W-36 TİCARİ YUMURTACILAR. Performans Standartları Kitapçığı

Transkript

1 W-36 TİCARİ YUMURTACILAR Performans Standartları Kitapçığı 2015

2 GENEL YETIŞTIRME ÖNERILERI Hy-Line hatlarının genetik potansiyeli ancak, doğru yetiştirme koşulları sağlandığında ortaya çıkabilir. Hy-Line hatlarının başarılı sürü yönetim programları ve yetiştirme önerilerini özetleyen bu kitapçık, Hy-Line nın dünyanın dört bir yanındaki saha deneyimlerine, geniş ticari sürü kayıtlarına, endüstriyel ve teknik yayınlara dayanmaktadır. Bu kitapçıktaki bilgi ve öneriler yalnızca yol gösterme ve eğitim amaçlarıyla kullanılmalıdır. Çevre ve sağlık koşullarının bölgelere göre değişebileceğini ve bu kaynağın bütün olası durumlara yanıt veremeyebileceğini kabul etmek gerekir. Hy-Line, bu kaynaktaki bilgilerin doğruluğunu ve güvenirliğini sağlamaya çalışıyorsa da, bilgi ve önerilerdeki olası hatalar, atlanmış konular ve eksiklikler için sorumluluk kabul etmez. Hy-Line ayrıca bu gibi bilgilerin ve yetiştirme önerilerinin kullanımı, geçerliliği, doğruluğu, güvenirliği sonucunda oluşan sürü performansını garanti etmemektedir. Hy-Line, bu kitapçığın içerdiği bilgilerin ve yetiştirme önerilerinin kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek doğrudan veya dolaylı zararlarla ilgili yükümlülük kabul etmez. İÇERİK Performans Özeti Kümese Nakil...2 Kafeste Büyütme...2 Kafeste Büyütme Önerileri...3 Yetiştirme Döneminde Işıklandırma...4 Suluk Sistemleri...4 Gaga Kesimi...5 Büyüme ve Gelişim Canlı Ağırlık Artışı, Yem Tüketimi ve Üniformite... 7 Kafes Alanı Tavsiyeleri...7 Kafes Sistemleri ve Yönetim...7 Ticari Yumurtacılar da Bakım ve İdare İyi Işıklandırma Uygulamaları...10 Işık Kontrollü Kümeslerde Aydınlatma Programı...10 Açık Sistem Kümesler için Özel Işık Programları...11 Aydınlatma Değerlendirmeleri...12 Yarı Açık Kümeslerde Gölgelik Kullanımı...12 Gece Yemlemesi / Aydınlatma Programı...12 Su Kalitesi...13 Su Tüketimi...14 Hava Kalitesi...14 Yem Partikül Büyüklüğü...15 Vitamin ve İz Mineraller...15 Kümesin Besin İhtiyacının Karşılanması İçin Yemleme Aşamaları...16 Büyütme Dönemi Besleme Önerileri...17 Yetiştirme Döneminden Pik Üretim Dönemine Geçiş...18 Üretim Dönemi Besleme Önerileri...19 Üretim Periyodunda Rasyon Konsantrasyonları...20 Aç Bırakmadan Yapılan Tüy Dökümü Önerileri...21 Tüy Dökme Besleme Önerileri Tüy Dökme Sonrası Besleme Önerileri...23 Hastalık Kontrolü...24 Aşılama Önerileri Performans Tablosu Performans Grafiği...30 Tüy Dökümü Sonrası Performans Tablosu...31 Tüy Dökümü Sonrası Performans Grafiği...32 Yumurta Standartları...33 Yumurta Büyüklüğü Dağılımı Tüy Dökümü Sonrası Yumurta Büyüklüğü Dağılımı...36 Yem İçerik Tablosu Kalsiyum Partikül Büyüklüğü...14

3 Performans Standartları Özeti HY-LINE W-36 TİCARİ YUMURTACILAR BÜYÜME DÖNEMİ (17.HAFTAYA KADAR) Yaşam Gücü % 97 Yem Tüketimi kg 17. Hafta Canlı Ağırlık kg YUMURTLAMA PERIYODU (110 HAFTAYA KADAR) Pik Verimi % Haftaya kadar Hen-Day Yumurta Adeti 90. Haftaya kadar Hen-Day Yumurta Adeti 110. Haftaya kadar Hen-Day Yumurta Adeti 60. Haftaya kadar Hen-Housed Yumurta Adeti 90. Haftaya kadar Hen-Housed Yumurta Adeti 110. Haftaya kadar Hen-Housed Yumurta Adeti 60. Haftaya Kadar Yaşam Gücü 90. Haftaya Kadar Yaşam Gücü Kuluçkadan %50 Verime Ulaşma Yaşı 26. Haftada Ortalama Canlı Ağırlık 32. Haftada Ortalama Canlı Ağırlık 70. Haftada Ortalama Canlı Ağırlık 110. Haftada Ortalama Canlı Ağırlık Toplam Hen-Housed Yumurta Kütlesi ( haftalar) 26. Hafta da Canlı Ağırlık 32. Hafta da Canlı Ağırlık 70. Hafta da Canlı Ağırlık 110. Hafta da Canlı Ağırlık Kabuk Kalitesi Kabuk Direnci 38. Haftadaki Haugh Birimi 56. Haftada Haugh Birimi 70. Haftada Haugh Birimi 80. Haftada Haugh Birimi Günlük Ortalama Yem Tüketimi (18-90 Haftalar) Yem Dönüşüm Oranları (FCR) kg yem/kg yumurta ( Haftalar) Yem Dönüşüm Oranları (FCR) kg yem/kg yumurta ( Haftalar) Yemden Faydalanma Oranları kg yumurta/kg yem (20-60 Haftalar) Yemden Faydalanma Oranları kg yumurta/kg yem (20-90 Haftalar) Her 10 Yumurta için Yem Tüketimi (20-90 Haftalar) Bir Düzine Yumurta için Yem Tüketimi ( Haftalar) Dışkı Durumu % 96.6 % Gün 57.1 g / yumurta 59.7 g / yumurta 63.6 g / yumurta 63.9 g / yumurta kg kg kg kg kg Mükemmel Mükemmel g / Hayvan Başına kg kg Kuru Performans özeti dünya genelindeki Hy-Line müşterilerinden elde edilen bilgilerden oluşmaktadır. Lütfen sizde sonuçlarınızı info@hyline.com adresine yollayınız. EggCel programları adresinde bulunabilir. OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL 1

4 Kümese Nakil Nakil Civcivler kulluçkadan kümese özel araçlarla taşınmalıdır. Araçlar iklimlendirme kontrollü, derece sıcaklık arasında ve %70 bağıl nem ( civciv kutusunun içi baz alınmalıdır) ve hayvan başına 0.7m3/dk hava akışı sağlanmalıdır. Kasa dikmeleri arasında hava akışı için yeterli alan bulunmalıdır. Civciv Yerleşimi Civcivler olabildiğince hızlı ve nazik şekilde yerleştirilmelidir. Gruplandırma benzer yaştaki damızlık sürülerden yapılmalıdır. Kafeste Büyütme Civciv naklinden önce, kafes tamamen temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir. Yapılan uygulamalar, örnekler alınarak kontrol edilmelidir. Kümes boşaltıldıktan sonra, en az iki hafta dinlendirilmelidir. Civcivleri yerlştirirken kafesin, daha sıcak ve daha aydınlık olan üst bölgelerine konulması önerilir. Nipel hatlarının gölgeye denk gelmediğinden emin olun. Genç damızlık sürülerden gelen civcivler kümesin daha sıcak ve aydınlık alanlarına yerleştirilmelidir. Kümes hazırlama ve yetiştirme yönetimi hakkında daha fazla bilgi için adresini ziyaret ediniz. Kümesin ve ekipmanlarının ısınmasını sağlamak için, civcivler gelmeden en az 24 saat önce kümes ısıtılmaya başlanmalıdır. 0-3 gün arasında yem tüketimine teşvik için, civciv kağıdı kullanılmalıdır. Gaga kesimi gerçekleştirilmiş civcivlerde bu süre 0-7 gün olmalıdır. Yem kağıtları yem hatlarına yakın bir yere yerleştirilmelidir. Bu durum civcivlerin, yem hatlarına alışma periyodunu kolaylaştıracaktır. İlk günden itibaren, yem hatlarını en üst seviyeye kadar doldurarak, otomatik yemlikleri kullanılabilir hale getirin. Kağıt üzerinde dışkı birikimini engellemek için, 7-14 gün arasında civciv kağıdını alınız. Kafes tabanları kaygan ve meyilli olmamalıdır. İçme sularında elektrolit ve vitaminler kullanın.(şeker tabanlı ürünlerin kullanımı zararlı mikroorganizmaların büyümesini sağlar). 7 günlük civciv ağırlığı, geldikleri ağırlığın tam iki katı olmalıdır. Tel tabanların üstü %100 kağıtla kaplanmalıdır 0-28 günler arasında koksidiyoz aşısının siklusunu tamamlaması için fiber tepsiler. Nipel ya da tas Suluklar Kafes Kapağı Otomatik yemlik Kafes kapağı ilk günden itibaren yemlenmeye olanak tanıyacak şekilde ayarlanmalıdır. Otomatik yemlik Civcivleri eğitmek amacıyla,kağıt yemlikleri otomatik yemlik sistemine yakın yerleştirin Otomatik yemlik Otomatik yemlik Otomatik yemlik DOĞRU Kafes içinde doğru dağılım gösteren civcivler aktif ve neşelidirler SOĞUK Gruplar halinde toplanan civcivler EŞİT OLMAYAN HAVALANDIRMA Eşit olmayan ışık şiddeti, ses ve havalandırma gibi durumlarda, civcivler kafesin bir köşesine toplanır 2 OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL

5 Yetiştirme Önerileri Benzer yaştaki damızlığa ait civcivler aynı bölmelere konmalıdır. Kümesin ısısı, civcivler kontrol edilerek ayarlanmalıdır. Kümes içi sıcaklık bağıl neme bağlı olarak ayarlanmalıdır. Yüksek bağıl nemde daha düşük sıcaklıklar tercih edilebilir. Civcivlerin için optimal sıcaklık,nem ve havalandırma dengesi bulunmalıdır. %60 üzeri bağıl nemdeki her %5 nem artışına karşılık kümes sıcaklığı 1 C düşürülmelidir.(örnek: %65 bağıl nemde, 33 C olan sıcaklık 32 C ye düşürülmelidir. HY-LINE W-36 TİCARİ YUMURTACILAR İklim şartları normal olan bölgelerde, kümesler civcivler gelmeden 24 saat önceısıtılmaya başlanmalıdır. Sert ve soğuk iklim şartları olan bölgelerde ısıtma işlemi 48 ve ya 72 saat önceden yapılmaya başlanmalıdır. Civciv gelişinden 24 saat önce, kümes içi sıcaklığı %60 nemde 32 C - 35 C sıcaklıkta olmalıdır. (sıcaklık ve nem civciv boy hizasından ölçülmelidir.) Işık şiddeti 0-7 günler arası Lux arasında olması, civcivin yem ve suyu daha kolay bularak yeni çevresine daha kolay adapte olmasını kolaylaştırır. İlk hafta sonrasında sıcaklıklar 21 C ye ulaşıncaya kadar haftalık olarak 2-3 C düşürülmelidir. YAŞ 0 3 GÜN HAVA SICAKLIĞI (KAFES) HAVA SICAKLIĞI (TABAN) C C 4 7 GÜN C 8 14 GÜN IŞIK ŞİDDETİ lux C C GÜN IŞIKLANDIRMA SÜRESİ 22 saat ya da Periyodik Program lux 21 saat ya da Periyodik Program C 25 lux 20 saat C C 25 lux GÜN C GÜN C C GÜN Bağıl Nem 19 saat 25 lux 18 saat C 5 15 lux 21 C 21 C %80 ÇIKIM 17 saat 5 15 lux 16 saat Düşük Nem KÜMESE NAKİL %70 BÜYÜTME minumum %40 YETİŞTİRME PERİYODU (0-7 GÜNLER) %60 YUMURTLAMA minumum %40 Civciv konforunun düşmesi Dehidrasyonun Artması Solgun burun deliğine sebep olabilir Gerginliği artırarak gagalamayı artırabilir Tüylenmeye yan etkisi olabilir Tozlanmayı yükseltir Yüksek nem Sulu dışkılamaya sebep olabilir Amonyak artışına sebep olabilir Kötü hava kalitesine sebep olabilir KURSAK DOLULUĞU - CİVCİVLER YEM YİYOR MU? Civciv gelişi sonrası saat Kursak doluluk oranı 6 %75 12 %85 24 %100 Kursağında yem olan civciv Kursağında yem olmayan civciv Yetiştirme sıcaklığının çok yüksek ya da çok düşük olması durumu, civcivlerde ki kursak doluluk oranını düşürecektir. OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL 3

