BORDERLINE ERGENİN TEDAVİSİ

Transkript

1 BORDERLINE ERGENİN TEDAVİSİ Gelişimsel Bir Yaklaşım James F. MASTERSON, M.D. Çeviri: Pınar Üzeltüzenci

2 Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları: 73 Borderline Ergenin Tedavisi Gelişimsel Bir Yaklaşım James F. MASTERSON, M.D. Özgün adı: Treatment of the Borderline Adolescent, A Developmental Approach ISBN Copyright Özak Yayınevi (Psikoterapi Enstitüsü) Tüm hakları saklıdır. Yayıncının izni olmaksızın tümüyle veya kısmen yayımlanamaz, kısmen de olsa çoğaltılamaz ve elektronik ortamlarda yayımlanamaz. Birinci baskı: Nisan 2012 Editör: Tahir Özakkaş Çevirmen: Pınar Üzeltüzenci Yayıma hazırlayan: Sevgi Çorabatur & Menekşe Arık Baskı: İklim Ofset Nişanca Mah. Arpacı Hayrettin Sok. No:21 Eyüp/İstanbul Tel: PSİKOTERAPİ ENSTİTÜSÜ EĞİTİM ARAŞTIRMA SAĞLIK ORGANİZASYON VE DANIŞMANLIK LTD. ŞTİ. Eğitim ve Kongre Merkezi: Fatih Sultan Mehmet Caddesi No285 Darıca-İZMİT Tel : Fax : Merkez: Bağdat Caddesi No: 540/8 Bostancı-İSTANBUL / TÜRKİYE Tel : Fax : ii

3 SUNUŞ Psikoterapi Enstitüsü olarak, öncelikle ruh sağlığı profesyonellerinin ya da ruh sağlığı ile ilgilenen kişilerin ihtiyaç duyacağı teorik bilgileri ve pratik/uygulamaya yönelik deneyimleri paylaşan özgün ve çeviri yayınlar ile literatüre katkıda bulunmayı hedefliyoruz. Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları, Psikoterapi Enstitüsü nün çalışmaları kapsamında gerçekleştirilen atölye çalışmaları, uluslararası konferanslar ve dünya literatüründen seçkileri içermektedir. Dr. Masterson, Borderline Ergen ana temalı üçlemesinin merkezinde yer alan bu kitapta, kişilik bozukluğuna sahip ergenlerin tedavisinin önündeki engeller ve bu tür hastalara uygulanması gereken terapötik müdahaleler gibi konuları derinlemesine inceler. Burada sunulan çalışma, gelişimsel nesne ilişkileri yaklaşımının temelini oluşturur. Bu kitabın ve genel olarak üçlemenin sunduğu benzersiz bir olanak da 30 yıllık klinik araştırmayı bir araya getiriyor oluşudur. Konuya ilgi duyan okuyucuların yanı sıra klinisyenler, psikoterapistler ve araştırmacılar için başvuru kitabı niteliği taşıyan bu yayını sizlerle buluşturmaktan kıvanç duyarız. Tahir ÖZAKKAŞ Psikoterapi Enstitüsü Başkanı iii

4 iv

5 Üzüntü kaderiniz olabilir ama hayatta kalmak ve gelişmek kendi başına bir başarıdır. R. Coles Krizin Çocukları v

6 Bu cilt, 1967 den Bir ergenin psikiyatrik çelişkisiyle başlayan ve 1980 yılında Borderline ergenden işlevsel yetişkine ile biten bir üçlemenin merkez parçasıdır. Önsöz Kaynakça içerir. 1. Borderline kişilik bozukluğu. 2. Ayrılma-bireyleşme. 3. Ergen psikopatolojisi. Bu kitap, gerçekliğin acı gerçekleriyle, korkak ya da umutsuz bir şekilde değil, daha ziyade psikoterapi - Tanrıların büyüsü, din adamlarının duaları, sanatçıların becerisi ve bilim insanlarının mantık ve sağduyusunu birleştiren o sanat - sayesinde getirebilecekleri değişiklikler konusunda azimli bir şekilde yüzleşen insan sağlığı öğrencileri için yazılmıştır. J. F. M. vi

