EDEBİ ESER ÖZEL SAYISI YIL: 2015 SAYI: 2 T.C. ZİRAAT BANKASI BALIKESİR FEN LİSESİ MÜDÜRLÜĞÜ ADINA SAHİBİ MEHMET EMİN BATMAZ (OKUL MÜDÜRÜ)

Transkript

1

2 EDEBİ ESER ÖZEL SAYISI YIL: 2015 SAYI: 2 T.C. ZİRAAT BANKASI BALIKESİR FEN LİSESİ MÜDÜRLÜĞÜ ADINA SAHİBİ MEHMET EMİN BATMAZ (OKUL MÜDÜRÜ) Editör Dr. Arif SUNAL (Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni) Görsel Tasarım Eray YILMAZ (Bilişim Teknolojileri Öğretmeni) İletişim Bilgileri Telefon : (0266) Fax : (0266) E-posta Web : @meb.k12.tr : zbfl.meb.k12.tr

3 Bu sayıda yer alan yazılar 9-A Sınıfı öğrencileri tarafından hazırlanmıştır.

4 Edebi eser neden yazılır? Amaç insanı etkilemek, farklı anlamlar sunmaktır. Edebi eser insanın iç dünyasında zevk uyandırmalı ve insanı etkilemeli. İnsanlar kelimelere derin anlamlar yükleyebilmelidir. Böylece edebi eserden tam anlamıyla zevk alabilir. Edebi eserin amacı estetiktir. Bir anlamda kendisidir. Okuyana bir fayda sağlamak zorunda değildir ama ondan birtakım faydalı bilgiler elde edilebilir. Edebi eser kurmacadır. Sanatçı kendi görüşünü, düşüncelerini bir kurguyla ortaya koyar. Sanatçı her ne kadar gerçeği anlatırsa anlatsın o eser kurmacadır. Boris Suchkov'un edebiyat hakkında görüşü bunu açıklamaktadır: "Sanat ve edebiyat yapıtlarının çizdiği dünya, gerçekliğin körü körüne bir kopyası değildir ama dünyanın rengini ve kokusunu kendine muhafaza eder, şu basit nedenle ki sanat her zaman için doğanın ve insan hayatının en özlü yanlarını ele almıştır..." Öyleyse edebi eser toplumu bilgilendirme veya toplumun beğenisini kazanma kaygısı taşımayan derin anlamlar ifade eden insana haz veren eserlerdir. Ayşe Örmeci

5 Edebi eserin tanımını düşünmek gerek her şeyden önce. Edebi eser sadece maddi gelir midir? Sadece ün yolundaki bir araç mı? Yoksa insan doğasından çıkan kendini ifade etme isteği diye tanımlanabilir mi? Tek tek cevaplayacak olursak, edebi eser amacı gibi kavramları daha iyi anlayabiliriz herhalde. Öncelikle edebi eser ve maddiyat boyutuna bakalım. Bunu sevmediğimiz, düşünce hayatımıza uymayan bir mesleği bir ömür yapmak gibi düşünebiliriz. Neredeyse tamamen aynısı ve bu ne kadar sıkıcı ve hoş gelmiyorsa kulağa, edebiyatın sadece maddi çıkar güttüğe de böyle gelmeli. Ün, kariyer gibi kavramlar da düşünülürse kimse kariyer sahibi olmak için bu denli büyük zahmetlere, harcanan zamanlara katlanmaz. Türk edebiyatının önemli şahsiyetlerinin özellikle şairlerimizin Anadolu aşkı, mütevazı yaşam eğilimi bilinmekteyken edebiyatı yani edebi eseri böyle çıkarlar gütmekle itham edip böyle basit insan uğraşlarına indirgemek bile eserlere her şeyden de önce o eseri yazmak için harcanan saatlere, zahmetlere kısacası yazara hakarettir. Edebiyat ise bu kadar basit bir kavram değildir. Edebiyatın varoluş nedeni insan doğasıdır, insanın içinde yaşayamadığı uç ve net duyguları ifade etme isteğidir. Düşünülenden daha ihtiyaç tır edebiyat. Edebiyat kendini yansıtmak için yaşar. Ne para ne ündür önemli olan. Edebiyat sadece kendisidir. İşte bunlar edebi eserleri edebi eser kılmakta. Maddiyattan çok, ihtiyaç yapmakta. Ceren Balgün

