SAĞLIK KURUMLARINDA FĠNANSAL YÖNETĠM II. Prof. Dr. Ġsmail AĞIRBAġ

Transkript

1 SAĞLIK KURUMLARINDA FĠNANSAL YÖNETĠM II Prof. Dr. Ġsmail AĞIRBAġ

2 1. HAFTA

3 ĠÇERĠK Sağlık Kurumlarında Bütçe Sağlık Kurumlarında Genel Bütçe Sağlık Kurumlarında Özel Bütçe Sağlık Kurumlarında Döner Sermaye Bütçesi Sağlık Kurumlarında ĠĢletme Bütçesi Sağlık Kurumlarında TaĢınır Mal Muhasebesi

4 Sağlık Kurumlarında Uygulanan Bütçe Türleri Genel bütçe, Özel bütçe, Döner sermaye bütçesi, Mahalli bütçe ve ĠĢletme bütçesi

5 Genel Bütçe Sağlık Bakanlığı hastanelerini kapsar. Kapsamdaki sağlık kurumlarında bütçenin yalnızca gider tahminleri yapılmaktadır.

6 Özel Bütçe Üniversite Hastaneleri bütçesini kapsamaktadır. Gelir ve gider tahminlerini içerir.

7 Döner Sermaye Bütçesi Genel ve Özel Bütçeli hastanelerde uygulanabilen bütçedir. Gelir ve gider tahminlerini içerir.

8 Mahalli Bütçe Belediye ve İl Özel İdarelerine ait hastanelerin bütçesidir.

9 ĠĢletme Bütçeleri Özel hastanelerde hazırlanan bütçe türüdür. Her hastanenin koşullarına göre hazırlanır. Gelir ve gider tahminlerini kapsar. Yönetim kurulu kararı ile kesinlik kazanır.

10 2. HAFTA

11 Faaliyet Bütçesi Ayrıntılı bütçelerdir. Gelir bütçesi Gider bütçesi Nakit bütçesi Sermaye bütçesi

12 Bütçe Hazırlama Ġlkeleri Bütçeler; metin kısmı ile ekli cetvellerden oluşur. Yılı içinde elde edilecek gelirler ile yapılacak giderleri gösterir Analitik bütçe sınıflandırmasına uygun olarak hazırlanır. İlgili yıl ve izleyen iki yılın bütçe tahminleriyle birlikte hazırlanır.

13 Bütçe Hazırlama Ġlkeleri Gelir ve giderler gayri safi olarak gösterilir. Belirli gelirler belirli giderlere tahsis edilmez, Bütçeler,ait olduğu yıl başlamadan önce onaylanır.

14 Analitik Bütçe Sistemi(ABS) Dörtlü sınıflandırmadan oluşmaktadır. Kurumsal sınıflandırma, Fonksiyonel sınıflandırma, Finansman tipi sınıflandırma, Ekonomik sınıflandırma.

15 3. HAFTA

16 KAMU MALĠ YÖNETĠMĠ VE KONTROLÜ

17 Kamu Malî Yönetimi Kamu kaynaklarının tanımlı standartlara uygun olarak ekonomik,verimli ve etkili kullanılmasını sağlayacak yasal,yönetsel sistem ve süreçlerdir.

18 Malî Kontrol Kamu mali yönetimini izlemek üzere oluşturulan kontrol sistemi ile kurumsal yapı, yöntem ve süreçlerdir.

19 Kapsamı Genel yönetim kapsamındaki tüm kamu kurumlarıdır.

20 Genel Yönetimin Kapsamı Merkezi yönetim kapsamındaki kamu kurumları Sosyal güvenlik kurumları ve Mahallî idarelerdir.

21 Merkezî Yönetim Kapsamındaki Kamu Ġdareleri Genel Bütçeli Kamu Kurumları, Özel Bütçeli Kamu Kurumları ve Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar dır

22 Genel Yönetimin Kapsamı Genel Yönetim Kapsamındaki Ġdareleri Merkezi Yönetim Kapsamındaki Kurumlar Sosyal Güvenlik Kur. Mahalli Ġdareler Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu Ġdareleri Özel Bütçe Kapsamındaki Ġdareler Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar

23 Genel Bütçeli Kamu Kurumları Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu

24 Özel Bütçeli Kamu Kurumları YÖK, Üniversiteler, Yüksek Teknoloji Enstitüleri, Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müd. TĠTCK TÜSEB

25 Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Sermaye Piyasası Kurulu Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Kamu Ġhale Kurumu Rekabet Kurumu Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Kamu Gözetimi,Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu

26 Sosyal Güvenlik Kurumları Sosyal Güvenlik Kurumu Türkiye İş Kurumu

27 Mahalli Ġdareler Yetkileri belirli bir coğrafi alan ve hizmetlerle sınırlı olarak kamusal faaliyet gösteren belediye, il özel idaresi ile bunlara bağlı veya bunların kurdukları veya üye oldukları birlik ve idarelerdir.

