmada, seçilen yakın galaksilerin (NGC 4631, NGC 4490/4485 ve NGC 4945), XMM-Newton ve Chandra uydularının gözlem arşivlerinden alınan en uzun poz süreli gözlem verileri kullanılmıştır. Her iki uydunun da görüş alanına giren ve analiz için yeterli veriye sahip noktasal X-ışın kaynakları karşılaştırılarak, X-ışın tayfları ve zamansal değişimleri incelenmiştir. X-ışın özellikleri ve ışıma mekanizmaları dikkate alınarak kaynakların sınıflandırılması tartışılmıştır. Materyal ve Metot Yeni Nesil X-ışın Uyduları: Chandra ve XMM-Newton Chandra uydusu, 23 Temmuz 1999 yılında Chandra uydusu, 23 Temmuz 1999 yılında NASA tarafından fırlatılmıştır. Uydu, evrenin yüksek enerjili bölgelerinden gelen X-ışınlarını gözlemleyecek şekilde tasarlanmıştır. 0.5 açı saniyesi çözümleme gücüyle ve enerji aralığında hassas gözlemler gerçekleştirmektedir (Weisskopf ve ark. 2000). XMM-Newton, 10 Aralık 1999 yılında ESA tarafından fırlatılmıştır. 10m uzunluğa sahip 4 tonluk bu uydu, o zamana kadar ESA tarafından gönderilmiş en büyük bilimsel uydudur ve enerji aralığında gözlemler yapabilmektedir (Aschenbach ve ark. 2000). Veri Analizi Her üç galaksinin Chandra gözlemlerinin arşiv verileri Chandra Interactive Analysis of Observations (CIAO) (v.4.3) programı ve CADB (v.3.3.0) kalibrasyon veritabanı ile kalibre edilmiştir. Seçilen noktasal X-ışın kaynaklarını merkeze alacak şekilde yarıçapı 2'' 3'' aralığında olan dairesel alanlar seçilmiştir. Ayrıca her bir
3 kaynaktan ardalanın katkısını çıkarmak için kaynağın yakınlarında 2'' 5'' aralığında dairesel alanlar seçilmiştir. Ardalan olarak seçilen bu bölgelerde başka noktasal kaynakların olmamasına dikkat edilmiştir. CIAO (v.4.3) programı ile bu seçilen alanlar kullanılarak kaynakların tayf analizleri için gerekli veri dosyaları elde edilmiştir. XMM-Newton gözlemlerinin arşiv verilerinin analizinde Science Analysis System (SAS) (v.10.0) programı kullanılmıştır. SAS ın en yüksek olasılık (maximum likelihood) tekniği kullanılarak noktasal X-ışın kaynakları belirlenmiştir. Seçilen noktasal X-ışın kaynaklarını merkeze alacak şekilde 10'' 20'' aralığında ve ardalan için de 20'' 40'' aralığında daireler seçilmiştir. Seçilen alanlar kullanılarak tayfsal ve zamansal analizler için gerekli veri dosyaları SAS (v.10.0) programı ile elde edilmiştir. Galaksilerin analizinde kullanılan arşiv gözlemlerinin listesi Çizelge 1 de verilmiştir. Belirlenen kaynakların X-ışın tayfları XSPEC (v.12) programı kullanılarak oluşturulmuştur. XSPEC içerisinde bulunan tek bileşenli blackbody (BBODY), powerlaw (), diskblackbody (), bremsstrahlung (BREMSS) modelleri ve çift bileşenli +BBODY, + ve +MEKA modelleri kaynakların tayflarına uygulanmıştır. Burada amaç, kaynağın tayfı ile model arasındaki en iyi uyumu gösteren indirgenmiş (reduced) χ 2 değerini (Δχ 2 = ) bulmaktır. Genel olarak, enerji aralığında kaynağa en iyi uyumlu model belirlenerek ışıma mekanizması ve kaynağın olası doğası tartışılmıştır. Kaynakların zamansal değişim gösterip göstermediği, XMM-Newton verileri ile lcurve programında elde edilen kısa dönemli ışık eğrileri dikkate alınarak belirlenmiştir. Elde edilen ışık eğrilerine χ 2 istatististiği uygulanarak, eğrilerin genliklerinin, ortalama foton sayısından sapma olasılığı hesaplanmıştır. Bu sapma miktarının %95 den büyük olduğu durumlarda kaynakların kısa dönemli ışık eğrilerinin (1σ güvenilirlikle) değişim gösterdiği varsayılmaktadır. Çizelge 1. Seçilen galaksilerin analizinde kullanılan arşiv gözlemleri Galaksi Uydu Gözlem No Gözlem Tarihi Gözlem Süresi (s) NGC 4631 XMM-Newton Chandra NGC 4490 XMM-Newton Chandra NGC 4945 XMM-Newton Chandra Araştırma Bulguları ve Tartışma NGC 4631 NGC 4631, geç tip sarmal (spiral) bir galaksidir. 7.6 Mpc uzaklığa ve neredeyse kenardan görünüme (i = 85 0 ) sahiptir (Tully, 1988). NGC 4631 de yıldız oluşumu yoğundur ve dev yıldız oluşum bölgelerine sahiptir. Merkez bölgesi
4 etrafında sıcak bir gaz diski bulunmakta ve galaksi düzleminde fazla sayıda HII bölgeleri görülmektedir (Vogler ve Pietsch, 1996). Radyo bölgesinde yapılan gözlemlerde, galaksinin manyetik alan çizgilerinin bu diske dik olduğu belirlenmiştir. Bu durumun güçlü kütle akışına neden olduğu düşünülmektedir (Read ve ark. 1997). Bu çalışmada NGC 4631 in XMM-Newton gözleminde tayf analizi için yeterli veriye sahip (merkez bölgesi hariç) 5 kaynak (XMM-1, 2, 3, 5 ve 6) incelenmiştir. Bu 5 kaynaklardan sadece 3 ü (XMM-1, 3 ve 6) Chandra gözleminde de görülebilmiştir. Galaksinin XMM-Newton EPIC RGB (Red Green Blue, Kırmızı Yeşil Mavi) ve Chandra görüntüsü Şekil 1 de verilmiştir. Seçilen kaynakların, XMM- Newton verileri kullanılarak elde edilen kısa dönemli ışık eğrileri Şekil 2 de verilmiştir. Çizelge 2 (XMM-Newton) ve Çizelge 3 de (Chandra), NGC 4631 de incelenen kaynakların X-ışın tayflarına en iyi uyum gösteren model parametreleri verilmiştir. XMM-1 ve XMM-2 kaynakları modeli ile en iyi uyumu göstermiştir ve kaynakların kısa dönemli ışık eğrilerinde belirgin değişkenlik görülmüştür. Kaynakların model parametrelerine, ışıma güçlerine ve zamansal değişkenlikleri dikkate alınarak bu kaynaklar UX bir kaynaklar sınıflandırılabilir. Tayfsal indisleri (Γ), Remillard ve McClintock (2006) tarafından düşük/sert (low/hard) durumdaki UX ler için belirlenmiş aralıkta (Γ ) olduğundani bu iki kaynağın düşük/sert durumda bir UX olduğu söylenebilir. kaynağının tayfı modeli ile en iyi uyumu göstermiştir. Kaynağın kısa dönemli ışık eğrisindeki belirgin değişkenlik, model parametreleri ve ışıma gücüne bakılarak UX olarak sınıflandırılabilir. Kaynağın sıcaklığının McClintock ve Remillard (2004) tarafından ısısal yüksek/yumuşak (thermal high/soft) durumda UX ler için belirlenmiş olan aralıkta (kt= ) bulunduğundan, ısısal yüksek/yumuşak durumunda bir UX kaynak olarak sınıflandırılabilir. Şekil 1. NGC 4631 galaksisinin XMM-Newton EPIC RGB (solda) ve Chandra (sağda) görüntüleri
