ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
|
|
- Emine Turgut
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Gökhan ACEHAN İÇME SULARININ MİKROBİYOLOJİK KİRLENME POTANSİYELİNİN İNCELENMESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ ANA BİLİM DALI ADANA, 2007
2 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ İÇME SULARININ MİKROBİYOLOJİK KİRLENME POTANSİYELİNİN İNCELENMESİ Gökhan ACEHAN YÜKSEK LİSANS ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI Bu tez././ 2007 Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından Oybirliği İle Kabul Edilmiştir. İmza. Prof. Dr. Ahmet YÜCEER DANIŞMAN İmza. Prof. Dr. Burhan ARIKAN JÜRİ İmza. Doç. Dr. Fuat BUDAK JÜRİ Bu tez Enstitümüz Çevre Mühendisliği Anabilim Dalında hazırlanmıştır. Kod No: Prof. Dr. Aziz ERTUNÇ Enstitü Müdürü İmza-Mühür Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hükümlere tabidir.
3 ÖZ YÜKSEK LİSANS TEZİ İÇME SULARININ MİKROBİYOLOJİK KİRLENME POTANSİYELİNİN İNCELENMESİ Gökhan ACEHAN ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ ANA BİLİM DALI Danışman : Prof. Dr. Ahmet YÜCEER Yıl : 2007, Sayfa : 235 Jüri : Prof. Dr. Ahmet YÜCEER Prof. Dr. Burhan ARIKAN Doç. Dr. Fuat BUDAK Bu çalışmada, Adana il genelinden İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik (EU İçme Suyu Direktifleri 98/83/EC) hükümlerine göre bölgelerin homojen özelliklerini yansıtacak şekilde köylerde 514, il merkezi ve beldelerde 142 odak belirlenmiştir. Bu odaklardan muhtelif tarihlerde köylerden 899, il merkezi ve beldelerden 2058 bakteriyolojik su numuneleri alınmıştır. İl genelinin bakteriyolojik kirlilik durumu ortaya çıkarılmıştır. Daha sonra bakteriyolojik olarak kirli çıkan bölgelerin su temin sistemleri, odak dışı olarak kaynaktan iç şebeke sistemine kadar irdelenmiş, toplam 407 adedinde bakteriyolojik kirlilik tespit edilmiştir. İndikatör mikroorganizmalar olan toplam ve fekal koliform bakteriler; Membran Filtre Tekniği kullanılarak tespit edilmiştir. Çalışmalar sonunda elde edilen analiz sonuçları tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik esasları dahilinde değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Bakteriyolojik Kirlilik, Koliform Bakteri, Su Dağıtım Sistemi I
4 ABSRACT M.Sc THESIS INVESTIGATION OF MICROBIOLOGYCAL POLLUTION POTANTIAL OF DRINKING-WATER Gökhan ACEHAN DEPARMENT OF ENVIRONMENTAL ENGINEERING INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES ÇUKUROVA UNIVERSITY Supervisior : Prof. Dr. Ahmet YÜCEER Year : 2007, Pages : 235 Jury : Prof. Dr. Ahmet YÜCEER Prof. Dr. Burhan ARIKAN Doç. Dr. Fuat BUDAK In this study, according to Waters For Human Consumption Regualation (The EU drinking water directive 98/83/EC) in Adana City, 514 village, 142 city centre and town focused points have been determined to show the homogenous characteristics of these locations. From these points, at certain dates, 899 bacteriologic water samples from villages and 2058 bacteriologic water samples from city centre and towns have been taken. This study has been conducted to point out the level of bacteriologic pollution in and around the city. As a result, 407 of water provider systems, which are already located in the bacteriologically polluted locations, have been found to be bacteriologically polluted as well. Bacteria types such as indicator microorganizms and fekal coliform have been found by the use of Membran Fitler Technique. The analysis found as a result of these studies was taken into consideration in issued official newspaper on on the ground of Waters For Human Consumption Rules. Key Words: Bacteriologic Pollution, Coliform Bacteria, Water Distribution Systems. II
5 TEŞEKKÜR Bu çalışma Ç.Ü Müh. Mim. Fakültesi Çevre Mühendisliği bölümünde yapılmıştır. Bizlere bu fırsatı veren Çukurova Üniversitesine ve Çevre Mühendisliği Bölümüne teşekkürlerimi sunarım. Çalışmalarım boyunca yardımlarını ve değerli fikirlerini esirgemeyen tecrübeleriyle çalışmamda büyük katkısı olan danışman hocam Bölüm Başkanı Sayın Prof. Dr. Ahmet YÜCEER e en içten teşekkürlerimi sunarım. Bu tezin oluşmasında katkısı olan tüm bölüm hocalarım ve araştırma görevlilerine teşekkür ederim. Çalışmada gerekli olan verilerin sağlanmasında yardımlarını esirgemeyen tüm Adana İl Sağlık Müdürlüğü Gıda ve Çevre Kontrol Şubesi çalışanlarına teşekkürlerimi sunarım. Tezin hazırlanması sırasında bana destek olan aileme ve tüm arkadaşlarıma teşekkür ederim. III
6 İÇİNDEKİLER SAYFA ÖZ... I ABSRACT... II TEŞEKKÜR... III ÇİZELGELER DİZİNİ... VIII ŞEKİLLER DİZİNİ... XI 1.GİRİŞ Çevre ve Kirlenme Çevre Kirlenmesinin Kaynakları Suların Özellikleri Fiziksel özellikler Kimyasal Özellikler Biyolojik Özellikler Suların Mikrobiyolojik Kirlenmesi ve Mikrobiyolojik Kalite Standartları İçme ve Kullanma Suyu Tesislerinde Mikrobiyolojik Kirlenme Potansiyeli İçme Suyu Temini İçme Suyu Temini Sistemlerinde Mikrobiyolojik Kirlenme Potansiyeli Kaptaj Suyun Arıtma Tesisinde Mikrobiyolojik Kirlenme Potansiyeli Suyun İsale Hatlarındaki Mikrobiyolojik Kirlenme Potansiyeli İçme Suları Depolarında Mikrobiyolojik Kirlenme Potansiyeli İçme Suyu Şebekelerinin Mikrobiyolojik Kirlenme Potansiyeli Bina Depoları ve Hidroforlarda Mikrobiyolojik Kirlenme Potansiyeli Muslukların Mikrobiyolojik Kirlenme Potansiyeli İçme Suyu Arıtılmasında Uygulanan İşlemler ve Mikrobiyolojik Kirlenme Çöktürme IV
7 Hızlı filtrasyon Yavaş kum filtrasyonu Yumaklaştırma Havalandırma Aktif karbon ile adsorpsiyon İyon değişimi Ters ozmoz Dezenfeksiyon Diğer İşlemler Sulardaki Mikrobiyolojik Kirliliğin İnsan Sağlığı Üzerine Etkisi İshaller Basilli Dizanteri (Şigelloz) Amipli Dizanteri (Amebiyaz) Giardiasis Barsak Parazitleri Enterobius vermicularis (Kıl kurdu) Ascaris lumbricoides (Barsak solucanı) Tifo ve Paratifo Viral Gastroenteritler Yersinia Gastroenteriti Campylobacter Enfeksiyonu Kolera Hepatitler Lejyoner Hastalığı Leptospiroz Trahom Sıtma (Malarya) Şistosomiazis (Bilarhiazis) Suların Bakteriyolojik Olarak Denetlenmesi Bakteriyolojik Analiz Bakteriyolojik Su Numunesi Alınması Numune Alma Yerlerinin Seçimi ve Numune Alma V
8 Koliform Grubu Bakterilerin Tayin Metotları Çoklu Tüp Fermantasyon Tekniği Membran Filtre Tekniği ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR MATERYAL VE METOD Materyal Metot Adana İl Geneli Odak Noktalarının Tespiti Adana İl Merkezi İçme Suyu Durumu Örneklerin Toplanması BULGULAR VE TARTIŞMA Adana Yüreğir ve Seyhan İlçesi İçme Sularında Görülen Bakteriyolojik Kontaminasyonun Yılı İtibariyle Dağılımı Adana İl Geneli Bakteriyolojik Kirliliğin İrdelenmesi Adana İl Merkezi (Yüreğir-Seyhan İlçeleri) ve Bu İlçelere Bağlı Köyler) nin Bakteriyolojik Kirlilik Durumu Adana Ceyhan Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Adana Karataş Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Adana Yumurtalık Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Adana Kozan Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Adana Karaisalı Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Adana İmamoğlu Merkez ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Adana Saimbeyli Merkez ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu VI
9 Adana Tufanbeyli Merkez ve Belde Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Adana Feke Merkez ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Adana Aladağ Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Adana Pozantı Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu İçme Suları ile İlişkili Hastalıkların 1997 İle 2006 Yılları Arasındaki Dağılımı Araştırma Bulguları ve Tartışmaların Genel Değerlendirilmesi SONUÇLAR VE ÖNERİLER KAYNAKLAR ÖZGEÇMİŞ EKLER VII
10 ÇİZELGELER DİZİNİ SAYFA Çizelge 1.1. İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik Esaslarına Göre İçme ve İçme-Kullanma Sularında Aranan Mikrobiyolojik Parametreler... 6 Çizelge 1.2. TS-266 ya Göre Mikrobiyolojik Parametreler... 7 Çizelge 1.3. TS-266 nın Mikrobiyolojik Parametrelerine Göre Su Sınıflandırması İçme Suları İçin (İmlahanede)... 8 Çizelge 1.4. İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik Esaslarına Göre İmlahanede İçme Sularında Aranan Mikrobiyolojik Parametreler... 8 Çizelge 1.5. Su ile Bulaşan Hastalıklar Çizelge 1.6. Su Temini Sistemleri İçerisinde Su ile Bulaşan Patojenler ve Önemi Çizelge 2.1. Su Problemi ve Sağlık Sorunları Çizelge 2.2. ABD Eyaletlerinde Su Problemi ve Sağlıkla ilgili En Büyük Olaylardan Bazıları Çizelge 2.3. ABD de 1996 da Yapılan Bir Araştırmada Sularla İlgili Salgınlarda Halkın Haber Alma Kaynakları ve Bu Kaynakların Güvenirliği Çizelge 3.1. Adana İline Ait Bazı Veriler Çizelge 3.2. Adana İline Ait Bazı Meteorolojik Değerlerin Uzun Yıllar Ortalamaları Çizelge 3.3. Adana İl Geneli Belirlenen Odak Sayıları Çizelge 4.1. Sağlık Bakanlığı Verilerine Göre Adana Yüreğir İlçesi ( ) Bakteriyolojik Kirlilik Durumu Çizelge 4.2. Sağlık Bakanlığı Verilerine Göre Adana Seyhan İlçesi ( ) Bakteriyolojik Kirlilik Durumu Çizelge 4.3. Adana Yüreğir Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu VIII
11 Çizelge 4.4. Adana Seyhan Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Çizelge 4.5. Seyhan, Yüreğir Bakteriyolojik Olarak Kirli Çıkan Odakların Su Temini Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Dağılımı Çizelge 4.6. Ceyhan Köy ve Beldelerinde Bakteriyolojik Olarak Kirli Çıkan Odakların Su Temini Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Dağılımı Çizelge 4.7. Ceyhan Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Çizelge 4.8. Karataş Bakteriyolojik Olarak Kirli Çıkan Odakların Su Temini Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Dağılımı Çizelge 4.9. Adana Karataş Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Çizelge Yumurtalık Bakteriyolojik Olarak Kirli Çıkan Odakların Su Temini Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Dağılımı Çizelge Adana Yumurtalık Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Çizelge Kozan Bakteriyolojik Olarak Kirli Çıkan Odakların Su Temini Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Dağılımı Çizelge Adana Kozan Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Çizelge Karaisalı Bakteriyolojik Olarak Kirli Çıkan Odakların Su Temini Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Dağılımı Çizelge Adana Karaisalı Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Çizelge İmamoğlu Bakteriyolojik Olarak Kirli Çıkan Odakların Su Temini Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Dağılımı Çizelge Adana İmamoğlu Merkez ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu IX