6 Edebi eser; özgün, açıklayıcı, çekici ve dolu dolu olmalıdır. Eserin her kelimesinden bir şey alınmalı ve eserin her cümlesi hayat kesitlerini taşımalıdır. Her eseri de edebi eser kategorisi içinde sınıflandıramayız. Edebi eser, edebiyatın temeliyle edebi eseri ortaya koyan sanatçının ürünüdür. Öyleyse edebi eser de bir sanattır diyebiliriz. Eğer edebi eserin biricik amacı kendisiyse, sanatın biricik amacı yine sanattır yargısına bu yargıdan da klasizm akımına ulaşırız. Klasizm akımı sanatın halk dilinden uzak, seçkin ve soylu sınıfın kullandığı dil ile sanat eserlerini ortaya koyma akımıdır. Akıl ve sağduyu en önemli ölçüttür ve en önemli temsilcileri Düşünüyorum öyleyse varım diyen Descartes, Moliere, Robinson Cruso nun yazarı Daniel Defoe ve Corneille dir. Klasizm akımı baskıcı kilise yönetiminin etkisinden kurtulan düşünür ve sanatçıların etkisiyle Rönesans döneminde doğmuştur. Sanat sanat içindir yargısı bana göre oldukça bencildir. Sanat her ne kadar haz ve doyum içinde olsa, eğer o eseri sanattan başkası değerlendiremeyecekse bu sadece olarak kalacaktır. Sanat sadece sanat yapmak için değil, takdir edilmek, beğenilmek, doruğa ulaşmak, anlaşılmak ve anlatabilmek için de yapılır. Yoksa anlatamıyorum diyen Orhan Veli yi kendisinden başka kimse anlayamazdı. Klasisizm e karşı ise ortaya Romantizm akımı atılmıştır. Romantizm akımı sanat halk içindir görüşünü benimser. Dehanın akılda değil yürekte olduğunu kendisine temel edinir. Bu akımdaki sanat eserlerinde soyluluk aranmaz. Kişiler halk arasındadır. Kimi soylu kimi köylüdür. Önemli temsilcileri Olmak ya da olmamak işte bütün mesele bu! sözünü zavallı Hamlet e söyleten Sheakespeare, Sefillerin yazarı Victor Hugo ve Yüzbaşı nın Kızı nın yazarı Puşkin dir. Sanatın halk için olması hem sanatçının halkın arasından geldiğini ortaya koyarak eşitlik ilkesini savunur ve kast sistemini yerer hem de okuyucunun seviyesinin yükselmesini sağlar.

7 Gelişmenin sadece belli bir sınıfa, burjuvaya ait olmadığını, ülkenin içinde yaşayan ve düşünebilen tüm vatandaşlara düştüğünü belirtir ve savunur. Bana göre doğru olanda budur. Gelişmişlik herkesin mayasında bulunur. Sanatçılarda ise bunu körükleyecek ham madde vardır. Sanatçının görevi bu mayayı yoğurup birbirinden farklı kurabiyeler, kekler, börekler pişirebilmesidir. Sonunda ise yaptığı tüm bu eserleri incelerken sanatın aslında hem halk hem de azıcık da olsa kendi için olduğu yargısına varabilir. Sonuç olarak edebi eserin biricik amacı kendisidir sözü bana klasizm akımını ve bu akıma karşı ortaya çıkmış romantizm akımını hatırlatıyor. Klasizm akımının ciddi ama son derece bencilce, romantizm akımının ise duygusal ama son derece yerlice olduğunu söyleyebiliriz. Edebi eserin biricik amacı, bana göre kendisi değil olunması istendiğidir. Eda Kara

