SUÇ GELİRLERİNİN AKLANMASI VE TERÖRÜN FİNANSMANI İLE MÜCADELEDE ÖNLEYİCİ TEDBİRLER

Transkript

1 SUÇ GELİRLERİNİN AKLANMASI VE TERÖRÜN FİNANSMANI İLE MÜCADELEDE ÖNLEYİCİ TEDBİRLER -Müşterinin Tanınmas nmasına na İlişkin Esaslar- Kimlik Tespiti ARACI KURULUŞLAR BİRLİĞİ 8-9 Nisan 2009 İstanbul

2 Aklama Yöntemleri ve Finansal Sistem 2 Fonların fiziken ülke dışına kaçırılması Şirinler (Smurfing) yöntemi Parçalama (Structuring) Yöntemi Vergi Cennetleri / Off-shore merkezleri Paravan veya hayali şirketler Oto-finans borç yöntemi (Loan-back) Döviz büroları Kumarhane ve Gazinolar

3 SUÇLA MÜCADELEDE M YENİ YAKLAŞIM Klasik yöntemlerin y yanında nda yeni hukuki / teknik araçlarla mücadele m anlayışı Doğrudan doğruya suç gelirini hedef alan normlar Takibi Ele geçirilmesi Müsaderesi Amaçlan lanıyor. Bu amaca yönelik y olarak, Karapara aklama suçu u ayrı bir suç olarak ceza müeyyidesine bağlanan bir suç tipidir 3

4 Aklama Suçu İle Mücadelenin Amacı Suçluları suç gelirlerinden mahrum etmek suretiyle temel varolma nedenlerini ortadan kaldırmak Mali sistemlerin ve kurumların aklama süreçlerinde (ve terörün finansmanında) araç olarak kullanılmalarını önlemek ve finansal sisteme olan güveni korumak Aklayıcılar için aklamanın maliyetini yükseltmek 4

5 Aklama Suçu İle Mücadele Aklama suçuyla mücadelenin iki temel boyutu bulunmaktadır. Önleyici tedbirler Caydırıcı tedbirler 5

6 Aklama Suçu İle Mücadele Caydırıcı tedbirler Aklama suçu-müeyyideleri-müsadere gibi hususlarda TCK da yer alan genel hükümler benimsenmiş, farklı bir düzenlemeye yer verilmemiştir. 6 Önleyici tedbirler Aklama suçunun önlenmesine yönelik tedbirler (yükümlülükler) ve bu tedbirleri uygulayacak olan kuruluşlar (yükümlüler) ise 5549 sayılı Kanunda düzenlenmiştir.

7 Önleyici Tedbirler BastırıcıTedbirler Kimlik tespiti (Müşterinin Tanınması) ŞİB Eğitim İç Denetim İç Kontrol ve RY Uyum Görevlisi Bilgi Belge Verme Muhafaza-İbraz Uluslararası İlişkiler Düzenleme Ön Değerlendirme Değerlendirme İnceleme Yükümlülük Denetimi - Eğitimi FATF Suç Duyurusu İlgili Birime Sevk VT Kayıt

8 Aklama Suçu İle Mücadelede Mali Kurumlar Mali kurum aklama veya terörün finansmanı suçunu ortaya çıkarabilecek midir? 8

9 Aklama Suçu İle Mücadelede Mali Kurumlar Mali kurumun aklama veya terörün finansmanı suçunu ortaya çıkarması beklenmekte midir? 9

10 İşbirliği MASAK 10 Mali kurumlar Yasa uygulama birimleri

11 MASAK tarih ve 4208 sayılı Kanun ile kurulmuştur. (R.G ) 17 Şubat 1997 tarihinde fiilen göreve başlamıştır tarih ve 5549 sayılı Kanun ile görevleri yeniden belirlenmiştir. (R.G ) 11

12 MASAK ın Görevleri Aklama suçu ile mücadele (4208 sayılı Kanun) Terörün finansmanının önlenmesi (5549 sayılı Kanun ile ilave edilmiştir) 12

13 MASAK ın Görevleri Politika hazırlamak Uygulama stratejileri geliştirmek Düzenlemeler yapmak Araştırma yapmak Sektörel çalışmalar yapmak Kamuoyu duyarlılığını arttırmak Veri toplamak, ŞİB almak, analiz etmek, değerlendirmek Aklama suçu incelemesi yapmak Yükümlülük denetimi yapmak Uluslar arası ilişkiler ve bilgi, belge değişimi 13

14 Denetim Elemanları Maliye MüfettiM fettişleri Hesap Uzmanları Gelirler Kontrolörleri rleri Bankalar Yeminli Murakıplar pları Hazine Kontrolörleri rleri SPK Uzmanları Gümrük k MüfettiM fettişleri BDDK Uzmanları 14

15 ÖNLEYİCİ TEDBİRLER YÜKÜMLÜLER VE YÜKÜMLÜLÜKLER 15

16 Yükümlü 5549 Sk. Md. 2/d Bankacılık, sigortacılık, bireysel emeklilik, sermaye piyasaları, ödünç para verme ve diğer finansal hizmetler ile posta ve taşımacılık, talih ve bahis oyunları alanında faaliyet gösterenler; döviz, taşınmaz, değerli taş ve maden, mücevher, nakil vasıtası, iş makinesi, tarihi eser, sanat eseri ve antika ticareti ile iştigal edenler veya bu faaliyetlere aracılık edenler ile noterler, spor kulüpleri ve Bakanlar Kurulunca belirlenen diğer alanlarda faaliyet gösterenleri ifade eder. 16

17 Yükümlü Aşağıda sayılanlar ile bunların şube, acente, temsilci ve ticari vekilleri ile benzeri bağlı birimleridir. 17 1) Bankalar 2) Bankalar dışında banka kartı veya kredi kartı düzenleme yetkisini haiz kuruluşlar 3) Kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili müesseseler 4) Ödünç para verme işleri hakkındaki mevzuat kapsamındaki ikrazatçılar finansman ve faktoring şirketleri 5) Sermaye piyasası aracı kurumları ve portföy yönetim şirketleri 6) Yatırım fonu yöneticileri 7) Yatırım ortaklıkları 8) Sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri 9) Finansal kiralama şirketleri 10) Sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde takas ve saklama hizmeti veren kuruluşlar 11) Saklama hizmeti ile sınırlı olmak üzere İstanbul Altın Borsası Başkanlığı 12) Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü ile kargo şirketleri

18 Yükümlü 18 13) Varlık yönetim şirketleri 14) Kıymetli maden, taş veya mücevher alım satımı yapanlar 15) Cumhuriyet altın sikkeleri ile Cumhuriyet ziynet altınlarını basma faaliyeti ile sınırlı olmak üzere Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü 16) Kıymetli madenler borsası aracı kuruluşları 17) Ticaret amacıyla taşınmaz alım satımıyla uğraşanlar ile bu işlemlere aracılık edenler 18) İş makineleri dâhil her türlü deniz, hava ve kara nakil vasıtalarının alım satımı ile uğraşanlar 19) Tarihi eser, antika ve sanat eseri alım satımı ile uğraşanlar veya bunların müzayedeciliğini yapanlar 20) Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü, Türkiye Jokey Kulübü ve Spor Toto Teşkilat Başkanlığı dâhil talih ve bahis oyunları alanında faaliyet gösterenler

19 Yükümlü 21) Spor kulüpleri 22) Noterler 23) Savunma hakkı bakımından diğer kanun hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 35 inci maddesinin ikinci fıkrası kapsamındaki işlerden taşınmaz alım satımı, şirket, vakıf ve dernek kurulması, idaresi ve devredilmesi gibi işlerle sınırlı olmak üzere serbest avukatlar 24) Şirket, vakıf ve dernek kurulması, idaresi ve devredilmesi gibi işlerle sınırlı olmak üzere, bir işverene bağlı olmaksızın çalışan serbest muhasebeci ve serbest muhasebeci mali müşavirler ile yeminli mali müşavirler Merkezi Türkiye de bulunan yükümlünün yurt dışındaki şube, acente, temsilci ve ticari vekilleri ile benzeri bağlı birimleri, faaliyet gösterdikleri ülkenin mevzuatı ve yetkili otoritelerinin izin verdiği ölçüde bu Yönetmelik hükümlerini uygulamak zorundadır 19

