Lipoprotein Metabolizması
|
|
- Aysun Ataman
- 6 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Lipoprotein Metabolizması
2 Kolesterol, insandaki majör sterol olup, hücre membranlarının yapısal bileşeni, D vitamini ve steroid hormonlar ile safra asitlerinin öncülüdür Trigliseridler diyetle alınan başlıca lipidlerdir. Bağırsakta lipazlar tarafından, yağ asitleri ve monogliseridlere hidroliz edilirler Endojen trigliserid sentezi karaciğer ve yağ dokusunda yapılır Yağ dokusundaki trigliseridler vücudun başlıca enerji deposudur
3
4
5 Kolesterol ve trigliseridler plazmada lipoprotein adı verilen makromoleküllerin bileşimine girerek taşınırlar
6 Sınıflama Ultrasantrifüj lipoproteinleri yüzme dansitelerine göre ayırır - Partikülün dansitesi protein ve trigliserid içeriği tarafından belirlenir - Trigliserid içeriği fazla, protein içeriği az olan lipoproteinler (şilomikron, VLDL) daha az yoğundur LDL ve IDL, VLDL den daha yoğun, HDL den daha az yoğundur
7 Lipoprotein partikülleri, dolaşımda bulundukları sırada protein ve lipidleri değiş tokuş eden dinamik yapılardır Lipoproteinleri, birbirinin tıpatıp aynısı olan partiküllerin oluşturduğu sınıflar halinde düşünmemek gerekir
8
9 Elektroforetik Mobiliteye Göre Sınıflama -lipoprotein ( HDL ) pre- -lipoprotein ( VLDL ) -lipoprotein ( LDL )
10 Fonksiyonlarına Göre Lipoproteinler Kolesterol ve trigliseridleri dokulara taşıyan, daha düşük dansiteli ve başlıca apo B içeren partiküller (ŞM, VLDL, IDL, LDL) Kolesterolü dokulardan karaciğere getiren, yüksek dansiteli, apo A içeren HDL
11 Dansitelerine Göre Lipoproteinler Şilomikronlar VLDL IDL LDL HDL
12 Şilomikronlar Bağırsakta sentezlenir, en büyük LP partikülüdür Diyetle alınan (ekzojen) trigliseridleri dokulara taşır Apo B-48, A-I, A-II, A-IV; C-I, C-II, C-III, E % 85 trigliserid, % 8 fosfolipid, % 5 kolesterol ve esteri, % 1-2 protein
13
14 VLDL Karaciğerde sentezlenir, endojen sentezlenen lipidleri taşıyan en büyük lipoprotein partikülüdür Karaciğerden periferik dokulara endojen sentezlenmiş trigliseridleri taşır Apo B-100; C-I, C-II, C-III, E, az A % 50 trigliserid, % 20 fosfolipid, % 20 kolesterol, % 10 protein içerir
15
16
17 IDL VLDL nin dolaşımda LDL ye metabolize olması sırasında ortaya çıkar LDL reseptörü tarafından dolaşımdan alınır veya LDL ye metabolize olur Lipid içeriği, büyüklüğü ve dansitesi VLDL ile LDL arasındadır Apo B-100, C-III, E
18 LDL VLDL metabolizmasının son ürünüdür Plazmanın kolesterol taşıyan başlıca lipoproteinidir Periferik dokulara kolesterol taşır % 50 kolesterol, % 25 protein, % 20 fosfolipid, çok az trigliserid içerir Apo B-100 LDL reseptörünün hedefidir Karaciğer dolaşımdaki LDL nin çoğunu alır Geri kalanı ya dokulara bırakılır ya da dolaşımdan çöpçü (tutucu) hücrelerce alınır
19
20 HDL Karaciğer ve bağırsakta sentezlenip dolaşıma verildiğinde disk şeklindedir (fosfolipid + apo A-I) Disk şeklindeki HDL partikülleri (pre-β 1 HDL) hücre membranlarından apo A-I ve ABCA1 e bağımlı bir süreç ile esterleşmemiş (serbest) kolesterol toplar Serbest kolesterolü alır, LCAT ile esterleştirir, küre biçimini alır, HDL 3 oluşur
21
22 Esterleşmiş kolesterol CETP ile HDL den apo B içeren lipoproteinlere aktarılır, karşılığında bu lipoproteinlerden trigliserid ve fosfolipid alınır CETP aracılığıyla çapı artıp dansitesi azaldıkça HDL 2 oluşur Karaciğer ve steroid sentezleyen dokular SRB1 aracılığı ile HDL 2 yi direkt olarak alır
23 HDL trigliserid ve fosfolipidleri hepatik lipaz (HL) ile hidroliz olur Dansitesi daha yüksek olan HDL 3 tekrar oluşur
24
25 Hem apo A-I hem de apo A-II içeren partiküllerin (HDL 3 ) yanısıra sadece apo A-I ve sadece apo A-II içeren HDL partikülleri de vardır. HDL 2 de apo A-I baskındır HDL ters kolesterol transportunu sağlar
26 Ters Kolesterol Transportu Plazma HDL-kolesterol ve apoa-i düzeyleri ile KKH arasında ters bir korelasyon vardır Bu durumun sebebinin, HDL nin periferik hücreler veya makrofajlardan topladığı serbest kolesterolü esterleştirdikten sonra karaciğere (merkeze) taşıyarak metabolize olmasını sağlamak olduğu düşünülmektedir
27
28
29 Lp(a) Dansitesi ve lipid bileşimi LDL ye benzer; LDL gibi apo B-100 içerir LDL den farklı olarak apo B-100 e disülfid bağı ile bağlanmış apo(a) da içerir; hücre dışında dolaşımda veya hepatosit yüzeyinde sentezlenir LDL reseptörüne bağlanır ama affinitesi LDL den azdır Yüksek Lp(a) konsantrasyonu KKH ile ilişkilidir 30 mg/dl üzerindeki değerler risk oluşturur
30
31 Lipoprotein X Sadece obstrüktif karaciğer hastalığı (kolestaz) veya ailesel lesitin:kolesterol açil transferaz (LCAT) eksikliğinde plazmada görülür Fosfolipidler, serbest kolesterol ve proteinden (albumin) oluşmuştur. Apo B içermez
32 Apolipoproteinler 1. Lipoprotein kompleksinin yapısal bileşeni olup çözünürlüğünü sağlar 2. Lipoproteinlerin, hücre yüzeyindeki spesifik reseptörlerce tanınıp hücre içine alınmasını sağlayan ligandıdır 3. Lipoproteinlerin metabolizma yollarındaki önemli enzimleri aktive veya inhibe eder
33 Apolipoprotein A Apo A-I HDL nin majör yapısal proteinidir, hem karaciğer hem de bağırsakta sentezlenir; LCAT aktivatörüdür, HDL proteininin %70-80 ini oluşturur Apo A-II LPL inhibitörüdür, LCAT ve CETP için kofaktördür Apo A-IV sadece bağırsakta sentezlenir, bağırsakta lipid taşınmasında rolü olduğu düşünülmektedir Apo A-V in plazma konsantrasyonu çok düşüktür. Trigliseritten zengin lipoproteinlerin lipolizini düzenler. Eksikliğinde LPL aktivitesi azalır
34 Apolipoprotein B Apo B-100 karaciğerde yapılır, VLDL, IDL ve LDL nin yapısal proteinidir. Karaciğerde VLDL yapımı ve sekresyonu için gereklidir. LDL nin karaciğerdeki ve periferik dokulardaki LDL reseptörleri tarafından tanınıp hücre içine alınmasını sağlayan LDLR bağlayıcı bölgeye sahiptir Apo B-48 bağırsakta sentezlenir, apo B-100 ün amino terminalinin %48 i apo B-48 i oluşturur
35 Sadece ince bağırsak epitel hücresinde bulunan bir sitidin deaminaz olan mrna editleyici enzim kompleksi 1 (apobec-1) etkisiyle sitozin yerine urasil oluşur Apo B mrna daki glutamin (CAA) yerine durdurma kodonu olan UAA gelir Apo B-100 ün amino ucundan itibaren %48 i sentezlenmiş olur Apo B-48 in LDL reseptörüne bağlanma bölgesi bulunmadığından reseptör tarafından tanınmaz
36 Apolipoprotein C Apo C-I, apo C-II ve apo C-III karaciğerde sentezlenir, plazmada trigliseritten zengin lipoproteinler (şilomikron, VLDL ve kalıntıları ile) HDL arasında transfer edilir. Apo C-I LCAT aktivatörüdür Apo C-II lipoprotein lipaz ı (LPL) aktive eder, bu nedenle trigliseritten zengin lipoproteinlerin metabolizmasında önemli rol oynar Apo C-III, LPL inhibitörüdür, çok yakın bir zamanda VLDL nin karaciğerde yapım ve sekresyonunu desteklediği gösterilmiştir. Şilomikron ve VLDL kalıntılarının karaciğer tarafından alınmasını inhibe eder