28 4. HAFTA

29 Üst Yöneticiler Malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişi, gözetimi, izlenmesi ile ilgili görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden sorumlu görevlilerdir.

30 Üst Yöneticiler Bakanlıklarda müsteģar, Millî Savunma Bakanlığında Bakandır. Diğer kamu kurumlarında en üst yönetici, Üniversitelerde Rektör Belediyelerde belediye baģkanı. Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumunda kurum başkanıdır. Türkiye Halk Sağlığı Kurumunda kurum başkanıdır.

31 Bütçe türleri ve kapsamı Genel yönetim kapsamındaki kurumların bütçeleri; Merkezî yönetim, Sosyal güvenlik kurumları ve Mahallî idareler bütçeleri olarak hazırlanır ve uygulanır.

32 Merkezi Yönetim Bütçesi Genel Bütçe + Özel Bütçe + Düzenleyici ve Denetleyici Kurum Bütçesi

33 Türkiye Bütçe Sistemi Kamu kurumlarının hazırlık aşaması, Maliye Bakanlığı ve Hükümet aşaması, Yasama aşaması, Uygulama aşaması ve Denetlenme aşamasıdır.

34 5. HAFTA

35 Bütçe Hazırlanma Süreci Kalkınma Bakanlığının hazırladığı orta vadeli programı Bakanlar Kurulunun Eylül ayının ilk haftasının sonuna kadar kabul ile başlar. Maliye Bakanlığı orta vadeli mali plan hazırlar ve 15 Eylül e kadar YPK da karara bağlanır. Gelecek üç yıllık gelir ve gider tahminleri, açık ve borçlanma durumu ile kurum ödenek tavanları yer alır

36 Bütçe Hazırlanma Süreci Hazırlıkları yönlendirmek üzere; MB;Bütçe Çağrısı ve Bütçe Hazırlama Rehberi, KB; Yatırım Genelgesi ve Yatırım Programı Hazırlama Rehberi hazırlar ve en geç Eylül ayının 15 ne kadar Resmî Gazetede yayımlanır

37 Merkezî Yönetim Bütçe Hazırlıklarında Orta vadeli program, Orta vadeli malî plan, Bütçe çağrısı ve bütçe hazırlama rehberi, Yatırım genelgesi ve yatırım programı hazırlama rehberi ve Kurumun stratejik planı esas alınır

38 Bütçe Kanunu Tasarısı Kurumların gönderdiği gider bütçesi teklifleri ve gelir bütçesi üzerinde gerekli düzenlemeler MB nca yapılarak hazırlanır.

39 Bütçe Kanunu Tasarısı Ekim in ilk haftasında YPK da makroekonomik göstergeler ve bütçe büyüklükleri görüşülür, Bütçe kanunu tasarısı yılbaşından en az 75 beş gün önce Bakanlar Kurulu tarafından TBMM ne sunulur.

40 Meclis AĢaması Tasarı Plan Bütçe Komisyonuna gönderilir. Çalışmalar 55 gün içinde tamamlanarak meclis başkanlığına sunulur. Genel kurulun yetkileri sınırlıdır. 15 günde görüşmeleri tamamlamak zorundadır.

41 Meclis AĢaması Zorunlu nedenlerle bütçe kanunu zamanında yürürlüğe konulamazsa, Geçici bütçe kanunu çıkarılır. Geçici bütçe uygulaması altı ayı geçemez

42 6. HAFTA

43 Bütçelerin Uygulanması Gelir ve Gider bütçesinin uygulanması ile Hazine işlemlerinden oluşur.

44 Gider Gerçekleştirilmesinde Rol ve Sorumluluk

45 Harcama Yetkilisi Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisidir. Kamu hastane birliklerinde harcama yetkilisi genel sekreterdir.

