PİYASALARI NELER BEKL YOR? EKOV TR N SORDU EKONOM STLER CEVAPLANDIRDI... Uzmanların 2014 tahmini DOSYA / 2014 TE PİYASALAR

Transkript

1 Uzmanların 2014 tahmini Faiz : 8,5-11 % USDTRY : 2,05-2,15 EURTRY : 2,82-2,95 Büyüme : 3,2 % Cari açık : 47 Milyar USD Enflasyon : 8,5 % İşsizlik : 9,7 % Dr. Veyis FERTEKLİGİL T-Bank Başekonomisti Tuğba ÖZAY İntegral Menkul Değerler Analisti Serdar ŞENOL Abank Ekonomisti Yeliz KARABULUT ALB Menkul Değerler Araştırma Müdürü TE PİYASALARI NELER BEKL YOR? Köksal BAYRAMOĞLU haber@ekovitrin.com EKOV TR N SORDU EKONOM STLER CEVAPLANDIRDI... Küresel ekonomik krizin etkileri 2013 te de kendisini hissettirdi. Başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere tüm gelişmiş ülkeler bir çıkış yolu arıyor, ancak tam anlamıyla çözüm bulunabilmiş değil. Özellikle ABD Merkez Bankası FED in tahvil alımında azaltma kararı alması başta gelişmekte olan ülkeler olmak üzere diğer ülkeleri etkileyecek gibi görünüyor. Peki piyasalar açısından 2014 nasıl bir yıl olacak? Altın, avro, dolar ve borsa nasıl bir seyir izleyecek? Piyasa uzmanları yatırımcılara ne öneriyor? Türkiye yi 2014 yılında neler bekliyor? 33

2 TL DEKİ DEĞER KAYBI 2014 TE DE SÜREBİLİR ABD de FED in 2014 ün ilk çeyreğinde tahvil alım programını azaltması ve parasal gevşemeyi yavaş yavaş sona erdirmesi bekleniyor. Faiz artırım süreci ise 2015 ve sonrasında olacak. Bu kararlarla birlikte özellikle şimdiye kadar ucuz dolar fonlarından ve artan risk iştahından yararlanmış olan gelişmekte olan ülkeler olumsuz etkilenecek. Para piyasalarının geleceği ile ilgili Ekovitrin in sorularını yanıtlayan T-Bank Başekonomisti Veyis Fertekligil, Türkiye ve dünya ekonomisi ile ilgili çok önemli değerlendirmelerde bulundu. Merkez Bankası nın mevcut para politikalarının yeniden gözden geçirmesi gerektiğini söyleyen Fertekligil, 2014 te Merkez Bankası nın para politikalarını ciddi biçimde değiştirmesi ve fiyat istikrarını hedefleyen güçlü bir politika uygulaması şart şeklinde açıklamalarda bulundu. Türkiye, ilk üç çeyrekte sırasıyla yüzde 3, yüzde 4,5 ve yüzde 4,4 büyüdü. Bu rakamları nasıl buluyorsunuz? Türkiye ekonomisi geçen yılki yavaş büyümeden sonra bu sene biraz daha hızlı büyüyor. Üçüncü çeyrekte beklentilerin üstünde bir büyüme oldu. Son çeyrekte ise öncü göstergeler büyüme hızının biraz daha düşük olacağını gösteriyor ün tümünde ise ekonomik büyümenin yüzde 4 e yakın bir oranda gerçekleşeceğini tahmin ediyorum. 34 Türk Lirası nın 2013 ün ikinci yarısından bu yana değer kaybettiğini belirten T-Bank Başekonomisti Dr. Veyis Fertekligil, FED den yapılan açıklamalarla Türkiye deki siyasi ve sosyal çalkantıların bu değer kaybında etkili olduğu görüşünde. Fertekligil, TL deki değer kaybının 2014 te de sürebileceğini öngörüyor. BÜYÜME SAĞLIKSIZ BİR YAPIDA Büyümeyi destekleyen unsurlar neler oldu? Büyümenin kompozisyonuna baktığımızda daha çok iç talep ve tüketim kaynaklı bir büyüme olduğunu ve net ihracatın katkısının negatif olduğu görülüyor. Kamu yatırımları olağanüstü artış gösterirken, özel sektör yatırımlarının ise son çeyrek dışında gerilediği göze çarpıyor. Stoklarda da artış var. Yani büyüme bu yıl oldukça sağlıksız bir yapıda. Sektörel bazda bakıldığında ise tüm sektörlerdeki büyüme geçen yıla göre hızlanmış durumda. Özellikle inşaat sektörünün olumlu katkısını görüyoruz. ABD ve Avrupa da yaşanan ekonomik kriz bugün hangi seviyede? ABD ekonomisindeki toparlanmanın Avrupa ya göre daha hızlı olduğunu görüyoruz. Özellikle son büyüme ve işsizlik verileri oldukça olumlu. Euro Bölgesi ülkelerinde ise 2013 yılı hala durgunluğun sürdüğü bir yıl oldu te ABD de büyüme hızlanırken, Euro Bölgesi ülkelerinde durgunluğun sona erdiği ve pozitif büyümenin görüldüğü bir yıl olacak. TL NİN DEĞER KAYBI ÜRETİCİYE REKABET AVANTAJI SAĞLAYABİLİR Türkiye ihracata dayalı bir ülke. Avrupa daki krizin azalması ile Türk ekonomisi ihracatla büyümeyi hızlandırabilir mi? Avrupa da büyümenin başlamasının tabii ki Türkiye nin ihracatı açısından olumlu etkileri olacaktır. Bu arada TL nin değer kaybı da Türk mallarının daha rekabetçi olmasını sağlayabilir. Ancak AB deki büyümenin çok sınırlı olacağını da hesaba katmak gerekir. Avrupa da büyümenin 2015 yılında biraz daha toparlanması beklenebilir. TL nin diğer para birimleri karşısındaki değerini nasıl buluyorsunuz? Merkez Bankası nın TL nin değerinin artabileceği yönündeki açıklamaları için neler söylemek istersiniz? Türk Lirası, 2013 ün ikinci yarısında önemli değer kaybına uğradı. YAŞANAN KRİZLERDEN DERSLER ÇIKARILMALI Dünyadaki ekonomik eksen hızla değişiyor. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Dünya ülkeleri ne yapmalı, nasıl hareket etmeliler? Burada ne kastedildiğine bağlı. Ben yine ABD ve Avrupa nın ekonomik bakımdan dünyayı etkileyen iki önemli güç olacağını ve önümüzdeki yıllarda da bunun süreceğini düşünüyorum. Kriz yıllarında büyümenin ağırlığının BRIC ülkeleri ve gelişmekte olan ülkelere doğru kaydığı doğru ama bu durum tekrar değişmeye başladı. Çin dışında BRIC ülkelerinde ciddi büyüme sorunları baş gösterdi. Öte yandan Çin ekonomisinde büyüme hızlı bir şekilde devam ederken, Japonya nın durgunluktan çıktığını görüyoruz. Güney Kore dışında diğer Uzak Doğu ülkeleri ise dünya ekonomisinde önemli bir güç alanı oluşturuyor. Latin Amerika daki ekonomik durum TL nin değer kazanması iyimser bir öngörü Bunda yukarıda az önce söz ettiğimiz FED tarafından verilen sinyallerin ve ülkedeki siyasi ve sosyal çalkantıların da etkisi oldu. Maalesef Merkez Bankası nın TL nin değerinin artabileceği yönündeki açıklamalarını oldukça iyimser buluyorum ve gerçekçi olmadığını düşünüyorum. da sorunlu. Tüm zenginliklerine rağmen Ortadoğu ülkelerinde çok önemli siyasi ve ekonomik sorunlar var, Afrika ise potansiyeli olmasına rağmen hala çok yoksul. Bu nedenle, dünya ülkelerinin yaşanan krizden ders alıp bundan sonra daha dengeli ve güçlü büyümek için ekonomik, mali ve sosyal alanda yeni reformalar yapması gerektiğini düşünüyorum. FED KARARLARI Amerika Merkez Bankası FED, verdiği kararlarla dünya ekonomilerine bir anlamda yön veriyor? Son FED kararları sonrasında gelişmekte olan ülkeleri neler bekliyor? ABD de FED in en geç 2014 ün ilk çeyreğinde tahvil alım programını azaltması ve parasal gevşemeyi yavaş yavaş sona erdirmesi bekleniyor. Faiz artırım süreci ise 2015 ve sonrasında olacak. Bu kararlarla birlikte özellikle şimdiye kadar ucuz dolar fonlarından ve artan risk iştahından yararlanmış olan gelişmekte olan ülkeler olumsuz etkilenecek. Zaten bu etkiler 2013 ün ikinci yarısından itibaren hissedilmeye başlandı. Özellikle Türkiye gibi cari açığı ve dış borcu yüksek olan ülkelerin olumsuz etkilenmesini bekliyoruz. 35