7 1985 Basımının Önsözü İlk olarak 1972 yılında basılmış olan bu kitap, 1967 yılında Bir Ergenin Psikiyatrik İkilemi ile başlayan ve 1980 yılındaki Borderline Ergenden İşlevsel Yetişkine: Zamanın Testi ile biten bir üçlemenin merkez parçasıdır. Üçlemenin ilk cildinde ortaya atılan, kişilik bozukluğuna sahip ergenlerin neden bunu aşamadıkları ve bu hastaları tedavi etmek için hangi terapötik müdahalelerin yapılması gerektiği gibi sorulara cevaplar sunar. Kitap, borderline ergenin teşhis ve tedavisi için ayrılmabireyleşme psikodinamiklerinin anlaşılmasının neden gerekli olduğunu ortaya koyar. Ayrılma-bireyleşme teorilerinin borderline sendromunun altında yatan psikodinamik anatomisini nasıl gözler önüne serdiğini gösterir ve aktarım ve direnç anlayışlarını genişletir ve böylece sadece yoğun psikoterapiyi mümkün kılmakla kalmaz, bu hastaların çoğu için böyle bir terapiyi seçenek olarak sunar. Eğer hasta bu kitapta özetlenen uygun terapötik desteği alırsa, engel teşkil eden bağlantıyla alakalı acı veren etkileri derinlemesine çalışması mümkün olacaktır. Burada sunulan çalışma, gelişimsel nesne ilişkileri yaklaşımının temelini oluşturur. Narsisistik ve Borderline Bozukluklar: Birleştirilmiş bir Gelişimsel Yaklaşım kitabında sonradan genişçe işlenen etyoloji kavramı istisnası dışında, elde edilen bulgular yıllardır değişmeden kalmıştır. Kapsamlı incelemeler yapılmış olmasına rağmen ana çekirdek eksiksiz halini korumuştur. vii

8 Bu çalışmayı önyargısız bir şekilde yaptık ve klinik kanıtları, nereye götürürlerse onları takip edecek şekilde ele aldık. Cevapları bulmak adına da gitgide psikanalitik gelişimsel teorinin derinlerine doğru çekildik. Aynı zamanda, burada detaylı bir şekilde tanımlanan ergenlerle yaptığımız klinik çalışma bize, ergen psikopatolojisinin benzersiz karakteriyle nasıl başa çıkmamız gerektiğini de öğretti - özellikle de eyleme vurma savunma mekanizmasının neredeyse evrensel kullanımı. Savunma mekanizmalarının bu en zor olanını anlamak ve alt etmek için mücadele veren klinisyenlerle görüştüğüm geçtiğimiz senelerde, çoğu zaman keşke bu kitapta tanımlanmış olan klinik kanıta sahip olsalardı diye düşündüm. Bu cildin okuyucu için de aşağı yukarı böyle bir deneyim sağlayacağını umuyorum. Bana kalırsa borderline kişilik bocukluğu üzerinde çalışmaya başlamanın, borderline ergen üzerine çalışmaya başlamaktan daha iyi bir yolu yok. Borderline ergenin dramatik, gösterişli savunmaları ve anlayış ve kontrol açısından terapistin üzerinde yarattığı yoğun baskı, ideal bir öğrenme sınavı yaratıyor. Bunun da ötesinde, üçlemenin eşsiz bir diğer avantajı da, okuyucuya çalışması dahilinde rehberlik edecek 30 yıllık klinik araştırmayı bir araya getiriyor oluşu. J. F. M. Mart, 1985 viii

