Yrç Kazak. iirleri. (Müslimavul, 1830)

Transkript

1 Yrç Kazak (Müslimavul, 1830) Dastan'n büyük airi Yrç Kazak 1830 ylnda Müslimavul ( imdiki Buynaksk'a bal Atlanavul) köyünde çiftçi bir ailenin çocuu olarak dodu. Kazak'n yr yaratma konusundaki becerisi çok genç ya larnda fark edildi. Git gide onun bu becerisi, bütün köye, sonra tüm ülkeye yayld. Halk, Kazak'n adna "Yrç" lâkabn da ekledi ve böylece o, Kumuklarn arasnda ve edebiyatnda Yrç Kazak adyla anlr oldu. Yrç Kazak hayattaki zorluklar, adaletsizlikleri tasvirledi; zenginleri, beyleri hicveden birçok yr yazd. Doru sözlü, gözü pek, birçok halk kahraman veya ozan ile beylerin yldznn bar - mad gibi Kazak ile 2avhal'n 1 da aras açld ve Çarlk idaresinin yerel yöneticileri, 2avhal'm sözlerine uyarak airi tutuklayp sürgüne gönderdi. Sürgünden döndükten sonra da onu rahat brakmadlar ve gizlice öldürdüler. Kazak'n baz yrlar, Muhammat Efendi Osmanov'un 1883 ylnda Petersburg'da çkard kitapta yer ald. Abdul-Vahab Suleymanov'un hazrlad Çeçekler (Çiçekler) adl kitapta Alimpa a Salavatov' un, Kazak'n ya ay ve yaratcl hakkndaki büyük denemesi ve airin iirleri vardr. Kazak'n imdiye dek pek çok yr bulunamam tr. Bulunanlar ayr kitaplar hâlinde yaymlanm tr. Yrç Kazak hakknda, halkn ona duyduu büyük sevgi hakknda Dastan'n halk airi H. Anvar ne güzel söylemi : Kazak dense, söütlükte da görürüm, Çam aaçl düze çkm serinlii, Kumuu ben onsuz, dilsiz görürüm, Dili de o, yürei de halkmn! iirleri NAS;P (Hacammatov A., Albörüyev 2., Qumuqlan yr xaznas, Mahaçqala, 1959, s ) Qaralan qar aldmda yatsa da, Qastlsna azav bizdey batsa da, Qaraldr, siyi bolmas kasipni. Haraq içmey, esden tayip getse de, Xorluqdan üyün buzup bitse de, Haqlga muq hatdan sozup getse de, Har daim de tersi de ondur nasipni. Haqllan yetip, arslan tutsa da, Haylevlükge at aytlar kasipni. Axmaqlan nece tersin ofi etgen, Oh, üyün Allah yqsm nasipni! Nasip cayar köp günahl naslan, Namartlan, dosga dü man xaslan, Haqllar yetse halal doslan. Ofilu-tersli vasiyatm ol bolsun: Esgermesden i tarql gün gelse, Atolü kimni tartar aynga: Hayt deen gün tabulmasn qymga. Qazandan çqgan qara qul bolsun, Aytar sözü on bolmasm, sol bolsun! Tek kisede avur-aslam pul bolsun, Til tübünde yaravkelik söz bolsun, Tek tsndan külep bagar yüz bolsun. Seksende bir siyi bolmas malszn, Malszdan sofi yafuzn, Neçaq da haq yürei tüz bolsun! Karalarn karsnda yatsa da, Kastlsna keskin biz gibi batsa da, Karaldr, saygs olmaz yoksulun. Rak içmeden, baylp gitse de, Korluktan evini bozup bitse de, Akl kt hadden çkp gitse de Her daim tersi de iyidir nasibin. Akllar yetip, aslan tutsa da, Helake ad söylenir yoksulun. Ahmaklarn nice tersini düz etmi, Oh, evini Allah yksn nasibin! Nasip ykar çok günahl kirleri, Namertleri, dosta düman haslar, Akllar yetse halâl dostlar. Düzlü tersli vasiyetim u olsun: Beklenmezden i gerekli gün gelse, Soylu kimi toplar, meclise: Haydi denen gün bulunmaz zorlua. Kazandan çkm kara kul olsun, Söyledii söz düz olmasn ters olsun! Tek kesede ar deerli pul olsun, Dil altnda dalkavukluk söz olsun, Tek dndan gülüp bakan yüz olsun. Sekseninde bir saygs olmaz malszn, Malszdan sonra yalnzn, 0stedii kadar hak yürei düz olsun! 1 2avhal veya amhal: Kumuk Türklerinin tarihteki siyasî birliklerinde hanlarn unvan.

