Beratungsstellen für Behinderte BL Beratungsstelle für Behinderte, Wiedenhubstrasse 57, 4410 Liestal Tel

Transkript

1 Beratungsstellen für Behinderte BL Beratungsstelle für Behinderte, Wiedenhubstrasse 57, 4410 Liestal Tel Beratungsstelle für Behinderte, Bahnhofstrasse 30, 4242 Laufen Tel Veliler icin bilgi brosürü Okul cikisi ne yapilmasi gerek? Emekli-malul sigortasi (IV) ve vekilli önlemler olgunlar icin Cocugunuzun okulu bitirmesine az kaldi. Olgunlasmakla, 18 yasina girmekle, emekli sigorta, yani IV un desgtegi degisiyor. Ayni anda cocugunuz ergin oluyor. Bu brosürle size okuldan sonraki yollari, emekli sigortanin IV un destegini ve vekilli önlemleri olgunlukta bilgi vererek göstermek ve sizin hangi adimlari atmaniz gerektigini anlatmak istiyoruz.

2 Icerik sayfa 1. Okuldan cikis 3 a) Emekli-malul sigortanin, IV un meslegi önlemleri b) Isler, verile bilen görevler 2. Emekli-malul sigorta, IV un destekleri 4 - Emekli sigorta (IV-Rente) - caresizlik ödence (Hilflosenentschädigung HE) - Tamamlama destekler (Ergänzungsleistungen EL) 3. Erginlik / vekilli önlemleri 5-6 a) destekleme b) vekillik / veli özenin devami c) Önemli bilgiler Önemli adresler 7 Beratungsstellen für Behinderte BL in sunulari 8 türkisch / türkce Beratungsstellen für Behinderte BL, 4410 Liestal sayfa 2

3 1. Okuldan cikis Okuldan ciktiktan sonra 2 secenek var: a. Emekli-malul sigortanin, IV un mesleyi önlemler Görevli olan IV un-meslek danismanligi; meslek yapa bilinecek is yeri secmekte ve bulmakta görevli. Meslek yaparken gencelere günlük emekli parasi veriliyor (IV-Taggeld). Meslek bittikten sonra günlük verilen para emeklilik parasina ceviriliyor. Emeklilik icin kendisi yada kanunen yerine gecen vekil yazili olarak IV a basvurmasi lazim. b. Is, görevler Okuldan sonra görev yada is veren noktalara girmek kararsa, görevli olan Beratungsstelle für Behinderte der Stiftung Mosaik bulmakta yardimci olacaktir. Gencler 18 yasina girer girmez emekli magisi aliyor. Emeklilik magisi icin veliler yazili olarak IV a emeklilik basvurusunu yapmalari lazim. Günlük calisma is yerleri Günlük calisma yerleri is yeri olarak, ama kalmak, yasamak icin degildir, yani aksamlari ve hafta sonlari genc olgunlar evde olacaktir. Görev ve is bütünlesmis yurtlar Görev ve is bütüsnlesmis yurtlarda engelliler ayni yerde hem calisip hem kaliyorlar. Hafta sonlari ve tatillerde danisip ve anlasilirsa evde, ailerlerle yada yakinlarla gecire bilirler. Her iki secenek ( mesleyi önlemler ve görevler/ isler ) genc olgunlarin yeteneklerine ve genclerin sartlarina bakarak, hangisi söz konusu ola bilir diye karar verilir. Beratungsstellen für Behinderte BL, 4410 Liestal sayfa 3

4 2. Emekli-malul sigortanin IV un destekleri Emekli-malul sigortasi (IV-Rente) Olgunlarin 18 inci dogum gününden 3 ve 6 ay arasi öncesinden emeklilik icin basvuru kendilerinden taraf yada kanuni vekillerden taraf basvurulmasi lazim. Cocugunuz 18 inci dogum gününden sonrasina kadar okula devam etse bile. Basvuru olan form: Anmeldung für Erwachsene: Berufliche Integration/Rente IV-Stelle (noktasi) Baselland a yollanmasi lazim. Emekli-malul sigortasi sürekli, yani is yerinde birsey degisene kadar ödeniyor. Caresizlik ödence (Hilflosenentschädigung HE) Sartlar: Günlük yasaminda ücüncü kisinin yardimi olursa. Caresizlik ödence (HE) üc dereceye bölünüyor (hafif, orta, agir). Caresizlik ödence aylik ödeniyor. Basvurusu IV-formu Anmeldung und Fragebogen für eine Hilflosenentschädigung basvurandan yada vekillerden taraf yapilir. Caresizlik ödence süresiz veriliyor, yada saglikta degisiklik olana kadar. Tamamlama destekler (Ergänzungsleistungen EL) Mali durumu mütevazi olan emekli-malul sigortasi alana veya IV-günlük magasi 6 ayi gecerse tamamlama destekler veriliyor. Tamamlama destegi almak icin form Anmeldung für Ergänzungsleistungen basvurandan yada vekillerden taraf belediyenin AHV bölümüne basvurulmasi lazim. Beratungsstellen für Behinderte BL, 4410 Liestal sayfa 4

