Türk Sigorta Enstitüsü Vakfı

Transkript

1 Mortgage Sigortası ve Türkiye Uygulaması: Borç Ödeme Sigortası Genel Şartları Doç.. Dr. Suna ÖZYÜKSEL (OKSAY) Müdürü

2 MORTGAGE Konut satın almak için, konut finansmanı kredi kuruluşlarından, ipotek karşılığı para ödünç alınması işlemine denilmektedir. (Birincil Piyasa) Para faiziyle birlikte, belirli bir dönem içerisinde geri ödenir. (Birincil Piyasa) Bu kredilerin diğer konut kredilerinden temel farkı, kaynak sağlayabilmek amacıyla, kredi veren kuruluşların, ipotekli kredileri karşılığında menkul kıymet ihraç ederek, kredilerini, menkul kıymetleri satın alan yatırımcılar aracılığıyla finanse ediyor olmalarıdır. (İkincil Piyasa)

3 BİRİNCİL PİYASA - KONUT FİNANS.KURULUŞLARI Bankalar Finansal Kiralama Şirketleri Finansman Şirketleri BİRİNCİL PİYASA - SİSTEMİ RİSKTEN KORUYAN KURULUŞLAR Sigorta ve Bireysel Emeklilik Şirketleri İPOTEKLİ KONUT FİNANSMANI SİSTEMİ AKTÖRLER RLERİ İKİNCİL PİYASA KURULUŞLARI Konut Finans.Kuruluşları Sermaye Piyasası Kuruluşları Sigorta ve Bireysel Emeklilik Şt. Diğer Yatırımcılar BİRİNCİL PİYASA DİĞER AKTÖRLER Tüketiciler Brokerler Gayrimenkul Değerleme.Uz.

4 KREDİ VEREN KURULUŞLAR LAR Sistemde üç temel işlev üstlenmektedirler: 1- İpotekli Konut Kredisi vermek, 2- Verilen krediler karşılığında alınan ipoteklere dayalı olarak, menkul kıymet ihraç etmek, 3- Kredilerin geri ödemelerini tahsil etmek ve bu ödemelerin, menkul kıymetleri satın alan yatırımcılara ödenmesini sağlamak.

5 SERMAYE PİYASASI P KURULUŞLARI LARI Kredi veren kuruluşların, ipotekli krediler karşılığında çıkaracakları Menkul Değerleri, talep eden yerli ve yabancı yatırımcılara satmak için iki kurumun arasında aracılık görevi üstlenirler.

6 SİGORTA ve BİREYSEL EMEKLİLİK ŞİRKETLERİ Sistemde, sigorta şirketlerinin üç temel fonksiyonu vardır: 1- İpotekli konut kredisinin ödenmesi için tasarruf yapılmasını sağlamak (Sigorta ve Bireysel Emeklilik Şirketleri), 2- Bireyleri, sistemi ve ülke ekonomisini ortaya çıkabilecek riskler nedeniyle oluşabilecek ekonomik kayıplara karşı korumak (Sigorta Şirketleri), 3- İkincil piyasalardaki ipotekli konut kredisi menkul değerlerini satın alarak yatırım yapmak (Sigorta ve Bireysel Emeklilik Şirketleri).

7 1- İpotekli Konut Kredisinin Ödenmesi İçin Tasarruf Yapılmas lmasını Sağlamak (Sigorta ve Bireysel Emeklilik Şirketleri) 1.1. Emeklilik Planları (Pension Plan) 1.2. Mortgage Bağlantılı Bir Tür Hayat Sigortası (Endowment Policy)

8 2- Sistemi ve Ülke Ekonomisini Ortaya Çıkabilecek Riskler Nedeniyle, Oluşabilecek Ekonomik Kayıplara Karşı Korumak (Sigorta Şirketleri) Mortgage Sisteminde kullanılan sigorta ürünleri; Hem tüketici, hem de kredi kuruluşu için kredilerin geri ödenmeme riskini ortadan kaldırır, Hem tüketici, hem de kredi kuruluşu için kredi taksitlerinin geçici olarak ödenmeme riskini ortadan kaldırır,

9 Konutun değerinde meydana gelebilecek düşüşlerden dolayı, konutun satılması durumunda kredi veren kuruluşların zarar etme, konut sahibinin ise borçlu kalma riskini ortadan kaldırır, Hem tüketici, hem de kredi kuruluşu için, konutun tapu kayıtlarında mevcut olan, ama satış esnasında bilinmeyen sorunlardan dolayı oluşabilecek maddi kayıpları ortadan kaldırır.