37 Apolipoprotein D Lipoprotein ilişkili bir glikoproteindir HDL, VLDL, IDL ve LDL nin minör komponentidir Steroller ve kolesterol gibi küçük hidrofobik ligandları taşır LPL aktivitesinde artış ile ilişkilidir Alzheimer hastalarında BOS ta ve hipokampusta apo D miktarı artmıştır
38 Apolipoprotein E Karaciğerde sentezlenen bir glikoprotein olup LDL dışındaki bütün lipoprotein partiküllerinde bulunur Şilomikron ve VLDL kalıntılarının hepatik reseptörlerce (LDL reseptörü ile ilişkili protein, LRP) alınmasını sağlar, ayrıca LDL reseptörü ligandıdır Apo E2, E3, E4 olmak üzere üç izoformu vardır, en sık rastlanan fenotip apo E3/E3 tür Apo E2 izoformunun reseptöre affinitesi azdır. Apo E2/E2 homozigotlarında kalıntı lipoproteinler plazmada birikir Apo E4/E4 homozigotlarında Alzheimer riski artmıştır
39 Apolipoprotein M Plazmada HDL ile ilişkili olarak bulunur Apo D gibi lipokalin ailesindendir Küçük lipofilik ligandlar için bağlayıcı bölgesi bulunduğundan küçük lipid moleküllerinin taşınmasında rolü olabilir HDL partiküllerinin sadece %5 i ile ilişkili olup HDL nin antioksidan etkisini artırıyor olabilir
40 Apolipoprotein(a) Karbonhidrattan zengin bir proteindir Serin proteaz ve kringle-içeren olmak üzere iki bölgesi vardır Polipeptid zincirinin uzunluğu çok değişkendir, plazminojen ile anlamlı sekans homolojisine sahiptir Plazminojenden farklı olarak aktivasyonla aktif proteaz oluşturmaz, fibrinoliz ile enterferans gösterir Lipoprotein(a) yapısında bulunur
41
42 Lipoprotein Metabolizması ile İlişkili Enzimler Lesitin:Kolesterol Açil Transferaz (LCAT) Lipazlar Lipoprotein Lipaz (LPL) Hepatik Lipaz (HL) Endotelyal Lipaz (EL) Pankreatik Trigliserid Lipaz (PTL) Hormon Duyarlı Lipaz (HSL) Karboksil Ester Lipaz (CEL) Lizozomal Asid Lipaz (LAL) Fosfolipaz A2 (PLA2) Açil-KoA:Kolesterol Açil Transferaz (ACAT)
43 Lesitin:Kolesterol Açil Transferaz (LCAT) Karaciğerden salgılanır, etkisini plazmada gösterir Plazmada HDL ve LDL fraksiyonunda bulunur Lipoproteinlerin yüzeyindeki serbest kolesterolü esterleştirir (lesitinde gliserolün 2. karbonunda bağlı olan yağ asidini kolesterole aktarır) Esterleşmiş kolesterol lipoproteinin çekirdeğinde birikir, disk şeklindeki HDL küre şeklini alır HDL içeriğindeki Apo A-I, LCAT aktivatörüdür
44 Lipoprotein Lipaz ( LPL ) Yağ dokusunda adipositler, kalp ve iskelet kasında ise miyositler tarafından inaktif formda sentezlenir Bu dokulardaki kapilerlerin endotel yüzeyine taşınarak proteoglikan (heparan sülfat) zincirleri ile bağlanır. Heparine bağlanarak dolaşıma çıkar HL, EL, PTL ı da içeren trigliserid lipaz gen ailesine dahildir Dolaşımdaki şilomikron ve VLDL yapısındaki trigliseridleri hidroliz eder, plazma trigliserid ve HDL konsantrasyonlarını düzenler Tam aktivite için Apo C-II gereklidir
45 Hepatik Lipaz (HL) Hepatositlerde sentezlenir; karaciğer endotel hücrelerinin luminal yüzeyinde, LPL gibi, hücrelere heparan sülfat ile bağlı olarak bulunur Şilomikron kalıntılarının son hidrolizini, IDL nin LDL ye, HDL 2 nin HDL 3 e dönüşümünü sağlar HDL üzerinde fosfolipaz aktivitesine, diğer lipoproteinler üzerinde trigliserid lipaz aktivitesine sahiptir Yüksek HL aktivitesinde küçük, yoğun LDL partikülleri oluşur
46 Endotelyal Lipaz (EL) Trigliserid lipaz gen ailesinin diğer elemanları gibi homodimer yapısındadır Karaciğer endotel hücrelerince sentezlenir ve LPL ve HL den farklı olarak sentez yerinde etkisini gösterir Makrofajlarda da bulunur, transkripsiyonunun sitokinlerle uyarılması aterom gelişiminde rolü olabileceğini düşündürmektedir
47 Pankreatik Trigliserid Lipaz (PTL) Pankreasta sentezlenen bu enzim diyetle alınan trigliseridlerin hidrolizinden sorumludur Enzim aktivitesi için kolipaz gereklidir
48 Hormon Duyarlı Lipaz (HSL) Önceki lipazlardan farklı olan bu lipaz digliserid, monogliserid ve kolesterol esterlerine etkilidir Başlıca yağ dokusunda olmak üzere adrenal bezler, testis, overler, daha az olarak da iskelet ve kalp kası, makrofaj ve pankreas adacık hücrelerinde bulunur Kompleks bir kontrol mekanizması ile hem prolipolitik (ACTH ve katekolaminler) hem de antilipolitik (insülin) hormonların etkisi altındadır
49 Karboksil Ester Lipaz (CEL) Kolesterol esterleri, trigliserid, digliserid, monogliserid, fosfolipid, lizofosfolipid ve seramidleri hidroliz eden nonspesifik bir lipazdır Enterositlerin fırça kenarlarına heparin bağlayıcı bölgesi ile bağlıdır Hücre içi lipid-protein trafiğini bozabilecek seramidler üzerine olan etkisi sayesinde büyük lipoprotein partiküllerinin enterositte sentez ve sekresyonunun bloke olmasını engeller
50 Lizozomal Asid Lipaz (LAL) Lizozomlara alınan lipoproteinlerin kolesterol esterleri ve trigliseridlerinin yıkılmasından sorumludur Tam eksikliğinde Wolman hastalığı, Parsiyel eksikliğinde ise kolesterol ester depo hastalığı ortaya çıkar
51 Fosfolipaz A2 (PLA2) Fosfolipidleri hidroliz eden fosfolipaz ailesindendir Beş formu vardır, üçü hücre içinde bulunur, ikisi sekrete edilir Lipoprotein ilişkili PLA2 (LpPLA2), lipoproteinlerdeki okside fosfolipidleri hidroliz ederek lizofosfolipid ve proinflamatuvar okside yağ asidlerininin oluşmasına sebep olur Ateroskleroz ile LpPLA2 konsantrasyonu arasında korelasyon vardır
52 Lipaz Olgunlaşma Faktörü 1 (LMF1) Endoplazmik retikuluma bağlı olarak bulunan bu protein LPL, HL, EL gibi dimerik lipazların katlanması için gereklidir Mutasyonlar sonucu homodimerler oluşamadığında bu lipazlar katalitik aktiviteden yoksun kalır, Belirgin hipertrigliseridemi ile karakterize kombine lipaz eksikliği ortaya çıkar
53 Açil-KoA:Kolesterol Açil Transferaz ( ACAT ) Kolesterolün esterifikasyonunu sağlar İki formu vardır: ACAT1 yaygın olarak, hücrelerin endoplazmik retikulumunda bulunur, hücre membranı kolesterol içeriğinin optimal düzeyde tutulmasını sağlar ACAT2 ise karaciğer ve bağırsak endoplazmik retikulumunda bulunur, kolesterol esterlerinin apo B içeren lipoproteinlere sekrete edilmesinden sorumludur
54 Lipoprotein Metabolizmasındaki Transfer Proteinleri Kolesterol Ester Transfer Protein (CETP) Fosfolipid Transfer Protein (PLTP) Yağ Asidi Transport Proteinleri (FATP)