5 3. Ergenlik / vekilli önlemler 18 yasina girmekle gencler ergenlige ulasiyor. Ergen olan kisi hem administratif ve para islemlerini kendisi yapamiyorsa, kanunen bir vekilin olmasi söz konusu ola bilir. Cesitli yollar var; engelli kisilerde genelde altakiler yapilir: a. Müsavirlik Müsavirlik vekilligin en hafif önlemi. Müsavir olarak hem veliler, hemde ücüncü kisiler söz konusu ola bilir. Müsavirin görevleri kisisel temsil ve engelli kisinin ilgisini temsil etmek, hemde administratif islerde ( form doldurmak, muhasebe ve benzerleridir). b. Vekillik / veli özenin devami Bu önlem engelli kisiyi kisitlar ve o yüzden en agir yoldur. Hacir edilen kisiler medeni haklari kullanma yetenegi kaybediyorlar. Vekil, yahut veliler hacir edilen kisinin bütün administratif ve para muhasebesine bakiyor. Her türlü vekilli önlem icin belediyenin vekil makamina basvurulmasi lazim. Basvuru velilerden taraf ( en iyisi cocugun 18 yasina girmeden) yapilmasi lazim. Size basvuruyu yazmakta yardimci olmak isteriz. Hangi önlemin en uygunu oldugunu vekil makami karar verecektir. Beratungsstellen für Behinderte BL, 4410 Liestal sayfa 5

6 c. Önemli bilgiler Vekiller kanunu ve onunla ilgili olan davalar komplikedir. Veliler genelde kuskulu oluyor, cünkü cevrede olan bir cok kisiden tecrübe aliyorlar. - Ne zaman hangi önlem uygun olani? - Vekilli bir önlem alinmasi lazimmi ki? Genel olarak kanunen kisisel ve mali (mali isleri, anlasmalar yapmak, kontratlar imzalamak) konularda kendisi ilgilenemiyen kisilerin bir vekili olmaktatir. Pratikte vekillik makamdan taraf yapilmaz, veliler basvurmalari lazim. Dilekce olmadigi sürece ergenlik engelli kiside kaliyor. Vekilli önlem icin basvuru yapilip yapilmadigina veliler karar verir. Bir cok durumda vekilli önlem alinmiyor. Veliler olgun engelli cocuklarinin mali isleriyle sorunsuz ilgileniyorlar. Hangi önlem gerekli ve uygun oldugu duruma bagli. Vekiller makamin görevi hangi önlemin gerektigini arastirmak ve göstermektir. Cogu zaman vekil basvurusu ücüncü yerlerle kontaga girildigi zaman yapiliyor. Örnegin postane, banka, sigorta yada cesitli makamlar engelli kisinin vekaleti olmadan velilerin imzalarini kabul etmiyorlar artik. Daha önce söylenenlerden dolayida, size vekil basvuruyla ilgilenmenizi, cesitli yerlerle, postane, banka, sigorta ve makamlarla zorluk yasamamaniz icin tafsiye de bulunuyoruz. Beratungsstellen für Behinderte BL, 4410 Liestal sayfa 6

7 Önemli adresler Vormundschaftsbehörde ( Belediye vekil makami ) (belediye de sorulur) Kantonales Vormundschaftsamt Schlossstrasse Pratteln Tel Sozialversicherungsanstalt Baselland IV-Stelle Baselland Hauptstrasse Binningen Tel Sosyalsigortanin websitesinde basvuru formlari ve önemli bilgiler bula bilirsiniz. Beratungsstellen für Behinderte BL, 4410 Liestal sayfa 7

8 Engelliler danisma noktasi BL in sunulari Beratungsstellen für Behinderte BL, Liestal da ve Laufen de sizin icin vardir! Beratungsstellen für Behinderte BL in sunulari bunlardir: Kisisel sorunlar da, hem hastalik hemde engellilikte danisma ve destek noktasi. Sosyalsigorta da alina bilinecek, özellikle engellik-malul sigortasinda destek ve basvuru yardimlari. Egitim ve meslek yollarinda bilgi verilir. Is yerleri, yurtlar secmekte danisma ve destektir. Bakim icin kullanila bilen sunulari organize etmek. Engellikten olusan mali zorluklarda hem destek olunur hemde destek almak icin yardim edilir. Engelli kisilere destek olan aletlerde ve ev projelerde secmekte ve planlamakta ve ödemesinde destek olunur. Bos zaman (tatil), dinlenme ve hafifletme yollarini gösterir. Bizi arayin! Beratungsstelle für Behinderte BL, Wiedenhubstrasse 57, 4410 Liestal, Tel , Beratungsstelle für Behinderte BL, Bahnhofstrasse 30, 4242 Laufen, Tel , Beratungsstellen für Behinderte BL, 4410 Liestal sayfa 8