3 Borsa İstanbul un 2013 performansı Borsa İstanbul un performansı tüm diğer gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi 2013 te iyi olmadı. ABD Merkez Bankası FED in açıklama ve politikaları, Türkiye ekonomisindeki kırılganlıklar ve siyasi çalkantılar da borsayı olumsuz etkiledi. MB, 2014 TE FİYAT İSTİKRARINI DESTEKLEMELİ Reel olarak bakarsanız ve enflasyon oranını hesaba katarsanız faiz oranlarının ancak son aylarda biraz daha yüksek olduğunu görürsünüz. 36 Merkez Bankası nın para politikasını nasıl değerlendiriyorsunuz? 2013 performansını nasıl buldunuz? 2014 te Merkez Bankası nasıl bir yol izlemeli? 2013 te Merkez Bankası nın para politikasını pek başarılı bulduğumu söyleyemem. Enflasyon konusunda bankanın ciddi ve somut bir mücadele verdiği söylenemez. Bu yılki yüzde 7.5 civarında gelecek olan enflasyon bunun bir kanıtı olacak. Bununla bağlantılı olarak yapılan birçok açıklamaya rağmen TL deki yüksek değer kaybı durdurulamadı. Burada en büyük etken Merkez Bankası nın faiz artırımı konusunda yaşadığı çekingenlik ve izlediği çok yönlü hedefleri gözeten karmaşık para politikası. Bu politikanın piyasaları tatmin etmekten uzak olduğunu belirtmek isterim te Merkez Bankası nın para politikalarını ciddi biçimde değiştirmesi ve fiyat istikrarını hedefleyen güçlü bir politika uygulaması şart. FAİZ POLİTİKASI YILIN İKİNCİ YARISI DEĞİŞTİ Türkiye de faizler hala yüksek. Neden düşmüyor? Türkiye de mevcut durumda faizlerin çok yüksek olmadığını düşünüyorum. Reel olarak bakarsanız ve enflasyon oranını hesaba katarsanız faiz oranlarının ancak son aylarda biraz daha yüksek olduğunu görürsünüz ün ilk yarısında ise Türkiye de Merkez Bankası nın katkılarıyla negatif bir faiz politikası vardı. Bu durum çeşitli iç ve dış olaylarla yılın ikinci yarısında değişti. Türkiye de ekonomik kırılganlıklar sürdükçe, enflasyon yüzde 8 ler civarında seyrettikçe faizlerin düşmesini beklemek gerçekçi değil. Faiz ekonomik ve finansal sistemin gerekliliklerinden çıkan bir sonuçtur te ise tüm etkenler faizlerin yüksek kalabileceğini gösteriyor. Ayrıca tasarrufları teşvik etmek isteyen bir ülkede negatif faiz politikasının çok tutarlı olmadığını düşünüyorum. Bu nedenle faizleri gerçekçi biçimde düşürebilmek için öncelikle enflasyonun yüzde 5 lerin altına geriletecek bir para politikasının ciddi şekilde uygulanması ve bundan kararlı olunması gerekir. Şu an Türkiye de enflasyon diğer gelişmekte olan ülkelerle karşılaştırıldığında bile yüksek kalıyor ve son yıllarda enflasyon konusunda başarılı olduğumuz söylenemez. FERTEKLİGİL, 2014 ÜN FOTOĞRAFINI ÇEKTİ Ciddi yapısal reformların yapılmamasıyla birlikte cari açık yüksek kalmaya devam edecek. Ekonominin en başarılı göstergesi bütçe açığının düşüklüğü; bunda da gelecek yıl seçim yılı olması nedeniyle artış yaşanması olası konusunda çok iyimser değilim. Seçim yılı olması ve küresel tarafta ABD Merkez Bankası FED in parasal genişlemeyi tersine çevirmeye başlamasıyla Türk ekonomisi olumsuz etkilenebilir. Türkiye gibi yüksek cari açığı olan bir ülkede açığın finansmanı zorlaşabilir. O nedenle 2013 te yüzde 4 e yaklaşan büyümenin 2014 te bu oranı bulması bile zor olabilir. İşsizlik oranı da yüzde 10 lar civarında devam edebilir. Bu çerçevede ve mevcut para politikalarıyla enflasyon ve cari açıkta düşüş olması da zor olacak. Ciddi yapısal reformların yapılmamasıyla birlikte cari açık yüksek kalmaya devam edecek. Ekonominin en başarılı göstergesi bütçe açığının düşüklüğü; bunda da gelecek yıl seçim yılı olması nedeniyle artış yaşanması olası. UZMANINDAN YATIRIMCILARA TAVSİYELER Borsa, döviz ve altın için öngörüleriniz nelerdir? 2014 te borsa hem uluslararası konjonktür, hem de seçim yılı olması nedeniyle yine çok dalgalı olacak gibi görünüyor. Borsadan anlamayan ve profesyonel yardım almayan küçük yatırımcılar için uygun bir alternatif değil bence. Türk Lirası ndaki değer kaybı 2014 te de sürebilir. Altında ise FED kararları ve ABD dolarında olası güçlenmeyle birlikte düşüş devam edebilir. Yatırımcıların 2014 te de dikkatli olmasını ve panik davranışlardan kaçınması gerektiğini düşünüyorum. 37

4 38 ALTINDAKİ DÜŞÜŞ DEVAM EDECEK İntegral Menkul Değerler Analisti Tuğba Özay, Amerikan Merkez Bankası FED in tahvil alımlarını azaltmasının ardından altındaki düşüşün devam edeceğini söylüyor. Özay, yatırımcılara Altın almak için biraz daha bekleyin diyor. Amerikan Merkez Bankası FED in geçtiğimiz aralık ayında tahvil alımlarında azaltma kararı Türkiye nin de içinde bulunduğu gelişmekte olan ülkeleri etkilemiş gözüküyor. Para piyasaları başta olmak üzere borsadaki değerlendirmeleriyle yatırımcılara yol gösteren ve öne çıkan isimlerden biri olan İntegral Menkul Değerler Analisti Tuğba Özay, önemli açıklamalarda bulundu. İşte Özay ın 2014 yılı için ekonomideki öngörüleri Mali sektörün 2013 performansını nasıl buluyorsunuz? 2013, Türk ekonomisi açısından nasıl tamamlanacak? 2013 yılı içerisinde gündemi en meşgul eden konu, hiç şüphesiz mayıs ayı itibari ile Amerikan Merkez Bankası FED Başkanı Ben Bernanke nin tahvil alım programını 2013 sonu itibari ile azaltıp 2014 yılında bitireceklerine yönelik verdiği sinyallerin piyasalara yansımalarıydı. Aralarında Türkiye nin de bulunduğu gelişmekte olan piyasalar bu açıklamalar öncesi yılın ilk yarısında kâr yazmışken, Aralık ta başlayan tapering le ibre aşağıya döndü. ABD nin parasal genişlemeye başlamasıyla gelişmekte olan ülkelere yönlenen sermaye girişleri, toparlanan ABD ekonomisiyle yeniden ABD ye yönlendi yılını yurt içi ve yurt dışı piyasalar olarak ele aldığımızda, yurt içi piyasalarda etkisinin ağırlıklı olarak TL ve Borsa İstanbul üzerinde hissedildiği Gezi Parkı olayları ve 17 Aralık soruşturmaları bu yıla damgasını vurdu. TL nin değerinde ve BİST te sert değer kayıpları yaşanırken, döviz sepetindeki artış da tarihinin en üst seviyelerine doğru ilerledi. Yurt içinde gezi olaylarıyla başlayan politik risklerin yeni atlatılmaya başlamasıyla piyasalar toparlanma sürecine girmişken, 17 Aralık tarihinde başlayan operasyonlar BİST te yeniden kayıpların artmasına sebep oldu. Yılbaşı itibariyle BİST te kayıplar yüzde 14 seviyelerine yaklaştı. Özetlemek gerekirse, hem ABD tarafında yaşanan parasal genişlemenin sonlanmasına yönelik gelen adımlar hem de yurt içi piyasalarda yaşanan politik riskler, BİST in bu yıl kayıplar yılı olmasına sebep oldu diyebiliriz. YATIRIMCILARA TAVSİYELER Piyasalarla ilgili öngörüleriniz nelerdir? Altın hızla düşmeye devam ediyor. Borsa, döviz ve altındaki gidişatı değerlendirir misiniz? Faizlerde yükseliş bekliyor musunuz? Yatırımcılara tavsiyeleriniz nelerdir? Altın fiyatlarındaki düşüş açıkçası bizi çok şaşırtmadı. ABD, Quantitative Easing yoluna çıkarken, iç piyasasını canlandırmak adına piyasalardan aldığı hazine ve batık mortgage tahvilleri karşılığında Dolar likiditesi sunarak enflasyon yaratmayı hedeflemişti. Ancak hedefleri doğrultusunda beklediği sonuçları alamaması nedeniyle, enflasyon yaratılamadığını fark eden yatırımcılar, altındaki büyük düşüş trendini başlatmış ve değer kayıpları sürmüştü. FED in QE3 programında azaltımlara 10 milyar dolar ile başlamasıyla, hem doların likiditesinin azalacağı ve değerleneceği gerekçesiyle dolara olan talep arttı, hem de tahvil alımlarında yapılacak azaltımın enflasyonu negatif etkileyebileceği düşüncesiyle altında sert satışlar hızlanarak ons başına fiyat bin 200 doların altına geriledi. Altın fiyatlarının maliyetlerini göz önüne aldığımızda da, dokuz büyük altın üreticisinin maliyetleri bin 1 dolar seviyesine çektiklerini göz önünde bulundurulursa, altın fiyatlarının da alım için cazip olabilecek seviyelere kadar gerileyebileceğini düşünüyoruz. GLOBAL PİYASALARI BEKLEYEN GELİŞMELER Global yatırımcılar Türkiye nin de içerisinde olduğu yüksek faiz ve büyüme potansiyelinin olduğu borsalarda yatırımlarını değerlendirirken, FED in çıkış politikası sebebiyle, bu borsalarda yaşanabilecek değer kayıplarının olabileceğini düşünüyoruz. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin borsaları, FED in QE politikalarına başladığından itibaren bahar dönemine girmişti. Şimdilerde ise çıkış politikalarının yolunu arayan FED, bir dönem başlatmış olup 10 milyar dolar ile azaltımlara start verdi. Global yatırımcılar, ucuz dolar likiditesini bu dönem içerisinde Türkiye nin de içerisinde olduğu yüksek faiz ve büyüme potansiyelinin olduğu borsalarda yatırımlarını değerlendirirken, FED in çıkış politikası sebebiyle, bu borsalarda yaşanabilecek değer kayıplarının olabileceğini düşünüyoruz. Ancak belli bir süre için düzeltme hareketi yapabileceğini düşündüğümüz gelişmekte olan ülkeler piyasalarında, siyasi riskleri en aza indirebilen ve büyüme potansiyeli bakımından ön plana çıkabilecek Polonya ve Macaristan gibi ülkelerin tekrardan yatırımcılar için cazip olabileceğini düşünüyoruz. Altın fiyatlarının maliyetlerini göz önüne aldığımızda, dokuz büyük altın üreticisinin maliyetleri dolar seviyesine çektikleri göz önünde bulundurulursa, altın fiyatlarının da alım için cazip olabilecek seviyelere kadar gerileyebileceğini düşünüyoruz. 39

