ALT MENÜ. Okul Seçimi

Transkript

1 ALT MENÜ Okul Seçimi... 1 Dikkat Edilmesi Gereken Göstergeler!... 3 Eğitimci Kadrosunun Özellikleri... 3 Çocuk Sayısı... 3 Öğretmen ve Çocuk İlişkisi... 3 Okul ve Veli İlişkisi... 4 Uygulanan Program... 5 Değerlendirme... 5 Fiziksel Donanım... 6 Beslenme, Sağlık ve Güvenlik... 6 Bakıcı Seçimi... 7 Suçluluk Duygusu... 7 Bakıcıya Karar Vermek... 8 Önceliklerin belirlenmesi... 9 Bakıcı Bulma... 9 Görüşmeler... 9 Referansların kontrol edilmesi Deneme Süresi Aile Eğitimleri Türkiye de Aile Eğitimleri Okul Seçimi Çocuklarını okul öncesi eğitimi veren bir kuruma yerleştirmek, veliler için hiç de kolay değildir. Güvenli bir yer mi?, Çocuğuma iyi bakacaklar mı?, Neler öğrenecek?, Mutlu olacak mı? gibi cevaplarını aradıkları çokça soru ve buna ek olarak etraflarındaki kişilerden farklı eğitim kurumlarına yönelik duydukları olumlu/ olumsuz bilgiler ile kafaları oldukça karışıktır.

2 Okul arayışında bazı noktaların, aile fertleri tarafından beraberce netleştirilmesi ve göz önünde bulundurulması gerekmektedir: Nasıl bir eğitim kurumu düşünülüyor? Devlet veya özel bir kurum, ilköğretimine de devam edilebilecek bir kurum, tam gün eğitim veren bir yer vb. Kurumu tercih etmede öncelikler nelerdir? Eve yakın. Yabancı bir dil kazandırması. Dışarıda çok oyun oynama imkanı sağlaması. Öğlenleri uyku saatinin olması. Drama bale folklor gibi branş derslerinin bulunması. Öğretmenin deneyimli olması. Sınıf mevcudunun az olması. vb. Bu gibi noktaları beraberce netleştirirken, çocuğun özelliklerini ve gelişimini göz önünde bulundurmak gereklidir. Eğer özel bir kurum düşünülüyorsa, eğitime ayrılabilecek bütçenin belirlemesi önemlidir. Özel okulların her yıl ücretlerinde yaptıkları artışlar velileri zorlayabilmektedir. Uzun vadeli düşünmek bu noktada önemlidir. Bu daha sonra çocuğu alıştığı bir kurumdan almanın çocuk/ veli üzerinde yaratacağı olumsuz etkileri engelleyecektir. Okul arayışına erken başlamak gerekir. Okul alternatiflerini belirlemek, okulları ziyaret etmek, değerlendirmek ve karar vermek zaman alır. Bu nedenden dolayı arayışa önceden başlamak gerekmektedir. Velilerin okulları ziyaret etmeleri, kurum yönetici ve öğretmenleri ile görüşmeleri, belirledikleri soruları sormaları ve okulda gözlem yapmaları, sağlıklı bir karar vermeleri için önemlidir. Velinin okul ziyaretleri sırasında sorgulayan, eleştiren, olumsuz yaklaşımı yerine tarafsız, bilgi edinmeye çalışan, olumlu yaklaşımı kendisinin okullar hakkında daha fazla bilgi edinmesini sağlayacaktır. Karşılıklı güvene dayalı açık ilişkiler iki tarafın çabası ile oluşacaktır. Peki, Neleri gözlemek?, Hangi soruları sormak?, Kaliteli bir okul öncesi eğitim kurumunun göstergeleri nelerdir?.