5 Şekil 2. NGC 4631 de analiz edilen kaynakların kısa dönemli ışık eğrileri. XMM-5 kaynağının tayfı BBODY modeli ile en iyi uyumu göstermiştir ve kısa dönemli ışık eğrisinde belirgin değişkenliğe sahip olduğu görülmüştür. Kaynağın modelini ve düşük sıcaklığını (kt=0.07 ) dikkate alarak, XMM-5 i SSS olarak sınıflandırabiliriz. XMM-5 sahip olduğu yüksek ışıma gücü (~10 40 ) nedeniyle çok parlak SSS sınıfına girmektedir. XMM-6 kaynağının tayfı modeli ile en iyi uyumu göstermektedir. Kaynağın kısa dönemli ışık eğrisinde belirgin bir değişkenlik gözlenmiştir. Model parametrelerine ve kısa dönem değişkenlik özelliği dikkate alınarak bu kaynağı bir XRB olarak sınıflandırabiliriz. Çizelge 2. NGC 4631 galaksisinde incelenen kaynakların XMM-Newton verileri ile hesaplanan model parametreleri (N H : Hidrojen kolon yoğunluğu. Γ: Tayfsal indis. : Akı. : ışıma gücü) XMM-1 XMM-2 XMM-5 XMM-6 BBODY
6 Çizelge 3. NGC 4631 galaksisinde incelenen kaynakların Chandra verileri ile hesaplanan model parametreleri (N H : Hidrojen kolon yoğunluğu. Γ: Tayfsal indis. : Akı. : ışıma gücü) XMM-1 XMM NGC 4490/4485 NGC 4490 galaksisi bizden 7.8 Mpc uzaklıkta, sarmal bir galaksidir (Tully, 1988). Galaksinin diğer özellikleri Çizelge 4.2 de özetlenmiştir. Galaksinin kuzeyinde, yaklaşık 8 kpc uzağında etkileşimde olduğu küçük bir ikiz galaksi bulunmaktadır; NGC NGC 4485 düzensiz tipte bir galaksidir. NGC 4490/4485 sistemi yapısal olarak iyi bilinen Girdap (Whirlpool) sistemine (NGC 5194/5195) benzemektedir. NGC 4490/4485'in radyo ve uzak kızıl-ötesi bölgelerindeki gözlemlerinde yoğun yıldız oluşum bölgeleri belirlenmiştir (Roberts ve ark. 2002). Bu çalışmada NGC 4490/4485 in XMM-Newton ve Chandra gözlemlerinde merkez bölgesi hariç analiz için yeterli veriye sahip 4 kaynak (XMM-2, 3, 4 ve 5) incelenmiştir. Galaksinin XMM-Newton EPIC RGB ve Chandra görüntüleri Şekil 3 de verilmiştir. Seçilen kaynakların, XMM-Newton verileri kullanılarak elde edilen kısa dönemli ışık eğrileri Şekil 4 de verilmiştir. Şekil 3. NGC 4490/4485 galaksisinin XMM-Newton EPIC RGB (solda) ve Chandra (sağda) görüntüleri
7 Şekil 4. NGC 4490/4485 de analiz edilen kaynakların kısa dönemli ışık eğrileri Çizelge 4 (XMM-Newton) ve Çizelge 5 de (Chandra), NGC 4490/4485 de incelenen kaynakların X-ışın tayflarına en iyi uyum gösteren model parametreleri verilmiştir. XMM-2, 3 ve 4 kaynaklarının tayfları modeli ile XMM-5 kaynağının tayfı modeli ile en iyi uyumu göstermiştir. Kaynakların model parametleri, ışık eğrileri ve ışıma güçleri dikkate alınarak XMM-2, 3, 4 düşük/sert durumda UX ve XMM-5 ısısal yüksek/yumuşak durumda UX olarak sınıflandırılmıştır. Çizelge 4. NGC 4490/4485 galaksisinde incelenen kaynakların XMM-Newton verileri ile hesaplanan model parametreleri (N H : Hidrojen kolon yoğunluğu. Γ: Tayfsal indis. : Akı. : ışıma gücü) XMM-2 XMM-4 XMM
8 Çizelge 5. NGC 4490/4485 galaksisinde incelenen kaynakların Chandra verileri ile hesaplanan model parametreleri (N H : Hidrojen kolon yoğunluğu. Γ: Tayfsal indis. : Akı. : ışıma gücü) XMM-2 XMM-4 XMM NGC 4945 NGC 4945, 3.7 Mpc uzaklığa sahip sarmal tipte bir Seyfert 2 galaksisidir. Yakın kızılötesi gözlemleri, NGC 4945 in merkezinde optik bölgede gözlenemeyen çok yoğun yıldız oluşum bölgeleri bulunduğunu ortaya çıkarmıştır. Galaksinin merkeziyle çakışan çok parlak ve değişken sert bir X-ışın kaynağının belirlenmesi, NGC 4945 in merkezinde aktif bir çekirdek bulunduğunu doğrulamıştır. NGC 4945 bilinen Seyfert 2 galaksileri arasında en parlak çekirdeğe sahip galaksidir (Schurch ve ark. 2002). Bu çalışmada NGC 4945 galaksisinin XMM-Newton gözleminde yeterli veriye sahip (merkez bölgesi hariç) 6 kaynak (XMM-2, 3, 4, 5, 6 ve 7) incelenmiştir. Bu 6 kaynaktan sadece 4 kaynak (XMM-2, 3, 4 ve 6) Chandra gözleminde belirlenmiştir. Galaksinin XMM-Newton EPIC RGB ve Chandra görüntüleri Şekil 5 de verilmiştir. Seçilen kaynakların, XMM-Newton verileri kullanılarak elde edilen kısa dönemli ışık eğrileri Şekil 6 da verilmiştir. Şekil 5. NGC 4945 galaksisinin XMM-Newton EPIC RGB (solda) ve Chandra (sağda) görüntüleri
9 Şekil 5. NGC 4945 de analiz edilen kaynakların kısa dönemli ışık eğrileri Çizelge 6 (XMM-Newton) ve Çizelge 7 de (Chandra), NGC 4945 de incelenen kaynakların X-ışın tayflarına en iyi uyum gösteren model parametreleri verilmiştir. Model parametreleri, ışıma güçleri ve kısa dönemli ışık eğrileri dikkate alınarak XMM-2, 3, 4 kaynakları düşük/sert durumda UX; XMM-5, 6 ve 7 kaynakları XRB olarak sınıflandırılmıştır. Çizelge 6. NGC 4945 galaksisinde incelenen kaynakların XMM-Newton verileri ile hesaplanan model parametreleri (N H : Hidrojen kolon yoğunluğu. Γ: Tayfsal indis. : Akı. : ışıma gücü) XMM-2 XMM-4 XMM-5 XMM-6 XMM-7 BBODY
