II. Meşrutiyet Devri Edebiyatı FATİH UYSAL

Transkript

1 II. Meşrutiyet Devri Edebiyatı

2 II. Meşrutiyet döneminde edebî manzara iki büyük öbekleşme halinde oluşmuştur: Fecr-i Âtî ve Millî Edebiyat Hareketi. Bunlar ayrıştırılacak olursa: 1.Ferdiyetçi sanat anlayışını temsil eden Fecr-i Âtî, 2.Toplumcu sanat anlayışına yönelen Millî Edebiyat Hareketi, 3.Fecr-i Âtî nin eskisi kadar ilgi görmediği ve bazı üyelerinin Millî Edebiyat Hareketine destek verdiği sıralarda, Fecr-i Âtî gibi ferdiyetçi sanat anlayışına bağlı olmakla birlikte millîlik vasfına da önem veren Nesl-i Âtî (Nâyîler), 4. Millî Edebiyat anlayışını birtakım kurallara bağlamak niyetiyle kurulan Şairler Derneği.

3 Fecr-i Âtî ( )

4 FECR-İ ÂTÎ NİN KURULUŞ SÜRECİ Fecr-i Âtî topluluğunda Ahmet Hâşim, Celâl Sâhir (Erozan), Aka Gündüz, Refik Halit, Emin Bülent (Serdaroğlu), Fâik Âli (Ozansoy), Köprülüzâde Mehmet Fuat (Köprülü), Refik Halit (Karay), Şahabettin Süleyman, Tahsin Nahit, Yakup Kadri (Karaosmanoğlu), Hamdullah Suphi gibi edebiyat tarihimiz için önemli isimler yer almıştır. Daha önceden aralarında devam eden beraberlik, Batılı edebî mektepler ve Edebiyat-ı Cedide örneği, Halis edebiyat arayışları, Devrin her şeye politik bir gözlükle bakma alışkanlığına tepki Fecr-i Ati nin ortaya çıkışını etkileyen faktörlerdir. Fecr-i Ati nin temelleri 20 Mart 1909 da Hilal Matbaasındaki ilk toplantıda atılır. (Sînâ-yı Emel) 24 Şubat 1910 da da Servet-i Fünun dergisinde Fecri Ati adıyla bir beyanname yayımladılar:

5

6

7

8 Fecr-i Ati Beyannamesi Fecr-i Âtî bir beyanname ile ortaya çıkan ilk topluluktur. Fecr-i Âtî topluluğunun edebî beyannamesini, üç başlık altında değerlendirmek mümkündür: 1. Kendilerinden önceki sanat ve edebiyat anlayışı 2. Gayelerinin ifadesi ve 3. Bu gayeyi gerçekleştirmek için yapacakları şeyler. Onlar kendilerinden öncekileri sanat ve edebiyatı daima boş vakitlerin bir arkadaşı olarak gördükleri için eleştirmekle işe başlamışlardır. Namık Kemal e ayrı bir parantez açarak istediğini tam olarak gerçekleştiremediğini belirtirler. Edebiyat-ı Cedide (rehber) ye hakkını teslim ettikten sonra II. Meşrutiyet devrinde tekrar toplanmadıkları için eleştirirler. Amaçları Avrupa daki muadilleri gibi olup ilim ve edebiyat çölü halindeki memleketi ilim ve edebiyat için bir vaha haline getirmek emelindedir.

9 Bunu gerçekleştirmek için yapmak istedikleri şeyler: Mensuplarının eserlerini ihtiva eden bir Fecr-i Âtî Kütüphanesi kurmak, bir yayın serisi oluşturmak. Mensuplarına veya açacağı yarışmalarla başkalarına, Batı nın önemli eserlerini tercüme ettirmek. Herkese açık konferanslarla halkın edebî zevkinin yükselmesine, bilgi sınırının genişlemesine çalışmak. Batı daki benzer müesseselerle ilişki kurup memleketimizin edebî eserlerini onlara, onlarınkini de bizim aydınlarımıza tanıtmak. Yayın organı olarak seçilen Servet-i Fünûn dergisi etrafında toplanmak. Fecr-i Âtî nin sanat ve edebiyattaki temel düsturu sanat şahsî ve muhteremdir. cümlesiyle özetlenebilir. Edebiyat ciddiye alınacak ve günlük vakit geçirme aracı olarak görülmeyecektir.