55 Kolesterol Ester Transfer Protein (CETP) Karaciğer tarafından sekrete edilir Dolaşımda HDL ye bağlı olarak bulunur Kolesterol esterlerini HDL den, trigliseritten zengin lipoproteinler ve LDL ye; trigliseridleri, trigliseritten zengin lipoproteinlerden HDL ye taşır **Bu değiş-tokuş plazma trigliserid konsantrasyonuna bağlı olup, HDL ye aktarılan trigliserid ne kadar çoksa HL için o kadar çok substrat var olacağından HDL yıkımı artar Eksikliği HDL düzeylerinde artışa yol açmaktadır
56 Fosfolipid Transfer Protein (PTP) CETP ile aynı gen ailesindendir HDL nin yeniden yapılandırılması, pre-β 1 HDL yapımı, intravasküler lipoliz sırasında HDL ye yüzey lipidlerinin aktarılması, hücrelerden HDL aracılı fosfolipid ve kolesterol akışında rol oynar
57 Yağ Asidi Transport Proteinleri (FATP) Yağ asitlerinin hücreler tarafından alınmasını kolaylaştıran membran proteinleridir Dokularda ekspresyonu farklı 6 proteinden oluşmuş bir ailedir
58 Lipoprotein Metabolizmasındaki Reseptörler LDL Reseptörü (LDLR) LDL Reseptörü ile İlişkili Protein (LRP) Çöpçü Reseptör Sınıf B Tip I (SRB1) ve SR-A1 CD36 Peroksizom Proliferatör ile Aktiflenmiş Reseptör (PPAR) Ailesi Diğer nükleer reseptörler
59 LDL Reseptörü (LDLR) Belli koşullarda, çoğu hücre tipinde eksprese olan, transmembran bir proteindir Hem apo B-100 hem de apo E yi bağlar LDL apo B-100, IDL ise apo E aracılığı ile bağlanır Beş bölgesi vardır, ligand bağlayıcı bölge amino ucundadır
60 **LDLR nin ekspresyonu feedback kontrol altındadır Bu kontrol membrana bağlı transkripsiyon faktörleri (SREBP) ile sağlanır LDLR ilişkili protein 1 (LDLRAP1) LDLR, klatrin ve klatrin ile ilişkili adaptin protein kompleksi 2 (AP-2) yi bağlar; LDLR nün hepatositlere endositoz ile alınması için gereklidir LDLRAP1 genindeki mutasyonlar otozomal resessif familyal hiperkolesterolemi sebebidir
61 LDL Reseptör Yolu
62 LDL Reseptörü ile İlişkili Protein (LRP) Hepatositlerde, damar düz kas hücreleri ve nöronlarda eksprese edilmiştir Apo E, hepatik lipaz ve LPL gibi çeşitli ligandları vardır Kalıntı partiküllerin, apo E aracılığı ile karaciğer tarafından alınmasını sağlar Apo E4 polimorfizmi kolesterolün LRP tarafından sinir dokusuna alınmasını etkiler, apoe ε4/ε4 genotipinde Alzheimer hastalığı riskinin artması kısmen böyle açıklanabilir
63 Çöpçü Reseptör Sınıf B Tip 1 (SRB1) HDL, LDL, VLDL, okside LDL gibi çeşitli ligandları bağlar Karaciğer ve steroid sentezleyen dokular gibi HDLkolesterol ve kolesterol esterlerini işleyen dokularda bulunur SRB1, HDL yi apo A-I aracılığı ile bağlar Lipopolisakaridleri de bağladığından sepsiste de rolü olabileceği düşünülmektedir
64 CD 36 Endotel ve adiposit hücre membranındaki kaveollerde bulunan B sınıfından bir reseptördür Hem okside hem de okside olmamış LDL yi bağlar Yağ asidi ve glikoz metabolizmasında rol oynar (Fatty acid translocase)
65
66 Çöpçü Reseptör Sınıf A1 ve A2 (SR-AI, SR-AII) CD36 ile birlikte okside LDL yi bağlar Endotelyal makrofajlar okside LDL yi bağlayarak hücre içinde kolesterolün kontrolsüz birikimine yol açar
67 LDL nin 1/3 ü, karaciğer dışı dokular tarafından çöpçü reseptörler aracılığıyla veya reseptör aracılı olmayan yol ile alınır **Reseptör aracılı olmayan yol kontrol altında değildir ve satüre olmaz Çöpçü reseptörler de kontrol altında değildir ve oksidasyon gibi çeşitli yollarla değişikliğe uğramış LDL yi tanırlar Çöpçü reseptörler çoğunlukla makrofajlarda bulunur (köpük hücreleri)
68
69 Peroksizom Proliferatör ile Aktiflenmiş Reseptör (PPAR) Ailesi Lipid ve glikoz homeostazı ve inflamatuvar cevap ile ilişkilidirler Yağ asitleri gibi çeşitli ligandlar tarafından aktive edilirler Liganda bağlandıklarında nükleer retinoid X reseptörü ile heterodimer oluşturup hedef genlerin cevap elemanlarına bağlanarak transkripsiyonu başlatırlar Lipid düşürücü fibratlar PPARα yı, insülin duyarlılığını arttıran tiyazolidindiyon grubu ilaçlar ise PPARγ yı aktive eder
70 Diğer nükleer reseptörler Karaciğer X reseptörleri (LXR) ve farnesoid X-aktive reseptörün (FXR) lipid metabolizmasını kontrol ettiği gösterilmiştir LXR hücre içinde kolesterol artışına cevap olarak aktive olur ve LDLR yıkıcı proteinin transkripsiyonunu tetikler
71 Lipoprotein Sentezi, Transportu ve Metabolizmasındaki Diğer Proteinler Mikrozomal Trigliserid Transfer Protein (MTP) ATP Bağlayıcı Kaset (ABC) Taşıyıcı Ailesi Proprotein Konvertaz Subtilisin Keksin 9 (PCSK 9) Sterol Düzenleyici Element Bağlayıcı Proteinler (SREBP ler) Sortilinler Glikozilfosfatidilinozitole bağlı HDL Bağlayıcı Protein 1 (GPIHBP1) Anjiyopoetin Benzeri Protein 3 (ANGPTL3)
72 Mikrozomal Trigliserid Transfer Protein (MTP) Membranlar arası lipid transferini sağlayan bir grup proteinden biridir Lipidleri bağlar ve membranlar arasında taşır Şilomikron ve VLDL sentezi için gereklidir Şilomikronlar enterositlerin, VLDL ise hepatositlerin endoplazmik retikulumunda birleştikten sonra Golgi ye taşınır
73 ATP Bağlayıcı Kaset (ABC) Taşıyıcı Ailesi ABCA1, apo A-I ve fosfolipidlerden HDL sentezi için gereklidir; periferdeki hücrelerden kolesterol toplanmasını kolaylaştırır ABCG5 ve ABCG8 heterodimer oluşturarak bitkisel steroller ve kolesterolün enterositlerden bağırsak lumenine, hepatositlerden safraya verilmesini sağlar
74
75 Proprotein Konvertaz Subtilisin Keksin 9 (PCSK 9) Subtilisin proteaz ailesinin 9 üyesinden biridir Karaciğerde eksprese edilir ve SREBP ler tarafından kontrol edilir **Olgun LDL reseptörlerinin yıkımını hızlandırarak LDLR aktivitesini düzenler
76 Sterol Düzenleyici Element Bağlayıcı Proteinler (SREBP ler) Membrana bağlı transkripsiyon faktörleridir Hücredeki kolesterolün negatif feedback ile kolesterol sentezini kontrol etmesini sağlarlar Hücre içinde kolesterol bolsa SREBP, ER da SCAP ve Insig proteinlerine bağlı olarak bulunur
77
78 Kolesterol azalınca SCAP Insig den, SREBP-SCAP ta ER dan ayrılır, Golgi ye gider SREBP in N-terminal parçası nukleusa giderek SRE lara bağlanıp kolesterol sentezinde görevli enzimleri kodlayan genleri aktive eder LDLR nin transkripsiyonu da SREBP ler tarafından arttırılır
79 Sortilinler Hücre içi transportu düzenleyen reseptörlerdir Proteinleri sekresyon ya da endositoz yoluna yönlendirirler Bu reseptörlerden ikisi, sortilin ve SORLA nın lipid metabolizması ve aterosklerozda rolü vardır Sortilin geninin fazla ekspresyonu düşük plazma LDL konsantrasyonu ile ilişkilendirilmiştir
80 Glikozilfosfatidilinozitole bağlı HDL Bağlayıcı Protein 1 (GPIHBP1) LPL ı endotel altındaki boşlukta bağlayıp endotel hücresinin luminal yüzeyine taşır, burada GPI bölgesi ile LPL ı kenetler Mutasyonları plazma trigliserid düzeylerini artırır