10 Çizelge 7. NGC 4945 galaksisinde incelenen kaynakların Chandra verileri ile hesaplanan model parametreleri (N H : Hidrojen kolon yoğunluğu. Γ: Tayfsal indis. : Akı. : ışıma gücü) XMM-2 XMM-4 XMM Sonuçlar ve Öneriler Sonuç olarak bu üç galaksinin XMM-Newton ve Chandra verileri kullanılarak yapılan noktasal X-ışın kaynak çalışmasında, toplam 15 kaynağın tayfsal ve zamansal analizleri yapıldı. Yapılan analizler sonucunda 10 kaynak UX, 4 kaynak XRB ve 1 kaynak SSS olarak sınıflandırıldı. Yeni nesil XMM-Newton ve Chandra uyduları sayesinde X-ışın astronomisinde Galaksi-ötesi nokta kaynakların çalışılması sonucunda bu kaynakların doğası, yaygın ışıma ve evrim konularında önemli ilerleme kaydedilmektedir. Gelecek nesil X-ışın teleskopu olarak hazırlanan erosita (extended Roentgen Survey with an Imaging Telescope Array) uydusu ile X-ışın astronomisinde henüz anlaşılamamış bir çok konunun daha ayrıntılı ele alınacağı beklenmektedir. Kaynaklar ASCHENBACH, B. ve ark., Imaging performance of the XMM-Newton X-Ray Telescopes. SPIE, 4012: READ, A. M. ve ark., ROSAT PSPC Observations of Nearby Spiral Galaxies - I. The Data. MNRAS, 286: ROBERTS, T. P. ve ark., A Chandra Observation of The Interacting Pair of Galaxies NGC 4485/4490. MNRAS, 337: SCHURCH, N. J. ve ark., High Resolution X-ray Imaging and Spectroscopy of The Core of NGC 4945 With XMM-Newton and Chandra. MNRAS, 335: TUY, R. B., Nearby Galaxies Catalogue. Cambridge University Press. VOGER, A., PIETSCH, W., ROSAT Observations of NGC A&A, 311: WEISSKOP ve ark., Chandra X-Ray Observatory (CXO): Overivew. SPIE, 4012:
YAKIN GALAKSİLERDE X-IŞIN KAYNAKLARININ XMM- NEWTON VE CHANDRA GÖZLEMLERİ
YAKIN GAAKSİERDE X-IŞIN KAYNAKARININ XMM- NEWTON VE CHANDRA GÖZEMERİ Hasan AVDAN 1, Şenay KAYACI 2, Aysun AKYÜZ 3 1 Çukurova Üniversitesi, en Bilimleri Enstitüsü, izik Anabilim dalı, Adana (eposta: avdan.hsn@gmail.com)
DetaylıNGC 5474 galaksisinde bulunan bir AXK nın optik karşılığı ve çevresinin araştırılması
NGC 5474 galaksisinde bulunan bir AXK nın optik karşılığı ve çevresinin araştırılması ŞENAY AVDAN 1,2, Hasan AVDAN 1,2, Aysun AKYÜZ 1,2, Nazım AKSAKER 2,3, Alexander VINOKUROV 4, Sergei FABRIKA 4 1 Çukurova
DetaylıÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Hasan AVDAN YAKIN GALAKSİLERDE X-IŞIN KAYNAKLARININ XMM-NEWTON VE CHANDRA GÖZLEMLERİ FİZİK ANABİLİM DALI ADANA, 2012 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
DetaylıYakın Galaksilerde Aşırı parlak X-ışın Kaynaklarının Optik Bölgede İncelenmesi
Yakın Galaksilerde Aşırı parlak X-ışın Kaynaklarının Optik Bölgede İncelenmesi ŞENAY AVDAN 1,2, Hasan AVDAN 1,2, Aysun AKYÜZ 1,2, Şölen BALMAN 3, Nazım AKSAKER 2,4, İnci AKKAYA ORALHAN 5, Alexander VINOKUROV
DetaylıAB Dor un Çoklu Dalgaboyu Gözlemleri
AB Dor un Çoklu Dalgaboyu Gözlemleri Erkan, N; Slee, O B; Budding, E; Johnston Hollitt, M Özet Bu çalışmada kapsamında AB Dor manyetik aktif çoklu yıldız dizgesi, Kasım 2006 ve Ocak 2007 tarihlerinde Avustralya
DetaylıAGN lerin. Korhan Yelkencİ 1, Ömür Çakırlı 2. İstanbul Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü
AGN lerin Tayfsal Olarak İncelenmesi Korhan Yelkencİ 1, Ömür Çakırlı 2 1 İstanbul Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü 2 Ege Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü 114F062 UAK 2016,
DetaylıIR/mm-altı ile YILDIZ OLUSUMU,
IR/mm-altı ile YILDIZ OLUSUMU, Umut A.Yıldız Ewine van Dishoeck, Lars Kristensen Universiteit Leiden Leiden Gözlemevi Türkiye'de IR Astronomisi ve Doğu Anadolu Gözlemevi Erzurum, Türkiye, Nisan 2, 2011
DetaylıGalaksiler kütle çekimiyle birbirine bağlı yıldızlar ile yıldızlar arası gaz ve tozdan oluşan yapılardır.
Galaksiler Galaksiler kütle çekimiyle birbirine bağlı yıldızlar ile yıldızlar arası gaz ve tozdan oluşan yapılardır. Galaksilerin barındırdığı yıldızlar ortak bir çekim merkezi çevresindeki yörüngelerde
DetaylıRADYO ASTRONOMİ. Nazlı Derya Dağtekin
RADYO ASTRONOMİ Nazlı Derya Dağtekin Elektromagnetik Işıma Işık dalgası, foton yada radyasyon olarak bilinen, kütlesiz enerji paketçikleridir. Radyasyonun doğası onun dalga boyu ve/veya frekansı ve/veya
DetaylıÇĐFT YILDIZLAR. Serdar Evren Astronomiye Giriş II
ÇĐFT YILDIZLAR Serdar Evren Astronomiye Giriş II - 2008 ÇĐFT YILDIZLARIN BULUNUŞU Çift yıldız terimi ilk defa Claudius Ptolemy tarafından υ1 ve υ2 Sagittarii yıldızları için kullanılmıştır. Açısal ayrıklığı
DetaylıGÖKYÜZÜ GÖZLEM TEKNİKLERİ EMRAH KALEMCİ
GÖKYÜZÜ GÖZLEM TEKNİKLERİ EMRAH KALEMCİ SABANCI ÜNİVERSİTESİ Giriş Uzaydaki cisimleri nasıl algılarız Elektromanyetik tayf ve atmosfer Yer gözlemleri Gözle görünür (optik) bölge Radyo bölgesi Uzay gözlemleri
DetaylıAST404 GÖZLEMSEL ASTRONOMİ HAFTALIK UYGULAMA DÖKÜMANI
AST404 GÖZLEMSEL ASTRONOMİ HAFTALIK UYGULAMA DÖKÜMANI Öğrenci Numarası: I. / II. Öğretim: Adı Soyadı: İmza: HAFTA 08 1. KONU: TAYFSAL GÖZLEM 1 2. İÇERİK Doppler Etkisi Kirchhoff Yasaları Karacisim Işınımı
DetaylıNGC 225 KÜMESİNİN CCD UBVRI FOTOMETRİK GÖZLEMLERİ
NGC 225 KÜMESİNİN CCD UBVRI FOTOMETRİK GÖZLEMLERİ Z. Funda BOSTANCI 1, Tansel AK 2, Tolga GÜVER 1, Selçuk BİLİR 2, Serap AK 2, Talar YONTAN 2, Zeki EKER 3 1 Sabancı Üniversitesi, Mühendislik ve Doğa Bilimleri
DetaylıKROMOSFERĠK YARI AKTĠF BĠR BÖLGEDE GÖZLENEN ĠNCE YAPILARDAKĠ PLAZMA HAREKETLERĠ
KROMOSFERĠK YARI AKTĠF BĠR BÖLGEDE GÖZLENEN ĠNCE YAPILARDAKĠ PLAZMA HAREKETLERĠ Asuman GÜLTEKĠN İstanbul Üniversitesi, Fen Fakültesi, Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü,3119 Üniversite asumang@istanbul.edu.tr
DetaylıGüneş sistemi içersinde; Güneş, 8 gezegen, asteroidler, kuyruklu yıldızlar, meteorlar, cüce gezegenler,uydular vardır.
