RİSK YÖNETİMİ VE DEĞERLENDİRMESİ

Transkript

1 RİSK YÖNETİMİ VE DEĞERLENDİRMESİ

2 Eğitimin Amacı İşletme ve işyerlerine risk analizi yaparak; Tehlikelerin Belirlenmesi, Risklerin Değerlendirilmesi ve Risklerin Kabul Edilebilir Seviyelere Çekilmesi

3 Risk değerlendirme Tehlike potansiyeli bulunan maddelerle ilgili her türlü bilimsel bilgi ve malumatın düzenlenmesi ve analiz edilmesine yönelik sistematik bir yaklaşımdır. Daha basit ifadesiyle, problem formulasyonu, tehlike değerlendirmesi, tehlikeli maddeye maruz kalma etkilerinin analizi ve risk tanımlaması gibi ana kavramlardan oluşan risk analizidir.

4 Risk Yönetimi İnsan hayatı ve çevre güvenliği ile ilgili risklerin değerlendirilmesi ve kontrol edilmesine yönelik olarak, politikalar, tecrübeler ve kaynakların sistematik olarak uygulanmasıdır.

5 TEHLİKE TANIMLAMASI, RİSK DEĞERLENDİRMESİ VE RİSK KONTROLÜ

6 Risk Değerlendirmenin Amacı Risk değerlendirme çalışmaları ile Tehlikelerin sınıflandırılması, Risklerin belirlenmesi, Risklerin Derecelendirilmesi, Kabul edilebilir sınırlara çekilmesi, hedeflenmektedir.

7 Risk Analizinin ve Yönetiminin Yararları 1. İşyerinin yazılı prosedür ve politikalarının oluşmasını ya da olgunlaşmasını sağlar. 2. İşyeri yönetiminin ve çalışanlarının İSG konularında bilgi sahibi olmalarını ve katılımını sağlar. 3. Risk analizi prosesinden alınan ilk sonuçlar ile organizasyon ya da işletmedeki olası tehlikeler ve alınacak tedbirler belirlenir. 5. İşletme, organizasyon ya da kurumdaki risklerin büyüklüğünün hesaplamasına ve riskin tolere edilebilir olup olmadığına karar verilmesini sağlar. 6. İşyerinde yanlış güvenlik tedbirleri alınmış olabilir, ya da insanlarda yanlış güvenlik bilinci oluşmuş olabilir, tüm bu tedbirlerin ve güvenlik bilincinin gözden geçirilmesini sağlar. 7. İşyerinde yasal yükümlülükler ve İSG politikası çerçevesinde tahammül edilebilir düzeye indirilmiş risk ile çalışılmasını sağlar. 8. İşyerindeki gerekli düzeltici ve önleyici faaliyetlerin gerçekleştirilmesini sağlayacak verilerin kaydedilmesini, sonuçların izlenmesini ve ölçülmesini sağlar.

8 Tehlike ve Risk Kavramı

9 Tehlike ve Risk Kavramı Somut Tehlike Risk Yaralanma, hastalık, hasar, zarar meydana getirme potansiyeli olan kaynak ya da durumdur. Tehlikenin oluşma olasılığı ile bu olasılık gerçekleştiğinde ortaya çıkabilecek sonucun ciddiyet derecesidir. RİSK SEVİYESİ = Tehlike Ortaya Çıkarsa Yaratabileceği Şiddet X Ortaya çıkma Olasılığı

10 Risk Değerlendirmenin Temel Adımları İşlerin Sınıflandırılması Tehlikenin Tanımlanması Riskin Belirlenmesi Riskin Tolere Edilebilirliğine Karar Verme Gerekli İse Riskin Kontrol Altına Alınması İçin Faaliyet Planı Hazırlanması Faaliyet Planının Yeterliliğinin Gözden Geçirilmesi

11 İşlerin Sınıflandırılması Rutin ve rutin olmayan işler (işletme, bakım, yönetim faaliyetleri) ve çalışanlara sağlanan olanaklar (ulaşım, yemek, banyo) belirlenmelidir.