3 Dikkat Edilmesi Gereken Göstergeler! Burada velilere okul seçiminde onlara yol gösterebilecek, farklı başlıklar altında toplanmış bazı göstergeler kapsanmaktadır. Bir okulun tüm bu göstergeleri içinde barındırması zor olabilir. Velinin, bu başlıklar altındaki göstergelerin çocuğun gelişiminde ne denli önemli bir rol oynayacağını bilmesi, bunları zaman içerisinde gözlemlemeye çalışması, takip etmesi, kalitesini sorgulaması ve buna yönelik eğitimci/yöneticiler ile paylaşımlarda bulunması önemlidir. Her veli için bu göstergelerden olmazsa olmazlar vardır ve önemli olan bunların belirli bir oranda kurumda bulunmasıdır. Eğitimci Kadrosunun Özellikleri Kalitenin bir göstergesi kurumda donanımlı bir kadronun bulunmasıdır. Donanımlı bir kadroya yönelik bazı özellikler aşağıdaki gibi sıralanabilir: Öğretmen, bir üniversitenin okul öncesi öğretmenliği bölümünden mezun. Öğretmenin bu alanda deneyimi var. Öğretmen kurumda belli bir süredir çalışıyor. Öğretmen kendi gelişimini desteklemeyi önemsiyor (seminer, okuma vb.). Kadro aynı kurumda uzun bir süredir çalışıyor. Öğretmen/ çocuk sayısı dengeli. (İdeali öğretmen başına 10 çocuk, bir sınıfta 20 çocuktan fazla bulunmaması. Sınıfın büyüklüğü de göz önünde bulundurulmalıdır. 3 yaşa kadar bu oran 1:4) Yeterli sayıda eğitilmiş bir kadrosu var. Okul müdürü, bir üniversitenin çocuk gelişimi/ okulöncesi/ PDR/ Psikoloji bölümünden mezun. Okul müdürü bu alanda deneyimli. Okul müdürünün öğretmen olarak deneyimi var. Kurumda rehberlik hizmeti veriliyor. Çocuk Sayısı Bir okul öncesi kurumunda öğretmen başına düşen çocuk sayısı ve sınıfta bulunan çocuk sayısı kalitenin en önemli belirleyicilerindendir. İdeali 3 6 yaşta öğretmen başına 12 çocuk (3 yaşa kadar bu oran 1 öğretmene 4 çocuk) ve bir sınıfta 20 çocuktan fazla bulunmaması. Sınıfın büyüklüğü de göz önünde bulundurulmalıdır. Öğretmen ve Çocuk İlişkisi Okul öncesi eğitiminde kaliteyi belirleyen en önemli faktörlerden biri öğretmen- çocuk ilişkisinin tarzıdır. Çocukların sağlıklı gelişimleri; okulda kendileri ile ilgilenen, ihtiyaçlarını zamanında ve uygun bir şekilde karşılayan öğretmenlerine bağlıdır. Bu göstergeler öğretmenin sınıf yönetimi, iletişim ve uygulama sürecine ilişkin yeterliliklerine yöneliktir. Veliler daha okula ilk ziyaretlerinde bu ilişkiye ilişkin bazı sinyalleri alabilirler.

4 Bunlar: Öğretmen çoğu zaman çocukların yanında. (Çocukların başında her zaman bir yetişkin var. Öğretmen olmadığında alandan bir yardımcı öğretmen.) Neşeli çocukların sesleri duyuluyor. Çocukları seviyor ve onlarla olmaktan mutlu görünüyor. Her çocuğa sıcaklık/ yakınlık ve saygı gösteriyor. Çocuklarla iletişiminde gülümseyen, dokunan ve sevecen bir tarzı var. Konuşurken onlar ile aynı seviyeye iniyor. Geldiklerinde onları karşılıyor. Çocukların sorularını cevaplıyor. Bazı göstergeleri ise ilk ziyaretler sırasında gözlemleyebilmek zor olsa da zaman içerisinde çocuk ile yapılan sohbetlerde, okul ziyaretlerinde, öğretmen/ müdür görüşmelerinde, gelişim raporlarında, haftalık bültenlerde vb. farklı şekillerinde bilgi edinebilirler. Bunlar; Çocuklar ile teke tek de zaman geçiriyor Günlük rutin hakkında bilgi veriyor. Çocukların yiyecek, dinlenme, tuvalet, yalnız kalma ihtiyaçlarını dikkate alıyor. Net, tutarlı kurallar ve sınırlar koyuyor. Bunları çocuklar ile birlikte koyuyor. Çocukları sosyal beceriler edinmelerine- sıra olmak, yardımlaşmak, başkaların duygularını anlamak vb. yardımcı oluyor Soru sormalarını, problemlerini dile getirmelerini, fikirlerini söylemelerini, öneri getirmelerini destekliyor. Birbirlerine zarar vermelerini önlemeye çalışıryor. Kızgınlıklarını doğru yol ile ifade etme fırsatı tanıyor. Olumlu disiplin yöntemlerini kullanıyor. Ceza vermiyor. Çocuğun yazma/ okuma ve matematiğe karşı olan doğal ilgisini destekliyor. Çocukların etraflarındaki dünyaya olan ilgilerine dikkat ediyor. Okul ve Veli İlişkisi Çocuklara sunulan öğrenme ortamları ne kadar iyi hazırlanmış olursa olsun, aileler tarafından desteklenmediği sürece istenildiği ölçüde etkili olamamaktadır. Aile ve okul, çocuğu aynı doğrultuda ve aynı zamanda desteklediklerinde gelişimleri çok daha sağlıklı olur. Okullar bu tür bir işbirliğine açık olmalı ve bunu desteklemeye yönelik etkinlikler düzenlemeliler. Sağlıklı bir işbirliğine yönelik bazı göstergeler: Yapılan etkinlikler velilere bildiriliyor. Düzenli aralıklarla velilerle toplanılıyor. Öğretmen velinin ziyareti sırasında, yapılan bir etkinliğin amacını/ çocuğa kazandırdıklarını açıklayabiliyor.