10 DÜNYADA MORTGAGE SİGORTALARI

11 Mortgage ile Birlikte Kullanılan lan Başlıca Sigorta Ürünleri 1. Title Insurance (Tapu Sicil Koruma Sigortası) 2. Mortgage Payment Protection Insurance (İpotekli Konut Kredisi Ödemelerini Koruma Sigortası) 3. Mortgage Credit Protection Insurance (İpotekli Konut Kredisi Koruma Sigortası) 4. Mortgage Insurance (Mortgage Sigortası) 5. Indemnity Insurance (Değer Kaybı Sigortası) 6. Hayat Sigortası 7. Konut Sigortası

12 1. Title Insurance Mortgage Sigorta Ürünleri Kredi verilerek ipotek altına alınan gayrimenkulün tapu sicil kayıtlarının temiz olduğunu ve ipoteğin nakte çevrilmek istendiğinde bir sorun çıkmayacağını garanti eden ve aksi durumlardaki zararı kapsama alan bir sigorta ürünüdür. Bu sigorta tipinde primin peşin olarak tahsil edilmesi esastır. Kapsamı farklılık gösteren çok çeşitli türleri olmakla birlikte, genel olarak iki ana başlık altında incelenebilecek olan bir sigorta tipidir. 1) İpotek alacaklısını korumaya yönelik olan sigortalar (lender s policy) 2) Taşınmazın mülkiyetini alan kişileri korumaya yönelik olan sigortalar (owner s policy)

13 Mortgage Sigorta Ürünleri 2. Mortgage Payment Protection Insurance İşsiz kalınması, hastalık veya kaza gibi nedenlerle gelirde bir azalma olması riskini kapsamına alan bir sigorta tipidir. 3. Mortgage Credit Protection Insurance Ölüm durumunda mortgage kredisini ödeyen bir sigorta ürünüdür. Bu sigorta yaptırılmadığı takdirde, ölüm halinde ev satılarak kalan borç tahsil edilir.

14 Mortgage Sigorta Ürünleri 4. Mortgage Insurance Mortgage Sigortası, finans kurumlarının finanse ettiği % lik krediye ilave olarak, bakiye kısmının da finansmanının sağlanabilmesi için yaptırılır. Bu sigorta % lik kısmın ödenmemesi riskini garanti altına almaktadır. 5. Indemnity Insurance İpotek tesis edilen konutun değerinde meydana gelebilecek olumsuz değişimleri garanti altına alan bir sigortadır. 6. Hayat Sigortası 7. Konut Sigortası

15 Türk Mortgage Sistemi 5582 Sayılı Konut Finansmanı Sistemine İlişkin Çeşitli Kanunlarda Değişiklik iklik Yapılmas lması Hakkında Kanun

16 Değişiklik Yapılan Kanunlar İcra ve İflas Kanunu Sermaye Piyasası Kanunu Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Finansal Kiralama Kanunu Toplu Konut Kanunu Gelir Vergisi Kanunu Gider Vergileri Kanunu Harçlar Kanunu Damga Vergisi Kanunu Katma Değer Vergisi Kanunu

17 Kanun Kapsamındaki Konutlar Kanunun kapsamında ticari amaçla alınan gayrimenkuller değil, sadece tüketicilerin almak istedikleri konutlar bulunmaktadır. Bununla birlikte, oturmaya hazır konutların yanı sıra, yapımı devam eden konutlar ile konut yapılacak arsalar da Kanun kapsamında yer almaktadır. Ayrıca, kooperatif ortakları da, bu Kanun kapsamında tüketici olarak kabul edileceklerinden, bireysel olarak, bu sistemden yararlanabileceklerdir. Kanun ayrıca, yapı kullanma izni almamış konutlara verilecek kredileri de kapsama almaktadır.