8 Edebi eserin amacı yalnızca kendisidir. Yani bir edebi eser ortaya koymak isteyen bir ferdin amacı eseri beğendirmek değildir. O eserin kendisini yansıtmasını sağlamak, kendini, yaşadığı, gözlemlediği ya da hayal ettiği olayların, nesnelerin veya varlıkların ifade edilmesinde en iyi ifade biçimini kullanmaya çalışmaktır. Edebi bir eserin amacı kendini koruyup diğer yüzyıllara da kendisini gösterebilmektir ve edebi eserle ilgilenen bireylere eseri okurken ya da dinlerken haz verebilmektir. Zaten anlatımın çekici ve etkileyici olduğu bir eser çoğu kişi tarafından beğenilmektedir. Bunun için eserde kendimizi ifade etmemiz yeterlidir. İyi ifade edilebilen bir eserin tek kaygısı bu yüzden kendisidir. Kendisini önemser ve onun için biricik amacı da ta kendisidir. Eda Seydi

9 Edebi eser veya eserler, eser olmak için yazılır. Amacı sanattır, edebiyattır. Ama bazen yapılan çalışmalar sanat için yapılmayabilir. Maddi çıkarlar için olabilir. Sanatın maddi çıkar taşımasına zanaat denir. Zanaat, el alışkanlıyla oluşmuş bir sanattır. İş olduğu için ya da yapmış olmak için yapılabilir. Ama edebi eser öyle değildir. Edebi eser, sanatı içtenlikle bulunduğu ortama uygun olarak anlatmaktır. Okuyan veya gören kişilerde çeşitli duygular uyandırmayı amaçlar. Örneğin güzel bir şiir ya da güzel bir roman her insanda farklı duygu ve düşünceler uyandırır. Bu yüzden sanat her kişiye farklı bir anlam kattığı güzeldir. Sanatçılar içinde bulunduğu durumu, hislerini ve duygularını esere yansıtarak anlatırlar. Bunları aktarmak için başka yöntemler kullanırlar. Kimisi dili, kimisi boyayı kullanır. Ama bana göre en etkili olanı dildir. Her insan düşüncelerini farklı aktardığı için edebi eserler özeldir. Kısaca edebi eser, sanat amacıyla yapıldığı için manevi değeri yüksektir ve biriciktir. Emine Yaren BEKTAŞ

10 İnsan konuşan ve anlatan bir varlıktır. Çağlar boyu yaşadıklarını, düşündüklerini, hissettiklerini ve hayal ettiklerini anlatma ihtiyacı duymuştur. Nasıl ki heykeltıraş mermerden heykelini çıkarırsa yazar da kelimelerden kendi eserini çıkarır. O da edebi eser olur. İnsanın içini hoş duygularla kaplayan güzel bir müzik parçası düşleyelim. Amacı insanda güzel duygular uyandırmaktır sadece. Ama farklı kişilerde değişik duygular uyandıran. Edebi eserler de aynı böyle olmalı. İnsanda hoşa gidecek hisler uyandırmalı, onu içine çekebilmelidir. Edebi eserler için öyküler, romanlar, masallar birer örnektir. Hele de şiirler duyguların en coşkulu şekilde yaşandığı edebi eserlerdir. Bir roman okunur. İnsanı alır ta Toroslara götürür. Başka bir roman okunur, insanı bir sonbahar akşamında Ege Kıyısına veya İstanbul Boğazına götürür. Romandaki kahramanla bütünleşir insan. Okuyan insan kahramanın o andaki duygularını alır. Bazen mutlu olur bazen hüzünlü. Her okuyuşunda değişik duygular kaplar içini. Belleğinde yıllarca ter eder. Sanat bir şey öğretmez. Edebi eser sadece kendine özgü bir düşündürme biçimiyle okuyucusunu etkiler. Bunun için güzel anlatılmalı, insanı en derinden etkilemelidir. Edebi eserler kendine özgüdür. Yani bilimsel eserler gibi bir şeyleri kanıtlamaya çalışmaz. Öğretici niteliği yoktur. Tek amacı insanı o anda en derinden etkileyerek ondaki duyguları harekete geçirmektir. Engin Berk ÖZBAY

