9 OCAK SALI ZÜRİH ODA ORKESTRASI RICHARD GALLIANO akordeon LETICIA MORENO keman

Transkript

1 OCAK SALI RICHARD GALLIANO akordeon LETICIA MORENO keman

2 RICHARD GALLIANO akordeon LETICIA MORENO keman PROGRAM J. S. Bach Keman Konçertosu, La Minör, BWV R. Galliano Opal, Bandoneon ve Yaylılar İçin Konçerto 18 ARA A. Piazzolla Buenos Aires te Dört Mevsim 30 R. Galliano Margaux İçin Vals 4 A. Piazzolla Oblivíon 5 Ara dahil 90 dakika sürer. PROGRAM NOTLARI 1945 yılında Edmond de Stoutz tarafından kurulan Zürih Oda Orkestrası, bugün alanının önde gelen topluluklarından biridir. Edmond de Stoutz, Howard Griffiths ve Muhai Tang gibi isimlerin ardından yılları arasında, Sir Roger Norrington ın yönetimi altına giren orkestra, bu dönemde uluslararası ününü iyiden iyiye pekiştirdi. Birçok uluslararası festival ve Avrupa'nın önde gelen müzik merkezlerinden davetler aldı. Barok'tan klasik ve romantik dönemlere uzanan son derece geniş bir repertuvara sahip olan Zürih Oda Orkestrası, caz, folk ve popüler müzik gibi diğer alanlardan müzisyenlerle yaptığı iş birlikleriyle de dikkat çekiyor. Topluluk, tarihinde ilk kez sezonundan bu yana, bir orkestra şefi tarafından değil müzik direktörü, enstrümantalist Daniel Hope tarafından yönetiliyor. RICHARD GALLIANO Klasik müzikten caza birçok janrda eserler üreten akordeon ve bandoneon virtüözü, besteci Richard Galliano, piyano ve akordeon çalmaya 4 yaşındayken başladı. İlk öğretmeni, Nice Konservatuvarı nda armoni, kontrpuan ve trombon dersleri veren babası Lucien Galliano ydu yılında, Paris te Claude Nougaro ile tanışan Richard Galliano, 1983 yılına dek onun akordeoncusu ve orkestra şefi oldu yılında tanıştığı Arjantin yeni tango akımının kurucusu Astor Piazzolla, Galliano ya Fransız yeni musette akımını yaratması için ilham verdi. Kariyeri boyunca 50 den fazla albüm kaydeden Galliano, Chet Baker, Eddy Louiss, Ron Carter, Wynton Marsalis, Charlie Haden, Gary Burton, Nigel Kenedy, Serge Gainsbourg, Charles Aznavour gibi müzik dünyasından birçok isimle iş birliklerine imza attı. Richard Galliano ayrıca, prestijli klasik müzik plak şirketi Deutsche Grammophon un tek akordeon sanatçısı olarak da dikkat çekiyor. LETICIA MORENO Heyecan verici ve çok yönlü bir kemancı olarak tanınan Leticia Moreno, derin yorumlayıcı gücüyle dikkat çeken bir solist. Madrid'deki Escuela Superior de Musica Reina Sofia'da ve Köln deki Hochschule für Musik und Tanz da eğitim gören sanatçı, prestijli Alexander von Humboldt Stiftung'in en genç üyesiydi. Kariyeri boyunca Zubin Mehta, Esa-Pekka Salonen, Christoph Eschenbach, Yuri Temirkanov, Krzysztof Penderecki, Andrés Orozco-Estrada, Josep Pons, Juanjo Mena ve Andrey Boreyko gibi önde gelen şeflerle; Sol Gabetta, Bertrand Chamayou, Kirill Gerstein, Alexander Ghindin, Lauma Skride, Mario Brunello, Leonard Elschenbroich ve Maxim Rysanov gibi sanatçılarla ve Viyana Senfoni, St. Petersburg Filarmoni, Mahler Oda, Washington Ulusal Senfoni, Monte Carlo Filarmoni, Lüksemburg Filarmoni ve Simón Bolívar