81 Anjiyopoetin Benzeri Protein 3 (ANGPTL3) Karaciğerde apo B içeren lipoproteinlerin sentez ve sekresyonunu artıracak şekilde etki eder Dolaşımda LPL aktivitesini inhibe eder
82 Lipoprotein Metabolizmasının Ekzojen ve Endojen Yolları
83 Ekzojen Yol Enterositler diyetle alınan kolesterol ve trigliseridleri serbest kolesterol, yağ asidi ve monogliserid olarak absorbe eder Re-esterifikasyondan sonra kolesterol esterleri ve trigliseridler şilomikronların yapısına girer Enterositler apo B-48, apo A-I, apo A-II ve apo A-IV de sentezler, bunlar fosfolipidlerle birlikte şilomikronların yüzey tabakasını oluşturur Şilomikron sekresyonu için apo B-48 şarttır
84 Golgi den ayrılan sekretuvar veziküller plazma membranı ile birleşerek şilomikronları bağırsak lenfatiklerine verir Bağırsak lenfatiklerine verilen şilomikronlar Ductus thoracicus tan sistemik dolaşıma geçer Dolaşımdayken HDL den apo C-II, apo C-III, apo E, fosfolipid ve kolesterol alırlar HDL den alınan apo C-II, damar endotelindeki LPL ile etkileşir, trigliseridler hidroliz edilir Oluşan yağ asitleri ya enerji kaynağı olarak kullanılır ya da yeniden esterleşerek yağ dokusunda trigliserid halinde depolanır
85 Dolaşımdaki metabolizma sonucunda oluşan şilomikron kalıntıları kolesterol esterleri ve apo E den zengindir Normal koşullarda plazma, karaciğer tarafından şilomikron kalıntılarından temizlenir Kalıntılar Disse aralıklarında hepatik lipaz ve EL tarafından yıkılmaya devam eder, sonunda apo E aracılığı ile LRP tarafından alınır Kolesterol esterleri safra asidi veya membran sentezinde kullanılır veya VLDL ile sekrete edilir Apo B-48 yıkılır
86
87 Endojen Yol Hepatositler endojen yoldaki partikülleri hem üretir hem de dolaşımdan alır Karaciğer trigliseritten zengin VLDL yi sekrete eder Trigliseridler ya de novo sentezlenir ya da plazmadan alınır Nasent VLDL nin yapısında trigliseridler, kolesterol, fosfolipidler ve apo B-100 vardır, diğer apolipoproteinler de ekzojen yoldaki gibi HDL den alınmıştır VLDL nin boyutu karaciğerdeki trigliserid miktarına bağlıdır
88 Şilomikronlarda olduğu gibi LPL ile hidroliz sonrası kolesterol esterleri ve apo E den zengin kalıntılar oluşur Kalıntılar küçük VLDL partikülleri ile IDL dir Yarısı apo E yi tanıyan LRP tarafından alınır, kalanı HL tarafından hidrolize uğrar, LDL oluşur LDL plazmada kolesterol taşıyan başlıca proteindir ve total kolesterolün %70 i LDL de bulunur LDL deki tek protein apo B-100 dür ve LDLR nin ligandıdır
89 LDLR hem karaciğerde hem de periferik doku hücrelerinin yüzeyinde bulunur **Plazma LDL-kolesterol miktarının belirleyicisi fonksiyonel LDLR dir LDLR hem apo B-100 ü, hem de kalıntılar üzerindeki apo E yi tanır
90 Lipoprotein reseptöre bağlandıktan sonra reseptörlipoprotein kompleksi coated pit te lokalize olur, endositozla hücre içine alınır Lipoprotein lizozomlarda yıkılır, reseptör yeniden kullanılır Kolesterol ACAT tarafından yeniden esterleştirilip depolanabilir ya da safra asidi, steroid veya membran sentezinde kullanılır
91
92
LİPOPROTEİN METABOLİZMASI. Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı
LİPOPROTEİN METABOLİZMASI Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı Lipoprotein Nedir? 1- Lipidler Hidrofobik lipidler çekirdekte (Trigliserit, Kolesterol esterleri)
DetaylıLİPOPROTEİN METABOLİZMASI. Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı
LİPOPROTEİN METABOLİZMASI Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı Lipoprotein Nedir? 1- Lipidler Hidrofobik lipidler çekirdekte (Trigliserit, Kolesterol esterleri)
DetaylıLİPOPROTEİNLER. Lipoproteinler; Lipidler plazmanın sulu yapısından dolayı sınırlı. stabilize edilmeleri gerekir. kanda lipidleri taşıyan özel
LİPOPROTEİNLER LİPOPROTEİNLER Lipidler plazmanın sulu yapısından dolayı sınırlı olarak çözündüklerinden, taşınmaları için stabilize edilmeleri gerekir. Lipoproteinler; komplekslerdir. kanda lipidleri taşıyan
DetaylıBİY 471 Lipid Metabolizması-I. Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ Güz Yarı Dönemi
BİY 471 Lipid Metabolizması-I Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ 2008-2009 Güz Yarı Dönemi Lipoproteinler Türev lipidler: Glikolipidler Lipoproteinler Lipoproteinler, lipidlerin proteinlerle oluşturdukları komplekslerdir.
DetaylıBİYOKİMYADA METABOLİK YOLLAR DERSİ VİZE SINAV SORULARI ( ) (Toplam 4 sayfa olup 25 soru içerir) (DERSİN KODU: 217)
BİYOKİMYADA METABOLİK YOLLAR DERSİ VİZE SINAV SORULARI (05.11.2012) (Toplam 4 sayfa olup 25 soru içerir) (DERSİN KODU: 217) Adı Soyadı: A Fakülte No: 1- Asetil KoA, birçok amaçla kullanılabilir. Aşağıdakilerden
DetaylıLipoproteinler. Dr. Suat Erdoğan
Lipoproteinler Dr. Suat Erdoğan Lipoproteinler Kan plazmasında dolaşan yağlar lipoprotein adı verilen yapılar ile paketlenerek taşınırlar. Lipoproteinler yağların taşıt araçlarıdır. Lipoproteinlerin yapıları
DetaylıYağ ihtiyacı nereden karşılanır?
Besinde Lipitler Besinsel Yağlar 1. Trigliseritler (%90) 2. Kolesterol (serbest ya da yağ asitlerine bağlı halde) 3. Serbest Yağ Asitleri 4. Fosfolipitler 5. Yağda Çözünen Vitaminler (A,D,E,K) Suda çözünmezler
DetaylıLİPİD METABOLİZMASI TESTLERİ
LİPİD METABOLİZMASI TESTLERİ Lipid bozuklukları-frederickson Sınıflandırması 1) Tip1: Hiperşilomikronemi Lipoprotein lipaz ya da ApoCII eksikliği 2) Tip 2: a Hipertrigliseridemi olmaksızın hiperkolesterolemi
DetaylıLipidler, polar olmayan çözücülerde çözünen, suda çözünürlüğü düşük olan, hidrofobik veya amfipatik özellik gösteren biyolojik moleküllerdir.
Dönem : 1 Dilim Ders adı : Tıbbi Bilimlere Giriş : Lipidler, trigliseridler, fosfolipidler Sorumlu Öğretim Üyesi: Prof. Dr. Berrin Umman Sorumlu Öğretim Üyesi Anabilim Dalı: Kardiyoloji Hedefler : 1. Lipidler,
DetaylıBeslenmeden hemen sonra, artan kan glikoz seviyesi ile birlikte insülin hormon seviyesi de artar. Buna zıt olarak glukagon hormon düzeyi azalır.
Seçmeli Ders: Dokular ve Organlar Arası Metabolik İlişkiler 1.HAFTA Normal metabolizmada aktif olan günlük akış; Yaşamak için gerekli olan enerji akışı, dışardan alınan gıdalardan elde edilir. Kullanılan
DetaylıHücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)!
HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücre Hücre: Tüm canlıların en küçük yapısal ve fonksiyonel ünitesi İnsan vücudunda trilyonlarca hücre bulunur Fare, insan veya filin hücreleri yaklaşık aynı büyüklükte Vücudun büyüklüğü
DetaylıKolesterol Metabolizması. Yrd. Doç. Dr. Bekir Engin Eser Zirve Üniversitesi EBN Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya A.B.D.