10 Beyannamede belirtilen Fecr-i Âtî Kütüphanesi adlı bir yayın serisi, niyet safhasından uygulamaya geçirebildikleri bir teşebbüstür. Bu seriden beş kitap yayımlanmıştır: Timsal-i Aşk (Cemil Süleyman), Hayat-i Fikriye (Köprülüzâde Mehmet Fuat), İnhizam (Cemil Süleyman), Ruh-ı Bî-kayt (Tahsin Nahit), Fırtına (Şahabettin Süleyman). Fecr-i Ati tam bir bütünlük sağlayamadan dağılmış beyannamenin altında Arap harfli alfabe sırasıyla verilen yirmi bir isimden bazıları zamanla topluluktan ayrılmış, tekrar dönmüşlerdir. Ekip dağıldıktan sonra çoğu Milli edebiyata katılmış bir kısmı da kendi sanat görüşleriyle devam etmiştir.

11 Fecr-i Ati Şiiri Fecr-i Âtîciler, şiir de Edebiyat-ı Sembolizm i tercih etmişlerdir. Aruzdan uzaklaşmazlar. Önceki dönemlerde gelen tüm nazım biçimlerini kullanmakla beraber, özellikle serbest müstezat (nazm-ı serbest) ve soneyi tercih etmişlerdir. Şiir hacim itibarıyla genellikle kısadır. Aşk ve tabiat ana temalarıdır. Marazi, melankolik ve platonik, maddeden uzak bir aşk Şiirlerinde mevsim (kış, sonbahar) ve vakit (yarı aydınlık yarı karanlık vakitler) çok önemli yer tutar. Fecr-i Âtî tabiatı altın renkli denizinden gümüş renkli böceklerine varıncaya kadar her ayrıntısıyla şiire sokar. Daima bireysel konuları işler. Hayalleri bir şair hassasiyetinde nezihtir ve zariftir.

12 Müzikal değeri yüksek şiiri yakalayabilmek için kelime kadrosunda seçicidirler: Mesa (akşam), şeb (gece), melâl (hüzün), matem, miyah (sular), lahn (nağme), mîna (şarap şişesi, cam, billur, gümüş üzerine nakşedilen lacivert veya yeşil renkli sırça), cevf (boşluk), nücûm (yıldızlar), erganun, erguvanî, neftî (neft renkli), zehebî (altun renginde), zulmet, mehtâp, rüya, rûh, ervâh, riyâh (rüzgâr), elmas, çiçek, ye s, nûr, akşam, ilâhe, mülhime (ilham perisi: kamer) Böylelikle konuşma dilinden epey uzaklaşmışlardır: Süslü ve ağır bir dil Onlara göre şiirde her şey apaçık söylenmemeli, yarı kapalı bir atmosfer bulunmalıdır. Şiiri öncelikle kelimelerle yapılmış bir musiki parçası olarak görüp sözcükleri bu değerlerine göre kullanırlar. Sıfatlar yoğunluktadır, fiiller azdır, çoğu zaman bu boşluk fiilimsilerle doldurulmuştur. Ah!, of!, ey!, heyhât gibi ünlemleri sık kullanırlar.

13 Altın kulelerden yine kuşlar Tekrarını ömrün eder ilân Kuşlar mıdır onlar ki her akşam Âlemlerimizden sefer eyler Akşam, yine akşam, yine akşam, Bir sırma kemerdir suya baksam; Akşam, yine akşam, yine akşam, Göllerde bu dem bir kamış olsam! (Ahmet Haşim, Bir Günün Sonunda Arzu )

14 Ahmet Haşim ( ) Galatasaray, Reji İdaresi, Güzel Sanatlar, Osmanlı Bankası Fecr-i Ati nin en sembolistlerindendir. tanınmış sanatçısı, Türk edebiyatının en büyük İlk şiiri Mecmua-i Edebiye (nu. 19, 7 Mart 1901) deki Hayâl-i Aşkım dır. Şi r-i Kamer serisinde tüm etkileşimleri (Cenap-Fikret, Müftüoğlu ) aşıp kendi çizgisini bulmuştur. Fecr-i Âtî mensubu olarak yazdığı şiirleri Göl Saatleri (1921) nde toplar. O Belde ve Yollar Fecr-i Âtî nin diğer üyelerinin isteyip ulaşamadığı şiir tarzıdır. Şiirler genellikle günün belli vakitleri, kuşlar ve kamer etrafındadır. Akşam ve grub manzaraları vazgeçemediği ögeler; şafak, gece, ay ışığı, yıldız vazgeçemediği sözcüklerdir. (Çocukluk anıları, aşk, doğa ) Öz şiirin peşinde koşmuş ve Türk edebiyatında en büyük üstadlarından olmuştur. Öz şiire örnek gösterilebilecek sanat şaheserlerine Piyale (1926) de ulaşmıştır: Merdiven, Bir Günün Sonunda Arzu, Havuz, Parıltı, Karanfil, Bülbül ve Mukaddeme