5 GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER YATIRIMCILARIN İLK TERCİHİ OLACAK Türkiye yi ve küresel piyasaları etkileyecek gelişmeler nelerdir? 2014 yılında Avrupa Merkez Bankası, bölgede kısmi bir büyüme verisi beklerken, Avrupalıların da önümüzdeki yıl enflasyondan olumlu beklentilerinin olmadığını görmekteyiz. Geçtiğimiz son iki yılda dünya sahnesinde hızlı bir çıkış ivmesi yakalayan Çin in de yıllık büyüme hedeflerinde daha reformsal politikalara yer vereceği, bu nedenle de Çin den görmeye alışkın olduğumuz yüksek yıllık büyüme rakamlarının yerine daha ılımlı fakat daha sağlıklı büyüme rakamlarını görebileceğimizi düşünüyoruz. Politik risklerin oldukça yoğun olacağı 2014 ün seçim yılı olması da çalkantılı bir piyasayla karşı karşıya kalacağımızın göstergesi yılı içerisinde gelişmekte olan piyasalardan pozitif ayrışan Türkiye nin politik risklerinin üstünden gelmesi halinde cari açıkta da düşüş sağlanabilirse ılımlı bir toparlanma söz konusu olabilir. Kur tarafına baktığımızda ise Merkez Bankası nın kullanacağı para politikası araçlarında nasıl bir yol seçeceği kritik önem taşıyor. FED ve politik risklerle 2,10 seviyelerine yaklaşan kurda da yıl içerisinde yine cari açık ve MB politikalarına PİYASALAR, POLİTİK İSTİKRARA ODAKLANDI 2014 doların yılı olacak Döviz için 2014 yılı FED in politikalarına bağlı olup, azaltımlarını sürdürmesi halinde doların yılı olabileceğini düşünüyoruz. Dolar karşısında değer kaybeden ülke para birimleri, yükselen ABD 10 yıllık tahvil faizleri karşısında, yerel paralarının yanı sıra ülke tahvillerinin nominal değerlerinin düşeceğini bekliyoruz. bağlı olarak çalkantılı bir seyir izleyeceğiz. Paritenin 2 seviyelerinin altında seyretmesi için, piyasalarda FED etkisinin azalması ve politik istikrar sağlanması şart. SEÇİMLER KUR VE ENDEKS AÇISINDAN ÖNEMLİ 2013 yılında performansıyla göz kamaştıran ABD hisse piyasaları, 2014 yılında da gelişmekte olan ülkelerden yatırımlarını azaltan yatırımcıların ilk uğrak yeri olabilir. Her ne kadar bu ülkelerden çıkış da olsa, Polonya ve Macaristan gibi politik riskini en aza indirgeyebilen gelişmekte olan ülkelerin yüksek faizlerinin cazip olabileceği gerekçesiyle, risk seven yatırımcı yatırımlarını çekebileceğini düşünüyoruz. Yurt içi piyasalara baktığımızda yine FED den gelecek açıklamalar önemli. Diğer yandan, 2014 yılının Türkiye açısından seçim yılı olması nedeniyle politik istikrarın sağlanması hem Türkiye nin dış ülkelerdeki duruşu açısından hem de yurt içi piyasalarda kur ve endeks açısından önemli olacak. 2014, Türk ekonomisi adına nasıl bir yıl olacak? 2014 yılına girerken, yılın ilk çeyreğinde yine yoğun bir gündem bizi bekliyor yılı yurt içi piyasalarda politik risklerin ve FED in çok fazla fiyatlandığı bir yıl oldu yılı biterken FED den gelen sürpriz tahvil azaltımı ve Bernanke konuşmaları, 2014 yılı içerisinde de QE nin yeniden fiyatlanmaya devam edeceğinin göstergesi diyebiliriz. Aralık ayında tahvil alımlarında azaltıma giden FED in ocak ve mart ayı toplantıları için ne yapacağı bilinmezken, son zamanlarda popüler politikası olan Forward Guidance ın üstünde duracağını ve 2014 yılı içerisinde tahvil alımlarını FED bilançosunu rahatsız etmeyecek şekilde makul bir seviyeye indirebileceğini düşünüyoruz. Bu düşüncenin arkasında yatan nedenlere baktığımızda, 2013 yılında ılımlı bir toparlanma gösteren enflasyon, istihdam ve büyüme verilerinin 2014 yılı içerisinde de beklentilerin ılımlı seyrin süreceği yönünde olduğunu görüyoruz. 40

6 PİYASALARIN KADERİNİ ABD VERİLERİ BELİRLEYECEK ABank Ekonomisti Serdar Şenol, 2014 yılında Türkiye başta olmak üzere gelişmekte olan ülke piyasalarında Amerika Birleşik Devletleri nden gelecek verilerin belirleyici olacağını belirtiyor. Piyasaların geleceğiyle ilgili sorularımızı yanıtlayan ABank Ekonomisti Serdar Şenol, Türkiye ve dünya piyasalarıyla ilgili önemli değerlendirmelerde bulundu. Dünya piyasalarının 2013 yılında Amerika Birleşik Devletleri nden gelen verilere ve FED e odaklandığını söyleyen Şenol, İlk çeyrekteki dalgalanmalar ardından piyasaların rahatlaması durumunda 2014 ortasından itibaren 42 daha olumlu bir seyir yaşanması mümkün şeklinde açıklamalarda bulundu. İşte ABank Ekonomisti Serdar Şenol un 2014 değerlendirmeleri Türkiye üçüncü çeyrekte yüzde 4.4 lük bir büyüme gerçekleştirdi. Büyüme rakamlarını ve Türk ekonomisinin 2013 yılı büyüme hedefini nasıl buluyorsunuz? Üçüncü çeyrekte Türkiye ekonomisinde büyümede, imalat dışı sektörlerin öne geçtiğini görmekteyiz. İnşaat ve mali aracı kuruluşların etkisi artıyor. Harcamalar tarafından bakıldığındaysa, kamu sektörünün ilk iki çeyrekteki desteğinin azaldığını gördük. Buna karşın, stok oluşumu tarafından belirgin bir etki geldi. Stok oluşumu aslında daha sonraki çeyreklerde kullanıma konu olduğu için gerçek bir büyüme olarak görülmüyor. 4.4 puanlık büyümenin 1.9 puanı bu etkiden geldi. Büyümenin ilk üç çeyrekte kamu ve stok artışı etkileri dışında kaldığında ancak yüzde bandında büyüdüğünü görmekteyiz. Ki bu düzey aslında ekonominin güçsüzlüğünü ortaya koyuyor için yüzde 3.6 lık OVP öngörüsünün gerçekleşebilir olduğunu düşünüyoruz. Buna karşın, bu büyümenin gücü nispeten zayıf kalıyor. BÜYÜME ÜZERİNDEKİ BASKILAR Büyümeyi olumlu-olumsuz yönde etkileyen faktörler neler oldu? Temelde büyümeyi olumsuz yönde etkileyen faktörlerin başında küresel talebin zayıf kalması geliyor. Bu eğilim öncelikle ihracata yönelik üretim olanaklarını sınırlıyor. Diğer yandan, yurt içi talep bazında bu yıla kadar genelde nispeten değerli kalan TL ye bağlı olarak tüketim eğilimi desteklenmişti. Hükümetin ekonomi politikasındaysa cari açığı sınırlamak ve tasarrufu artırmak önem kazanıyor. Bu durumda tüketim tarafında güçlenme eğilimi beklenmiyor. Diğer yandan, küresel risk algısının yüksek kalması nedeniyle yatırım tercihlerinin de zayıf kalması beklenebilir. Dolayısıyla, hem dış konjonktür hem de son dönemde yurt içinde yaşanan gelişmeler büyüme üzerinde aşağı yönlü baskıları derinleştirebilir. FED, PARASAL GENİŞLEMEYİ SONLANDIRIYOR Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa daki gelişmeler Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeleri ne yönde etkiliyor, etkilemeye devam edecek mi? Uzun vadede baktığımızda, ABD deki parasal genişlemeden çıkış süreçleri gelişmekte olan ülkeleri