12 Çizelge Saimbeyli Bakteriyolojik Olarak Kirli Çıkan Odakların Su Temini Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Dağılımı Çizelge Adana Saimbeyli Merkez ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Çizelge Tufanbeyli Bakteriyolojik Olarak Kirli Çıkan Odakların Su Temini Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Dağılımı Çizelge Adana Tufanbeyli Merkez ve Belde Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Çizelge Feke Bakteriyolojik Olarak Kirli Çıkan Odakların Su Temini Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Dağılımı Çizelge Adana Feke Merkez ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Çizelge Aladağ Bakteriyolojik Olarak Kirli Çıkan Odakların Su Temini Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Dağılımı Çizelge Adana Aladağ Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Çizelge Adana Pozantı Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Çizelge Yılı Su ve Besinlerle Bulaşan Hastalıklara Ait Vaka ve Ölümler Çizelge Adana İl Geneli Odak Sayıları ve Bakteriyolojik Kirlilik Durumu Çizelge Adana İl Geneli Bakteriyolojik Olarak Kirli Çıkan Odakların Su Temini Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Dağılımı X
13 ŞEKİLLER DİZİNİ SAYFA Şekil 1.1. Basit Bir Su Temini Sistemi Akım Şeması... 9 Şekil 1.2. Ayaklı Su Deposu Şekil 1.3. Zamanla Şebeke Borusunda Oluşan Kirlilik Tabakası Şekil 1.4. Yeraltı Sularının Arıtım Aşamaları Şekil 1.5. Yüzeysel Suların Arıtım Aşamaları Şekil 1.6. Amipli Dizanterinin Etkeni Entamoeba histolytica Şekil 1.7. Giardiasis Etkeni Giardia lamblia Şekil 1.8. Enterobius vermicularis (Kıl kurdu) yumurtası Şekil 1.9. Ascaris lumbricoides Barsak solucanı Şekil Sulardan Bakteriyolojik Numune Alma Şekil E.Coli Basili Mikroskop Görüntüsü Şekil 3.1. İçme Suyunun İzlediği Yol Şekil 4.1. Yüreğir İlçesi Bakteriyojik Kirliliğin Yıllara Göre Dağılımı Şekil 4.2. Seyhan İlçesi Bakteriyojik Kirliliğin Yıllara Göre Dağılımı Şekil 4.3. Adana Yüreğir Merkez, Belde ve Köylerin, Bakteriyolojik Kirlik Durumu Şekil 4.4. Adana Seyhan Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Şekil 4.5. Adana İl Merkezi Su Temin Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Durumu Şekil 4.6. Adana Merkeze Bağlı Köylerin Su Temin Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Durumu Şekil 4.7. Yüreğir Bölgesinde Bakteriyolojik Kirlenmeye Müsait Köy Su Deposu Şekil 4.8. Adana Ceyhan Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu XI
14 Şekil 4.9. Ceyhan Merkeze Bağlı Köylerin Su Temin Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Durumu Şekil Adana Karataş Merkez, Belde ve Köylerin, Bakteriyolojik Kirlik Durumu Şekil Karataş Merkez Su Temin Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Durumu Şekil Karataş Merkeze Bağlı Köylerin Su Temin Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Durumu Şekil İçme Suyu Şebeke Hattı Üzerinden Akan Evsel Atık Sular Şekil Adana Yumurtalık Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Şekil Yumurtalık Merkez Su Temin Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Durumu Şekil Yumurtalık Köylerinin Su Temin Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Durumu Şekil Bazı Köylerin İçme Suyu Depolarına Bir Örnek Şekil Adana Kozan Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Şekil Kozan Merkez Su Temin Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Durumu Şekil Evsel Atıksuların Gelişigüzel Etrafa Bırakılması Şekil Adana Karaisalı Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Şekil Karaisalı Merkez Su Temin Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Durumu Şekil Karaisalı Merkeze Bağlı Köylerin Su Temin Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Durumu Şekil Adana İmamoğlu Merkez ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu XII
15 Şekil İmamoğlu Merkez Su Temin Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Durumu Şekil İmamoğlu Merkeze Bağlı Köylerin Su Temin Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Durumu Şekil Adana Saimbeyli Merkez ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Şekil Saimbeyli Merkez ve Köylerin Su Temin Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Durumu Şekil Adana Tufanbeyli Merkez ve Belde Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Şekil Tufanbeyli Merkez ve Köylerin Su Temin Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Durumu Şekil Adana Feke Merkez ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Şekil Feke Merkez ve Köylerin Su Temin Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Durumu Şekil Adana Aladağ Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Şekil Aladağ Merkez ve Köylerin Su Temin Sistemlerinde Bakteriyolojik Kirlilik Durumu Şekil Adana Pozantı Merkez Belde ve Köylerin Bakteriyolojik Kirlik Durumu Şekil Adana İl Geneli İçme Sularının Bakteriyolojik Kirlenme Potansiyeli XIII
16 1. GİRİŞ Gökhan ACEHAN 1.GİRİŞ Günümüzde dünya nüfusunun hızla artmasının bir sonucu olarak içme ve kullanma suyu ihtiyacı da giderek artmaktadır. Su canlıların yaşaması için hayati öneme sahiptir. En küçük canlı organizmadan en büyük canlı varlığa kadar bütün biyolojik yaşamı ve bütün insan faaliyetlerini ayakta tutan sudur. Dünyamızın %70 ini kaplayan su, bedenimizin de önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Ancak yeryüzündeki su kaynaklarının yaklaşık %0,3 ü kullanılabilir ve içilebilir özelliktedir. Dünya nüfusunun %40 ını barındıran 80 ülke şimdiden su sıkıntısı çekmektedir yılları arasında su kullanımı iki katına çıkmıştır (Kumbur, 1997). Nüfusun hızla artması, buna karşılık su kaynaklarının sabit kalması sebebiyle su ihtiyacı her geçen gün artmaktadır. Bu nedenle kısıtlı olan içme sularının mikrobiyolojik kirlenme potansiyellerinin tespit edilerek bu olumsuz durumun ortadan kaldırılması büyük öneme sahiptir. Yörenin coğrafi konumu, alt yapı tesisleri, atık maddelerin gördüğü işlem, toplumun sosyo-ekonomik yapısı gibi birçok faktöre bağlı olarak, patojen bakteriler ve diğer mikroorganizmalar dışkı ve benzeri yollarla sulara ulaşmaktadır. Çevre kirliliği sonucunda su kaynakları gün geçtikçe kirlenmekte ve uygun kalitede su kaynaklarının bulunup kullanıma sunulması kısıtlı hale gelmektedir. Elverişli su kaynaklarının bulunması durumunda ise, içme sularının arıtımındaki ve dağıtımındaki aksaklıklar, su temin kaynaklarının gereğince korunamaması gibi nedenlerle içme suyu kalitesi olumsuz yönde etkilenmektedir. Yeraltı suları, bileşimi sabit, yüksek mineral içerikli bulanıklık oranı az, renksiz, mikroorganizma yok/az, sertliği yüksek, demir ve mangan içeriği yüksek sulardır. Yağmur suyu yeryüzüne indiği andan itibaren kirlilik oranında ani bir artış olur. Hayvansal ve bitkisel atıklar ve mikroorganizmalar su ile yeraltına doğru taşınır. Suyun, yüzey kısımlarındaki toprak tabakasından süzülmesi sonucunda zemin cinsi özelliklerine de bağlı olarak suyun mikrobiyolojik kalitesinde önemli miktarlarda artış olur. Askıdaki maddelerin tamamına yakını topraktaki süzülme yoluyla 1
17 1. GİRİŞ Gökhan ACEHAN uzaklaşır. Bunun sonucunda mikroorganizmalar büyük ölçüde azalırken suyun karbondioksit oranı artar, oksijen miktarı ise azalır (Kumbur, 1997). Yeraltı sularının mikrobiyolojik olarak kirlenmesinin en büyük nedeni evsel ve endüstriyel atıkların arıtılmadan alıcı ortama verilmesi ve katı atık deponi sahalarında meydana gelen sızıntı sularının iklimsel faktörlerle yeraltı sularına karışmasıdır. Bu durum özellikle yaz aylarında ölümlere yol açan bulaşıcı hastalıklara sebep olmaktadır (Anonymous, 1980). Yüzeysel sular, bileşimi değişken, düşük mineral içerikli, bulanık oranı fazla, renkli, mikroorganizma oranı yüksek, sertliği düşük, demir ve mangan içeriği çok az ve tat koku oluşturabilecek maddelerce zengin sulardır. Yüzeysel suların mikrobiyolojik olarak kirlenmesi evsel ve endüstriyel atıksuların arıtılmadan su yataklarına verilmesi, katı atıkların düzensiz olarak alıcı ortama bırakılması ve atmosferde asılı halde bulunan zararlı mikroorganizmaların yağışlar, rüzgârlar ve diğer atmosferik olaylar sonucunda uzun mesafelere taşınarak yüzeysel sulara karışması sonucunda meydana gelir. Yüzeysel sular belli bir seviyeye kadar olan kirliliği arıtma özelliğine sahiptir. Bu sınır aşıldığında suda aşırı kirlilik ve bozulma meydana gelir. Bunun sonucunda sularda mevcut olan ekolojik denge bozulur ve bu durum canlılar üzerinde olumsuz etkiler oluşturur. Bu çalışmanın amacı; Adana il genelindeki mikrobiyolojik kirlenme potansiyelini ortaya koyarak içme sularının su temin sistemlerinin daha çok hangi bölgelerde kirliliğe maruz kaldığını tespit edip etkilerini araştırmak ve çözüm önerileri getirmektir Çevre ve Kirlenme Canlı varlıkların tümü, organik ve inorganik maddelerden oluşmuş belli bir ortam içerisinde yaşantılarını sürdürürler ve bu ortamın unsurlarıyla karşılıklı iletişim içindedirler. Ekolojistler çevre tanımını Belirli bir yaşam mekânında etkili olan biyolojik, fiziksel ve kimyasal faktörlerin bütünlüğüdür şeklinde tanımlarlar (Kocataş, 1992). Tüm bilim dalları için çevrenin genel tanımı ise Canlı varlıklara tesir eden dış faktörlerin tümü şeklindedir. İnsan için çevre denince; hava, su, 2
18 1. GİRİŞ Gökhan ACEHAN toprak, bitki örtüsü, hayvanlar ve yaşadığımız gezegen, üzerinde veya dışında olan insanları etkileyen her türlü nesne bu kavramın içine dahildir (Karpuzcu, 2003). Birbirlerine ayrılmaz bir şekilde bağlı, biri diğerine sürekli tesir eden, toprak, hava ve su döngüsü sosyo ekonomik yapılardaki olumsuzluklarla etkilenmekte bu üçlü sistemin dengesi bozulabilmektedir. Ekolojistler, sistemin dengesini bozan her şeye kirletici gözüyle bakmışlar, mühendisler ise kirlenmeyi insanların sebep olduğu kalite değişimleri ile su, hava ve toprak kriterlerinin, bugünkü veya gelecekteki, faydalı maksatlar için, kullanılabilirliğine zarar verilmesi olarak tanımlamışlardır Çevre Kirlenmesinin Kaynakları İnsanların her türlü aktiviteleri sonucu havada, suda ve toprakta oluşan olumsuz gelişmeleriyle ekolojik dengenin bozulmasına neden olan ve aynı aktiviteler sonucunda ortaya çıkan koku, gürültü ve atıkların çevrede oluşturduğu arzu edilmeyen sonuçlar Çevre Kirlenmesi olarak tanımlanır (Türkman, 1993). Çevre sorunları çok eskiden beri var olmasına karşın tanınması ve anlaşılması çok uzun bir süre gerektirmiştir. Çevre kirlenmesi genelde; hava kirlenmesi, su kirlenmesi, toprak kirlenmesi, ses ve gürültü kirlenmesi, erozyon, plansız kentleşme ve yeşil alanların azaltılması şeklinde gruplandırılabilir. Tarihi süreç içerisinde insan nüfusunda görülen artış, fert başına tüketilen maddelerin fazlalaşmasına yol açmış bunun sonucunda da insan faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan kirleticilerin cins ve miktarları artarak çeşitli şekillerde çevreye verilmiştir li yıllarda özellikle mikro kirleticiler dikkat çekmeye başlamıştır. Dolayısıyla çevre kirlenmesinin kaynağı olan insan, bugün çevre sorunlarını ulusal ve uluslararası düzeye taşıyarak, kirlenmenin kontrol altına alınıp iyileştirilmesi bireylerin konu ile ilgili olarak bilinçlendirilip, yasalar nezdinde kontrol edilmesine çaba sarf etmektedir (Yüzer, 1991). 3