12 İŞ SÜREÇLERİNDE İŞYERİ TANIMLAMADA RİSK DEĞERLENDİRME SAĞLIK YÖNÜNDEN RİSKLER GÜVENLİK YÖNÜNDEN RİSKLER

13 SAĞLIK YÖNÜNDEN RİSKLER TOZLAR GAZLAR BULAŞICI HASTALIKLAR GÜRÜLTÜ TİTREŞİM BİYOLOJİK KANSOREJEN MUTAJEN

14 GÜVENLİK YÖNÜNDEN RİSKLER PATLAMA YANGIN ELEKTRİK MEKANİK DÜŞME İŞ MAKİNALARI KİŞİSEL KORUYUCULAR MAKİNA KORUYUCULARI AYDINLATMA

15 TEHLİKELER NASIL BELİRLENİR?

16 İş Sağlığı ve Güvenliği ne ilişkin hukuki ve diğer şartlar,

17 Ön gözden geçirme sonuçları,

18 Çalışanlar ve diğer ilgili taraflardan alınan bilgiler,

19 Çalışanlardan elde edilen İSG bilgileri, işyerindeki gözden geçirme ve iyileştirme faaliyetleri

20 İSG politikası,

21 Kaza ve olay kayıtları,

22 Uygunsuzluklar,

23 Denetim sonuçları,

24 En iyi uygulamalar hk.bilgiler,

25 Kuruluşa özgü tipik tehlike riskleri, benzer kuruluşlarda olmuş olan kaza ve olaylar,

26 Elektrik kullanımı,

27 Kuruluşun tesisleri, prosesleri ve faaliyetleri hakkında bilgiler,

28 Saha planları,

29 Radyasyon kaynakları,

30 Proses akış şemaları,

31 Makine, ekipman v.b. bilgiler,

32 Malzeme envanterleri (ham maddeler, kimyasallar, atıklar, ürünler ve alt ürünler),

33 Toksikoloji ve diğer sağlık ve iş güvenliği verileri,

34 Verilerin izlenmesi,

35 Kimyasal ve biyolojik maddeler,

36 Malzeme Güvenlik Bilgi Formları (MSDS),

37 Yöntemler, görevler,

38 İnceleme Raporları,

39 Profesyonel destek, uzmanlık

40 Tıbbi/ilk yardım raporları,

41 Sağlık Riskleri

42 TEHLİKELERİN SINIFLANDIRILMASI

43 1. Fiziksel Tehlikeler

44 Titreşim

45 Gürültü

46 Yetersiz havalandırma

47 Aşırı Isı, nem ve hava hareketleri

48 Yetersiz veya aşırı aydınlatma

49 2. Kimyasal Tehlikeler

50 Toksik gazlar, organik sıvıların buharları, ergimiş haldeki metal gazları

51 Radyasyona maruz kalma (X ışınları, doğal ve yapay radyoaktif maddeler, kızılötesi ve mor ötesi ışınlar

52 Asitler, Bazlar nedeniyle yanma

53 İnert tozlar, fibrojenik tozlar, toksik tozlar, kanserojenik tozlar, alerjik tozlar