20 Finansal Kuruluşlar 20 1) Bankalar 2) Banka kartı veya kredi kartı düzenleme yetkisini haiz kuruluşlar 3) Yetkili müesseseler 4) İkrazatçılar 5) Finansman şirketleri 6) Faktoring şirketleri 7) Sermaye piyasası aracı kurumları 8) Portföy yönetim şirketleri 9) Yatırım fonu yöneticileri 10) Yatırım ortaklıkları 11) Sigorta 12) Reasürans 13) Emeklilik şirketleri 14) Finansal kiralama şirketleri 15) Sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde takas ve saklama hizmeti veren kuruluşlar 16) Bankacılık faaliyetleriyle sınırlı olmak üzere Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü

21 Mevzuat 5549 sayılı Kanun (Madde 3) 18/10/2006 tarih ve sayılı R.G. Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik (Tedbirler Yönetmeliği) 09/01/2008 tarih ve sayılı R.G. Yürürlük 01/04/2008 MASAK 5 No.lu Tebliğ 09/04/2008 tarih ve sayılı R.G. MASAK 7 No.lu Tebliğ 02/12/2008 tarih ve sayılı R.G. Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmelik (Uyum Yönetmeliği) 16/09/2008 tarih ve sayılı R.G. 21

22 Müşterini Tanı Prensibi Yükümlülerin, müşterileri ve müşterilerinin faaliyetleri ile ilgili olarak yeterli düzeyde bilgi sahibi olması Bu bilgileri edinmek amacıyla kendi bünyesinde politika ve prosedürler geliştirmesi 22

23 Müşterini Tanınmasına Yönelik Önlemler Müşterinin kimliğini tespit etmek İş ilişkisinin niteliği ve kurulma amacı hakkında bilgi elde etmek Gerçek faydalanıcının kim olduğunu belirlemek 23 Müşterilerin aklama ve terörün finansmanı açısından risk profilini çıkarmak, yüksek risk taşıyan müşterilerini, iş ilişkilerini ve işlemleri belirlemek ve bunları devamlı olarak takip etmek Risk profili çıkarılırken müşterinin mesleği, iş geçmişi, mali durumu, hesapları, ticari faaliyetleri, yerleşik olduğu ülke ve ilgili diğer göstergeleri dikkate alınır.

24 Gerçek Faydalanıcı Yükümlü nezdinde adına işlem yapılan gerçek kişi, tüzel kişi veya tüzel kişiliği olmayan teşekkülleri kontrolünde bulunduran ya da bunlara ait hesap ya da işlemin nihai faydalanıcısı durumunda olan gerçek kişi veya kişileri 24

25 Yükümlü d) Sermaye piyasası aracı kurumları ve portföy yönetim şirketleri. e) Yatırım fonu yöneticileri. f) Yatırım ortaklıkları... h) Sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde takas ve saklama hizmeti veren kuruluşlar. ı) Saklama hizmeti ile sınırlı olmak üzere İstanbul Altın Borsası Başkanlığı.. j) Varlık yönetim şirketleri. 25 m) Kıymetli madenler borsası aracı kuruluşları

26 Müşterinin Tanınmasına İlişkin Esaslar Kimlik tespiti 2. Gerçek faydalanıcının tanınması ve tüzel kişilere özel dikkat gösterilmesi 3. Özel dikkat gerektiren işlemler 4. Müşteri durumunun ve işlemlerin izlenmesi 5. Teknolojik risklere karşı tedbir alınması 6. İşlemin reddi ve iş ilişkisinin sona erdirilmesi 7. Muhabirlik ilişkisi 8. Elektronik transferler 9. Riskli ülkelerle ilişkiler

27 Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik Madde 6- Gerçek kişilerde kimlik tespiti Madde 7- Ticaret siciline kayıtlı tüzel kişilerde kimlik tespiti Madde 8- Dernek ve vakıflarda kimlik tespiti Madde 9- Sendika ve konfederasyonlarda kimlik tespiti Madde 10- Siyasi partilerde kimlik tespiti Madde 11- Yurt dışında yerleşik tüzel kişilerde kimlik tespiti Madde 12- Tüzel kişiliği olmayan teşekküllerde kimlik tespiti Madde 13- Kamu kurumlarında kimlik tespiti Madde 14- Başkası adına hareket edenlerde kimlik tespiti 27

28 Kimlik Tespitinin Tanımı Yükümlüler, Kendileri nezdinde yapılan veya aracılık ettikleri işlemlerde İşlem yapılmadan önce, İşlem yapanlar ile nam veya hesaplarına işlem yapılanların kimliklerini tespit etmek zorundadır. 28

29 Kimlik Tespiti İşleminin Aşamaları Kimlik, adres ve diğer iletişim bilgilerinin alınması, Bu bilgilerin mevzuatta belirlenen usullerle teyit edilmesi, Teyit belgelerinin okunabilir fotokopisinin ya da elektronik görüntüsünün alınması yahut kimlik bilgilerinin kaydedilmesi. 29

30 Kimlik Tespitinde Süre Kural: Kimlik tespiti, iş ilişkisi tesisinden veya işlem yapılmadan önce tamamlanır. İstisnası: Adres ve diğer iletişim bilgilerinin teyidi, işlemin yapılmasından itibaren en geç 10 iş günü içinde yapılır. 30 Adres ve diğer iletişim bilgilerinin teyidi, sürekli iş ilişkisi tesisinde söz konusudur. Yükümlüler, Tedbirler Yönetmeliğinin yürürlüğe girdiği tarih (01 Nisan 2008) itibariyle sürekli iş ilişkisi içinde bulundukları müşterilerinin bilgilerini 01 Haziran 2009 tarihine kadar Yönetmeliğe uygun hale getirir.

31 Kimlik Tespitinde Süre 01 Nisan 2008 tarihinden önce tesis edilmiş sürekli iş ilişkisi kapsamında tarihleri arasında müşteri tarafından talep edilmiş herhangi bir işlem bulunmaması halinde, bu müşterilerin kimlik tespiti kapsamındaki bilgilerinin, tarihinden itibaren müşterinin ilk işlem talep tarihinde ve işlem gerçekleştirilmeden önce Yönetmeliğe uygun hale getirilmesi gerekmektedir. (Yüz yüze gerçekleştirilmeyen işlemler dahil) (7 Sıra No.lu MASAK Genel Tebliği ) 31

32 Kimlik tespiti yapılacak durumlar Müşterinin Tanınmasına İlişkin Esaslar Tutar sınırıs olmaksızın Sürekli iş ilişkisi tesisinde Şüpheli işlem bildirimini gerektiren durumlarda Daha önce elde edilen müşteri kimlik bilgilerinin yeterliliği ve doğruluğu konusunda şüphe olduğunda 32 Tutar sınırına s na göreg Elektronik transferlerde işlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı TL veya üzerinde olduğunda, Hayat sigortası sözleşmelerine ilişkin işlemlerde bir yıl içinde ödenecek prim tutarı toplamı veya tek primli olup prim tutarı TL veya üzerinde olduğunda, İşlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı TL veya üzerinde olduğunda,

33 Tutara Bağlı Olmaksızın Kimlik Tespitini Gerektiren İşlemler Sürekli iş ilişkisi tesisinde Şüpheli işlem bildirimini gerektiren durumlarda Daha önce elde edilen müşteri kimlik bilgilerinin yeterliliği ve doğruluğu konusunda şüphe olduğunda 33

34 Tutara Bağlı Olarak Kimlik Tespitini Gerektiren İşlemler İşlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı YTL veya üzerinde olduğunda Elektronik transferlerde işlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı YTL veya üzerinde olduğunda, Hayat sigortası sözleşmelerine ilişkin işlemlerde; Bir yıl içinde ödenecek prim tutarı toplamı TL veya Tek primli olup prim tutarı TL veya üzerinde olduğunda 34

35 Soru : Soru : Bankada hesabı bulunmayan Osman ARAR, İtimat Bank Kızılay Şubesine gelerek aynı bankanın Denizli Şubesine oğlunun okul ödemesi için TL havale yapmak istemiştir. Bu işlemde kimlik tespiti yapılması gerekir mi? a) Evet b) Hayır 35