46 Gerçekleştirme Görevlileri Harcama talimatı ile; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler. Kamu hastane birliklerinde gerçekleştirme görevlisi mali hizmetler başkanıdır.

47 Muhasebe Yetkilisi Gelir ve alacakların tahsili, giderlerin ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi ve diğer malî işlem kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemlerini yürüten yetkilidir. Kamu hastane birliklerinde Mali Hizmetler Başkanlığının altında görev yapmaktadır.

48 7. HAFTA

49 Yaptırımlar Ödenek üstü harcama talimatı veren harcama yetkililerine, aylık net ödemeler toplamının iki katı tutarına kadar para cezası verilir.

50 Kamu Zararı Tespit edilen kamu zararı, zarar tarihten itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte ilgililerden tahsil edilir. Kamu zararında zaman aşımı 10 yıldır

51 Denetimi İç Denetim Dış Denetim Yargı Denetimi Yasama Denetimi

52 8. HAFTA

53 DÖNER SERMAYE BÜTÇESİ Döner sermaye işletmesi (DSİ) genel ve özel bütçeli kurumlara bağlı olarak kurulmaktadır.

54 DSİ Bütçeleri Yapılışı ve kapsamı yönetmeliklerle saptanmıştır. Bütçeler işletmenin yetkili organlarınca hazırlanır, işletmenin bağlı olduğu bakanlık veya rektörlük onayı ile son şeklini alır ve uygulamaya konulur.

55 Sağlık Bakanlığına Bağlı DSĠ Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumlar ile Esenlendirme (rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun(209 sayılı) ve 106 sayılı yönetmelik hükümlerine göre kurulup yönetilmektedir.

56 Sağlık Bakanlığına Bağlı DSĠ DS işlemlerini yürütmek ve hesaplarını incelemek için SB Strateji Geliştirme Başkanlığında DS Daire Başkanlığı kurulmuştur. Kamu Hastaneleri Kurumunda ise Finans Hizmetleri Başkan Yardımcılığına bağlı olarak bir başkanlık bulunmaktadır.

57 9. HAFTA

58 Üniversite DSĠ 2547/ 58 maddesine göre kurulurlar. Kuruluş esasları; 2547 sayılı YÖK Kanunun 58. Maddesine Göre DSİ Kurulmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmelik ile belirlenmiştir.

59 Faaliyet Alanları Bilimsel görüş vermek, araştırma, proje hazırlama, uygulama vb hizmetler yapmak. Bilimsel sonuçların uygulanmasını sağlamak. Üniversite ve bağlı kurumlarda hasta muayene ve tedavisi yapmak ve bunlar ile ilgili tahlil ve araştırmaları yürütmek. Faaliyet alanı ile ilgili mal ve hizmet üretmek. DSİ çalışmalarında eğitim ve öğretim ile bunlara katkıda bulunan uygulamalar öncelik vermek

60 Yönetim ve Örgüt Yönetim Kurulu Yürütme Kurulu Üst Yönetici İşletme Müdürü Gerçekleştirme Görevlisi Muhasebe Yetkilisi Diğer Görevliler

61 Döner Sermaye Yönetim Bilgi Sistemi Yöneticilerin sağlıklı, hızlı ve doğru karar vermelerine imkân veren, başta mali veriler olmak üzere mali verilere etki eden diğer verilere, raporlara, karşılaştırmalı sonuçlara ulaşmalarını sağlayan sistemdir.

62 10. HAFTA

63 ĠĢletme Bütçesi Sağlık kurumunun gelecekteki belli bir dönemi (genellikle 1 yıl) için, kurumunun amaçlarına, hedeflerine ve politikalarına uygun olarak, sağlık kurumu yönetimi tarafından hazırlanan gelecek dönem faaliyetlerini ve sonuçlarını parasal ve sayısal olarak ifade eden belgedir.

64 Sağlık Kurumu ĠĢletme Bütçesi BileĢenleri Sağlık Kurumu Satış Bütçesi Sağlık Kurumu Üretim Bütçesi Sağlık Kurumu Direkt İlk Madde ve Malzeme Bütçesi Sağlık Kurumu Direkt İşçilik Bütçesi Sağlık Kurumu Genel Üretim Maliyetleri Bütçesi Sağlık Kurumu Faaliyet Giderleri Bütçesi Sağlık Kurumu Yatırım Bütçesi Sağlık Kurumu Nakit Bütçesi Proforma Gelir Tablosu Sağlık Kurumu Proforma Bilançosu

65 Sonuç İşletme bütçesinin her aşamasında her bir poliklinik, klininik, laboratuvar, ameliyathane, yoğun bakımın vb ayrı ayrı düşünülüp tahminler ona göre yapılmalıdır. Temel veri kaynağı kurumun bölümler itibariyle sağlık hizmeti sunacağı hasta sayısıdır.