9 Önsöz 2 yaşında bir çocuğun perişan haldeki aşırı ilgili annesi, pediatristini arayarak, yeni yürümeye başlayan çocuğunun ev içinde sürekli etrafında dolaştığından ve peşinden ayrılmadığından şikayet ediyor. 15 yaşındaki bir gencin kızgın, depresif ve korkmuş haldeki annesi de, oğlunun okulu bırakması ve uyuşturucu kullanmasını şikayet için çaresizlik içinde pediatristini arıyor. Borderline sendromunun farklı yaşlardaki örnekleri olan bu iki çocuk, aynı gelişimsel bozukluktan mustaripler: ayrılma bireyleşmedeki acizlikten. Bu kitap, ayrılma-bireyleşme psikodinamiklerini anlamanın Borderline ergenin hem teşhis hem de tedavisinde neden hayati önem taşıdığını ortaya koyuyor. Ayrıca; ayrılma bireyleşme teorisinin Borderline sendromunun psikodinamik anatomisini nasıl açıkça ortaya çıkardığını ve böylece yoğun psikoterapiyi sadece mümkün kılmakla kalmayıp birçok hasta için de bir hak olarak ortaya koyduğunu da gösteriyor. Eğer hasta, bu kitapta ana hatlarıyla gösterildiği şekilde uygun terapötik desteği görürse, bu bağla ilgisi olan çoğu acı veren duygulanımı derinlemesine çalışabilir ve çalışacaktır. Borderline sendromundaki temel sorun, çocuğun bireyleşme ve ayrılmaya karşı içsel gelişim dürtüsüyle, bu hareketin ihtiyaç duyduğu gerekli anne desteklerinin geri çekilmesi arasındadır. Çocuk büyürse, anne de desteğini kesecektir - ama büyümek zorundadır da. Böylece bu düğüm, normal bir gelişim deneyimini yoğun terk edilme duygularıyla yüklü tehlikeli bir yolculuğa dönüştürür; öyle ki çocuk bunu ölümle yapılan gerçek bir randevu gibi tecrübe eder. Bu duygulara karşı savunma yapmak için annesine yapışır ve böylece bireyleşme ayrılma safhasından bağımsızlık safhasına geçmede ix

10 başarısız olur. Aradaki düğümü gevşetemez. Büyüme ve destek arasındaki bu çelişki borderline sendromunun iki önemli tanısal karakteristiğini ortaya çıkarır, bunlar da, terk depresyonu ve narsisistik, oral açıdan bağımlı ego yapısıdır. Burada sunulan fikirler, psikoza neden olmaktan korkulduğu için insanın çekirdek savunmalarını borderline hastasına çevirmemesi gerektiği geleneksel bakış açısıyla çelişiyor. Kitap, sadece bu savunmalar terk depresyonuna karşı olan savunmalar - derinlemesine çalışıldığı takdirde mümkün olan belirli ve tanımsal bir terapiyi savunuyor. Terapinin amacına, yani ayrılma bireyleşmeden bağımsızlık safhasına doğru gelişmeye - bu sürece aşılanmış terk depresyonundan kurtulmadıkça ulaşılamaz. Aksi takdirde terapi sadece destek ve hafifletici bir etken olma görevi görebilir. Bozukluğun özüne dokunulmamış ve hastanın uyum kapasitesi de hasar görmüş halde kalır. Terapi, ilki hastanede yatılı tedavi ve ikincisi de dışarıdan takip tedavisi olmak üzere iki bölüm halinde sürdürülecek şekilde hem yoğun hem de uzun süreli olmalıdır. Kitapta sunulan veriler, bu bozuklukla son 10 yılı aşkın bir süredir devam ettiğim şahsi klinik araştırmalarımdan alınmıştır. Bu çalışmalar sonucu ortaya atılan hipotezler son beş yıl içerisinde çeşitli klinik testlere tabi tutulmuş ve sonuçları da burada paylaşılmıştır. Kitabın iskeleti, George ve Anne isimli iki ergenin tedavi hikayeleri üzerine yapılandırılmıştır. Birtakım başka ergen hastaların hikayelerinden bölümler de, asıl temayı geniş çapta incelemeye yardımcı olmaları açısından kullanılmıştır. New York, New York Kasım, 1971 JAMES F. MASTERSON x