Güneş sistemi içersinde; Güneş, 8 gezegen, asteroidler, kuyruklu yıldızlar, meteorlar, cüce gezegenler,uydular vardır. Güneş Sistemi Nasıl Oluştu? Güneş Lekeleri Güneş lekeleri, manyetik alan düzensizliği
DetaylıKaranlık Madde Karanlık Enerji. Sabancı Üniversitesi
Görünmeyeni Anlamak II Karanlık Madde Karanlık Enerji Emrah Kalemci Sabancı Üniversitesi Karanlık madde nedir? Işıma yapmayan, an elektromanyetik etik dalgalarla (tüm frekanslarda) etkileşime girmeyen,
DetaylıSU Lise Yaz Okulu. Samanyolu ve Diğer Gökadalar
SU Lise Yaz Okulu Samanyolu ve Diğer Gökadalar Samanyolu Gökadamız kendi kütleçekimi al1nda dengeli, milyarlarca yıldız, gaz ve tozdan oluşan bir yapıdır. Biz gökadamızı gökyüzünde bir kolon halinde görürüz.
DetaylıSamanyolu ve Gökadalar. Emrah Kalemci Sabancı Üniversitesi
Samanyolu ve Gökadalar Emrah Kalemci Sabancı Üniversitesi Samanyolu Gökadamız kendi kütleçekimialtında milyarlarca yıldız, gaz ve tozdan oluşan bir yapıdır. Biz gökadamızı gökyüzünde bir kolon halinde
DetaylıGÖKADAMIZ SAMANYOLU GÖKADASI
GÖKADAMIZ SAMANYOLU GÖKADASI Gökadalar kütle çekimi ile birbirine bağlı yıldızlar, yıldızlararası gaz ve toz, plazma ve karanlık maddeden oluşan düzeneklerdir. Gökadaların barındırdığı birkaç milyon cüce
DetaylıSU Lise Yaz Okulu. Karanlık Madde
SU Lise Yaz Okulu Karanlık Madde Gökadamızın kütle dağılımı Diskteki yıldızlar merkez etra0nda Kepler yörüngelerinde dolaş9kları için gökada diskinin Kütlesi yıldızların hareke< incelenerek bulunabilir.
DetaylıANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN FAKÜLTESİ ASTRONOMİ VE UZAY BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ÖZEL KONU ANDROMEDA GALAKSİSİ
ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN FAKÜLTESİ ASTRONOMİ VE UZAY BİLİMLERİ BÖLÜMÜ ÖZEL KONU ANDROMEDA GALAKSİSİ ASLI ELMASLI 98050001 DANIŞMAN DR.BİROL GÜROL ANKARA-2001 İÇİNDEKİLER Sayfa 1. Önsöz...i 2. Giriş...ii
DetaylıAST202 Astronomi II. Arş. Gör. Dr. Tolgahan KILIÇOĞLU
AST202 Astronomi II Arş. Gör. Dr. Tolgahan KILIÇOĞLU 1. Bölüm Uzay, zaman ve ışık Zaman Çizgisi Boyutsuz «nokta» Zaman Çizgisi 1 Boyut «çizgi» Zaman Çizgisi 2 Boyut «düzlem» Zaman Çizgisi 2 Boyut «düzlem»
DetaylıYıldızların: Farklı renkleri vardır. Bu, onların farklı sıcaklıklarda olduklarını gösterir. Daha sıcak yıldızlar, ömürlerini daha hızlı tüketirler.
Yıldızların Hayatı Yıldızların: Farklı renkleri vardır Bu, onların farklı sıcaklıklarda olduklarını gösterir Daha sıcak yıldızlar, ömürlerini daha hızlı tüketirler. Yıldız Oluşum Bölgeleri Evren, yıldız
DetaylıCHANDRA GÖZLEMLERİ İLE BELİRLENEN BAZI AKTIF GALAKSİ ÇEKİRDEKLERİN HST GÖZLEMLERİNDE İNCELENMESİ*
1 CHANDRA GÖZLEMLERİ İLE BELİRLENEN BAZI AKTIF GALAKSİ ÇEKİRDEKLERİN HST GÖZLEMLERİNDE İNCELENMESİ* Examining Hst Observations Of Some Active Galactic Nuclei That Detected With Chandra Observations* Aysun
DetaylıGÜNEġ BENZERĠ ÇĠFT YILDIZLARIN FOTOMETRĠK ÇÖZÜMÜ
Güneş ve Güneş Benzeri Yıldızlar Sempozyumu - İstanbul GÜNEġ BENZERĠ ÇĠFT YILDIZLARIN FOTOMETRĠK ÇÖZÜMÜ Mehmet TANRIVER Erciyes Üniversitesi, Fen Fakültesi, Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü mtanriver@erciyes.edu.tr
DetaylıORTA DOĞU TEKNÎK ÜNtVERSİ "ESİ ASTRONOMİ VE UZAY BİLİMLERİ ÇALIŞMALARI. P.rof. Dr. Dilhan Eryurt
ORTA DOĞU TEKNÎK ÜNtVERSİ "ESİ ASTRONOMİ VE UZAY BİLİMLERİ ÇALIŞMALARI P.rof. Dr. Dilhan Eryurt O.O.T.O. Fizik Bölümü Astrofizik Anabillm Dalı Başkanı 1956 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesinin kurulması
DetaylıUAK Ulusal Astronomi Kongresi Erzurum 5-9 Eylül TÜRKSAT Gözlemevinde Gerçekleştirilen GEO Kuşak Uydu Gözlem Faaliyetleri
UAK-2016 20. Ulusal Astronomi Kongresi Erzurum 5-9 Eylül 2016 TÜRKSAT Gözlemevinde Gerçekleştirilen GEO Kuşak Uydu Gözlem Faaliyetleri SUNUM İÇERİĞİ Türksat Gözlemevi Uzay Trafiği Türksat Uyduları GEO
DetaylıYILDIZLARARASI ORTAM. Serdar Evren Astronomiye Giriş II
YILDIZLARARASI ORTAM Serdar Evren Astronomiye Giriş II - 2008 Samanyolu gibi bir gökadadaki yıldızlar arasında ortalama 2-3 parsek uzaklık vardır. Yıldızlar arasındaki uzay yayılmış madde ile doludur.
DetaylıGalaksiler. Doç. Dr. Tolga GÜVER
Galaksiler Doç. Dr. Tolga GÜVER Kümelerin Dinamik Kütleleri Galaksi kümeleri için bir dinamik zaman ölçeği tanımlayalım : Kümelerin Dinamik Kütleleri Galaksi kümeleri için bir dinamik zaman ölçeği tanımlayalım
DetaylıV776 HER Yıldızına Ait Tayf Çizgilerinde Eşdeğer Genişlik Değişiminin İncelenmesi. Hande GÜRSOYTRAK Birol GÜROL
V776 HER Yıldızına Ait Tayf Çizgilerinde Eşdeğer Genişlik Değişiminin İncelenmesi Hande GÜRSOYTRAK Birol GÜROL Kimyasal Tuhaf (Peküler) Yıldızlar Sıradışı metal bollukları Genellikle sıcak, anakol yıldızlarıdır.