2 QARAGAYLAR BOYU QAQ ELME. Qaragaylar boyu qaq elme, Qamal gan günlerde, qazagm, Dosun qoyup sav gelme. Qarganaqlar boyu qarga uya, Qarga yudap smsa da, Qaqlgp qazarxday iyelme. Çançlgan macar oqga may tonsa, Çirikli çinarlara süyelme. Qamalganlar görsen biy bolma, Qavgalardan qaçgan bulan iy bolma. Çilledey çrmavuqga çiriygen Çinarlaga o ama. Çinarlan çapsa qyar qlçga, Çq tiy gen kagzlarday bo ama. Qlçlar bulan genle sen, Qyganna boyalma. Yazide saa söz yetse, Aytgarundan uyalma. Yararm qlsz qomuz küyleme, Yamanlaga göre söyleme? Yamanlar bulan yazda xa nma, Yazide saa yav yetse, Canma sebep izlep ya nma. Çagvçular bulan iyle me, Cali içinden ariv bulan küyle me. Qurda -dos dep inanp, Qrdag qapgm i in söyle me. Emmekdir, emsiz avruv tapdrar, Hökündürüp barmaqlarm hapdrar. Cann uçun qarda -yolda ol bolur: 2amlangann urup atdan salgan son, Cayal oqday saa bolgan sofi; Da da dos-qarda m ol bolur, Talçqgan gün taymay tayav bolgan son, A nalan anada day görgen son, A kara gönün alp bilgen son, Qavgala gan günlerde, Sen degenni yagasmdan algan son, Qarda m da aziz cann bergen sofi. / ÇAM A1AÇLARI BOYU YALNIZ KARAA1AÇ... (s ) Çam aaçlarl boyu yalnz karaaaç, Kuatma günlerinde, kazam, Dostunu brakp, sa gelme. Ardçlar boyu karga yuvas, Karga basp, krlsa da, Çekinip, eski yay gibi eilme. Saplanan iyi oka ya donsa, Çürük çnarlara dayanma. ". Saklananlar görsen, bey olma,,. Savalardan kaçanlarla dost olma. 0pek gibi sarmaklara çürüyen Çnarlara benzeme. Çnarlar kesse keser klca, Su demi kâtlar gibi geveme. Klçlarla yaylsan, Kestiine boyanma. Yabanda sana söz gelse,, Söylediinden utanma. Olur mu telsiz kopuzu akord etmek, Kötülere göre söylemek? kötülerle yazda kanma, Yabanda sana düman yetse, Canndan korkup gizlenme. Müfterilerle görüme, Çitler içinde güzelle elenme. Arkada dost diye inanp, Krdaki gizli iini konuma. Belâdr, dermansz derde uratr, Piman eder, parmaklarn srtr. Cann için karde yolda öyle olur: Öfkeleneni vurup attan yktktan sonra, Yayl ok gibi sana olduktan sonra; Daha da dost kardein öyle olur, Endieli gün kaçmadan destek olduktan sonra, Dostlar karde gibi gördükten sonra, Aikâre gönlünü alabildikten sonra, Kavgalalan günlerde, Senin dediini yakasndan aldktan sonra, Kardein de aziz cann verdikten sonra. ER GEREK (s ) Qayrlanp, qazabndan qumsarp, Qatlgann qutgaralmas ta tülek, Qavgal günler qar gelgende, Qan sqtatr qara yerni qu yürek. Srgal qzlar yimik stlar, Sen-men dese, snalmagan bo yürek. Bo yürekler dertden tolgan sofi, Büdüremes er gerek. Öfkelenip, gazabndan sararp, Saldran kurtaramaz tatülek 1, Kavgal günler kar geldiinde Kan alatr kara yeri ku yürek. Küpeli kzlar gibi alar, Sen ben dese, snanmam bo yürek. Bo yürekler dertle dolduktan sonra, Çekinmez er gerek.