Senfoni orkestralarıyla birlikte sahne alan sanatçı ayrıca İspanya nın önde gelen orkestralarının da düzenli konuğu. Son albümü "Piazzolla"yı Deutsche Grammophon etiketiyle çıkaran sanatçı bir de ECHO Rising Star (2012) ödülü sahibi. JOHANN SEBASTIAN BACH ( ) Johann Sebastian Bach, yaşadığı dönemde, besteciden çok, bir org virtüözü olarak tanınıyordu. Dini müzikleri, org ve koro eserleri ve diğer enstrümantal müzikleri, büyük bir titizliği gizleyen bir coşkuya sahipti. Bach'ın kontrpuan kullanımı muhteşem ve yenilikçiydi; kompozisyon tarzının muazzam karmaşıklığı ise bugün halen müzisyenleri şaşırtır. Bach ın müziğine teknik hâkimiyeti, müziğinin artistik güzelliği ve entelektüel derinliği sayesinde birçok müzisyen, onu tüm zamanların en iyi bestecisi olarak görür te, Eisenach ta, hemen hemen bütün bireyleri müzisyen olarak yetişmiş bir sülalenin üyesi olarak dünyaya gelen Bach, ilk keman ve klavsen derslerini, Eisenach Dükü'nün hizmetinde saray trompetçisi olan babası Johann Ambrosius tan aldı. 10 yaşına geldiğinde hem annesini hem de babasını kaybetmişti. Ohrdruf'ta yaşayan, yeni evli ağabeyi, orgcu Johann Christoph onu yanına aldı. Bach, mükemmel sesi nedeniyle 1700'de Lüneberg'deki Michaelis manastırında soprano olarak şarkı söylemeye başladı. Kısa bir süre sonra sesi değişince görevini müzisyen olarak sürdürdü. 1703'te Weimar'da kemancı olarak kısa bir görev aldıktan sonra, Arnstadt'daki Neue Kirche'de orgcu oldu. Genç müzisyenin kilise konseyiyle ilişkisi oldukça zayıftı; çünkü sorumluluklarından kaytarıp org çalışmayı tercih ediyordu. Bu arada, Dietrich Buxtehude nin müziğini daha yakından tanımak için, bir süreliğine Lübeck'e gitti. Haziran 1707'de Mühlhausen'deki St. Blasius'ta orgcu olarak görev yaptı ve sonbaharda kuzeni Maria Barbara Bach ile evlendi. Ünlü "Toccata ve Fugue"sini ve ilk kantatlarını bu dönemde

3 besteledi. 1708'de Sachsen-Weimar Dükü ne saray orgcusu olarak hizmet etmeye başladı. Bu dönemde Orgel-Büchlein' de dahil olmak üzere birçok org bestesi yazdı. Aralık 1717 de Weimar'dan ayrılıp Köthen'de orkestra şefi olarak göreve başladı. 1720'de eşi aniden vefat etti. Kısa süre sonra tanıştığı soprano Anna Magdalena Wilcke ile Aralık 1721'de evlendi. Ünlü Brandenburg Konçertoları (BWV ), Bach ın Köthen yıllarına dayanır. Bach, Mayıs 1723'te Leipzig'deki Thomas School un koro şefi oldu. Kantatlarının çoğunu Leipzig'de besteledi. Bach, aslında, kısıtlı finansal kaynaklar, zahmetli görevler ve yetersiz imkânlar yüzünden bu görevden pek memnun değildi. Bu yüzden, 1729'da haftalık konser veren, profesyonel ve amatör müzisyenler topluluğu Collegium Musicum'un direktörlüğünü üstlendi. 