19 1. GİRİŞ Gökhan ACEHAN Suların Özellikleri Tabiatta bulunan suların özellikleri fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik özellikler olmak üzere başlıca üç grup altında incelenir Fiziksel özellikler Suyun sıcaklık, tad ve koku, renk, bulanıklık, toplam katı madde, askıda katı madde, çökebilen katı madde, elektriksel iletkenlik, radyoaktivite, yoğunluk ve vizkosite değerleridir Kimyasal Özellikler Suyun ph, oksidasyon, redüksiyon potansiyeli, alkalinite veya asidite, sertlik, çözünmüş oksijen, biyolojik oksijen ihtiyacı, kimyasal oksijen ihtiyacı, nitrojen ve klorür değerlerini kapsar (Tebbutt, 1977) Biyolojik Özellikler Suda bulunan saprofit ve patojen mikroorganizmaların tanımlanmasını içerir. Bazı bulaşıcı barsak hastalıkları, dışkı ile kirlenmiş sular vasıtasıyla taşınır. Enfeksiyonlu şahısların dışkılarında bulunan patojen bakteriler, virüsler, protozoalar ve parazitik kurtlardır. Pratikte her patojen etkenin suda araştırılması mümkün olmadığından, suların bakteriyolojik değerlendirilmesinde indikatör mikroorganizmalar olan koliform bakterilerin tespiti istenir (Muslu, 1985) Suların Mikrobiyolojik Kirlenmesi ve Mikrobiyolojik Kalite Standartları Çevre kirlenmesi unsurlarından biri olan su kirlenmesi Sularda insan etkisi sonucu ortaya çıkan ve kullanımlarını kısıtlayan veya tamamen engelleyen dolayısıyla ekolojik dengeleri bozan kalite değişimleri şeklinde tanımlanır (Kocataş, 1992). Su kirliliğine konu olan ortamlar; akarsular, göller, baraj gölleri, yeraltı suları ve denizler olarak sıralanabilir (Türkman, 1993). 4
20 1. GİRİŞ Gökhan ACEHAN Sularda bulunabilen ve insan sağlığı açısından zararlı biyolojik etkenler arasında patojen bakteriler, virüsler ve parazitler gelmektedir (Lawa, 1998). Suların neden olduğu enfeksiyöz etkenler, hastalar ve portörler tarafından çevreye yayılmaktadır. Yörenin coğrafi konumu, alt yapı tesisleri, atık maddelerin gördüğü işlem, toplumun sosyo-ekonomik yapısı gibi birçok faktöre bağlı olarak, patojen bakteriler ve diğer mikroorganizmalar dışkı ve benzeri yollarla sulara ulaşmaktadır. İçme suyu, oral-fekal enfeksiyon zincirinin en önemli halkasıdır. Suyla geçen enfeksiyonların önüne geçilmesi, büyük ölçüde suyun bakteriyel kirliliğinin önlenmesi, suyun dezenfekte edilmesi ile olasıdır. Bilim adamları ve sağlık kuruluşları temiz su elde etmek için çalışmakta, su standartları geliştirmekte, içilebilir ve kullanılabilir özellikte olan sular için belirli kriterler ortaya koymaktadır. Türkiye de gıda tüzüğü ve su ile ilgili standartlarda suların içilebilirliğine koliform grubu bakterilerin varlığı/yokluğu esasına göre karar verilmektedir. Su kalitesi, onu belirleyen kirletici unsurların; a) İnsan sağlığı ve canlı hayatı üzerindeki tanımlanabilir etkilerini, b) Kirlilik parametrelerinin fiziksel, kimyasal ve biyolojik konsantrasyonları ve bunların ne tür zararlar oluşturabileceğini, c) Kirlilik etkenlerinin biyolojik yaşam ile birlikte çevre ve doğaya verebileceği zararları belirleyen bilgilerdir (EPA, 1986). Su kalite kontrolünün yapılabilmesi ve gerekli standartların tesis edilebilmesi için her şeyden önce su kaynaklarının hangi maksatlar için kullanılacağının bilinmesi gereklidir. Daha sonra bu maksatları sağlayacak kalite kriterleri tespit edilir ve standartlar konur. Bundan sonra bu standartların mümkün olabilmesi için kanuni düzenlemeler devreye girer (Twort, Heather ve Law, 1974). Su kaynaklarının yönetim ve planlanmasında değişik maksatlar için ihtiyaçlar ve kullanılabilir kaynaklar arasındaki dengenin sağlanması esastır. Su kaynaklarının ekonomik bir şekilde kullanılmasının sağlanması gerekmektedir. Bu nedenle evlerde kullanılan suların israfını önleyici tedbir almak, endüstride suların geri dönüşümlü olarak tekrar kullanımını sağlamak gerekir. Taşkın kontrolü, kurak mevsim debilerinin arttırılması amaçlı depolama çalışmalarının yapılması yeraltı sularının suni olarak beslenmesi su kaynaklarının korunmasına yönelik çalışmalardır. Su 5
21 1. GİRİŞ Gökhan ACEHAN kaynaklarında kirlenmenin önlenebilmesi konuyla ilgili idare ve teşkilatın kurulması ile başlar (Karpuzcu, 2005). Su kaynağının korunması, içme ve kullanma sularında güvenilirliğin temininin sağlanması maksadıyla yapılacak ilk girişim, kirlilik standartlarının belirlenmesidir. Standart belirlemedeki amaç su ortamlarında çeşitli kirletici unsurların derişimleri için, alt ve üst limitlerin saptanmasıdır. Böylece bilimsel ve teknolojik bileşenlerle birlikte konunun ekonomik ve yasal bileşenleri içinde objektif ölçütlerin getirilmesi mümkündür. Dünya içme ve alıcı ortam sularıyla ilgili çalışmalar yapan ve bu konuda standart geliştiren başlıca kuruluşlar; 1- U.S Public Health Service (USPHS) 2- American Water Works Association (AWWA) 3- Water Pollution Control Federation (WPCF) 4- World Health Organization, Avrupa 5- World Health Organization, Uluslararası (WHO-I) 6- Official Journal of the European Communities (EEC) Sağlık Bakanlığının 17 Şubat 2005 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik esaslarına göre ve TS 266 ya göre içme ve içme-kullanma sularında aranan mikrobiyolojik parametreler aşağıdaki çizelgede verilmiştir. Çizelge 1.1 İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik Esaslarına Göre İçme ve İçme-Kullanma Sularında Aranan Mikrobiyolojik Parametreler Parametre E. coli 0/100ml Enterokok Koliform bakteri Paremetrik değer sayı/100ml 0/100ml 0/100ml 6
22 1. GİRİŞ Gökhan ACEHAN Çizelge 1.2. TS-266 ya Göre Mikrobiyolojik Parametreler Sınıf 1 Sınıf 2 Özellik -Toplam koliformlar 1) 100 ml numunede (37 0 C) -Fekal Koliformlar -100 ml numunede (44 0 C de) -Fekal streptokok, 100 ml numunede Klostridia, 20 ml numunede Tavsiye Edilen Değer (GL) Müsaade edilebilecek Maksimum Değer Membran Süzme Metodu Çoklu Tüp Metodu (Ç. T. M) Ç. T. M<1 Ç. T. M<1 Ç. T. M<1 Ç. T. M 1 Müsaade edilebilecek Maksimum değer. Membran Süzme Metodu Çoklu Tüp Metodu Ç. T. M<1 Ç. T. M<1 Ç. T. M<1 Ç. T. M 1 Sular, patojenik organizmaları ihtiva etmemelidir. Suların tam bir mikrobiyolojik analizini yapmak gerekirse, yukarıdaki Çizelgeye ek olarak patojenler içinde deney yapılmalıdır. Bu patojenler; Salmonella, Patojenik stafilokok, Fekal bakteriofaglar, Entero-virüsler Sular; Parazitler, Algler, Mikroskopla görülebilecekler gibi diğer organizmalar ihtiva etmemelidir. Yeterli sayıda numunenin deneye tabi tutulması şartıyla (%95 uyumlu sonuçlar). Toplam bakteri sayısı 1) Dezenfekte sular için karşılık gelen bu değerler, suyun işleme tesisinden ayrıldığı noktada önemli ölçüde düşük olmalıdır. 2) Ardışık numune alma sırasında, bu değerlerden herhangi birisi devamlı olarak aşılıyorsa bir kontrol yapılmalıdır. 3) Müsaade edilebilecek maksimum değerleri, kapalı kap içerisinde sabit sıcaklıkta muhafaza edilen numune 12 saat içerisinde ölçülmelidir. 7
23 1. GİRİŞ Gökhan ACEHAN Çizelge 1.3. TS-266 nın Mikrobiyolojik Parametrelerine Göre Su Sınıflandırması İçme Suları İçin (İmlahanede) Özellik İçme ve kullanma suları (kapalı kaplardaki sular hariç)için Toplam Bakteri Sayısı, 1 ml numunede C da C da Kapalı kaplardaki sular 3) için Toplam Bakteri Sayısı, 1 ml numunede C da C da Tavsiye Edilen Değer (GL) 1) 2) 10 1) 2) Sınıf 1 Sınıf 2 Müsaade Edilebilecek Maksimum Değer (MAC) Müsaade Edilebilecek Maksimum Değer (MAC) Çizelge1.4. İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik Esaslarına Göre İmlahanede İçme Sularında Aranan Mikrobiyolojik Parametreler Parametre Parametre değer sayı/ml E. coli 0/250 ml Enterokok 0/250 ml Koliform bakteri 0/250 ml P. aeruginosa 0/250 ml Fekal koliform bakteri 0/250 ml Salmonella 0/100 ml Clostridium perfiringens 0/50 ml Patojen Staphylococlar 0/100 ml 22 0 C koloni sayısı 37 0 C koloni sayısı 100/ml 20/ml Parazitler 0/100 ml Patojen mikroorganizmalar 0/100 ml Anaerop sporlu sülfat redüke eden bakteriler 0/50 ml Kaynaktan alınan numunede maksimum 22 0 C 72 saatte agar-agar veya agar-jelatin karışımında 100/ml koloni sayısı, 37 0 C de 24 saatte agar-agar karışımında koloni sayısı 20/ml Diğer mikroskobik canlılar 0/100 ml 8
24 1. GİRİŞ Gökhan ACEHAN Avrupa İçme Suyu Standartlarına Göre; a)içme suyu şebekesine girişlerden alınan 100ml numunelerde koliform grubundan herhangi bir bakteri bulunmamalıdır. b)içme suyu şebekesinden alınan 100 ml lik numunelerden %95 inde koliform grubundan herhangi bir bakteri olmamalıdır. Bu 100 numune tahlil edildiği zaman en fazla 5 numunede koliform grubu bakterilerin bulunmasına müsaade edilebileceği manasına gelir. Buna göre En muhtemel sayı EMS=O,5 /l dir. Avrupa içme suyu standardı koliform bakterileri için EMS<0,5/l dir İçme ve Kullanma Suyu Tesislerinde Mikrobiyolojik Kirlenme Potansiyeli Toplumun ekonomik gelişme modelini etkileyen su doğal ve sınırlı bir kaynaktır. Öncelikle insanımızın ihtiyacı olan sağlıklı içme ve kullanma suyunun sürdürülebilir bir şekilde sağlanması gerekmektedir. Birleşmiş Milletler istatistiklerine göre 6 milyarlık dünya nüfusunun % 25 lik bölümü yani 1,5 milyar insan temiz su konusunda çok sıkıntılıdır. İçme ve kullanma suyu tesislerinde kaynaktan musluğa kadar gerekli önlemlerin alınmadığı durumlarda mikrobiyolojik kirlilik ortaya çıkmakta ve su kalitesi olumsuz yönde etkilenmektedir. Şekil 1.1. Basit Bir Su Temini Sistemi Akım Şeması İçme Suyu Temini Toplumların su ihtiyacını temin etmek için yapılan çalışmalar kaynak seçimi ile başlar. Su kaynağının seçiminde göz önünde bulundurulan üç ana faktör; 9