36 Soru : Soru : Bankada hesabı bulunmayan Osman ARAR, İtimat Bank Kızılay Şubesine gelerek Vatan Bank Kızılay Şubesine oğlunun okul ödemesi için TL EFT yapmak istemiştir. Bu işlemde kimlik tespiti yapılması gerekir mi? a) Evet b) Hayır 36

37 Soru : Soru : İtimat Bank Kızılay Şubesine gelen dilenci görünümünde bir şahıs Cayman Adalarında bir finansal kuruluşa TL SWIFT yapmak istediğini belirtmiştir. Bu işlemde kimlik tespiti yapılması gerekir mi? a) Evet b) Hayır 37

38 Soru : Osman Bey, PTT Bank Bostancı Şubesine gelerek bir posta çeki hesabı açtırmak istemektedir. Bu işlemde kimlik tespiti yapılması gerekir mi? Adres ve diğer iletişim bilgilerinin teyidi zorunlu mudur? a) Evet b) Hayır 38

39 Soru : Osman Bey PTT Bank Bostancı Şubesine gelerek PTT Bank Ankara/Kızılay Şubesine oğlunun okul ödemesi için YTL havale yapmak istemiştir. Bu işlemde kimlik tespiti yapılması gerekir mi? a) Evet b) Hayır 39

40 Gerçek veya Tüzel Kişiler İtibariyle Kimlik Tespiti Gerçek kişilerde Ticaret siciline kayıtlı tüzel kişilerde Derneklerde Vakıflarda Sendika ve konfederasyonlarda Siyasi partilerde Kamu kurumlarında Tüzel kişiliği olmayan teşekküllerde 40

41 Gerçek Kişilerde Kimlik Tespiti Alınacak Bilgiler Gerçek kişinin; Adı - soyadı Doğum yeri ve tarihi Anne ve baba adı Uyruğu Kimlik belgesinin türü ve numarası Teyit Belgeleri Türk uyruklular için T.C. nüfus cüzdanı, T.C. sürücü belgesi veya pasaport Türk uyruklu olmayanlar için Pasaport, İkamet belgesi veya Bakanlıkça uygun görülen kimlik belgesi 41 Türk vatandaşları için T.C. Kimlik numarası

42 Gerçek Kişilerde Kimlik Tespiti Alınacak Bilgiler Adresi Telefon no. (varsa) Faks no. (varsa) E- posta adresi (varsa) Teyit Belgeleri Yalnızca sürekli iş ilişkisi tesisinde zorunludur. -Yerleşim yeri belgesi, - Son 3 aya ait elektrik, su, doğalgaz, telefon vb. fatura - Herhangi bir kamu kurumu tarafından verilen belgeler -Başkanlıkça uygun görülen diğer belge ve yöntemler Yalnızca sürekli iş ilişkisi tesisinde zorunludur. Bu araçlar kullanılarak ilgiliyle irtibat kurulur. 42 İş ve mesleği (varsa) İmza örneği İlgiliye imza attırılır

43 Soru : İtimat Bank Van Merkez Şubesine gelen Ali UÇAR hesap açtırmak istemiştir. Bu işleme dair Banka tarafından yapılması gerekenler: 1- Ali UÇAR ın adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi, anne ve baba adı,uyruğu,t.c. Kimlik numarası, kimlik belgesi türü ve numarası,adresi ve imza örneği alınır, 2-Ali UÇAR ın varsa telefon numarası, faks numarası, elektronik posta adresi ile iş ve mesleğine ilişkin bilgiler alınır, 3-Ali UÇAR ın nüfus cüzdanı, ehliyet ya da pasaportunun üzerinden alınan bilgiler teyit edilerek kimliğin fotokopisi veya elektronik görüntüsü alınır, 4- Adresin doğruluğunun teyidi için Ali UÇAR ın yerleşim yeri belgesi veya elektrik, su, doğalgaz, telefon gibi abonelik gerektiren bir hizmete ilişkin son üç ay içinde düzenlenmiş faturasının fotokopisi veya elektronik görüntüsü alınır 10 gün 5-Ali UÇAR ın varsa telefon numarası, faks numarası, elektronik posta adresi ile irtibat kurularak bunların doğruluğu teyit edilir.

44 Gerçek Kişilerde Adres Teyidi 44 Adres, telefon ve faks numarası ile elektronik posta adresinin doğruluğunun teyidi, sürekli iş ilişkisinin tesis edilmesi halinde yapılacaktır. Teyide esas belgelerin asıllarının veya noterce onaylanmış suretlerinin aranılması şart olmayıp, okunabilir fotokopileri veya elektronik görüntüleri de geçerli belge olarak kabul edilecektir. Söz konusu belgelerin, müşteri tarafından bizzat elden ibraz edilmesi zorunluluğu bulunmamakta olup, bir başkası vasıtasıyla veya posta, faks, e-posta gibi yöntemler kullanılarak da ibraz edilmeleri mümkündür.

45 Gerçek Kişilerde Adres Teyidi Adres teyidinde e-devlet veri tabanlarından yararlanılabilir. Bankalar için, müşterinin beyan ettiği adreste görüldüğüne dair kredi kartı teslim tutanağı. Müşteri adresine alma haberli posta yoluyla tebligat yapılması durumunda, tebligatın müşteriye yapıldığına dair belge. Yükümlülerin müşterilerine yönelik yapmış oldukları gönderilerin beyan edilen adreste ve bizzat müşteri tarafından teslim alındığına ilişkin tutanak. 45

46 Gerçek Kişilerde Adres Teyidi 46 Yurtlarda kalan reşit çocuklar için öğrenim gördükleri okullardan ya da kaldıkları yurtlardan alınacak adresini açıkça belirtir yazı. Ailesinin yanında ikamet eden reşit çocuklar için anne ya da babası adına düzenlenmiş son üç aya ait elektrik, su, doğalgaz, telefon gibi abonelik gerektiren fatura. Eşlerde faturaların birisi adına olması durumunda, diğeri evlilik cüzdanını ibraz etmek suretiyle eşi adına düzenlenmiş son üç aya ait elektrik, su, doğalgaz, telefon gibi abonelik gerektiren faturayı kullanabilecektir. Yurtdışında yerleşik gerçek kişilerin adres teyidinde de, yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin adres teyidinde kullanılacak belgeler kullanılacaktır.

47 Gerçek kişilerde Adres Teyidi Abonelik gerektiren kurumlardan elektronik ortamda alınan elektronik faturalardan, yükümlü tarafından ilgili kuruma ait olduğu elektronik olarak teyit edilebilenler. Son üç aya ait bilgileri içermek şartıyla, BEDAŞ ve ASKİ gibi kamu kurumu niteliği olan kuruluşlarca ya da telefon aboneliği hizmeti veren telekomünikasyon şirketlerince tutulan ve abonelere ilişkin adres bilgilerinin yer aldığı listeler. 47 Müşterinin daha önce alınmış ve teyidi yapılmış adres ve iletişim bilgilerinin güncellenmesi sırasında, adres ve iletişim bilgilerinde değişiklik tespit edilmişse, yeni adres ve iletişim bilgileri de teyit edilecektir.

48 Gerçek Kişilerde Kimlik Tespiti : Özel Durumlar (Kabul Edilmeyecek Kimlik Belgeleri) Vatandaşlıktan Çıkma İzin Belgesi/ Vatandaşlıktan Çıkma Belgesi (Pembe Kart) Avukat Kimlikleri Sarı Basın Kartları 48

49 Ticaret Siciline Kayıtlı Tüzel Kişilerde Kimlik Tespiti Tüzel kişiliğin kimlik tespiti Tüzel kişiliği temsile yetkili gerçek kişinin kimlik tespiti İşlemi yapan yükümlü finansal kuruluşsa ve işlem sürekli iş ilişkisi ise, Tüzel kişiliğin yüzde yirmi beşi aşan hisseye sahip gerçek ve tüzel kişi ortaklarının kimlik tespiti İşlem, ticaret sicilinde yetkili olanlarca yetkilendirilen bir başkası tarafından talep ediliyorsa işlem talep eden bu kişinin de kimlik tespitinin yapılması gerekmektedir. 49

50 Ticaret Siciline Kayıtlı Tüzel Kişilerde Kimlik Tespiti Alınan Bilgiler Tüzel kişiliğin; Unvanı, Ticaret sicil numarası, Faaliyet konusu, Adresi Teyit Belgeleri Ticaret siciline tescile dair belgeler 50 Tüzel kişiliğin vergi kimlik numarası Telefon numarası, Faks numarası (varsa) E- posta adresi (varsa) Gelir İdaresi tarafından düzenlenen belgeler Teyit bu araçları kullanarak ilgiliyle irtibat kurmak suretiyle yapılır.