olumsuz etkilemişti lar boyunca gelişmekte olan ülkelerde yaşanan krizlerin temelinde de bu gelişmeler önemli rol oynamıştı. Şimdi ABD nin parasal genişlemeden çıkış stratejisinin başında bulunuyoruz. Geçtiğimiz aylarda bu gelişmenin Hükümetin ekonomi politikasında cari açığı sınırlamak ve tasarrufu artırmak önem kazanıyor. Bu durumda tüketim tarafında güçlenme eğilimi beklenmiyor. Diğer yandan, küresel risk algısının yüksek kalması nedeniyle yatırım tercihlerinin de zayıf kalması beklenebilir. öncül fiyatlamasını yapmıştık. Buna karşın, son kriz sürecinde parasal genişlemeden çıkış sadece faiz düzeylerindeki değişimi değil, aynı zamanda FED bilançosundaki 3.1 trilyon dolarlık büyümenin yarattığı genişleme kademeli olarak azalması söz konusu olabilecek. Bu anlamda, 1980 lerden bu yana yaşanan parasal sıkılaştırmalardan çok daha büyük etkileri olacak bir parasal genişlemeden çıkış süreci yaşayacağız. Bu etkilerin kısa sürede sonlanmasını beklemek doğru olmaz. SEÇİM SÜRECİNDE PİYASALAR DALGALAN- MAYA AÇIK OLACAK 2014 yılında Türkiye yi ve küresel piyasaları etkileyecek gelişmeler nelerdir? Yılın en önemli gelişmeleri elbette FED in kararları olacak. Buna karşın, FED in son açıklamalarında politika patikası şimdiden çizilmiş oldu. Dolayısıyla, büyük sürprizler olmasını beklemiyoruz. Diğer yandan, ABD ekonomisinin kırılgan da olsa devam eden toparlanma eğilimin gelişmesi bizce önemli olacaktır. FED in parasal genişlemeden çıkış sürecinin hızı bu verilere bağlı olacak. Beklentimiz kademeli toparlanmanın süreceği şeklinde. Avrupa daysa, Almanya dışındaki ekonomilerde toparlanma zayıf. Dolayısıyla, Avrupa da talebin güçlü olmasını beklemiyoruz. Diğer yandan, yurt içine baktığımızdaysa seçim sürecinin yoğun olarak etkili olduğu bir dönem yaşayacağız. Her ne kadar seçim sürecine bağlı ek bir kamu harcaması beklemezsek de, süreç doğası gereği dalgalanmalara açık olacaktır. TL, 2014 TE DEĞER KAYBEDER Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, TL nin 2014 yılı içinde değerlenebileceği yönünde açıklamalarda bulunuyor. FED in parasal genişlemeden çıkışa başlaması ardından, kısa vadeli faizlerin oldukça uzun süre düşük kalacağı algısını da yaratması, ilk başta yaşanabilecek dalgalanmalara karşın sonrasında fiyatlamalara da bağlı olarak daha avantajlı bir süreç yaratabilecek. Türkiye nin seçim süreçlerinden ne ölçüde etkileneceğine bağlı olarak, küresel piyasa algısındaki ılımlı seyir yıl içinde rahatlama sağlayabilir. Beklentimiz TL nin 43

7 mevcut değersiz konumunun yıl içinde azalacağı ve TL nin dönemsel değerlenmesinin gündeme gelebileceği şeklinde. Buna karşın, TL için önceki yıllarda olduğu üzere kalıcı değerli süreçler beklemiyoruz. Ekonomi politikasının tercihleri bizce değerli TL doğrultusunda değil. FED KARARI PİYASALARDA BASKI OLUŞTURABİLİR Önümüzdeki dönemde piyasalara ilişkin beklentilerinizi öğrenebilir miyiz? Piyasalarda dalgalı seyrin devamını bekliyoruz. FED in parasal genişlemeye başlamış olması bu sürecin en azından bir iki yıl gelişmekte olan ekonomiler ve Türkiye üzerinde baskı yaratmasına neden olabilir. Bununla birlikte, ilk çeyrekte daha fazla hissedilecek bu baskılar, FED in kısa vadeli faizleri uzun süre düşük tutacağı algısıyla yılın kalanında yerini daha rahat bir konuma bırakabilir. Türkiye bu süreçten, seçim gündemine bağlı olarak ayrışabilecek. Seçim sürecinin daha ılımlı geçmesi halinde, TL ve TL varlıklar ilk çeyrek Seçim sürecinin daha ılımlı geçmesi halinde, TL ve TL varlıklar ilk çeyrek sonrasında daha ılımlı bir performans gösterebilir. sonrasında daha ılımlı bir performans gösterebilir. Cari açık ve işsizliğin azaltılması için ekonomi yönetimi neler yapmalı? Cari açığın azaltılması konusunda Hükümet oldukça kapsamlı bir düzenlemeler sürecine girmekte. Bu anlamda, Hükümet politikasını olumlu buluyoruz. Buna ek olarak, lüks tüketim üzerindeki vergilerin de bir ölçüde azaltılması mümkün olabilir. Bu kapsamda, üst gelir düzeyindeki fazladan tüketimlerin kamu tasarrufu haline çevrilerek ekonomiye ve yatırımlara kazandırılması mümkün olabilir. İşsizliğin azaltılması için yabancı yatırımcı destek süreçleri gündeme gelmeli. Burada vergisel desteklerin artması önemli bir faktör olabilir. Türkiye bankacılık sektörü en yüksek karlılığa sahip ülkeler içinde yer alıyor Mali sektörün 2013 performansını nasıl buluyorsunuz? 2013 yılında mali sektör yılın ilk yarısını güçlü geçirse de, yılın ortasından itibaren küresel dalgalanmalara bağlı olarak zayıflayan bir kar performansı gündeme geldi. Genel anlamda Türkiye ekonomisini desteklemek için ve elbette artan rekabetin de baskısıyla bankacılık sektörü maliyet artışlarına karşın, spreadlerini sınırlayarak kredi faizlerine yansımayı sınırlı tuttu. Buna karşın, yine de Türkiye bankacılık sektörü benzer ülkeler içerisinde en yüksek karlılığa sahip ülkeler içinde yer alıyor. Tasarruf açığı giderek artıyor FED in parasal genişlemeden çıkış hızı ve faizlerin ne kadar süre düşük kalacağı temel belirleyici olacak. Bu kapsamda, 2013 yılında olduğu gibi ABD verilerinin küresel ekonomi üzerinde fazlasıyla belirleyici olduğu bir yıl yaşanacak. Kredi kartı ile alışverişte getirilmesi planlanan taksit sınırlamasının iç tüketimi kısabileceği yorumları yapılıyor. Siz bu adımı nasıl buluyorsunuz? Gelir skalaları içinde en düşük seviyeye baktığımızda tasarruf oranının negatif olduğunu görüyoruz. Son yıllarda bu tasarruf açığı da giderek artıyor. Düşük gelir kesimi tüketimleri için daha da uzun vadeli gelişmelerini kullanmaya başlıyorlar. Bu süreçte, iç tüketimin kısılması elbette ki gündeme gelebilecek. Buna karşın, gecikmiş olsa da, Türkiye nin uzun vadeli milli gelir yapısını tüketimden yatırıma ve ihracata yöneltmesini kısa vadede Türkiye nin en önemli ekonomik kazanımı olarak görüyoruz. Piyasalarla ilgili öngörüleriniz nelerdir? Altın hızla düşmeye devam ediyor. Borsa, döviz ve altındaki gidişatı değerlendirir misiniz? Faizlerde yükseliş bekliyor musunuz? TL varlıklara kısa vadede ilginin zayıf kalması ihtimali yüksek. Bununla birlikte, FED den faiz artırımlarının daha uzun vadeye yayılmaya başlaması halinde yıl içinde ge- lişmekte olan ülkeler için daha ılımlı süreçler yaşanabilecek. Bu dönemde TL varlıklarda değer kazanımı ve güçlenme oluşabilir. Sürecin tamamı ABD deki veri gündeminin ne kadar güçlü olacağına bağlı olacak. Daha zayıf veriler kademeli olarak gelişmekte olan ülkeler ve TL varlıkları destekleyebilir Ü ABD VERİLERİ BELİRLEYECEK 2014 yılında dünya ekonomisi sizce hangi seyirde izleyecek? ABD verileri belirleyici olacak. FED in parasal genişlemeden çıkış hızı ve faizlerin ne kadar süre düşük kalacağı temel belirleyici olacak. Bu kapsamda, 2013 yılında olduğu gibi ABD verilerinin küresel ekonomi üzerinde fazlasıyla belirleyici olduğu bir yıl yaşanacak. Ayrıca, tüm gelişmekte olan ülkeler olarak büyümede daha düşük seviyelere razı olunması gereken bir dönem. Bu bağlamda özellikle gelişmekte olan ülkelerin artan reel kesim borçluluklarının risk faktörü olarak değerlendirilmesi mümkün olabilir. Bu yöndeki riskler ülke bazlı farklılaşmalara neden olabilir. 2014, Türk ekonomisi adına nasıl bir yıl olacak? Türkiye ekonomisinin 2014 yılında yüzde 3 ler düzeyinde daha zayıf bir büyüme göstermesini bekliyoruz. Alınan önlemlerin de katkısıyla da zayıflamasını beklediğimiz iç tüketim talebi yanında yatırım talebi de zayıf kalabilecek. Yılın özellikle başlarında kurlarda dalgalanmalar daha yüksek olabilir. Bu dönemde riskler daha yüksek kalabilecek. Enflasyon bazındaysa yılın ortalarına kadar yüzde 7 lerin üzerindeki seyrin ardından yılın sonunda yüzde bandına doğru gerileme bekliyoruz. Türkiye kamu maliyesi alanında disiplinini korumaya devam ederken, cari açık ise kademeli olarak gerileyerek GSYH nın yüzde 6 larına doğru inebilecek teki yüzde 7.4 lük seviyesi ardından bu düzeyler nispeten ılımlı kalsa da, finansman gereksinimi yine de yüksek olacak bir yıl. Reel kesimin yurt dışı fonlama maliyetlerinde artışlar görülmesi beklenebilir. İlk çeyrekteki dalgalanmalar ardından sürecin rahatlaması durumundaysa yılın ortasından itibaren daha olumlu bir seyir yaşanmasının mümkün olduğunu düşünüyorum