25 1. GİRİŞ Gökhan ACEHAN 1- Kalite 2- Miktar 3- Maliyettir. Seçilecek kaynakta su miktarının yeterli, su kalitesinin ise kabul edilir durumda olması gerekir. Çoğu kez civarda bulunan akarsu ve göller kaynak olarak seçilir. Bu tip kaynaklar istenilen miktarda suya sahip iken, su kalitesi yönünden doğrudan kullanılabilecek durumda olmayabilir. Su temini için diğer kaynaklar kuyu ve memba sularıdır. Bu kaynaklar genelde iyi kalitede olmalarına rağmen çoğu zaman miktar bakımından yeterli olmazlar. Bunun için büyük yerleşim yerlerinde su kaynağı olarak yüzeysel sular tercih edilir. Yüzeysel sulardan alınan suların tad ve kokularının giderilmesi, kimyasal ve bakteriyolojik yönden de sağlığa zararlı maddelerden arındırılmaları gerekmektedir (Karpuzcu, 2005). İçme suyu temini çok farklı kaynaklar kullanılarak sağlanabilmektedir. Ülkemizde belediyelerimizin % 60 ı kuyu, % 35 i kaynak olmak üzere % 95 i içme suyu ihtiyacını yeraltı sularından, % 5 i yüzey sularından arıtarak karşılamaktadır. Köylerimizin %98 i içme suyu ihtiyacını yeraltı sularından karşılamaktadır. Bunun % 85 i kaynak % 13 ü kuyu, % 2 si akarsu, baraj, göl ve göletlerdir (Çep, 2002). Baraj ve göllerde biriken suların içilebilir ve kullanılabilir olması için arıtılması gerekir. Bu nedenle, su şehir şebekesine ulaşıncaya kadar çeşitli işlemlerden geçirilir. Ülkemizde yer altından kuyularla alınan suların % 74 ü sulamada kullanılmaktadır. Çiftçimizin kendi imkanlarıyla yapmış olduğu sulama sistemleri için yaklaşık % 90, sanayi ve endüstride kullanılmak üzere fabrikalarımız su ihtiyaçlarını tahminen %95, derin sondaj kuyularından karşılamaktadır. Yer altı sularımız bu kadar önemli olmasına rağmen çok çeşitli sorunlardan dolayı gelecekte yeterli ölçüde yararlanılamama riski bulunmaktadır. Yeraltı sularımız için en önemli sorunlar; aşırı su çekimi, yer altı suyu kirliliği, tekniğine uygun su kuyularının açılmaması, çok sayıda kaçak su kuyularının açılması, su kuyularının bilinçsizce işletilmesi, su havzalarının yerleşime ve sanayiye açılması, içme suyu isale hatları ve şehir şebekelerinde gözlenen su kayıp ve kaçakları, bilinçsiz sulama ile gelişmiş sulama tekniklerinin uygulanmaması, her tür kullanım sırasında israf edilerek su kullanılması, yüzey sularından yeterince faydalanılamaması, yer altı sularının 10
26 1. GİRİŞ Gökhan ACEHAN araştırılması, korunması ve kirliliğin önlenmesi için gerekli parasal kaynakların yetersiz olması gibi birçok sorun bulunmaktadır İçme Suyu Temini Sistemlerinde Mikrobiyolojik Kirlenme Potansiyeli İçme suyu temini sistemlerinde mikrobiyolojik kirlenme kaynaktan musluğa kadar her aşamada karşımıza çıkmaktadır. Bir su temini sisteminde mikrobiyolojik kirlenme aşağıdaki ünitelerde incelenir Kaptaj Su kaynağının bulunduğu noktada zeminden çıkan suların toplanarak sağlıklı bir şekilde boru içerisine alınabilmesi için yapılan yapılara denir. Literatüre göre farklı kaptaj tanımları görülmektedir. pınar/memba üzerine toplama ve koruma amaçlı yapılardan, nehir ve göllerden su alma yapısına kadar aynı isimle adlandırılabilmektedir. Suyun temin edildiği yere göre değişik isimler altında kaptajlar vardır. Bunlar; Kaynak suyu, Adi kuyu, Keson kuyu, Çakma kuyu, Sondaj kuyu, Drenaj, Galeri, Akarsu, Göl gb. Kaptaj su kaynağının bulunduğu yer olduğuna göre bu bölgelerde mikrobiyolojik kirlenmenin olmaması için bu bölgelerin koruma altına alınması gerekir (Tickner JA, 2004). Koruma bölgelerinin içine ev yapılamaz. Tarım işi yapılamadığı gibi insan ve hayvanların girmesine izin verilmemelidir. Koruma bölgesi 50 m yarıçapında daire şeklinde olmalı etrafı m beton ve demir direkler dikilerek 5 sıra yatay 2 sıra çapraz dikenli tel gerilmelidir. Koruma bölgesinin kapısı ve kilidi olmalıdır ayrıca bu bölgenin etrafına drenaj kanalları açılmalıdır (Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, 2004). Kaptajın bir havalandırma bacası olmalı ve bu bacaya tel kafes geçirilmelidir. Ayrıca temizleme bacası da yapılmalıdır. Endüstriyel alanlara ve katı atık deponi sahasına yakın yerlerde kaptaj bulunmamalıdır. Kaptaj malzemelerinin mikrobiyolojik kirlenmeye neden olmayacak malzemelerden yapılmasına dikkat edilmeli ve gerekli bakım ve temizliği zamanın da yapılmalıdır. Su kaynaklarının etrafında tayin edilen ve sınırlandırılan koruma bölgeleri (himaye mıntıkaları) 11
27 1. GİRİŞ Gökhan ACEHAN üzerinde konut yapılması, ekim yapılması veya diğer herhangi bir şekilde kullanılması yasaktır (Umumi Hıfzıssıhha Kanunu Madde; 238). Kaptajlarla ilgili olarak SKKY ve UHK na uygun hareket edilmesi halinde mikrobiyolojik kirlenme en aza indirilebilir. Ancak, ilgisizlik ve sorumsuzluk nedeniyle bir çok kaptajda kurallara uyulmadığından dolayı kirlenme kaçınılmaz hale gelmektedir Suyun Arıtma Tesisinde Mikrobiyolojik Kirlenme Potansiyeli Tüketime sunulan içme suyunun kalitesi; ham suyun özelliklerine ve arıtım derecesine bağlı olmakla beraber, arıtım esnasında, arıtımdan sonra, depolanmasında, dağıtım safhasında çeşitli faktörlerin etkisiyle değişikliğe uğrayabilmekte hatta ham suda mevcut olmayan bir takım zararlı bileşiklere arıtım tesisi çıkış suyunda rastlanabilmektedir. İçme suyu temininde en önemli konulardan birisi de, uygun şekilde projelendirilip, inşa edilen ardından da işletmeye açılan bir arıtma tesisinin bu konuda eğitilmiş, kalifiye elemanlara teslim edilmesi ve tesisin işleyişinin laboratuarda sürekli su analizleri yapılarak kontrol edilmesidir. Arıtma tesisleri gün ışığından, savaklardan ve ölü bölgelerden etkilenerek bir takım alg ve mikroorganizmaların üremesine sebebiyet verebilmektedir. Bu durumda biyofilm tabakaları oluşarak arıtma tesisi çıkış suyu kalitesi olumsuz olarak etkilenebilmektedir. Özellikle arıtma tesisi uygun olmayan hava şartlarına bağlı olarak çeşitli konsantrasyonlarda patojen protozaalara Crytosporidium ve Giardia ya da rastlanmaktadır (Gibson ve ark., 1998). İçme suyu arıtma tesislerinin bakteriyolik amaçlı arıtılmasında çeşitli işlemler uygulanmaktadır. Temel işlemler arasında koagülasyon, yumaklaştırma, sedimentasyon ve filtrasyon önde gelen işlemlerdir. Bu işlemlerin hemen hemen hepsinde amaç ne olursa olsun bir miktar bakteri giderilebilmektedir (Twort, 1974; Metcalf ve Eddy, 1991) Suyun İsale Hatlarındaki Mikrobiyolojik Kirlenme Potansiyeli Günümüzde yüzeysel sular arıtma tesisinde arıtıldıktan sonra dağıtım deposuna ileten borular isale hattı olarak isimlendirilir. İsale hatlarında mikrobiyolojik kirlenme daha çok yanlış boru malzemelerinin kullanılması isale 12
28 1. GİRİŞ Gökhan ACEHAN hattının bakım ve onarımının düzenli olarak yapılamaması ve çeşitli taşkınlar sonucunda bakterilerin boru içerisine bir şekilde taşınıp çoğalması sonucunda ortaya çıkar (Hooda ve Anderson, 2000). İsale borusunda mikrobiyolojik kirlenmenin incelenebilmesi için isale hattının sürekli olarak delinme, kırılma ve parçalanmalara karşı kontrol edilmesi gerekir. Ayrıca isale hattındaki basıncın düştüğü anlarda infiltrasyon olabilir. Bu durum bir takım zararlı patojenlerin isale hattı içerisine girmesine sebebiyet vereceği için önem arzeder İçme Suları Depolarında Mikrobiyolojik Kirlenme Potansiyeli İsaleden gelen suların toplandığı yapıya içme suyu deposu adı verilir. Depolar Ayaklı ve Gömme depolar olmak üzere ikiye ayrılır. İçme sularının depolanmasında genellikle betonarme depolar kullanılır. Ancak metal malzemelerden yapılan depolarda mevcuttur. Bu şekilde yapılan depoların içleri oksitlenmeyi önleyecek şekilde boyanmalıdır (Novotny, 1994). Gömme depolarda sızıntılarla ve kullanılan malzeme hatalarından dolayı mikrobiyolojik kirlenme meydana gelebilmektedir. Ayaklı depolarda ise patlak, çatlak ve kırılmalardan dolayı kirlilik bir şekilde depo içerisine nüfuz edebilir. Depolar kolay temizlenebilecek maddelerle kaplanmalı, mikroorganizmaların üremesine engel olabilmek maksadıyla köşeli olmamalıdır. Ayrıca deponun mutlak koruma sahası olmalı bu sahanın yarı çapı 15 m den az olmamalıdır (Çobanoğlu, 1994). Arıtımdan geçirilerek kullanıma sunulan içme suları, temiz ve sağlıklı koşullarda depolanmaz ise içme suyu kalitesi olumsuz yönde değişebilmektedir. Bu nedenle su depolarının temiz, güvenli ve sağlıklı koşullarda olmasına dikkat edilmesi ve belli aralıklarda temizlenmesi gerekmektedir. Ayrıca içme suyu depolarında kullanılan malzemelerin mikrobiyolojik gelişmeye yer vermeyecek malzemelerden yapılması da büyük önem arz etmektedir (Novotny, 1994). 13
29 1. GİRİŞ Gökhan ACEHAN Şekil 1.2. Ayaklı Su Deposu İçme Suyu Şebekelerinin Mikrobiyolojik Kirlenme Potansiyeli Su şebekesi doğrudan halk sağlığını etkilediği için, batılı ülkelerin şebeke yöneticilerinin, ülkemizde de yapılan toplantılarında belirttikleri en önemli husus; şebeke borularında sürekli olarak yeterli bir basıncın sağlanması gerektiğidir. Bu en önemli ilk şart sağlanamadıktan sonra iyi derecelerde arıtma yapmaya çalışma gibi maliyetli yatırımların yapılmasının hiçbir faydası olmamaktadır. Sanayileşmiş ülkelerden farklı olarak, ülkemizde bu şartı sağlamak genellikle zor olduğundan, kesinti zamanları ana borulardan su çekilmesini önleyecek vanalama sistemleri oluşturulması gibi farklı çözümlerin araştırılması yapılmalıdır. Aksi takdirde şebekelere korozyon sonucu giren mikroorganizmalar ve içme suyundaki mevcut mikroorganizmaların oluşturdukları jelimsi tabaka, bu mikroorganizmaların rahatça şebeke sistemine yerleşip klordan etkilenmemelerine neden olabilmektedir. Daha sonra bu tabakalar koparak içme ve kullanma sularında tekrar mikrobiyolojik kirlenmeye sebep olabilmektedir (Çep, 2002). 14