11 TEŞEKKÜRLER İlk ve en çok olarak, Ergen Programının aşağıda listelenen ekibine, bu çalışma için sanal bir klinik laboratuar yaratan yüksek standartta performansları için teşekkür etmek istiyorum. HEMŞİRELİK BAŞ HEMŞİRE: Barbara Nissley ASİSTAN HASTA BAKICI: Linnea Hammersten GENEL PERSONEL HEMŞİRELERİ: Paula Workman, Susan Reycraft, Angie Kulishek, Lorraine Helms, Lynn Ostrow, Andrew Leon HEMŞİRE YARDIMCILARI: Corrine Davis, Garret Binneweg, Lettie Scurry, Irene Townsend, Elzia Lake Francine Herbitter MESLEKİ TERAPİ YARATICI TERAPİ Grace Newburg - Osborne Walsh OKUL William Good, Julius Schmidt, Julius Rich SOSYAL ÇALIŞMA Grace Hyslop, Barbara Gall Edna Lerner PSİKOLOJİ Psikoterapi, benim süpervizörlüğüm altındaki birkaç hastane hekimi tarafından yapıldı. Dr. Robert MacMurray, Mary DiGangi ve Almore Rigamer e kitabın büyük bir bölümünü kaplayan tedavi çabaları dolayısıyla ve Dr. Suzanne Draghi, Douglas Elliott ve Anna Zagoloff a özellikle müteşşekirim. Hastaları tedavi eden Bayan Barbara Gall da, kitaba dahil edebileyim diye elindeki veriyi düzenlediği için büyük teşekkürü hak ediyor. Personelden iki meslektaşım, Dr. William Lulow ve Dr. Thomas Henley e de, bu metni okuyup, görüş bildirdikleri için teşekkürlerimi sunuyorum. xi

12 Illinois, Şikago dan, karakter bozuklukları alanında tanınmış bir uzman olan, Dr. Peter Giovacchini ye de, metni dikkatli ve detaylı okumak için büyük zamanını ayırdığı ve hem içerik hem de stil konusundaki önerileriyle çalışmayı geliştirdiği için özellikle teşekkürlerimi sunmak istiyorum. Kendisinin teorik alandaki uzmanlığı, katkılarından sadece birkaç tanesi olan aşağıdaki konulara özellikle yardımcı oldu: gelişimsel bakış açısı, ego bağımlılığının seviyesi ve ego gelişiminin libidinal gelişimle olan ilişkisi. Ayrıca Kansan, Topeka dan Dr. Donald Rinsley e de fazlasıyla minnettarım. Basılı çalışmaları bana çok fazla şey öğretti. Aynı zamanda geniş bilgi dağarcığını kendi rızasıyla ve olabildiğince cömert bir şekilde benimle paylaştı ve düşüncelerimi berraklaştıran birçok önemli soruyu da gündeme getirdi. Metin konusundaki mükemmel eleştirel görüşleri için de Buenos Aires, Arjantin den Dr. Eduardo Kalina ya da teşekkürlerini sunuyorum. Bu çalışma, Cornell Üniversitesi Tıp Fakültesi nin Psikiyatri Bölüm başkanı ve kurul yöneticisi Dr. William T. Lhamon un sürekli idari desteği olmadan mümkün kılınamazdı. Bu süreç içindeki baş hekimlerim Rudolf Ehrensing, Robert MacMurray, Frank Hamilton ve John Ives da, en az iki eski arkadaşım ve meslektaşım doktorlar Willard Hendrickson ve Daniel Offer kadar dolaylı yoldan katkıda bulundular. Neroloji Bölümü nde araştırma asistanlığı yapan Bayan Helen Goodell e, bir yazarın mücedeleleri karşısında böylesine sabırlı, yorulmak bilmeyen bir içerik yardımcısı olduğu için ne kadar teşekkür etsem azdır. Sekreterim bayan Taube Honigstock a da, iki sıcak yaz mevsimi boyu süren zor günlerimde, yeniden yeniden dizin yaparak verdiği hizmetleri karşısında minnetlerimi sunuyorum. Son olarak, karım Pat ve üç çocuğum J.F, Richard ve Nancy e, yazıyla uğraşan bir adamın zaman ihtiyacı karşısında gösterdikleri anlayış için teşekkür etmek istiyorum. J. F. M. xii