18 Konut Finansmanı Kuruluşlar ları Konut finansmanı amacıyla doğrudan tüketiciye kredi kullandıran veya finansal kiralama yapan bankalar, Konut finansmanı faaliyetinde bulunması uygun görülen finansal kiralama şirketleri, Finansman şirketleri

19 Menkul Kıymetleştirme Araçları İpotek teminatlı menkul kıymetler Varlık teminatlı menkul kıymetler

20 İki Ayrı Menkul Değer Havuzu Konut Finansmanı Havuzu (Teminat Havuzu); yapı kullanma izni alınmış konut ve diğer gayrimenkuller üzerine ipotek tesis edilmek suretiyle teminat altına alınmış alacaklar ve bunların riskten korunması amacıyla yapılan sözleşmelerden oluşur. Varlık Havuzu; bunların dışında kalan, yapı kullanma izni almamış konutlar ile diğer varlık ve alacaklardan oluşur.

21 Türk Mortgage Sistemi B İ R İ N C İ L P İ Y A S A İ K İ N C İ L P İ Y A S A T Ü K E T İ C İ L E R KONUT FİNANSMAN KURULUŞLARI 1. BANKALAR 2. FİNANSAL KİRALAMA ŞİRKETİ 3. FİNANS ŞİRKETİ Bilanço Dışı Konut ve Varlık Finansmanı Fonu Bilanço İçi İpotek ve Varlık Teminatlı Menkul Kıy. İştirakte Bulunma İPOTEK FİNANSMAN KURULUŞU İpoteğe ve Varlığa Dayalı Menkul Kıymet Bilanço İçi İpotek ve Varlık Teminatlı Menkul Kıy. Y A T I R I M C I L A R DEĞERLEME KURUM. DEĞERLEME KURUM. DEĞERLEME KURUM. TÜRKİYE DEĞERLEME UZMANLARI BİRLİĞİ Bilanço Dışı Konut ve Varlık Finansman Fonu İpoteğe ve Varlığa Dayalı Menkul Kıymet YERLİ ve YABANCI YATIRIMLAR YATIRIMCILARI KORUMA FONU

22 Sorumluluklar Kredi veren konut finansmanı kuruluşu, krediyi belirli bir konutun satın alınması ya da belirli bir satıcı ile yapılacak satış sözleşmesi şartı ile vermesi durumunda, konutun hiç ya da zamanında teslim edilmemesi halinde, tüketiciye karşı satıcı ile birlikte kullandırdığı kredi miktarı kadar müteselsilen sorumlu addedilmiştir.

23 Faiz Oranları Sabit, Değişken, Aynı kredi için her iki yöntem esas alınmak suretiyle belirlenebilir.

24 Erken Ödeme Ücretleri Faiz oranının sabit olarak belirlenmesi halinde, sözleşmede yer verilmek suretiyle, bir ya da birden fazla ödemenin vadesinden önce yapılması durumunda konut finansmanı kuruluşu tarafından tüketiciden erken ödeme ücreti talep edilebilir, Oranların değişken olarak belirlenmesi halinde tüketiciden erken ödeme ücreti talep edilemez.

25 Vergi Muafiyetleri Konut finansmanı fonları ile varlık finansmanı fonlarının kazançları Gelir Vergisi Kanunu kapsamından çıkarılmıştır. Gider Vergileri Kanunu na göre, konut finansmanı işlemleri BSMV kapsamı dışında kabul edilmiştir. Harçlar Kanunu nda yapılan değişikliklerle, konut finansmanı kuruluşları ve ipotek finansmanı kuruluşları tarafından konut finansmanı kapsamında tesis olunacak ipotek işlemleri, konut finansmanı amacıyla yapılacak finansal kiralamalarda kiralanan konutların kiracıya devri, harç kapsamından çıkarılmıştır.

26 TÜRKİYE DE MORTGAGE SİGORTALARI

27 5582 Sayılı Konut Finansmanı Kanunu nda nda Sigortaya İlişkin HükümlerH Kanunda sigortaya ilişkin ayrıntılı bir düzenleme yer almamakta olup sigorta düzenlemeleri Hazine Müsteşarlığı tarafından, Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği nin görüşü alınarak hazırlanacak olan ikincil mevzuata bırakılmıştır. İpotekli konut finansmanı (mortgage) kapsamında yaptırılacak tüm sigortalar BSMV kapsamı dışında bırakılmıştır.