15 Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar (Şiirde Mana ve Vuzuh) adıyla Piyale nin başına konulan metin, aynı kitaptaki Bir Günün Sonunda Arzu şiirinin çok muğlak olduğu yolundaki tenkitlere cevap niteliğindedir ve edebiyatımız için orijinal bir poetikadır. Haşim bu yazısında şiiri, resullerin sözleri gibi türlü tefsirâta (yorumlara) müsait, sözle musikî arasında, sözden ziyade musikiye yakın bir metin olarak açıklayacaktır. Ona göre şiirin asıl gayesi anlatmak değil duyurmak, kaynağı ise şuuraltı dır. Haşim heceye köylü vezni diye karşı çıkar ve hiç kullanmaz. Yaşamı sanatını derinden etkiler... Sembolizmle beraber empresyonist özellikler gösterir. Ahenge çok önem verir, müzikaliteye çok önem verir; dili ağırdır. En çok serbest müstezadı kullanır. Şiir: Piyale ve Göl Saatleri Nesir: Bize Göre, Gurabahane-i Laklakan (sohbet, fıkra, deneme) Gezi: Frankfurt Seyahatnamesi

16

17 2013/ÖABT-TÜR

18

19 Emin Bülent (Serdaroğlu) ( ) Galatasaray ın ilk Türk kaptanıdır ve önemli bir futbolcudur. Diğerlerinden farklı olarak, ferdi konular yanında devrinin sosyal meselelerine ve millî ıstıraplara da açık bir sanatkârdır. Fuzuli hayranıdır ama Fikret etkisi büyüktür. Şiire daha Galatasaray Sultanîsi yıllarında başlar. Victor Hugo nun Mavi Gözlü Yunan şiirine karşılık yazdığı Kin (1910) şiiri meşhurdur. Atatürk tarafından da çok sevilir: «Garbın cebin-i zâlimi affetmedim seni, «Türk üm ve düşmanım sana, kalsam da bir kişi.» Hisarlara Karşı, Hâtip Diyor ki gibi şiirleri Namık Kemâl tarzında gür bir sesle söylenmiştir ve destan havasındadırlar. Sağlığında şiirlerini kitaplaştıramayan Emin Bülend in manzumeleri, Salih Zeki Aktay tarafından Emin Bülend in Şiirleri (İstanbul, 1945) adıyla bir kitapta toplanmıştır.

20

21 Tahsin Nahit ( ) Ahmet Haşim den sonra, bu topluluğun şiirde en başarılı ve en üretken temsilcisi odur. Galatasaray da öğrenciyken Selanik teki Çocuk Bahçesi dergisinde T. Nahide imzasıyla şiirler yayımlar. II. Meşrutiyet in akabinde Demet, Aşiyan, Kadın (Selanik) ve Musavver Muhit mecmualarında şiirleri çıkar. İsmail Hami (Danişmend) ile birlikte Kanat adlı bir dergi de çıkarmıştır a kadar yazdığı şiirleri, Rûh-ı Bî-kayd (1910-Benlik, Aşk, Serab-ı Müstakbel, Raks-ı Elhan, Tabiat.) adıyla kitaplaştırmıştır. Şiir adlarından da anlaşılacağı gibi bireyci bir edebiyatçıdır ve aşk (platonik veya marazi) ana temasıdır. Tabiat hemen ardından gelir. Saf şiir peşindedir. Müzikaliteye dikkat eder, ağırlıklı olarak serbest müztezadı kullanır ve aruztema ilişkisini önemser. Hicranlar (1908), Jöntürk (1909), Kösem Sultan, Ben.. Başka gibi oyunları da vardır.