6 Periyodik ışıklandırma programı tercih edilir. Alternatif olarak, civcivler 0-3 günler arasında 22 saat ışık / 2 saat karartma 4-7 günler arasında 21 saat ışık / 3 saat karartma yem ve su bulmalarına yardımcı olacaktır. 24 saat aydınlatma yapmayın. 0-7 günler arasında ışık şiddetinin lux olması civcivin yem ve su bulmasını kolaylaştırarak, yeni çevresine adapte olmasını sağlayacaktır. İlk hafta sonrası, ışıklandırma kademeli olarak azaltılır. ( Işık kontrollü kümeslerde aydınlatma programına bakınız) PERİYODİK AYDINLATMA PROGRAMI 2 saat 4 saat 4 saat 2 saat 2 saat 4 saat 4 saat 2 saat Tercih edilen aydınlatma tekniği 0-7 günler arası kullanım Periyodik karartma programları civcivlerin dinlenmesine olanak tanır Civciv hareketlerini ve beslenmesini senkronize eder Dinlenme ve aktivite esnasında daha doğal davranış sağlar 7 günlük yaşam gücünü yükseltir Aşılamalardan gelen antikor cevaplarının oluşmasını geliştirir Bazı karartma programları, gereken iş gücünün azalmasını sağlar Suluk Sistemleri Suluk sistemlerinin kalitesini ve temizlik kontrolünü hat sonundan ve kaynaktan test ediniz. Nipel hatları civcivler gelmeden önce basınçlı su ile temizlenmelidir. Yetiştirme ve üretim döneminde nipel hatları, haftalık olarak basınçlı su ile temizlenmelidir. Civcivlere soğuk su verilmemelidir. Civcivler için nipel hattından basınçı su alırken dikkatli olunmalı. Civcivlerin tüketeceği suyun çok soğuk olmamasına dikkat edilmeli ve kümes sıcaklığına ulaşana kadar zaman tanınmalıdır. Nipel suluklar yarkalar için minumum 30 ml/dk, üretim dönemindeki yumurtacılar için ise 60 ml/dk oranında su vermelidir. Tas Suluklar Nipel Suluklar Tas suluk civcivin sırt hizasında olmalıdır Nipel seviyesi civcivin baş hizasında (göz) olmalıdır 360 Tas suluklar 0-3 günlük periyodda manuel olarak doldurularak hayvanların suya alışması sağlanmalıdır. Açık tip suluklar( zil tipi, duba suluk gibi ek suluklar) günlük olarak temizlenmediğinde, kolay bir şekilde kontamine olabilirler. 0-3 günler arasında nipel sisteminin basıncı ayarlanarak, nipel üzerinde su damlası kalması sağlanır. Bu uygulama hayvanın su bulmasını kolaylaştırır. Ek suluk kullanımı sıcak iklimlerde, yetiştirme dönemindeki civcivlerde kullanışlıdır. 360 aktivite edilebilen nipeller su alımını kolaylaştırır. Kuluçkada gaga kesimi yapılmış civcivler için sadece 360 aktive edilebilen nipeller ve ek suluklar kullanınız. 4 OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL

7 Gaga Kesimi (Lütfen gaga kesimi konusunda yasal düzenlemeleri göz önünde bulundurunuz) LAZERLE GAGA KESİMİ Başarılı, üniform bir gaga kesimi sağlar. Gaga kesiminden sonraki günlük süreçte gaganın ayrılmadan kalmasını sağlar. Kuluçkada gaga kesimi yapılmış civcivler için sadece 360 aktive edilebilen nipeller ve ek suluklar kullanınız. Gaga kesimi yapılan civcivler için 0-7 günler arasında kağıt üzerine yemleme yapınız. KLASİK GAGA KESİMİ HY-LINE W-36 TİCARİ YUMURTACILAR Hy-Line W-36 ticari yumurtacı ırkı, çıkım sonrası en başarılı olarak kızılötesi lazer yöntemi ile gaga kesimi yapılabilir veya günler arasında el ile klasik olarak gaga kesimi yapılabilir. Gerek duyulduğunda tekrar gaga kesimi 6 haftalık yaşta ya da haftalık yaşta uygulanabilir. Işıklandırma kontrollü kümeslerde tek gaga kesimi yeterli olacaktır. Lazer yöntemiyle gaga kesimi yem israfının önüne geçerek, hayvanların birbirine zarar vermesini en aza indirger. Lazerli gaga kesimi yerel koşullara göre değiştirilebilir. Çıkım sonrası lazerli gaga kesimi Lazerli gaga kesiminden 7 gün sonra 2 saniye boyunca gagayı koterize ediniz. Koterize edilmiş bıçak eğer yeteri kadar ısınmadıysa veya koterizasyon süresi 2 saniyeden az ise gaga birbirine eşit olmadan büyür. Eğer koterizasyon bıçağı gereğinden fazla sıcak veya koterizasyon süresi 2 saniyeden Fotoğraflar Lyon Technologies den alıntıdır. fazla ise hassas sinir ucu tümör oluşumuna sebep verebilir. Bıçağın 650 C olduğunu tespit etmek için yüksek sıcaklık ölçer (pirometre) kullanılmalıdır. Koterize bıçak rengi doğru sıcaklığın göstergesi olarak kullanılabilir. Yüksek sıcaklık ölçer (pirometre) bıçak sıcaklığının 650 C olduğunu göstermekte. < 650 C 650 C > 650 C Bıçak sıcaklığında ki 40 C ye kadarki varyasyonlar insan gözü tarafından tespit edilemeyebilir. Farklı büyüklüklerde ki civcivlerin gaga kesiminde farklı şablon delikleri kullanılmalıdır. Gagaların eşit ve uygun kesildiğinden emin olun. Koterize edilmiş bıçak (650 C, vişne kırmızısı rengi) Şablon deliği Şablon delikleri farklı yaş ve büyüklüklerdeki civcivlere göre değişir 3.56 mm 4.00 mm 4.37 mm Uygun kesilmiş gaga Gaga kesimi esnasında alınacak önlemler Hasta hayvanlarda gaga kesimi uygulanmamalıdır. Acele etmeyiniz. Gaga kesiminin 2 gün öncesi ve sonrasında, K vitamini içeren Vitamin kompleksleri ve elektrolitler içme suyuna verilmelidir. Gaga kesimi sırasında civcivler izlenerek stress seviyesi gözlemlenmelidir. Çevre sıcaklığı hayvanlar konforlu ve aktif görünüş alana kadar yükseltilmelidir. Gaga kesimi sonrasında birkaç gün boyunca yemlemeyi yüksek miktarlarda tutunuz. Gaga kesiminde sadece iyi eğitimli personel kullanınız. 360 aktive edilebilir nipeller kullanınız. Civcivleri dikkatlice ele alınız. OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL 5

8 Büyüme ve Gelişim Büyüme ve gelişimin optimizasyonu için yarka yetiştirme programına odaklanılmalıdır. Bir yarka sürüsünden, yumurta üretim döneminde en iyi performansın elde edilebilmesi için doğru canlı ağırlık ( 1,26-1,30kg) ve %90 üniformite üstünde olmalıdır. 6, 12, 18, 24 ve 30. hafta canlı ağırlık hedeflerine ulaşılması, istenen optimal gelişimin sağlanması açısından önemlidir. Eğer mümkünse, yarkaların canlı ağırlıkları büyütme döneminde istenen standartların üzerinde olabilir. Büyütme dönemi rasyonu ancak istenen canlı ağırlığa ulaşılması durumunda değiştirilebilir.hedef canlı ağırlığa ulaşıldığında, önerilen yaşlar rehber niteliği taşımaktadır. Hayvanlarda düşük canlı ağırlık veya düşük üniformite varsa, rasyon değişimi ertelenmelidir. Ani ortam sıcaklığı yükselişlerinde rasyon duruma göre ayarlanmalıdır. Hayvanlar yüksek sıcaklık artışına maruz kaldığında, daha az yem tüketeceklerdir. Stres periyodlarında gerekli yem tüketiminin karşılanabilmesi için, rasyon da değişikliğe ihtiyaç duyulabilir. 1 hafta 3 hafta 6 hafta 12 hafta 18 hafta 24 hafta SİSTEM GELİŞİMİ HAFTA YAŞI AŞAMA 2. AŞAMA 3. AŞAMA Ovaryum Üreme Kanalı Bağışıklık & Sindirim Sistemi Kaslar Yağ Hücreleri Kortikal Kemik / Kemiksel Gelişim İskelet gelişimi Seksuel Olgunluk - sakallarda ve ibiklerde kızarma Medular Kemik Fiziksel Olgunluk Canlı Ağırlık (g) Haftalık ortalama gramaj alımı (g) HAFTA YAŞI 20 0 IDEAL GÖĞÜS KASI SKORU GÖĞÜS KASI SKORU Göğüs kası gelişimi iyi olan yumurtacılar, daha iyi yumurta üretimi sağlamaktadır 6 OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL

9 Canlı Ağırlık Artışı, Yem Tüketimi ve Üniformite Yaş (Hafta) CANLI AĞIRLIK (g) YEM TÜKETİMİ (g/tavuk/gün) ÜNİFORMİTE (Kafes) >85% >80% >85% >90% Canlı ağırlık artışı ve üniformite; aşılama, nakil ve yanlış sevk idareden dolayı negatif olarak etkilenebilir. Farklı çıkım tarihleri, civcivlerin üniformitelerini negatif olarak etkiler. Sürüler %90 üniformite ile yumurta kümeslerine taşınmalıdır. Kafes Alanı Tavsiyeleri (yerel uygulamaları kontrol edin) 3 hafta sonrasında üniformiteyi saptamak için, hayvanlar ayrı ayrı dijital tartı aracılığı ile tartılır. HAFTA YAŞI KONVANSİYONEL VE KOLONİ KAFESLERİ Zemin Alanı cm 2 ( tavuk / m 2 ) 310 cm 2 (32 tavuk / m 2 ) 490 cm 2 (20 tavuk / m 2 ) 750 cm 2 (13 tavuk / m 2 ) Nipel 1 / 12 tavuk 1 / 8 tavuk 1/12 tavuk veya 2 suluğa erişim Yemlik 5 cm / tavuk 8 cm / tavuk 7 12 cm / tavuk İhtiyaçlar çevre koşulları ve kullanılan ekipman tipine bağlı olarak değişebilir. Kafes Sistemleri ve Yönetim Sürü hafta yaşta son canlı aşının verilmesinden sonra üretim kümeslerine gönderilebilir. Büyütme ve üretim kümeslerinde benzer yemleme ve suluk sistemleri kullanılması önemlidir. Cinsiyet karışıklıkları (horozlar) 7 haftalık yaşta, ortadan kaldırılmalıdır. Transferden 3 gün önce ve sonrasında oluşabilecek stresin azalması için destekleyici bakım amacıyla suda çözünebilir vitaminler, probiyotikler, rasyondaki vitamin C miktarının artırıması gibi önlemler alınmalıdır. Programlanan yem değişimi öncesi tartım yapılmalıdır. Günlük olarak ölü tavuklar toplanmalıdır. Haftalık ölüm oranı %0.1 den yüksek seyredecek olursa, ölüm sebebinin araştırılmalı; nekropsi ve diğer teşhis metotları kullanılmalıdır. OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL 7