51 Ticaret Siciline Kayıtlı Tüzel Kişilerde Kimlik Tespiti Alınacak Bilgiler Tüzel kişiliği temsile yetkili kişinin; Adı ve soyadı, Doğum yeri ve tarihi, Anne ve baba adı, Uyruğu, Kimlik belgesinin türü ve numarası Türk vatandaşları için T.C. kimlik numarası Temsil yetkisi Teyit Belgeleri Türk uyruklular için T.C. nüfus cüzdanı, T.C. sürücü belgesi veya pasaport Türk uyruklu olmayanlar için pasaport, ikamet belgesi veya Bakanlıkça uygun görülen kimlik belgesi Tescile dair belgeler 51 İmza örneği İlgiliye imza attırılır. Adres ve iletişim bilgilerinin alınmasına ve teyit edilmesine gerek bulunmamaktadır.

52 Ticaret Siciline Kayıtlı Tüzel Kişilerde Kimlik Tespiti Mevcut bir sürekli iş ilişkisi kapsamında, tüzel kişiyi temsile yetkili kişinin yazılı talimatıyla tüzel kişi adına işlem talep edilmesi durumunda; Talimatın şirket yetkilisine ait olduğundan emin olmak kaydıyla, Şirketi temsile yetkili kişinin kimlik bilgilerinin doğruluğu, Kimlik belgelerinde yer alan bilgileri içeren noter onaylı imza sirküleri üzerinden teyit edilebilir. 52

53 Ticaret Siciline Kayıtlı Tüzel Kişilerde Kimlik Tespiti Finansal kuruluşlar, ticaret siciline kayıtlı tüzel kişilerle sürekli iş ilişkisi tesisinde; İlgili ticaret sicil memurluğu kayıtlarına başvurmak veya TOBB nin veri tabanından sorgulama yapmak suretiyle kendilerine sunulan tescil belgelerinde yer alan bilgilerin güncelliğini ve doğruluğunu teyit eder. 53

54 Soru : Güvenbank Van Erciş Şubesine gelen Ahmet ARAS kendisinin Kardeşler Turizm Ltd. Şti. genel müdürü olduğunu, Kardeşler Ltd. Şti. adına ticari mevduat hesabı açtrmak istediğini belirtmiştir. Bu işleme dair şube tarafından yapılması gerekenler: 1- Kardeşler Ltd Şti nin kimlik tespiti yapılır. 2-Ahmet ARAS ın kimlik tespiti yapılır. 3-Ahmet ARAS ın yetkisi ticaret siciline ilişkin belge üzerinden tespit edilir. 4-Kardeşler Ltd. Şti. nin % 25 i aşan hisseye sahip gerçek ve tüzel kişi ortaklarının kimliğini tespit edilir.

55 Alınan Bilgiler Kardeşler Ltd. Şti. nin; Unvanı, Ticaret sicil numarası, Faaliyet konusu, Adresi Teyit Belgeleri Ticaret Sicil Gazetesi Kardeşler Ltd. Şti nin vergi kimlik numarası Gelir İdaresinin ilgili birimi tarafından düzenlenen belgeler Telefon numarası, Faks numarası (varsa) E- posta adresi (varsa) Teyit bu araçları kullanarak ilgiliyle irtibat kurmak suretiyle yapılır

56 Alınacak Bilgiler Ahmet ARAS ın; Adı ve soyadı, Doğum yeri ve tarihi, Anne ve baba adı, Uyruğu, Kimlik belgesinin türü ve numarası Teyit Belgeleri T.C. nüfus cüzdanı veya T.C. sürücü belgesi veya Pasaport Ahmet ARAS ın T.C. kimlik numarası, Ahmet ARAS ın Temsil yetkisi Ticaret Sicil Gazetesi Ahmet ARAS ın İmza örneği Ahmet ARAS a imza attırılır. Kardeşler Ltd. Şti. ve Ahmet ARAS ın teyide esas belgelerinin (Ticaret Sicili Gazetesi, GİB Yazısı, Kimlik Belgesi) fotokopisi veya elektronik görüntüsü alınır veya kimliğe ilişkin bilgiler kaydedilir.

57 Şirketin % 25 i aşan hisseye sahip gerçek ve tüzel kişi ortaklarının kimliği tespit edilir. Gerçek kişi ortakların kimlik tespitinde kimlik belgelerinde yer alan bilgileri içeren noter onaylı imza sirküleri kullanılabilecektir. Tüzel kişiliğin % 25 ini aşan hissesine sahip gerçek kişi ortakların adres ve iletişim bilgileri alınır ancak teyidinin yapılmasına gerek bulunmamaktadır.

58 ARACILIK FAALİYETLERİ VE ARACI KURULUŞLARA İLİŞKİN ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ (Seri V, No:46) Müşteri tanıma kuralı Madde 12 (Değişik birinci fıkra: Seri: V, No:102 sayılı Tebliğ ile) Aracı kuruluşlar, 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri uyarınca hesap açmadan önce müşterilerinin kimlik bilgilerini tespit ederler. (İki, üç ve dördüncü fıkralar ek: Seri: V, No: 62 sayılı Tebliğ ile) Müşterek hesaplarda kimlik tespiti her bir hak sahibi için ayrı ayrı yapılır. Müşteri hesabına, müşteri dışında sadece müşteri tarafından noter marifetiyle düzenlemiş vekaletname ile yetkilendirilmiş kişiler tarafından işlem yapılabilir. Vekilin kimlik bilgilerinin birinci fıkra çerçevesinde tespiti zorunludur. Aracı kurumların, yabancı banka ve aracı kurumların alım ve/veya satım emirlerini kabul etmeden önce, bu kurumlardan, hesabına işlem yapılan müşterinin kimlik bilgilerinin verileceğine ilişkin bir taahhütname almaları zorunludur. Aracı kuruluşlar ayrıca müşterilerinin risk ve getiri tercihleri, yatırım amaçları ve mali durumları hakkında yeterli bilgiye sahip olmak amacıyla standart formları geliştirmek, bu formlarda yer alan bilgileri güncelleştirmek ve formları saklamak zorundadırlar. Müşterilere bu bilgilerin risk tercihlerinin ölçülmesi amacıyla istendiğinin bildirilmesi, müşterinin bilgi vermekten kaçınması halinde sorumluluğun kendisine ait olacağı konusunda uyarılması ve bilgi vermek istemediğine ilişkin yazılı beyanının alınarak müşterinin çerçeve sözleşmeleriyle birlikte saklanması gereklidir. 58