3 Boranlar boray qopgan son, Burulup ba n suqma yer gerek. Burulup ba n suqma yer tapmay, Büdürep i ni buzgan erlege, Maqtavlu er demekden tör gerek. Dü man gözün, dos namusun kütmege, Aldanmas adam cini örmee, Adamlan til tübüne yetmee Al gan arslanlaym zor gerek. Oyla may sözüm aytman dep, Aytgan sofi heç sözümden qaytman dep, Kiri leyin sözden taymaygan Küylenegen gül avuzlu til gerek. Til du mann toturqu day sarnatp, Ta qalas titiretip açlsa, Sinirine azav bizdey çançlsa, Silkinmey çdamaa er gerek. Bir etgenge eki eterin esgerip, Bilengen bekilerdey erlege, Buzga minse, büdüremes er gerek. Geçe de oylap, gün de oylap, Gözellerden slv atday boy saylap, Qdrp qz qaraygan erlege Ayavsuz aslam berme mal gerek. Ayavsuz aslam mallaga, Yerin tabup, bere bilgen qol gerek. Boralar kudurup koptuktan sonra, Burulup, ban sokmaa yer gerek. Burulup, ban sokmaa yer bulmayp, Çekinip, ii bozan erlere, Takdire deer er demekten tör gerek. Düman gözünü, dost namusunu gütmee, Aldanmaz cin gibi adam geçmee, 0nsanlarn dilinin altna yetmee Alm aslan gibi zor gerek. Düünmeden sözümü söylemem diye, Söyledikten sonra hiç sözümden dönmem diye, Yay gibi eilip sözden caymayan Ayarlanan gül azl dil gerek. Dil, düman tavus gibi öttürüp, Ta kalesi titretip açlsa, Sinirine keskin biz gibi saplansa, Titremeden dayanacak er gerek. Bir ettiine iki ettiini hatrlayp, Bilenmi çaklar gibi erlere, Buza çksa, korkmayan er gerek. Gece düünüp, gündüz düünüp, Güzellerden iyi at gibi boylusunu seçip, Gezip kz hkan erlere Cömertçe çok vermee mal gerek. Acmadan bol mallara, Yerini bulup, verebilen el gerek. DEVÜR-DEVÜR, P;TNE DEVÜR ZAMANDA / DEV0R DEV0R, F0TNE DEVR0 ZAMANINDA (s ) Gözeldirik salgan bulan göz görmey, Göz i lemey baqgan bulan söz bermey, Günler bara köp anada yüz görmey. Anada lar bulan canday qurda ga, A nalar bulan yuvuq srda ga Ha qlqda söz qoymamaq erdendir. Ha qlaga "ay amansz" ay gelmes, Didarlaga tun-tumansz gün bermes. Didarlar bulan, vay, amansz gün getse, Tenlisine er salamn mun bermes. Er salamn mun bermesi nedendir? Anada lar az görüngen yerdendir. Anada ga baqmay busa, can çqmay, Savla bergen am çra nürdendir. Avrumay arslan betin aartp, Sr qaramay, sala sann sargaltp, Kökürekler türlü çerden tolgan son Zar-zigerli qayg qopmaq birdendir. Savlas yoq günler bara tunuqga, 2ay, qaragün, döndük xasa mamuqga. Yaratgamm bizin, süyse, qaytarr Özdenleri qulga döngen Qumuqga. Özdenleri qara qulga o agan, Özengiler basgan ayaq bo agan... Özengige qaytgan meni ayaqlm, Argumag ay tabanl tuyaqlm, Gözlük takmakla göz görmez, Göz ilemeden bakmakla söz verilmez, Günler geçer çok akraba yüzü görmeden, Akrabalarla can gibi yoldaa, Dostlarla yakn srdaa Âklkta söz brakmamak erdendir. Âklara "ay, aman "sz ay gelmez, Gözlere sis dumansz gün vermez. Gözlerle, vay, amansz gün geçse, Dengine er selâmn dertli vermez. Er selâmn dertli vermesi nedendir? Akrabalar az görünen yerdendir Kardee bakmazsa, can çkmyor, Ik veren mumu nurdandr. Hastalanmaz aslan benzini aartp, Gizli bakmaz, asil gövdesini sarartp, Göüsler türlü illetle dolduktan sonra Feryatl kayg kopmas birdendir. I yok günler varr sönük hâle, Belâ, kara gün, döndük kuma pamuuna. Yaradanm bizi, istese, döndürür Soylular köleye dönmü Kumua. Soylular kara kula benzemi, Üzengilere basan ayak boalm... Üzengiye dönmü benim ayaklm, Argamak at ay tabanl toynaklm,

