MADEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TABİAT TARİHİ MÜZESİ 2008 YILI 6 AYLIK FAALİYET RAPORU ( )

Transkript

1 MADEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TABİAT TARİHİ MÜZESİ 2008 YILI 6 AYLIK FAALİYET RAPORU ( )

2 İdarenin Amaç ve Hedefleri AMAÇ Ülkemizde ve Dünyada olup biten doğal olayların etkileri ve sonuçları gelecekte karşılaşılabilecek sorunlar hakkında ülke insanımızın bilinçlendirilmesi, çevrenin korunması doğada bilimsel amaçlı yararlanılmasıdır. HEDEF Mineral, maden, kayaç ve fosil kavramlarının öğretilmesi, çevremizde bulunan doğal alanlarda bu örneklerle karşılaşıldığında kişilerin çevrelerini daha iyi algılamalarının sağlanması. Yeni fosil ve mineral alanlarının araştırılması ve Kültür varlıkları kapsamında korunmaya değer olanların Kültür Bakanlığı ile işbirliğine girilerek korunmasının sağlanması Temel Politikalar ve Öncelikler POLİTİKA Müzenin sergileme-görsellik dışında çekim noktası olma, bilgilendirme, tanıtma işlevi ve önceliğini koruyan bilimsel etkinliklerin olması. Elde edilen bilgi ve birikimlerin toplum yararına sunulması ve bilim camiası ile bilgi verilerinin karşılıklı paylaşımı ÖNCELİKLER Doğa bilincinin en yakınımızdan başlayarak tüm çevreye yayılması, müzenin tanıtımının yapılması. Doğa ve çevre bilincinin halkımıza verilerek, kültür varlıklarının korunmasına duyarlı bireylerin yetişmesinin sağlanması Faaliyet ve Proje Bilgileri I- Tabiat Tarihi Müzesi Mineral, Kayaç ve Fosil Kolleksiyonunun Zenginleştirilmesi Bu proje kapsamında; tarihleri arasında, Adana Karaisalı civarında yapılan çalışmada, yaklaşık 70 adet örnek müzeye kazandırılmıştır tarihleri arasında Mardin -Derik civarında yapılan çalışmada, Orta Kambriyen yaşlı iz fosil örnekleri toplanmış, detaylı stratigrafik özellikler ortaya konmuştur. Ayrıca Güneydoğu otoktonu içerisinde yüzeylenen en yaşlı kayaçlardan ( Erken Kambriyen ) örnekler alınmış, detaylı jeolojik çalışma yürütülmüştür tarihleri arasında Gökçeada-Bozcaada ve civarında; 1

3 - Marmoros (12.95), Bademli (12.99 m.), Kuzu Limanı (53 m.) Şirinköy-Dereköy (60 m.) Aydıncık (27.75m.) bölgeleri civarında toplam m. detay sedimantolojik kesit alınmıştır. 15km 2 lik prospeksiyon çalışması yapılmıştır. Ayrıca adı geçen detay kesitlerden toplam 50 adet paleontolojik analiz örneği, farklı gruplardan yaklaşık 20 adet iz fosil örneği toplanmıştır. II- Çankırı-Çorum Havzasındaki En Büyük Kara Memelisi Olan Baluchitherium un ve Eşlik Eden Diğer Omurgalıların Bulgu Yerlerin Araştırılması ve Bölgenin Paleocoğrafyası Bu proje kapsamında; tarihleri arasında Çankırı-Çorum Havzası nda ; a. Kazı alanında kepçe ile yapılan hafriyattan aletler kullanarak (kazma, kürek, çekiç fırça, bız) değişik boyutlarda fosil örnekleri çıkarılmış iki ayrı lokasyonda 40 m. ve 23 m. lik jeolojik kesit çıkarılarak, paleomanyetizma çalışmaları için 29 adet ve 19 adet olmak üzere toplam 48 adet numune toplanmıştır. b. Bağdatlı köyü yakınlarında yeni 2 fosil lokalitesi bulundu. Bu lokalitelerden, Bağdatlı-1 de 8 büyük memeli hayvan iskelet ve kafa kemikleri, Bağdatlı-2 de ise yüzeyden küçük memeli hayvan kemikleri toplandı. Aynı yerden 11 çuval (yaklaşık 300 kg) toprak numunesi alındı. Önceki Gözü Kızıllı ve yeni Bağdatlı yöresindeki lokalitelerden alınan toplam 2000 kg. örnek için yıkama işlemi gerçekleştirildi. Hedeflenen 100 km 2 lik alandaki uygun görülen mostralarda jeolojik prospeksiyon çalışmaları tamamlandı. III- Geçmişten Günümüze Anadolu Madenciliği Bu proje kapsamında; tarihleri arasında Çankırı-Çorum-Kastamonu-Merzifon ve civarlarında ; - Kastamonu, Küre, Aşıköy, Bakibaba, Toykunduktepe, Zemberekler deresinde konuya ilişkin Pirit, Azurit, Kalkopirit ve curuf örnekleri toplanmıştır. Çalışma esnasında Çatalzeytin, Hacıreis ve Sekicek köyünde de konuyla ilgili araştırmalar yapılmış ancak bu bölgelerde eski madenciliğe ait izlere rastlanılmamıştır. Hanönü Cozoğlu köyü eski madenciliğe ait işletmede arazi çalışması yapılmış buradan da örnekler 2