59 ARACILIK FAALİYETLERİ VE ARACI KURULUŞLARA İLİŞKİN ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ (Seri V, No:46) Çerçeve sözleşme imzalama yükümlülüğü Madde 13 Aracı kurumlar müşterileriyle alım satıma aracılık, portföy yöneticiliği, yatırım danışmanlığı, repo-ters repo, türev araçların alım satımına aracılık, kredili menkul kıymet, açığa satış ve menkul kıymetlerin ödünç işlemi yapmaya başlamadan önce, yazılı bir sözleşme yapmak zorundadırlar. Bu sözleşmede yer verilmesi gereken asgari hususlar Kurul ca belirlenir. Bu sözleşme, aracı kuruluşla müşterisi arasındaki ilişkiyi genel olarak düzenleyen, başlangıçta bir kez aktedilen ve münferit işlemlerin esasını oluşturan bir çerçeve anlaşmasıdır. Çerçeve sözleşmeler müteselsil sıra numaralı ve en az iki nüsha olarak düzenlenir ve bir örneği müşterilere verilir. (Ek fıkra: Seri: V, No: 62 sayılı Tebliğ ile) Sözleşmeye taraf olan müşterinin ya da müşterilerin, devir, birleşme, veraset, müşterek hesaplara yeni hak sahiplerinin dahil olması ya da mevcutlardan bazılarının ayrılması gibi nedenlerle değişmesi halinde sözleşmenin yenilenmesi zorunludur. Çerçeve sözleşmelerde sermaye piyasası mevzuatına aykırı hükümler ile müşterilerin haklarını ciddi şekilde zedeleyici ve aracı kuruluşlar lehine tek taraflı olağanüstü haklar sağlayan hükümlere ve emirlerin ispatının müşteriye yüklenmesine ilişkin hükümlere yer verilmez. Sözleşmelerde hüküm bulunmayan hallerde genel hükümler uygulanır. Bu fıkra hükmü aracı kuruluşlar ile müşterileri arasında düzenlenecek halka arza aracılık sözleşmesi ile sermaye piyasası mevzuatı uyarınca müşterilerle imzalanacak tüm çerçeve sözleşmelerde uygulanır. (Ek fıkra: Seri: V, No: 84 sayılı Tebliğ ile) Aracı kuruluşlar sermaye piyasası işlemlerinin risklerini açıklayan ve içeriği Kurulca belirlenecek "sermaye piyasası işlemleri risk bildirim formu"nu müşterilerine imzalatmadan müşterileri ile sözleşme imzalayamazlar ve işlem yapamazlar. 59

60 ARACILIK FAALİYETLERİ VE ARACI KURULUŞLARA İLİŞKİN ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ (Seri V, No:46) Müşteri hesap numarası Madde 13/A (Ek: Seri: V, No: 62 sayılı Tebliğ ile) Alım satıma aracılık çerçeve sözleşmesi yapılan her müşteriye ayrı bir hesap numarası verilir. Bir müşteriye verilmiş olan hesap numarası, alım satıma aracılık çerçeve sözleşmesinin sona erme tarihi üzerinden 10 (on) yıl geçmedikçe bir başka müşteriye verilemez. Sözleşme yapılan her müşteri için, sözleşme tarihini izleyen 2 iş günü içerisinde yetkili takas ve saklama kuruluşu nezdinde bir müşteri saklama alt hesabı açılır ya da açtırılması sağlanır. Müşteri hesap numaraları, yetkili takas ve saklama kuruluşu nezdindeki müşteri saklama alt hesabı için de aynen kullanılır. Gerçek kişi müşterilerin isimlerinde, tüzel kişi müşterilerin unvanlarında meydana gelen değişiklikler, öğrenildiği tarihi izleyen 2 iş günü içerisinde yetkili takas ve saklama kuruluşuna bildirilir. 60

61 Diğer Tüzel Kişilerde Kimlik Tespiti Dernek ve vakıflarda kimlik tespiti Sendika ve konfederasyonlarda kimlik tespiti Siyasi partilerde kimlik tespiti Kamu kurumlarında kimlik tespiti 61

62 Diğer Tüzel Kişilerde Kimlik Tespiti Dernek Adı, amacı, kütük numarası, Dernek Tüzüğü açık adresi, diğer iletişim bilgileri Dernek kütüğündeki kayda ilişkin belge İçişleri Bakanlığındaki kayda ilişkin belge Vakıf Adı, amacı, merkezi sicil Vakıf Senedi kayıt numarası, açık adresi, diğer VGM de tutulan sicile ilişkin belgeler iletişim bilgileri İçişleri Bakanlığındaki kayda ilişkin belge Sendika Adı, amacı, sicil numarası, açık Tüzük Konf. adresi, diğer iletişim bilgileri Çal. ve Sos. Güv. Bak. Bölge Çalışma Müd. Tutulan sicile ilişkin belge 62 Siyasi Adı, açık adresi, diğer iletişim Tüzük Parti bilgileri

63 Tüzel Kişiliği Olmayan Teşekküllerde Kimlik Tespiti TKOT Teşekkülün, açık adresi, Noter onaylı karar defteri diğer iletişim bilgileri TKOİO Ortaklığın adı, amacı, faaliyet Noter onaylı ortaklık sözleşmesi konusu, VKN, açık adresi, diğer GİB tarafından düzenlenen belgeler iletişim bilgileri 63

64 Kamu Kurumlarında Kimlik Tespiti 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa göre genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının müşteri olduğu işlemlerde; Bunlar adına işlem yapan kişinin kimliği gerçek kişilerde kimlik tespiti esaslarına göre tespit edilir. Yetki durumu ise mevzuata uygun olarak düzenlenmiş yetki belgesi üzerinden teyit edilir. 64

65 Yurt Dışında Yerleşik Tüzel Kişilerde Kimlik Tespiti 65 Alınacak bilgiler Tüzel kişiliğin nevine göre yönetmeliğin ilgili maddelerindeki bilgiler aranacaktır. (Şirketler için Tüzel kişiliğin; Unvanı, Ticaret sicil numarası, Faaliyet konusu, Ortakları ve adresi) Teyit Belgeleri Türkiye de yerleşik tüzel kişiler için aranan belgelere ilgili ülkede tekabül eden belgelerin; Türkiye Cumhuriyeti Konsoloslukları tarafından onaylanan örneklerinin noter onaylı Türkçe tercümeleri veya Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Hakkında Lahey Sözleşmesi çerçevesinde bu sözleşmeye taraf ülke makamı tarafından tasdik şerhi düşülen örneklerinin noter onaylı Türkçe tercümeleri

66 Başkası Adına Hareket Edilen Durumlar Tüzel kişiler veya tüzel kişiliği olmayan (TKO) teşekküller adına bunları temsile yetkili kimselerin yetkilendirdiği kişilerce işlem talep edilmesi durumunda; Bir gerçek kişi müşteri adına başka bir kişi tarafından yapılan işlemlerde Küçükler ve kısıtlılar adına bunların kanuni temsilcileri tarafından yapılan işlemlerde 66 başkası adına hareket edilmektedir.

67 Tüzel Kişiler veya Tüzel Kişiliği Olmayan Teşekküller Adına Bunları Temsile Yetkili Kimselerin Yetkilendirdiği Kişilerce İşlem Talep Edilmesi Durumunda Kimlik Tespiti Tüzel kişinin veya TKO Teşekkülün kimliği tespit edilir. Tüzel kişiyi veya TKO Teşekkülü temsile yetkili kişinin kimliği tespit edilir. (Kimlik bilgilerini içeren noter onaylı vekaletname veya imza sirküleri de kullanılabilir) Tüzel kişiyi veya TKO Teşekkülü temsile yetkili kişinin yetkilendirdiği kişinin kimliği tespit edilir. Ayrıca bu kişinin yetki durumu noter onaylı vekaletname veya temsile yetkili olanlar tarafından verilmiş yazılı talimat üzerinden tespit edilir. 67 Temsile yetkili kimselerin yazılı talimat üzerindeki imzaları bunlara ait noter onaylı imza sirküleri üzerindeki imzalar ile teyit edilir.

68 Soru : İtimat Bank Ankara Kızılay Şubesine gelen Hasan ÇALIŞKAN kendisini Kardeşler Turizm Ltd. Şti. genel müdürü Ahmet TEMBEL in gönderdiğini, Kardeşler Ltd. Şti. için hesap açtırmak istediğini belirtmiştir. Bu işleme dair şube tarafından yapılması gerekenler: 1- Kardeşler Ltd. Şti. nin kimlik tespiti yapılır 2-Genel Müdür Ahmet TEMBEL in kimlik tespiti md.6 ya göre yapılır. (Kimlik bilgilerini içeren noter onaylı vekaletname veya imza sirküleri üzerinden de yapılabilir) 3-Hasan ÇALIŞKAN ın kimlik tespiti md.6 ya göre yapılır. 4- Hasan ÇALIŞKAN ın yetki durumu tespit edilir ve Ahmet TEMBEL in imzası teyit edilir. (noter onaylı vekaletname veya yazılı talimat)