DetaylıKütle Aktarımı Yapan İki İlginç X-ışını Atarcası: GX 1+4 ve SXP 1062
Kütle Aktarımı Yapan İki İlginç X-ışını Atarcası: GX 1+4 ve SXP 1062 Sıtkı Çağdaş İnam 1, Muhammed Miraç Serim 2, Şeyda Şahiner 2, Danjela Çerri- Serim 2, Altan Baykal 2 1 Başkent Üniversitesi Mühendislik
DetaylıGÖKADAMIZ SAMANYOLU. Serdar Evren Astronomiye Giriş II
GÖKADAMIZ SAMANYOLU Serdar Evren Astronomiye Giriş II - 2008 Samanyolu Samanyolu nun açık ve Ay sız bir gecede gökyüzünde görülen çok sayıda yıldızdan oluşmuş bir bant yapı olduğu 17. yüzyılın başından
DetaylıKUTUP IŞINIMI AURORA. www.astrofotograf.com
KUTUP IŞINIMI AURORA www.astrofotograf.com Kutup ışıkları, ya da aurora, genellikle kutup bölgelerinde görülen bir gece ışımasıdır. Aurora, gökyüzündeki doğal ışık görüntüleridir. Genelde gece görülen
DetaylıX Işın Çiftleri Bir x-ışın çiftinin ışınım özelliklerini belirleyen faktörler
X Işın Çiftleri X Işın Çiftleri Bir x-ışın çiftinin ışınım özelliklerini belirleyen faktörler Baş yıldızın bir kara delik mi yoksa bir nötron yıldızı mı olduğu Eğer bir nötron yıldızı ise manyetik alanının
DetaylıTürkiye de Astronomi, Astrofizik ve Uzay Bilimleri Çalışmalarının Bugünü ve Geleceği
Türkiye de Astronomi, Astrofizik ve Uzay Bilimleri Çalışmalarının Bugünü ve Geleceği İstanbul Üniversitesi, Fen Fakültesi, Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü 14-15 Mayıs 2008 A.Talat SAYGAÇ Türkiye de
DetaylıYILDIZLARARASI ORTAMIN İYONLAŞMIŞ HİDROJEN BÖLGELERİNİN RTT150-DEFPOS İLE DETAYLI OLARAK İNCELENMESİ *
YILDIZLARARASI ORTAMIN İYONLAŞMIŞ HİDROJEN BÖLGELERİNİN RTT150-DEFPOS İLE DETAYLI OLARAK İNCELENMESİ * Detailed Investigations Of Ionised Hydrogen Regions Of Interstellar Medium With RTT150-DEFPOS * Nazım
DetaylıHubble Gökada Sınıflaması. Coma Gökada Kümesi
Hubble Gökada Sınıflaması Coma Gökada Kümesi Hubble Gökada Sınıflaması Sarmal gökadalar: Bileşenleri Samanyolu nda olduğu gibi: disk, çekirdek, halo, şişkin bölge ve sarmal kollar Hubble Gökada Sınıflaması
DetaylıDEV GEZEGENLER. Mars ın dışındaki dört büyük gezegen dev gezegenler grubunu oluşturur.
DEV GEZEGENLER DEV GEZEGENLER Mars ın dışındaki dört büyük gezegen dev gezegenler grubunu oluşturur. Bunlar sırasıyla Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün gezegenleridir. Bunların kütle ve yarıçapları yersel
DetaylıDAG PROJESİ ÇERÇEVESİNDE GALAKSİ DIŞI ASTRONOMİ ÇALIŞMALARI İÇİN BİRKAÇ ÖRNEK
DAG PROJESİ ÇERÇEVESİNDE GALAKSİ DIŞI ASTRONOMİ ÇALIŞMALARI İÇİN BİRKAÇ ÖRNEK Sinan ALİŞ, Korhan YELKENCİ İstanbul Üniversitesi, Fen Fakültesi, Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü, 34119 Beyazıt, İstanbul
DetaylıANKARA ÜNİVERSİTESİ RASATHANESİ. Evrende Neler Var?
ANKARA ÜNİVERSİTESİ RASATHANESİ Evrende Neler Var? Astronomi: Evrende Neler Var? İnsan Evren in Merkezinde Değildir. Astrofizik: Yıldızlar Nasıl Işıyor? Doğa Yasaları Her Yerde Aynıdır. Gözümüzün derinlik
DetaylıYıldızımız GÜNEŞ. Serdar Evren. Ege Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü
Yıldızımız GÜNEŞ Serdar Evren Ege Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü e-konferans: 13 Nisan 2016 Bolu İl Milli Eğitim Müdürlüğü Bilime Yolculuk Projesi Amaterasu, Japon Güneş Tanrıçası Arinna,
DetaylıKütlesel çekim kuvveti nedeniyle cisimler bir araya gelme eğilimi gösterirler, birbirlerine
Türkçe Özet Doğayı araştırmamız çevremizde gördüklerimizle başlar. Onların yapı taşlarını merak ederiz ve biyoloji ile kimyada olduğu gibi mümkün olduğunca küçük ölçeklere inmeye çalışırız. Ancak bu araştırmanın
DetaylıTÜRKİYE NİN BİTKİ ÖRTÜSÜ DEĞİŞİMİNİN NOAA UYDU VERİLERİ İLE BELİRLENMESİ*
TÜRKİYE NİN BİTKİ ÖRTÜSÜ DEĞİŞİMİNİN NOAA UYDU VERİLERİ İLE BELİRLENMESİ* Determination the Variation of The Vegetation in Turkey by Using NOAA Satellite Data* Songül GÜNDEŞ Fizik Anabilim Dalı Vedat PEŞTEMALCI
DetaylıYıldızlara gidemeyiz; sadece onlardan gelen ışınımı teleskopların yardımıyla gözleyebilir ve çözümleyebiliriz.
Yıldızlara gidemeyiz; sadece onlardan gelen ışınımı teleskopların yardımıyla gözleyebilir ve çözümleyebiliriz. Işık genellikle titreşen elektromanyetik dalga olarak düşünülür; bu suda ilerleyen dalgaya
DetaylıASTROFİZİĞE GİRİŞ. Şekil 1. Elektromanyetik tayf türleri
ASTROFİZİĞE GİRİŞ 1. Elektromanyetik Tayf Elektromanyetik dalgalar birbirlerine dik ve eş güdümlü hareket elektrik ve manyetik alanlardan oluşur. Elektromanyetik dalgalara verilebilecek en iyi örnek gözümüzün
DetaylıAST404 GÖZLEMSEL ASTRONOMİ HAFTALIK UYGULAMA DÖKÜMANI
AST404 GÖZLEMSEL ASTRONOMİ HAFTALIK UYGULAMA DÖKÜMANI Öğrenci Numarası: I. / II. Öğretim: Adı Soyadı: İmza: HAFTA 02 1. KONU: KOORDİNAT SİSTEMLERİ 2. İÇERİK Küresel Koordinat Sistemleri Coğrafi Koordinat
DetaylıGÜNEŞİN ELEKTROMANYETİK SPEKTRUMU
GÜNEŞİN ELEKTROMANYETİK SPEKTRUMU Güneş ışınımı değişik dalga boylarında yayılır. Yayılan bu dalga boylarının sıralı görünümü de güneş spektrumu olarak isimlendirilir. Tam olarak ifade edilecek olursa;
DetaylıKadri Yakut 08.03.2012
Kadri Yakut 08.03.2012 TEŞEKKÜR Lisans Kara Delikler Eser İş (2009-2010) Büyük Kütleli Kara Delikler Birses Debir (2010-2011) Astrofiziksel Kara Deliklerin Kütlelerinin Belirlenmesi Orhan Erece (2010-2011)
DetaylıYıldızlardan Yıldızsılara. Test 1 in Çözümleri
43 Yıldızlardan Yıldızsılara Test in Çözüleri. Tabloda verilen bilgilerin taaı doğrudur. Ancak bu sınava giren öğrenci III ve V nuaralı doğru bilgileri yanlış işaretleiştir. Bu nedenle sınavdan 60 puan
DetaylıŞekil 1: Güneş ve yüzeyindeki lekeler. Şekil 2: Uydumuz Ay ve kraterleri.