54 3. Elektrikle Çalışma İle Meydana Gelen Tehlikeler

55 Topraklaması yapılmamış tezgahlar veya el aletleri

56 Topraklamanın belli periyotlarla kontrolünün yapılmaması

57 Elektrik ve aydınlatma tesisatının periyodik kontrolünün yaptırılmaması

58 Yıpranmış ve hatalı onarılmış el aletleri

59 Yetkisiz kişilerin müdahale etmek istemesi

60 Kırık yıpranmış el aletleri

61 Koruyucu baret, eldiven, çizme, ıstaka veya tabure gibi kişisel koruyucuların bulunmaması

62 Zeminin yalıtılmaması

63 Yüksek gerilim ile çalışmada gerekli kurallara uyulmaması

64 4. Mekanik Tehlikeler

65 Makine ve tezgahın ezen, delen, kesen, dönen operasyon koruyucusunun bulunmaması

66 Preslerde çift el kumanda kullanılmaması

67 Preslerde ayak pedalı koruyucusu olmaması

68 Transmisyon kayışlarının koruyucusunun takılmamış olması

69 Makine ve tezgahı tehlike anında durduracak stop butonunun ya da switch nin bulunmaması

70 Yetersiz ve uygun olmayan makine ve koruyucu teçhizat

71 Yetersiz uyarı sistemleri

72 Düzensiz ve dağınık işyeri ortamı

73 Makinelerin, kaldırma aletlerinin, kazanların, kompresörlerin vb. gerekli bakım ve periyodik kontrollerinin yapılmaması

74 5. Tehlikeli Yöntem ve İşlemler

75 Makine veya tezgahlarda çalışırken koruyucu teçhizatın devre dışı bırakılması

76 Baret, gözlük, siper, maske vb. kişisel koruyucuların kullanılmaması

77 Aşırı yük kaldırma

78 3m den yüksek malzeme istifleme

79 Etiketlenmemiş veya yetersiz etiketlenmiş malzeme

80 Gereken uyarı,ikaz işaret ve yazılarının konmamış olması

81 Güvenlik kartı olmayan kimyasalla çalışma

82 İşe yeni başlayan işçiye çalıştığı işle ve iş sağlığı ve güvenliği konularında eğitim vermeden çalıştırma

83 Belli aralıklarla işçilere iş sağlığı ve güvenliği konularında eğitim verilmemesi

84 Yeterli ikaz vermeden araçların çalıştırılması veya durdurulması

85 Elektrik kesilmeden teçhizat üzerinde onarım

86 Onarım esnasında şalter veya beklenmedik bir harekete karşı güç düğmesinin emniyete alınmamış olması

87 Çalışır haldeki teçhizatın yağlanması, temizlenmesi, ayarlanması,

88 Depo ve konteynırların tam olarak boşaltılıp temizlenmeden üzerinde onarım ve kaynak yapılması

89 Yüksekten atlama

90 Parlama, patlama ve yangın ihtimali olan yerlerde elektrik tesisatının exproof olmaması

91 Parlama patlama tehlikesi olan yerlerde sigara içilmesi

92 Yükleme ve boşaltma işlemlerinin uygun yöntemle yapılmaması

93 Malzemelerin, makinelerin ve teçhizatın uygun yerleştirilmemesi

94 6. İşyeri Ortamından Kaynaklanan Tehlikeler

95 İşyeri zemini

96 Yetersiz Geçitler

97 Yetersiz Çıkış yerleri

98 Yetersiz iş alanı

99 Düzensiz işyeri

100 Merdivenlerde korkuluk olmaması

101 Duşların ve tuvaletlerin çalışır durumda veya temiz olmaması

102 OHSAS İSG YÖNETİM SİSTEMİ & RİSK DEĞERLENDİRME

103 4.3 PLANLAMA Tehlike Tanımlaması, Risklerin Değerlenmesi ve Kontrollerin Belirlenmesi

104 4.3 PLANLAMA Kuruluş, sürekli olarak tehlikelerin tanımlanması, risklerin değerlendirilmesi ve gerekli kontrollerin belirlenmesi için prosedürler oluşturulmalı ve sürdürmelidir. Tehlikelerin belirlenmesi ve risklerin değerlendirilmesi prosedürleri aşağıdakileri dikkate almalıdır;

105 Rutin ve Rutin Olmayan Faaliyetler

106 İşyerine Erişebilme imkanına sahip personelin faaliyetleri

107 İnsan Davranışları, kabiliyetleri ve diğer insan faktörleri

108 İşyerinin dışından kaynaklana ve işyerinde kuruluşun kontrolü altındaki insanların sağlığını ve güvenliğini olumsuz yönde etkileme kabiliyeti sahip olan belirlenmiş tehlikeler

109 İşyerinin civarında kuruluşun kontrolü altındaki işle ilgili faaliyetlerden kaynaklanan tehlikeler bu gibi tehlikeler çevre yönü ile değerlendirilebilir.