1736'da Dresden Sarayı nın müzik direktörü oldu. Burada, ona istediği gibi beste yapma özgürlüğü tanındı. Bach, 1740'lı yıllarda, oğlu Carl Philipp Emanuel in saray müzisyeni olarak görev yaptığı Berlin e sık seyahatler gerçekleştirmeye başladı. Mayıs 1747'de, Prusya Kralı II. Frederick için şahane Musical Offering i (BWV 1079) yazdı. Eskiden beri miyop olan gözleri görme yetisini iyiden iyiye kaybetmeye başladı da gözlerine yapılan ameliyat başarısızlıkla sonuçlanarak tamamen kör olmasına yol açtı. Daha sonra, 28 Temmuz 1750'de hayata veda etti. ASTOR PIAZZOLLA ( ) Astor Piazzolla'nın tango tarihinin belki en önemli figürü olduğunu söylemek çok da abartılı sayılmaz. Piazzolla, hem bir bandoneon virtüözü hem de tangoya yepyeni bir soluk kazandıran büyük bir sanatçıydı. Onun ellerinde, tango müziği artık kesinlikle bir dans müziği değildi; cazdan ve klasik formlardan beslendi ve tangoya balo salonları için değil konser salonları için uygun olan yeni bir armoni ve ritim kazandırdı. Piazzolla, ani değişikliklerden hiçbir zaman korkmadı ve olağan akışı kesintiye uğratıp izleyicinin konsantrasyonunu gerektiren, zıt ruh hallerine sahip muazzam eserler yarattı. Piazzolla, 11 Mart 1921'de, Arjantin, Mar del Plata'da yoksul bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi yılında New York a göç eden ailesi, genç Piazzolla'yı Duke Ellington, Cab Calloway, Carlos Gardel gibi isimlerin kayıtlarıyla büyüttü ve dokuzuncu doğum gününde Piazzolla ya bir bandoneon hediye etti. Piazzolla, bandoneon derslerinin yanı sıra 1933 yılında klasik piyanist Bela Wilda ile birlikte çalışmaya başladı ve Bach ve Rachmaninoff'un ateşli bir hayranı oldu. 1938'de taşındığı Buenos Aires'te, Anibal Troilo Orkestrası ile çalıştı da, çoğunlukla geleneksel tangolar çaldığı kendi grubunu kurdu. Bu grup 1949'da dağılınca Piazzolla, müzikal yönünü değiştirip yeni arayışlara girdi tarihli "Buenos Aires" adlı eseri klasik bir orkestra ortamında bandoneon kullanıldığı için büyük bir heyecan yarattı. 1955'te vatanına döndü ve tangoyu kendi kendine yeten bir oda müziği olarak icra eden bir grup kurdu. Gelenekçilerin bu durumu protesto eden sesleri, Piazzolla 1958 de grubu dağıtıp New York'a taşınana kadar kesintisiz devam etti. Orada aranjör olarak çalıştı ve kısa süre önce kaybettiği babasının anısına ünlü "Adios Nonino"yu besteledi. 1960'ta Buenos Aires'e dönen Piazzolla, kurduğu The Quinteto Tango Nuevo grubu ile 60'lı yılların başında, biçimsel yapısını kırarak tangoyu yoğunlaştıracak ve zenginleştirecekti. 70'li yıllarda, Arjantin hükümeti muhafazakâr bir askeri grup tarafından ele geçirilince Piazzolla'nın sembolize ettiği her şey -modern incelik, geleneğe körü körüne bağlı olmama- politik açıdan hoş görülmemeye başladı. 1973'te İtalya'ya taşındı ve orada bandoneonu öne çıkaran Conjunto Electronico adlı bir grup kurdu. Bu dönemde en ünlü bestelerinden "Libertango"yu yaptı. 1974'te, caz bariton saksafoncu Gerry Mulligan ile "Summit" isimli albümü; 1986'da, Amerikalı yapımcı Kip Hanrahan ile kariyerinin en iyi albümü kabul edilen "Tango: Zero Hour"u kaydetti. Aynı yıl vibrafon sanatçısı Gary Burton ile birlikte Montreux Caz Festivali'nde çaldı da, Arjantin'deki son konserini de içeren, uluslararası bir turneye çıktı. Bir başka başarılı kaydı "La Camorra", 1989'da piyasaya çıktı. Aynı yıl Piazzolla iki bandoneon ile yeni bir grup kurdu. 