Kolesterol Metabolizması Yrd. Doç. Dr. Bekir Engin Eser Zirve Üniversitesi EBN Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya A.B.D. Steroidler Steroidlerin yapı taşı birbirine yapışık 4 halkalı karbon iskelehdir, bu yapı
DetaylıLİPİD METABOLİZMASI Lipidlerin vücuda alınması ve taşınması şilomikronları Şilomikronlar
LİPİD METABOLİZMASI Lipidlerin vücuda alınması ve taşınması Besin maddelerinin büyük bir kısmı önemli oranda lipid içerir. Lipidler, yağlı yiyecek ve içeceklerde, ette bulunurlar ki günlük diyet 15-40
DetaylıReferans:e-TUS İpucu Serisi Biyokimya Ders Notları Sayfa:368
21. Aşağıdakilerden hangisinin fizyolojik ph'de tamponlama etkisi vardır? A) CH3COC- / CH3COOH (pka = 4.76) B) HPO24- / H2PO-4 (pka = 6.86) C) NH3/NH+4(pKa =9.25) D) H2PO-4 / H3PO4 (pka =2.14) E) PO34-/
DetaylıDOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİNİN OLUŞMASI TRİGLİSERİTLERİN SENTEZİ
9. Hafta: Lipit Metabolizması: Prof. Dr. Şule PEKYARDIMCI DOYMAMIŞ YAĞ ASİTLERİNİN OLUŞMASI Palmitoleik ve oleik asitlerin sentezi için palmitik ve stearik asitler hayvansal organizmalardaki çıkş maddeleridir.
DetaylıHÜCRE SĠNYAL OLAYLARI PROF. DR. FATMA SAVRAN OĞUZ
HÜCRE SĠNYAL OLAYLARI PROF. DR. FATMA SAVRAN OĞUZ Çok hücreli organizmaların kompleks omurgalılara evrimi, hücreler birbirleriyle iletişim kuramasalardı mümkün olmazdı. Hücre-hücre Hücre-matriks etkileşimini
DetaylıHORMONLAR VE ETKİ MEKANİZMALARI
HORMONLAR VE ETKİ MEKANİZMALARI Receptörler İntrasellüler hidrofobik(llipofilik)ligandlara baglananlar Nükleer hormon reseptörleri Guanylate siklaz(nitrikoksid receptor) Hücre yüzey hidrofilik ligandlara
DetaylıLİPİD METABOLİZMASI HASTALIKLARI. Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN G.Ü.Ecz.Fak. Biyokimya Anabilim Dalı
LİPİD METABOLİZMASI HASTALIKLARI Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN G.Ü.Ecz.Fak. Biyokimya Anabilim Dalı Plazma Lipidleri Yağ asitleri Trigliseritler Kolesterol Fosfolipidler Trigliseritler Enerji kaynağı olarak kullanılan
DetaylıMETABOL ZMA. Metabolizmanın amacı nedir?
METABOL ZMA Canlıda olu an ve devam eden fiziksel ve kimyasal olayların tümüne birden metabolizma adı verilmektedir Ara metabolizma, katabolizma ve anabolizma olmak üzere iki faz içerir; bu iki faz arasındaki
DetaylıKolesterol Metabolizması. Prof. Dr. Fidancı
Kolesterol Metabolizması Prof. Dr. Fidancı Kolesterol oldukça önemli bir biyolojik moleküldür. Membran yapısında önemli rol oynar. Steroid hormonların ve safra asitlerinin sentezinde öncül maddedir. Diyet
DetaylıÇeşitli tohumların yağ bileşimi. USDA Nutrient Database. Tekli doymamış. Çoklu. Kanola Keten Mısır Fındık Zeytin Ayçiçeği Susam Soya Ceviz
LİPİTLER Hayvan ve bitki dokularının eter, benzin, kloroform gibi yağ çözücülerinde eriyen bölümlerine ham lipit denir. Organizmanın başlıca besin kaynağını oluştururlar, enerji verme ve depolama yönünden
DetaylıSfingozin türevi membran lipidleri
Dr. Suat Erdoğan Sfingozin türevi membran lipidleri Sfingolipidler Sfingomyelin Glikolipidler Kolesterol ve Steroidler Bu tür lipidler gliserol içermezler Yapıda bir amino alkol olan sfingozin bulunur
DetaylıHÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücrenin fiziksel yapısı. Hücre membranı proteinleri. Hücre membranı
Hücrenin fiziksel yapısı HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücreyi oluşturan yapılar Hücre membranı yapısı ve özellikleri Hücre içi ve dışı bileşenler Hücre membranından madde iletimi Vücut sıvılar Ozmoz-ozmmotik basınç
Detaylıİ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın
İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın Hücre iletişimi Tüm canlılar bulundukları çevreden sinyal alırlar ve yanıt verirler Bakteriler glukoz ve amino asit gibi besinlerin
DetaylıORGANİZMANIN ÖNEMLİ METABOLİK DURUMLARI
ORGANİZMANIN ÖNEMLİ METABOLİK DURUMLARI Metabolizma durumları Memelilerde ana hatları ile en az iki metabolizma durumu önemlidir. Bunların birincisi besin maddelerinin kana emildiği beslenme (rezorpsiyon),
DetaylıDiyabetik dislipidemi tedavisinde yenilikler
Diyabetik dislipidemi tedavisinde yenilikler Dr. Alper Sönmez Gülhane Askeri Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı İçerik.. Diyabetik dislipidemi hakkında bir iki söz Nedir?
DetaylıLİPİTLERİN ORGANİZMADAKİ GÖREVLERİ SAFRA ASİTLERİ
8. Hafta: Lipit Metabolizması: Prof. Dr. Şule PEKYARDIMCI LİPİTLERİN ORGANİZMADAKİ GÖREVLERİ 1. Yapısal fonksiyon görevi: Lipitler fosfolipitler başta olmak üzere hücre ve organel zarlarının yapısına girer
DetaylıLipidler. Yrd. Doç. Dr. Ahmet GENÇ Adıyaman Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu
Lipidler Yrd. Doç. Dr. Ahmet GENÇ Adıyaman Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Lipidler Suda çözünmeyen fakat kloroform gibi polar olmayan organik çözücülerde çözünebilen bileşiklerin heterojen
DetaylıLİZOZOMLAR Doç. Dr. Mehmet Güven
LİZOZOMLAR Doç.. Dr. Mehmet GüvenG Lizozomlar tek bir membran ile çevrili evrili veziküler yapılı organellerdir. Lizozomlar eritrosit dışıd ışındaki tüm t m hayvan hücrelerinde h bulunur. Ortalama olarak
DetaylıTRANSLASYON ve PROTEİNLER
TRANSLASYON ve PROTEİNLER Prof. Dr. Sacide PEHLİVAN 13 Aralık 2016 mrna daki baz sırasının kullanılarak amino asitlerin doğru sıra ile proteini oluşturmasını kapsayan olayların tümüne Translasyon veya
DetaylıBesinsel Yağlar. Besinde Lipitler. Yağ ihtiyacı nereden karşılanır? Besinsel lipitlerin fonksiyonu nedir? 09.03.2016
Besinsel Yağlar 1. Trigliseritler (%90) 2. Kolesterol (serbest ya da yağ asitlerine bağlı halde) 3. Serbest Yağ Asitleri 4. Fosfolipitler 5. Yağda Çözünen Vitaminler (A,D,E,K) Besinde Lipitler Suda çözünmezler
DetaylıLipidler. Lipidlerin sınıflandırılması. Yağ asitleri
Lipidler Suda çözünmeyen ve organik çözücülerde iyi çözünen bileşiklere verilen genel isimdir Çoğunlukla hidrokarbon yapısındadırlar Canlılarda depo maddesi olarak yaygın bulunurlar Metabolize edilmeleriyle
DetaylıNotlarımıza iyi çalışan kursiyerlerimiz soruların çoğunu rahatlıkla yapılabileceklerdir.
Biyokimya sınavı orta zorlukta bir sınavdı. 1-2 tane zor soru ve 5-6 tane eski soru soruldu. Soruların; 16 tanesi temel bilgi, 4 tanesi ise detay bilgi ölçmekteydi. 33. soru mikrobiyolojiye daha yakındır.