69 Bir Gerçek Kişi Müşteri Adına Başka Bir Gerçek Kişi Tarafından Talep Edilen İşlemlerde Kimlik Tespiti Gerçek kişi müşterinin kimliği tespit edilir. (Noter onaylı vekaletname de kullanılabilir) İşlem talep eden diğer gerçek kişinin kimliği tespit edilir. Yetki durumu noter onaylı vekaletname üzerinden tespit edilir. Müşterinin kimliğinin daha önce tespit edilmiş olması şartıyla yazılı talimat da yetkilendirmede kullanılabilir. Bu durumda, yazılı talimat üzerinde yer alan müşteri imzasının yükümlü nezdindeki imza ile teyit edilmesi gerekir. Her iki gerçek kişinin de adres bilgileri alınacaktır. Ancak yapılan işlem sürekli iş ilişkisi kapsamında ise sadece adına işlem yapılan kişinin adresi teyit edilecektir. 69

70 Küçükler ve Kısıtlılar Adına Bunların Kanuni Temsilcileri/Veli/Vasi Tarafından Talep Edilen İşlemlerde Kimlik Tespiti Adına işlem talep edilen küçük/kısıtlı ve işlemi talep eden kanuni temsilcinin/velinin/vasinin 6 ncı maddeye göre kimlik tespiti yapılacaktır. Mahkeme kararıyla veli tayin edilenler ile vasi ve kayyımların yetkisi, ilgili mahkeme kararının aslı veya noter tasdikli sureti üzerinden teyit edilir. Sürekli iş ilişkisinde, adres bilgilerinin teyidinde anne babanın adres teyidi yeterli olup ayrıca anne veya babanın yanında ikamet eden reşit olmayan çocuğun adres teyidine gerek bulunmamaktadır. 70

71 Soru : Güven Bank Ankara Kızılay Şubesine gelen Cemil YARDIMSEVER arkadaşı Cemal ÜŞENGEÇ için hesap açtırmak istediğini belirtmiştir. Bu işleme dair şube tarafından yapılması gerekenler: 1-Cemil YARDIMSEVER in kimlik tespiti yapılır. 2-Cemal ÜŞENGEÇ in kimlik tespiti yapılır. 3-Cemil YARDIMSEVER in yetki durumu tespit edilir. 71

72 Alınacak Bilgiler İşlemi Yapan Cemil YARDIMSEVER in; Teyit Belgeleri Adı ve soyadı, Doğum yeri ve tarihi, Anne ve baba adı, Uyruğu, Kimlik belgesinin türü ve numarası T.C. nüfus cüzdanı veya T.C. sürücü belgesi veya Pasaport Cemil YARDIMSEVER in T.C. Kimlik Numarası, Cemil YARDIMSEVER in Adres ve İletişim Bilgileri (Teyid zorunluluğu yoktur) Cemil YARDIMSEVER in İmzası 72 Cemil YARDIMSEVER in Yetki Durumu Noter Onaylı Vekaletname

73 Alınacak Bilgiler Adına İşlemi Yapılan Cemal ÜŞENGEÇ in; Adı ve soyadı, Doğum yeri ve tarihi, Anne ve baba adı, Uyruğu, Kimlik belgesinin türü ve numarası Teyit Belgeler T.C. nüfus cüzdanı veya T.C. sürücü belgesi veya Pasaport Veya Noter Onaylı Vekaletname Cemal ÜŞENGEÇ in T.C. Kimlik Numarası, Cemal ÜŞENGEÇ in Adresi Cemal ÜŞENGEÇ in Telefon, Faks ve E-Posta Bilgileri Yerleşim yeri belgesi, Abone Faturası Diğer Belgeler/Usuller Teyit, bu araçları kullanarak ilgiliyle irtibat kurmak suretiyle yapılır. 73 YARDIMSEVER ve ÜŞENGEÇ in teyide esas belgelerinin (Kimlik Belgesi,Noter Onaylı Vekaletname, Adrese İlişkin Belge, Yazılı Talimat) fotokopisi veya elektronik görüntüsü alınır veya bilgiler kaydedilir.

74 Adına hareket edilen müşterinin daha önce yapılan işlemler nedeniyle kimlik tespitinin yapılmış olması durumunda talep edilen işlem adına hareket edilen müşterinin yazılı talimatı ile yapılabilir. Bu durumda; Burada yazılı talimat, vekaletname yerine geçmektedir. Yazılı talimat üzerinde yer alan müşteri imzasının yükümlü nezdindeki imza ile teyit edilmesi gerekir. 74

75 Müteakip İşlemlerde Kimlik Tespiti Daha önce usulüne uygun olarak kimliği tespit edilenlerin Sürekli iş ilişkisi kapsamındaki yüz yüze yapılan kimlik tespitini gerektiren müteakip işlemlerinde kimlik tespiti, Kimliğe ilişkin bilgilerin yükümlüde bulunan bilgilerle karşılaştırılmasını müteakip, ilgili evraka işlemi yaptıran gerçek kişinin ad ve soyadının yazılması ve imza örneğinin alınması suretiyle yapılacaktır. 75 Alınan bilgilerin doğruluğundan şüpheye düşülmesi halinde bu bilgilerin doğruluğu, teyide esas kimlik belgelerinin veya bunların noterce onaylanmış suretlerinin ibrazı sonrası bu belgelerde yer alan bilgilerin yükümlüde bulunan bilgilerle karşılaştırılması suretiyle yapılır.

76 Teyide Esas Belgelerin Gerçekliğinin Kontrol Edilmesi Yükümlüler kimlik tespiti kapsamında alınan bilgilerin teyidi amacıyla kullanılan belgelerin gerçekliğinden şüphe duydukları durumda imkânların elverdiği ölçüde, belgeyi düzenleyen kişi ya da kuruma veya diğer yetkili mercilere başvurmak suretiyle belgenin gerçekliğini doğrular. 76

77 Elektronik Transferler İki bin YTL veya üzeri yurt dışı elektronik transfer mesajlarında, Gönderenin; Adı ve soyadına, ticaret siciline kayıtlı tüzel kişinin unvanına, diğer tüzel kişiler ve tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin tam adına, Hesap numarasına, hesap numarasının bulunmadığı durumda işlemle ilgili referans numarasına, T.C. kimlik numarası, pasaport numarası, vergi kimlik numarası gibi göndereni belirlemeye yarayan bilgilerden en az birine, yer verilmesi zorunludur. 77

78 Elektronik Transferler İki bin YTL veya üzeri yurt içi elektronik transfer mesajlarında, gönderenin; Adı ve soyadına, ticaret siciline kayıtlı tüzel kişinin unvanına, diğer tüzel kişiler ve tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin tam adına, Hesap numarası, hesap numarasının bulunmadığı durumda işlemle ilgili referans numarası, T.C. kimlik numarası, pasaport numarası, vergi kimlik numarası gibi göndereni belirlemeye yarayan bilgilerden en az birine, yer verilmesi zorunludur. 78 Bankaların kendi nam ve hesaplarına aralarında gerçekleştirdikleri transferler ile kart numaralarının mesajlarda kullanılması kaydıyla, kredi ve banka kartları kullanılarak gerçekleştirilen transferler bu hüküm kapsamı dışındadır.

79 Basitleştirilmiş Tedbirler 5 ve 7 SIRA NO.LU MASAK GENEL TEBLİĞİ 79

80 Basitleştirilmiş Tedbirler (5 sıra Nolu Tebliğ) Bu tebliğ ile işlem türleri bakımından aklama ve terörün finansmanı riskinin düşük olarak değerlendirilebileceği durumlarda, müşterinin tanınması ilkesiyle ilgili uyuması gereken hususların basitleştirilerek uygulanmasına imkan tanınmaktadır. 80 Basitleştirilmiş tedbirler Yönetmeliğin; 5 ila 14 üncü maddelerinde geçen kimlik tespiti, 17 nci maddesinde geçen gerçek faydalanıcının tanınması ve tüzel kişilere özel dikkat gösterilmesi ve 19 uncu maddesinde geçen müşterinin durumunun ve işlemlerin izlenmesine ilişkin yükümlülükler ile sınırlıdır.