5 Öğretmen çocuğun o günkü yaptıkları hakkında bilgi verebiliyor. Çocuğun gelişimi düzenli aralıklarla takip ediliyor ve velilere bildiriliyor. Öğretmen/ okul veliyi bir ziyaretçi değil bir katılımcı olarak karşılıyor. Velilerin ani ziyaretlerinden rahatsız olunmuyor. Veli katılımına yönelik etkinlikler düzenleniyor. Sınıfta özel durumu olan çocuklarla baş etmede rehberlik servisinden yardım alınıyor, aileleriyle işbirliği yapıyor. Uygulanan Program Bütüncül bir program tüm gelişim alanlarını desteklemeyi hedefleyen, her yaş grubuna yönelik ayrı ve uygun amaç/ kazanımlara yönelik becerilere yer veren etkinlikleri kapsar. İlk tanışma sırasında uygulanan programın amaçlarına, bu amaçlar doğrultusunda gün içindeki zamanın yapılandırılması ve etkinliklere yönelik detayların sorulması önemlidir. Bu veliye genel yaklaşım hakkında bilgi verecektir. Yıl içerisinde çocukta gözlemlenen gelişmeler, yapılan paylaşımlar veya haftalık/ aylık bültenler uygulanan program hakkında veliye bilgi verecektir. Kaliteli bir okul öncesi eğitim programına ilişkin bazı göstergeler: Her yaş grubuna yönelik ayrı ve uygun amaç/ kazanımları net ve bu doğrultuda tüm gelişim alanlarını desteklemeye yönelik etkinliklerin planlandığı yazılı bir program mevcut. Bunlara yönelik etkinlikleri kapsayan yazılı yıllık/ günlük planlar var. Zaman dilimlerindeki etkinlikler; dramatik oyun, müzik, dans, sanat, kitaplar, fen ve doğa, jimnastik, kum ve su vb. farklı türden seçiliyor. Program çocukların yalnız, grup ve bütün sınıfın bir arada olacağı etkinliklere imkan tanıyor. Uygulanan program ve materyaller kültürel zenginlikleri yansıtıyor ve cinsiyet ayrımcılığını teşvik etmiyor. Değerlendirme Uygulanan eğitim öğretim çalışmalarının geliştirilmesi ve çocuklardaki gelişimlerin takip edilebilmesi değerlendirmeler ile mümkündür. Temel hedef, eğitimin ve çocukların gelişimlerinin desteklenmesidir. Değerlendirmeler; çocuğun tanınması/ değerlendirilmesi, programın değerlendirilmesi, öğretmenin kendini değerlendirmesi ve veli memnuniyetinin değerlendirilmesi olarak ele alınabilir. Veli zaman içerisinde, çocuğun değerlendirilmesi ve kendi memnuniyetinin değerlendirilmesine yönelik çalışmaları gözlemleyebilir. Buna yönelik faaliyetler;

6 Çocuk hakkında detaylı kayıtlar tutuluyor, Gün içinde gözlem, anekdot kayıtları (gün içinde önemli gelişimsel olayların kaydı) tutuluyor ve zaman zaman veli ile paylaşılıyor, Gelişim dosyaları ( Portfolyo- çocuk hakkında genel bir değerlendirme yapabilmek için gelişimsel ürünleri ve sonuçları içeren dosyalar) tutuluyor ve bunların ailelere sunuluyor, Gelişim raporları (eğitim dönemi içerisindeki çocukların performansı- bilgi/beceri/ tutumlarını içeirir ve özellikle belirtilmesi gereken hususları kapsar) veliye iletiliyor, Velilerin memnuniyetini ölçen değerlendirmeler yapılıyor ve bu doğrultuda değişikler gerçekleştiriliyor. Fiziksel Donanım Eğitim ortamının nasıl düzenlendiği çocukların yapacağı tüm etkinlikleri etkiler. Eğitim ortamının çocukların gelişim özelliklerine uygun, güvenli ve farklı becerileri desteklemeye yönelik düzenlemesi önemlidir. Bunun için sınıflar ve çocukların bulundukları diğer mekanlar hem uyarıcı hem de belli bir düzen izlenerek donatılmalıdır. Sınıflar aydınlık. Her çocuğun kişisel eşyasını kaldırabileceği bir dolap sağlanmış, bu dolaplar etiketlenmiş ve çocukların kendi kendilerine erişebilecekleri bir yüksekliğe yerleştirilmiş. Sınıf birkaç belirgin köşeye ya da ilgi merkezlerine bölünmüş (evcilik, kitap, sanat, blok, masa oyunları, bilgisayar, inşaat, müzik, tabiat) Materyaller her alanda organize edilmiş (düzenlenmiş) bir haldedir. Bütün köşelerde malzemeler çocukların erişebileceği (açık ulaşabilir raflar) yerlere kaldırılmış ve çocukların görüp uzanabildikleri bütün malzemeleri kullanmaya izinleri var. Malzemeler/ oyuncaklar çocukların yaşlarına uygun. Her köşede birkaç çocuğun aynı anda çalışmasına yetecek kadar malzeme var. Çalışma köşeleri gereksiz eşyalar ya da malzemeyle doldurulmamış. Trafik akışı çocukların birbirini engellemeden çalışmalarına elverişli. Evcilik ve blok köşeleri ortak oyunları teşvik edecek biçimde yakın. Gürültülü köşeler sessiz köşelerden uzak. Her köşede çocukların göz hizasında çalışmaları için bir sergi köşesi sağlanmış. Yıl ilerledikçe malzemeler ekleniyor. Bahçe etkinliklerine yönelik düzen var. Tuvaletler yeterli sayıda ve çocukların boylarına uygun. Özel durumu olan çocuklara göre sınıfta bazı düzenlemeler yapılıyor. Beslenme, Sağlık ve Güvenlik Okullarda beslenme, güvenlik ve sağlık konuları büyük önem taşır. Bunların veli tarafından gözlemlenmesi, kalitesinin sorgulanması ve okul ile paylaşılması gerekir. Bu alanlara yönelik göstergeler:

7 Çocuklara sunulan beslenmenin besin değeri gelişimleri için uygun. Temiz içme suyu kullanılıyor. Sık sık el yıkanıyor (yemekten önce/ sonra, tuvaleti kullandıktan sonra). Dinlenme zamanı var ama çocuklar uyumaya zorlanmıyor. Tüm çocukların aşı takibi yapılıyor. Okulda bir sağık personeli mevcut. Tam donanımlı bir ecza dolabı mevcut. Oyuncaklar/ minderler/ halılar/ eşyalar temiz ve belirli sürelerde dezenfekte ediliyor. Çöpler düzenli boşaltılıyor. Okul personeli temizlik konusunda çocuklara model oluyor. Bir çocuk hastalandığında izledikleri bir yol var. Okul içerisinde bütün güvenlik önlemleri alınmış (prizler kaplı, korkuluklar var, sınıftaki dolaplar, bahçedeki oyuncaklar güvenli vb.). Çocukların her zaman başlarında bir yetişkin var. Acil durumlar için gerekli telefon numaraları herkesin ulaşabileceği bir yerde. Duman duyarı cihazı ve yangın merdiveni var. Okul personeli ilk yardım eğitimi almış. Okuldaki tüm personel acil durumlarda ne yapacaklarını biliyor. Okul girişinde, giriş/ çıkışları kontrol eden bir görevli var. Çocuklar velileri tarafından belirlenen kişiler dışında kimseye teslim edilmiyor. Okul servislerinde güvenliğe yönelik önlem alınmış. Çocukları evlere yardımcı öğretmenler teslim ediyorlar. Bakıcı Seçimi Gelişim sürecinde çocuğun yakın çevresi çok önemlidir. Anne ve baba da bu yakın çevredeki anahtar kişilerdir. Ev ortamının çocuğun gelişimini destekleyebilmesi için; güvenli, tutarlı ve düzenli olması gerekir. Değişen yaşam koşulları, çocuğun yakın çevresine daha küçük yaşlarından itibaren onun bakımında ve gelişiminde çok önemli rol oynayacak bakıcı/dadı/çocuk bakım ve eğitim elemanları nın dahil olmasına sebep olmuştur. Çocuk bakıcıları günün belli bir bölümünde bebeklerin/çocukların tüm bakımını üstlenirler. Doğru kişiyi bulmak anne babalar için en zor deneyimlerden biridir. Belli noktalara dikkat edilirse aileler, kendileri ve çocukları için zor olan bu kararı daha sağlıklı yapabilirler. Suçluluk Duygusu Çocuğuna tüm gün kendisinin bakamıyor olması bazı annelerde suçluluk duygusu yaratabilir. Ama aynı zamanda çalışmak zorunda olan veya isteyen bir annenin çalışmaması da onda sosyal ve duygusal endişeler doğurabilir veya mesleki kaygılara neden olabilir. Bu tür kaygı ve endişeler çocuğa olumsuz yansıyacaktır. Çocuklar her zaman kendi ile barışık ve mutlu bir anneyi tercih edeceklerdir.

8 Anne baba ve çocuk ilişkisinde süre değil, çocukla geçirilen zamanın kalitesi önem taşımaktadır. Bütün hafta çocuğunun yanında olmak ama nitelikli zaman geçirmemek yerine, akşamları ve hafta sonları çocuğa odaklanmak çocuğun gelişimini daha fazla destekleyecektir. Annelerde suçluluk duygusu bazen ağır basabilir. Örneğin; çocuklar belli zamanlarda anne/ babalarından ayrılırken tepki gösterebilir, onları gördüklerinde ise kendilerine bakan kişiden ayrılmak istemeyebilir. Bunlar anne babayı üzecektir. Böyle durumlarda aslında çocuğun kendisine bakan kişiyi bu kadar sevdiği için sevinilmelidir. Ancak anne baba çocuk ile daha çok birlikte olmalı ve vakit geçirmelidir. Eğer anne babadan ayrılırken ağlamalar ve bunlara eşlik eden başka sorunlar artıyorsa bir uzmana başvurmakta fayda vardır. Bakıcıya Karar Vermek Bebeğe / çocuğa kim bakacak? Bazen bu konuda aile büyükleri (annene babaanne vb.) de destek olabilir. Bu kişilerin çocuğa bakmaya gerçekten istekli ve uygun olduğundan emin olunmalı, mümkünse çocuğun kendi evinde bakılması istenmeli ve çocuğun bakımı/ eğitimi ile ilgili tüm beklentilerin açık bir şekilde, anne baba bir aradayken paylaşılmalıdır. Böyle bir olanak yoksa bir bakıcı bulmak gerekecektir. Evi çekip çevirecek temizlik, yemek, ütü gibi işler için mi, çocuk bakımı için mi, yoksa her ikisi için mi bir kişi aranıyor buna karar vermek gerekir. Burada mümkünse çocuğun kendi evinde bakılması önceliğine yer verilmelidir. Çocuk için yaşamındaki düzen önemlidir. Kendi odasından, oyuncaklarından ve evinden ayrı kalmamasına, kendini güvende hissetmesine dikkat edilmelidir. Bu kişi yatılı mı olacak? Koşullar gerektirmiyorsa, bakıcının yatılı kalması talep edilmemelidir. Bakıcının yatılı çalışması gerekiyorsa, çocukla akşamları anne babanın ilgilenmesi önemlidir. Ayrıca çalışan kişinin sosyal ortamından ve ailesinden sürekli ayrı kalması onun açısından da çok sağlıklı değildir.