Detaylı7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ
7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Prokaryotlar gen ifadesini çevre koşullarına göre düzenler 2. E. Coli de laktoz metabolizması 3. Lac operonu negatif kontrol 4. CAP pozitif kontrol
DetaylıDOKU. Dicle Aras. Doku ve doku türleri
DOKU Dicle Aras Doku ve doku türleri Doku Bazı özel görevler üstlenmiş hücre topluluklarıdır. Bir doku aynı yönde özelleşmiş hücre ve hücreler arası maddelerin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. İntrauterin
Detaylı7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ
7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ Başlıklar 1. Prokaryotlar gen ifadesini çevre koşullarına göre düzenler 2. E. Coli de laktoz metabolizması 3. Lac operonu negatif kontrol 4. CAP pozitif kontrol
DetaylıLİPİTLER. Yrd.Doç.Dr. Funda GÜLCÜ BULMUŞ. Fırat Üniversitesi SHMYO
LİPİTLER Yrd.Doç.Dr. Funda GÜLCÜ BULMUŞ Fırat Üniversitesi SHMYO Lipidler ya gerçekten ya da potansiyel olarak yağ asitleri ile ilişkileri olan heterojen bir grup bileşik Ortak özellikleri: biyolojik kaynaklı
DetaylıEGZERSİZE ENDOKRİN ve METABOLİK YANIT
EGZERSİZE ENDOKRİN ve METABOLİK YANIT Prof.Dr.Fadıl Özyener Fizyoloji Anabilim Dalı Sempatik Sistem Adrenal Medulla Kas kan dolaşımı Kan basıncı Solunum sıklık ve derinliği Kalp kasılma gücü Kalp atım
DetaylıENDOKRİN BEZ EKZOKRİN BEZ. Tiroid bezi. Deri. Hormon salgısı. Endokrin hücreler Kanal. Kan akımı. Ter bezi. Ekzokrin hücreler
ENDOKRİN SİSTEM Endokrin sistem, sinir sistemiyle işbirliği içinde çalışarak vücut fonksiyonlarını kontrol eder ve vücudumuzun farklı bölümleri arasında iletişim sağlar. 1 ENDOKRİN BEZ Tiroid bezi EKZOKRİN
DetaylıMOTOR PROTEİNLER. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR
MOTOR PROTEİNLER Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR Hücre iskeleti, Hücre şeklini ve sitoplazmanın organizasyonunu belirleyen bir yapı iskelesi görevi yapar. Hücre hareketlerinin gerçekleşmesinden sorumludur.
Detaylıİlaçların hedefleri. Hücreler
İlaçların hedefleri. Hücreler FARMAKOLOJİYE GİRİŞ 1 Yard. Doç. Dr. M. Kürşat Derici Tıbbi Farmakoloji Ab. Dalı mkursatderici@hitit.edu.tr 2 İlaç; bir hastalığı tedavi etmek için insan vücuduna uygulanan
DetaylıSERUM LDL-C TAYİNİNDE İKİ DİREKT YÖNTEM İLE FRİEDEWALD FORMÜLÜ KARŞILAŞTIRILMASI VE KÜÇÜK, YOĞUN LDL-C ÖLÇÜM YÖNTEMİ. (Uzmanlık Tezi) Dr.
TC. SAĞLIK BAKANLIĞI HAYDARPAŞA NUMUNE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ BİYOKİMYA VE KLİNİK BİYOKİMYA BÖLÜMÜ Şef V. Dr. Sacide ATALAY SERUM LDL-C TAYİNİNDE İKİ DİREKT YÖNTEM İLE FRİEDEWALD FORMÜLÜ KARŞILAŞTIRILMASI
DetaylıYağ Asitlerinin Metabolizması- I Yağ Asitlerinin Yıkılması (Oksidasyonu)
Yağ Asitlerinin Metabolizması- I Yağ Asitlerinin Yıkılması (Oksidasyonu) Yrd. Doç. Dr. Bekir Engin Eser Zirve Üniversitesi EBN Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya A.B.D. Yağ Asitleri Uzun karbon zincirine sahip
Detaylıİstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof. Dr. Filiz Aydın
İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof. Dr. Filiz Aydın Mitokondri, ökaryotik organizmanın farklı bir organeli Şekilleri küremsi veya uzun silindirik Çapları 0.5-1 μm uzunlukları 2-6 μm Sayıları
DetaylıİLAÇLARIN VÜCUTTAKİ ETKİ MEKANİZMALARI. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL
İLAÇLARIN VÜCUTTAKİ ETKİ MEKANİZMALARI Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL Vücudun İlaçlara Etkisi (Farmakokinetik Etkiler) Farmakokinetik vücudun ilaca ne yaptığını inceler. İlaçlar etkilerini lokal veya sistematik
DetaylıLİPİDLER ve HİPERLİPİDEMİ
LİPİDLER ve HİPERLİPİDEMİ Lipidler:Ağırlıkları baģına en fazla kalori sağlayan besin öğeleridir (1 gr. yağ=9 kalori). Sinir sisteminde yalıtım maddesidir. Yağda eriyen vitaminlerin emilimi için gereklidir
DetaylıProf. Dr. Ulvi Reha FİDANCI
Prof. Dr. Ulvi Reha FİDANCI 1 Lipidler Lipidler organizmanın en önemli organik gruplarındandır. Yedek enerjinin organizmada büyük oranda depolanmasını sağlar. 2 Lipidlerin organizmadaki başlıca fonksiyonları
DetaylıGLİKOJEN METABOLİZMASI
METABOLİZMASI DİLDAR KONUKOĞLU TIBBİ BİYOKİMYA 8.4.2015 DİLDAR KONUKOĞLU 1 YAPISI Alfa-[1,6] glikozid Alfa- [1-4] glikozid bağı yapısal olarak D-glukozdan oluşmuş dallanmış yapı gösteren homopolisakkarittir.
DetaylıKloroform, eter ve benzen gibi organik çözücülerde çözünen bunun yanı sıra suda çözünmeyen veya çok az çözünen organik molekül grubudur.
Kloroform, eter ve benzen gibi organik çözücülerde çözünen bunun yanı sıra suda çözünmeyen veya çok az çözünen organik molekül grubudur. Yağların suda çözünmemesi canlılığın devamı içi önemlidir. Çünkü
DetaylıHücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları. Doç. Dr. Ahmet Özaydın
Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları Doç. Dr. Ahmet Özaydın Nükleus (çekirdek) ökaryotlar ile prokaryotları ayıran temel özelliktir. Çekirdek hem genetik bilginin deposu hem de kontrol merkezidir.
DetaylıBİYOLOJİK MEMBRANLAR. Prof.Dr. Kadir TURAN V 1
BİYLJİK MEMBRANLAR Prof.Dr. Kadir TURAN V 1 MEMBRANLAR MBC-IV.th edition Membranların genel yapısı Non-kovalent etkileşimlerin bir arada tuttuğu lipid ve proteinlerin oluşturduğu ince bir film yapısındadır.
DetaylıST ELEVASYONLU MİYOKARD İNFARKTÜSLÜ (STEMİ) HASTALARDA İNSAN PARAOXONASE GENİ MET-LEU/55
T.C SAĞLIK BAKANLIĞI Dr. SİYAMİ ERSEK GÖĞÜS KALP DAMAR CERRAHİSİ MERKEZİ İSTANBUL ST ELEVASYONLU MİYOKARD İNFARKTÜSLÜ (STEMİ) HASTALARDA İNSAN PARAOXONASE GENİ MET-LEU/55 POLİMORFİZMİ (Uzmanlık Tezi) Dr.
DetaylıReplikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ
Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ DNA replikasyonu DNA nın replikasyonu, DNA molekülünün, sakladığı genetik bilgilerin sonraki nesillere aktarılması için kendi kopyasını
DetaylıFTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi. Sinapslar. yrd.doç.dr. emin ulaş erdem
FTR 231 Fonksiyonel Nöroanatomi Sinapslar yrd.doç.dr. emin ulaş erdem TANIM Sinaps, nöronların (sinir hücrelerinin) diğer nöronlara ya da kas veya salgı bezleri gibi nöron olmayan hücrelere mesaj iletmesine
DetaylıAdrenal Korteks Hormonları
Adrenal Korteks Hormonları Doç. Dr.Fadıl Özyener Fizyoloji AD Bu derste öğrencilerle Adrenal korteks hormonlarının (AKH) sentez ve salgılanması, organizmadaki hücre, doku ve sistemlerde genel fizyolojik
DetaylıHÜCRE. Yrd.Doç.Dr. Mehtap ÖZÇELİK Fırat Üniversitesi
HÜCRE Yrd.Doç.Dr. Mehtap ÖZÇELİK Fırat Üniversitesi Hücre Canlıların en küçük yapı taşıdır Bütün canlılar hücrelerden oluşur Canlılar tek hücreli ya da çok hücreli olabilir Bitki ve hayvan hücresi = çok
DetaylıGolgi Kompleksi. Prof.Dr.Müjgan Cengiz Prof.Dr.Melek Öztürk. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD
Golgi Kompleksi Prof.Dr.Müjgan Cengiz Prof.Dr.Melek Öztürk İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD GOLGİ Camillo Golgi (1898 ) İlk kez nöronlarda tespit edildi; Internal reticular apparatus Nukleus
DetaylıProf.Dr. Oktay Ergene. Kardiyoloji Kliniği
Hipertrigliseridemii id i Tedavisi i Prof.Dr. Oktay Ergene İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kardiyoloji Kliniği Hipertrigliseridemi Gelişimiş VLDL Chylomicron Liver Defective Lipolysis Remnants
DetaylıHücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir.