81 Basitleştirilmiş Tedbirler Yükümlüler, müşterinin ve işlemin aranan niteliklere sahip olup olmadığı konusunda yeterli bilgiye sahip olmalıdırlar. Bu amaçla yükümlüler; müşteriden alınacak bilgilerden, kamuya açık kaynaklardan, müşterinin daha önce iş ilişkisine girdiği üçüncü kişilerden ve diğer kaynaklardan faydalanır ve elde ettikleri bilgileri yazılı olarak veya elektronik ortamda kaydederler. 81 Yükümlüler aklama ve terörün finansmanı riskini her bir işlem bakımından ayrı ayrı değerlendirmelidir. Şüphenin söz konusu olduğu durumlarda yükümlüler, basitleştirilmiş tedbir uygulamasından yararlanamaz ve konuyu ŞİB olarak MASAK a bildirir.

82 Finansal Kuruluşların Kendi Aralarında Gerçekleştirdikleri İşlemlerde Finansal kuruluşların kendi aralarında gerçekleştirdikleri işlemlerde, müşteri konumunda olan finansal kuruluşa ilişkin olarak, Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasındaki bilgiler alınarak kaydedilir. Bu bilgilerin Yönetmeliğin anılan maddesi uyarınca teyidi zorunlu değildir. Bu kapsamdaki müşterilerle ilgili olarak; Gerçek faydalanıcının tanınması Tüzel kişilere özel dikkat gösterilmesi Müşterinin durumunun ve işlemlerin izlenmesi yükümlülüklerinin uygulanması zorunluluğu bulunmamaktadır. 82 Türkiye de yerleşik bir finansal kuruluşun müşterisinin yabancı ülkede yerleşik bir finansal kuruluş olması durumunda, yabancı finansal kuruluşun aklama ve terörün finansmanının önlenmesi konusunda yeterli düzenlemelere ve denetime sahip bir ülkede yerleşik olması gerekmektedir.

83 Tedbirler Yönetmeliği - mad.7/1 Ticaret siciline kayıtlı tüzel kişilerin kimlik tespitinde; tüzel kişinin ünvanı, ticaret sicil numarası, vergi kimlik numarası, faaliyet konusu, açık adresi, telefon numarası, varsa faks numarası ve elektronik posta adresi ile tüzel kişiliğe temsile yetkili kişinin adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi, anne ve babab adı, uyruğu, Türk vatandaşları için TC Kimlik numarası, kimlik belgesinin türü ve numarasına ilişkin bilgiler ile imza örneği alınır. 83

84 Finansal Kuruluşların Kendi Aralarında Gerçekleştirdikleri İşlemlerde Finansal kuruluşlar, elektronik ortamda yüz yüze gerçekleştirilmeyen işlemler bakımından güvenli iletişim ağlarının kullanılması, işlem talep eden veya talimat veren kişinin kimliğini ve yetkisini tespite ve doğrulamaya yarayan şifrelerin kullanılması da dahil gerekli tedbirleri almak zorundadırlar. Bu kapsamdaki müşterilerle ilgili olarak; Gerçek faydalanıcının tanınması, Tüzel kişilere özel dikkat gösterilmesi, Müşterinin durumunun ve işlemlerin izlenmesi 84 yükümlülüklerinin uygulanması zorunluluğu bulunmamaktadır.

85 Müşterinin Kamu İdaresi veya Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşu Olduğu İşlemlerde Bu kurum ve kuruluşlar adına işlem yapan gerçek kişilerin kimlik bilgileri alınarak kaydedilir. Yetki durumları mevzuata uygun olarak düzenlenmiş yetki belgesi üzerinden teyit edilir. Bu kişilerin adres ve diğer iletişim bilgilerinin teyidi zorunlu değildir. Bu kapsamdaki müşterilerle ilgili olarak; Gerçek faydalanıcının tanınması, Tüzel kişilere özel dikkat gösterilmesi, Müşterinin durumunun ve işlemlerin izlenmesi 85 yükümlülüklerinin uygulanması zorunluluğu bulunmamaktadır.

86 Maaş Ödemesi Kapsamında Toplu Müşteri Kabulüne İlişkin İşlemlerde Bankaların, kamu idareleri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları veya 100 den fazla personel istihdam eden kurum, kuruluş veya işletmelerin çalışanlarına maaş hesabı açılması amacıyla toplu müşteri kabulü yoluyla iş ilişkisi tesisinde, maaş ödemesi yapılacak gerçek kişilerin; Adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi, anne ve baba adı, uyruğu, Türk vatandaşları için T.C. Kimlik numarası, işyeri veya ikametgah adresi, varsa telefon numarası, faks numarası, elektronik posta adresi bilgileri alınır. Bu bilgilerden kimliğe ilişkin olanların teyidi yapılır. Bu teyit işlemi, Türk uyruklular için, İçişleri Bakanlığı, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü kimlik paylaşım sistemi veri tabanı kullanılarak da (elektronik görüntüsü alınmak suretiyle) yapılabilir. 86 Bankalar, müşterilerin kimliğine ilişkin olarak Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde belirtilen kimlik belgeleri ile imza örneklerini işlemin yapılmasından itibaren en geç üç ay içinde alırlar. Adres ve diğer iletişim bilgilerinin teyidi de bu süre içerisinde yapılır.

87 Çalışanlara Ücretlerinden Kesinti yapılmak Suretiyle Emeklilik Hakları Sağlayan Emeklilik Planları ve Kişinin Haklarını Temlik Etme Yetkisi İçermeyen Emeklilik Sözleşmelerine İlişkin İşlemler Bu işlemlerde yükümlüler, Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasındaki bilgileri, teyit belgelerine gerek olmaksızın, almak suretiyle işlem yapabilirler. Bu kapsamdaki müşterilerle ilgili olarak; Gerçek faydalanıcının tanınması, Tüzel kişilere özel dikkat gösterilmesi, Müşterinin durumunun ve işlemlerin izlenmesi yükümlülüklerinin uygulanması zorunluluğu bulunmamaktadır. 87

88 Müşterinin Hisseleri Borsaya Kote Edilmiş Şirket Olduğu İşlemler Bu işlemlerde, şirkete ilişkin olarak Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasındaki bilgiler alınarak kaydedilir. Bu bilgilerin, Yönetmeliğin anılan maddesi uyarınca teyidi zorunlu değildir. Ancak, tüzel kişiyi temsile yetkili kimselerin kimliği ve yetki durumu, Yönetmeliğin 7 nci ve 14 üncü maddesinde belirtilen esaslara uygun olarak tespit edilir. Bu kapsamdaki müşterilerle ilgili olarak; Gerçek faydalanıcının tanınması, Tüzel kişilere özel dikkat gösterilmesi, Müşterinin durumunun ve işlemlerin izlenmesi 88 yükümlülüklerinin uygulanması zorunluluğu bulunmamaktadır.

89 Ön Ödemeli Kartlara İlişkin İşlemler 89 Üzerindeki numara bazında hesap takibi yapılan, isimsiz, önceden ödeme ya da yükleme yapılması suretiyle kullanılabilir hale gelen ve yüklenen bakiye kadar kullanıma izin verilen ön ödemeli kartlarla ilgili işlemlerde yükümlüler; - Tek kullanımlık olup tekrar yükleme yapılması mümkün olmayanlarda yüklü para tutarı 300 YTL yi, - Yeniden yükleme yapılabilen ve toplam yükleme limiti bir takvim yılı içinde YTL yi (Limiti YTL den az olmakla birlikte aynı takvim yılı içinde YTL üzerinde yükleme yapılanlar hariç) aşmayan ön ödemeli kartların satışında Yönetmeliğin 6 ncı maddesi kapsamında kimlik tespiti yapmayabilirler. Bu kapsamdaki müşterilerle ilgili olarak; Gerçek faydalanıcının tanınması Tüzel kişilere özel dikkat gösterilmesi Müşterinin durumunun ve işlemlerin izlenmesi yükümlülüklerinin uygulanması zorunluluğu bulunmamaktadır.

90 Basitleştirilmiş Tedbirler Adres Teyidi Sürekli iş ilişkisi tesisinde, Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde belirtilen gerçek kişilerle ilgili kimlik tespiti kapsamında beyan edilen adresin doğruluğu, e-devlet veri tabanlarından yararlanmak suretiyle (elektronik görüntüsü de alınarak) teyit edilebilir. Müşteri adresine alma haberli posta yoluyla tebligat yapılması durumunda, tebligatın müşteriye yapıldığına dair belge de adres teyidinde kullanılabilir Telefon ve Faks Numarası ile Elektronik Posta Adresinin Doğruluğunun Teyidi Telefon ve faks numarası ile elektronik posta adresinin doğruluğunun teyidi, sürekli iş ilişkisinin tesis edilmesi halinde yapılacaktır.