110 Kuruluş tarafından veya başkaları tarafından temin edilmiş olan işyerindeki altyapı, teçhizat ve malzemeler

111 Kuruluş, kuruluşun faaliyetleri veya malzemeleri üzerinde yapılan veya yapılması teklif edilen değişiklikler

112 Geçici değişiklikler dahil İSG yönetim sisteminde yapılan değişiklikler ve bunların işletmelere, proseslere ve faaliyetlere olan etkileri,

113 Risk değerlendirmesi ve gerekli kontrollerin uygulanması ile ilgili uygulanabilir yasal yükümlülükler

114 İş Alanlarının, proseslerin, tesislerin, makina/teçhizatın, işletme prosedürlerinin ve iş organizasyonunun tasarımı ve bunların insan kabiliyetine uyarlanması.

115 RİSK DEĞERLENDİRME MODELLERİ

116 Tehlike Belirleme ve Risk Değerlendirme Teknikleri I. Ön Tehlike Analizi II. İş Güvenliği Denetlemesi III. Süreç/Sistem Kontrol Listeleri IV. İşlemleri İnceleme Tekniği V. Göreceli Sıralama-Dow ve Mond Tehlike İndisleri VI. Risk Analizi VII. Olursa Ne Olur Analizi VIII. Tehlike ve İşletilebilirlik Analizi IX. Hata Modları, Etkileri ve Kritiklik Analizi X. Hata Ağacı Analizi XI. Olay Ağacı Analizi XII. Sebep-Sonuç Analizi XIII. İnsan Hatası Analizi XIV. Tehlike Erken Uyarı Modeli

117 I. Ön Tehlike Analizi (Preliminary Hazard Analysis - PHA) AMAÇ Yer ve Zaman Gerekli Bilgiler Sonuçlar Eleman İhtiyacı Süre ve Maliyet Ön tehlike belirlemesi ve gerekli tasarım verilerinin derlenmesi Tasarım öncesi aşamada Tasarım kriterleri İş ekipmanları ve * Hammadde özellikleri Tehlike listeleri ve güvenlik tavsiyeleri Tecrübeli iki teknik eleman *Oldukça kısa süre *Maliyeti düşüktür

118 AMAÇ Yer ve Zaman II. İş Güvenliği Denetlemesi (Safety Review) Gerekli Bilgiler Sonuçlar Eleman İhtiyacı Zaman ve Maliyet Amaçlarla uygulamaları kıyaslamak ve sapmaları tespit için kullanılır. İSG performansını geliştirmek için ana riskler üzerinde durulur. Önceden belirlenmiş periyotlarda gerçekleştirilir Tehlikeli işletmelerde sık (1-2) küçük veya tehlikesi az olan işletmelerde 3-5 yılda bir yapılabilir. İSG, -Uygulama kodları, -Standartlar -Detaylı çizimler, -İş ve İşlemler, -Bakım/Onarım Kayıtları, -Kaza raporları, vb. ihtiyaç duyulabilir. -Uygulama sapmaları ve -Yeni İSG tesbitlerini içerir. Personelin İSG standartları ve metotları ile işyerini ve işlemlerini iyi bilmesi gerekir. 2-5 kişilik tecrübeli bir ekip ile bir haftalık sürede. Daha kısa süreli çalışmalar ile sağlıklı sonuçlar alınamaz.