METABOLİZMA ve ENZİMLER METABOLİZMA Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. A. ÖZÜMLEME (ANABOLİZMA) Metabolizmanın yapım reaksiyonlarıdır. Bu tür olaylara
DetaylıENDOKRİN SİSTEM #4 SELİN HOCA
ENDOKRİN SİSTEM #4 SELİN HOCA ADRENAL BEZ MEDULLA BÖLGESİ HORMONLARI Böbrek üstü bezinin öz bölgesi, embriyonik dönemde sinir dokusundan gelişir bu nedenle sinir sisteminin uzantısı şeklindedir. Sempatik
DetaylıBÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ...
BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... 1 Bilinmesi Gereken Kavramlar... 1 Giriş... 2 Hücrelerin Fonksiyonel Özellikleri... 2 Hücrenin Kimyasal Yapısı... 2 Hücrenin Fiziksel Yapısı... 4 Hücrenin Bileşenleri... 4
DetaylıÖzel Formülasyon DAHA İYİ DAHA DÜŞÜK MALIYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA IÇIN AGRALYX!
Özel Formülasyon DAHA İYİ Yumurta Verimi Kabuk Kalitesi Yemden Yararlanma Karaciğer Sağlığı Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Karlılık DAHA DÜŞÜK MALIYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA IÇIN AGRALYX!
DetaylıMEMBRANLARDAN MADDE GEÇİŞİ. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D.
MEMBRANLARDAN MADDE GEÇİŞİ Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. Maddeler hücre membranından başlıca iki şekilde geçebilir: 1. Difüzyon: Madde konsantrasyonunun (yoğunluğunun)
DetaylıKAS DOKUSU. Prof.Dr. Ümit TÜRKOĞLU
KAS DOKUSU Prof.Dr. Ümit TÜRKOĞLU 1 Kas dokusu, kimyasal enerjiyi mekanik enerjiye dönüştürerek hareketi sağlayan bir dokudur. Toplam vücut ağırlığının Yenidoğanda % 25 Genç erişkin dönemde % 40 ve yaşlılık
Detaylıİç Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı
ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ İç Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı HASTA BİLGİLENDİRME FORMU HİPERLİPİDEMİ Hiperlipidemi; kanda çeşitli yağların yüksekliğini
DetaylıBAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ
BAKTERİLERİN GENETİK KARAKTERLERİ GENETİK MATERYALLER VE YAPILARI HER HÜCREDE Genetik bilgilerin kodlandığı bir DNA genomu bulunur Bu genetik bilgiler mrna ve ribozomlar aracılığı ile proteinlere dönüştürülür
DetaylıVitamin D Prof. Dr. Gülçin Saltan İşcan AÜEF Farmakognozi ABD
Vitamin D3 400 Genel Bilgi Bir sterol türevi olan D vitamini diyetle alınabilir veya endojen olarak sentezlenebilir. Diyetle, bitkilerde bulunan D2 vitamini (ergokalsiferol) ve hayvan dokularında bulunan
Detaylı* Yapılarında C, H, O bulunur. Bazılarında C, H, O dan başka N, P, S bulunur.
Lipitler ortak özellikleri su ile karışmamak olan organik maddelerdir ve kimyasal olarak yağ asitlerinin bir alkolle esterleşmesinden oluşur. 1.1. Lipitlerin Yapısı ve Ortak Özellikleri * Yapılarında C,
DetaylıANKARA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ VETERİNER BİYOKİMYA ANA BİLİM DALI LİPOPROTEİNLER VE KLİNİK ÖNEMİ PROF. DR.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ VETERİNER BİYOKİMYA ANA BİLİM DALI LİPOPROTEİNLER VE KLİNİK ÖNEMİ PROF. DR. ULVİ REHA FİDANCI ÖĞRETİM ÜYESİ AYTEN AŞKIN KILINÇ Veteriner Hekim Doktora Öğrencisi
DetaylıBİY 315 Lipid Metabolizması-II. Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ Güz Yarı Dönemi
BİY 315 Lipid Metabolizması-II Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ 2008-2009 Güz Yarı Dönemi Yağ Asidi Oksidasyonu Besinlerin sindirimi sonucu elde edilen yağlar, bağırsaktan geçerek lenf sistemine ulaşır ve bu
DetaylıMOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM)
MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM) TRANSKRİPSİYONU (ÖKARYOTİK) STOPLAZMA DNA Transkripsiyon hnrna RNA nın işlenmesi mrna G AAA Eksport G AAA NÜKLEUS TRANSKRİPSİYONU (PROKARYOTİK) Stoplazma
DetaylıÖzlem Kurnaz-Gömleksiz, 3 Bengü Tokat, 3 Ezgi Irmak Aslan, Fatih Yanar, 2,3 Deniz Kanca, 4 Zehra Buğra, 3 Hülya Yılmaz Aydoğan
1,2 Özlem Kurnaz-Gömleksiz, 3 Bengü Tokat, 3 Ezgi Irmak Aslan, 3 Fatih Yanar, 2,3 Deniz Kanca, 4 Zehra Buğra, 3 Hülya Yılmaz Aydoğan 1 Haliç Üniversitesi Tıp Fakültesi, Temel Tıp Bilimleri, Istanbul, Türkiye
DetaylıKORTİZOL, METABOLİK SENDROM VE KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLAR
KORTİZOL, METABOLİK SENDROM VE KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLAR Prof.Dr. ARZU SEVEN İ.Ü.CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ BİYOKİMYA ANABİLİM DALI DİSMETABOLİK SENDROM DİYABESİTİ SENDROM X İNSÜLİN DİRENCİ SENDROMU METABOLİK
DetaylıHÜCRE ZARINDA TAŞINIM
HÜCRE ZARINDA TAŞINIM Yrd. Doç. Dr. Aslı AYKAÇ YDÜ TIP FAKÜLTESİ BİYOFİZİK AD Küçük moleküllerin zardan geçişi Lipid çift tabaka Polar moleküller için geçirgen olmayan bir bariyerdir Hücre içindeki suda
DetaylıBiyolojik zarların genel yapısı sıvı mozaik modelle açıklanır.