11 Edebi eser yazan ya da yazma istediğini içinde bulunduran her insan sanat eserini para kazanmak ya da kar gütmek amacıyla yazmaz. Edebi eser yazmanın en büyük amacı okuyucuyu hayattan bir nebze olsun uzaklaştırmak ve hem kendine hem de okuyucuya haz vermektir. Zaten edebi eser yazarken düşünülenler haz vermek gibi maneviyata önem vermeyip daha çok maddiyata önem veriyorsa, o eser sanat değil zanaat olur. Yapan kimseye de sanatçıdan unvanından çok zanaatkâr unvanı yakışır. İşte bu yüzden edebi eserin tek amacı özgün, evrensel bir sanat eseri olmaktır. Maddiyat uzak, maneviyata yakın... Edebi eserin birden çok kopyası yapılsa bile en çok ilgi hep ilkine yani sanat eserine olur. Çünkü o sanatçının bir tanesidir, göz bebeğidir. O sanat eserinin içinde kim bilir ne kadar emek, duygu ve gözyaşı gizlidir. Diğerlerinden farklı olmamasına rağmen diğerleri zanaat kategorisinde yer alır. Çünkü ilk eseri yapmak için verilen uğraş hiçbirinde yoktur. İşte bu yüzden edebi eserin biricik amacı kendisidir Eylül Keçecioğlu

12 Edebi eserler; insanların düşüncelerini ortaya koyma uğraşları sayesinde ortaya çıkmıştır. Bu uğraşların bu kadar öneme sahip olmasında bence ilk olarak İnsanın kendini kanıtlama isteği gelir. İnsan isteyen bir varlıktır. Şöhret kazanmak, yemek yemek, sevmek ister. En önemlisi kendisinin özel olduğunu ve bu evrende bir yerinin olduğunu kanıtlamak ister. İnsan bu isteklerini anlatıp, kendi kendini tatmin etmesi için çeşitli yollara başvurur. Bunlardan birisi yazmaktır. İnsan yazarak hissettiklerini kâğıda döker, duygularını, isteklerini, ihtiyaçlarını kelimeler halinde tekrar görücüye çıkarır. Bu olay ve olayların sonucunda edebi eserler meydana gelir. Bu edebi eserlerde insanın kendini tatmin edip, ihtiyaçlarını ve isteklerini gözle görülür hale getirmesinden başka bir gaye yoktur. Çoğu edebi eseri okuduğumuzda zaten yazarın kişiliği ve hayatındaki kişilerin, olayların farklı bir versiyonunu okumuştur. Bütün edebi eserler tabi ki böyle değildir. Ama en azından hepsinde yazara ait bir detay vardır. Kısaca edebi eserler insanın kendini kanıtlama, isteklerini ve ihtiyaçlarını ortaya koyduğu yerlerdir. Edebi eserlerin öğretme, yönlendirme, belli bir düşünceyi dikte etme gibi amaçları yoktur. Son olarak Edebi eserin biricik amacı kendisidir.. İlay Nur YURDAKUL

13 Edebiyat; olay, düşünce, duygu ve hayallerin dil aracılığıyla sözlü veya yazılı olarak biçimlendirilmesi sanatına denir. İlk çağlardan beri insanlar edebiyatla ilgilenmişlerdir. Güzel şiirler yazan şairler, hitabeti güçlü hatipler, toplum tarafından daima ilgi görmüştür. Şimdi bizden istenen söze dönecek olursak, edebi eserin biricik amacı kendisidir. Bu cümleyi örneklerle açıklamak istersek şu benzetmeleri yapabiliriz: Bir insan sadece kendisi için yaşar. Yer, içer, gezer, tozar, alışveriş yapar Bunların sonucunda zevk alır. Bazen, bazı şeyleri yapmak için bahaneler üretiriz. Aslında ihtiyacımız olmayan şeyleri alır, zevk için çikolata gibi zararlı gıdaları yeriz. Bunları insan sadece kendisi için, kendi zevki için yapar. Benim bu dünyadaki tek amacım insanlara örnek olmak, her türlü zevkten uzak sade ve sıkıcı bir hayat yaşamak istiyorum diyen bir insan yoktur. Ama bazı insanlar vardır ki biz onların hayatlarını örnek alır, onların izlerinden gideriz. Az önce de belirttiğim gibi bu insanların öncelikli hedefi örnek olmak değil, kendisi olmaktır. Edebi eseri da aynen buna benzetebiliriz. Okuyana haz verir, kişi ve toplum psikolojisine etki eder, kültür düzeyini arttırır Fakat bunlardan hiçbiri edebi eserin asıl amacı değildir. Edebi eserin asıl amacı kendisidir. Eğer böyle olmasaydı, o zaman eser kendisi olamazdı. Uzun lafın kısası, öğretmenimizin de dediği gibi Edebi eserin biricik amacı kendisidir. İrem BIYIKLI