30 1. GİRİŞ Gökhan ACEHAN İçme ve kullanma suları doğrudan vücuda temaslı olduğundan, çeşitli kazalarla bulaşabilecek zararlı maddeler ve hastalık yapıcı mikroorganizmaların bulunmaması büyük önem taşımaktadır. (Çep, 2002) Su dağıtım şebekesinde içme suyunun kalitesinin değişmesine neden olan bir diğer unsur da meydana gelen sızıntılar ve çatlaklar vb. dir. Bu durum, zaman zaman suyla bulaşan hastalıkların yayılmasına da neden olmaktadır (Baribeau, 1996). Uygun projelendirilmiş ve inşası tamamlanmış bir içme suyu dağıtım şebekesinde, su kalitesindeki değişimlerin minimumda tutulması ve arıtma tesisi çıkışındaki su kalitesine yakın bir kaliteyle tüketiciye ulaştırılması amaçlanmaktadır. Ancak yapılan çalışmalar, arıtma tesisi çıkışındaki sularda bakteri derişimleri çok düşük olabilmesine rağmen dağıtım şebekesinde bu derişimin büyük oranda artabildiğini göstermiştir (AWWA, 1999). Su önemli oranda asimile edilebilir organik karbon ihtiva ediyorsa ve dağıtım esnasında bakiye klor yoksa ya da ana su dağıtım boruları tam dolu değilse ve yeterli sıklıkla temizlenmiyorsa şebeke suyunda sorun yaratan bakteriler ve diğer organizmalar ortaya çıkabilmektedir. Örneğin, planktonik bakteriler ve arıtma sırasında dominant olan veya direnç gösteren bakteriler büyüyebilir ya da şebeke borularının yüzeylerine tutunan bakteri tabakaları kopabilir. Besi maddeleri, sudaki bakteri derişimi, şebekede bekletme süresi, hidrolik etkiler, boru ve bağlantı materyalleri, korozyon, sediment birikimi, sıcaklık ve yağmur gibi etkenler bakteriyel çoğalmaya uygun şartları sağlarlar. Özellikle lejyonella tipi bakterilerin biyofilm tabakalarında çoğaldığı bilinmektedir (Lee, 1991). Şekil 1.3. Zamanla Şebeke Borusunda Oluşan Kirlilik Tabakası 15
31 1. GİRİŞ Gökhan ACEHAN Su dağıtım şebekelerinde kullanılan borular, kaplama malzemeleri, boyalar vb de içme suyunun bakteriyolojik kalitesini etkilemesinin yanı sıra, kimyasal kalitesinide etkileyebilir. Örneğin, suyun dağıtımında kömür katranı esaslı boru astarlarının kullanımı durumunda suyla temas sonucunda suda PAH derişimlerinin arttığı, bu gibi durumlarda özellikle floranten düzeylerindeki artışın belirgin olduğu bilinmektedir (AWWA, 1999). Su dağıtım hatlarındaki paslanma ise, tüketiciye ulaşan sularda metal miktarını artırabilmektedir. İçme suyunun korozif özellikte olması durumunda metal borulardan içme suyuna metal geçebilmektedir (Pontius, 1970). Örneğin, prinç, bronz borular ve bağlantılarının korozyonu sonucunda, suda ölçülebilecek miktarlarda bakır bulunabilmektedir. Bu da, kurşun tesisatlar üzerinde mavi-yeşil kalıntıların görülmesiyle anlaşılmaktadır. Yumuşak sular, bol oksijenli, nitrat miktarı fazla ve asidik karakterde olan sular ve diğer etkiler, kurşundan yapılmış tesisat üzerine etki ederek suya kurşun geçmesine neden olabilmektedir Bina Depoları ve Hidroforlarda Mikrobiyolojik Kirlenme Potansiyeli Bazı durumlarda içme suyu hidrofora veya bina deposuna kadar kontamine olmadan geldiği halde bu bölgelerde mikrobiyal bir kirlenmeye maruz kalabilmektedir. Bu durumların önlenmesi için aşağıda ki hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir. - Su depoları sıkı kapanan kapaklı olmalıdır. Mümkün olduğunca temiz bir mahalde ve yerden yükseltilmiş olarak bulunmalıdırlar. - Hidrofor tesisatlarının içinde suyun hareketli kaldığı kapalı genleşme depoları kullanılmalıdır. - Bina depolarının tamamen boşaltılabilme ve temizlenebilme imkanı olmalıdır. - Depo iç yüzeyleri kir tutmayan ve temizlenebilen bir malzemeyle kaplı olmalıdır. En mükemmel olanı cam kaplı olanlardır. - Binada ki boru tesisatında çalışmayan ölü uçlar bulunmamalıdır. - Soğuk ve sıcak su boruları izole edilmelidir. Böylece yoğunlaşma önlenerek korozyon riski azaltılmalıdır. 16
32 1. GİRİŞ Gökhan ACEHAN - Bu borulardan birbirine ısı geçiş imkanı olmamalıdır. Duvar içinden geçen sıcak ve soğuk su boruları arasında yaklaşık 30 cm mesafe olmalıdır. - Dışarıdaki depolar direkt güneş ışınlarına karşı korunmalı ve reflektif boya ile boyanmalıdır. - Bodrumdaki depoların iyi havalandırılan bir bölgede olmasına gayret edilmelidir. - Su depolarının toprak altında veya bodrum katta yapılması halinde içerisinin havuz seramiği ile kaplanması tavsiye edilir. Pürüzsüz ve hijyenik tip kaplama malzemesi temizliği de kolaylaştırır. - Yangın suyu için ayrı depo uygulaması uygun değildir. Depo içindeki durgun su mikroorganizmaların üremesi için uygun bir ortam oluşturur (Kim, 2005). - Kullanma suyu ve yangın için ortak su deposu seçilmelidir. Yangın durumunda gerekli suyun temini için, su gereken seviyeye indiğinde otomatik seviye alarmı devreye girecek şekilde ayarlanmalıdır. - Hidrofor depoları ve bina depolarının en az yılda bir defa temizlenip bakımı yapılmalıdır. İlimizinin 2005 yılında mahalli çevre kurulunda aldığı kararla 6 ayda bir temizlik ve bakımın yapılması uygun görülmüştür. Ayrıca depolar temizlenirken aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir. 1. Depo içerisindeki su, boşaltma vanası açılarak tamamen boşaltılmalıdır. 2. Tesisattaki su boşaltılması için tüm pompalar sökülmeli, bodrum ve zemin kattaki musluklar açılmalıdır. 3. Sistemin boşaldığı gözlendikten sonra, tüm musluklar kapatılmalıdır. 4. Depo iç yüzeyleri üzerinde bir tortu tabakası mevcut ise, uygun bir asidik temizleyici ile mevcut tortu tabakası temizlenmelidir. Temizlik yapacak personel, öncelikle uygun bir eldiven ve asit gazlarını absorbe edebilecek gaz maskesi giymelidir. Depo içi boşaltılarak tüm kirlilikler dışarı atılmalı ve depo tamamen tekrar taze su ile doldurulmalıdır. Dolu olan depo, boşaltma vanası açılarak tekrar boşaltılmalıdır. 5. Pompalar monte edilmeli, depolar ve tesisat, tekrar doldurulmalıdır. 17
33 1. GİRİŞ Gökhan ACEHAN 6. Depo içinde serbest klor konsantrasyonu 5 ppm (mg/l) olacak şekilde şok klorlama yapılmalı ve 30 dakika beklenmelidir. (%15 lik sıvı klor) 7. Tesisatın en uzak noktasından başlanarak, musluklar, duşlar, rezervuarlar ve bahçe sulama fıskiyeleri açılarak suyun 5 dk süre ile tüm tesisattan akması sağlanmalıdır. 8. En uzak noktadaki monokloramin istenilen seviyeye ulaşınca, tüm musluklar, duşlar ve bahçe sulama fıskiyeleri kapatılmalıdır. 9. Sistem içinde su 24 saat bekletildikten sonra, sıcak ve soğuk su sistemleri boşaltılmalıdır (Çep, 2002) Muslukların Mikrobiyolojik Kirlenme Potansiyeli Muslukların uygun malzemelerden yapılmayışı, çok uzun yıllar aynı muslukların kullanılması ve bunların temizliğine yeterince önem verilmemesi gibi nedenlerden dolayı içme suyu tesisatının bu bölümlerinde mikrobiyolojik kirlenme meydana gelebilir. Ayrıca suların çok sık kesildiği bölgelerde muslukların mikrobiyolojik yönden kirlenme ihtimali daha da yüksektir. Bununla birlikte musluk ile evye arasında güvenli bir mesafenin olması gerekmektir. Ayrıca elle teması az olan muslukların seçimine özen gösterilmelidir. Bunun nedeni özellikle içme suyu ile bulaşan kıl kurdu, barsak solucanı ile parazitlerin sık temas edilen musluklarla bulaşmasıdır. Musluk yapımında kullanılan malzemede herhangi bir mikrobiyolojik kirlenmeye yer vermemek için iç yüzeyi düz yapılmalıdır. Mikroorganizma kontaminasyonunu miminize edebilmek için musluk ağızlarına elle temastan kaçınılmalıdır. 1.4 İçme Suyu Arıtılmasında Uygulanan İşlemler ve Mikrobiyolojik Kirlenme Çöktürme Bu işlemde su bir çöktürme tankının içinden yavaş ve sakin akışlı bir şekilde geçirilir. Çökelebilen katılar (büyük ve ağır katı parçacıklar) tankın dibinde toplanır ve sudan ayrılır (Hudson, 1972). 18
34 1. GİRİŞ Gökhan ACEHAN Çıkış suyunun bulanıklığı ve askıdaki katıların konsantrasyonu azalmış olur. Böylece bulanıklığa sebebiyet veren partiküllerle birlikte bunlara tutunan bakterilerin bir kısmı da sudan ayrılmış olur Hızlı Filtrasyon Su tasfiyesinde en önemli işlemlerden biri filtrasyondur. Su, daneli malzemeden müteşekkil bir filtre yatağından geçirilir. Yatak malzemesi olarak ekseriyetle kum veya antrasit kömürü kullanılır. Filtrasyon çöktürmeden sonra tatbik edilir. Çöktürme havuzunda tutulamayan küçük/hafif parçacıklar ile bir miktar mikroorganizma filtrelerde tutulur (Baumann, 1978). Yüceer ve Keskinkan ın 2001 yılında yaptığı çalışmada filtrede tutulan mikroorganizmaların süzme esnasında zamanla filtre tabanına doğru ilerlediğini ve mikroorganizmaların çıkış suyunda arttığını bildirmişlerdir. Bundan dolayı filtrelerin geri yıkamasının yapılmasını önermişlerdir. Filtreler tıkandığı zaman geri yıkanarak temizlenir ve tekrar kullanıma alınır (A. Yüceer ve O. Keskinkan, 2001) Yavaş kum filtrasyonu Su, mm çapında ve yaklaşık 1m derinliğindeki filtre yatağından geçirilir. Kullanılan filtrasyon hızı filtrelerde kullanılan hızların 1/100 ü kadardır. Bundan dolayı aynı debideki bir suyu arıtmak için çok daha büyük filtreler ve daha çok arazi kullanmak gerekir. Hızlı filtrasyonda kirlilik (parçacıklar) yatak derinliğinde tutulur, yavaş kum filtrasyonun da ise kumun üst yüzeyinde tutulur ve burada kirli deri denen canlı ve ölü mikroorganizmalardan müteşekkil bir tabaka meydana gelir. Bu tabaka suda bulunabilecek bütün mikroorganizma türlerini çok etkili bir şekilde tutar. Hızlı filtreler yaklaşık 1 gün çalıştırılır ve günde bir kere dakika geri yıkanarak temizlenip tekrar hizmete alınırlar. Yavaş kum filtreleri 1 ay ile 6 ay süresince kesintisiz çalışır. Bir filtre tıkandığında üst yüzeyinden 5 cm kadar kum sıyrılıp filtre dışına taşınır (geri yıkama yoktur). Hızlı filtrasyon temel olarak fiziki bir arıtma usülüdür. Yavaş kum filtrasyonu ise biyolojik bir arıtma işlemi sayılabilir (Baumann, 1978). 19
İçindekiler VII. Ön söz Çeviri editörünün ön sözü Teşekkür XV XIX XXI. I. Kısım Su teminine giriş
Ön söz Çeviri editörünün ön sözü Teşekkür XV XIX XXI I. Kısım Su teminine giriş 1 Su sektörü 3 1.1 Giriş 3 1.2 Su tüketimi 3 1.3 Kabul edilebilir su kalitesi 7 1.4 Su sektörü hizmetleri 10 1.5 Su koruma
DetaylıŞartlarında Bakteriyel İnaktivasyon Sürecinin İndikatör
İçme-Kullanma Suları için Farklı Dezenfeksiyon Şartlarında Bakteriyel İnaktivasyon Sürecinin İndikatör Organizmalar için İncelenmesi İ.Ethem KARADİREK, Selami KARA, Özge ÖZEN, Oğuzhan GÜLAYDIN, Ayşe MUHAMMETOĞLU
DetaylıHastanelerde Su Kullanımı. M.Ali SÜNGÜ Amerikan Hastanesi Bakım ve Onarım Müdürü alis@amerikanhastanesi.org
Hastanelerde Su Kullanımı M.Ali SÜNGÜ Amerikan Hastanesi Bakım ve Onarım Müdürü alis@amerikanhastanesi.org Bir Çin atasözü der ki; Suyu içmeden önce, kaynağını öğren Hastanelerde infeksiyon kaynaklarını
DetaylıÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠNE GĠRĠġ (ÇMG) DERSĠ
KONYA ÜNİVERSİTESİ ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠNE GĠRĠġ (ÇMG) DERSĠ Doç. Dr. Senar AYDIN Necmettin Erbakan Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü V-HAFTA 17.12.2015 1 SULARIN ARITILMASI
DetaylıÇEVRE KORUMA SU KİRLİLİĞİ. Öğr.Gör.Halil YAMAK
ÇEVRE KORUMA SU KİRLİLİĞİ Öğr.Gör.Halil YAMAK 1 Su Kirliliği Tabii sular, çözünmüş ve askı halinde bulunan yabancı maddeleri ihtiva ederler. Çoğunlukla, suyu kullanılabilir hale getirmek için bu maddeler
DetaylıKASKİ numune alma ekibinin yaptığı çalışma sonrasında Kayseri de bulunan bina ve işyerlerindeki depoların %98 inin kirli olduğu tespit edilmiştir.