6 Hücre zarları 6 Hücre zarları 6.1 Biyolojik zarın yapısı nasıldır? 6.2 Hücre zarı, hücre tutunması ve tanımasında nasıl bir rol oynar? 6.3 Zardan madde geçişlerinde pasif taşıma 6.4 Zardan madde geçişlerinde
DetaylıT.C. GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ BĠYOKĠMYA ANA BĠLĠM DALI
T.C. GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ BĠYOKĠMYA ANA BĠLĠM DALI HĠPERLĠPĠDEMĠDE SERUM ADĠPONEKTĠN DÜZEYLERĠ ĠLE OKSĠDATĠF STRES ARASINDAKĠ ĠLĠġKĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ YÜKSEK LĠSANS TEZĠ BĠYOLOG
DetaylıYGS YE HAZIRLIK DENEMESi #18
YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #18 1) Bakterilerin gerçekleştirdiği, I. Kimyasal enerji sayesinde besin sentezleme II. Işık enerjisini kimyasal bağ enerjisine dönüştürme III. Kimyasal bağ enerjisini ATP enerjisine
DetaylıHücre reseptörleri. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR
Hücre reseptörleri Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR Tüm canlılar bulundukları çevreden sinyal alırlar ve yanıt verirler. Bakteriler, glukoz ve amino asit gibi besinlerin varlığını algılarlar. Yüksek yapılı
DetaylıPROKARYOTLARDA GEN EKSPRESYONU. ve REGÜLASYONU. (Genlerin Gen Ürünlerine Dönüşümünü Kontrol Eden Süreçler)
PROKARYOTLARDA GEN EKSPRESYONU ve REGÜLASYONU (Genlerin Gen Ürünlerine Dönüşümünü Kontrol Eden Süreçler) Nihal EYVAZ (050559015) Şerife OKAY (050559025) Prof. Dr. Figen ERKOÇ Gazi Eğitim Fakültesi Gen
DetaylıDr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya
Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya Outline (İzlence) 1. Hafta Biyokimya Nedir? Organizmadaki Organik Bileşiklerin Yapısı. 2. Hafta Enerji Sistemleri 3. Hafta
DetaylıHÜCRE MEMBRANLARINDAN TAŞINMA
2. Hafta : HücreYapısı ve Hücre Zarından Madde Taşınması Prof. Dr. Şule Pekyardımcı Organizmanın en önemli özellikleri (hareket, büyüme, üreme ve metabolizma) membranlarla ilişkilidir. Tüm hücre ve organellerde
DetaylıMİNERALLER. Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI
MİNERALLER Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI MİNERALLER İnsan vücudunun yaklaşık %4-5 i minareldir.bununda yarıya yakını Ca, ¼ ü fosfordur. Mg, Na, Cl, S diğer makro minerallerdir. Bunların dışında kalanlar
DetaylıDİSFONKSİYONEL HDL. Prof. Dr. Necat YILMAZ. XXVII. ULUSAL BIYOKIMYA KONGRESI 5 Kasım 2015 ANTALYA
DİSFONKSİYONEL HDL Prof. Dr. Necat YILMAZ XXVII. ULUSAL BIYOKIMYA KONGRESI 5 Kasım 2015 ANTALYA Tüm Zamanların En Etkili 100 Makalesi Science Citation Index (SCI), 50 yıl önce Eugene Garfield tarafından
DetaylıTRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ
TRANSLASYON VE DÜZENLENMESİ TRANSLASYON Translasyonda nükleik asit kullanılır fakat son ürün bir nükleik asit değil proteindir. Translasyon mekanizması 4 ana bileşenden oluşmaktadır: 1. mrnalar 2. trnalar
DetaylıER Golgi Lizozom Yönünde Vezikül Trafiği
ER Golgi Lizozom Yönünde Vezikül Trafiği Salgılama (Sekresyon) Hücrenin üretip dışarı vermek üzere organize olduğu işlemlerin tümü. Protein, lipid, KH ve bileşik moleküller salgılanır. Aktif bir işlem
DetaylıDAHA İYİ ÖZEL FORMÜLASYON. Yumurta Verim Kabuk Kalitesi Yemden Yararlanma Karaciğer Sağlığı Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Karlılık
ÖZEL FORMÜLASYON DAHA İYİ Yumurta Verim Kabuk Kalitesi Yemden Yararlanma Karaciğer Sağlığı Bağırsak Sağlığı Bağışıklık Karlılık DAHA DÜŞÜK MALİYETLE DAHA SAĞLIKLI SÜRÜLER VE DAHA FAZLA YUMURTA İÇİN AGRALYX
DetaylıALFA LİPOİK ASİT (ALA)
ALFA LİPOİK ASİT (ALA) Bitki ve hayvan dokularında doğal olarak bulunan ditiyol türevi bir bileşiktir. Endojen olarak mitokondride oktanoik asitten sentezlenir. ALA mitokondrideki enerji üretiminden sorumlu
DetaylıERİŞKİNLERDE KEÇİBOYNUZU UNUNUN KAN LİPİT PROFİLİNE ETKİSİ
T.C. HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ERİŞKİNLERDE KEÇİBOYNUZU UNUNUN KAN LİPİT PROFİLİNE ETKİSİ Dyt. Eda Simden FIRINCIAHMETOĞLU Beslenme Bilimleri Programı YÜKSEK LİSANS TEZİ TEZ DANIŞMANI
Detaylı15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ
15- RADYASYONUN NÜKLEİK ASİTLER VE PROTEİNLERE ETKİLERİ İyonlaştırıcı radyasyonların biyomoleküllere örneğin nükleik asitler ve proteinlere olan etkisi hakkında yeterli bilgi yoktur. Ancak, nükleik asitlerden
DetaylıYAĞLAR (LİPİTLER) Yağların görevleri:
LİPİTLER (YAĞLAR) YAĞLAR (LİPİTLER) Yapılarında C,H, O den başka N,P da bulunabilir. İçerikleri C miktarı O a göre daha fazla olduğu için çok enerji verirler. Yağlar solunumda kullanılınca çok oksijen
DetaylıENERJİ KAYNAKLARI- ENERJİ SİSTEMLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ
ENERJİ KAYNAKLARI- ENERJİ SİSTEMLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ Enerji Energy(E) Yaşamın devamı için gerekli ön koşul Gözle görülebilen mekanik iş ve vücut ısısının kombinasyonu olarak ortaya çıkar. İnsan vücudu
DetaylıBİYOKİMYA I-DERS TANIMLARI
BİYOKİMYA I-DERS TANIMLARI 1-Tanım: Biyokimyaya girişin öğretilmesi. b. Amaç: Biyokimya biliminin ne olduğu, nelerle ilgilendiği ve biyokimyanın amacı ile ilgili genel bilgi öğretilmesi c. Öğrenim Hedefleri:
DetaylıProf.Dr. Yeşim ÖZKAN G.Ü. Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı
YAĞ ASİTLERİNİN OKSİDASYONU Prof.Dr. Yeşim ÖZKAN G.Ü. Eczacılık Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı YAĞ ASİTLERİNİN ADİPOSİTLERDEN MOBİLİZASYONU ATGL; adiposit triaçilgliserol lipaz, HSL; hormona duyarlı
Detaylı1. Yağ depolanmasını engellemek (iştahı kesmek, yağ emilimini azaltmak)
İlaç tedavisinde yöntem: 1. Yağ depolanmasını engellemek (iştahı kesmek, yağ emilimini azaltmak) 2. Yağ kullanımını artırmak olmalıdır (termogenezi artırmak, lipolizi artırmak) İştah kesiciler: Hem katokolaminerjik
DetaylıHÜCRE FİZYOLOJİSİ PROF.DR.MİTAT KOZ
HÜCRE FİZYOLOJİSİ PROF.DR.MİTAT KOZ 1 HÜCRE Kompleks çok hücreli organizmaların, (hayatın karakteristik özelliklerine sahip) en küçük yapısal birimine HÜCRE denir. Hücreler yaşayan organizmaların yapısal
Detaylı11. SINIF KONU ANLATIMI 29 ENDOKRİN SİSTEM 4 BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZLER)
11. SINIF KONU ANLATIMI 29 ENDOKRİN SİSTEM 4 BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZLER) BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZ) Her bir böbreğin üst kısmında bulunan endokrin bezdir. Böbrekler ile doğrudan bir bağlantısı
DetaylıOmega 3 nedir? Balık ve balık yağları, özellikle Omega-3 yağ asitleri EPA ve DHA açısından zengin besin kaynaklarıdır.
Alfalino Omega 3 nedir? Omega 3 yağ asitleri vücut için gerekli olan ama vücudun üretemediği yağ asitleridir. Besinlerle alınamadığı durumlarda gıda takviyeleri ile alınmaları gerekmektedir. Temel Omega-3
DetaylıFARMAKOKİNETİK. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN
FARMAKOKİNETİK Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN 2 İlaç Vücuda giriş Oral Deri İnhalasyon Absorbsiyon ve Doku ve organlara Dağılım Toksisite İtrah Depolanma Metabolizma 3 4 İlaçların etkili olabilmesi için, uygulandıkları
DetaylıLipidler, ya gerçekten ya da potansiyel olarak yağ asitleri ile ilişkileri olan heterojen bir grup bileşiktir
LİPİDLER Lipidler, ya gerçekten ya da potansiyel olarak yağ asitleri ile ilişkileri olan heterojen bir grup bileşiktir Lipidlerin ortak özellikleri Lipidler, biyolojik kaynaklı organik bileşiklerdir Lipidlerin
DetaylıFARKLI YAĞLARLA BESLENEN RATLARDAN ELDE EDİLEN TORASİK LENF İNTESTİNAL VLDL LERİNİN HİDROFOBİK ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
T.C. İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ FARKLI YAĞLARLA BESLENEN RATLARDAN ELDE EDİLEN TORASİK LENF İNTESTİNAL VLDL LERİNİN HİDROFOBİK ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI DOKTORA TEZİ ÖZLEM IŞIKGİL
Detaylı