13 İçindekiler BİRİNCİ BÖLÜM Borderline Ergen 1. Terapi İhtiyacı Gelişimsel Teori: Ayrılma-bireyleşme Başarısızlığı Klinik Görünüm Terk Edilme Duyguları Mahşerin Altı Atlısı Ebeveynler - Genel Bir Bakış Ebeveynler: Düğüm Halindeki Bağ - Yapışma İKİNCİ BÖLÜM Terapötik Süreç: Hastanede Yatılı Tedavi 7. Sürecin Teorisi Safha: Test Etme Safha: Derinlemesine Çalışma Ebeveynlerin Vaka Terapisi Safha: Ortak Görüşmeler Safha: Ayrılma Sonuçlar: Devamlılık ve Değişiklik xiii

14 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Terapötik Süreç: Ayakta Tedavi 14. Nancy: Klinik Geçmişi, Hastane Tedavisi ve İlk Hastane Dışı Kriz Nancy: İkinci Kriz - Terapiyi Sonlandırma Bill, Helen ve Grace: Takip Tedavisi Özetleri DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Diğer Terapötik Etkenler 17. Ayırıcı Teşhis, Belirtiler ve Çelişkiler: Karşı Aktarım Ayakta Tedavi Ergenliğin Psikiyatrik İkilemine Yeniden Bakış Sonsöz * EK KAYNAKÇA xiv

15 BİR BORDERLINE ERGENİN TEDAVİSİ: GELİŞİMSEL BİR YAKLAŞIM Öndeyiş * Diriliş (yazar: L. C. M.) Gerçek bildiğim şeyden utandım, kendime ait bir dünya kurdum.. zapt edilemez; yavaş yavaş çöken şatodan bihaberdim oysa, her bir ani fırtınayla sulara çekilen bir yerdi orası. Şatonun etrafına kumdan bir duvar ördüm, Onun içine de sağlam meşeden bir duvar. Kumdan duvarı sağlamlaştırdım nefret taneleriyle Yine de bilmiyordum kör eden gözyaşı fırtınalarının Nemlendireceğini kumu, çürüteceğini ağacı, Ta ki birden, bir şimşek ya da yıldırımda, Dünyayı vuran ve parçalayan o kükremede, Ben, nefretimle dolu bir halde, yıkmaya kalkışana dek onu, Yardım diye bağıran sessiz haykırışlarımın sonuçlarından habersiz, Yoluma çıkan her yardım elini bilerek reddedip. 1

16 Rüya şatomdan kaçtım, kaçmaya çalıştım - Çaresizliğin kükreyişi ve kendine acıma rüzgarı Beni silip süpürdü ve duvara doğru koştum... tırmanmaya çalışarak, Düştüm gerisin geri, tükenmiş, bitkin... Parmaklarım tutunamıyordu çünkü Ve kayıp düştüm kuma, inliyor ve ağlıyordum Uluyan rüzgarda, kendi sonumu beklemek için bir köşeye emekliyordum. Artık ne kendimi, ne dünyamı, ne de içindekileri umursamıyordum... Kirli havanın, beni sarmalayan fırıl fırıl sisin içinden Bir figür yaklaşıyordu. Çağırmıyor ama bekliyordu beni... Zorlamadı, seçim benimdi. Ve ben, gözlerimde kendime olan nefretim ve ciğerlerimde zehir, beynimde karmaşa, Ne kadar dirensem de ele geçiremedim onu ve yenildim, teslim ettim zihnimi. Teslim olmak yetmedi ona - ilgisizlik değildi cevap. Çatlamış dudaklarım arasından, iletişimsizlikle kavrularak, en sonunda yüksek sesle sordum, yavaş yavaş ve anlamlı... Nedir?, Çünkü elimi tutmuş, kendi yarattığım dünyaya geri götürüyordu beni, Ve ben, bir kaçak, korkuyordum dönmeye. * Şiirin ilk bölümü 15 yaşında bir genç kızın Borderline sendromu tedavisini tanımlıyor; şiirin geri kalanı sonsözde yer alıyor. 2