Güneş ile birlikte etrafında dolanan gezegenler ve uydular, günümüzden yaklaşık 4.5 milyar yıl önce, gökadamız Samanyolu nun sarmal kollarındaki gaz ve toz bulutlarından oluşmuştur. Oluşan bu gezegenlerden
DetaylıEBELİKTE TEMEL KAVRAM VE İLKELER. Giriş Dersi. Prof. Dr. Sibel ERKAL İLHAN
EBELİKTE TEMEL KAVRAM VE İLKELER Giriş Dersi Prof. Dr. Sibel ERKAL İLHAN Dersin Amacı Öğrenciye ebelik mesleğini tanıtarak, mesleğin temel kavramları ve ilkeleri, bu kavram ve ilkelerin ebelikteki önemi
DetaylıH-R DİYAGRAMI. Bir yıldızın Hertzsprung-Russell diyagramındaki yeri biliniyorsa, o yıldızın;
H-R DİYAGRAMI Bir yıldızın Hertzsprung-Russell diyagramındaki yeri biliniyorsa, o yıldızın; Etkin Sıcaklığı Renk ölçeği Tayf Türü Işınım sınıfı Toplam ışınım gücü Mutlak parlaklığı Yüzey çekim ivmesi Uzaklığı
DetaylıÖrten Wolf-Rayet Sistemlerinin Uzun Dönemli Işık Değişimi
Örten Wolf-Rayet Sistemlerinin Uzun Dönemli Işık Değişimi İbrahim Aköz, Kadri Yakut Ege Üniversitesi, Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü 20. Ulusal Astronomi Kongresi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum 5-9
DetaylıTÜBİTAK TUG RTT150 ve T100 Gaia Gözlemlerindeki Bazı Kataklismik Değişen Adaylarının Işık Eğrileri
TÜBİTAK TUG RTT150 ve T100 Gaia Gözlemlerindeki Bazı Kataklismik Değişen Adaylarının Işık Eğrileri Hasan H. Esenoğlu 1, Almaz Galeev 2, 3, Niyaz Nuryev 3 1 İstanbul Üniversitesi, Fen Fakültesi, Astronomi
DetaylıKÜMELER. Serdar Evren Astronomiye Giriş II
KÜMELER Serdar Evren Astronomiye Giriş II - 2008 AÇIK YILDIZ KÜMELERĐ Gökadamızdaki yıldızların çoğu uzayda gelişigüzel dağılmışlardır. Takımyıldızların şekilleri basit bir perspektif etkisi sonucu belirlenmiştir.
DetaylıGIP Teorileri. Gama-Işın Patlamaları, Evrenin her yönünde yaklaşık her gün olan, Sadece birkaç saniye ya da birkaç on saniye süren
23/10/2003 GIP Teorileri Hazırlayan : Tolga Güver Gama-Işın Patlamaları, Evrenin her yönünde yaklaşık her gün olan, Sadece birkaç saniye ya da birkaç on saniye süren Ve ~10 51 erg lik enerjileri ile evrenin
DetaylıDünya ve Uzay Test Çözmüleri. Test 1'in Çözümleri. 5. Ay'ın atmosferi olmadığı için açık hava basıncı yoktur. Verilen diğer bilgiler doğrudur.
5 ve Uzay Test Çözmüleri Test 'in Çözümleri 5. Ay'ın atmosferi olmadığı için açık hava basıncı yoktur.. Gezegenlerin Güneş'e olan uzaklıkları sırasıyla; Merkür, Venüs,, Mars, Jupiter, Sütarn, Uranıs ve
DetaylıAST404 Gözlemsel Astronomi Yıldızların Uzaklıkları 1. Trigonometrik Paralaks 2. Tayfsal Paralaks Trigonometrik Paralaks Trigonometrik Paralaks tan π = gözlemcilerin arasındaki uzaklık / köprünün uzunluğu
DetaylıKozmik ışınların kaynağı: Cosmic rays are charced energetic, i.e. very high speed, particles originating from deep space objects such as supernova
KOZMİK IŞINLAR Kozmik ışınların kaynağı: Cosmic rays are charced energetic, i.e. very high speed, particles originating from deep space objects such as supernova explosions, active galactic nuclei. İçerikleri;
DetaylıAST404 GÖZLEMSEL ASTRONOMĐ ÇĐFT YILDIZLAR
AST404 GÖZLEMSEL ASTRONOMĐ ÇĐFT YILDIZLAR jhfdssjf Yıldızlar, yıldızlar arası gaz ve toz bulutlarından gruplar halinde oluşurlar. Bu gruplardaki yıldızlar bazen çift veya çoklu olarak meydana gelirler.