8 PİYASALAR STRES ALTINDA Önümüzdeki dönemde Amerikan Merkez Bankası FED kararları, enflasyon, cari açık ve döviz kurlarının piyasalar tarafından en fazla konuşulacak konular olduğunu söyleyen ALB Menkul Değerler Araştırma Müdürü Yeliz Karabulut, stres altındaki piyasaların 2014 te önemli bir sınav vereceği görüşünde. 46 ALB Menkul Değerler Araştırma Müdürü Yeliz Karabulut, Türkiye ve dünya piyasalarını yakından takip ediyor. Karabulut, özellikle borsa ile ilgili isabetli tahminleriyle dikkat çeken isimlerden biri. Karabulut, Borsa İstanbul un daha kısa vadede ise iç politik riskler tarafından sarsılmaması ve 70 bin üzerinde tutunması halinde ocak ayına doğru 75 binler görülebilir. Çünkü mevcut seviyeler özellikle endeksin dominosu olan bankalar için oldukça ucuz dedi. İşte Karabulut un ekonomi gündemine dair düşünceleri Aralık ayı içerisinde Türkiye nin üçüncü çeyrek büyüme rakamları açıklandı. Üçüncü çeyrekte yüzde 4.4 lük bir büyüme gerçekleşti. Büyüme rakamlarını ve Türk ekonomisinin 2013 yılı büyüme hedefini nasıl buluyorsunuz? 3. Çeyrek büyüme rakamı beklentinin üzerinde yüzde 4,4 olarak açıklandı. İhracat tarafının büyümeye ciddi bir katkısı olmadığı görülüyor. Devlet harcamalarının azaldığı görüldü. Ancak iç talepteki hızlı artış büyümenin hızlı olmasını sağladı. Büyümenin tüketim kaynaklı bir büyüme olduğu görülüyor yılının sonu için Türkiye büyüme oranını ise yüzde 3-3,2 arasında bekliyoruz. Büyümeyi olumlu-olumsuz yönde etkileyen faktörler neler oldu? Olumlu yönde etkileyen, geçen yılki baz etkisinin azalması ve inşaat sektörünün göreceli canlılığı oldu. Olumsuz etkileyen unsurlar ise dış talep yetersizliği ve sanayinin göreceli zayıflığı olarak görünüyor. BOL LİKİTİDE DÖNEMİ SONA ERDİ Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa daki gelişmeler Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeleri ne yönde etkiliyor, etkilemeye devam edecek? 22 Mayıs ta parasal genişlemenin azaltılabileceği ilk defa FED Başkanı Ben Bernanke tarafından dile getirildikten sonra gelişmekte olan ülke piyasalarındaki tedirginliğin arttığını ve sert satışların olduğu görüldü. Eylül de FED tahvil alımlarını azaltmayınca bu piyasalar rahatlamış olsa da, Türkiye gibi cari açık sorunu olan ülkeler gelen azaltım sinyaliyle beraber tedirginliği yaşadı. FED QE programındaki belirsizliğe 18 Aralık ta 85 milyar dolarlık aylık tahvil alım miktarını 75 milyar dolara indirerek giderdi. Tabii gelişmiş ülke piyasalarında parasal genişlemelerin azaltılması durumu devam ettiği sürece veya daha çok azaltım ihtimali canlı kaldığı sürece gelişmekte olan ülke piyasaları eski cazibelerini kaybedecek, dolayısıyla bu ülkelere akan portföyler ABD ve gelişmiş ülkelere akmaya devam edecektir. Bu da bol likidite döneminin sona ermesi demek. Merkez bankalarının parasal genişlemeden kademeli bir şekilde, öngörülen miktarlarda çıkış veya azaltım yapmaları gerekiyor. Beklenenden sert hamleler gelişmekte olan ülke piyasalarında aşağı yönlü riskleri artırabilir. DOLAR KURU 2,05-2,15 OLMALI Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, TL nin 2014 yılı içinde değerlenebileceği yönünde açıklamalarda bulunuyor Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, 2014 te portföy girişlerinin olması halinde liranın öngörülemeyecek bir şekilde değerlenebileceğini söylemişti. Fakat bunu söylediğinde piyasanın beklentisi FED in tahvil alımlarını Mart 2014 te azaltacağı yönündeydi. ABD de bütçe anlaşmasının sağlanması ve ABD makro verilerinin ekonomik canlılığa işaret ediyor olması, 18 Aralık taki FED kararlarının hemen öncesinde, tahvil alımlarının azaltılması ihtimalini oldukça güçlendirdi. FED in tapering yapmasıyla dolar, lira karşısında sert bir şekilde değer kazandı. Bu arada yurt içinde de gündemin olumsuz fiyatlaması nedeniyle lira, gelişmekte olan ülke kurları içinde en çok değer kaybeden para oldu. Merkez Bankası nın bundan sonraki süreçte piyasaya yapacağı müdahaleler ve vereceği mesajlar önem taşıyor. Dolara yapılacak sert müdahaleler liranın toparlanmasına, USDTRY paritesinin gevşemesine yardımcı olabilir. Ancak PİYASALARIN SEYRİNİ YURT İÇİ GELİŞMELER BELİRLEYECEK 2014 yılında Türkiye yi ve küresel piyasaları etkileyecek gelişmeler nelerdir? ABD deki veri akışının seyri, özellikle istihdam piyasasındaki ve enflasyondaki durum FED in QE den çıkış stratejisini direkt olarak etkileyeceği için dünya tarafından yakından izlenecektir. Bernanke nin 18 Aralık ta verdiği mesajlardan, bundan sonra her FED toplantısında tahvil alımlarının daha da azalması ihtimalinin olacağı anlaşılıyor. Öte yandan Avrupa daki deflasyon endişeleri nedeniyle Avrupa ekonomilerinin toparlanma ivmesi de küresel piyasalara yön verecek gibi görünüyor. Yurt içine baktığımızda, 2014 yılının seçim yılı olduğunu, siyasi gelişmelerin ve yurt içi gündemin yakından takip edileceğini, aynı zamanda dolar/tl kurundaki hareketlenmelerin ekonomi ve piyasa üzerindeki etkisi dikkatle izlenecek. Merkez Bankası nın uygulayacağı kur ve para politikası, enflasyon, büyüme ve cari açığın seyri 2014 yılında Türkiye ekonomisi için belirleyici olacak. yurt içinde politik risk unsuru devam ettiği sürece liranın toparlanması yeterli olmayabilir. 2,08 üzerinde 2,10 ve 2,15 seviyeleri; aşağıda ise 2,06 ve 2,05 seviyeleri izlenmeli. Önümüzdeki dönemde piyasalara ilişkin beklentilerinizi öğrenebilir miyiz? 2014 yılında FED in çıkış stratejisi önem kazanıyor, FED her ay ne kadar meblağ kesinti yapacak? ABD faizleri 3 ün üzerine çıkacak mı? ABD ekonomisinde büyüme ve harcamalar kısmına nasıl etki yapacak bu konular tartışılmaya devam edecek. Euro Bölgesi nde ise İspanya ve Fransa riskli olarak gözüküyor. Özellikle Fransa dan açıklanan imalat sanayi satın alma yöneticileri endeksinin 50 nin altına gevşemesi tehlikeyi işaret etmekte. Yurt içinde ise cari açık konusu önümüzde risk olarak gözükmekte, beklentimiz cari açığın 2014 yılında milyar USD olması yönünde. TL nin değer kaybının devam etmesi, enflasyo- 47