22

23 Mehmet Behçet Yazar ( ) Fecr-i Âtî şiirini temsil edebilecek olan üçüncü isimdir. İlk kitabı Erganun (1911) da birkaç şiirde sosyal temalara rastlansa da şiirlerinin geneli ferdiyetçidir. Sembolizm, musiki ve duygu yoğunluğunun lirizmi şiirlerine hakimdir de Yumak adlı şiir kitabını yayımlar, burada dili biraz daha sadedir. Buhurdan adlı eserine mensur şiirlerini toplamıştır. Orhan ın Deniz Eğlenceleri (1926), Orhan ile Gümüş (1927), Orhan ın Hayvanlar Bahçesi (1927), Orhan ın Tayyareciliği (1931) adlarıyla çocuk hikayeleri yazmıştır. Şairliği yanında, edebiyat tarihçisi ve eleştirmen olarak ilim adamlığı da önemlidir.

24

25

26 Ali Canip Yöntem ( ) İlk edebi zevkini Naci den almasına rağmen Bahçe, Kadın, Hüsün ve Şiir, İstanbul daki Aşiyan dergilerindeki şiirlerinde Fikret - Cenap çizgisinden geçerek Fecr-i Âtî ile beraber yerine oturan bir zevk değişikliği yaşar. Yeni Lisan hareketini başlatma teklifi alması, onu Fecr-i Âtî den erken koparmıştır e kadar aruzu tercih ederken sonrasında heceye geçer. Türkçülük etkisiyle yazdıkları hariç, saf şiiri arayan bireysel bir şairdir ve Haşim e benzer e kadar yazdıklarından yaptığı seçme şiirleri Geçtiğim Yol adıyla kitaplaştırdı. Milli Edebiyat Meselesi ve Cenap Bey le Münakaşalarım, Ömer Seyfettin-Hayatı ve Eserleri, Türk Edebiyatı Antolojisi fikir alanındaki önemli çalışmalarıdır.

27

28 Fazıl Ahmet (Aykaç, ) Bir süre Fecr-i Âtî reisliği yapmıştır. İlk kitabı, gazetelerde (Seyyare, S.F., Hilal, Akşam, Tanin ) yazdığı felsefe, siyaset, terbiye ve estetik içerikli yazılarından oluşturduğu Terbiyeye Dair (1910) dir. Hiciv ve Mizah ı etkili kullanmıştır. Divançe-i Fazıl der Medh-i Efâzıl -Teşâur-ı Nef îyâne- (1329/1913),Harman Sonu (1335/1919-Hiciv), Hitabeler, Şiirler, Hicivler ve Saire... (1934) adlı şiir kitapları mevcuttur. Şeytan Diyor ki (1927-hiciv), Kırpıntı (1924), Gelecek Asırlarda Tarih Dersi (1928) mensur fikir eserleridir.

29 Mehmet Ali Tevfik (Yükselen) ( ) Önceleri Verlaine dan manzum çevirilerle tanınmış ancak daha sonra Genç Kalemler çizgisine kayarak tarzını değiştirmiştir. Rumeli, Tanin ve Fransızca Hilâl gazetelerinde sosyal konulara dair makaleleriyle de tanınır. Trablusgarp Savaşı nın yansımalarını taşıyan İntikam Şiirleri ni yazdı. Turanlının Defteri (1912) adlı bir şiir kitabı vardır.

30 Hamdullah Suphi (Tanrıöver) ( ) Fecr-i Ati reisliği yapmıştır. İlk şiirlerinde dış âleme bakış tarzı topluluğun renk ve ışık duygusuyla aynıdır. Ahmet Haşim kadar başarılı olamayacağı düşüncesiyle şiiri bırakmıştır. Millî Edebiyat Hareketine katıldıktan sonra şiirleriyle değil, daha ziyade hitabetiyle tanındı: Dağ Yolu (1928,1931), Günebakan (1929) Farklı takma adlarla (Ama, Münekkit, Toplu İğne, Keçi Boynuzu ) yazdığı mizahi yazıları da önemlidir ancak bunlar kitaplaşmamıştır.