66 11. HAFTA

67 TaĢınır Mal Muhasebesi

68 Amacı Kaynağına ve edinme yöntemine bakılmaksızın kamuya ait taşınır malların kaydı, muhafazası ve kullanımı ile yönetim hesabının verilmesidir.

69 Kapsamı Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ve bunlara ait taşınır malları kapsar. TSK, MİT ve Emniyet Genel Müdürlüğü hariç.

70 TAġINIR Mal veya hizmet üretiminde kullanılmak üzere edinilen varlıklardır.

71

72 Tüketim malzemeleri Hizmet üretiminde kullanılan, kullanımı sonucunda tükenen veya bir süre kullanıldıktan sonra ilk özelliklerini kısmen veya tamamen kaybederek kullanılamaz hale gelen malzemelerdir. Taşınır Kod Listesinin (A) bölümü 150 hesap detayında yer alırlar. İlaç, sarf malzemesi,gıda maddeleri..vb dir.

73 Dayanıklı taģınırlar Makine ve cihaz ile taşıt ve demirbaşları kapsar. Taşınır Kod Listesinin (B) bölümünde gösterilirler.

74 DemirbaĢlar İhtiyaç nedeniyle alınan, belli bir süreye tâbi olmadan uzun süre kullanılabilen ve kullanılmakla yok olmayan ürünlerdir. Taşınır Kod Listesinin (B) bölümü 255 hesap detayında yer alırlar. Büro makineleri, mobilyalar..vb,

75 Makine ve cihazlar Üretim ve hizmet amacıyla kullanılan her türlü makine, cihaz ve aletlerdir. Taşınır Kod Listesinin (B) bölümü 253 hesap detayında yer alırlar. Tıbbi cihazlar, santral,klimalar vb.

76 TaĢıtlar Yolcu ve yük taşımacılığında kullanılanlar ile özel amaçlı kullanımlar için muhtelif cihazlarla donatılan araçlardır. ve Taşınır Kod Listesinin (B) bölümü 254 hesap detayında gösterilirler. Ambulans, otomobil..vb,

77 12. HAFTA

78 TaĢınır kayıt ve kontrol yetkilisi (TKKY) Harcama yetkilisi adına taşınırları teslim alan, koruyan, kullanım yerlerine teslim eden, kayıtları tutan ve gerekli belge ve cetvelleri düzenleyen görevlidir. Harcama yetkilisi tarafından görevlendirilir.

79 TaĢınır Konsolide Görevlisi Kurmun taşınır kayıt ve kontrol yetkililerinden aldığı harcama birimi taşınır hesaplarını konsolide ederek taşınır hesap cetvellerini hazırlamak ve biriminin bir üst teşkilattaki taşınır konsolide görevlisine vermekle sorumlu olan görevlidir.

80 Sorumluluk Harcama yetkilileri taşınırların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak temini, kullanımı kontrolü, kayıtlarının tutulması ve taşınır yönetim hesabını ilgili mercilere göndermekten sorumludur. TKKY leri aracılığıyla yerine getirilir.

81 Sorumluluk Taşınır teslim edilen görevliler; Bunları muhafaza etmek, bakım ve onarımlarını yapmak / yaptırmak,amacına uygun kullanmak ve görevin sona ermesi veya görevden ayrılma halinde iade etmek zorundadır. Teslim yapılmadan personelin ilişiği kesilmez.

82 Sorumluluk Taşınır teslim edilen görevlilerin kasıt, kusur, ihmal, tedbirsizlik ve dikkatsizlikleri nedeniyle oluşan kamu zararı, değer tespit komisyonu tarafından tespit edilecek rayiç bedeli üzerinden tahsil edilir.

83 Sorumluluk Taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri, Taşınırlar ile ilgili her türlü işlemleri yapmakla görevlidirler.