4 . Mingen basa boynumuzdan yar yimik, Misginleni dün'yas muq, tar yimik, Devür-devür, pitne devür zamanda Devren getgen güncuvaqda qar yimik. Dos-qarda m ayda-ylda görmese, A nalaga ha q salam bermese, Ananaylar bulan günün on bermes, Avadanlq bulan cann sofi bermes, Azireyil can almaa gelgende, Hökünçlü qul arsar bolmaq gertidir. Qazagmn qayglar qopgan son Kökürekden köplep çqgan der tidir. Binen basar boynumuzdan yar gibi, Miskinlerin dünyas kt, dar gibi. Devir-devir, fitne devri zamannda Devran geçmi güne altndaki kar gibi. Dostu kardei ayda ylda görmese, Dostlarna âk selâm vermese, Darklarla gününü ondurmaz, Refahla cann son vermez, Azrail can almaa geldiinde, Piman kula korkulu olmak gerçektir. Kazamn kayglan koptuktan sonra Göüsten artp çkan derdidir. KANT ETE DEP AYIP ETME YARAMAS / D0KÂYET ED;YOR D0YE AYIPLAMAK HOD DE10L (s ) Didarlar tizge, tiz gözge, Yllar yetmey, tabu urmu min yüzge?! Aylar, yllar, cumalar, son çars günler, Aylanp tez qoldan çqd xars günler. Xasa günler xars urad yr bulan, Savla berip, artlad nür bulan! Ömürübüz getermiken u küyde, Bir içmeyli, içler tolgan çer bulan? Ömürübüz ulay getse, qyn bar, Ölgünçege esden taymas tüyün bar. Tüyünübüz çeçilmesdey çort bolgan, Kökürekden getmes yimik dert bolgan. Dert getermi tüyün taymay yürekden, 2mcrl bugav taymay bilekden? 2mcr- lbr, ek- egine mataylar. Günleri- güz, cumas yldan öte, aylar... Butlarn bugav, qollarn mcr i dirip, Quvday aq betin günler bi irip, Yollar zaqum çekdire getgen sant aylar. Sant aylan günleri gümü çortlaga ;lbisleni ince belin sndrp, 2aytanlar at etmeygen nartlaga... 2aytanlan at yürei yarlr, Qaygl gün kant etmese yatlaga! Yatlaga etmey, kimlege eteyik kantlan- Burma bugav avur bola butlaga. Butlarbz burma bugav buvnagan, Abat alsaq, ba uruna çatlaa. Kant ete dep ayp etme yaramas Qanadag gün tiymegen yurtlaga.- Kanadabz, gün tigilmey töbeden, Urgan bulan savut ötmey tübeden. Sermengen gün Buraq qolga tü mese, Selpinip, kimler çqgan yebeden? Yebeler yengen bizin uzaqga, Ygla-sürüne, gelip tü dük tuzaqga. Enni busa aytmasnlar savdur dep, Atabay bulan birce Qazaqga. Gözler dize, diz göze, Yllar geçmeden, buluur mu bin yüze?! Aylar, yllar, haftalar, sonra sisli günler, Dönüp tez elden çkt alkl günler. 0yi günler alklard yr ile, Ik verip, artlr idi nur ile! Ömrümüz geçer mi ki u hâlde, Bir içmeden, içler dolmu dert ile? Ömrümüz öyle geçse, sknt var, Ölünceye dek akldan çkmaz düüm var. Düümümüz çözülmez gibi sert olmu, Göüsten çkmaz gibi dert olmu. Dert gider mi düüm çkmasa yürekten, Zincirli buka çkmadan bilekten? Zinciri, tekerlek; üpheyle balarlar. Günleri, güz; haftas yl gibi geçer, aylar... Ayaklarn buka, kollanm.zincir iirip, Kuu gibi ak benzini güneler piirip, Yollan zakkum çektirir geçen gevek aylar, Gevek aylarn günleri gümülülere 0lbislerin ince belini krp, Deytanlar ad etmeyen batrlara... Deytanlarn ad yürei yarlr, Kaygl gün ikâyet etmesen yadlara! Yadlara etmeyip, kime edelim ikâyetleri, Burma buka ar gelir