91 Basitleştirilmiş Tedbirler (7 No lu Tebliğ) Tedbirler Yönetmeliği 7 No lu Tebliğ YÜRÜRLÜK KAYITLARIN GÜNCELLENMESİ KAYITLARIN GÜNCELLENMESİ

92 Basitleştirilmiş Tedbirler (7 No lu Tebliğ) tarihinden önce açılan hesapların müşterilerine tarihine kadar ulaşmak mümkün olmuyor ise, bu müşterilerin kimlik tespiti ve adres teyidi ilk işlem gerçekleştirildiği anda yapılacaktır. 92

93 Basitleştirilmiş Tedbirler (7 No lu Tebliğ) 93 Adres Teyidinde Geçerli Olacak Belgeler; Yerleşim yeri belgesi, Müşteri adına düzenlenmiş elektrik, su, doğalgaz, telefon gibi abonelik gerektiren bir hizmete ilişkin olan ve son üç ay içinde düzenlenmiş faturalar, Herhangi bir kamu kurumu tarafından verilen bir belge, Son üç aya ait bilgileri içermek şartıyla, BEDAŞ ve ASKİ gibi kamu kurumu niteliği olan kuruluşlarca ya da telefon aboneliği hizmeti veren telekomünikasyon şirketlerince tutulan ve abonelere ilişkin adres bilgilerinin yer aldığı listeler, Fatura sahibi ile arasındaki bağı gösterir muteber belgeyi (evlilik cüzdanı gibi) ibraz etmek suretiyle üçüncü şahıs adına son üç aya ait elektrik, su, doğalgaz, telefon gibi abonelik gerektiren fatura, Ailesinin yanında ikamet eden reşit çocuklar için anne ya da babası adına düzenlenmiş son üç aya ait elektrik, su, doğalgaz, telefon gibi abonelik gerektiren fatura, Yurtlarda kalan reşit çocuklar için öğrenim gördükleri okullardan ya da kaldıkları yurtlardan alınacak adresini belirtir yazı, Müşteri adresine alma haberli posta yoluyla tebligat yapılması durumunda, tebligatın müşteriye yapıldığına dair belge, Bankalar için, müşterinin beyan ettiği adreste görüldüğüne dair kredi kartı teslim tutanağı, Yükümlülerin müşterilerine yönelik yapmış oldukları gönderilerin beyan edilen adreste ve bizzat müşteri tarafından teslim alındığına ilişkin tutanak.

94 Basitleştirilmiş Tedbirler (7 No lu Tebliğ) Söz konusu belgelerin asıllarının veya noterce onaylanmış suretlerinin aranılması şart olmayıp, okunabilir fotokopileri veya elektronik görüntüleri de geçerli belge olarak kabul edilecektir. 94 Anılan belgelerin, müşteri tarafından bizzat elden ibraz edilmesi zorunluluğu bulunmamakta olup, bir başkası vasıtasıyla veya posta, faks, e-posta gibi yöntemler kullanılarak da ibraz edilmeleri mümkündür.

95 Gerçek Faydalanıcının Tanınması Yükümlüler bir başkası hesabına hareket edilip edilmediğini ve işlemin gerçek faydalanıcısının kimliğini tespit etmek için gerekli tedbirleri alır. Bu kapsamda kendi adına ve fakat başkası hesabına hareket eden kimselere sorumluluklarını hatırlatmak amacıyla yükümlüler, gerekli duyuruları hizmet verdikleri tüm işyerlerine müşterilerin rahatça görebileceği şekilde asarlar. Finansal kuruluşlar ayrıca sürekli iş ilişkisi tesisinde başkası hesabına hareket edilip edilmediğine ilişkin müşterinin yazılı beyanını alır. Bu beyan müşteri sözleşmesinde belirtilebilir veya uygun formlar kullanılarak alınabilir. 95 Yönetmelik 01 Nisan 2008 tarihinde yürürlüğe girdiğinden yazılı beyanın bu tarihten sonra sürekli iş ilişkisi tesis edilen müşterilerden alınması gerekmektedir.

96 Gerçek Faydalanıcının Tanınması İşlemi talep eden kimse, bir başkası hesabına hareket ettiğini beyan ettiğinde, Yönetmeliğin ilgili maddeleri kapsamında işlemi talep edenin kimliği ve yetki durumu ile hesabına hareket edilenin kimliği tespit edilir. Kişinin başkası hesabına hareket etmediğini beyan etmesine rağmen kendi adına ve fakat başkası hesabına hareket ettiğinden şüphelenilmesi halinde yükümlü gerçek faydalanıcıyı ortaya çıkarmak için makul araştırmayı yapar. 96

97 Tüzel Kişilere Özel Dikkat Gösterilmesi Finansal kuruluşlar ticaret siciline kayıtlı tüzel kişilerle sürekli iş ilişkisi tesisinde, tüzel kişiliğin yüzde yirmibeşi aşan hisseye sahip gerçek ve tüzel kişi ortaklarının kimliğini tespit eder. Finansal kuruluşlar sürekli iş ilişkisi kapsamında müşterisi olan bir tüzel kişiliği gerçekte yöneten, kontrolünde veya sahipliğinde bulunduranlar hakkında doğru bilgilere ulaşmak için gerekli tedbirleri alır. 97

98 Özel Dikkat Gerektiren İşlemler Yükümlüler; Karmaşık ve olağandışı büyüklükteki işlemler ile Görünürde makul hukuki ve ekonomik amacı bulunmayan işlemlere özel dikkat göstermek, Talep edilen işlemin amacı hakkında yeterli bilgi edinmek için gerekli tedbirleri almak ve Bu kapsamda elde edilen bilgi, belge ve kayıtları istenildiğinde yetkililere sunmak üzere muhafaza etmek zorundadır. 98

99 Müşteri Durumunun ve İşlemlerin İzlenmesi Finansal kuruluşlar, Mesleği, iş geçmişi, mali durumu, hesapları, ticari faaliyetleri, yerleşik olduğu ülke ve ilgili diğer göstergeleri dikkate alarak müşterilerinin aklama ve terörün finansmanı açısından risk profilini çıkarmak, Yüksek risk taşıyan müşterilerini, iş ilişkilerini ve işlemleri belirlemek ve bunları devamlı olarak takip etmek, Müşteri hakkındaki bilgi, belge ve kayıtları güncel tutmak, zorundadır. 99 Finansal kuruluşlar bu amaçla uygun risk yönetim sistemi oluşturur.

100 Teknolojik Risklere Karşı Tedbir Alınması Finansal kuruluşlar, yeni ve gelişen teknolojilerin getirdiği imkânların aklama ve terörün finansmanı amacıyla kullanılması riskine karşı özel dikkat göstermek ve bunu önlemeye yönelik uygun tedbirleri almak zorundadır. 10 0

101 Teknolojik Risklere Karşı Tedbir Alınması Finansal kuruluşlar; Yüz yüze olmayan işlemler yapılmasını mümkün kılan sistemleri kullanarak gerçekleştirilen hesaba para yatırma, hesaptan para çekme ve elektronik transfer gibi işlemlere özel dikkat göstermek, Müşterinin mali profiline ve faaliyetlerine uygun olmayan veya faaliyetleriyle ilgisi bulunmayan işlemleri yakından izlemek, 10 1 Tutar ve işlem sayısı limiti belirlemek de dâhil uygun ve etkili tedbirleri almak, zorundadır.

102 Üçüncü Tarafa Güven Finansal kuruluşlar; müşterinin, müşteri adına hareket eden kişinin ve gerçek faydalanıcının kimliğinin tespiti ve iş ilişkisinin veya işlemin amacı hakkında bilgi elde etme konularında, müşteriyle ilgili olarak başka bir finansal kuruluşun aldığı tedbirlere güvenerek iş ilişkisi tesis edebilir veya işlem yapabilir. Bu durumda Kanun ve Kanuna ilişkin düzenlemeler kapsamında nihai sorumluluk üçüncü tarafa güvenerek işlem gerçekleştiren finansal kuruluşa aittir. 10 2