31 Ah Mesa

32 Fecr-i Âtî de yer alan Yakup Kadri ve Refik Halit, Ali Canip, Mehmet Ali Tevfik, Fuat Köprülü, Celal Sahir, Hamdullah Suphi gibi isimleri daha sonra Millî Edebiyat hareketi içinde görece iz. Buna karşın Fecr-i Âtî dışında herhangi bir edebî zümreye katılmamış olan Ahmet Haşim, Tahsin Nahit ve Mehmet Behçet, Şahabettin Süleyman gibi isimler de vardır. Edebiyat-ı Cedide de ünlenen Fâik Âli (Ozansoy) ve Celâl Sahir (Erozan) da Fecr-i Ati reisliği yapmış akabinde Milli edebiyat içinde boy göstermişlerdir.

33 Köprülü den

34 HİKÂYE VE ROMAN Tekellümî hikâye: Fecr-i Âtî yazarlarının Batı dillerindeki novel dialog karşılığında kullandığı, daha çok iki şahsın karşılıklı konuşması biçiminde yazılan, tiyatroya benzer hikâyeleri ifade eder. Türde hareket unsuru zayıftır ve sahnelenmeye pek uygun değildir. Bu türe ilgi gösteren Şehabettin Süleyman dır. Bu dönemde Yakup Kadri Karaosmanoğlu (Bir Serencam), Refik Halit Karay, Şahabettin Süleyman, Cemil Süleyman Alyanakoğlu, Ali Süha Delilbaşı ve İzzet Melih Devrim hikaye ve romana yönelen isimlerdir.

35 Şehabettin Süleyman ( ) arasında Bir Tecrübe, Dayak, ve Fedakâr gibi aşk ve sefahat hayatını anlatan hikâyeler yazmıştır te Sabah gazetesinde Evvel Zaman İçinde başlığıyla yayımlanan hikâyeleri hem Abdülhamit ve çevresini hem de Jöntürkler i hicveder mahiyettedir. Mükafat, muallim olgunluk devresinin öyküleridir. Hikâyelerinden ziyade edebiyat tarihi, tiyatro, eleştiri, estetik ve fikir yazıları ile tanınmıştır. Rehber-i Erib Kâmil Bir Muallimin Şakirtlerine Dersleri, Meşrutiyette Terbiye-i Etfâl: Eğitim Fırtına (1910), Çıkmaz Sokak (1911): Tiyatro Sanat-i Tahrir ve Edebiyat (1911), Malumat-ı Edebiye: Estetik

36 Tarih-i Edebiyat-ı Osmaniye (1910), Yeni Osmanlı Tarihi Edebiyatı: Edb. Tarihi Osmanlılıkta Vâhime-i Mesuliyet (1913): Fikir Nâmık Kemal Karabela Münasebetiyle (1911), Abdülhak Hâmit Hayatı ve Sanatkâr (1911): Eleştiri Gölgeler ve Hakikat: ( fantaziye de dedikleri mensur şiir örnekleri.) Sanat şahsi ve muhteremdir sözünün onun olduğu söylenir.

37 Cemil Süleyman (Alyanakoğlu, ) Fecr-i Ati çizgisi değişmemiştir. Ekibin hikâye ve roman türünde en başarılı ismidir (Ekibin Halit Ziya sı). Fecr-i Âtî Kütüphanesi serisinin ilk yayını, onun Timsâl-i Aşk ( 1909) adlı hikâye kitabıdır. Sonraki hikâyelerini Ukde (1912) adlı eserinde toplar. İnhizam (1909), Siyah Gözler (1911-en güzel romanı-dul kadın psikolojisi) ve Kadın Ruhu ise romanlarıdır. Özellikle aşk ve kadın konusunda yoğunlaşan roman ve hikâyelerinde aşırı hassas, veremli kadın kahramanlar, kadın erkek arasında mesut bir neticeye ulaşamamış ilişkiler, ihmal edilen sevgililer vardır (H.Ziya ve M. Rauf çizgisi).

38 Ali Süha Delibaşı ( ) Küçük hikâye, tiyatro tenkitleri, Batı edebiyatından yaptığı tiyatro tercüme ve aktarma oyunları ile tanınır. Roman: İkinci Gençlik (1923) Piyes: Kaybolan Ses (1946) Aktarma oyunlar: Arlezien (1937, Alphonse Daudet ten), Alev (1940, H. Kistemackers ten), Bir Günün Beyliği (1941, Yvan Noèden), Okumuş Adam (1942, Eugene Labiche den). Tercümeleri: Kibarlık Budalası (1937, Molièrè den), Adamcıl (1941, Molèirè den)- Tarihte Halk Tiyatrosu (1947, Andrè Boll dan).