9 Önceliklerin belirlenmesi Anne baba uygun bir aday arayışına geçmeden önce bakıcının nasıl olması gerektiği konusunda, karar vermelidir. Kaç yaş civarı olmalı? Kaç yıllık deneyimi olmalı? - görüşmeler sırasında kullanabilecek bir liste oluşturulmalıdır. Çocuk bakıcısında aranılan özellikler ve bu özelliklerin önem derecelerinin saptanması süreci kolaylaştırmak açısından önemlidir. Her ailenin çocuklarına bakıcı ararken belirledikleri özellikler farklıdır. Bunlardan bazıları: Çocukları sevmesi, sevgisini gösterebilmesi Sabırlı olması Oynamaktan hoşlanması Bakıcılığı mesleği olarak kabul etmesi Temiz, düzenli ve dürüst olması Sevecen ve güler yüzlü olması Aynı anda birkaç işi takip edebilmesi Beklenmedik olaylar karşısında soğuk kanlılık göstermesi ve durumu yönetme becerisine sahip olması Talimatları takip edebilmesi Aile yaşantısının düzenli olması, Dakik ve elinin çabuk olması Yeniliğe ve değişime açık olması, sabit fikirli olmaması, Sorumluluk sahibi olması Çocuğu ya da işe devamını etkileyecek bir rahatsızlığının olmaması Bakıcı Bulma Farklı kaynaklardan arayışa başlanabilir. Tanıdıklara haber vermek, ajanslara haber vermek, gazete ilanlar veya internet ortamındaki ilanları takip etmek vb. Görüşmeler Karar vermeden önce mümkün olduğunca çok aday ile görüşülmeli. Daha önceki işlerine yönelik sorular sorulmalı ve çocuk bakımı ile ilgili anlayışlarına yönelik bilgiler alınmalıdır. Görüşmelerin bir kısmına çocuğun da dahil olması ve bu süreçte iletişimlerinin gözlenmesi önemlidir. Bakıcının sık değişmesi çocuk üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Bundan dolayı bakıcı adayları ile görüşürken ileriye dönük planları üzerinde konuşulmalıdır. Çocuklar yetişkine bağlanır ve onunla duygusal bağ kurar, bebeklik döneminde sık sık değişen bakıcılar çocukları olumsuz etkileyebilir. Her defasında yeni birine alışmaya çalışmak çocuk için de, anne baba için de yıpratıcı bir süreçtir. Bakıcıya karar vermeden önce mümkünse evinde ziyaret edilmeli, kendi çocukları varsa onlarla ilişkisi gözlemlenmeli. Kendi çocukları ile olan iletişimi, fikir vermesi açısından çok değerlidir.