28 BORÇ GERİ ÖDEME SİGORTASI GENEL ŞARTI

29 Tanımlar Muafiyet Süresi: Teminatın işlerlik kazanabilmesi için sigorta sözleşmesinin kurulmasından itibaren geçmesi gereken süre, Bekleme Süresi: Poliçede belirtilmek kaydıyla, rizikonun gerçekleştiği tarihten itibaren tazminat ödemelerinin başlayabilmesi için beklenmesi gereken süre, Aylık Tazminat Tutarı: Rizikonun gerçekleşmesi durumunda sigortalıya ödenmesi gereken aylık ödeme,

30 Tanımlar Azami Tazminat Tutarı: Azami tazminat süresince aylık olarak ödenecek tazminat tutarlarının toplamı, Azami Tazminat Süresi: Rizikonun gerçekleşmesi durumunda yapılacak aylık tazminat ödemelerinin azami süresi, İstihdam İlişkisi: Poliçede farklı bir şekilde tanımlanmadıkça, Türkiye Cumhuriyeti sosyal güvenlik ve çalışma mevzuatı çerçevesinde sigortalı ile işveren arasında kurulmuş iş sözleşmesine dayalı hizmet ilişkisi.

31 Teminatlar Sigortalının işsiz kalması, Bir kaza veya hastalıktan kaynaklanan geçici iş göremezlik hâlleri için birlikte veya ayrı ayrı sigorta teminatı verilebilir.

32 İşsizlik Teminatı Sigortalının işsiz kalması hâlinde, azami tazminat süresi ve azami tazminat tutarı ile sınırlı olmak kaydıyla, sigortalı yeni bir işe başlayana kadar işsizliğin devam ettiği her bir tam ay için aylık tazminat tutarı kadar ödeme yapılır. Bir aydan eksik süreler için, her bir gün başına aylık tazminat tutarının 1/30 una eşit bir tutar hesap edilir ve ödenir.

33 Teminat DışıD ışında Kalan Haller Sigorta sözleşmesi yapılırken sigortalı tarafından bilinen veya bilinmesi gereken nedenlere bağlı işsizlik süresi, Sigorta sözleşmesinin kurulmasından itibaren, özel şartlarda daha kısa bir süre belirtilmedikçe, ilk otuz günlük süre içinde iş akdinin feshedilmesi veya feshedileceğinin bu süre içinde sigortalıya bildirilmesi sonucu gerçekleşen işsizlik, Riziko gerçekleştiği tarihte, poliçede daha kısa bir süre belirtilmemişse altı aydan az süre ile çalışılmış olması durumunda bu istihdam ilişkisinden kaynaklanan işsizlik süresi,

34 Teminat Dışında Kalan Haller Sigortalının iş sözleşmesinin işveren tarafından ilgili mevzuata göre haklı nedenlerle feshedilmesi, Sigortalının işverenle anlaşarak işten ayrılması, Sigortalının ilgili mevzuata göre haklı sayılan bir neden olmaksızın istifa ederek işten ayrılması, İşin gereği olarak çalışmaya dönemsel veya mevsimsel ara verilen hâller dolayısıyla geçirilen işsizlik süresi, Grev veya lokavt dolayısıyla geçirilen işsizlik süresi,

35 Teminat DışıD ışında Kalan Haller Sigortalının kendi niteliklerine uygun bir işi makul şartlara uygun olarak aradığını belgeleyemediği işsizlik süresi, Sigortalının kasıtlı olarak kendine bedeni zarar veren fiilinden, alkol, uyuşturucu veya doktor tavsiyesi ya da denetiminde kullanılmayan ilaç kullanımına bağlı işsizlik süresi, Bekleme süresini geçmeyen işsizlik süresi,

36 Geçici İş Göremezlik Teminatı Sigortalının geçici olarak iş göremez hâle gelmesi durumunda, sözleşmeye istinaden yapması gereken ödemeleri, geçici iş göremezlik teminatı kapsamında karşılanır, Sigortalının çalıştığı süre içinde geçici iş göremezliğe maruz kalması hâlinde, azami tazminat süresi ve tutarı ile sınırlı olmak kaydıyla, sigortalıya geçici iş göremezliğin devam ettiği her bir tam ay için aylık tazminat tutarı kadar ödeme yapılır. Bir aydan eksik süreler için, her bir gün başına aylık tazminat tutarının 1/30 una eşit bir tutar hesap edilir ve ödenir.