4 alınmıştır. Çalışmalar sırasında yeni bir Eski Bakır İşletmesi tespit edilmiş, burada da gerekli çalışmalar yapılarak analiz örneği alınmıştır. Amasya ili Merzifon ilçesi yakınındaki Gümüşhacıköy-Gümüş beldesinde Karlıktepe, Çadırdüzü, Kaletepe çevresindeki eski işletmeler incelenmiş işletme çevresinden curuf örnekleri alınmıştır. Arşivleme Koleksiyon Düzenleme Çalışmaları: Omurgalı Fosiller; Yılına ait Omurgalıların ayıklama işlemi yapıldı, temizlendi, paketlendi, 355 adet Omurgalı Fosilin arşive girişi yapıldı yılına ait 180 adet omurgalı fosillerin sayım ve paketleme işlemi yapılarak arşive kaldırılmıştır ına ait omurgalı fosillerin 290 adedi arşive kaldırıldı. - Akkaştepe omurgalı fosil örneklerinin ayrım, sayım, paketleme ve arşiv işlemine devam edildi. Bu kapsamda 900 adet örneğin ayrım ve sayım işlemi gerçekleştirildi. Omurgasız Fosillere ait arşivleme işlemi; Paleontoloji omurgasızlar envanterinin bilgisayar ortamına aktarımına devam edildi. Bu kapsamda 6589 adet envanterin girişi yapıldı. Taşınır Mal Yönetmeliği Kapsamında Müze Ambarı Taşınır sayım Çalışmaları; Taşınır Mal Yönetmeliği kapsamında birimimizde kültür varlıklarının sayım ve kayıt işlemlerine devam edilmiştir. Bu sayımlara Sistematik Mineraloji bölümündeki 90 adet taşınırların kayıtları yapılmıştır. Bu sayımlara birlikte toplam 1129 adet taşınırının kayıtları bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Taşınır Mal Yönetmeliği kapsamında birimimizde bulunan kültür varlıklarının sayım ve kayıt işlemlerine devam edilmiş, gerekli düzenlemeler yürütülmüştür, Türkiye nin Yeraltı Kaynakları bölümündeki 183 adet taşınırın kayıtları yapılmıştır. 3