ayaklara. Ayaklarmz burma buka bomu, Adm atsak, ba vurur kasklara. Dikâyet ediyor diye ayplamak ho deil, Kuzeydeki gün dememi köylere. Kuzeydeyiz, gün dikilmiyor tepeden, Vurmakla silâh geçmez zrhtan. Gereken gün Burak ele geçmese, Sçrayp, kimler çkm oklardan? Oklar yenmi bizi uzaa 1, Ykla sürüne, gelip dütük tuzaa. Dimdi ise söylemesinler sadr diye, Atabay'la birlikte Kazak'a. 1 Oklar yenmi bizi uzaa: Bu msradaki yenmek fiili yanl lkla yekmek "at ko mak" yerine yazlm olabilir; öyle ise yebe kelimesi de "at" anlamnda kullanlm olmal ve bu haliyle msran anlam "Atlar bizi uzaa götürmü " eklinde anla lmal. (Ç. P.)

5 CAN ATALAR, S;ZGE DU'A AMANAT / CAN A1ALAR, SÎZE DUA EMANET Terenlege tü dük, çqmaçarayoq, Busurman din xarap, tutma çola yoq, ;slam dinden bizge yarm para yoq- Soldatlayn tizip oynatdlar, Til talav, ti avruv, dert çaynatdlar, Qazanlaym içibiz qaynatdlar- Oyunun bilmesen, öçke sogalar, "Krapçigavno!"l dep, yüzge baalar, Bu bizin halbz, can aalar, "Lakum qad katabna" qara mufi kalam, Sizge yetsin diyüp minna min salam. Biz gördük munu, görmesin cumla-alam, Can aalar, candan tilev can uçun, Dos-qarda ga biraz kömek yan uçun, Qazaq tamam qld türkün sonu uçun, Derinlere dütük, çkmaa çare yok, Müslüman dini harap, tutmaa frsat yok, 0slâm dininden bize yarm para yok; Can aalar, size dua emanet! Asker gibi dizip oynattlar, Dil acs, di ars, dert çinettiler, Kazan gibi içimizi kaynattlar; Oyununu bilmezsen, tekme atarlar, "Pislik ye, al!" deyip yüze bakarlar, Bu bizim hâllerimiz, can aalar; "Yazdk size" kara ac kelâm, Size yetsin diye bizden bin selâm. Biz gördük bunu, görmesin cümle âlem, Can aalar, candan dileme can için, Dost kardee biraz yardm yan için, Kazak tamam kld türküsünü unun için; MAHAMMAT-EFEND; OSMANOVGA KAGIZDAN MUHAMMAT EFEND0 OSMANOV'A MEKTUPTAN (s. 250) Bismilla, kömek et, ay Soltan Karim, Sazga söz geli sin, tüzelsin yrm, Aldn ç bar edi yrga hünerim, Tnla ç qarayq, Mahammat-Efendi... Elden sorasan, eteler savda, Yürekleri san mifi yüz türlü havda, Tükende, bazarda, baxçada, bavda,,, Dün'yalq qazana, toymaylar, Efendi. Ax am geç qaytp üylerinde yata, Ant etip, saqatn tügül dep sata, Be ayi payda uçun atasn aidata, Birinde tüzlük yoq, tergesefi, Efendi. Sen köp de qolaysan e itmey, görmey, Bizin qumuqnu xabarm bilmey, Qalr yimik göreler, dün'yada ölmey, Umutlar ullu, qarasafi, Efendi. Bir-birine yaman xyalda, qastda, ;llahi, tüz tügül qarda da, dos da, Dosun da haram, qarasan asta-asta, Tama a zamanlar türlendi, Efendi. Bismillah, yardm et, ay Sultan Kerim, Saza söz uysun, düzelsin yrm, Eskiden var idi yra hünerim, Dinle ki, bakalm, Mahammat-Efendi... 0lden sorarsan, ederler ticaret, Yürekleri yüz bin türlü avda, Dükkânda, pazarda, bahçede, bada, Dünyalk kazanr, doymazlar, Efendi. Akam geç dönüp, evlerinde yatar, Ant edip, sakat deil diye satar, Be kuru fayda için babasn aldatr, Birinde düzlük yok, denesen, Efendi. Sen çok da iyisin iitmeyip, görmeyip, Bizim Kumuun haberini bilmeyip, Kalr gibi görürler dünyada ölmeyip, Umutlar büyük, bakarsan, Efendi. Bir birine yaman hayalde, kastta, 0llahi, düz deil karde de, dost da, Dostun da haram, baksan yava yava, Zamanlar çok deiti, Efendi.