39 İzzet Melih Devrim ( ) Çok iyi bir eğitime ve geniş bir kültüre sahiptir. Birçok dil bilir önemli memuriyetlerde bulunmuştur. Edebi yaşamı 15 yaşında Çocuklara Mahsus Gazete de ve Mecmua-i Edebiye deki mensur şiirleriyle başlar. L ennui başlıklı hikayesi Paris te bir gazetede ödül alır: yaş 17. Tezad (Milli edb. Eğiliminde)adlı romanını 1913 te bastırmış ve H. Ziya ya ithaf etmiştir. Sermet (1918) adlı romanı Fecr-i Ati eğilimlerine yakındır. Hikayelerini Hüzün ve Tebessüm (1921) adlı kitabında bir araya getirir. Küçük hikâyelerinden bir kısmını da bazı deneme ve gezi notlarıyla birlikte Her Güzelliğe Âşık (1938) kitabında toplamıştır.

40 SON BİR NOT İlk örnekleri Edebiyat-ı Cedide de görülen mensur şiir, asıl başarılı örneklerini Fecr-i Âti ile vermiştir. Mensur şiirin en güzel örnekleri Yakup Kadri Karaosmanoğlu nun kaleminden çıkmıştır. Refik Halit Karay, Şahabettin Süleyman ve Mehmet Behçet Yazar da bu türe itibar kazandıran yazarlardandır.

41 NESL-İ ÂTÎ (NÂYÎLER) 1912 nin ilk yarısından itibaren Milli edebiyat cereyanı kendini iyiden iyiye hissettirmeye başlamıştır. Dolayısıyla Fecr-i Ati etkisi azalmıştır. Şahabettin Süleyman, 1912 de Servet-i Fünun un yaptıklarını ortaya koymak için Bir Bilanço akabinde de Bataklıkta adlı iki yazı kaleme almıştır. Bu yazılarda karamsar bir tablo çizmiş ve Fecr-i Ati nin bekleneni yapamadığını onun yerini alacak kişilerin de olmadığını dillendirir. Bunun üzerine Hakkı Tahsin, Şahabettin Süleyman Bey e: Bataklıkta Münasebetiyle başlıklı yazısında, Edebiyat-ı Cedide ve Fecr-i Âtî nin artık yok olduğunu fakat yeni bir neslin yetiştiğini iddia eder. Ardından Şahabettin Süleyman ın cevabı ve bildik munakaşalar Bunların ardından Fecr-i Ati nin yıprandığına inanan bu gençler Nesl-i Âtî Cemiyet-i Edebiyesi (1912) kendilerini tanıtan bir beyannameyle ortaya çıkarlar:

42

43

44 Bu bildiride dil ve edebiyatımızın Doğu ve Batı yı yenileşme adına taklit ettiği, Nesl-i Âtî nin de, taklidi kökünden yıkıp, lisanın ahengiyle uyumlu millî ve yeni bir yol açabilmek maksadıyla kurulduğu vurgulanmaktadır. Yeni Nesil gençleri, Rübap, Kehkeşan, Nihâl, Safahat-ı Şiir ve Fikir mecmularında, kendi eserlerinin Fecr-i Âtî eserlerinden üstün olduğunu ileri sürerler. Nâyîler edebiyatımıza millî bir ruh ve canlılık kazandırmak isteyen Şahabettin Süleyman ın gayretleriyle birkaç nefeslik suni hayat yaşamış edebiyat meraklısı gençler grubudur. Enis Behiç (Koryürek), Hakkı Tahsin, Halit Fahri (Ozansoy), Hasan Sait Mevlevî, Hemedanîzâde Ali Naci (Karacan), Hıfzı Tevfik (Gönensoy), İsmail Zühtü, Orhan Seyfi (Orhon), Safi Necip, Selahattin Enis (Atabeyoğlu), Tahsin Nihat, Yahya Saim (Ozanoğlu), Yakup Salih gibi şahsiyetler bu toplulukta bulunanlardır. Nâyîlerin edebiyatımıza en önemli hizmetleri öncelikle kamuoyunda sanat meselelerinin tartışılmasına vesile olmaktır. Bunun yanında şiirde iç musikiye önem vermeleri sanat hassasiyetinin gelişmesine hizmet etmiştir. Millîlik üzerine vurgu yapmaları Millî Edebiyat cereyanının genç nesillerce benimsenmesinde etkili olmuştur.