5 Türkiye Madencilik Tarihi bölümlerine ait taşınmazların sayımları tamamlanmış. Bu kapsamda teşhir 135, depo 406, toplam 541 adet gerçekleştirildi yılı Yatırım Programı ile ilgili son düzenlemeler yapılmış, Strateji geliştirme dairesine gönderilmiştir. Cihaz ve Malzeme Alımları ; İlk altı ayda herhangi bir malzeme veya cihaz alımı gerçekleştirilmemiştir. Geçmişten Günümüze Anadolu Madenciliği projesinde kullanılmak üzere Egzoz Emisyon Ölçüm Cihazı Pompası ve koruyucu maskelerin alımlarının yapılması için teknik şartname ve gerekçeler hazırlanmış ilgili birime gönderilmiştir. Yer Yılı kapsamında okul örneklerini geliştirme çalışmalarına devam edilmiş, bu kapsamda ; Talepte bulunan 12 okul, öğretmen ve öğrenciye istenilen kayaç ve mineral örnekleri verilmiş olup listeler aşağıda belirtilmiştir. 1-Tobb Fen Lisesi- OSMANİYE 2- İncirli Lisesi- KEÇİÖREN 3-Prof. Dr. Mümtaz Turhan Sosyal Bilimler Lisesi- İSTANBUL 4-Biga Anadolu Lisesi- ÇANAKKALE 5-Ted Ankara Koleji- ANKARA 6-Adnan Menderes İlköğretim Okulu- ANKARA 7-Galatasaray Lisesi- ANKARA 8-Fatih Sultan Mehmet Lisesi- ANKARA 9-ODTÜ- ANKARA 10-Necdet Seçkinöz İlköğretim Okulu- ANKARA 11-Gaziantep Üniversitesi- GAZİANTEP 12-Avni Akyol İlköğretim Okulu- ANKARA Değerlendirme 4

6 Müze binasının hataları düzeltilirse yine hergün yüzlerce çocuğun, genç ve yetişkinlerin gezdiği nadide bir eğitim ve kültür merkezi olduğu eski günlerine yeniden dönecektir. ÖNERİ VE TEDBİRLER Müzemizin koleksiyon bölümü-,depoları dünyadaki çağdaşları ile karşılaştırıldığında müzemiz depolarındaki koleksiyon saklama dolaplarının oldukça eski sisteme göre hazırlandıkları görülmektedir. Müzemizde kullanılmış sistem, Fransa da 19. yüzyıl ve 20. yüzyılın başlarında kullanılmış ve bugün yerine çok daha çağdaş ve kullanışlı olan sistemin kullanıldığı bir sistemdir. Genel olarak müzelerdeki koleksiyonlar günümüzde raylı bir sistemden oluşan hareketli çelik dolaplarda saklanmaktadır. Bu sistemde yer kullanımı maksimum olup, koleksiyona ulaşmak da oldukça kolaydır. Yeni dünyadaki çağdaş tabiat tarihi müzelerinde, gerek taksidermi, gerekse laboratuar gibi bölümlerin öneminin kavranmış ve dolayısıyla bu bölümlerde, yetişmiş teknik elemanların bulunmaktadır. Bu anlamda müzemizde de gerek paleontoloji, gerekse mineraloji laboratuarlarının çağdaş seviyede zenginleştirilmesi ve ihtiyaç dahilinde teknisyenlerin bu bölümlerde bulundurulması gerekmektedir. Şu anda laboratuarlarımızda bu anlamda yetişmiş eleman bulunmamaktadır. Genel Müdürlüğümüzün başka bölümlerinden yetişmiş elemanlardan laboratuarlara aktarılarak laboratuarların eleman ihtiyaçlarının karşılanması kısa vadeli bir çözüm olarak gösterilebilir. Ancak uzun vadede müzeye yeni elamanlar alınmalıdır. MTA Genel Müdürlüğümüz 1935 yılında kurulmuştur. Amacı 2804 sayılı kuruluş kanununda da belirtildiği gibi Türkiye nin yeraltı zenginliklerinin ortaya çıkarılması ve yerbilimleri konusunda araştırmaların yapılmasıdır. Bu anlamda MTA Genel Müdürlüğü hummalı bir çalışma temposu sergilemiş ve yapılanmasını bu amaçlar doğrultusunda gerçekleştirmiştir. Arazi daireleri ve ekipleri olduğu gibi bu çalışmalarda yardımcı olacak merkez daireleri ve laboratuarları da kurulmuştur (Paleontoloji Servisi, Mineraloji-Petrografi Servisi). MTA Genel Müdürlüğümüzün kurulduğu günlerden 1968 yılına gelindiğinde, yapılan çalışmalarda elde edilen örneklerin eğitim amaçlı olarak sergilenmesi gündeme gelmiş ve Genel Müdürlük binası içinde bir tabiat tarihi müzesi oluşturulmuştur. Bu müzede çoğunluk MTA Genel Müdürlüğü çalışmaları sırasında elde edilmiş örnekler sergilenmekle birlikte gerek yurtdışına çıkan elamanlar tarafından alınan ve müzeye hediye edilen, gerek yurtdışından gerekse yurt içinden müzeye bağış yoluyla gelen örnekler de müzemizde sergilenmeye başlamıştır. MTA Tabiat Tarihi Müzesi o günlerde daha çok sergi amaçlı olarak düşünülmesinden dolayı laboratuarlarına önem verilmemiştir. Ancak MTA nın çalışmalarında yardımcı olacak bölüm ve laboratuarlar ise MTA Genel Müdürlüğü 5