10 { HY-LINE W-36 TİCARİ YUMURTACILAR Ticari Yumurtacılar da Bakım ve İdare YAŞLAR 0 1. Gün 2. Gün 3. Gün 4. Gün 5. Gün 6. Gün 1. Hafta 8. Gün 9. Gün 10. Gün 11. Gün 12. Gün 13. Gün 2. Hafta 3. Hafta KAFESTE YETİŞTİRME Civciv gelmeden Saat Önce Yetiştirme Kümesinin Isıtılması Gün Kuluçka da gaga kesimi olmadıysa, gaga kesiminin yapılması. 2. Hafta Yem kağıdı kaldırılmalıdır. Tavukları tutarken NAZİK OLUNUZ Ağırlık tartımı, kan alımı, seleksiyon, aşılama ve transfer sırasında düzgün şekilde tavukların tutulması, stresi azaltarak sakatlık ve hastalıklardan korur. Tavukları iki ayağı yardımıyla veya iki kanadı yardımıyla tutunuz. Tavukları kafese veya yere nazikçe bırakınız. Tavukları tutmayı bilen, deneyimli personel kullanınız. Tavuklara nazik davranıldığından emin olmak için, sürekli personeli gözlemleyiniz. 4. Hafta 5. Hafta 6. Hafta 7. Hafta 8. Hafta Hafta Aşılama esnasında cinsiyet karışıklıklarının tespiti ve erkek olanların ayrılması. 9. Hafta 10. Hafta 11. Hafta 12. Hafta 13. Hafta 14. Hafta 15. Hafta 16. Hafta 17. Hafta 18. Hafta 19. Hafta 20. Hafta 21. Hafta Hafta Transferden iki hafta önce ışık şiddetinin artırılması. Üretim kümesinin ışık şiddetinin yetiştirilme kümesinin ışık şiddeti ile aynı seviyeye getirilmesi. 16. Hafta Üretim kümesine naklin daha erken yaşta olması, tavukların yeni çevreye adapte olmasını arttırır. 17. Hafta Yarkalar kg ağırlığa ulaştığında ışıklandırma programına başlanılır. Yaş farkı olan kümeslerde, ışıklandırma programı en genç yarkayı baz alınarak yapılır. Üniformitesi kötü olan sürelerde ise ışıklandırma programına başlamak için en hafif yarka baz alınır. 21. Hafta Her iki haftada bir, yumurta ağırlıkları gözlemlenmelidir. Ortalama yumurta ağırlığı hedefin ± 2 g içinde olmalıdır. 8 OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL

11 Ticari Yumurtacılar da Bakım ve İdare HY-LINE W-36 TİCARİ YUMURTACILAR HAFTA YAŞI CANLI AĞIRLIK ÖLÇÜM YAŞI Tartımı kafesteki her kattan yapılmalıdır. Katlar arasında sıcaklık ve çevre şartları değişmektedir. Kafesleri yemliğin başlangıcından sonuna kadar numaralandırılmalıdır. Tartım yapılacak kafesler işaretlenerek, her tartımda aynı kafesin tartılması ve izlenmesi sağlanmalıdır. 0 3 Hafta 10 kafesten 10 ar adet civciv tartılmalı Haftalar 100 tavuğu bireysel olarak her hafta tartın. En iyi doğruluk oranı için, aynı kafeslerden tartım yapınız. Üniformiteyi hesaplayınız Haftalar Her 5 hafta da bir 100 tavuk bireysel olarak tartılmalı. En iyi doğruluk oranı için, aynı kafeslerden tartım yapınız. Üniformiteyi hesaplayınız. 50 Hafta Üzeri Her 10 hafta da bir 100 tavuk bireysel olarak tartılmalı. En iyi doğruluk oranı için, aynı kafeslerden tartım yapınız. Üniformiteyi hesaplayınız. ÜNİFORMİTE HESAPLAMASI Bireysel tavuğun ağırlığını kullanınız. Üniformite hesaplama aracı için, adresine bakabilirsiniz Tartım esnasında tavuklar tutulduğunda, gözlemlenmesi gerekenler: Sternum - düzlüğü ve sertliği Göğüs kası skoru Vücut yağı Dış parazitler Hastalığın Klinik Semptomları KAN ALIM YAŞLARI Daha fazla bilgi için adresine bakınız. Serolojik test için, her sürüden kan örneği alınarak titrelerin saptanması. 8. Hafta Erken aşılama tekniğinin ve hastalığa maruz kalınıp kalınmadığının değerlendirilmesi. 15. Hafta Üretim kümesine nakil öncesi kan alımı ve olası hastalıkların değerlendirilmesi. Üretim kümeslerinde ki salgın hastalıklar sırasında, alınan kanların labaratuara gönderilmeyerek ileri analizler için dondurularak saklanması yaygındır Haftalar İnaktif aşılama sonrasında antikor cevabının ölçülmesi için, inaktif aşının yapılmasından en az 4 hafta sonrasında kan alınmalıdır. Üretim kümesine nakiil sonrası hastalık baskısının olup olmadığı gözlemlenmelidir. YUMURTA AĞIRLIKLARINI İZLEME YAŞLARI Konveyör hatlarından rastgele kafeslere ait seçilen 100 adet yumurtalar tartılarak (bu kafesler canlı ağırlık ölçümü için kullanılan kafesler olabilir) yumurta ağırlıkları arasındaki dağılım gözlemlenmelidir. Yumurta ağırlıklarının izlenmesi, haftanın belirli günü aynı zamanda yapılmalıdır. OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL 9

12 İyi Işıklandırma Uygulamaları Kümeslerde, ışık şiddeti hem en alt kattaki kafes yemliğinden, hemde orta kattan ölçülerek ayarlanmalıdır. Ampüllerin temiz olması ışık şiddetinin düşmesini engeller. Ampüller arasında çok fazla mesafe olması ya da yanmış ampüllerin bulunması karanlık alanlar oluşturur. Parlak ve beyaz yüzeyler ışığın yansıtarak, ışık şiddetinin artmasını sağlar. Yerel durumu hesaba katarak gerekli ışıklandırma programı ayarlanmalıdır. Büyütme ve üretim kümeslerinin ışık saatleri ve şiddetleri transfer öncesi aynı olmalıdır. ışık şiddeti sürünün üretim kümesine geçmeden iki hafta önce artırılmalı. Ancak 14 haftalık yaştan önce artırılmamalıdır. Işıklandırma periyodu pik periyodunda uzatılabilir. ( Ortalama 30 haftalık yaşta 16 saat aydınlatma yapılmalıdır.) Işık Kontrollü Kümeslerde Aydınlatma Programı ( GÜNÜN SAATLERİ Aşağıdakilerin gerçekleşebilmesi için, 0-12 haftalık yaş arasında ışık programının kademeli olarak azaltılması gerekir: Büyüme dönemindeki yem tüketimi, büyüme ve gelişimin optimizasyonunu sağlar. İyi canlı ağırlık ve üniformite Yumurta üretiminde süreklilik Daha büyük yumurta üretimi Çok erken yumurta üretiminin engellenmesi ½ 13 12½ 12 Sürünün üretim kümsine nakli 30 haftalık yaşa kadar ışıklandırmanın kademeli olarak artması ¼ 13½ 13¾ 14 14¼ 14½ 14¾ AYDINLATMA SAATLERİ Işık uyarımı için ideal canlı ağırlık (1,23-1,27 kg) 15 15¼ 15½ 15¾ 16 yumurta üretiminin sonuna kadar 16 saat HAFTA YAŞI IŞIK ŞİDDETİ lux lux 5-15 lux lux 30 lux Birden çok sürü bulunan çiftliklerde kümesler arasında ışıklandırma saatleri değişiklik gösterebilir. Eğer yaş farkı varsa, ışık programı en genç ya da en hafif olan sürüye göre ayaranmalıdır. Yeterli kırmızı ışık spektrumu sağlamak amacıyla ısınabilir lambalar ( K) kullanılmalıdır. 10 OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL

13 Açık Sistem Kümesler için Özel Işık Programları ( Hy-Line sizlerin bölgesi için uluslararası bir özel ışıklandırma programı yaratabilir. Erken seksüel gelişimi engellemek amacıyla, program haftalık yaş arasındaki en uzun doğal günü bularak yapay ışık programı hazırlayabilir. İlk ekranda - adresini giriniz ve dil seçiniz. İkinci ekranda, açılabilir menüyü kullanarak Sürünün Lokasyonunu, Çıkım Gününü ve Kafes Tipini seçiniz. Işıklandırma Programı Yarat a tıklayın Sonuçlar size olarak yollanacaktır. Lighting Program for : IOWA / DALLAS CENTER 93 56' W 41 43' N Variety: W-36 Commercial * Age to stepdown to from week 1 : 12 House Type: Open grow to open lay * Hours of constant light in grow after step-down : 12 Hatch Date: 01-Nov-15 Standard * Hours of constant light in lay after step-up : 16 daylight time Weeks of Age Date Sunrise Lights on Lights Off Sunset Total Hours of Light Total Sunlight Gün doğumu ve gün batımıyla aynı olan ışık programı, sarı ve kırmızı çizgiler ile; önerilen yapay gün uzunluğu ise mavi barlar ile gösterilir. 0 1-Nov-15 6:47 2:00 23:00 17:10 21:00 10: Nov-15 6:56 2:30 22:30 17:02 20:00 10: Nov-15 7:04 3:00 22:00 16:55 19:00 9: Nov-15 7:13 3:30 21:30 16:50 18:00 9: Nov-15 7:20 4:00 21:00 16:46 17:00 9: Dec-15 7:28 4:30 20:30 16:45 16:00 9: Dec-15 7:34 5:00 20:00 16:45 15:00 9: Dec-15 7:38 5:30 19:30 16:47 14:00 9: Dec-15 7:41 5:45 19:15 16:51 13:30 9: Jan-16 7:43 6:00 19:00 16:57 13:00 9: Jan-16 7:42 6:15 18:45 17:04 12:30 9: Jan-16 7:39 6:30 18:30 17:12 12:00 9: Jan-16 7:35 6:30 18:30 17:20 12:00 9: Jan-16 7:29 6:30 18:30 17:29 12:00 10: Feb-16 7:21 6:30 18:30 17:38 12:00 10: Feb-16 7:13 6:30 18:30 17:47 12:00 10: Feb-16 7:03 6:30 18:30 17:55 12:00 10: Feb-16 6:52 6:00 19:00 18:04 13:00 11: Mar-16 6:41 5:45 19:15 18:12 13:30 11: Mar-16 6:29 5:30 19:30 18:20 14:00 11: Mar-16 6:18 5:15 19:30 18:28 14:15 12: Mar-16 6:06 5:15 19:45 18:36 14:30 12: Apr-16 5:54 5:00 19:45 18:43 14:45 12: Apr-16 5:42 5:00 20:00 18:51 15:00 13: Apr-16 5:31 4:45 20:00 18:59 15:15 13: Apr-16 5:21 4:45 20:15 19:06 15:30 13: May-16 5:11 4:30 20:15 19:14 15:45 14: May-16 5:02 4:30 20:15 19:22 15:45 14: May-16 4:55 4:15 20:15 19:29 16:00 14: May-16 4:49 4:15 20:30 19:36 16:15 14: May-16 4:44 4:15 20:30 19:42 16:15 14: Jun-16 4:41 4:15 20:30 19:47 16:15 15: Jun-16 4:40 4:15 20:30 19:51 16:15 15: Jun-16 4:40 4:15 20:30 19:53 16:15 15: Jun-16 4:42 4:15 20:30 19:54 16:15 15: Jul-16 4:46 4:15 20:30 19:53 16:15 15: :15 20:30 16:15 Hy-Line Lighting Program W-36 Commercial Open grow to open lay Hatch Date: 01-Nov-15 24:00 23:00 O f Sunrise Sunset Total Hours of Light 22:00 f 21:00 21:00 20:00 O n 20:00 19:00 19:00 18:00 Time of day (hours) 18:00 17:00 16:00 15:00 14:00 13:00 12:00 11:00 10:00 9:00 O f f O n O f f 17:00 16:00 15:00 14:00 13:30 13:00 12:30 12:00 12:00 12:00 12:00 12:00 12:00 13:00 13:30 14:00 14:15 14:30 14:45 15:00 15:15 15:30 15:45 15:45 16:00 16:15 16:15 16:15 16:15 16:15 16:15 16:15 16:15 8:00 O n 7:00 6:00 O 5:00 f f 4:00 3:00 2:00 O n 1:00 0:00 Age (weeks) Nov Nov Dec Jan Feb Mar Apr May Jun-16 OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL 11