KASKİ Genel Müdürlüğünce kaynak ve sondajlardan temin edilen memba kalitesindeki içme suyu en son teknolojik borular ile sağlıklı ve steril bir şekilde abonelerin kullanımına sunulmaktadır. Temiz ve sağlıklı
DetaylıBELEDİYE HİZMETLERİNDE ÇÖZÜM ORTAĞINIZ
BELEDİYE HİZMETLERİNDE ÇÖZÜM ORTAĞINIZ ÇÖP DEPONİ ALANLARINDA VE ÇÖP SIZINTI SUYUNDA KOKU KONTROLÜ, ÇÖP SIZINTI SUYUNUN ARITMA ÖNCESİ BOİ, KOİ, AKM DEĞERLERİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ Bütün dünyada olduğu gibi,
DetaylıBURSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ. Erdinç ŞENOVA Çevre Sağlığı Şube Müdürü
BURSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Erdinç ŞENOVA Çevre Sağlığı Şube Müdürü Mevzuat 17.02.2005 Tarihli ve 25730 Sayılı Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe giren İNSANİ TÜKETİM AMAÇLI SULAR HAKKINDA YÖNETMELİK
DetaylıDOĞAL MĠNERALLĠ SULARIN ĠNSAN SAĞLIĞINA UYGUNLUĞUNUN MĠKROBĠYOLOJĠK YÖNDEN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ
DOĞAL MĠNERALLĠ SULARIN ĠNSAN SAĞLIĞINA UYGUNLUĞUNUN MĠKROBĠYOLOJĠK YÖNDEN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ Bil.Uz.Sevinç ERTAġ Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Tüketici Güvenliği Laboratuvarları Daire BaĢkanlığı Su ve Gıda
DetaylıSU KİRLİLİĞİ HİDROLOJİK DÖNGÜ. Bir damla suyun atmosfer ve litosfer arasındaki hareketi HİDROLOJİK DÖNGÜ
SU KİRLİLİĞİ HİDROLOJİK DÖNGÜ Atmosfer de bulunan su buharı başlangıç kabul edilirse buharın yoğunlaşarak yağışa dönüşmesi ve yer yüzüne ulaşıp çeşitli aşamalardan geçtik ten sonra tekrar atmosfere buhar
DetaylıÇevre İçin Tehlikeler
Çevre ve Çöp Çevre Bir kuruluşun faaliyetlerini içinde yürüttüğü hava, su, toprak, doğal kaynaklar, belirli bir ortamdaki bitki ve hayvan topluluğu, insan ve bunlar arasındaki faaliyetleri içine alan ortamdır.
DetaylıElçin GÜNEŞ, Ezgi AYDOĞAR
Elçin GÜNEŞ, Ezgi AYDOĞAR AMAÇ Çorlu katı atık depolama sahası sızıntı sularının ön arıtma alternatifi olarak koagülasyon-flokülasyon yöntemi ile arıtılabilirliğinin değerlendirilmesi Arıtma alternatifleri
DetaylıS.S. YEŞİL DURU EVLERİ KOOPERATİFİ ATIKSU ARITMA TESİSİ PROJE RAPORU
S.S. YEŞİL DURU EVLERİ KOOPERATİFİ ATIKSU ARITMA TESİSİ PROJE RAPORU 1 - PROSESİN TANITILMASI Tatil sitesinden kaynaklanacak evsel nitelikli atıksuları arıtacak olan, arıtma tesisi, biyolojik sistem (aktif
DetaylıRAPOR. O.D.T.Ü. AGÜDÖS Kod No: 08 03 11 1 00 09 3 Kasım, 2008
BMB Technology İçin Life 2 O Water BMB1000 Serisi Su Arıtma Cihazının Sularda Bakteri ve Kimyasalların Arıtım Performansının Araştırılması Projesi O.D.T.Ü. Danışman Prof. Dr. Celal F. GÖKÇAY RAPOR O.D.T.Ü.
DetaylıAnkara da İçme ve Kullanma Suyu Kalitesi Ülkü Yetiş ODTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü ODTÜ
Ankara da İçme ve Kullanma Suyu Kalitesi Ülkü Yetiş Çevre Mühendisliği Bölümü KAPSAM Ham Su Kalitesi? Nasıl arıtılıyor? Nasıl bir su içiyoruz? Sorunlar Çevre Mühendisliği Bölümü 2 KAPSAM Ham Su Kalitesi?
DetaylıHAZIRLAYAN-SUNAN İSMAİL SÜRGEÇOĞLU DANIŞMAN:DOÇ. DR. HİLMİ NAMLI
HAZIRLAYAN-SUNAN İSMAİL SÜRGEÇOĞLU DANIŞMAN:DOÇ. DR. HİLMİ NAMLI DÜNYADA yılda 40.000 km³ tatlı su okyanuslardan karalara transfer olmaktadır. Bu suyun büyük bir kısmı taşkın vb. nedenlerle kaybolurken
DetaylıİÇ SU BALIKLARI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE SU KALİTESİ
İÇ SU BALIKLARI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE SU KALİTESİ Karada bir su ürünleri işletmesi kurulacaksa, su kaynağı olarak kaynak suyu, dere, ırmak, akarsu, göl, baraj suları veya yeraltı suları kullanılabilir. Yetiştiriciliğin
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/12) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/12) Deney Laboratuvarı Adresi : Yokuşbaşı Mah. Emin Anter Bulvarı No:43/B BODRUM 48400 MUĞLA / TÜRKİYE Tel : 0252 313 20 06 Faks : 0252 313 20 07 E-Posta : info@akademi-lab.com
DetaylıHastane Teknik Yönetimi
Hastane Teknik Yönetimi işletme kontrol bakım çözüm renovasyon M. Ali SÜNGÜ Amerikan Hastanesi Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Bakım ve Onarım Müdürü alis@amerikanhastanesi.org Düşüncenin doğruluğu, pratik
DetaylıTARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ
TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ TARIMSAL KAYNAKLI NİTRAT KİRLİLİĞİNE KARŞI SULARIN KORUNMASI YÖNETMELİĞİ Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Çevre ve Orman Bakanlığından
DetaylıDENİZLİ BELEDİYESİ SAĞLIK İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ DENÇEV DENİZLİ ÇEVRE KALİTE LABORATUVARI MÜŞTERİ BİLGİLENDİRME REHBERİ
DENİZLİ BELEDİYESİ SAĞLIK İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ DENÇEV DENİZLİ ÇEVRE KALİTE LABORATUVARI MÜŞTERİ BİLGİLENDİRME REHBERİ FR54/rev00/22.10.2011 Sayfa1/9 İÇİNDEKİLER...2 1.NUMUNE KABUL KRİTERLERİ...3 1.1.Genel
DetaylıKENTSEL SU YÖNETĠMĠNDE ÇAĞDAġ GÖRÜġLER VE YAKLAġIMLAR
KENTSEL SU YÖNETĠMĠNDE ÇAĞDAġ GÖRÜġLER VE YAKLAġIMLAR Dr. Canan KARAKAġ ULUSOY Jeoloji Yüksek Mühendisi 26-30 Ekim 2015 12.11.2015 Antalya Kentsel Su Yönetiminin Evreleri Kentsel Su Temini ve Güvenliği
DetaylıCEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon. Türkiye deki Atıksu Altyapısı ve Atıksu Mevzuatı
CEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon Türkiye deki Atıksu Altyapısı ve Atıksu Mevzuatı Yrd. Doç. Dr. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Türkiye deki Mevcut Atık Su Altyapısı Su kullanımı ve atık
DetaylıKENTLERDE SU YÖNETİMİ İLE UYUM POLİTİKALARI. Dr. Tuğba Ağaçayak
KENTLERDE SU YÖNETİMİ İLE UYUM POLİTİKALARI Dr. Tuğba Ağaçayak İÇERİK Türkiye Ortalama Sıcaklık, Yağış Değerleri İklim Değişikliği ve Su Sorunları Kentler ve İklim Değişikliği Türkiye de Su Kaynakları
DetaylıYAĞMUR SUYU (YAPRAK) FİLTRESİ YAĞMUR SUYU TOPLAMA
YAĞMUR SUYU (YAPRAK) FİLTRESİ YAĞMUR SUYU TOPLAMA NASIL ÇALIŞIR? YAĞMUR SUYU NASIL TOPLANIR? Başta çatılar olmak üzere, açık alanlar otoparklar, yollar ve drenaj borularından toplanabilir. NERELERDE KULLANILIR?
DetaylıİÇİNDEKİLER SI BASKISI İÇİN ÖN SÖZ. xvi. xxi ÇEVİRİ EDİTÖRÜNDEN. BÖLÜM BİR Çevresel Problemlerin Belirlenmesi ve Çözülmesi 3
. İÇİNDEKİLER SI BASKISI İÇİN ÖN SÖZ xv ÖN SÖZ xvi YAZARLAR HAKKINDA xix ÇEVİRENLER xxi ÇEVİRİ EDİTÖRÜNDEN xxiii K I S I M B İ R ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ 1 BÖLÜM BİR Çevresel Problemlerin Belirlenmesi ve Çözülmesi
DetaylıBu birikintilerin giderilmesi için uygun kimyasallarla membranlar zaman içinde yıkanarak tekrar eski verimine ulaştırılırlar.
VIIPOL CKS MEMBRAN TEMİİZLEME PROSEDÜRÜ 1.Giriş : Ne kadar iyi bir ön arıtma yapılırsa yapılsın, çalışan bir ters ozmoz ( RO ) sisteminde zaman içinde hamsu içinde bulunan ve ön arıtmadan geçebilen kolloidler,
DetaylıCEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon
CEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Türkiye Çevre Durum Raporu 2011 www.csb.gov.tr/turkce/dosya/ced/tcdr_20 11.pdf A3 Su ve Su Kaynakları 3.4 Kentsel
Detaylıİller Bankası A.Ş. Proje Dairesi Başkanlığı İçme Suyu Arıtma Proje Grubu
Şehnaz ÖZCAN Çevre Mühendisi Teknik Uzman Sevtap Çağlar Çevre Mühendisi Müdür İller Bankası A.Ş. Proje Dairesi Başkanlığı İçme Suyu Arıtma Proje Grubu İÇERİK Giriş Mevcut içmesuyu durumu Projenin amacı
DetaylıKAPTAJ UYGULAMALARI VE İYİ UYGULAMA YÖNTEMLERİ
KAPTAJ UYGULAMALARI VE İYİ UYGULAMA YÖNTEMLERİ Kaptajlar bilindiği üzere bir su kaynağının isale hattına verilebilmesini, (boruya alınabilmesini) sağlamak amacıyla yapılan su toplama odalarıdır. Kaptajlar
DetaylıSU KALİTE ÖZELLİKLERİ
SU KALİTE ÖZELLİKLERİ Su kirliliği Su kaynağının kimyasal, fiziksel, bakteriyolojik, radyoaktif ve ekolojik özelliklerinin olumsuz yönde değişmesi şeklinde gözlenen ve doğrudan veya dolaylı yoldan biyolojik
DetaylıFİLTRASYON. Şekil 4.1. Bir kum filtresinin kesit görünümü 1 GENEL BİLGİ
FİLTRASYON 1 GENEL BİLGİ Filtrasyon adından da anlaşılacağı üzere filtre etmek anlamına gelir. Başka bir deyişle filtrasyon, bir akışkanın katı parçacıklar içerisinden geçirilerek bünyesindeki kirliklerin
DetaylıYeraltısuları. nedenleri ile tercih edilmektedir.