7 Bünyesinde her zaman bulunmuştur. Örneğin paleontoloji konusundaki servis Jeoloji Dairesine bağlanmış, mineraloji-petrografi servisi ise Maden Analizleri ve Teknoloji Dairesi bağlı olarak görev yapmıştır. Karot Bankası Servisi (Koordinatörlük) Genel Müdürlüğümüz tarafından yapılan sondajların karotlarının ve araziden alınan örneklerin saklanması ve araştırmacıların hizmetine sunulması amacıyla 1995 yılında kurulmuştur ve Enerji ve Hammaddeler Dairesi Başkanlığı na bağlanmıştır (Bu servis daha sonra Maden Analizleri ve Teknoloji Dairesi ne bağlanmıştır). Bu birimler bilindiği üzere Genel Müdürlüğümüzün arazi çalışmalarında yardımcı birimler olarak hizmet vermektedir. Tabiat Tarihi Müzesi de Genel Müdürlüğümüzün Müzesidir ve arşivlediği ve sergilediği materyallerinin çoğunluğu ise Genel Müdürlüğümüzün çalışmaları sırasında elde edilen materyallerdir. Dolayısıyla Genel Müdürlüğümüzün çalışmaların yardımcı Merkez birimlerinin (Paleontoloji Birimi, Mineraloji-Petrografi Birimi, Karot Bankası Koordinatörlüğü) Tabiat Tarihi Müzesine bağlanması, MTA Genel Müdürlüğü tarafından yapılan çalışmalar sırasında alınan örneklerin müzeye bağlı olarak çalışan mineraloji-petrografi ve paleontoloji birimlerinde incelenmesi bu çerçevede teşhire layık olan materyallerin ilk elden müzeye kazandırılmasının daha doğru bir uygulama olacağı düşünülmektedir. Ayrıca sondaj karotlarının ve kimyasal analizi yapılan örneklerin de saklandığı Karot Bankası Koordinatörlüğü nün de müzeye bağlanmasının gerek müzecilik anlamında gerekse MTA Genel Müdürlüğü çalışmalarına yardımcı birimler olmak anlamında daha yararlı-uygun olacağı düşünülmektedir. Böyle bir uygulamayla hem müzemiz sadece sergi amaçlı bir müze görünümünden uzaklaşmış, çağdaş tabiat tarihi müzeleri yapısını kazanmış olacak hem de tüm dünyadaki örnekleri gibi araştırma misyonunu da bağlanan birimler ve birimlerdeki teknik elemanlarla en iyi ve en verimli şekilde yerine getirmiş olacaktır. Müzemizin binasının 6 adet terası vardır. Teraslardan en az birkaç tanesinin sera haline getirilerek, Tropikal iklim ve Akdeniz iklimi bitki ve ağaçlarının yetiştirilerek, yine müzeye gelen ziyaretçilere hizmet vermesinin önemli bir eğitim görevini yerine getireceği düşünülmektedir. Bu tür bölümlerin oluşturulması aynı zamanda müzemizin jeoloji-yerbilimleri müzesi görünümünden çıkarak dünyadaki benzerleri gibi tam anlamıyla bir tabiat tarihi müzesi konumuna geçmesini sağlayacaktır. Diğer teras alanlarının da değişik toplantı ve kokteyller için kullanılması müzemize ayrı bir canlılık kazandıracaktır. Özellikle Genel Müdürlük toplantı ve kokteyl etkinliklerinin müze gibi müstesna bir mekanda yapılması toplantılara ayrı bir anlam katacaktır. 6