6 Bizde bir tabun bar, bir-birinden usta, Oçarda olturup qatmday yasda, Yüz xabar çgarar yoq yerden esde, Yah, namus tas bolgan, Efendi. Aytd-quytdu söylemek- bu tabunnu i i, Tanlarn u yolnu namusu bar gi i?! Xasap-bazarda, tüken-oçarda haligi geli i, Axrlarm Allah tüz etsin, Efendi. Bizde bir güruh var, birbirinden usta, Oçarda oturur, kadn gibi yasta, Yüz haber çkarr yok yerden aklda, Tüü! Vicdan, namus yok olmu, Efendi. Dedikodu söylemek, bu güruhun ii, Seçer mi u yolu namusu var kii?! Kasap pazarda, dükkân oçarda imdiki gelii, Ahirlerini Allah düz etsin, Efendi. iirler 2 (Tangçolpan, Haligi Kumuk 2airler, Redaktsiya Literaturmx Jurnalov SP Respubliki Dagestan Maxaçkala 1994.) MEN QAZAQMAN, QAZAQMAN Men Qazaqman, Qazaqman, Dastanl Qazaqman. Tavlar bulan tüzlege, Alt ay yol uzaqman. Tenridey gelgen yazvga Temirlerden yasap qaqgan qazkman. Temirleyin qatt dert yutup. Tülübüz tunuq... Yanrmay bürkev getse yazqman. Tülübüzde tuman bürkev yelbara, Demzleyin dert tarqalmay tul bara. Denizleyin dert tarqalmas yollardan, Qsas qopgan xalq bara. BEN KAZAK'IM, KAZAK Ben Kazak'm, Kazak'm, Dastanl Kazak'm. Dalar ile ovalara, Alt ay yol uzam. Allah 'tan gelen kadere Demirlerden yaplm kazm. Demir gibi sert dert yutup. Aslmz donuk... Ses çkarmadan azap çeken zavallym. Üzerimizde bunaltc duman rüzgâr esiyor, Deniz gibi dert, azalmayan sknt geliyor. Deniz gibi dert azalmaz yollardan, 0ntikam almaya halk geliyor. MEN; BULAN QURDA2 BOLGAN ERLEGE.. Oy pa man, anan ölgür, oy pa aman, Analardan yansz tuvgan bir ya man. Meni bulan toga tartgan erlege Tar yerlerde tü üp gelgen tav ta man. Meni bulan qurda bolgan erlege ;çilmege - içkimen, a amaga - türlü a man. BEN0MLE KARDED OLAN Y010TLERE... Düüncesi kederli, annen ölür, düüncesi kederli, Analardan tarafsz domu bir gencim. Benimle doan yiitlere Dar yerlerden inip gelen da taym. Benimle karde olan yiitlere 0çilmege içkiyim, yenilecek çeitli am. DÜNYANI QIZBAY B;YLER QUR2AGAN Bu dünyalar dünya deme dünyam, Bu dünyalar biz aytagan küydemi, Bu dünyalar çüy-çüyünden bo agan, Bu dünyan qzbay-biyler qur agan, Bu dünyalar ters-tersine aylangan, Miskinleni butu-qolu baylangan. Oramlan gesip etgen cali bar, Ya amaa qyn zaman hali bar! DÜNYAY0 KORKAK BEYLER KUDATMID Bu dünyalara dünya demeyin dünya m, Bu dünyalar bizim söylediimiz gibi mi, Bu dünyalar çivi çivisinden zayflam, Bu dünyay korkak beyler kuatm, Bu dünyalar tam tersine dönmü, Fakirlerin eli aya balanm. Caddeleri bölen engeller var, Yaamak için artk zorluk var!