14 Duygu, düşünce ve hayallerin, söz ya da yazıyla etkileyici, güzel bir dille anlatılmasıyla oluşan, sanat değeri taşıyan eserlere edebî eser denir. Yazılı her çeşit eser edebiyat ürünü sayılabilirken sanat için yazılmış olanlara edebi eser denilir. Duygu ve düşünceleri etkili ve iyi anlatması, estetik de ihmal edilmeden yazılmış olması gerekir. Edebi eserler aynı zamanda özgün de olmalıdır. İnsanların hayal gücünü geliştirmeli, onlara yeni bakış açıları kazandırmalıdır. Edebi eserler sanat için olmalıdır. Başka birini övmek, herhangi bir kazanç sağlamak gibi amaçlar olmadan edebi eserler yazılmalıdır. Yazar eserini oluştururken toplumsal ve ekonomik baskılardan uzak, özgürce bir şekilde düşüncülerini ifade etmelidir. Yazar eserinin en iyi hali için çabalamalıdır. Eğer edebi eser kazanç için yazılıyorsa bu onu sanat olmaktan çıkarır ve onu zanaat haline getirir. Sanatçı ürettiği çalışmada genelde sonucunu kestiremeden maddi getirisini hesaplamadan, başından itibaren sonuna kadar değişme ihtimali ile çalışır. Zanaatkâr ise beceri ve ustalık gerektiren işi yapıp ürettiklerini belli bir ücret karşısında satar. Sonuç olarak edebi eserler başkalarının etkisinden uzak, özgürce üretilmiş ve insanları etkileyebilen eserler olmalıdır. İrem EŞİN

15 Edebi eser; yaşanan, görülen, duyulan bir olayın ya da bir duygu veya düşüncenin estetik ölçüler içinde anlatıldığı eserlere denir. Edebi eserler yapılırken alınacak para veya ne kadar bilineceği gibi konular önemli değildir. Yazarlar, kitaplarını para kazanmak umuduyla değil, okuyanların beğeneceği ve kendilerinden parçalar bulabileceği umuduyla yazmalıdırlar. Edebi eserler para beklentisi için değil, edebi eser yaratmak için yapılmalıdır. Ancak o zaman edebi eser denebilir. Edebi eserler sadece ortaya güzel bir çalışma konmak istendiği için yapılmalıdır. İrem Su Tahta

16 Hayatta her şeyin olduğu gibi edebi eserinde bir amacı vardır. Edebi eserin biricik amacı kendisidir. Yani edebi eser kendini ve edebi eserin yazarının düşüncelerini anlatmak ister. Yazarın fikirlerini, hayallerini, duygularını, edebi eseri oluştururkenki ruh halini ve aklındakileri özgünlüğüyle yansıtmaktır amacı. Eserden ders almanızdan çok yazarının dünyasını size anlatmak ister. Yani edebiyatçının edebi eserindeki amacı kendini ifade etmek ve bunu yaparken özgünlüğüyle, seçtiği kelimeler, karakterler ve duygularla okura zevk aldırmaktır. Bu yüzden başkası tarafından ne kadar beğenileceği değil anlaşılacağı önemlidir. Hayal dünyası, düşünceleri, duyguları O değişmeden, bozulmadan kaldığı sürece tek amacı kendisidir. Edebi eserin biricik amacı kendisidir. Meryem Fındık