DetaylıIşınım Kaynakları İçin Benzetim Programları I: SPECTRA
Işınım Kaynakları İçin Benzetim Programları I: SPECTRA Yrd. Doç. Dr. Zafer Nergiz Niğde, Fizik Bölümü 1 Yüklü Parçacıklarda Işıma İvmeli hareket yapan yüklü parçacıklar ışıma meydana getirirler. Antenlerde
DetaylıDENEB (α Cyg) YILDIZININ TUG COUDÉ ECHÉLLE TAYFLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ ÖZET
DENEB (α Cyg) YILDIZININ TUG COUDÉ ECHÉLLE TAYFLARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ Özgür BAŞTÜRK 1, Selim O. SELAM 1, Berahitdin ALBAYRAK 1 ÖZET Bu çalışmada, tayfsal olarak oldukça yoğun çalışılmış ve A-türü
DetaylıHüsne Dereli was supported by the Erasmus Mundus Joint Doctorate Program by Grand Number from the EACEA of the European Commission
Düşük-Parlaklıklı Ardalan (LLA) Gama-Işın Patlamalarının (GRB lerin) Özellikleri Hüsne Dereli 1 M. Boër 1, B. Gendre 1, L. Amati 2 S. Dichiarai 3 1) ARTEMIS (CNRS, OCA, UNS); Nice, Fransa, email: husnedereli@gmail.com
DetaylıÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Şükriye CİHANGİR GALAKSİ-ÖTESİ SÜPERNOVA KALINTILARININ OPTİK BÖLGEDE ARAŞTIRILMASI FİZİK ANA BİLİM DALI ADANA-2011 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
DetaylıSevim Yasemin ÇİÇEKLİ 1, Coşkun ÖZKAN 2
1078 [1025] LANDSAT 8'İN ADANA SEYHAN BARAJ GÖLÜ KIYI ÇİZGİSİNİN AYLIK DEĞİŞİMİNİN BELİRLENMESİNDE KULLANILMASI Sevim Yasemin ÇİÇEKLİ 1, Coşkun ÖZKAN 2 1 Arş. Gör., Erciyes Üniversitesi, Harita Mühendisliği
DetaylıEGE ÜNİVERSİTESİ GÖZLEMEVİ TELESKOPLARIYLA KROMOSFERİK AKTİF YILDIZ GÖZLEMLERİ
EGE ÜNİVERSİTESİ GÖZLEMEVİ TELESKOPLARIYLA KROMOSFERİK AKTİF YILDIZ GÖZLEMLERİ Hasan Ali DAL Ege Üniversitesi, Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü, 35100, Bornova İzmir (e-posta: ali.dal@ege.edu.tr) Özet:
DetaylıYıldızların uzaklıkları ve uzay hareketleri Zeki Aslan
Yıldızların uzaklıkları ve uzay hareketleri Zeki Aslan Çıplak gözle ya da teleskopla yıldızlara ve diğer gök cisimlerine bakarak onların gerçek parlaklıklarını ve gerçek büyüklüklerini algılayamayız. Nesnenin
DetaylıYıldız Ötegezegen Sistemleri & Atmosferleri. F. Soydugan Ç.O.M.Ü. Fizik Bölümü & Astrofizik Araştırma Merkezi
Yıldız Ötegezegen Sistemleri & Atmosferleri F. Soydugan Ç.O.M.Ü. Fizik Bölümü & Astrofizik Araştırma Merkezi Öte-Gezegenli Yıldızlar Bulunan yaklaşık 2000. Beklenen milyonlarca! Hubble Science Briefing
DetaylıGezegenli Yıldızların Asterosismik İncelenmesi
Gezegenli Yıldızların Asterosismik İncelenmesi Dr. Cenk KAYHAN Ege Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri İSTEK Belde Okulları Bilim Merkezi 6 Eylül 2018 İçerik Gezegen Keşifleri Titreşim gösteren yıldızlar
DetaylıBOĞAZİÇİ UNIVERSITY KANDİLLİ OBSERVATORY and EARTHQUAKE RESEARCH INSTITUTE GEOMAGNETISM LABORATORY
Monthly Magnetic Bulletin May 2015 BOĞAZİÇİ UNIVERSITY KANDİLLİ OBSERVATORY and EARTHQUAKE RESEARCH INSTITUTE GEOMAGNETISM LABORATORY http://www.koeri.boun.edu.tr/jeomanyetizma/ Magnetic Results from İznik
DetaylıGÜNEŞİMİZ. Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi
GÜNEŞİMİZ Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi Genel Özellikleri Çapı ~ 700000 km Yer in çapının 109 katı Kütlesi: 1.99x10 33 gram Yer in kütlesinin 333000 katı Gaz yapılıdır (Ort. yoğunluk = 1.4 g/cm
DetaylıYÜKSEK LİSANS TEZİ BAZI DÜŞÜK KÜTLELİ X-IŞIN ÇİFTLERİNİN UYDU VERİLERİNİN ANALİZİ. Tolga GÜVER. Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ BAZI DÜŞÜK KÜTLELİ X-IŞIN ÇİFTLERİNİN UYDU VERİLERİNİN ANALİZİ Tolga GÜVER Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı Danışman Prof. Dr.
DetaylıQUANTILE REGRESYON * Quantile Regression
QUANTILE REGRESYON * Quantile Regression Fikriye KURTOĞLU İstatistik Anabilim Dalı Olcay ARSLAN İstatistik Anabilim Dalı ÖZET Bu çalışmada, Lineer Regresyon analizinde kullanılan en küçük kareler yöntemine
DetaylıBEYAZ CÜCELER, C CELER, NÖTRON YILDIZLARI VE KARADELİKLER
BEYAZ CÜCELER, C CELER, NÖTRON YILDIZLARI VE KARADELİKLER KLER BEYAZ CÜCELER, NÖTRON YILDIZLARI VE KARADELİKLER, EVRİMLERİNİN SON SAFHALARINDA OLAN YILDIZLARDIR. BİR YILDIZ ANAKOLDAKİ EVRİMİ BOYUNCA, ÇEKİRDEĞİNDEKİ
DetaylıElektromanyetik Işıma Electromagnetic Radiation (EMR)
Elektromanyetik Işıma Electromagnetic Radiation (EMR) Elektromanyetik ışıma (ışık) bir enerji şeklidir. Işık, Elektrik (E) ve manyetik (H) alan bileşenlerine sahiptir. Light is a wave, made up of oscillating
Detaylı- 1 - ŞUBAT KAMPI SINAVI-2000-I. Grup. 1. İçi dolu homojen R yarıçaplı bir top yatay bir eksen etrafında 0 açısal hızı R
- - ŞUBT KMPI SINVI--I. Grup. İçi dolu omojen yarıçaplı bir top yatay bir eksen etrafında açısal ızı ile döndürülüyor e topun en alt noktası zeminden yükseklikte iken serbest bırakılıyor. Top zeminden
DetaylıÜNİTE 7 : GÜNEŞ SİSTEMİ VE ÖTESİ UZAY BİLMECESİ
ÖĞRENME ALANI : DÜNYA VE EVREN ÜNİTE 7 : GÜNEŞ SİSTEMİ VE ÖTESİ UZAY BİLMECESİ A GÖK CİSİMLERİNİ TANIYALIM (5 SAAT) 1 Uzay ve Evren 2 Gök Cismi 3 Yıldızlar 4 Güneş 5 Takım Yıldızlar 6 Kuyruklu Yıldızlar
DetaylıGalaksi Grupları ve Kümeleri
Galaksi Grupları ve Kümeleri 1- Yerel Galaksi Grupları 2- Galaksi Kümeleri 3- Kütle Tahminleri 4- Ölçeklendirme İlişkileri 5- X-Işın Radyasyonu 6- Maddenin Geniş Ölçekli Dağılımı 7- Kümelerin Oluşumu ve
DetaylıDOĞU ANADOLU GÖZLEMEVĐ
DOĞU ANADOLU GÖZLEMEVĐ 7-13 ŞUBAT 2010 TÜRKĐYE BĐLGĐLENDĐRME GÖRÜŞMELERĐ ĐSTANBUL ANTALYA ĐZMĐR ANKARA ÇANAKKALE Neden IR? IR, günümüz görsel astronominin, astrofiziğin ve hatta kozmolojinin onyıllardır