7 OYLAGAN SAYIN B;ZGE OY BOLA... Oy qala, anan ölsün, oy qala, Oylagan sayn bizge oy bola... Oynu da oyga sen, cüdaym, yetdirmey. Ulanlan öltürmesefi ne bola. Bu dünyada nece türlü er taygan, Al larda köp arivler mufiaygan, Bu dünyada a amaq bir, içmek bir. Yuvuguna haq yürein çeçmek bir. Bu dünyan munluq xapgan, sel çapgan, Axmax yelep, mal tapgan... Axmax demey ol erlege ne deyik? Torgaylaga yayp salgan tor yimik Azireyil atp salar qarmagn, Dünyalqda cygan malm qald dep, Öîegende ah dep xabar barmagm. Barmaqlarn xapgan bulan sofi bolmas, Yantaya çapgan yavlar ofi bolmas! HER DÜDÜNDÜ1ÜMÜZ B0ZE NAS0HAT OLUR... Düünce kalr, annen ölse, düünce kalr, Her düündüümüz bize nasihat olur... Düünceyi de düünceye sen, Allah 'im ulatrmadan. Erkek evlatlar öldürmesen ne olur. Bu dünyadan nice er geçmi, Uzaklarda sevgililer çok kederlenmi, Bu dünyada yemek de bir, içmek de bir. Yaknna gerçek yüreini sermek de bir. Bu dünyay keder kapm, sel basm, Ahmaklk zaptedip, mal bulmu... Ahmak demeyelim onlara da ne diyelim? Çayr kularna yayp att a gibi Azrail saplar çengelini, Biriktirdiim malm dünyada kald diye, Öldüünde ah edip srr parman. Parmaklarn srmakla son olmaz, Korkarak yaplan savalarda baar olmaz! ER ULANLAR NAMUS SALMAY YÜREKGE Qumuqlar, vaya doslar, qumuqlar, Vaya heyler, oyga dönüp - tunuqlar. Tunuqluq tunsa, - dert qalr, Denizler çaymas yimik ol xuxu... Deriyaday çayqal sa ne bolur? 2ayl ulanlar temtireter... Erni temir qazgn. 2ayszlarpsar... ;zler günlük azn. Er ulanlar namus salmay yürekde, Qudratl namus quvat gelmes bilekge. Y010TLER NAMUS KOYMAZSA YÜRE1E Kumuklar, yaasn dostlar, kumuklar. Hey, düünceye dalm - zavalllar. Zayflk gitse, - dert kalr, Denizler ykamazm gibi o birikinti... Derya gibi çalkalansa ne olur? Namuslu erkekler sarsar... Yiidin demir kazn. Namussuzlar saklanr... 0zler günlük yiyeceini. Yiitler namusu yerletirmezlerse yüree, Kudretli namus gücü gelmez bilee. ZAMAN GEL;R Zaman gelir xalq kürlükde ya aygan, Qzbaylaga tö ek salmay töründe. Namart biyler msgllamas, xorlamas, Murdar itdey çirip yatar köründe. Tenlilerim yeler bu gen qrlan, Yrlar hali men yazagan yrlan, Yllar yabp yansavlangan srlan. ZAMAN GEL0R Zaman gelir halk mutluluk içinde yaar, Korkaklara ba köede yatak sermeden. Namert kiiler aalamaz, hor görmez, Murdar köpek gibi çürüyüp yatar mezarnda. Yatlarm fetheder bu geni krlar, Artk söyler yazacam arklar, Yllarn örtüp küflendirdii srlar.