9 nun da yukarı yönlü hareket etmesine neden olabilir, bu da enerji maliyetlerinden kaynaklanacaktır. Çünkü 2013 yılında elektriğe, doğal gaz ve ulaştırma gibi kalemlerde zam kararı alınmaması nedeniyle enflasyonun sınırlı yükseldiği görülüyor. Fakat 2014 yılında bu kalemlerde zam kararın alınması enflasyonda sıçrama yapabilir. 2014'te en çok konuşacağımız konular FED, enflasyon, cari açık ve döviz kurları olacak yılında Türkiye tarafında 2 seçimin olması politik riskin önümüzdeki günlerde zaman zaman gündeme gelmesine neden olabilir Yurt dışında ise ABD FED tarafında parasal genişlemenin azaltılması her ay açıklamanın olduğu dönemin sancılı geçmesine neden olabilir. İHRACATA AĞIRLIK VERİLMELİ Cari açık ve işsizliğin azaltılması için ekonomi yönetimi neler yapmalı? Cari açık ve işsizliğin azaltılması için ekonomi yönetiminin ihracata daha fazla ağırlık vermesi, Euro bölgesi ekonomileri düzelirken buradaki pastayı artırmak, hali hazırda ihracatta bölgesel çeşitlendirmeye gitmiş ülkemizin yine bu ülkelerdeki ağırlığını artırması olacaktır. İşsizlik tarafında ise şirketlerin üzerindeki ağırlığın azaltılması ve istihdamı özendirici teşviklerin yapılması olacak. Mali sektörün 2013 performansını nasıl buluyorsunuz? Sermaye piyasaları açısından ise 2013 yılı başlasa da 22 Mayıs tarihinde FED Başkanı Ben Bernanke nin açıklamaları tüm gelişmekte olan piyasalar açısından bir kabus oldu. Ağustos ayına kadar ciddi sarsıntı yaşayan gelişmekte olan sermaye piyasaları eylül ayında parasal genişlemenin azaltılmaması ile birlikte toparladı. Fakat hala stres devam ediyor. Türkiye de faizler, kur ve endeks cephesi de nasibini aldı. 48 SAĞLIKLI BÜYÜME İÇİN YENİ ÖNLEMLER ALINMALI Kredi kartı ile alışverişte getirilmesi planlanan taksit sınırlamasının iç tüketimi kısabileceği yorumları yapılıyor. Siz bu adımı nasıl buluyorsunuz? Kredi kartı kullanımının kısılması aslında cari açık konusunda da olumlu karşılanabilir. Burada uzun dönem yüksek faize alışmış Türkiye de birden kendini düşük faiz ortamında bulması tasarruf oranının tarihi düşük seviyelere ALTIN 2013 TE YATIRIMCISINI ÇOK ÜZDÜ Piyasalarla ilgili öngörüleriniz nelerdir? Altın hızla düşmeye devam ediyor. Borsa, döviz ve altındaki gidişatı değerlendirir misiniz? Altın, 2013 yılında yüzde 28 değer kaybetti. ABD ekonomisinde görülen toparlanma ile beraber FED düşmesine neden oldu ki bu da önümüzdeki dönemlerde oluşabilecek bir başka risk. Ekonomi yönetimi bunun önüne geçmeye çalışacak. Şu anki büyüme daha çok iç tüketim kaynaklı. Fakat düşük faiz ortamı da sağlıklı değil. Daha sağlıklı büyüme için önümüzdeki dönemlerde yeni krizler yaşamamak adına bu tarz düzenlemeler yapılmalı. Bu düzenleme maalesef geç kalmış bir düzenleme... Başkanı Bernanke nin 22 Mayıs tarihli konuşmasında FED in tahvil alım programını azaltmaya başlayabileceği 2014 yılı içerisinde de sonlandırabileceğini söylemesi, ayrıca özellikle gelişmiş ekonomilerde görülen ekonomik toparlanma altında düşüş trendine sebep oldu ve altın 13 yıldır ilk defa yıllık bazda geriledi. 18 Aralık FOMC toplantısında 85 milyar dolar tahvil alımının 75 milyar dolara düşürmesi ilk etapta altın ta- rafında fiyatlanmanın zayıf olduğu görülse de ilerleyen saatlerde doların değer kazanması ile birlikte sert satış baskısının olduğu görüldü. Altın ise haziran ayında gördüğü dip seviyelerine yakın olan seviyesin test etti. Altında fiziki talebin zayıf olması ve yukarı yönlü hareketlerde satış fırsatı olarak değerlendirilmesi önemli. Bu aşamada önümüzdeki günlerde altında fiziki taleplerden ziyade Altın üreticileri yani arz tarafından açıklamaların gelmesi beklenebilir. 1,200-1,180 seviyeleri önemli psikolojik sınırlar önemli bu sınırların kırılması halinde satış baskısının devam etmesi beklenebilir. Bu aşamada USD seviyesi önemli. FOMC toplantısında bir nevi pandoranın kutusu açıldı ve en azından belirlilik sürecine girildi, ekonomik aktivitelere bağlı olmakla birlikte parasal genişlemenin ocak ayından başlayarak azaltılacağı ve Haziran 2014 te sonlandırılması 2014 tahmini Faiz: 8,5-11 % USDTRY: 2,05-2,15 EURTRY: 2,82-2,95 Büyüme: 3,2 % Cari açık: 47 Milyar USD Enflasyon: 8,5 % İşsizlik: 9,7 % beklenen parasal genişlemenin 2014 yılı sonlarına en azından 3. Çeyreğine sarkması beklenebilir. FED tarafından yapılan diğer bir açıklama ise uzun bir süre politika faizinin düşük tutulacağının açıklanmasıydı, bu piyasaları rahatlatsa da zaten emtia tarafında bozulan iştah nedeniyle kritik seviyelerdeyiz yılında düşüş sürecine giren altında Ağustos 2013 te kısmı fiziki talebin olması fiyatlarda yukarı yönlü hareket görülmesine neden olsa da sonraki aylarda düzenli olarak altın ETF deki stoklardaki düşüş göze çarpıyor. Altını bu aşmada temel anlamda destekleyebilecek pek bir neden görünmemek ile birlikte arz tarafından yani üretim tarafında açıklamalar gelmesi halinde kısmi yükselişler görülebilir yılında ise altın fiyatları seviyesini test edebilecek iken, yukarı yönlü hareketlerde USD seviyesi test edilebilir. BORSA ENDEKSİNDE AŞAĞI YÖNLÜ RİSKLER ARTMIŞ DURUMDA FED açıklamaları birlikte siyasi riskin artmış olması ve özellikle 2014 yılında 2 seçim olacak olması endekste aşağı yönlü riskleri artırırken kur ve faiz cephesinde yukarı yönlü hareketi tetikleyebilir. Biz FED in aylık olarak 10 milyar dolar parasal genişlemeden çıkış yapacağını beklemekteyiz, fakat uzun dönem faizlerin düşük kalması ise gelişmekte olan piyasaların ise rahatlamasına neden olabilir ki tapering açıklamasından sonra faizlerin yüzde 3 e yükselmemesi bu olasılığı artırmakta. Türkiye açısından seçim yılı olması sebebiyle ve USDTRY deki oynaklığın artmış olması endeksi baskılayabilir, hatta uzun dönemli yükseliş trendinin dahi kırılmasına neden olabilir. Bu aşamada endekste 2014 yılında ile arasında dalgalanma görülebilir. Borsa İstanbul un daha kısa vadede ise iç politik riskler tarafından sarsılmaması ve 70 bin üzerinde tutunması halinde ocak ayına doğru 75 binler görülebilir. Çünkü mevcut seviyeler özellikle endeksin dominosu olan bankalar için oldukça ucuz. 49

10 CARİ AÇIK VE SEÇİMLER EKONOMİ İÇİN RİSK 50 İktisatçıların ortak görüşü: tahmini yüzde 2-3 aralığı olan hocaların oranı ise yüzde 30 dan fazla. Yüzde 4 ün üzerinde büyüme bekleyenlerin oranı ise sadece yüzde 16,5. Hocalar, ekonomideki en önemli sorun olarak cari açığı görüyor (yüzde 47,6). Yüzde 25 i, seçimler ve politik istikrarı risk unsuru olarak görüyor. Bu çerçevede, hocaların yarı- İstanbul Ekonomik Araştırmalar Derneği nin (İEAD) yaptığı araştırmanın sonuçlarına göre, 2014 yılında Türkiye ekonomisini bekleyen en önemli sorun cari açık olacak. İktisat hocaları, seçimler ve politik istikrarı ise risk unsuru olarak görüyor. i stanbul Ekonomik Araştırmalar Derneği (İEAD) tarafından yapılan Hocaların Gözüyle 2014 Yılında Türkiye Ekonomisi Araştırması ilginç sonuçlar ortaya çıkardı Aralık 2013 tarihleri arasında online anket yöntemi ile gerçekleştirilen ve profesör, doçent ve yardımcı doçent unvanlarına sahip 266 iktisat hocasının cevapladığı anket sonuçları, hocaların dünya ve Türkiye ekonomisine ilişkin değerlendirme ve 2014 yılına ilişkin beklentilerini ortaya koyuyor. Anket kapsamında sorulan 17 soruya hocaların verdiği cevaplar ise hayli şaşırtıcı. TÜRKİYE İYİ YOLDA iktisat hocaları, Türkiye nin mevcut ekonomik durumunu ise normal veya iyi olarak değerlendiriyor. Türkiye nin ekonomik durumunu normal veya iyi olarak değerlendiren hocaların oranı yüzde 76. Kötü olarak değerlendirenlerin oranı ise yüzde 21. Hocaların önemli bir kısmı (yüzde 62), 3. Köprü ve 3. havaalanı gibi büyük kamu yatırımlarının ekonomiyi olumlu etkileyeceğini öngörüyor. Buna rağmen, iktisatçıların Türkiye ekonomisine ilişkin 2014 yılı beklentileri pek parlak değil. İktisat hocalarının neredeyse yarısı, 2014 yılında yüzde 3-4 aralığında bir büyüme bekliyor. Büyüme DÖVİZ TAHMİNİ DOLAR 2-2,5 TL EURO 2,5-3 TL Hocaların yüzde 58 i TÜFE yi yüzde 7-9 aralığında bekliyor. Döviz kuru