119 III. Süreç / Sistem Kontrol Listeleri AMAÇ Genel tehlike ve risklerin belirlenmesi ve standart prosedürlere uygunluğun kontrolü. Yer ve Zaman Tesislerin kullanım ömrünün bütün safhalarında kullanılabilir. (Process / System Check Lists) Gerekli Bilgiler - Geçmiş tecrübeler, - Standart prosedürler Sistem / tesis bilgileri kullanılarak kontrol listesi hazırlanır. Sonuçlar Bilinen muhtemel hatalar evet/hayır cevapları ile tespit edilir ve standart prosedürlere uygunluğu belirlenir. Eleman İhtiyacı Fazla tecrübe gerekmez listeler 1-2 elemanca hazırlar. Kontrolü bir mühendis yapabilir. Sonuçlar deneyimli elemanca incelenir. Zaman / Maliyet Kullanım uygulama ve sonuç alması kolaydır. En çabuk ve ucuz yöntem olarak kabul edilir.

120 IV. İşlemleri İnceleme Tekniği (Technic of Operations Review,TOR) AMAÇ Yer ve Zaman Gerekli Bilgiler Sonuçlar Eleman İhtiyacı Zaman Maliyet Sistemin niçin hata yaptığını araştırmak için kullanılır. Bütün sistem çalışanları nın katılımı amaçlanır. * Genel olarak, Sistemde hata veya kazanın oluşmasından sonra, * Nadiren, hayali senaryo şartları altında *İnceleme için, sistem ve işlemler hakkında ayrıntılı bilgi, * Çözüm önerileri için sektörel detay bilgiler Hataya yol açan faktörlerin bulması, * Her faktör için düzeltici ve önleyici stratejilerin geliştirilme si * Her seviyede çalışanlar ile Bilgi ve tecrübe sahibi takım üyeleri Orta vadede sonuç alınır. Maliyeti oldukça yüksektir

121 V. Bağıl Tehlike Sıralama Dow ve Mond İndisleri (Relative Ranking-Dow and Mond Hazard Indices) AMAÇ Yer ve Zaman Gerekli Bilgiler Sonuçlar Eleman İhtiyacı Zaman Maliyet Tesis proses risklerini derecelerine göre sıralanmak ve alınacak tedbirler ile korunma yöntemlerini tespit etmek Genellikle kimya tesislerinde ve tasarım aşamasında *Yerleşim planı, *Akış şemaları *Yangın patlama dokümanları *Risk analiz formları, *İş etütleri *Ekipman maliyet listesi. Tehlike ve Risklerin bağıl sıralanması sağlanır. Nitel ve gerekli bilgiler sağlanırsa nicel sonuçlara ulaşılabilir. Bu tekniği bilen tecrübeli kimya mühendisi ve İSG uzmanı Orta vadeli ve maliyeti düşük

122 VI. RİSK ANALİZİ (Risk Analysis) AMAÇ Yer ve Zaman Gerekli Bilgiler Sonuçlar Eleman İhtiyacı Zaman ve Maliyet Tehlike kaynaklarını ve riskleri belirlemek, koruma önleme programlarını geliştirmek Sistem / tesis ve ekipmanların kullanım ömrünün bütün safhalarında Tesis, süreç ve İSG mevzuatı ile ilgili bilgiler Tehlike belirleme listeleri Risk skorları, Risk kontrol teknikleri (Koruma ve önleme) Sistem, sektör ve İSG hakkında bilgili teknik eleman İstenilen detaylara bağlı olarak değişir orta ve uzun vade ve düşük maliyet

123 VII. Olursa Ne olur Analizi ( What ıf Analysis) AMAÇ Yer ve Zaman Gerekli Bilgiler Sonuçlar Eleman İhtiyacı Zaman Maliyet *Muhtemel kaza ve olayları belirlemek, *Risk değerini azaltmak için metotlar geliştirmek. *Proses geliştirme sürecinde *Üretime başlama öncesinde *Tesiste değişiklik öncesinde Tesise, ekipmana ve operasyona ait detaylı bilgi, çizim prosedür vb. dokümanlar Muhtemel kaza ve olaylar ile risk kontrol ve indirme tekniklerinin tablo haline getirilmesi. Her araştırma konusu için 2-3 deneyimli uzman gereklidir. Zaman ve maliyet yüksektir. İlk kez uygulanan tesislerde hazırlık için ek bir süreye ihtiyaç vardır.