17 BİRİNCİ BÖLÜM Borderline Ergen

18

19 1. Terapi İhtiyacı GEÇMİŞ İki tarihi psikiyatrik günah keçisi - Ergen ve Borderline sendromu - bu kitapta bir araya getiriliyor. Bu durumların ayrı gelişim süreçleri, merak uyandıran paralellikler gösteriyor. Aşağı yukarı 15 sene öncesinde, ergenler ve borderline sendromu hakkındaki bilgilerimiz büyük ölçüde karmaşıktı. En az sayısız semptomatolojisinin bir ergenin karakterine kargaşa kattığına dair o geleneksel inanç kadar ergen gencin kronolojik yaşı da, durumu anlamaya karşı korkutucu engeller oluşturmuştu (85, 86). Benzer şekilde, tanımlayıcı semptomatoloji üzerine bir önceki odaklanış ve Ödipal çelişkiler üzerindeki psikodinamik odaklanış da borderline sendromunun belirsiz ve yetersiz tanımlanmasına katkıda bulunmuştu. O zamanlar, geçerli nedenler yüzünden, ne ergen ne de borderline sendromu psikiyatrik tekstlerde fazla dikkat çekmedi. Kaçınılmaz olarak da

20 bu durum devamlı bir hayal kırıklığının yanında yetersiz terapötik sonuçlara yol açtı. Aradaki yıllarda görünüm giderek berraklaştı. Ergen döneme yaklaşan ve yaşamış olan genç hastalarla ilgili uzun süreli psikiyatrik takip tedavileri, bu tip psikopatolojik unsurların netleştirilmesine yardımcı oldu ve sırasıyla daha tanımsal terapiye doğru yön verdiler (82, 86). Benzer şekilde, borderline sendromunun uzun süreli psikoanalitik incelemesi, bu bozukluğun özünün esas olarak ne diagnostik açıdan tanımsal semptomalojide, ne de psikodinamik olarak gelişimin ödipal safhasındaki çelişkilerde yatmadığını ortaya koydu. Burada ve birkaç sayfada (87-89) sunulan çalışma, bu iki gelişime bağlı kaldı. Hem ergen hem de borderline sendromu artık psikiyatrik günah keçileri olarak kullanılmıyor. Ergenliğin psikiyatrik ikilemine bakış Ergenlerle ilgili yapılan takip çalışmalarının kısa bir tanımı, borderline ergenle ilgili şu anki incelemenin nereden geldiğini açıkça ortaya koyuyor li yılların başlarında, ergenlik döneminin, hastanın tedavi gerektiren psikiyatrik bir hastalığa mı sahip olduğuna yoksa gelişimi ilerledikçe zayıflayacak normal bir ergenlik çalkantısı mı olup olmadığına karar vermekte zorlandığı bir kavram olduğu düşüncesi yaygındı. APA El Kitabında, ergenliğin uyum reaksiyonu şeklinde diyagnostik kategoride yer alan bu bakış açısı, hastanın sorunlarının o anki gelişim safhasıyla alakalı olduğu ve zamanla kaybolabileceği düşüncesiyle, tedavisinin ertele- 6 BORDERLINE ERGENİN TEDAVİSİ