konusunda ise hocalar ağırlıklı olarak dolar kurunun 2-2,5 TL aralığında (yüzde 82) ve Euro kurunun ise 2,5-3 TL aralığında (yüzde 75) olacağını tahmin ediyor. sı (yüzde 52,3) 2014 yılındaki seçimlerin ekonomik istikrarı olumsuz etkileyebileceğini düşünüyor. Seçimler ekonomik istikrarı etkilemez diyenlerin oranı yüzde 34, olumlu etkiler diye tahmin edenlerin oranı ise yüzde 13,5. MERKEZ BANKASI SINIFI GEÇTİ Merkez Bankası, iktisat hocalarından yine geçer not aldı. Merkez Bankası nın dış ve iç riskler karşısında izlediği politikaları hocaların yüzde 42 si iyi, yüzde 38 i de normal olarak değerlendiriyor. Enflasyonla mücadele konusunda ise Merkez i başarısız bulan hocalar, 2014 te TÜFE de hedefin tutmayacağı görüşünde. EN KAZANÇLI YATIRIM BORSA ÖNGÖRÜSÜ Hocaların yüzde 60 ı 2014 yılında Türkiye de faizlerin artacağı görüşünde. En çok kazandıracak yatırım aracı olarak ise hisse senedi (yüzde 32,3) ve döviz (yüzde 31,9) ön plana çıksa da, hocaların yüzde 20,9 u faiz diyor. Altın diyenlerin oranı ise yüzde 14,9. Bu oranlar, hocaların sepet önerdiği şeklinde yorumlanabilir. Avrupa da umut yok ABD toparlanabilir Avrupa borç krizi konusunda hocaların daha karamsar oldukları görülüyor. Hocaların yüzde 66 sı, 2014 yılında Avrupa borç krizinde belirgin bir iyileşme beklemiyor. Buna karşılık, hocaların ABD ekonomisine ilişkin beklentileri ise olumlu. İEAD Yönetim Kurulu Başkanı Profesör Mehmet Hüseyin Bilgin, önceki yıllara göre iyimserlikte artış olmasına rağmen, iktisat hocalarının dünya ve AB ekonomisinden pek umutlu olmadıklarını söyledi. Profesör Bilgin in verdiği bilgilere göre, 2014 yılında dünya ekonomisinden umutlu musunuz? sorusuna, ankete katılanların yarısı evet, yarısı da hayır şeklinde cevap vermiş. Avrupa borç krizi konusunda hocaların daha karamsar oldukları görülüyor. Hocaların yüzde 66 sı, 2014 yılında Avrupa borç krizinde belirgin bir iyileşme beklemiyor. Buna karşılık, hocaların ABD ekonomisine ilişkin beklentileri ise olumlu. İktisat hocalarının yüzde 66 sı 2014 yılında ABD ekonomisinde bir toparlanma bekliyor. Hocaların yüzde 65 ten fazlası da, FED in tahvil alımlarını 2014 yılında azaltacağını öngörüyor. FED in geçen hafta aldığı karar, bunun gerçekleşme ihtimalinin yüksekliğini gösteriyor. FED in tahvil alımlarını azaltmasının beklenmesine rağmen, hocaların gelişmekte olan ekonomilere ilişkin beklentileri genel olarak (yüzde 57) olumlu. 51

11 KÜRESEL EKONOMİ 2014 TE GÜÇLENECEK BofA Merrill Lynch Aralık Ayı Fon Yöneticisi Araştırmasına göre, yatırımcılar 2014 e, küresel ekonomiye ve Japonya ile Avrupa hisse senetlerinin görünümüne ilişkin iyimser bir algı ile giriyorlar. BofA Merrill Lynch Küresel Araştırma raporu dünya ekonomi piyasalarının nabzını tutuyor yılında küresel ekonominin güçleneceğine inanan yatırımcıların oranı Kasım ayında net yüzde 67 den, yüzde 71 e yükseldi. Küresel ekonomiye olan inanç, araştırmaya katılanların net yüzde 40 ının küresel ekonominin güçleneceğini tahmin ettiği 12 ay öncesine kıyasla şu anda çok daha güçlü. Aynı şekilde, kâr beklentileri de aydan aya yükseliş göstererek 2012 yılının sonuna göre çok daha güçlü hale geldi. Araştırmaya katılanlar arasında gelecek yılda kâr düzeylerinin küresel olarak artacağına inananların oranı bir yıl önce net yüzde 11 iken, şu anda net yüzde 41 seviyesinde. Yatırımcıların yüzde elli beşi, şirketlerin yatırım harcamalarını diğer nakit hareketlerine göre önceliklendirmesini istediklerini belirtiyor. Kasım ayında yüzde 53, 12 ay öncesinde ise yüzde 45 olan bu oran, bu ayki değeriyle araştırmada elde edilen en yüksek oranlardan birisine karşılık geliyor. Hisse senetlerinin tahvillere tercih edilmesi en yüksek değerlerde seyretmeye devam ediyor. Bir yıl önce 76 puan ve Temmuz 2012 de sadece 19 puan olan hisse senedi ağırlıklı portföyler ile tahvil ağırlığı düşük portföyler arasındaki marj 118 yüzdelik puanda kaldı. Araştırmaya katılanlar arasında gelecek yılda kâr düzeylerinin küresel olarak artacağına inananların oranı bir yıl önce net yüzde 11 iken, şu anda net yüzde 41 seviyesinde. YATIRIMCILAR AVRUPA VE JAPONYA HİSSELERİNE İLGİLİ Yatırımcılar önemli ölçüde Avrupa ve Japonya hisselerini tercih ettiler. Küresel yatırımcılar geçtiğimiz ay içinde portföylerindeki Japonya ve Euro bölgesi hisse senetlerinin ağırlığını arttırdılar ve iki bölgedeki yerel yatırımcıların daha iyimser hale gelmesi ile daha da arttırmaya istekli olduklarının işaretlerini verdiler. BofA Merrill Lynch Araştırma Bölümü baş yatırım stratejisti Michael Hartnett, Japonya ve Avrupa ile ilgili mevcut konjonktürün devam ettirilmesine yönelik görüş birliği dikkate alındığında, ABD dolarının zayıflığı önümüzdeki yıl portföy yönetimi için en büyük tehdidi oluşturacak. şeklinde konuştu. Avrupa Yatırım Stratejisti John Bilton ise, Avrupa nın toparlanacağına dair devam eden inanç gerginlik seviyesine ulaşırken, portföy yöneticilerinin çok fazla kişi tarafından kullanılmayan alternatifler arayışına girmesi ile piyasalar spekülasyon ile kâr edilmesine karşı hassas hale geldi dedi. Japonya ve Euro Bölgesi ne artan inanç Küresel yatırımcılar Japonya ve Avrupa hisselerine verdikleri payı arttırdılar ve 2014 te de aynı şeyi yapacakları izlenimini verdiler. Portföylerinde ağırlıklı olarak Japonya hisselerine yer veren varlık yöneticilerinin oranı Kasım ayında net yüzde 24 iken bu oran bu ay büyük bir artışla net yüzde 34 e ulaştı. Ayrıca, araştırmaya katılan yatırımcıların net yüzde 22 si portföylerinde en fazla ağırlık verecekleri bölgenin Japonya olduğunu ifade etti. Yerel yatırımcılar arasındaki algı da pozitif. Bölgesel araştırmaya katılan Japon yatırımcılar arasında ülkenin ekonomisinin 2014 te güçleneceği beklentisi içinde olanların oranı geçen ay net yüzde 27 iken, bu ay net yüzde 44 oldu. Katılımcıların net yüzde 33 ü Japon hisse senetlerinin olması gerekenden daha düşük değere sahip olduğuna inanıyor. Avrupa ya karşı ve Avrupa içinde de güçlü bir olumlu hava söz konusu. Avrupa bölgesi hisse senetlerine yapılan tahsisler hâlihazırda yüksek olan düzeyinin biraz daha üzerine çıktı. Portföylerinde Avrupa bölgesi hisselerine ağırlık veren varlık yöneticilerinin oranı aydan ayda iki puan artış göstererek net yüzde 43 oldu. Araştırmaya katılanlar arasında portföylerinde en fazla ağırlık verecekleri bölgenin Avrupa bölgesi olduğunu söyleyenlerin oranı aydan ayda düşüş gösterse de net yüzde 24 oldu. Avrupa daki yatırımcıların bölgenin görünümüne ilişkin görüşleri gittikçe daha iyimser hale geliyor. Bölgesel araştırmaya katılanlar arasında Avrupa ekonomisinin 2014 yılında güçleneceğine inananların oranı Kasım ayında net yüzde 74 iken bu ay net yüzde 83 e ulaştı. Katılımcıların net yüzde 83 ü bölgedeki bir resesyonun uzak bir ihtimal olduğunu belirtti. Katılımcıların net yüzde 64 ü şirket kârlarının 2014 yılında artacağı beklentisinde. E Bankalar popüler, emtialar değil Yatırımcılar ve varlık yöneticileri geçen ay içinde portföylerindeki banka hisselerinin payını artırdılar. Araştırmaya katılanlar arasında portföylerinde ağırlıklı olarak banka hisselerine yer verenlerin oranı Kasım ayında net yüzde 12 iken bu ay net yüzde 17 ye yükseldi. Avrupalı yatırımcılar kötü bir üne sahip olan bu sektöre oldukça keskin bir giriş yaptılar. Araştırmaya Avrupa dan katılan katılımcılar arasında Kasım ayında portföylerinde banka hisselerine ağırlık veren ve vermeyenlerin sayısı eşitken, bu ay bu katılımcıların net yüzde 22 si banka hisselerine ağırlık verdiklerini belirttiler. Emtialar ve ilgili hisselere olan ilgi son derece düşük seyretmekte. Portföyleri emtia ağırlıklı olmayan varlık yöneticilerinin oranı aydan aya yedi puan artış göstererek net yüzde 31 oldu. Portföylerinde enerji hisseleri düşük ağırlıklı olanların oranı aydan aya üç puan artış göstererek net yüzde 14 oldu. DİĞER YATIRIM ARAÇLARI İÇİN DAHA FAZLA NAKİT Portföylerin yüzde 4.5 i düzeyindeki ortalama nakit dengeleri hisse senetleri için her zamankinden daha olumlu bir tabloya işaret ediyor. Portföylerinin nakit ağırlıklı olduğunu söyleyen varlık yöneticilerinin oranı Kasım ayında net yüzde dokuz iken bu ay net yüzde 16 ya yükseldi. Yüksek nakit düzeyleri; daha yüksek faiz oranlarına yönelik beklentileri beraberinde getirirken, araştırmaya katılanların üçte ikisi FED in 2014 ün ilk çeyreğinde tahvil alımlarını azaltacağını bekliyor