14 Aydınlatmada Dikkate Alınması Gerekenler KAFESLER Farklı yükseklikteki ışıklandırma, kafesin her yerine eşit bir ışık dağılımı sağlar. Lambaların pozisyonu kümes içi karanlık alan kalmayacak şekilde ayarlanmalıdır. Yarı Açık Kümeslerde Gölgelik Kullanımı Yarı Açık Kümeslerde gölgelikler ışık şiddetini düşürmek için efektif bir yoldur. Hava akışının sağlanması için, gölgelikleri temiz ve tozsuz tutun. Gölgelik kullanırken kümes içinde stir fanlar kullanın. Gölgelik kullanırken tavuklara doğrudan güneş ışığı gelmesinden kaçının. Siyah gölgelikler tercih edilmelidir. Gece Yemlemesi / Aydınlatma Programı Yem tüketimini artırıcı opsiyonel bir ışıklandırma tekniğide, gece yemlemesidir. Büyütme ya da üretim dönemindeki sürülerde daha çok yem ihtiyacı olduğunda kullanılır. Gece boyunca (yumurta kabuk oluşumu olduğunda) kalsiyum emilimini arttırır. Yumurta üretiminin pik döneminde yem tüketiminin artırılması yararlıdır. Sıcak iklimi olan bölgelerde, günlük yem tüketiminin korunmasına yardımcı olur. Gece yemlemesi tavuk başına düşen yem tüketimini 2 ile 5 gram arası artırabilir. 16 Saat İyi Uygulamalar Programa, gece yarısı 1-2 saatlik aydınlatma ile başlayın. Işıklar açılmadan, yemlikleri doldurun. Gece yemlemesi öncesi ve sonrasında 3 er saatlik karanlık periyot olması çok önemlidir. Gece yarısı beslemesinde sağlanan ışıklandırma, Gün Doğumu günlük ışık programına eklenir. (örneğin; 16 saat + gece yemlesi gibi) Gece yemlemesi bırakıldığında, her hafta 15 dakika olacak şekilde ışıklandırmayı azaltınız. 3 Saat Gece Yemlemesi ya da Karanlık 3 Saat Gece Yemlemesi 1 Saat Gün Batımı 12 OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL

15 Su Kalitesi Su en önemli besin maddesidir. Tavuklar için her zaman kaliteli su sağlanmalıdır. Su ve yem tüketimi doğru orantılıdır. Eğer tavuklar daha az su içerse, daha az yem yerler ve üretimleri hızlıca düşer. Genel kural, canlı hayvanlar tükettikleri yemin katı kadar su içerler. Bu oran yüksek ortam sıcaklıklarında artar. Yılda en az bir defa su analizi yapılmalıdır. Artezyen suları, sezondan ve yağıştan daha çok etkilenceği için daha sık analiz edilmelidir. Kapalı kaynak sular, akifer veya derin artezyen havzaları su kalitesi konusunda daha tutarlıdır. Ancak genel olarak çözülmemiş mineral oranı daha fazladır. HY-LINE W-36 TİCARİ YUMURTACILAR Su kaynağında koliform bakteri bulunması, kaynağın hayvan veya insan pisliği ile kontemine olduğunun göstergesidir. İyi bir su örneği almak için, suyun iki dakika boyunca akmasına izin verin. Alınan su örneği, 10 Caltında muhafaza edilerek, 24 saatten kısa süre zarfında labaratuara ulaştırılmalıdır. Bazı su kaynakları yüksek oranda çözülmemiş kalsiyum, sodyum ve magnezyum gibi mineraller içerir. Böyle bir durum mevcutsa, yem rasyonu yapılırken su içerisindeki bu mineraller göz önünde bulundurulmalıdır. İdeal su ph değeri 5-7 arasında olmalıdır. Bu durum iyi su sanitasyonunu, yem tüketiminin artışını ve üst sindirim kanal yolu sağlının artmasını destekler. Optimal su kalitesinden daha düşük kalitede olan sular, bağırsak sağlığını bozarak, yemden yararlanmayı azaltır. MAKSIMUM KONSANTRASYON Madde (ppm or mg/l)* Nitrat NO 3ˉ 1 25 Yaşlı tavuklar 20 ppm den daha yüksek oranları tolare edebilirler. Stres altındaki ya da hastalık baskısı altındaki tavuklar Nitrat ın etkilerine daha hassastırlar. Nitrat Nitrojen (NO 3 -N) Nitrit NO Nitrit, Nitrat'a oranla çok daha toksik bir maddedir. Özellikle genç hayvanlar da 1ppm Nitrit, toksik olarak kabul edilir. Nitrit Nitrojen (NO 2 -N ) 1 1 Toplam çözülmemiş 3000 ppm seviyeye kadar performansa herhangi bir etkisi olmayabilir fakat gübrede ki 1000 katı madde 2 nem oranını artırır. Klorid (Cl - ) Sodyum oranının 50 ppm den yüksek olduğu durumlarda, 14 mg ve altı problem yaratabilir Sülfat (SO 4- ) Yüksek oranları laksatif etki gösterir. Demir (Fe) 1 <0.3 Yüksek oranları kötü koku ve tada sebep olur. Magnezyum (Mg) Yüksek oranları laksatif etki gösterir. 50 ppm üstü eğer sülfat seviyesi de yüksekse problem yaratabilir. Potasyum (K) 2 20 Yüksek oranları sodyum oranı alkalilik oranı ve ph a bağlı olarak, kabul edilebilir. Sodyum (Na) 1,2 50 Yüksek konsantrasyonlar kabul edilebilir ancak; 50 ppm üstü yüksek klorid, sülfat ve potasyum varlığında kaçınılmalıdır. Mangan (Mn) Yüksek oranları laksatif etki gösterir. Arsenik (As) Florid (F - ) 2 2 Aliminyum (Al) 2 5 Bor (B) 2 5 Kadminyum (Cd) Kobalt (Co) 2 1 Bakır (Cu) Yüksek oranları acı tada sebep verir. Kurşun (Pb) Yüksek oranları toksiktir. Civa (Hg) Yüksek oranları toksiktir. Çinko (Zn) Yüksek oranları toksiktir. ph Tavuklar düşük ph a adapte olabilirler. 5 in altındaki ph, su tüketmini azaltarak metallerde korosif etki yaratır. 8 üzerinde ki ph, su tüketimini azaltarak, su sanitasyonunun etkisini düşürür. Toplam bakteri sayısı CFU/ml Kirli suya işaret eder. Toplam koliform bakteri 3 50 CFU/ml Dışkı koliform bakteri 3 0 CFU/ml Oksijen indirgenme 5-7 ph arasında ortamda 2-4 ppm serbest klorin bulunduğunda, oksijen indirgenme meq potansiyeli (ORP) 3 potansiyeli suyu sanitize etmeye yardımcı olur. * Magnezyum ve sülfat arasında ; potasyum ve sodyum arasında ve klorid ve sülfat arasındaki etkileşim limitleri daha düşük olabilir. 1 Carter & Sneed, Drinking Water Quality for Poultry, Poultry Science and Technology Guide, North Carolina State University Poultry Extension Service. Guide no Marx and Jaikaran, Water Analysis Interpretation. Agri-Facts, Alberta Ag-Info Centre. Refer to for online Water Analysis Tool 3 Watkins, Water: Identifying and Correcting Challenges. Avian Advice 10(3): University of Arkansas Cooperative Extension Service, Fayetteville OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL 13

16 Su Tüketimi Tüketilen Su / 100 tavuk/gün HAFTA YAŞI LİTRE Bu tablo C sıcaklıklar arasındaki normal bir ortamda beklenen su tüketimini göstermektedir. Ortam sıcaklığı arttığında, su tüketimi artarak gösterilen miktarların iki katına çıkabilir. Hava Kalitesi Hava Akışı (m 3 / saat / 1000 tavuk) ORTAM SICAKLIĞI ( C) HAFTA YAŞI Bilgi:Dr. Hongwei Xin, Professor, Department of Agriculture and Biosystems Engineering and Department of Animal Science, Iowa State University, Ames, Iowa, USA Kalsiyum Partikül Büyüklüğü Üretim kümesi C sıcaklık ve %40-60 nem oranında olmalıdır. Gerekli fan kapasitesini hesaplamak için genel kural; 4m 3 hava akışı / saatteki canlı ağırlık(kg). Havalandırma şunlar için temeldir: Her tavuk için gerekli oksijen kaynağının sağlanması Kötü kokunun kümesten uzaklaştırılması Tavuklar tarafından üretilen karbondioksitin uzaklaştırılması Toz partiküllerinin uzaklaştırılması Patojen organizmaların etkisini azaltır PARTİKÜL BÜYÜKLÜĞÜ BAŞLANGIÇ, BÜYÜTME, GELİŞTİRME YUMURTA ÖNCESİ* HAFTALAR HAFTALAR HAFTALAR 63+. HAFTALAR İnce (0 2 mm) 100% 50% 50% 45% 40% 35% Kalın (2 4 mm) 50% 50% 55% 60% 65% * Kireçtaşı çözünürlüğü ve saflığı istenenden az olduğu durumlarda kalın kireç taşı (2-4 mm), Yumurta öncesi rasyonundan çıkartılır. Uygun partikül büyüklüğü kireçtaşının çözünürlülüğüne bağlıdır. Rasyondaki kalsiyum seviyesi, kireç taşının çözünebilirliği göz önünde bulundurularak ayarlanmasına ihtiyaç duyulur. Siyah renkli kireç taşları jeolojik olarak yaşlıdır. Daha çok kirlilik ve genel olarak düşük çözünürlük ve kalsiyum içerirler. İnce Kalsiyum (0 2 mm) Fotoğraflar Longcliff Quarries Ltd. den alıntıdır. Kalın Kalsiyum (2 4 mm) 14 OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL

17 Yem Partikül Büyüklüğü Yem örnekleri partikül büyüklüklerine göre elek yardımıyla kategorilere ayrılır. Vitamin ve İz Mineraller HY-LINE W-36 TİCARİ YUMURTACILAR Çiftliklerde kullanılan yemlerin partikül büyüklüğü, yem fabrikasından gelen araçtan veya silodan alınan örnekler vasıtasıyla kontrol edilir. Birden çok noktadan alınan örneklerle,yemleme sisteminde bulunan yem partikül büyüklüğünün üniformitesi kontrol edilir. Yem partiküllerinin çok ince olması durumunda: Yem tüketimi ve yem emilimi düşer Kümesteki toz artar Yem partiküllerinin çok kalın olması durumunda: Tavuklar büyük partikülleri tercih ederler Yem ayrımı riski artar OPTİMAL YEM PARTİKÜL PROFİLİ Hy-Line Karıştırıcı Elek PARTİKÜL BÜYÜKLÜĞÜ BAŞLANGIÇ BÜYÜME GELİŞİM ÜRETİM < 1 mm 25% 25% 25% 1 2 mm Krambıl 65% 35% 35% 2 3 mm 10% 35% 35% > 3 mm 5% 5% Tavsiyeler Gün içerisinde ki 3-4 saatlik ara, tavukların ince partikülleri tüketmesini sağlar. Rasyona %0.5 lik sıvı yağ eklenmesi küçük partiküllerin yem içinde birleşmesine yardımcı olur. Sıcak iklimlerde daha büyük partiküllü veya krambıl yem kullanımı yem tüketimini artırır KG RASYON İÇİN Madde 1,2,3,4 Büyütme Dönemi Yumurtlama Dönemi Vitamin A, IU 10,000,000 8,000,000 Vitamin D 5 3, IU 3,300,000 3,300,000 Vitamin E, g Vitamin K (menadion), g Tiyamin (B vitamin kompleksi), g Riboflavin (B12), g Niasin (B 3 ) 6, g Pantotenik asit (B 5 ), g 10 8 Prioksidin (B 6 ), g Biyotin (B 7 ), mg Folik Asid (B 9 ), g Kobalamin (B 12 ), mg Kolin 7, g Manganez 8, g Çinko 8, g Demir 8, g Bakır 8, g 15 8 İyot, g Selenyum 8, g Vitamin ve iz mineral premiksleri genellikle ince partiküllü yemlerde bulunurlar. Rasyona minumum %0.5 seviyesinde yağ eklenmesi, yemdeki bu küçük partikülleri bağlayacaktır. Gün boyunca tavukların ince partiküllü yem tüketmeleri sağlanmalı. 1 Büyüme ve Üretim döneminde tavsiye edilen minumum miktar. Yerel yasalar ve düzenlemeler rasyonda bireysel vitamin ve mineral kullanımı sınırlandırabilir. 2 Vitaminlerin aktivitesini yitirmemesi açısından premiksleri, tedarikçi firmanın kullanım ve depolama isteklerini göz önünde bulundurarak depolayınız. Premikslere antioksidan eklenmesi, premiks stabilitesini arttıracaktır. 3 Aktiviteye göre vitamin ve mineral tavsiyeleri değişiklik gösterebilir. 4 Isıl işlem gören yemlerde, daha yüksek dozlarda vitamin oranlarına ihtiyaç duyulabilir. Vitamin stabilitesi hakkında tedarikçi ile iletişime geçiniz. 5 Tedarikçi tavsiyesine ve kabul edilebilir limitlere göre Vitamin D3 oranı, 25-hidroksi D3 eklenerek giderilir. 6 Kafessiz sistemlerde daha yüksek seviyede Niasin kullanımı önerilir. 7 Başka rasyon kaynakları söz konusu olduğunda, karışımın tekrar ayarlanması gerekebilir. 8 Şelat mineral kaynaklarının kullanımı biyoyararlanımı ve verimi arttırır. OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL 15

18 Besin İhtiyacının Karşılanması İçin Yemleme Aşamaları YEMLEME AŞAMASI 1 Rasyonu Canlı Ağırlığa Göre ya da Üretime Göre Değiştir BAŞLANGIÇ 1 ( g) BAŞLAGIÇ 2 ( g) BÜYÜTME ( g) GELİŞTİRME ( g ) YUMURTA ÖNCESİ ( g) PİK (İlk yumurta üretiminden pikin %2 oranında altına düşene kadar) 1. DÖNEM (Pikin seviyesinin %2 altından %89'a kadar) 2. DÖNEM (88 85%) 3. DÖNEM (84 80%) 4. DÖNEM (% 80'den az) 100 Rasyonu canlı ağırlığa göre değiştir Rasyonu üretim yüzdesine göre değiştir HEN-DAY YUMURTA ÜRETİMİ (%) ORTALAMA YUMURTA AĞIRLIĞI (g) HEN-DAY YUMURTA ÜRETİMİ (%) ORTALAMA YUMURTA AĞIRLIĞI (g) CANLI AĞIRLIK (g) CANLI AĞIRLIK (g) HAFTA YAŞI KÜMES SICAKLIĞI: Yem tüketimini ve yumurta büyüklüğünü kontrol etmek amacıyla kullanılabilir Brooding Yetiştirme C F F C YEM FORMU: Kırık Pelet veya İri partiküllü yem * Her iki Only haftada change yalnız 1 per 1 değiştirin week İri partiküllü yem Her iki Only haftada change yalnız 1 per 1 week değiştirin * Canlı ağırlık artışını teşvik etmek için kırık pelet tarzda (krambıl) yem daha uzun kullanılabilinir. Yumurta Ağırlık Kontrolü Optimal yumurta ağırlığının yakalanması için her sürünün yumurta ağırlıklarını yakından takip ediniz ve gerekiyorsa gerekli rasyon değişimlerini yapınız. Eğer küçük yumurtalar isteniyorsa, yumurta ağırlık kontrolleri daha erken yaşta yapılmaya başlanmalıdır. Yumurta ağırlığının kontrolü, aminoasit tüketimini sınırlandırmak suretiyle yapılır ve çevre sıcaklığı kontrol edilerek yem tüketiminin çok yüksek olmadığından emin olunmalıdır. Yumurta ağırlıklarının kontrolü, 35. haftaya kadar her iki haftada bir, sonrasında ise her 5 haftada bir izlenmelidir. Ortalama yumurta ağırlığı hedefin ± 2 g içinde olmalıdır. Kümes sıcaklığının kontrolü Kümes içerisinde C sıcaklık istenir. Her iki haftada bir defa sıcaklık 1 C arttırılarak, 25 C sıcaklığa getirilir. Bu sıcaklıklarda havalandırma vasıtası ile gerekli hava kalitesinin sağlanmasına dikkat edilmelidir. Düşük (Soğuk) kümes sıcaklıkları yem tüketimini arttırarak, yumurta ağırlık kontrolünün zorlaşmasına, kilo kontrolü ve istenen yem dönüşümünün kontrolünü zorlaştırır. Sıcaklık sensörlerini kafes içine yerleştiriniz. Yürüme yolundaki sıcaklıklar kafes içi sıcaklıklarına göre daha soğuktur. (Özellikle kafes içi hayvan sayısı fazla olan kümeslerde.) 16 OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL

19 Büyütme Dönemi Besleme Önerileri HY-LINE W-36 TİCARİ YUMURTACILAR YEMLEME AŞAMASI 1 BAŞLANGIÇ 1 BAŞLAGIÇ 2 BÜYÜTME GELİŞTİRME YUMURTA RASYONUN DEĞİŞTİRİLMESİ ÖNCESİ 2 GEREKEN CANLI AĞIRLIK g g g g g CANLI AĞIRLIK (g) CANLI AĞIRLIK (g) YEM TÜKETİMİ (g/tavuk/gün) YEM TÜKETİMİ (g/tavuk/gün) HAFTA YAŞI BESLENME Rasyonu canlı ağırlığa göre değiştir ÖNERİLEN BESİN KONSANTRASYONU Metabolik enerji 3, kcal/kg Metabolik enerji 3, MJ/kg Standardize İdeal Sindirilebilir Amino Asitler / Toplam Amino Asitler 4 Lizin, % 1.05 / / / / / 0.85 Metionin, % 0.47 / / / / / 0.41 Metionin + Sistin, % 0.74 / / / / / 0.74 Treonin, % 0.69 / / / / / 0.64 Triptofan, % 0.18 / / / / / 0.20 Arginin, % 1.12 / / / / / 0.90 İzolösin, % 0.74 / / / / / 0.67 Valin, % 0.76 / / / / / 0.73 Ham protein 5, % Kalsiyum 6, % Fosfor (mevcut) 7, % Sodyum, % Klorid, % Linoleik asit (C18:2 n-6), % Yaklaşık canlı ağırlık değerlerdir. Lütfen sayfa 7 de yer alan tabloya bakın. 2 Yumurtlama öncesi rasyonuna, 15 haftalık yaştan önce geçmeyiniz. Yetersiz kalsiyum içerdiğinden, ilk yumurta görüldüğünden itibaren ön yumurta yemi verilmemelidir. 3 Bu rehberin sonunda ham maddelerin enerji değerlerini gösteren tabloyu bulabilirsiniz. Ham madde matrisine göre rasyon enerji oranının ayarlanması, hedef rasyon konsantrasyonuna ulaşmak için önemlidir. 4 Önerilen toplam aminoasit miktarı sadece mısır ve soya fasulyesi içeren rasyonlar için geçerlidir. Lütfen yemi sindirilebilir amino asitleri dikkate alarak formüle ediniz. 5 Rasyonlar her zaman gerekli aminoasit alımını sağlayacak şekilde formulize edilmelidir. Rasyonda ki ham protein konsantrasyonu, kullanılan ham maddeye göre değişiklik gösterebilir. Ham protein değeri sadece tipik bir tahmini değer gösterir. 6 Kalsiyum ince kalsiyum karbonat formunda kullanılmalıdır. (ortalama partikül büyüklüğü 2mm den az olmalıdır.) Kalın kireçtaşı (2-4mm) yumurtlama öncesi rasyonunda, toplam kireçtaşının %50 si kadar kullanılabilir. Eğer kireçtaşı çözünürlüğü ve saflığı istenenden kötüyse, kalın kireç taş (2-4mm) yumurtlama öncesi rasyonundan çıkartılır. 7 Diğer fosfor kaynakları kullanıldığında, rasyon minumum tavsiye edilen fosfor miktarını içermelidir. OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL 17

20 Yetiştirme Döneminden Pik Üretim Dönemine Geçiş 105 / 2000 Gerekli yem tüketimi stabil kalana kadar, rasyon formülü ve yem tüketimi oranlarını sürekli hesaplayınız / 1900 HEN-DAY YUMURTA ÜRETİMİ (%) / YEM TÜKETİMİ (g/tavuk/gün) CANLI AĞIRLIK (g) 90 / / / / / 1300 YEM TÜKETİMİ (g/tavuk/gün) YUMURTA AĞIRLIĞI (g) CANLI AĞIRLIK (g) HEN-DAY YUMURTA ÜRETİMİ (%) YUMURTA AĞIRLIĞI (g) 65 / / / HAFTA YAŞI Yumurtlama Öncesi Rasyonu Pik Rasyonu Geçiş periyodunda, yem ihtiyacı aşırı miktarda artış gösterebilir. Geçiş periyodunda oluşabilecekler: Yumurta üretiminde ani artışlar Yumurta boyutunda büyüme Canlı ağırlık artışı Yem tüketimi geçiş periyodunda yavaşça yükselebilir: Hedef ağırlığın altında kalan tavuklarda Üniformitesi bozuk sürülerde Sıcak iklim periyodunda Kötü üniformite geçiş periyodunu uzatarak, düşük pik ve yumurta üretiminde verim kaybına sebep olur. Geçiş periyodunda yem tüketimini dikkatli bir şekilde izleyerek, rasyon içerik konsantrasyonlarını düzenli bir şekilde oluşturunuz. Yumurtlama Öncesi Rasyonu Yarkaların çoğunluğunun sakal ve ibikleri kızardığında başlayınız. Medular kemik rezervini artırmak önemlidir. Yumurta başlangıcından maksimum gün önce besleme planı yapınız. Yüksek partiküllü kalsiyumu yumurta öncesi rasyonuna alıştırın. Pik Rasyonu Düşük yem tüketimi olan sürülerde ( 80-85g gün/tavuk) formulasyon daha kaliteli besinler içermelidir. Pik rasyonuna %1 lik yumurta başlangıcında başlayın. İlk yumurtalar geldiğinde, pik rasyonunun siloda değil de, yemliklerde olduğundan emin olun. 18 OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL

21 Üretim Dönemi Besin Önerileri BESLENME HY-LINE W-36 TİCARİ YUMURTACILAR YEMLEME AŞAMASI PİK 2. DÖNEM 3. DÖNEM 4. DÖNEM 5. DÖNEM ÜRETİM İlk yumurta üretiminden pikin %2 Pikin seviyesinin %2 %89-85 %84-80 % 80'den az 100 oranında altına düşene kadar altından %90'a kadar HEN-DAY YUMURTA ÜRETİMİ (%) ORTALAMA YUMURTA AĞIRLIĞI (g) KÜMÜLATİF YUMURTA KÜTLESİ (kg) HEN-DAY YUMURTA ÜRETİMİ (%) ORTALAMA YUMURTA AĞIRLIĞI (g) KÜMÜLATİF YUMURTA KÜTLESİ (kg) 0 HAFTA YAŞI Rasyonu üretim yüzdesine göre değiştir ÖNERİLEN BESİN ALIMI 1 Metabolik enerji 2, kcal/kg Metabolik enerji 2, MJ/kg Standardize İdeal Sindirilebilir Amino Asitler / Toplam Amino Asitler 3 Lizin, mg/gün 805 / / / / / 745 Metionin, mg/gün 394 / / / / / 351 Metionin + Sistin, mg/gün 676 / / / / / 629 Treonin, mg/gün 564 / / / / / 560 Triptofan, mg/gün 169 / / / / / 171 Arginin, mg/gün 837 / / / / / 760 İzolösin, mg/gün 628 / / / / / 570 Valin, mg/gün 708 / / / / / 660 Ham protein 4, g/gün Sodyum, mg/gün Klorid, mg/gün Linoleik asit (C18:2 n-6), g/gün Kolin, mg/gün KALSİYUM, FOSFOR VE KİREÇTAŞI PARTİKÜL BÜYÜKLÜKLERİ YAŞA GÖRE DEĞİŞİKLİK GÖSTERİR Haftalar Haftalar Haftalar Haftalar 76+. Haftalar Kalsiyum 5,6, g/gün Fosfor (sindirilebilir) 5,7, mg/gün Kalsiyum Partikül Büyüklüğü (ince:kalın) (sayfa 14'e bakın) 50% : 50% 45% : 55% 40% : 60% 35% : 65% 35% : 65% 1 Ham protein, metionin sistin, yağ, linoleik asit ve / veya enerji yumurta boyutunu optimize etmek için değiştirilebilir. 2 Bu rehberin sonunda ham maddelerin enerji değerlerini gösteren tabloyu bulabilirsiniz. Ham madde matrisine göre rasyon enerji oranının ayarlanması, hedef rasyon konsantrasyonuna ulaşmak için önemlidir. 3 Önerilen toplam aminoasit miktarı sadece mısır ve soya fasulyesi içeren rasyonlar için geçerlidir. Lütfen yemi sindirilebilir amino asitleri dikkate alarak formüle ediniz. 4 Rasyonlar her zaman gerekli aminoasit alımını sağlayacak şekilde formulize edilmelidir. Rasyonda ki ham protein konsantrasyonu, kullanılan ham maddeye göre değişiklik gösterebilir. Ham protein değeri sadece tipik bir tahmini değer gösterir. 5 Kalsiyum ve sindirilebilir fosfor ihtiyaçları sürünün yaşına göre belirlenir.üretim yüksek devam ettiği sürece, rasyon belirlenen süreden daha uzun devam edebilir. Böyle bir durumda, bir sonraki yemleme aşamasında tavsiye edilen kalsiyum ve fosfor konsantrasyonları yükselecektir. 6 Kalsiyum karbonat partikül büyüklüğü yumurtlama döneminde değişiklik gösterir. Kalsiyum karbonat büyüklük şemasına bakabilirsiniz. 7 Diğer fosfor kaynakları kullanıldığında, rasyon minumum tavsiye edilen fosfor miktarını içermelidir. OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL 19

22 Üretim Periyodunda Rasyon Konsantrasyonları (Yem Tüketimi ve Dönemlerine Göre) YEMLEME AŞAMASI ÜRETİM PİK İlk yumurta üretiminden pikin %2 oranında altına düşene kadar 2. DÖNEM Pikin seviyesinin %2 altından %90 a kadar 3. DÖNEM %89 85 BESLENME ÖNERİLEN KONSANTRASYON 1 4. DÖNEM % DÖNEM % 80 den az Metabolik enerji 2, kcal/kg Metabolik enerji 2, MJ/kg YEM TÜKETİMİ (*Tipik Yem Tüketimi) g/tavuk/gün * * * * * Standardize İdeal Sindirilebilir Amino Asitler Lizin, % Metionin, % Metionin + Sistin,% Treonin, % Triptofan, % Arginin, % İzolösin, % Valin, % Toplam Amino Asitler 3 Lizin, % Metionin, % Metionin + Sistin,% Treonin, % Triptofan, % Arginin, % İzolösin, % Valin, % Ham protein 4, % Sodyum, % Klorid, % Linoleik asit (C18:2 n-6), % Yem Tüketimi, g/tavuk/gün KALSİYUM, FOSFOR VE KİREÇTAŞI PARTİKÜL BÜYÜKLÜKLERİ YAŞA GÖRE DEĞİŞİKLİK GÖSTERİR Haftalar Haftalar Haftalar Haftalar 76+. Haftalar Kalsiyum 5,6, % Fosfor (sindirilebilir) 5,7, % Kalsiyum Partikül Büyüklüğü (ince:kalın) 50% : 50% 45% : 55% 40% : 60% 35% : 65% 35% : 65% (sayfa 14'e bakın) 1 Ham protein, metionin sistin, yağ, linoleik asit ve / veya enerji yumurta boyutunu optimize etmek için değiştirilebilir. 2 Bu rehberin sonunda ham maddelerin enerji değerlerini gösteren tabloyu bulabilirsiniz. Ham madde matrisine göre rasyon enerji oranının ayarlanması, hedef rasyon konsantrasyonuna ulaşmak için önemlidir. 3 Önerilen toplam aminoasit miktarı sadece mısır ve soya fasulyesi içeren rasyonlar için geçerlidir. Lütfen yemi sindirilebilir amino asitleri dikkate alarak formüle ediniz. 4 Rasyonlar her zaman gerekli aminoasit alımını sağlayacak şekilde formulize edilmelidir. Rasyonda ki ham protein konsantrasyonu, kullanılan ham maddeye göre değişiklik gösterebilir. Ham protein değeri sadece tipik bir tahmini değer gösterir. 5 Kalsiyum ve mevcut fosfor ihtiyaçları sürünün yaşına göre belirlenir.üretim yüksek devam ettiği sürece, rasyon belirlenen süreden daha uzun devam edebilir. Böyle bir durumda, bir sonraki yemleme aşamasında tavsiye edilen kalsiyum ve fosfor konsantrasyonları yükselecektir. 6 Kalsiyum karbonat partikül büyüklüğü yumurtlama döneminde değişiklik gösterir. Kalsiyum karbonat büyüklük şemasına bakabilirsiniz. 7 Diğer fosfor kaynakları kullanıldığında, rasyon minumum tavsiye edilen fosfor miktarını içermelidir. 20 OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL

23 Aç Bırakmadan Yapılan Tüy Dökümü Önerileri (Tüy dökümü ile ilgili yerel uygulamalara bakınız) Tüy dökümü kararı şunlara bağlı olarak alınır: Öngörülen yem fiyatları Yumurta fiyatı Yumurta büyüklükleri arası fiyat değişiklikleri Yarka maliyeti Çıkma tavuk maliyeti Sürü performansı Aç Bırakmadan Yapılan Tüy Dökümü Hy-Line yumurtacı tavukları dinlendirme sonrasında çok iyi performans verir. Tüy dökümü için önerilen yaş aralığı 65 (erken) ve 75 (geç) hafta yaşlardır. Tüy dökümü bir sürünün yumurtlama oranını, kabuk kalitesini ve albumin miktarını artırır. Tüy dökümü sonrası performans, tüy dökümü öncesi performansa oranla daha düşük olacaktır. Aç Bırakmadan Yapılan Tüy Döküm Programı TÜY DÖKÜM GÜNÜ -7 den -5 e -4 den -1 e AYDIN- LATMA (saat/gün) YEM TİPİ dökümü Tüy rasyonu 5 YEMDE YEM ALIMI 2 DEĞİŞİKLİK 1 (g/tavuk/gün) KÜMES SICAKLIĞI 3 ( C) HY-LINE W-36 TİCARİ YUMURTACILAR YORUMLAR Yumurtlama rasyonu İnce partiküllü CaCO Tam yemleme Kalın partiküllü CaCO çıkararak yerine 3 3 ince partiküllü CaCO 3 ekleyin. ( ortalama İnce partiküllü 2mm çaptan daha küçük). Yumurtlama Yumurtlama CaCO rasyonundaki kalsiyum oranını rasyonu 3, tuz Tam yemleme eklenmemiş (NaCl) DEĞİŞTİRMEYİNİZ Tüy dökümü rasyonu Normal yumurtlama rasyonunda ince ve 12 yada Yumurtlama kalın partiküllü 16 6 rasyonu 7 kalsiyum karbonat CaCO 3 karışımı İnce partiküllü CaCO Yüksek kümes sıcaklığı yem tüketiminin azalmasına yardımcı olur ve canlı ağırlığın 18. hafta hedefine ulaşmasına yardım eder (beyaz yumurtacılar tüy dökümü öncesindeki canlı ağırlıklarının % inden daha fazlasını kaybetmemelidir) Canlı ağırlığı muhafaza ediniz Yumurtlama rasyonu 7 Tam yemleme Yumurta büyüklükleri tüy dökümünden etkilenmeyerek, büyüklüklerini korur ve yumurtlama periyodu başladıktan sonra yükselmeye devam eder. Tavuklar her zaman temiz suya erişebilmelidir. İçme suyundaki yüksek sodyum seviyesi (örneğin 100ppm ya da üstü) aç bırakmadan yapılan tüy dökümüne ters etki yapabilir. En iyi tüy dökümü sonrası yumurta üretimine, en az iki hafta ara verildikten sonra ulaşılabilir. Bu periyoddaki hedef, 18. haftadaki canlı ağırlığa ulaşabilmektir. ( kg). Canl ağırlığı 18. haftadaki seviyeye düşürmek (ortalama %23 azalma) tüy dökümü sonrası en iyi performansı verecektir. Canlı ağırlık kaybı sonrası, günlük yemleme sayısı ya da daha yüksek enerjili bir rasyona geçiş canlı ağırlığı stabil tutacaktır. Tüy dökümü sırasında canlı ağırlıkları yakından izleyiniz. Tartım haftada iki defa aynı kafeslerden, aynı saatlerde yapılmalıdır. Kafes seçimi; kümesin her tarafını içerecek şekilde yapılmalıdır. ( alttan, ortadan,üstten,arkadan gibi) Yem tüketimini kontrol ederek hayvanların yağlanması engellenmelidir. Yem tüketimini artırmak için gerektiğinde kümes sıcaklığını düşürünüz. Yumurtlama rasyonu 7 Tam yemleme Çevre sıcaklığını normale düşürünüz. 1 Tüy dökme programının bütün aşamalarında her metrik ton yeme 0,5 kg kadar probiyotik veya kompleks bir karbonhidrat (örneğin mannan-oligosaccharide; MOS) karıştırınız. 2 Yem tüketimi, kümes sıcaklığına bağlıdır. Sıcaklığın azalması, yem tüketimini artırır. 3 Kümeslerdeki hava kalitesine bağlıdır. Soğuk havalarda önerilen kümes sıcaklıklarına erişilemeyebilir. 4 Aydınlatma süresini 8 saate ayarlayınız. Açık kümeslerde ise doğal gün uzunluğunu esas alınız. Işık yoğunluğunu değiştirmek gerekli değildir. 5 Tüy dökme rasyonları, lifçe zengindir (düşük enerjili) ve ilave sodyum (Na) içermez (yani ilave NaCl veya NaHCO3 içermez). 6 Tavukları yeniden üretime sokabilmek için aydınlatma süresini artırarak tüy dökmeden önceki düzeye (yani 15 veya 16 saat) çıkarınız. Bu artış 1 haftadan biraz fazla (örneğin günde 8 saatten 16 saate) veya iki haftalık sürede (örneğin 8 saatten 12 saate, daha sonra da 12 saatten 16 saate) uygulanabilir. Aydınlatmayı artırdığınız ilk birkaç gün yumurtlamaya hazırlanan hayvanların fazla canlı ağırlık kazanmasını ve yeni dönemde yumurta ağırlığının aşırı artışını önlemek için yem tüketimini izleyiniz ve kontrol ediniz. 7 Hy-Line hattı için tüy dökme sonrası besleme önerilerine göre. OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL 21