124 AMAÇ Tehlikelerin ve İşletme problemlerin in belirlenmesi. VIII. Tehlike ve İşletilebilirlik Analizi (Hazard and Operbility Studies, HAZOP) Yer ve Zaman Tesis projesinin belirginleştiği aşamada veya tesiste büyük değişiklikler yapılmadan evvel kullanılabilir. Gerekli Bilgiler Çizimler, prosedürler ve akış şemaları ile tesisle ilgili detaylı bilgilere ihtiyaç vardır. Sonuçlar Tehlikeleri ve işletme problemlerini belirleyerek İSG nin sağlanması için, izlenecek yöntemler belirlenir. Eleman İhtiyacı 5-7 kişilik uzman ekibine ve büro raportörlere ihtiyaç vardır. Zaman Maliyet Her konu için ekip 3-5 saat zaman gerekir Planlama ekip oluşturma ve doküman hazırlama için de ilave zaman gereklidir

125 AMAÇ Sistem ve ekipmanların kusurlarını ve her kusurun sistem üzerindeki potansiyel tehlikesini belirlemek. IX. Hata Modları Etkileri ve Kritiklik Analizi (Failure Mode, Effects and Criticality Analysis, FMECA) Yer ve Zaman Tasarım, inşa ve işletme aşamasında Gerekli Bilgiler 1. Tesis fonksiyonları nın bilinmesi 2. Ekipman listesi, 3. Ekipman fonksiyonları nın bilinmesi, Sonuçlar Sistem ve ekipman kusurlarının ve bunların etkilerinin sistemli bir listesi. Bağımsız hataları ve en kötü durum tahminini de içerebilir Eleman İhtiyacı Genel olarak tesisi ve sistemi iyi bilen 2 uzman personel yeterlidir. Zaman Maliyet Uzun zaman ve yüksek maliyet

126 X. Hata Ağacı Analizi (Fault Tree) AMAÇ Yer ve Zaman Gerekli Bilgiler Sonuçlar Eleman İhtiyacı Zaman Maliyet Kazaya neden olabilecek ekipman ve insan hataları ile bunların kombinasyo nlarının belirlenmesi. Tasarımda, ekipman hatalarını ve oluşabilecek görünmeyen kusurları ortaya çıkarmak, İşletme sırasında potansiyel kusurları incelemek. Detaylı tesis işletme bilgileri, Tesis ve ekipman kusurlarının ve bunların etkilerinin çok iyi bilinmiş ve anlaşılmış olması. Kazaya neden olabilecek ekipmanoperatör hatalarının listeleri. Sonuçlar nitel veya gerekli bilgiler sağlandığın da nicel olabilir. Sistemi iyi bilen personelle işbirliği yapan bir eleman yeterlidir. Birden çok ağaç için ekip çalışması tercih edilmelidir Süre sistemin detayına ve analizin derinliğine bağlıdır. Bir gün veya haftalarca sürebilir. Maliyeti yüksektir.

127 Hata Ağacı Analizi Lamba devresi örneği. + Güç kaynağı Pil - Sigorta Anahtar

128 Lamba devresi için Hata Ağacı Lamba ışık vermez Lambaya gelen akım yok Hatalı lamba Lambaya gelen güç yok Enerji Beslemesi yok Kesik devre hattı Pilden güç gelmiyor Güç kaynağından güç yok Kesik devre hattı Hatalı anahtar Hatalı sigorta