DERS 2 Yeraltısuları Türkiye'de yeraltısularından yararlanma 1950den sonra hızla artmış, geniş ovaların sulanmasında, yerleşim merkezlerinin su gereksinimlerinin karşılanmasında kullanılmıştır. Yeraltısuları,
DetaylıISO Doğal ve Yapay Göllerden Numune Alma Kılavuzu TS 6291 Göl ve Göletlerden Numune Alma Kuralları
SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İZLEME VE SU BİLGİ SİSTEMİ DAİRE BAŞKANLIĞI ISO 5667-4 Doğal ve Yapay Göllerden Numune Alma Kılavuzu TS 6291 Göl ve Göletlerden Numune Alma Kuralları KİMYASAL İZLEME ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Deney Laboratuvarı Adresi : Karamehmet Mah. 11. sk. No:21/B/4 MENTEŞE 48000 MUĞLA/TÜRKİYE Tel : 0252 818 02 00 Faks : 0 E-Posta : ekosistemege@gmail.com Website
DetaylıVAHŞİ DEPOLAMA SAHALARININ ISLAHI
VAHŞİ DEPOLAMA SAHALARININ ISLAHI Vahşi mi? Atıkların gelişigüzel tabiata dökülmesiyle Koku kirliliği Yüzey suyu kirliliği Yeraltı suyu kirliliği Atıkların çevreye dağılması Kirliliğin, atıklardan beslenen
DetaylıBest Water Su Arıtma Sistemleri
2011 Best Water Su Arıtma Cihazı Kurulum [ Best Water ] [ ] [ ] [ TEL: 0212 474 2212 0212 441 6349 ] [ FAX: 0212 474 2242 ] Best Water Su Arıtma Sistemini seçtiğiniz için teşekkür ederiz bu kullanım kılavuzu
DetaylıBETON SANTRALLERĠ VE ASFALT PLANT TESĠSLERĠNDE SU KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ YÖNETMELĠĞĠ UYGULAMALARI
TC. TEKĠRDAĞ VALĠLĠĞĠ Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü BETON SANTRALLERĠ VE ASFALT PLANT TESĠSLERĠNDE SU KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ YÖNETMELĠĞĠ UYGULAMALARI 28 OCAK 2011 TEKĠRDAĞ SU KĠRLĠLĠĞĠ: Yeryüzündeki sular, güneşin
DetaylıADANA İL GENELİNDE İÇME SUYU DAĞITIM ŞEBEKESİNDE BAKTERİYOLOJİK KİRLENME POTANSİYELİNİN İNCELENMESİ *
ADANA İL GENELİNDE İÇME SUYU DAĞITIM ŞEBEKESİNDE BAKTERİYOLOJİK KİRLENME POTANSİYELİNİN İNCELENMESİ * Investigation of Bacteriological Pollution Potential of Drinking-Water in Water Distribution Network
DetaylıSU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ
SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ne göre atık su; evsel, endüstriyel, tarımsal ve diğer kullanımlar sonucunda kirlenmiş veya özellikleri kısmen veya tamamen değişmiş sular ile maden
DetaylıAutomatic Self-Cleaning Filters.
FİLTERLAND OTOMATİK GERİ YIKAMALI FİLTRE Suda bulunan tortu ve partiküller; bulanıklığa, makina ve tesisatlarda tıkanmalara, enerji sarfiyatına ve bakteri üremesi için uygun ortam oluşumuna neden olmaktadır.
DetaylıAyDo Süper İyonize Su (SIW) Teknolojisi ile. Rehabilite Sistemleri
AyDo Süper İyonize Su (SIW) Teknolojisi ile Kirletilmiş Suları Rehabilite Sistemleri AyDo Süper İyonize Su Teknolojisi www.ayhandoyuk.com.tr Nisan 2015 www.ayhandoyuk.name www.aydowater.com.tr www.aydosu.com
DetaylıKATI ATIKLARIN ARITILMASINDA MİKROORGANİZMALARIN KULLANIMI
ÇEVREYE ZARAR VEREN MADDELERİN ORTADAN KALDIRILMASINDA MİKROORGANİZMALARIN KULLANIMI ÖZET Mikroorganizmalar, çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük ve tek hücreli canlılardır. Bakteriler, mayalar, küfler,
DetaylıİÇME SUYU ELDE EDİLEN VEYA ELDE EDİLMESİ PLANLANAN YÜZEYSEL SULARIN KALİTESİNE DAİR YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Yönetmeliğin Yayınlandığı Resmi Gazete nin Tarihi Sayısı 29/06/2012 28338 İÇME SUYU ELDE EDİLEN VEYA ELDE EDİLMESİ PLANLANAN YÜZEYSEL SULARIN KALİTESİNE DAİR YÖNETMELİK Amaç BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam,
DetaylıSu Şartlandırma Ürünleri
Su Şartlandırma Ürünleri M801 Stabilizatörlü %56 lık Hızlı Çözülen Granül Klor M802 Stabilizatörlü %90 lık Yavaş Çözülen Granül/Tablet Klor Hızlı çözülen ve siyanürik asit içeren %56 lık organik klor
DetaylıÖğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen
Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen ix xiii xv xvii xix xxi 1. Çevre Kimyasına Giriş 3 1.1. Çevre Kimyasına Genel Bakış ve Önemi
DetaylıMetal yüzeyinde farklı korozyon türleri
Metal yüzeyinde farklı korozyon türleri + - + 2 2 - - 2 2 Borunun dış ve iç görünümü ile erozyon korozyon Çatlak korozyonunun görünüm Metalde çatlak korozyonun oluşumu ve çatlak Oyuk korozyonu ve oluşumu
DetaylıÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI
ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 9.Çözünmüş İnorganik ve Organik Katıların Giderimi Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK İnorganiklerin Giderimi Çözünmüş maddelerin çapları
DetaylıŞEBEKE SULARINDA CL. PERFRİNGENS İN BİR İNDİKATÖR OLARAK ARAŞTIRILMASI. Yazarlar: Özlem Terzi, Yıldız Pekşen
ŞEBEKE SULARINDA CL. PERFRİNGENS İN BİR İNDİKATÖR OLARAK ARAŞTIRILMASI Yazarlar: Özlem Terzi, Yıldız Pekşen Giriş Sağlıklı ve temiz su; İçinde hastalık yapıcı mikroorganizmaları ve vücutta toksik etkiler
DetaylıİL HIFZISSIHHA KURUL KARARI. Trabzon İli Genelinde Kullanılan İçme ve Kullanma Suları İle İlgili Su Sanitasyon Çalışma Programının Hazırlanması
İL HIFZISSIHHA KURUL KARARI Karar Tarihi :28.09.2006 Karar No : 09 GÜNDEM: Trabzon İli Genelinde Kullanılan İçme ve Kullanma Suları İle İlgili Su Sanitasyon Çalışma Programının Hazırlanması İl Hıfzısıhha
DetaylıATIKSU ARITMA SİSTEMLERİ
MAKİNA-İNŞAAT-ÇEVRE SAN. ve TİC. LTD. ŞTİ. ATIKSU ARITMA SİSTEMLERİ Gaziteknik-Waterline Atıksu Arıtma sistemleri evsel ve endüstriyel atıksuların arıtılmasında kullanılmak üzere prosese göre projelendirilmektedir.
DetaylıElazığ İlinde Bir Maden Sahasından Kaynaklanan Sızıntı Sularının Maden Çayına Etkisi: II. Diğer Parametreler
Karaelmas Science and Engineering Journal/Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi 2 (1): 15-21, 212 Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi Journal home page: www.fbd.karaelmas.edu.tr Araştırma Makalesi Elazığ
DetaylıDİĞER ARITMA PROSESLERİ
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DİĞER ARITMA PROSESLERİ Oksidasyon Havuzları Oksidasyon Havuzları Sürekli kanal tipinde tam karışımlı uzun havalandırmalı aktif çamur proseslerinin
DetaylıT ecrübe, Kalite, Güven, Yenilik, Verimlilik,
T ecrübe, Kalite, Güven, Yenilik, Verimlilik, 0262 239 29 65 destek@cerenmed.com www.cerenmed.com www.cerenmed.com Çok aşamalı arıtma sistemleri, kirleticilere özgü tedaviler tam otamatik cihazlar tamamlayıcı
DetaylıKimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I
Kimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I asitleşme-alkalileşme (tuzluluk-alkalilik) ve düşük toprak verimliliği Doç. Dr. Oğuz Can TURGAY ZTO321 Toprak İyileştirme Yöntemleri Toprak Kimyasal Özellikleri
DetaylıŞehirsel Teknik Altyapı. 8. Hafta Ders tekrarı yeni eklemeler
Şehirsel Teknik Altyapı 8. Hafta 10.11.2017 Ders tekrarı yeni eklemeler Altyapıda iki öncelikli konu Bölgesel düzeyde donatı ve altyapılar Kentsel altyapı ve donatı edinimi Bölgesel ve ulusal düzeyde Ulusal
DetaylıSu ile Bulaşan İnfeksiyonlar ve Korunma
Su ile Bulaşan İnfeksiyonlar ve Korunma 100 yıl önce İngiltere Kraliyet Komisyonu nun saptadığı SOSYAL HAYATIN GEREĞİ OLAN 10 KOŞUL un ilki: İçme ve kullanma için uygun ve yeterli miktarda su sağlanması
DetaylıAZUD HELİX DİSKLİ FİLTRE
Tam Otomatik Ters Yıkamalı AZUD HELİX DİSKLİ FİLTRE AZUD HELİX OTOMATİK DİSKLİ FİLTRE SİSTEMLERİ AZUD HELĠX OTOMATĠK DĠSKLĠ FĠLTRE ÇALIġMA PRENSĠBĠ Kirli su, filtre kabı içerisine girer ve helix içerisinden
DetaylıORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI İZLEME VE SU BİLGİ SİSTEMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI İZLEME VE SU BİLGİ SİSTEMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Şükran DENİZ Uzman Kasım 2015 1 SUNUM İÇERİĞİ AMAÇ NUMUNE KABI NUMUNE ALMA CİHAZ TİPLERİ NUMUNE ALMA YERİ NUMUNELERİN KORUNMASI
DetaylıT.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/6
ÇED, İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE-1/6 SU, ATIK SU 1,2,3 ph Elektrometrik Metot SM 4500-H + B Bulanıklık Nefhelometrik Metot SM 2130 B İletkenlik Laboratuvar Metodu SM 2510-B Çözünmüş Oksijen/ Elektrometrik
Detaylı1.1 Su Kirliliği Su Kirliliğinin Kaynakları 1.2 Atıksu Türleri 1.3 Atıksu Karakteristikleri 1.4 Atıksu Arıtımı Arıtma Seviyeleri
1. GİRİŞ 1.1 Su Kirliliği Su Kirliliğinin Kaynakları 1.2 Atıksu Türleri 1.3 Atıksu Karakteristikleri 1.4 Atıksu Arıtımı Arıtma Seviyeleri 1-1 1.1 Su Kirliliği Su Kirliliğinin Kaynakları (I) Su Kirliliği
DetaylıÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠNE GĠRĠġ (ÇMG) DERSĠ
KONYA ÜNĠVERSĠTESĠ ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠNE GĠRĠġ (ÇMG) DERSĠ Doç. Dr. Senar AYDIN Necmettin Erbakan Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü 17.12.2015 1 2 o Evsel, endüstriyel,
DetaylıÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK
ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK ÜNİTENİN KONULARI Toprağın Oluşumu Fiziksel Parçalanma Kimyasal Ayrışma Biyolojik Ayrışma Toprağın Doğal Yapısı Katı Kısım Sıvı Kısım ve Gaz Kısım Toprağın Katmanları
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Deney Laboratuvarı Adresi : Karaman Mah. Atıksu Arıtma Tesisi İdari Binası Adapazarı 54290 SAKARYA/TÜRKİYE Tel : 0 264 221 12 23 Faks : 0 264 277 54 29 E-Posta
DetaylıT.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü SAYI: B100TSH0100004 Konu: Kaplıca Suyu Analizleri ANKARA 17.06.2004/10102. VALİLİĞİNE ( İl Sağlık Müdürlüğü) Çevre ve toplum sağlığının korunması
DetaylıT.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Faaliyet Ön Bilgi Formu
Ek-3: Faaliyet Ön Bilgi Formu T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Faaliyet Ön Bilgi Formu Kod No:... Tarih:.../.../... Bu form, toprak kirliliği potansiyeli bulunan endüstriyel faaliyetler ile ilgili genel
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/14) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/14) Deney Laboratuvarı Adresi : Yokuşbaşı Mah. Emin Anter Bulvarı No:43/B BODRUM 48400 MUĞLA/TÜRKİYE Tel : 0252 313 20 06 Faks : 0252 313 20 07 E-Posta : info@akademi-lab.com
DetaylıMUCİZE KALKAN İLE SUYUMUZ ŞİMDİ PET ŞİŞELERDE DE SAĞLIKLI
