Ekolojik Yerleşimlerde Atık Yönetiminin Temel İlkeleri

Transkript

1 i

2 Ekolojik Yerleşimlerde Atık Yönetiminin Temel İlkeleri Ekoljik yerleşimler kaynakların kullanımında tutumludur. Atık Yönetimi ve geri dönüşüm bu yerleşimlerde kaynak yönetiminin ayrılmaz bir bileşenidir. Madde verimliliği yerleşimlerin planlanmasında ve buradaki bütün aktivitelerde gözönünde bulundurulmaktadır. Kaynak yönetim zincirindeki yaşam boyu etkilerin bilincinde olup bu olumsuzluklar kontrol altına alınmaktadır. Kullanılan kaynaklar doğal yada yaşam döngüsüne geri döndürülmektedir. Nutrientler ve organik karbon geri döndürülerek toprak sağlıklı tutulmaktadır. Ham maddelerin maksimum yeniden kullanımı sağlanmaktadır.

3 Ekolojik Yerleşimlerde Atık Yönetiminin Temel İlkeleri Ekolojik yerleşimler çevreyi kirletmezler Atık bertarafı, arıtımı ve nakliyesi sırasında toprağa, suya veya havaya herhangi bir emisyon verilmez. Sorumluluk taşırlar ve kontrol sağlanır. Katı atıklar toplanır, geridönüşümü sağlanır ve arıtılır. Başlıca hedef ayrıştırılan atıklardaki yüksek kalitenin sağlanmasıdır. Böylece yeniden kullanıcılara kolaylık sağlanır. Yerleşimde yaşam zevklidir. Teknoloji atık toplama ve geridönüşümün burada yaşayanlar ve işçiler için kolaylaşmasını sağlamak için kullanılmaktadır.

4 Oluşan Katı Atık Çeşitleri

5 Evsel katı atıklar Besin işlemeden kaynaklı biyolojik olarak bozunabilen atıklar (balık, sebze, et) Tehlikeli atıklar Biyoenerji eldesinde açığa çıkan küller Hafriyat atıkları Arıtım çamurları Ofisler, küçük işletmeler, vb. oluşan katı atıklar Ve diğerleri

6 Ayırma Ekolojik yerleşimlerde her çeşit atık ayrı toplanmaktadır. Kolay ayrıştırmayı sağlayan sistemler ile daha iyi kalitede bir geri kazanım sağlanmaktadır. Evlerde iyi planlanmış ayırma üniteleri bulunmaktadır. Geri dönüştürülen atıkların ayrı kutularda toplanması sağlanmaktadır. Tehlikeli atıklar diğer atıklardan ayrı toplanmaktadır.

7 Kaynak ayırma sistemleri

8 Apartmanlarda, binalarda ve ofislerde otomatik atık taşıma hareketli bantları ile taşınabilmektedir. Bu bant sistemleri ile ayrıştırılmış atıkların atık toplama noktalarından transferi sağlanabilmektedir. Büyük alışveriş merkezlerine kurulmuş atık bant sistemleri halihazırda kullanılmaktadır.

9 Atık Toplama Müstakil evlerde ve tehlikeli atık toplama noktalarında alandan kazanmak amacıyla gömülü konteynırlar kullanılabilmektedir. Atık toplama sisteminin optimizasyonu ekolojik yerleşim alanı planlanırken yapılmalıdır. Böylece en uygun toplama noktalarının ve transfer rotalarının belirlenmesi sağlanabilir.

10 Entegre Atık Yönetiminin Başlıca Bileşenleri

11 Evsel Katı Atıklarda bulunan biyolojik olarak bozunan organik maddelerin işlenmesi için üç seçenek bulunmaktadır; Yakma ile yok etme yada maksimum enerji eldesi için piroliz Anaerobik çürütme; enerji eldesi ve toprak şartlandırıcı madde oluşumu Aerobik kompostlama; enerji geri kazanımı sağlamaz ancak organik maddelerin iyi bir şekilde parçalanmasını sağlar

12 Kompostlama Biyolojik olarak bozunan atıklar (mutfaklardan, bahçelerden, tarım ve besin üretiminden, atıksu arıtma tesislerinden) kompostlanabilir. Organik biyolojik olarak bozunan atıklar toprağın iyileştirilmesi için geri döndürülür. Atık arıtımında oluşan emisyonlar azaltılır. Organik madde ve nutrientlerin geri dönüştürülmesi ile toprağın kirlenmesi azaltılır. Sentetik gübre kullanmadan toprağın verimli olması sağlanır. Kontamine olmuş topraktaki metal ve organik kirleticileri bağlayarak toprağın iyileştirilmesini sağlar.