10 Referansların kontrol edilmesi Bazı çocuk bakıcı adayları çok deneyimli olup bu konuda hiçbir eğitim almamış olabilir. Bu en çok rastlanılan durumdur. Böyle durumlarda referanslar çok önem kazanır. Birkaç aday var ise, referansların aranması gerekir. Aranılan kişiye çocuk bakıcısının güçlü/ zayıf yönleri ve işten ayrılma sebepleri sorulmalıdır. Eğer bir ajans vasıtası ile tanışılmış ise, ajansın bu konuya titizlikle yaklaştığından emin olunmalı. İstenen evraklar içerisinde sabıka kaydının olması önemlidir. Deneme Süresi Bakıcının çocuk ile kuracağı iletişimin anne baba tarafından gözlemlenmesi, mümkün olduğunca anne babanın bakım/iletişim tarzına yaklaşılması, beklentilerin net olarak anlatılması/ gösterilmesi ve bunların sonunda bir değerlendirme yapılması önemlidir. Deneme süresinde mümkün ise annenin evde bulunması ve bu süreyi yönlendirmesi, değerlendirmenin sağlıklı yapılması için gereklidir. Annenin karar aşamasında hislerine güvenmesi ve ayrıntılara dikkat etmesi önemlidir. Bu sürede Ev kuralları hakkında konuşulmalıdır. Çocuğun günlük rutini, izleyebileceği TV programları, istenmeyen bir davranış yaptığında uygulanması gereken yöntem, acil durumda aranması gereken kişiler, önemli telefon numaraları Karar verdikten sonra aşamalı olarak günün belirli saatlerinde evden ayrılarak çocuğun çocuk bakıcısına alışması sağlanmalı. Çocuk bakıcısını yeterince tanımadan çocuk bırakılmak zorunda kalınırsa, sık sık kontrol edilmeli, komşulardan, akrabalardan eve uğrayarak çocuğu kontrol etmeleri rica edilebilir. Bakıcıdan becerisinin/ kapasitesinin üzerinde beklenti içinde olunmamasına dikkat edilmeli ve ona kendi evindeki gibi rahat edebileceği bir ortam yaratmaya çalışılmalı. Çocuk bakıcılığı çok önemli meslektir. Ailedeki herkesin çocuk bakıcısına sevgi ve saygıyla yaklaşması önemlidir. Aile Eğitimleri Bu hizmetlerin amacı kurumsal hizmetleri desteklemelerinin yanında aileleri, çocuk gelişimi ve eğitimi konularında güçlendirmek ve çocukların çok yönlü gelişimini sağlamak için bilgi ve becerilerle donatmaktır. Ailelere eğitim ve destek yaklaşımının birçok çeşidi bulunmaktadır. Eğitim, evin içerisinde ya da dışında, bireysel olarak veya grup içinde olabilir. Yüz yüze etkileşimle veya medyayı kullanan uzak mesafeli tekniklerle de gerçekleştirilebilir. Didaktik olabileceği gibi yaparak gösterme, gözlem ve taklide dayalı olabilir. Programlar hedefleri, gelişim etkinliklerine yol

11 gösteren temel kuramlar, içerik ve kullanılan malzemeler, katılanların, uygulayıcıların eğitim ve geçmişleri, temas veya mesajların sıklığı açısından da farklı olabilir. Aile Eğitimlerinde Potansiyel Avantajlar İster ayrı olarak, ister var olan merkez veya topluluk temelli yaklaşımlarla birlikte yürütülsün, erken çocukluk dönemi gelişimini arttırmak için anne baba veya çocuğa bakan diğer kişilerle çalışmak potansiyel olarak güçlü bir stratejidir ve birkaç avantajı vardır: Çocukların yanında, çocuğa bakan kişiler de yararlanabilir. Çocuğa bakan kişileri desteklemek ve eğitmek için oluşturulan programlar, çocukların yanı sıra bakıcılara da değerli şeyler kazandırır. Bu durum, çocuğa bakan kişinin ve çocuğun fiziksel durumunu iyileştirici tutum veya eylemlere yansıyabilir, veya başarı duygusunun sonucu olarak çocuğa bakan kişinin kendisine daha emin ve yaşamını kontrol altına almaya daha istekli hissetmesi sonucunu yaratabilir. Bu başarı duygusu, hem çocuk gelişimi, hem de daha geniş ölçekte toplumsal kalkınmanın genel süreçleri için giderek son derece vazgeçilmez olarak kabul edilmektedir. Ailenin sorumluluğu pekiştirilir. Birçok toplumda aile, çocuk yetiştirilmesinin esas sorumluluğunu elinde tutar. Çocuk bakım ve gelişimi programları ailenin sorumluluğunu zayıflatmamalı, onun üzerine kurulmalıdır (olağanüstü durumlar dışında). Eğer planlamacılar ve programcılar dikkatlerini sadece çocuk bakımı ve gelişimi merkezlerinde çocuklara doğrudan ilgi üzerine odaklar iseler sorumluluk, aileden bu kurumlara kayabilir (daha sonraki eğitimde olduğu gibi) ve bazen de olumsuz sonuçlar yaratabilir. Var olan hizmetler daha iyi kullanır. Çocuklar zamanlarının bir kısmını ailenin dışında bir çocuk bakım merkezinde geçirseler de, ev sosyalleşmenin esas gücü olmayı sürdürür. Evde anne babalar veya çocuğa bakan başka kişiler çocuk gelişimi için gerekli olan en yakın zihinsel, sosyal ve duygusal etkileşimi sağlayabilirler veya sağlamayabilirler. Evde olanlar evin dışındaki hizmet programlarında onları destekleyebilir veya çürütebilir. Böylece ya etkinliklerine katkıda bulunur, veya onları etkisiz kılar. Anne babalara güç vermek, gelişmelerin uzun dönemde sürmesine yardım eder. Küçük çocuğun gelişiminde kalıcı iyileşmeler, asıl çocuğa bakan kişinin bilgi, tutum ve çocuk yetiştirme davranışlarında değişiklikler gerektirecektir, sadece çocuklara doğrudan hizmet sunan geçici programların sonucu olamaz. Tersine, çocuklara hizmet vermek,