1990'da, Five Tango Sensations isimli bir kısa albüm kaydetti. 4 Temmuz 1992'de Buenos Aires'te hayata veda etti. Güney Amerika'nın en büyük müzikal figürlerinden ve 20. yüzyılın önemli bestecilerinden biri olarak, arkasında muazzam bir müzikal miras bıraktı. VIOLIN CONCERTO IN A MINOR BWV 1041 (KEMAN KONÇERTOSU, LA MİNÖR, BWV 1041) J. S. BACH Allegro Andante Allegro assai Ünlü Alman besteci Johann Sebastian Bach, 1717 den 1722 ye kadar Köthen de Saray Orkestrası nın kapelmaysteri olarak çalıştığı yıllarda, çalgı müziğiyle daha çok uğraşmak olanağını bulur. Çünkü yanında çalıştığı Prens Leopold, dini kantatlardan çok, bu tür müzikle ilgilidir. Böylece Bach bu yıllarda çalgı ve konçerto türü eserler bestelemiş; keman konçertolarını, Brandenburg Konçertoları nı, ünlü keman süitleri ve sonatlarını yazmıştır. Keman için yazılan konçertolardan günümüze üç tanesi ulaşmıştır. Bunlardan solo keman, birinci ve ikinci kemanlar, viyola ve sürekli bas (basso continuo) için 1720 de yazılan La Minör Konçerto, virtüoz yapıda olmayıp daha çok ustaca işlenmiş bir oda müziği derinliğini yansıtır. Bach, İtalyan stilindeki konçerto formunu kullanmasına karşın, tutti ve soloları birbirinden ayırmayarak büyük bir uyum içinde müzikal derinliğe ulaştırmıştır. Geri planda kalır gibi gözüken solo kemanın orkestrayla buruk ve hüzünlü bir olgunluğu soylu biçimde yansıttıkları konçerto, alışıldığı gibi üç bölümlüdür. Başlığı belirtilmeyen, ancak genellikle neşeli (Allegro) tempoda çalınan 1. Bölüm 2/4 lük ölçüdedir. Orkestranın 24 mezürlük, Vivaldi stilinde canlı ve enerjik girişiyle sergilenen tema, solo çalgının kontrpuanlı işleyişine sahne olur. Solo keman burada iki ayrı temayı duyurur. Bu bölümdeki form kullanımı daha sonra Bach ın oğulları Friedemann ve Emmanuel in uygulayacağı klasik sonat formunun öncülüğüne yol açacaktır. 2. Bölüm, 4/4 lük ölçüde ve ağırca (Andante) tempodadır. Bas çalgılarla solo keman arasında duygulu bir diyalog olan bu bölümde solo keman, biraz da tehdit edici havada gibi duyulan bas eşliğinde uzun soluklu ve bazen de tutkuyla yükselen

4 bir şarkı söyler gibidir. 3. Bölüm 9/8 lik ölçüde, olabildiğince çabuk (Allegro assai) tempoda bir İtalyan Jigi (Giga) biçiminde, kemanın virtüözce figürleriyle süslenirken birinci bölümün orkestra tuttisi ana temayı bir füg biçiminde duyurur. Bach bu konçertoyu daha sonra, Klavsen Konçertosu No.7 (BWV1058) olarak Sol Minör tona da uygulamıştır. OPALE, CONCERTO FOR BANDONEON AND STRINGS (OPAL, BANDONEON VE YAYLILAR İÇİN KONÇERTO ) R. GALLIANO Richard Galliano nun 1994 yılının Mayıs ve Haziran aylarında yazıp bestelediği, akordeon solo ve yaylılar konçertosu Opal in "Allegro furioso" ilk bölümünün ilham kaynağı, doğrudan sanatçının Akdeniz kökenlerinden gelir. "Moderato Malinconico & Nobile e Espressivo" ikinci bölüm için, Paris te günlerin geçişini anımsatan çok nostaljik iki tema besteleyen Galliano, son olarak, ayrı bir tango gibi duran, ostinato tempo, "Allegro Energico" bir