84 Sorumluluk Muhasebe yetkilileri, birimlerce hazırlanan Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı Cetvelinde gösterilen tutarların muhasebe kayıtlarıyla uygunluğunu kontrol ederek onayladıktan sonra, harcama yetkilisine göndermekle görevli ve sorumludurlar.

85 13. HAFTA

86 TaĢınır ĠĢlemlerinde Tutulacak Defterler 1- Tüketim Malzemeleri Defteri, 2- Dayanıklı TaĢınırlar Defteri, 3- Müze Defteri, 4- Kütüphane Defteri,

87 Düzenlenecek Belge ve Cetveller 1-TaĢınır ĠĢlem FiĢi. 2-Zimmet FiĢi. 3-TaĢınır Ġstek Belgesi. 4-Dayanıklı TaĢınırlar Listesi. 5-TaĢınır Geçici Alındısı, 6-Kayıttan DüĢme Teklif ve Onay Tutanağı. 7-Ambar Devir ve Teslim Tutanağı. 8-Sayım Tutanağı, 9-TaĢınır Sayım ve Döküm Cetveli, 10-Harcama Birimi TaĢınır Yönetim Hesabı Cetveli,

88 11-TaĢınır Hesap Cetveli, 12-TaĢınır Kesin Hesap Cetveli, 13-TaĢınır Kesin Hesap Ġcmal Cetveli, 14-Müze/Kütüphane Yönetim Hesabı Cetveli,

89 Taşınır Giriş İşlemleri Taşınırlar, edinme şekline bakılmadan kullanılmak üzere teslim alındığında giriş; tüketime verildiği, satıldığı, devredildiği, bağışlandığı veya hurdaya ayrıldığında çıkış kaydı yapılır.

90 Taşınır Çıkış İşlemleri Tüketim malzemeleri, Taşınır İstek Belgesi(TİB) karşılığında düzenlenecek TİF ile çıkış yapılır. Çıkış kayıtları, ambarlara girişlerindeki öncelik sırası dikkate alınarak "ilk giren-ilk çıkar" esasına göre ve giriş bedelleri üzerinden yapılır.

91 Sayım ve Devir İşlemleri Taşınır sayımları, harcama yetkilisince, kendisi veya görevlendireceği bir kişinin başkanlığında TKKY de katılımıyla, en az üç kişiden oluşturulan sayım kurulu tarafından yapılır

92 14. HAFTA

93 Devir İşlemleri TKKY, yerlerine görevlendirilenlere devir yapmadan görevlerinden ayrılamazlar. Teslim etmeyen veya istifa, hastalık, ölüm tutuklanma gibi nedenlerle devir ve teslim edemeyen yetkililerinin taşınırları, devir kurulu aracılığı ile yeni TKKY ne devir ve teslim edilir.

94 Devir İşlemleri Devir kurulu, harcama yetkilisinin belirlediği kişinin başkanlığında, taşınır kayıt ve kontrol yetkililerinin de katıldığı, en az üç kişiden oluşur.

95 Taşınır Yönetim Hesabı Harcama yetkilileri tarafından Sayıştaya verilir. Hesapta;önceki yıldan devreden taşınırlar ile yılı içinde girenleri, yılı içinde çıkışı yapılan taşınırlar ile ertesi yıla devredilenleri ve yılsonunda yapılan sayım sonucu fazla ve noksanlar gösterilir.

96 Taşınır Yönetim Hesabı Harcama yetkilisi, muhasebe yetkilisince onaylanmış cetvellerin bir nüshasını, Sayıştaya, Bir nüshasını ise malî yılı takip eden ay sonuna kadar ilgili taşınır konsolide görevlisine gönderir Bir nüshası da harcama biriminde muhafaza edilir.

97 Taşınır Kesin Hesabı Kurumların taşınır kesin hesabı, taşınır konsolide görevlilerince üç nüsha hazırlanır. Birer nüshası Mayıs ayının 15 ne kadar bütçe kesin hesap cetvelleri ile birlikte Bakanlığa ve Sayıştaya gönderilir.

98 KAYNAKLAR İsmail Ağırbaş(2014). Sağlık Kurumlarında Finansal Yönetim ve Maliyet Analizi Siyasal Kitabevi, Ankara Öztin Akgüç(2010) Finansal Yönetim Avcıol Basım Yayın, İstanbul Louis C Gapenski(2007). Healthcare Finance, An introduction to accounting and financial management 98