12 çocuğa bakan kişide aktif ve önleyici yaklaşım yerine, pasif ve rehabilite edici bir yaklaşımı pekiştirir. Anne-baba eğitimi, belirli bir program veya çocuk bakım merkezleri ortan kalksa bile, çocuğun ilk gelişiminde elde ettiklerini sürdürmesinde etkili olabilecek bir yol sunar. Türkiye de Aile Eğitimleri Milli Eğitim Tarafından Yürütülen Programlar Diğer Kuruluşlar Tarafından Yürütülen Programlar AÇEV-Aile Eğitimleri AÇEV Aile Eğitimleri Anne Çocuk Eğitim Programı Anne Çocuk Eğitim Programı nedir? Anne Çocuk Eğitim Programı, Türkiye'deki 5-6 yaş arası okul öncesi eğitimi sorununa çözüm olarak geliştirilmiş, bilimsel temelli, ev merkezli bir eğitim programıdır. Bu programda, doğrudan annelere ulaşılarak, 5-6 yaş okul öncesi eğitimi konusunda bilinçlendirmeye yönelik eğitimler verilmektedir. Böylece, çocuğun eğitim ihtiyacı ev ortamında karşılanmaktadır. Anne Çocuk Eğitim Programı kimleri hedefliyor? Bu program, özellikle, okul öncesi eğitim alma imkanı bulamayan 5-6 yaş grubundaki çocukları ve annelerini hedeflemektedir. Anne Çocuk Eğitim Programı nasıl uygulanıyor? Bir Anne Çocuk Eğitim Programı kursu 25 hafta sürmekte ve yaklaşık 3 saatlik haftalık grup toplantılarıyla gerçekleştirilmektedir. Programın uygulamasında AÇEV, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı öğretmenler ve il koordinatörlerinin eğitimi konusundaki sorumluluğu, Milli Eğitim Bakanlığı bünyesindeki ekiplerle paylaşmaktadır. SHÇEK işbirliğinde ise, kurumun sosyal hizmet uzmanları, AÇEV'in düzenlediği eğitim seminerlerine katıldıktan sonra, Toplum Merkezleri'nde kurslar düzenlemektedir. Anne Çocuk Eğitim Programı'nın içeriği nedir? Program, 3 bölümden oluşmaktadır. 1. Anne Destek Programı 2. Kadın Üreme Sağlığı ve Aile Planlaması 3. Zihinsel Eğitim Programı (ZEP) Anne Destek Programı: Her hafta sohbet şeklinde işlenen bu bölümde anneler, çocukların zihinsel, sosyal ve bedensel gelişimi, beslenmesi, hastalıkları, tuvalet eğitimi, disiplin yöntemleri ve iletişim konularında bilgilendirilmektedir.

13 Kadın Üreme Sağlığı ve Aile Planlaması: Sohbet şeklinde işlenen bu bölümde de anneler, kadın üreme sistemi, gebelik ve doğum kontrol yöntemleri hakkında bilgilendirilmektedir. Zihinsel Eğitim Programı: Annelere, çocukları için verilen 8 hikaye kitabı ve her biri 20 sayfadan oluşan 25 adet çalışma formuyla desteklenen Zihinsel Eğitim Programı, çocuğun zihinsel gelişiminin desteklenmesi ve okula iyi hazırlanmasını hedeflenmektedir. Bu formlarla sözel becerilerin gelişmesi için; kavramlar, el-göz koordinasyonu, hikaye anlama ve anlatma, yazma öncesi harfleri tanıma ve sıralama, görsel ve işitsel belleğin geliştirilmesi, dil kurallarının kullanılabilmesi konularında çocukla çalışmalar yapılmaktadır. Sayısal becerilerin geliştirilmesi için; rakamları ve geometrik şekilleri tanıma, sayma, eşleme ve okulöncesi aritmetik konuları ele alınmaktadır. Anne Çocuk Eğitim Programı'na nasıl başvurulur? Tamamen ücretsiz olan Anne Çocuk Eğitim Programı kurslarına, 6 yaşında çocuğu olan ve okuma yazma bilen her kadın başvurabilir. Katılım için en yakın Halk Eğitim Merkezi'ne, Toplum Merkezi'ne ya da AÇEV'e başvurarak kurs programları hakkında bilgi alınabilir. Detaylı bilgi için numaralı telefondan AÇEV i arayabilirsiniz. Anne Destek Programı Anne Destek Programı nedir, kimleri hedefliyor? Anne Destek Programı, Türkiye deki annelerin çocuk yetiştirirken ihtiyaç duydukları ebeveynlik becerilerini geliştirmelerine destek olmak üzere hazırlanmış bir eğitim programıdır. Temel olarak 3-11 yaşları arasında çocuğu olan anneleri hedeflemektedir. Bu yaşlar arasında çocuk gelişimindeki farklar göz önüne alınarak bu program hedef kitleye göre ikiye ayrılmıştır: 3-6 yaşlar arasında çocuğu olanlar ve 7-11 yaşları arasında çocuğu olan annelerle ayrı gruplar oluşturulmaktadır. Program ne şekilde ve hangi işbilikleri ile uygulanıyor? Anne Destek Programı her hafta yapılan grup toplantıları yolu ile uygulanır. Uygulamalar Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile işbirliğinde yapılmaktadır. AÇEV eğitimlerine katılan Rehber Öğretmenler okullarındaki Rehberlik Araştırma Merkezleri ne başvuran annelerle bu programı uygulamaktadırlar. Programın hedefleri nelerdir? Anne Destek Programı çocuğun gelişimine katkıda bulunmak amacıyla annelere bilgi vermeyi ve aralarındaki ilişkiyi güçlendirmeyi hedefleyen bir eğitim programıdır. Programın içeriği nedir? Programda temel 6 konu vardır ve bu konular 8 oturumda gruplarda işlenmektedir. Bunun dışında yaş gruplarının ihtiyaçlarına göre isteğe bağlı olarak işlenebilecek 7 konu başlığı daha bulunmaktadır. Nasıl uygulanıyor? Anne Destek Programı temel olarak 8 haftadır, ancak katılımcıların ihtiyaç, çevre, zaman ve isteklerine bağlı olarak bu 12 haftaya kadar uzatılabilir. Grup çalışmasında her hafta farklı bir konu işlenmektedir annenin katılımı ile yapılan ADP oturumlarında konular sohbet şeklinde işlenir. Toplantılarda o haftanın konusu grup liderinin önderliğinde grup tartışması (sohbet) şeklinde tüm annelerle (canlandırmalar, örnek olaylar, soru-cevap vb) yetişkin eğitimi yöntemleri kullanılarak işlenir. Konuların işleyişi annelerin katılımı ile zenginleşir.