DetaylıTÜRKİYEDE İLK YAKIN KIRMIZIÖTE GÖZLEMLER
TÜRKİYEDE İLK YAKIN KIRMIZIÖTE GÖZLEMLER Sacit ÖZDEMİR, Ceren YILDIRIM, H. Gökhan GÖKAY Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü, Tandoğan, Ankara (e-posta: sozdemir@ankara.edu.tr)
DetaylıBize En Yakın Yıldız. Defne Üçer 30 Nisan 2011
Bize En Yakın Yıldız GÜNEŞ Defne Üçer 30 Nisan 2011 Sayılar sayılar Güneş Kütlesi = 300.000 Dünya Kütlesi Güneş çapı = 110 Dünya çapı Güneş yoğunluğu = Dünya yoğunluğu/4 Güneş Uzaklık= 1 Astronomik Birim
DetaylıBilimsel Gerekçeler Işığında DAG Teleskobu için Düşünülen Olası Odak Düzlemi Aygıtları ve İşbirlikleri
Bilimsel Gerekçeler Işığında DAG Teleskobu için Düşünülen Olası Odak Düzlemi Aygıtları ve İşbirlikleri Sinan Aliş salis@istanbul.edu.tr Mehtap Özbey Arabacı, Sinan Kaan Yerli, Cahit Yeşilyaprak, Tolga
DetaylıASTRONOMİ II 8. KONU: Tayfsal Sınıflama
ASTRONOMİ II 8. KONU: Tayfsal Sınıflama Hazırlayan: Doç. Dr. Tolgahan KILIÇOĞLU Dikkat: Bu ders notu dersin tamamını içermez! 8.3 Boltzmann ve Saha Kanunları 8.3.1 Boltzmann Kanunu Boltzmann kanunu bir
DetaylıSEÇİLMİŞ YARI DÜZENLİ DEĞİŞENLERİN GÖZLEMİ
SEÇİLMİŞ YARI DÜZENLİ DEĞİŞENLERİN GÖZLEMİ Ahmet DEVLEN 1, Tuncay ÖZDEMİR 2, Varol KESKİN 1, Zeki ASLAN 3 1 Ege Üniversitesi, Fen Fakültesi, Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü İzmir ahmet.devlen@ege.edu.tr
DetaylıA UNIFIED APPROACH IN GPS ACCURACY DETERMINATION STUDIES
A UNIFIED APPROACH IN GPS ACCURACY DETERMINATION STUDIES by Didem Öztürk B.S., Geodesy and Photogrammetry Department Yildiz Technical University, 2005 Submitted to the Kandilli Observatory and Earthquake
DetaylıUzaydaki Gözümüz Neler Görüyor? Hubble ın Gözüyle
Uzaydaki Gözümüz Neler Görüyor? Hubble ın Gözüyle Gökbilim, en eski bilimlerdendir. Sonsuz bir laboratuvarda yapılır. Ne var ki, bir gökbilimci, ilgi alanını oluşturan gökcisimleri üzerinde genellikle
DetaylıÇİNKO KATKILI ANTİBAKTERİYEL ÖZELLİKTE HİDROKSİAPATİT ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU
ÇİNKO KATKILI ANTİBAKTERİYEL ÖZELLİKTE HİDROKSİAPATİT ÜRETİMİ VE KARAKTERİZASYONU SÜLEYMAN ÇINAR ÇAĞAN MERSİN ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ ANA BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ
DetaylıSU Lise Yaz Okulu Kozmoloji ve Evren
SU Lise Yaz Okulu Kozmoloji ve Evren Dr. Emrah Kalemci Kozmoloji ye Giriş Kozmoloji Neyi Amaçlar? Evrende neredeyiz? Evren ne kadar büyük? Evren ne zaman oluştu? Evren nasılevrimleşti ve sonu ne olacak?
DetaylıİZOKRONLAR İLE YAŞ TAYİNİ NURTEN FİLİZ
T.C. ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNIVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ FİZİK ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS SEMİNERİ İZOKRONLAR İLE YAŞ TAYİNİ NURTEN FİLİZ DANIŞMAN Prof. Dr. Zeki EKER İzokronlar ile Yaş Tayini
DetaylıTÜRKiYE ULUSAL RADYO ASTRONOMi GöZLEMEVi (TURAG): TÜRKİYE İÇİN RADYO TELESKOP
TÜRKiYE ULUSAL RADYO ASTRONOMi GöZLEMEVi (TURAG): TÜRKİYE İÇİN RADYO TELESKOP Fahri Öztürk (Tübitak UZAY) İbrahim Küçük (Erciyes Ünv.), Umut Yıldız (NASA/JPL), Selçuk Topal (Oxford Unv.), Elif Beklen (SDU/NRAO),
DetaylıCoğrafya X-Robots-Tag: otherbot: noindex, nofollow
Yazı İçerik Güneş Nedir? Güneşin Büyüklüğü Güneşin Bileşimi Güneşin İç Yapısı A) Çekirdek B) Radiyatif Bölge C) Konvektif Bölge Güneşin Yüzeyi (Fotosfer) Fotosferin Özellikleri Güneş Atmosferi Kromosfer
DetaylıUYDU KAR ÜRÜNÜ VERİLERİYLE TÜRKİYE İÇİN BÖLGESEL VE MEVSİMSEL KARLA KAPLI ALAN TREND ANALİZİ
UYDU KAR ÜRÜNÜ VERİLERİYLE TÜRKİYE İÇİN BÖLGESEL VE MEVSİMSEL KARLA KAPLI ALAN TREND ANALİZİ İbrahim SÖNMEZ 1, Ahmet Emre TEKELİ 2, Erdem ERDİ 3 1 Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Meteoroloji Mühendisliği Bölümü,
DetaylıGenç Nötron Yıldızlarının Yayılma Diskleriyle Evrimi
Genç Nötron Yıldızlarının Yayılma Diskleriyle Evrimi Ünal Ertan, Şirin Çalışkan, Onur Benli, M.Ali Alpar Sabancı Üniversitesi UAK 2015 (2-6 Şubat 2015, ODTÜ, Ankara) GENÇ NÖTRON YILDIZI SİSTEMLERİ : -
DetaylıAraziye Çıkmadan Önce Mutlaka Bizi Arayınız!
Monthly Magnetic Bulletin March 2014 z BOĞAZİÇİ UNIVERSITY KANDİLLİ OBSERVATORY and EARTHQUAKE RESEARCH INSTITUTE GEOMAGNETISM LABORATORY http://www.koeri.boun.edu.tr/jeofizik/default.htm Magnetic Results
DetaylıAST404 GÖZLEMSEL ASTRONOMİ HAFTALIK UYGULAMA DÖKÜMANI
AST404 GÖZLEMSEL ASTRONOMİ HAFTALIK UYGULAMA DÖKÜMANI Öğrenci Numarası: I. / II. Öğretim: Adı Soyadı: İmza: HAFTA 09 1. KONU: Tayfsal Analiz II 2. İÇERİK Kirchhoff Kanunları Çizgi Analizi ile Element Tespiti
DetaylıASTRONOMİ VE UZAY BİLİMLERİ
ASTRONOMİ VE UZAY BİLİMLERİ ( 4.5.6.7.8. Sınıflar) Yaz Okulu Kodu: YO/ASTRO Tarih: 22 Haziran 10 Temmuz 2015 Süre: 3 Hafta Saat: 10:00-16:00 Ücret: 1100 TL Kontenjan: 25 Yer: İstanbul Üniversitesi Beyazıt
Detaylı2- Bileşim 3- Güneş İç Yapısı a) Çekirdek
GÜNEŞ 1- Büyüklük Güneş, güneş sisteminin en uzak ve en büyük yıldızıdır. Dünya ya uzaklığı yaklaşık 150 milyon kilometre, çapı ise 1.392.000 kilometredir. Bu çap, Yeryüzünün 109 katı, Jüpiter in de 10
DetaylıGörünmeyeni Anlamak II Karanl k Madde Karanl k Enerji. Emrah Kalemci Sabanc Üniversitesi
Görünmeyeni Anlamak II Karanl k Madde Karanl k Enerji Emrah Kalemci Sabanc Üniversitesi Karanl k madde nedir? Elektromanyetik dalgalarla (tüm frekanslarda) etkile ime girmeyen, ya da tespit edilemeyecek
Detaylı