13 Evlerde Bireysel Kompostlama Küçük kompostlama sistemleri bir yada birkaç ev birlikte yapılabilir. Başlıca uygulama yöntemleri; Kapalı kompostlama, kemirgenlere karşı izole edilmiş, soğuk havalarda ısı izolasyonlu, sızıntı suyu toplama sistemleri bulunan tesisler. Açık kompostlama; sadece bahçe atıkları için yapılabilinir. İyi bir kompost kalitesi için bakım gerekir. Yasal zorunluluklar dikkate alınmalıdır. Kompostlanabilen atıklar ayrı toplanmalıdır. Bakım için sorumlu kişilerin bulunması gereklidir.

14 İyi kompost kalitesinden nasıl emin olunur? Deneyimli kişiler tarafından planlama ve uygulama Yeterli tesis kapasitesi Gelen materyallerin kontrolü Gelen materyallerin ön işlemden geçirilmesi (parçalama, karıştırma) Proses kontrolü (sıcaklık, oksijen, basınç) Çıkan ürün kalitesinin kontrolu yapılmalıdır.

15 Atıkların Anaerobik Çürütülmesi ve Kompostlama Anaerobik parçalanma kompostlamaya bir alternatiftir. Üretilen gaz biyoyakıt olarak kullanılabilir. Isınma ve elektrik üretiminin yanında araçlarda yakıt olarak kullanılabilinir. Diğer yakıtların yerine kullanılabilinir. Prosesten çıkan kalıntılar kompostlanabilir ve toprağın iyileştirilmesi amacıyla kullanılabilir. Kompostlamaya kıyasla seragazı emisyonları potansiyel olarak azaltılır.

16 İnorganik atıkların Yönetimi Yerleşimde ön bir ayırıma uğratılır. Ayrılan atıkların çoğu arıtma tesisine gönderilir. Temel prensiplerde üretici sorumludur. Üreticinin sorumlu olmaması durumunda yerleşim sürdürülebilir bir arıtım için sorumluluğu almalıdır. Ekolojik ve sosyal sürdürülebilirlik önemlidir.

17 Endüstriyel Atıklar Biyoenerji üretiminden oluşan küller Gübre olarak kullanılması yada toprak yapı malzemesi olarak kullanımı Karakterizasyonunun yapılması Metal sızmasının önlenmesi ve teknik özelliklerinin iyileştirilmesi amacıyla önarıtım (yıkama, granülleştirme) gerekmektedir. İnşaat ve hafriyat atıkları İnşaat sahasında ayırma yapılmalıdır. Enerji üretiminde yada toprak işlerinde yeniden kullanımı Diğer materyaller geridönüşüm tesislerine gönderilmelidir.

18 Katı Atık Bertaraf-Arıtma Sisteminin Optimizasyonu Madde verimliliği ve her türlü aktivite, yerleşimin planlanmasında dikkate alınmalıdır. Kendi üretimleri olan ürünlerin paketlenmesi optimize edilmelidir. Geridönüştürülebilir yada yeniden kullanılabilir ürünlerin kullanımı teşvik edilmelidir; örn.teniden kullanılabilir nakliye paketlemeleri Joint use of appliances/equipment, etc. ICT teknolojisi kağıt yerine kullanılmalıdır. Servisler tarafından iyi bakım hizmeti verilmelidir. Esnek (flexible) yapılar yapılmalıdır.

19 Atık arıtımının optimizasyonu Organik biyobozunur atıklar ayrı toplanmalı ve atrı olarak işlem görmelidir. Tesisler minimal emisyon ve enerji kullanımına göre optimize edilmelidir. İnorganik atıklar kaynakta ayrılmalı ve ön arıtma ünitelerine gönderilmelidir. Evlerde ayırma işleminin kolaylaştırılmasını sağlayan sistemler geliştirilmelidir. Atıkların sorumlu kurumlar tarafından toplanması ve bertaraf edilmesi sağlanmalıdır.