14 Anneler bu programa nasıl başvurabilir? Bu programa çocukları 3-11 yaşları arasında olan anneler okullarında ya da en yakınlarında bulunan Rehberlik Araştırma Merkezleri nde çalışan AÇEV eğitimini almış rehber öğretmenlere başvurarak katılabilirler. Anne Destek Programı, AÇEV eğitimlerine katılan Rehber Öğretmenlerin çalıştıkları okullar ve Rehberlik Araştırma Merkezleri nde uygulanmaktadır yılı itibariyle Anne Destek Programı Adana, Ankara, Bursa, İstanbul ve İzmir olmak üzere 5 ilde uygulanmaktadır. Detaylı bilgi için numaralı telefondan AÇEV i arayabilirsiniz. Baba Destek Programı Baba Destek Programı nedir? Baba Destek Programı, Türkiye'de babaların çocuklarının gelişiminde daha etkin ve olumlu bir rol oynamaları için geliştirilmiş, bilimsel temelli bir eğitim programıdır. Katılımcı babalar; çocuk gelişimiyle ilgili bilgi düzeylerini artıran, iletişim becerisi kazandıran ve bunun sonucunda daha demokratik bir tutum benimsemelerine yol açan eğitimler almaktadır. Baba Destek Programı kimleri hedefliyor? Baba Destek Progamı, özellikle, 2-10 yaş arası çocukları olan ve okuma yazma bilen babaları hedeflemektedir. Baba Destek Programı nasıl uygulanıyor? Baba Destek Programı, grup uygulamasından oluşan 3'er saatlik 13 oturum olarak planlanmıştır. AÇEV tarafından düzenlenen seminerlerle eğitilen gönüllü öğretmenlerin ya da sosyal hizmet uzmanlarının verdiği kurslarda, katılımcı bir eğitim modeli izlenmektedir. Babalar, deneyimlerini grupla paylaşmaya özendirilmekte ve sorunlara birlikte çözüm aramaktadırlar. Baba Destek Programı'nda sınıflar 15 kişi ile sınırlı tutulmaktadır. Gönüllü öğretmenler ya da Milli Eğitim Bakanlığı ile yapılan işbirliği çerçevesinde rehber öğretmenler tarafından uygulanan programlar, çoğunlukla, bu öğretmenlerin çalıştığı ilköğretim okullarında düzenlenmektedir. Ayrıca, Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu ile işbirliği çerçevesinde, bu uzmanların görev yaptığı Toplum Merkezleri'nde de uygulama yapılmaktadır. Baba Destek Programı'nın içeriği nedir? Baba Destek Programı'nda, babanın rolü, önemi ve çocuğa etkisi; aile tutumları, çocuğun davranışlarını kabul etme ve etkin dinleme, ben dili, olumlu disiplin yöntemleri, çatışma çözme yöntemleri, çocuğun gelişim özellikleri, bedensel, duygusal, sosyal ve zihinsel gelişimi, çocuğa kitap okuma ve çocukla geçirilen zamanın önemi, çocukla oyun gibi konular işlenmektedir. Baba Destek Programı'na nasıl başvurulur? Tamamen ücretsiz olan Baba Destek Programı kurslarına 2-10 yaş arası çocuğu olan ve okuma yazma bilen her baba katılabilir. Ayrıca, bu program, ücret karşılığı, özel sektöre ait kuruluşlarda çalışanlarla ya da özel okullarda velilerle de uygulanmaktadır. Detaylı bilgi için numaralı telefondan AÇEV i arayabilirsiniz.

15