129 XI. Olay Ağacı Analizi (Event Tree Analysis, ETA) AMAÇ Yer ve Zaman Gerekli Bilgiler Sonuçlar Eleman İhtiyacı Zaman Maliyet Kazaya neden olan/ olabilecek başlatıcı olayı ve onu takip eden olaylar zincirini belirlemek. Tasarımda gerekenli İSG tedbirlerinin belirlenmesi İşletirken önlemlerin yeterliliğini belirlemek veya ekipman kusurlarının sonuçlarını görebilmek için. Ekipman kusuru, sistem hatası gibi muhtemel kaza sebepleri ve başlatıcı olaylar ve iş güvenliği sistemlerinin ve acil durum planı işlev bilgileri, Kazaya neden olabilecek başlatıcı olayın ve takiben zincirleme olayların kronolojik sıraya göre belirlenmesi Bir kişi yeterlidir. Ancak biri bu tekniği diğerleri de tesis ve işlemleri iyi bilen 2-3 kişilik bir ekip halinde çalışmak daha yararlı olabilir. Zaman başlatıcı olayların sayısı ve sistemin karmaşıkl ığına bağlıdır. Küçük tesislerde 2-4 hafta büyük tesislerde 2-4 ay sürebilir.

130 AMAÇ Potansiyel kazaların ve zincirleme olayların ve bunların temel sebeplerinin bulunması. Yer ve Zaman Tasarım veya işletme aşamasında ki bir tesiste potansiyel kazaların ve sebeplerinin belirlenmesi için kullanılır. XII. Sebep Sonuç Analizi (Cause-Consequence Analaysis, CCA) Gerekli Bilgiler Kazalara neden olabilecek bileşen kusurları ve süreç hatalarına ait detaylı bilgiler ile Kazanın sonuçlarını etkileyebilec ek İSG ve acil durum prosedür ve sistemleri Sonuçlar Muhtemel kazalar ve zincirleme olaylar ile bunların temel sebepleri belirlenir. Nitel ve gerekli ön bilgiler sağlandığın da nicel sonuçlara ulaşılabilir. Eleman İhtiyacı Biri bu yöntemi iyi bilen diğerleri tesisi, prosesleri ve sistemler arası ilişkileri tanıyan deneyimli kişilerden oluşan 2-4 kişi ile yeterlidir. Süre ve Maliyet İstenilen detaylara bağlı olarak bir hafta veya 2-6 haftalık bir süre gerekir.

131 AMAÇ Potansiyel insan hataları ile bunların nedenlerinin ve etkilerinin belirlenmesi Yer ve Zaman Tasarım, işletme ve değişiklik aşamasında muhtemel insan hatalarının kaynağının belirlenmesi. XIII. İnsan Hatası Analizi (Human Error Analysis, HEA), Gerekli Bilgiler *Prosedürler *Personel görüşleri, *Tesis yerleşim planı, *İşlere ait bilgiler, *Kontrol panellerine ve alarm sistemlerine ait çizim ve akış şemaları Sonuçlar *Normal veya acil durumlarda beklenen insan hatalarının sistematik bir listesi, * Hatalara neden olan faktörler, *Hataları azaltıcı sistem değişiklikleri Eleman İhtiyacı Genellikle mülakat tekniklerini bilen ve tesisi tanıyan deneyimli bir kişi yeterlidir. Süre ve Maliyet

132 AMAÇ Gerçek kaza sebeplerinin bulunması ve muhtemel kazaların tahminine yönelik yeni bir tekniktir. XIV. Tehlike Erken Algılama Tekniği Yer ve Zaman Halen işletilmekte olan tesisler için (Diagnostics Model for Hazard DMH) Gerekli Bilgiler Kaza raporları, Sistem ve süreç bilgileri, Personele ait eğitim, kültürel ve ekonomik bilgiler, Sonuçlar * Gerçek kaza sebeplerinin bulması, *Sebeplerin zaman ile olan ilişkisinin belirlenmesi gelecek dönemler için muhtemel kazaların tahmini. Eleman İhtiyacı Bu tekniği ve işyerini iyi bilen iki eleman yeterlidir. Süre ve Maliyet Küçük işyerlerin de 1-2 hafta büyük işyerlerin de 4-5 hafta sürede uygulana bilir.

133 RİSKLERİ TESPİT EDELİM

134

135

136

137

138

139

140

141

142

143

144