12 P YASAANALİZ 2 NCİ YARIYIL İÇİN TÜRKİYE'DE POZİTİF AYRIŞMA GÖZLENEBİLİR Nalan ÖCAL Ekinciler Yatırım Menkul Değerler AŞ. Araştırma Uzmanı 2013 yılını ilk yarı ve ikinci yarı olarak değerlendirdiğimizde daha doğrusu Mayıs ayının üçüncü haftasındaki FED açıklamaları öncesi ve sonrası olarak bakıldığında, birbirinden farklı iki dönem yaşandığını gözlemledik. İlk yarı çok olumlu bir tablo vardı; büyüme yüzde 3.7 ile çok iyi bir oranda gerçekleşirken, faizler yüzde 5 seviyelerine indi. İki kredi derecelendirme kuruluşu beklediğimiz bir haber olan Türkiye nin notunu yatırım yapılabilir seviyeye çıkardı. Bu gelişmelerin hisse senedi fiyatlarına da olumlu yansımaları izlendi. Ancak 2013 ün ikinci yarısında görünüm FED in duruşu ile tamamen değişti. Özellikle FED in parasal genişlemeyi azaltmaya başlayacağı ile ilgili açıklamaları piyasaları etkiledi. FED in açıklamaları yabancı yatırımcının beklemeye geçmesine yol açtı. Ülkemizde yaşanan toplumsal ve politik olayların (Gezi Parkı) etkili olduğu bir dönem yaşandı. Tüm bunlar sağlıklı ekonomik gelişme için demokrasi, serbest piyasa ekonomisi ve politik istikrarın ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözlemlediğimiz bir dönem oldu. Kurlarda, faiz oranlarında ciddi yükselmeler yaşanırken gelişmekte olan ülkeler arasında en fazla değer kayıplarının yaşandığı ülke olduk. Global piyasaların odaklandığı yılın son FED toplantısında FED in tahvil alımlarını yavaşlatma (QE Tapering) kararıyla önemli bir belirsizliğin ortadan kalkması Wall Street e ve diğer gelişmiş piyasalara belli ölçüde rahatlama getirdi. FED in ayrıca Aralık ayının ikinci yarsında rüşvet ve yolsuzluk operasyonu ile ilgili siyasi riskler iç piyasanın dış piyasalardan negatif ayrışmasını sağladı. PİYASALAR, FED KARARINA OLUMSUZ TEPKİ VEREBİLİR Avrupa piyasalarına baktığımızda, artan işsizlik, sosyal ayaklanmalar, problemli güney Avrupa ülkelerinde reformların yapılamaması gibi nedenlerle olumlu bir tablo çizilmiyor. Bu sebeplerle Avrupa Merkez Bankası nın gevşek para politikası izlemeye devam etmesi bekleniyor. Diğer tarafta Merkez Bankası Başkanı nın açıklamaları d o ğ r u l t u s u n d a Japonya da genişleyici para politikasının devam etmesi bekleniyor. Bu konjonktürde tüm bu beklentilerin gelişmekte olan ekonomilere olumlu katkısı olması bekleniyor. Çin ise reformları sayesinde iç pazar odaklı büyüyeceğine dair sinyaller vermektedir. Bunların yanında İran daki gelişmelerle düşüş eğilimine giren petrol fiyatları da eklenince gelecek yıl özellikle 2. yarıyıl için Türkiye de pozitif ayrışma gözlenebilir. Ancak 2014 ilk çeyrekte FED in daraltma açıklamaları netleşirse ilk aşamada piyasalar fazla kötümser bir tepki verebilir, kurlarda ve faiz oranlarında yükseliş, hisse senedi fiyatlarında düşüş devam edebilir. Ancak sonrasında yabancı yatırımcıların bu seviyeleri yatırım fır- satı olarak değerlendireceğini düşünmekteyiz. Önümüzdeki yıl ikinci yarı Türkiye nin yeniden hızla toparlanacağı bir dönem olabilir. Türkiye'de 2014 Mart ayı sonundaki yerel seçimler ve en geç Haziran 2014'teki Cumhurbaşkanlığı seçimleri önem arz etmektedir. Türkiye nin bu noktada en kritik konusu siyasi ve ekonomik istikrarını koruması ve reformların devam etmesi olarak sıralanabilir. FED in açıklamalarının ardından doların güçlenme senaryosu, emtia fiyatlarının düşmesini sağlamakla birlikte emtia fiyatları 2014 te aşağı yönlü bir trend izleyebilir. Diğer yandan ABD'de varlık alımları bittikten sonra BİST'da yeniden toparlanma gözlenebilir. Bu dönemde Türkiye için önemli konulardan biri de, kredi derecemizin yatırım yapılabilir seviyede korumamız olduğu unutulmamalıdır nasıl bir yıl olacak? 2014 te bir sürü değişken/parametrenin etkisinde piyasaların inişli çıkışlı bir yıl yaşamasını bekliyoruz te gündemi FED ve iç piyasada seçimlerin belirlemesi bekleniyor. FED başkanlığı için Yellen, 31 Ocak'ta görevi Bernanke'den devir alacak. Diğer yandan borç tavanı görüşmeleri 7 Şubat'ta yeniden başlaması beklenmektedir. FED'in Mart 2014 tarihli toplantısındaki açıklamaları tapering kararı ve açıklamaları sonrasında makro verilerin önemi daha da arttı ve önümüzdeki dönemde açıklanacak makro verilerin riskli varlıklar üzerinde volatilite yaratma olasılığını artırdı. Kısa bir süre önce ABD'de Kongre üyelerinin bütçe üzerinde anlaşmaya vardıkları açıklandı. Varılan anlaşma ile 2014 yılı bütçesinde harcamalar 1 trilyon 12 milyar dolar, 2015 bütçesinde 1 trilyon 14 milyar dolar olacağı açıklandı. 4 Kasım 2014'te ABD'de yapılacak seçimler ise yılın son çeyreğinde takip edilecek en önemli gündem maddeleri arasında yer alıyor TE ÖNE ÇIKAN HİSSELER SEKTÖRLER VE BEKLENTİLER BİST'da kentsel dönüşüm ve 2B yasaları ile inşaat, demir ve çelik sektörleri ön plana gelmiştir. Dayanıklı tüketim ve otomotivde yılın ilk yarısında beklentilerin bir miktar üzerinde bir talep gerçekleştiği gözlenmiştir. Mayıs sonundan itibaren ise, gerek iç gerekse dış konjonktürdeki gelişmeler tedirginliğe yol açsa da, bunun talep üzerinde etkisi beklenen ölçüde olmadığı gözlendi. Bu gelişmede, faiz, kur ve dolayısı ile maliyetlerde meydana gelen artışların mali tablolar üzerindeki etkisi de izlendi. Özellikle yabancı para pozisyonu artı şirketlerin döviz fiyatlarının yüksek seyretmesi nedeni ile olumlu bilançoları ve endeksteki geri çekilmelere rağmen defansif duruşları dikkat çekti Dolar ve Euro da fiyatların yüksek seyretmesi net yabancı pozisyonu artı olan şirketleri 2. çeyrekte olduğu gibi 3. çeyrek mali tablolar üzerinde de olumlu etkisi gözlendi. Ayrıca yılbaşından itibaren getirilerine baktığımızda da tablo olumlu görünmektedir. MALİ SEKTÖR ENDEKSİN LOKOMOTİF HİSSELERİ Bankacılıkta, yıl içinde yapılan karşılıklarda artış, faiz oranlarının sınırlanması gibi çeşitli mevzuat değişikliklerinin büyüme ve karlılıklar üzerinde baskı oluşturdu. Yılın ikinci yarısında faizlerdeki artışın da karlılıklar üzerindeki olumsuz etkileri gözlenmektedir. Ancak en son açıklanan 2013/09 dönemi mali tablolar baz alındığında önümüzdeki dönemde de bankaların gerek sağlıklı bilanço yapıları, gerek sağlam sermaye tabanı ve karlılık seviyeleri ile öncü sektör olmaya devam edeceğini düşünmekteyiz. Dikkat edilmesi gereken konu çeyreklik ve yıllık bazda yüksek seyreden faiz oranları ve BDDK kararları nedeni ile 2013 son çeyrek ve 2014 yılının ilk 2 çeyrek dönem mali tablolarında karlılıklar üzerinde baskı gözlenebilir