24 Tüy Dökme Besleme Önerileri BESLENME ÖNERİLEN BESİN KONSANTRASYONU Metabolik enerji 1, kcal/kg Metabolik enerji 1, MJ/kg Standardize İdeal Sindirilebilir Amino Asitler / Toplam Amino Asitler 2 Lizin, % 0.30 / 0.33 Metionin, % 0.15 / 0.16 Metionin + Sistin,% 0.32 / 0.36 Treonin, % 0.18 / 0.21 Triptofan, % 0.10 / 0.12 Arginin, % 0.38 / 0.41 İzolösin, % 0.18 / 0.20 Valin, % 0.23 / 0.26 Ham protein 3, % 8.50 Kalsiyum 4, % Fosfor (sindirilebilir), % 0.35 Sodyum 5, % 0.03 Klorid, % Bu rehberin sonunda ham maddelerin enerji değerlerini gösteren tabloyu bulabilirsiniz. Ham madde matrisine göre rasyon enerji oranının ayarlanması, hedef rasyon konsantrasyonuna ulaşmak için önemlidir. 2 Önerilen toplam aminoasit miktarı sadece mısır ve soya fasulyesi içeren rasyonlar için geçerlidir. Lütfen yemi sindirilebilir amino asitleri dikkate alarak formüle ediniz. 3 Rasyonlar her zaman gerekli aminoasit alımını sağlayacak şekilde formulize edilmelidir. Rasyonda ki ham protein konsantrasyonu, kullanılan ham maddeye göre değişiklik gösterebilir. Ham protein değeri sadece tipik bir tahmini değer gösterir. 4 İlave edilen kalsiyum karbonatın (kireçtaşı) tane büyüklüğü 2 mm den az olmalıdır. 5 Tüy dökme rasyonundaki sodyum oranı % 0,035 i geçmemelidir. 22 OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL

25 Tüy Dökme Sonrası Besleme Önerileri HEN-DAY YUMURTA ÜRETİMİ (%) ORTALAMA YUMURTA AĞIRLIĞI (g) KÜMÜLATİF YUMURTA KÜTLESİ (kg) HEN-DAY YUMURTA ÜRETİMİ (%) ORTALAMA YUMURTA AĞIRLIĞI (g) HY-LINE W-36 TİCARİ YUMURTACILAR KÜMÜLATİF YUMURTA KÜTLESİ (kg) ERKEN (ortalama 65 Hafta) GEÇ (ortalama 75 Hafta) TÜY DÖKÜMÜ SONRASI HAFTALAR Tüy dökümünden sonra yumurta üretim rasyonunu istenilen yumurta üretim oranı ve ağırlığına göre düzenleyiniz. Tüy dökümü sonrası rasyonlar, aşağıdaki değişiklikler dikkate alınarak bir önceki yumurtacı rasyonuna benzer biçimde hazırlanır: 20 kcal/kg (0.08 MJ/kg) daha az enerji amino asit düzeyleri % 5 azaltılır (yüzde 0,25 daha az ham proteine karşılık gelir) kalsiyum içeriği artırılır (aşağıdaki çizelgeye bakınız) sindirilebilir fosfor içeriği azaltılır (aşağıdaki çizelgelere bakınız) TÜY DÖKÜMÜ SONRASI ÖNERILEN KALSIYUM VE SINDIRILEBILIR FOSFOR IÇERIKLERI Pikin %83'a kadar %83 78 %77 75 % 75'den az Yem Tüketimi, g/tavuk/gün Kalsiyum, % Fosfor (mevcut) 1, % Kalsiyum Partikül Büyüklüğü (ince:kalın) (sayfa 14'e bakın) 35% : 65% 35% : 65% 35% : 65% 35% : 65% *İlave kalsiyum karbonatın (kireçtaşı) % 65 inin parça büyüklüğü 2 mm den az olmalıdır. 1 Diğer fosfor kaynakları kullanıldığında, rasyon minumum tavsiye edilen fosfor miktarını içermelidir. OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL 23

26 Hastalık Kontrolü Yarka veya yumurtacı sürüsü, genetik potansiyeline ancak hastalık riski ortadan kaldırıldığında ulaşabilir. Bölgeler arasında hastalıkların ekonomik önemi değişkendir, fakat her hastalıkta önemli olan hastalığın teşhisi ve kontrolüdür. Temizlik ve Dezenfeksiyon Temizlik ve dezenfeksiyon, dönemler arasındaki hastalık riskini azaltacaktır. Dönemler arasında en az iki hafta zaman bırakın. Tüm yem ve gübre kümes temizliğinden önce uzaklaştırılmış olmalıdır. Fanlar, fan ahtapotları, hava girişleri tamamen temizlenmiş olmalıdır. Yıkama esnasında sıcaklığın arttırılması, organik materyalin temizliğini kolaylaştırır. Kümeslerin basınçlı sıcak suyla yıkanması tavsiye edilir. Köpük ve deterjan kullanımı organik materyalin çözünmesi ve uzaklaştırılması için önerilir. Kümesinizin önce üst kısmını (tavan) sonrasında ise tabanını yıkayınız. Durulama için yüksek basınçlı su kullanınız. Kümesin kuruması için zaman tanıyınız. Tamamen kuruyan kümese, köpük-sprey, dezenfektanlar uygulayarak fumigasyon ile dezenfekte ediniz. Nipel hatlarından basınçlı su alınız. Salmonella ve Salmonella enteritidis izlenmesi amacıyla, kümesten rutin olarak swab alımı önerilmektedir. Hayvan girişi öncesinde, kümesin kurumasına zaman tanıyınız. Biyogüvenlik Biyogüvenlik hastalığı önlemenin en etkili yoludur. İyi bir biyogüvenlik programı hastalığın çiftliğe girmesine olanak tanımaz. Çiftlik içerisine insan ve ekipman girişi sıkı bir şekilde kontrol edilmelidir. Zorunlu girmesi gereken kişiler dışında, çiftliğe ziyaretçi alınmamalıdır. Giriş çıkışlar ziyaretçi defterine kayıt edilmelidir. Tüm personel ve ziyaretçiler merkez alana girmeden önce duş almalıdır. Vertikal Yolla Bulaşan Hastalıklar Tüm personel ve ziyaretçiler için temiz botlar, kıyafetler ve başlıklar sağlanmalıdır. Çiftlik dışarısına dezenfektan içeren ayak havuzları yerleştirilmelidir. Eğer mümkünse aşılama veya gaga kesimi için dışarıdan gelecek ekipleri veya mazemeleri kullanmayınız. İdeal olan, bir işçinin sadece bir kümesten sorumlu olmasıdır. Bir günde ziyaret edilen sürü sayısı sınırlandırılmalıdır. Her zaman gençten daha yaşlıya ve sağlıklıdan hasta sürüye ziyaret planlanmalıdır. Hasta bir sürü ziyaret edildikten sonra, başka hiçbir kümese girilmemelidir. Sarımlar araç ve ekipleri sürekli başka çiftliklerde görev yapan sarım ekipleri dolayısıyla hastalığın kümese girmesi için bir risk yaratır. Çiftlik içerisinde ki tüm hayvanların aynı yaş grubunda olması ve hepsi içeri-hepsi dışarı sistemi uygulanması büyük hayvandan küçük hayvana geçebilecek hastalıkların önüne geçer. Kümesler, yabani kuşlar, böcekler ve rodentlerden korunacak şekilde dizayn edilmiş olmalıdır. Ölü tavuklar hızlı ve uygun bir şekilde toplanmalıdır. KOKSIDIYOZ Rodentler Rodentler bir çok tavuk hastalığının taşıyıcısı ve tekrarlanan konteminasyonların kaynağıdırlar. Aynı zamanda rodentler, kümesten kümese bulaşmanında sorumlularındandır. Çiftlik çevresi rodentlerin saklanabileceği çalılık gibi alanlardan temizlenmelidir. Kümes etrafında ki bir metrelik alana, çakıl taşı dökülmesi rodentlerin kümese yaklaşmasını engelleyecektir. Yem ve yumurtalar kemirgenlerin ulaşamayacağı yerlerde depolanmalıdır. Kemirgen tuzakları kümes boyunca konulmalı ve taze fare zehri içermelidir. Bazı hastalıklar, hastalanmış damızlıklardan yumurta yoluyla geçebilir. Ticari yumurtacılarda hastalığın kontrolü için ilk basamak, hastalıktan ari damızlıklardır. Hy-Line International firmasına ait tüm damızlıklar; Mycoplasma gallisepticum, Mycoplasma synoviae, Salmonella pullorum, Salmonella gallinarum, Salmonella enteritidis, Salmonella typhimurium and lymphoid leukosis hastalıklarından aridir. Ancak sonraki jenerasyonlara dışarıdan hastalık bulaşma riski her zaman vardır. Hastalık bulaşmasının engellenmesi tamamen ticari çiftliklerin sorumluluğu altındadır. Bu parazit kaynaklı hastalık, bağırsaklarda hasara ve ölüme sebep verebilir. Ancak yaygın olarak bu hastalık subklinik enfeksiyon yaratarak yemden yararlanmayı düşürür ve geri dönüşsüz bağırsak hasarına sebep verir. Hedef canlı ağırlığın altında ve bozuk üniformiteli yarka sürüleri tam potansiyeline ulaşamayabilirler.koksidiyoz kontrolü aşağıdaki yollarla yapılır (yerel uygulamalara bakınız): Yarkalarda ionofor veya kimyasal antikoksidiyal ilaçların kullanımı gerekir. Antikoksidiyal ilaç kullanımına alternatif olarak canlı aşı kullanımı tercih edilebilir. Canlı aşı kullanımı çıkım sonrasında kuluçkada; sprey veya çiftlikte suya katılarak yaşam periyodunun ilk günlerinde yapılmalıdır. Böcek ve sinekler taşıyıcı olduğundan, hastalığın kontrol altında tutulması için yok edilmelidirler. Kümeslerin dezenfeksiyon ve temizliği hastalık baskısını düşürür. Tavukların gübre bantlarına ulaşımının engellenmesi gerekmektedir. Koksidiyoz aşılarının tekrar kullanımları için aşı üreticisine başvurunuz. 24 OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL

27 Aşılama Önerileri Aşılama HY-LINE W-36 TİCARİ YUMURTACILAR Bazı hastalıklar o kadar yaygındır ki, bunların eradikasyonu ancak aşı kullanımıyla mümkündür. Genel olarak tüm yumurtacı sürüler, Marek, Newcastle (NDV), infeksiyoz bronşit (IB), infeksiyoz bursal hastalık (Gumboro ya da IBD) Kanatlı ensefalomiyeliti (AE) ve çiçek hastalıklarına karşı aşılanması tavsiye edilir. Tüm bölgeler de tek bir program önerilmez. Tedarikçi firma tarafından sunulan aşı etiketlerindeki talimatlara uyulması önerilir. Sadece onaylanmış aşılar kullanınız. Bölgeniz için en iyi aşılamayı veteriner hekiminize danışınız. TİCARİ YUMURTACILARDA TEMEL AŞILAMA UYGULAMALARI HAFTA YAŞI Marek Hastalığı IBD, Gumboro Tüm ticari yumurtacılar marek hastalığına karşı, kuluçkada aşılanmalıdır. Rispens veya Rispens Vektör aşısı tercih edilmelidir. Vektör SB1 aşısı hastalık baskısının az olduğu bölgelerde tercih edilir. Damızlıktan gelen antikor seviyesine ve sahadaki hastalık baskısına bağlı olarak IBD canlı aşısı;15 18, 21 25, günlerinde uygulanabilir. İçme suyu aşıları tercih edilir. HVT-IBD vektör aşısı kuluçkada uygulanablir. Newcastle Hastalığı, orta hastalık baskısı olan alanlar, velojenik olmayan Newcastle durumları İnaktif aşısı enjekte edilmiş sürülerde 2-3 defa canlı aşı, 4-6 hafta aralıklarla uygulamalıdır. Newcastle Hastalığı, yüksek hastalık baskısı, velojenik Newcastle suşu mevcutsa İnaktif aşı uygulamaları ve göz damlası yoluyla canlı aşı uygulamaları bu tarz yüksek hastalık baskısı olan alanlarda iyi bir koruma sağlayacaktır. Yüksek bir bağışıklık oluşumu için canlı aşıların üretim periyodu içerisinde her günlük aralarda tekrarlanması önerilir. Infeksiyoz Bronşit Kanatlı ensefalomiyeliti Tavuk Çiçeği HAFTA YAŞI Canlı kuluçka aşıları, deri altı yoluyla verilir Canlı aşılar; içme suyuna karıştırılarak, sprey yoluyla veya göze damla yoluyla verilir Newcastle-bronşit kombinasyon aşılarını kullanınız. Birden çok IB serotipine karşı çapraz koruma sağlanması amacıyla 2-3 canlı aşı kullanılabilir. ( ancak bölgedeki virüs serotipleri belirlendiyse) Son canlı aşılama sprey yoluyla uygulanmalıdır. Yüksek bir bağışıklık oluşumu için canlı aşıların üretim periyodu içerisinde her günlük aralarda tekrarlanması önerilir. Yumurta üretimindeki düşüşleri engellemek için 6 ve 15. haftalar arasında bir kez verilmelidir. Bu aşı içme suyu yoluyla verilir ve genellikle kanat zarı yoluyla verilen tavuk çiçeği aşısıyla kombine edilebilir. 1 veya 2 aşılama 6 haftalıktan daha küçük yaşlardaki aşılama, yüksek attenüye edilmiş tavuk çiçeği aşısı veya güvercin çiçeği aşısı kullanılabilir. Güvercin çiçeği aşısının, tavuk çiçeği aşısıyla kullanılması daha iyi bir çapraz koruma sağlayacaktır. Çoğu salgın kötü aşılama tekniği sebebiyle ortaya çıkar. Canlı aşılar kanat zarına uygulama yoluyla verilir İnaktif aşılar, kas içi veya deri altı yolla enjekte edilir OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL 25

28 Aşılama Önerileri (devamı) TİCARİ YUMURTACILARDA OPSİYONEL AŞILAMA UYGULAMALARI Bu hastalıklar eğer bölgenizde varsa aşılarını kullanınız. Tederikçi firma tarafından sunulan aşı etiketlerindeki talimatlara uyulması önerilir.sadece onaylanmış aşılar kullanınız. Bölgeniz için en iyi aşılamayı veteriner hekiminize danışınız. HAFTA YAŞI Infeksiyöz Koriza Tavuk Kolerası 4 hafta arayla 2 aşılama Lokal izolatlardan elde edilen otojen bakteriler ara sıra kullanılabilir. 4 hafta arayla 2 aşılama Lokal izolatlardan elde edilen otojen bakteriler ara sıra kullanılabilir. M-9 veya PM-1 gibi canlı kolera aşıları kullanılabilir. Infeksiyoz laringotraheitis 2 aşılama Göze damla yoluyla verilmesi önerilir Diğer solunum yolu hastalıklarının aşılarıyla 7 gün arayla uygulanmalıdır Çoğu ILT salgını, ILT aşısının uygulanmamasından dolayı yayılmıştır ILT-HVT vektör aşısı, kuluçkada kullanım için uygundur ILT-çiçek vektör aşısı kullanılabilir Egg drop syndrome (EDS) 1 aşılama çok etkilidir Kanatlı pneuomovirüsü (SHS) Mycoplasma gallisepticum, canlı aşıları Mycoplasma gallisepticum, inaktif bakteri aşıları Salmonella İnaktif ve canlı aşılar kullanılabilir İnaktif aşılarla, canlı aşıların kombine şekilde kullanılması en etkili metottur. Canlı aşılar vasıtasıyla MG enfeksiyonunun yaratabileceği ekonomik kayıplar engellenebilir TS-11 6/85 ve F suşu aşıları kullanılmaktadır Daha güçlü bir koruma için F-suşu aşılarını kullanınız İnaktif MG bakteri aşıları kullanılmaktadır Genellikle MG bakteri aşıları, Newcastle ve bronşit aşılarıyla kombine edilir Salmonella aşıları iç organlardaki ve bağırsaklardaki kolonizasyonu azaltarak, bağırsaktan etrafa saçılımı önler Modifiye Salmonella typhimurium veya Salmonella enteritidis suşlarına ait, 2 veya 3 canlı aşının inaktif aşı sonrası uygulanması en iyi korumayı sağlayacaktır. Canlı aşılar aynı serogruptaki suşlara karşı iyi bir koruma sağlarken, farklı serotiplerdeki suşlara karşıda değişken bir koruma sağlar. İnaktif bakteri aşıları belli bir suş için hedeflenen korumayı sağlayabilir HAFTA YAŞI Canlı kuluçka aşıları, deri altı yoluyla verilir Canlı aşılar; içme suyuna karıştırılarak, sprey yoluyla veya göze damla yoluyla verilir Canlı aşılar kanat zarına uygulama yoluyla verilir İnaktif aşılar, kas içi veya deri altı yolla enjekte edilir 26 OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL

29 Aşılama Önerileri (devamı) REKOMBİNANT HVT AŞILARI HY-LINE W-36 TİCARİ YUMURTACILAR Aşılamada rekombinant vektör teknolojisini kuluçkada uygulanmasının, sahada uygulanacak canlı aşıya hiçbir yan etkisi olmaz. En iyi marek hastalığı koruması için, Rispens suşu kullanılmış rekombinant HVT aşısı kullanın. DİKKAT:HVT-vektör aşılarla birlikte başka bir HVT aşı kullanmayınız. HAFTA YAŞI IBD, Gumboro, HVT vektör (vhvt IBD) HVT virüsünün belirli bir bölgesine IBD koruyucu geni (VP2) nin eklenmesiyle oluşturulur Sahada yapılacak IBD aşılarını ortadan kaldırır Maternal antikorlar ile etkileşime girmez Newcastle, HVT vektor (vhvt NDV) NDV koruyucu genlerin ( fizyon proteini ve neurominidaz) HVT virüsüne eklenmesiyle oluşturulur. Sahada yapılacak canlı aşılama sayısını düşürür İnaktif aşılama en iyi ve uzun koruma için hala gereklidir. Laryngotracheitis, HVT vektor (vhvt ILT) ILT koruyucu genlerin HVT virüsüne eklenmesiyle oluşturulur. Saha baskısına bağlı olarak canı aşı kullanımını azaltır Kuş gribi (Avian influenza), HVT vektör (vhvt H5) Avian influenza H5 koruyucu genlerin HVT virüsünün eklenmesiyle oluşturulur Ekstra aşılama olmadan herhangi bir H5 influenza virüsüne karşı koruma sağlar. Hastalığın endemik olduğu bölgelerde influenza aşısının kullanımı yasaklanmıştır Koruyucu bağışıklık süresi belirsizdir HAFTA YAŞI Canlı kuluçka aşıları, deri altı yoluyla verilir Canlı aşılar; içme suyuna karıştırılarak, sprey yoluyla veya göze damla yoluyla verilir Canlı aşılar kanat zarına uygulama yoluyla verilir İnaktif aşılar, kas içi veya deri altı yolla enjekte edilir OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL 27

30 Performans Tablosu YAŞ (hafta) HEN-DAY % Yumurta Verimi HEN-DAY YUMURTA Kümülatif HEN-HOUSED YUMURTA Kümülatif ÖLÜM ORANI Kümülatif (%) CANLI AĞIRLIK (kg) YEM TÜKETİMİ (g / tavuk / gün) HEN- HOUSED YUMURTA KÜTLESİ Kümülatif (kg) ORTALAMA YUMURTA AĞIRLIĞI * (g / yumurta) OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL

31 Performans Tablosu (devamı) YAŞ (hafta) HEN-DAY % Yumurta Verimi HEN-DAY YUMURTA Kümülatif HEN-HOUSED YUMURTA Kümülatif ÖLÜM ORANI Kümülatif (%) CANLI AĞIRLIK (kg) HY-LINE W-36 TİCARİ YUMURTACILAR YEM TÜKETİMİ (g / tavuk / gün) HEN- HOUSED YUMURTA KÜTLESİ Kümülatif (kg) ORTALAMA YUMURTA AĞIRLIĞI * (g / yumurta) * 40 haftalık yaş sonrası yumurta büyüklüklüğünü sınırlandırmak amacıyla, rasyondaki protein oranı izlenmelidir. OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL 29

32 Performans Grafiği CANLI AĞIRLIK (g) HEN-DAY YUMURTA ÜRETİMİ (%) ORTALAMA YUMURTA AĞIRLIĞI (g) CANLI AĞIRLIK (g) ÖLÜM ORANI (%) HAFTA YAŞI HEN-DAY YUMURTA ÜRETİMİ (%) ÖLÜM ORANI (%) ORTALAMA YUMURTA AĞIRLIĞI (g) 30 OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL

33 Tüy Dökümü Sonrası Performans Tablosu TÜY DÖKÜMÜ SONRASI HAFTALAR HEN DAY % HEN DAY YUMURTA Kümülatif HEN HOUSED YUMURTA ÖLÜM ORANI (%) CANLI AĞIRLIK (kg) HY-LINE W-36 TİCARİ YUMURTACILAR YEM TÜKETİMİ (g / tavuk / gün) HEN HOUSED YUMURTA KÜTLESİ Kümülatif (kg) ORTALAMA YUMURTA AĞIRLIĞI * (g / yumurta) Erken Geç Erken Geç Erken Geç Erken Geç Erken Geç Erken Geç Erken Geç Erken Geç Erken: Tüy dökümü programı yaklaşık 65 haftalık yaşta başlar Geç: Tüy dökümü programı yaklaşık 75 haftalık yaşta başlar OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL 31

34 Tüy Dökümü Sonrası Performans Grafiği CANLI AĞIRLIK (g) HEN-DAY YUMURTA ÜRETİMİ (%) ORTALAMA YUMURTA AĞIRLIĞI (g) CANLI AĞIRLIK (g) ERKEN (ortalama 65 Hafta) GEÇ (ortalama 75 Hafta) ÖLÜM ORANI (%) TÜY DÖKÜMÜ SONRASI HAFTALAR HEN-DAY YUMURTA ÜRETİMİ (%) ÖLÜM ORANI (%) ORTALAMA YUMURTA AĞIRLIĞI (g) 32 OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL

35 Yumurta Standartları ve Yumurta Büyüklüğü Dağılımı HAFTA YAŞI YUMURTA KALİTESİ HAUGH BİRİMİ % KATI MADDE KIRILMA DİRENCİ KABUK RENGİ SKORLARI HAFTA YAŞI YUMURTA BÜYÜKLÜĞÜ DAĞILIMI - A.B STANDARTLARI ORTALAMA YUMURTA % EXTRA % % AĞIRLIĞI LARGE LARGE MEDIUM (g) 73 g Fazla g g % SMALL g W-36 normal olarak üniform beyaz renkli yumurtalar verir (05-10). İlk haftalardaki yumurtalar tipik olarak daha koyudur. (10-20) OCAK 2015 HY-LINE INTERNATIONAL 33