37 Geçici İş Göremezlik Teminatı Poliçede daha kısa bir süre öngörülmediği takdirde, sigortalı, teminat kapsamı altında ödenmiş son tazminattan sonra, söz konusu ödemenin temelini teşkil eden nedenlerden kaynaklanmayan geçici iş göremezlik hâlleri için bir ay, aynı veya ilişkili bir nedene bağlı olan geçici iş göremezlik hâlleri için ise altı ay süreyle sigortacıdan yeni bir talepte bulunamaz. İki veya daha fazla geçici iş göremezlik dönemi arasında geçici iş göremezliğin niteliğine bağlı olarak bir ay yahut altı ay veya yukarıda belirtildiği üzere poliçede belirlenen daha kısa bir süre bulunması durumunda, takip eden geçici iş göremezlik dönemi için bekleme süresi uygulanmaz.

38 Teminat DışıD ışında Kalan Haller Sigorta sözleşmesinin yapılması esnasında mevcut bulunan bir özürden veya kronik veya yinelemeli bir hastalıktan veya teminat için yapılan başvuru tarihinde sigortalı tarafından bilinen veya teminatın başlamasından önceki 12 aylık süre zarfında maruz kalınan herhangi bir nedenden kaynaklanan geçici iş göremezlik, Sigorta sözleşmesinin kurulmasından itibaren, özel şartlarda daha kısa bir süre belirtilmedikçe, ilk otuz günlük süre içinde gerçekleşen veya bu süre içinde sigortalı tarafından farkına varılan geçici iş göremezlik, İsteğe bağlı cerrahi müdahaleler sonucunda gerçekleşen geçici iş göremezlik,

39 Teminat DışıD ışında Kalan Haller Doğum ve hamileliğin normal sürecinden kaynaklanan geçici iş göremezlik, Hamileliği sonlandırmak amacıyla isteğe bağlı olarak yapılan müdahaleler ve bunların neticesinden kaynaklanan geçici iş göremezlik, Sigortalı tarafından analık yardımı alındığı dönemde, analık ile bağlantılı gerçekleşen geçici iş göremezlik, Psikiyatrik hastalıklar veya akıl hastalığından kaynaklanan geçici iş göremezlik,

40 Teminat DışıD ışında Kalan Haller Sigortalının kasıtlı olarak kendine bedeni zarar veren fiiline, alkol, uyuşturucu veya doktor tavsiyesi ya da denetiminde kullanılmayan ilaç kullanımına bağlı geçici iş göremezlik, Bekleme süresini geçmeyen geçici iş göremezlik,

41 Ek Sözleşme ile Teminat Kapsamına Dahil Edilebilecek Hâller Profesyonel olarak çalışan veya ticari faaliyette bulunan sigortalının özel şartlarda belirlenen hâller sonucu sözleşmeye göre yapması gereken ödemeleri yapamaması, Sigortalının mesleği olması durumunda, her türlü profesyonel spor faaliyetleri, Amatör olarak yapılsa bile tehlikeli sporlar (dağcılık, havacılık, su altı sporları, ralli, motokros ve özel şartlarda belirlenecek diğer faaliyetler) ve bunlara ilişkin spor müsabakaları ile sürat ve mukavemet yarışları yapılması sırasında meydana gelen geçici iş göremezlikler,

42 Ek Sözleşme ile Teminat Kapsamına Dahil Edilebilecek Hâller Her türlü doğal afetler ile salgın hastalıklardan kaynaklanan işsizlik ve/veya geçici iş göremezlik, İşsizlik teminatı için, işsizlik halinin yurt dışında gerçekleşmiş olması, Sigortalının 18 yaşından küçük ya da 65 yaşından büyük olması.