MUCİZE KALKAN İLE SUYUMUZ ŞİMDİ PET ŞİŞELERDE DE SAĞLIKLI HAZIRLAYAN ÖĞRENCİLER 7-D SELİN YAĞMUR ÇAKMAK DOĞA DAĞ DANIŞMAN ÖĞRETMEN NİLÜFER DEMİR İZMİR - 2013 İÇİNDEKİLER 1. PROJENİN AMACI.3 2. PET ŞİŞELER
DetaylıSU NUMUNESİ ALMA TALİMATI REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No
REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Yusuf Ertürk, Tesis Yönetimi ve Güvenliği Kurulu Adem Aköl Kalite Konseyi Başkanı Sinan Özyavaş Kalite Koordinatörü
DetaylıSU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ
Resmi Gazete Tarihi: 10.10.2009 Resmi Gazete Sayısı: 27372 SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Tebliğin amacı, 31/12/2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmî
DetaylıBOZKIR İLÇESİNDEKİ İÇME VE KULLANMA SULARININ KİMYASAL YÖNDEN İNCELENMESİ
BOZKIR İLÇESİNDEKİ İÇME VE KULLANMA SULARININ KİMYASAL YÖNDEN İNCELENMESİ Tufan AKYÜZ * Emine ARSLAN ** Öz Sular kaynaklarından içme kullanma suyu olarak tüketiciye gelene kadar kalite ve güvenilirliğini
DetaylıMERSİN ÜNİVERSİTESİ ÇİFTİKKÖY, YENİŞEHİR ve TECE KAMPUS SULARININ MİKROBİYOLOJİK YÖNDEN İNCELENMESİ
MERSİN ÜNİVERSİTESİ ÇİFTİKKÖY, YENİŞEHİR ve TECE KAMPUS SULARININ MİKROBİYOLOJİK YÖNDEN İNCELENMESİ Halil KUMBUR, Emrah A. ERKURT, Olcay GÜLÇİÇEK Mersin Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği
DetaylıPool Fresh!up. Sphere. VitroSphere nano. Yüzme havuzu filtresi için DIN normlarına uygun eşsiz cam bilyalar. NSF DIN. Certified to NSF/ANSI 61
Pool Fresh!up Vitro Sphere VitroSphere nano Yüzme havuzu filtresi için DIN normlarına uygun eşsiz cam bilyalar. Geprüft nach DIN 19603 & KSW-Richtlinie DIN 19603 NSF Certified to NSF/ANSI 61 Genel sorun
DetaylıGÖRÜNÜR IŞIĞIN HAVUZ SULARININ DEZENFEKSİYONUNDA ALTERNATİF BİR YÖNTEM OLARAK KULLANILMASI
GÖRÜNÜR IŞIĞIN HAVUZ SULARININ DEZENFEKSİYONUNDA ALTERNATİF BİR YÖNTEM OLARAK KULLANILMASI Hazırlayan Öğrenciler Dila Berfin UÇAN 7-F Ekin Ladin TÜRKMEN 7-F Danışman Öğretmen Melike TURAN İZMİR, 2014 İÇİNDEKİLER
DetaylıFOTOKATALİZÖR VE UYGULAMA ALANLARI
FOTOKATALİZÖR VE UYGULAMA ALANLARI 1. Fotokatalizör (photocatalyst) hakkında genel bilgi Özellikle son yıllarda evsel ve endüstriyel atıklardan kaynaklanan su kaynaklarının, atmosferin ve yaşadığımız çevrenin
DetaylıÇOKLU TÜP FERMANTASYON YÖNTEMİ İLE TOPLAM KOLİFORM TAYİNİ. Koliform Bakteri Grubunun Tanımı
ÇOKLU TÜP FERMANTASYON YÖNTEMİ İLE TOPLAM KOLİFORM TAYİNİ Koliform Bakteri Grubunun Tanımı Koliform grubunu oluşturan bakteriler; tamamı aerobik veya fakültatif anaerobik olan, gram negatif, spor oluşturmayan,
DetaylıYÜZME HAVUZLARDA Enfeksiyon Riski ve Dezenfeksiyonun Önemi İNSAN - HAYVAN - BİTKİ Mikrobiyoloji Gözle görülemeyen canlıların Mikroskop ile incelenmesi. mikron = 1/1000 mm. mikroskop x 1000 cfu/ml veya
DetaylıİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ KAMU YÖNETİMİ LİSANS PROGRAMI TÜRKİYE'DE ÇEVRE SORUNLARI DOÇ. DR.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ KAMU YÖNETİMİ LİSANS PROGRAMI TÜRKİYE'DE ÇEVRE SORUNLARI DOÇ. DR. SEVİM BUDAK Katı Atıklar Dünya nüfusu gün geçtikçe ve hızlı bir şekilde artmaktadır.
Detaylı1. DOĞAL ÜZERİNDEKİ ETKİLER. PDF created with pdffactory trial version www.pdffactory.com
SULAMANIN ÇEVRESEL ETKİLERİ SULAMANIN ÇEVRESEL ETKİLERİ Doğal Kaynaklar Üzerindeki Etkiler Biyolojik ve Ekolojik Kaynaklar Üzerindeki Etkiler Sosyoekonomik Etkiler Sağlık Etkileri 1. DOĞAL KAYNAKLAR ÜZERİNDEKİ
Detaylı0262 239 29 65 destek@cerenmed.com www.cerenmed.com REVERSE OSMOSİS SİSTEMLER Klasik su arıtma cihazlarıyla istenilen hassaslıkta su elde edilemediğinde Ters Osmoz uygulanır. Genellikle deniz suyu arıtımı,
Detaylı1. Kıyı Bölgelerinde Çevre Kirliliği ve Kontrolü KÇKK
1. Kıyı Bölgelerinde Çevre Kirliliği ve Kontrolü KÇKK Kentsel Atıksu Arıtım Tesislerinde Geliştirilmiş Biyolojik Fosfor Giderim Verimini Etkileyen Faktörler Tolga Tunçal, Ayşegül Pala, Orhan Uslu Namık
DetaylıÜzerinde yaşadığımız Dünya da tüm maddeler katı, sıvı ve gaz halde bulunur. Daha önce öğrendiğimiz gibi bu maddeler hangi halde bulunursa bulunsun,
Madde ve Isı Üzerinde yaşadığımız Dünya da tüm maddeler katı, sıvı ve gaz halde bulunur. Daha önce öğrendiğimiz gibi bu maddeler hangi halde bulunursa bulunsun, bunları oluşturan tanecikler hareket halindedir.
DetaylıTÜRKELİ DEVLET HASTANESİ 2015 İSMAİL BEZİRGANOĞLU
TÜRKELİ DEVLET HASTANESİ 2015 İSMAİL BEZİRGANOĞLU Diyalizin ilk yıllarında: akut diyaliz kavramı vardı Şehir suyu kullanılırdı. MEVZUAT Su Arıtma Sistemi Yönergesi Bakanlığımız 28.10.2011 tarih ve 44047
DetaylıAkvaryum veya küçük havuzlarda amonyağın daha az zehirli olan nitrit ve nitrata dönüştürülmesi için gerekli olan bakteri populasyonunu (nitrifikasyon
Azotlu bileşikler Ticari balık havuzlarında iyonize olmuş veya iyonize olmamış amonyağın konsantrasyonlarını azaltmak için pratik bir yöntem yoktur. Balık havuzlarında stoklama ve yemleme oranlarının azaltılması
DetaylıMÜŞTERİ BİLGİLENDİRME REHBERİ
MÜŞTERİ BİLGİLENDİRME REHBERİ ÇEVRE ANALİZ LABORATUVARI İZMİR P.02-FR.04/rev00/31.07.2017 Sayfa 1 / 7 NUMUNE KABUL KRİTERLERİ 1. Kabul Saatleri 08:00 12:00 ile 13:00-16:00 arasındadır. Cumartesi ve Pazar
DetaylıT.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MM G Ü Z D Ö N E M İ
T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MM- 4 5 8 G Ü N E Ş E N E R J İ S İ 2017-2 0 1 8 G Ü Z D Ö N E M İ Güneş kollektörü kullanarak tüketim veya ısıtma amaçlı sıcak
DetaylıHİDROLOJİ. Buharlaşma. Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan. İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü
HİDROLOJİ Buharlaşma Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü BUHARLAŞMA Suyun sıvı halden gaz haline (su buharı) geçmesine buharlaşma (evaporasyon) denilmektedir. Atmosferden
DetaylıAkreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı
Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Deney Laboratuvarı Adresi : İncilipınar Mah. 3385 Sk. No:4 Pamukkale 21050 DENİZLİ / TÜRKİYE Tel : 0 258 280 22 03 Faks : 0 258 280 29 69 E-Posta : isanmaz_derya@hotmail.com
DetaylıTEBLİĞ. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünden: İÇME SUYU TEMİN EDİLEN AKİFER VE KAYNAKLARIN KORUMA ALANLARININ BELİRLENMESİ HAKKINDA TEBLİĞ
10 Ekim 2012 ÇARŞAMBA Resmî Gazete Sayı : 28437 Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünden: TEBLİĞ İÇME SUYU TEMİN EDİLEN AKİFER VE KAYNAKLARIN KORUMA ALANLARININ BELİRLENMESİ HAKKINDA TEBLİĞ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç,
DetaylıÇEVRE KORUMA ÇEVRE. Öğr.Gör.Halil YAMAK
ÇEVRE KORUMA ÇEVRE Öğr.Gör.Halil YAMAK 1 Çevre Kirlenmesi İnsanoğlu, dünyada 1,5 milyon yıl önce yaşamaya başlamıştır. Oysa yer küre 5,5 milyar yaşındadır. Son 15 yıl içinde insanoğlu, doğayı büyük ölçüde
Detaylı2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi
2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi GİRİŞ Tabiatta suyun hidrolojik çevriminin önemli bir unsurunu teşkil eden buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde değişik şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik
DetaylıEkolojik Yerleşimlerde Atık Yönetiminin Temel İlkeleri
i Ekolojik Yerleşimlerde Atık Yönetiminin Temel İlkeleri Ekoljik yerleşimler kaynakların kullanımında tutumludur. Atık Yönetimi ve geri dönüşüm bu yerleşimlerde kaynak yönetiminin ayrılmaz bir bileşenidir.
DetaylıDalgıç pompalarda soğutma ceketi uygulaması
TEKNİK MAKALE Dalgıç pompalarda soğutma ceketi uygulaması Hazırlayan: Ali Umut Çakıcı Dünyanın öncü kuruluşlarından Grundfos olarak ürettiğimiz her bir dalgıç pompanın karşılığında uygun vasıflarda mevcut
DetaylıDRENAJ YAPILARI. Yrd. Doç. Dr. Sercan SERİN
DRENAJ YAPILARI Yrd. Doç. Dr. Sercan SERİN DRENAJ Yapımı tamamlanıp trafiğe açılan bir yolun gerek yüzey suyu ve gerekse yer altı suyuna karşı sürekli olarak korunması, suyun yola olan zararlarının önlenmesi
DetaylıBiyofilm nedir? Biyofilmler, mikroorganizmaların canlı/cansız yüzeye yapışmaları sonucu oluşan uzaklaştırılması güç tabakalardır.
Biyofilm nedir? Biyofilmler, mikroorganizmaların canlı/cansız yüzeye yapışmaları sonucu oluşan uzaklaştırılması güç tabakalardır. Birbirine bağlı bu hücreler genellikle kendilerince üretilen hücre dışı
DetaylıT.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/7
ÇED, İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE-1/7 (1, 2, 3,4) SU, ATIK SU ph Elektrometrik Metot SM 4500 H+ B Sıcaklık Laboratuvar ve Saha Metodu SM 2550 B İletkenlik Elektrokimyasal Metot SM 2510 B Renk Spektrofotometrik
DetaylıSU ŞEBEKE VE ARITMA TESİSLERİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI GÖREV YETKİ VE SORUMLULUK YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Teşkilat
SU ŞEBEKE VE ARITMA TESİSLERİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI GÖREV YETKİ VE SORUMLULUK YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Teşkilat Amaç MADDE 1 - (1) Bu Yönergenin amacı; Su Şebeke ve Arıtma
DetaylıYAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2
YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2 ÖZET Yer yüzündeki her cismin bir konumu vardır. Zemine her cisim bir konumda oturur. Cismin dengede kalabilmesi için konumunu koruması gerekir. Yapının konumu temelleri üzerinedir.
DetaylıT.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE 1 / 11
ÇED, İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE 1 / 11 Titrimetrik Metot SM 4500 NH ₃ F SM 4500 NH ₃ C - Ön İşlem Distilasyon Metodu SM 4500 NH ₃ B Askıda Katı Madde (AKM) Gravimetrik Metot TS EN 872 Zehirlilik Deneyleri
DetaylıATATÜRK ÜNİVERSİTESİ. ERZURUM HALK ÇEġMELERĠNĠN FĠZĠKSEL-KĠMYASAL- MĠKROBĠYOLOJĠK YÖNDEN ĠNCELENMESĠ VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ. Banu TULUK, Figen ORHAN
ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ ERZURUM HALK ÇEġMELERĠNĠN FĠZĠKSEL-KĠMYASAL- MĠKROBĠYOLOJĠK YÖNDEN ĠNCELENMESĠ VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ Banu TULUK, Figen ORHAN Erzurum ilinde içme-kullanma suyu 2008 yılı öncesine kadar
Detaylı