21 nebileceği hatta belki de gerekli bile olmadığı şeklinde potansiyel tehlikeli bir imayı da beraberinde taşıyordu. Duruma tarafsız bir açıdan bakabilmek için, 5 yıl boyunca 78 ergen hastayı takip ettim ve bu inanışın tersine, gelişimleri süresince bu zorluklardan kurtulmadıklarını gördüm. Zaman onların lehine işlemiyordu. Hastaların büyük bölümü, özellikle de kişilik bozukluklarına sahip olanlar, işlevsel bir düzeltme yapmakta dahi zorlanıyorlardı ve hem açık semptomlar hem de işlev konusunda zayıflık ortaya koyuyorlardı. Kişilik bozukluğu olanların az bir bölümü ve karakter nevrozu ya da psikonevrozuna sahip olanların çoğu sorunlarını düzenlemek adına işlevsel düzeltmeler yapmakta başarılı olsa bile, bu sorunları çözmek yerine, onlarla başa çıkma konusunda ıslah etmeye yönelik daha iyi yollar buluyorlardı. Sonuç olarak hala için için yanan, hiçbir sonuca ulaştırılmamış sorunları yüzünden bu hastalar stres karşısında zayıflıklarını koruyorlardı. Bu hastalar daha sonra, sağlıklı ergenlerden oluşan bir kontrol grubuyla karşılaştırıldılar ve iki grup arasında semptomlar, işlev şekilleri ve aile ilişkileri açısından önemli farklılıklar ortaya çıktı. Sağlıklı ergenlerde ergen çalkantısı, psikiyatrik açıdan hasta olarak görünmelerine yetecek kadar semptom göstermedi. Bu bulgular daha sonra Offer (93) tarafından da onaylanmıştı. Bulgular, ergen çalkantısının psikiyatrik önemine yeterli değer verilmediğini ortaya koyuyordu; hastalığın başlangıcında, seyrinde ve sonucunda çok az etkisi olan tesadüfi bir psikodinamik etken olduğu gibi. Gerçekte ise çocuk- Terapi İhtiyacı 7

22 lukta başlayan ve kendi çetin seyrini izleyen psikiyatrik bir hastalıktı; sadece geçici bir süre ergenliğin gelişim safhasına dahil oluyordu. Ergen çalkantısı etkisini, asıl olarak önceden var olan patolojiyi renklendirip şiddetlendirmek suretiyle gösteriyordu. Teorinin yeniden gözden geçirilmiş bir hali de şu şekilde ortaya konmuştu: ergen çalkantısının psikiyatrik etkileri, ergen gencin kişilik yapısı ve ergen çalkantısı arasındaki etkileşimin bir ürünü olarak görülebilir. Hatırı sayılır birleştirme ve esnekliğin ergen travmasının saldırısına dayanmaya yeterli olduğu sağlıklı kişide, izleyen çalkantı en fazla subklinikal derecede anksiyete ve depresyona yol açar. Kişilikleri sert bir şekilde düzenlenmiş ve esnek olmayan karakteristik patolojiye sahip hastalarda ise bu, çoğu zaman psikodinamik semptomlarla birlikte, hasta büyüdükçe hafifleyebilecek ama genellikle arkasında patolojik karakter özellikleri bırakan, şiddetli klinik krizi tetikliyor. Ergen çalkantısı en karmaşık etkisini, şizofreni ve, ego yapısından yoksunluk ve strese karşı uyum sağlamaktan acizlikle karakterize edilen, ileri seviyede kişilik bozukluğuna sahip ergenlerde gösteriyor. Bu yüzden yetişkin kişilikler de bu tip erken dönem rahatsızlıkları yansıtıyorlar. Kişilik Bozukluğunun Teşhisi Kişilik bozukluğunun APA el kitabındaki diyagnostik kategorisi son derece yetersiz kalıyordu. Ergen hastanın temel sıkıntısının çocukluğun ilk dönemlerinde başlayan ve semptomlardan ziyade davranışlarla kendisini belli eden 8 BORDERLINE ERGENİN TEDAVİSİ