43 Teminat DışıD ışında Kalan Genel Hâller Savaş (iç savaş dahil), istila, yabancı düşman hareketi, çarpışma (savaş ilan edilmiş olsun olmasın), ihtilal, isyan, ayaklanma, 3713 Sayılı Terörle Mücadele Kanunu nda belirtilen terör eylemleri ve bu eylemlerden doğan sabotaj sonucunda oluşan veya bu eylemleri önlemek ve etkilerini azaltmak amacıyla yetkili organlar tarafından yapılan müdahaleler, Herhangi bir nükleer yakıttan veya nükleer yakıtın yanması sonucu nükleer atıklardan veya bunlara atfedilen sebeplerden meydana gelen iyonlayıcı radyasyonlar veya radyo-aktivite bulaşmaları ve bunların gerektirdiği inzibati ve askeri tedbirler (bu bentte geçen yanma deyimi kendi kendini idame ettiren herhangi bir nükleer ayrışım "füzyon" olayını da kapsayacaktır).

44 Teminat DışıD ışında Kalan Genel Hâller Sigorta ettiren veya sigortalının, bilgileri kasıtlı bir şekilde yanlış, noksan veya gerçeğe aykırı beyan ettiği yahut gizlediği tazminat talepleri, Sigorta ettiren veya sigortalının cürüm ve cinayet işlemesi veya bunlara teşebbüs etmesi, Tehlikede bulunan şahıslar ve malları kurtarmak hâli hariç olmak üzere, sigorta ettiren veya sigortalının kendisini bile bile ağır tehlikeye maruz bırakacak hareketlerde bulunması.

45 Sigortanın n Coğrafi SınırıS Sigorta, İşsizlik teminatı açısından, aksi kararlaştırılmadıkça Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde geçerlidir. Geçici iş göremezlik teminatı için, kaza veya hastalık hâlinin Türkiye içi ve dışında gerçekleşmiş olması, teminat kapsamındadır.

46 Tazminat Talebinde Bulunulması Hâlinde Sigortalının n YükümlY mlülükleri Tazminat talebinde bulunması hâlinde, sigortalı, bu talebine konu hâlin gerçekleştiğini; Geçici iş göremezlik teminatı için tam teşekküllü bir hastaneden alınmış ayrıntılı bir rapor, İşsizlik teminatı için ise, iş sözleşmesinin feshedildiğine ve bunun yetkili kamu makamlarına bildirildiğine dair belgeler ile poliçe özel şartlarında belirtilen sair bilgi ve belgeleri sigortacıya ibraz eder.

47 Tazminat Talebinde Bulunulması Hâlinde Sigortalının n YükümlY mlülükleri Ancak, sigortacı, masrafları kendisine ait olmak üzere, geçici iş göremezlik nedeniyle tazminat talebinde bulunan sigortalının sağlık durumunu her zaman kontrol edebilir. Sigortalı bu kontrollerin yapılmasına izin verir. Sigortacının tazminat talebini değerlendirmesi sırasında, sigortalı sözleşmeden kaynaklanan borç ve yükümlülüklerini yerine getirmeye devam etmekle yükümlüdür.

48 Tazminat Tutarının Tespiti ve Ödenmesi Tazminat tutarı, taraflar arasında tespit edilir. Sigortacı ile sigortalı zarar miktarında anlaşamadıkları takdirde, zarar miktarının tayini hakem-bilirkişilerce aşağıdaki esaslara uyulmak suretiyle saptanır ve sigortacıdan tazminat talep veya dava edilmesi hâlinde zarar miktarıyla ilgili hakem-bilirkişi kararı tazminatın saptanmasına esas teşkil eder.

49 Tazminat Tutarının Tespiti ve Ödenmesi Tek hakem-bilirkişi seçilmiş ise atandığı tarihten itibaren, diğer hâlde ise üçüncü hakem-bilirkişinin seçilmesinden itibaren en geç on beş işgünü içerisinde, her halde rizikonun gerçekleştiği tarihten itibaren iki ay içerisinde raporun tebliğ edilmemesi hâlinde taraflar zarar miktarını her türlü delille ispat edebilirler.

50 İşsizlik ve geçici iş göremezlik süresi içinde, sigortalının devletin sağladığı maddi imkanlardan yararlanması hâlinde, bu ödemeler tazminatın hesaplanmasında gelir olarak kabul edilmez.