üçüncü bölüm tasarlamıştır. Galliano, bu konçertoyu, efsanevi akordeoncu ve kendisinin ustası Sir Joe Rossi'ye; onun dürüstlüğü, alçak gönüllülüğü ve müzik sevgisine ithaf etmiştir. LES ESTACIONES PORTENAS (BUENOS AIRES TE DÖRT MEVSİM) A. PIAZZOLLA LA VALSE À MARGAUX (MARGAUX İÇİN VALS) R. GALLIANO Richard Galliano nun Juliette Gréco'ya eşlik ettiği dönemde, 1985 yılında, Oslo'da besteleyip -şu an 24 yaşında güzel bir yetişkin olan- küçük yeğeni Margaux'ya ithaf ettiği Valse à Margaux (Margaux için Vals), musette stili valsi ve konser salonu valsinin birleşmiş halidir. Galasından bu yana, dünyayı dolaşan eser; Japonya, Brezilya, Moldova, Rusya gibi birçok ülkede müzisyenler tarafından seslendirilmiştir. Umut ve barışın güzel mesajını taşıyan bu eser, modern ve gelenekselin bir karışımı olan günümüz Paris'inin enstantane fotoğrafını çekiyor. OBLIVÍON A. PIAZZOLLA Tangoyu çağdaşlaştırarak konser salonlarına taşıyan Astor Piazzolla, enerjik kadanslardan kaçınan, hüzünlü ve duygulu tangosu Oblivíon u 1984 te Fransız-Arjantin ortak filmi olan IV. Henry için vokalli olarak bestelemiştir ten sonra Piazzolla, Milva ile Fransa da verdiği konserde Oblivíon u Fransızca söz ve J oubliais (Unuttum) başlığıyla sık sık yorumlamıştır. Arjantin Tangosu na yeni bir kişilik kazandıran bandoneon ustası Astor Piazzolla nın eski stilden yola çıkarak çağdaş bir anlayışla ritmik aksanları etkili kullanarak 1968 de yazdığı 4 Estaciones Porteñas (Buenos Aires te Dört Mevsim) adlı dört tangosu, halkın başkentte oturanlara verdiği Liman Kentliler (Porteños) tanımıyla bu kenti sergiler. Vivaldi nin Dört Mevsim ine (4 Stagione) nazire yaparmış gibi bestelenen bu parçaları Piazzolla, ünlü piyanist Vladimir Horowitz in Minyatür Orkestra olarak tanımladığı beşlisi ile çok kez çalmış, ancak hiçbir zaman tümünün plak kaydını gerçekleştirmemiştir. Eser ilk olarak Arjantinli gitarist Abel Carlevaro tarafından, kardeşi Agustin in yaptığı solo gitar düzenlemesiyle plağa alınmıştır. 1. Otone Porteño (Buenos Aires te sonbahar) ağır (Lento) tempoda, 2. Invierno Porteño (Buenos Aires te kış) ağır ve dramatik (Lento y dramatico) tempoda, Primavera Porteña (Buenos Aires te ilkbahar) canlı (jugueton) tempoda ve Verano Porteña (Buenos Aires te yaz) ise ağır tempodadır. Eserin keman ve orkestra versiyonunu Türkiye de ilk kez 1999 da 27. Uluslararası İstanbul Müzik Festivali nde kemancı Gidon Kremer ve Kamerata Baltica seslendirmiştir.

5 1. Keman Willi Zimmermann konzertmeister Donat Nussbaumer 2. konzertmeister Kio Seiler Asa Konishi Inès Morin Jana Karsko 2. Keman Daria Zappa grup şefi Silviya Savova-Hartkamp Anna Tchinaeva Arlette Meier-Hock Rachel Kisacanin Viyola Ryszard Groblewski grup şefi Frauke Tometten Molino Pierre Tissonnier Ladislau Andris Çello Nicola Mosca grup şefi Anna Tyka Nyffenegger Stefania Verità Kontrbas Seon-Deok Baik grup şefi Hayk Khachatryan Klavsen Naoki Kitaya Bilet için: biletix.com (0216) Biletix satış noktaları Bilgi için: issanat.com.tr (0212) /issanat