17 Yaşanan, görülen, duyulan bir olayın ya da bir duygu veya düşüncenin estetik ölçüler içerisinde anlatıldığı eserlere edebi eser denir. Edebi eser, yazarın duygu ve düşüncelerini okuyucuya estetik bir şekilde aktarmasındaki en önemli aracıdır. Yazarın ilk amacı okuyucuya haz vermektir. Sonraki amacı ise okuyucuya bir duygu veya düşünceyi benimsetmek ya da onun bilgilenmesini sağlamaktır. Yazarın bu amaçlarını gerçekleştirebilmesi için edebi eserinde kullandığı dil çok önemlidir. Kullandığı sözler, betimlemeler öyle estetik olmalıdır ki okuyucu kendini tamamen edebi eserin içinde hissetmesi gerekir. Yazarın belli kurallara uyarak, bilimsel açıklamalar sunarak yazdığı eser aslında amacına tam olarak ulaşmış sayılmayabilir. Edebi eserin amacı ne yalnızca bilgi vermektir ne de sadece sanatsal bir çalışma yapmaktır. Edebi eserin biricik amacı kendisidir ki, bunun en basit açıklaması da hem sanatsal ifadeleri hem de gerçek bilgileri aynı anda kullanması denilebilir. Ama bunun uygulanması için de gereğinden fazla çaba gerektirmez. Zaten bir edebi eser, özel bir çaba gerektirmeksizin okuyucuya fark ettirmeden de olsa bilgi sunar. Bunu sağlayan da yazarın kullandığı sanatsal ifadelerdir. Kısacası edebi eserler yazarın sadece hislerini, düşüncelerini aktardığı ve derininde kendisinden başka amacı olmayan yapıtlardır. Murat GÜÇ

18 Günümüzde edebi eserler maddi çıkar sağlamak için yazılıyor. Gerçekten edebi eserleri hakkıyla ve hiçbir çıkar gözetmeksizin yazan yazar sayısı neredeyse yok denecek kadar az. Yazar eserlerinde kendi iç dünyasını, hayallerini ve düşüncelerini hiçbir baskı olmadan rahatça ifade edebilmelidir ancak bence bir edebi eser okuyucuların iç dünyasında zevk uyandırmak ve okuyucuları etkilemek için ortaya konmalıdır. Bir edebi eserin okuyucuyu etkileyebilmesi için de okuyucu her okuduğunda tekrar zevk almasını sağlayacak şekilde yazmalıdır. Yazarlar bu etkiyi gerçekleştirmek için de bence kelimelerin üzerine yoğun ve derin anlamlar yüklemelidir. Bu şekilde okuyucu her okuduğunda farklı anlamlar, duygular, düşünceler ve fikirler bularak zevk alabilir ve hiç sıkılmadan tekrar bu edebi eseri okuyabilir. Bu şekilde hem yazılan edebi eser kalıcı olur hem de yazılan edebi eser asıl amacına ulaşır bu da okuyucuları etkileye bilmek ve zevk vermektir. Yani edebi eserlerin biricik amacı yine kendisidir. Nurten Gökten

19 Her eserin anlatmak istediği şeyler farklıdır. Kimi anlattıklarıyla toplumu yönlendirmek ister. Kimi de insanlara ders vermek. Ancak derinine inerseniz bu eserin asıl amacının yukarıda yazdıklarımdan hiçbiri olmadığını görürsünüz ya da hissedersiniz. Edebi eserin biricik amacı kendisidir. Ne demektir bu söz? Yani sen o eseri aslında ne birilerine ders vermek ne de birilerini yönlendirmek için yazarsın. Senin eserin sadece eser olduğu için önemli ve anlamlıdır. Eserin kendinden başka bir şeyi ifade etmeye ihtiyaç duymaz. Örneğin bir şair duygularını dile getirirken bunu diğer insanlar için yapmaz sadece kendisi için yani eseri için yapar. Kısaca edebi eserin anlatmak veya iletmek istediği şey kendisidir. Kendisinden başka bir amacı yoktur. Selin Elbasan

20 Türk Edebiyatı dersinde verilen bir ödevin e-dergiye dönüşmesi ile ortaya çıkan bu çalışmaya katkı sağlayan herkese teşekkür ederiz 9/A Sınıfı