51 Tazminat Ödeme SüresiS Birinci aylık tazminat hakkı, rizikonun gerçekleştiği tarihte veya varsa bekleme süresinin bitiminde doğar. Poliçede daha kısa bir süre belirtilmedikçe poliçe özel şartlarında belirlenmiş tüm bilgi ve belgelerin sigortalı tarafından sigortacıya iletilmesini takip eden otuz gün içinde değerlendirilir ve bunu takip eden beş iş günü içinde ödenir. İşsizlik ve geçici iş göremezlik teminatlarının ikisinin de alınmış olması durumunda, azami tazminat süresi içinde olmak üzere, işsizliğe bağlı bir tazminat talebinden geçici iş göremezliğe bağlı bir tazminat talebine veya geçici iş göremezliğe bağlı bir tazminat talebinden işsizliğe bağlı bir tazminat talebine geçilmesi mümkündür. Bu hâllerde bekleme süresi tekrar uygulanmaz.

52 Prim Ödeme Şekli Sigorta primi ve ödeme şekli, poliçe özel şartlarında kararlaştırılır. Sigorta priminin yıllık ya da aylık olarak tespit edilmesi mümkündür, Rizikonun gerçekleşmesi hâlinde taksitlerin tümü muaccel olur ve bu şart poliçenin ön yüzüne yazılır, Prim taksitlerinin toplamının ödenecek tazminat miktarından düşülmesi mümkündür.

53 Sigortacının n Sorumluluğunun unun Başlamas laması Sigortacının sorumluluğu, sigorta ücretinin tamamının veya taksitle ödenmesi kararlaştırılmış ise ilk taksidin poliçenin tesliminde ödenmesi ile başlar. Aksi kararlaştırılmadıkça, poliçe teslim edilmiş olsa dahi sigortacının sorumluluğu başlamaz ve bu şart poliçeye yazılır.

54 Sigortacının n Cayma Hakkı Sigortalının beyanının gerçeğe aykırı, yanlış veya eksik olması hâlinde, sigortacı durumu öğrendiği tarihten itibaren bir ay içinde sözleşmeden cayabilir veya sözleşmeyi yürürlükte tutarak aynı süre içinde prim farkını talep edebilir. Sigortalı, talep edilen prim farkını kabul ettiğini sekiz gün içinde bildirmediği takdirde sözleşmeden cayılmış olur. Ancak, prim farkının kabul edilmemesi nedeniyle sözleşmeden cayılması, sigortacının gerçeğe aykırı veya eksik beyanı öğrendiği tarihten itibaren bir aylık süre içinde söz konusudur.

55 Sigortacının n Cayma Hakkı Sigortalının kasıtlı davrandığının anlaşılması hâlinde, riziko gerçekleşmiş olsa dahi, sigortacı sözleşmeden cayabilir ve rizikoyu taşıdığı süreye ait prime hak kazanır, Sigortalının kastı bulunmadığı durumlarda, rizikonun sigortacının durumu öğrenmesinden önce veya sigortacının cayabileceği ya da caymanın hüküm ifade etmesi için geçen süre içinde gerçekleşmesi hâlinde, sigortacı tazminatı, tahakkuk ettirilen prim ile tahakkuk ettirilmesi gereken prim arasındaki orana göre öder, Süresinde kullanılmayan cayma veya prim farkını talep etme hakkı düşer.

56 Sigortacının n Fesih Hakkı Sigorta sözleşmesinin yapılmasından sonra beyan olunan hususlarda bir değişiklik olduğu takdirde sigortalı en geç sekiz gün içinde durumu sigortacıya bildirmekle yükümlüdür. Sigortalı değişikliği sekiz gün zarfında sigortacıya bildirmişse, sigortacı ihbar tarihinden itibaren sekiz gün içinde fesih hakkını kullanmadığı takdirde sigortanın hükmü devam eder.

57 Sigortacının n Fesih Hakkı Sigortalı, değişiklik keyfiyetini sigortacıya ihbar etmediği hâlde dahi sigortacı vaki değişikliği öğrendikten sonra sekiz gün içinde feshetmez veya sigorta primini tahsil etmek gibi sigorta hükmünün devamına razı olduğunu gösteren bir harekette bulunursa fesih hakkı düşer.

58 Teşekkür Ederim Doç. Dr. Suna ÖZYÜKSEL OKSAY TÜRK SİGORTA ENSTİTÜSÜ VAKFI