Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2015 Raporu

Transkript

1 Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2015 Raporu Ocak 2016

2 Önsöz Dünyanın birçok gelişmiş ülkesinde ekonomik toparlanmanın devam ettiği, gelişmekte olan ülkelerde ise büyüme hızlarının yavaşladığı, politik ve ekonomik sıkıntıların birçok ülkeyi etkilediği bir ortamda, Türkiye nin büyüme hızını az miktarda da olsa artırdığı, sadece kendi bölgesinde değil, tüm dünyada önemli ülkeler arasında sayıldığı bir yılı daha geride bırakıyoruz. Küresel bazda birleşme ve satın alma faaliyetlerinin rekor kırdığı, Türkiye de ise işlem sayısı bazında geçtiğimiz yıla paralel bir seyir izlenirken, işlem hacminde düşüş gerçekleşen bu yılda, bu konuda tüm piyasa oyuncuları tarafından kabul gören ve bir başvuru kaynağı olarak yaygın bir şekilde kullanılan, EY Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Raporu nun on dördüncüsünü sizlerle paylaşmaktan büyük memnuniyet duymaktayız. Raporumuz, 2015 yılında Türkiye de gerçekleşmiş olan şirket birleşme ve satın alma işlemleri hakkında önemli bilgileri, geçmiş yıllar ile karşılaştırmalı olarak, bir arada sunmaktadır. Rapor ayrıca, geçmiş yıllarda olduğu gibi, Türkiye nin önde gelen şirketlerinin hissedarları ve üst düzey yöneticileri ile yapılan, Türkiye de Şirket Birleşme ve Satın Almaları konulu geleneksel anketimizin sonuçlarını da içermektedir. EY Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2015 Raporu na doğrudan katılımları ile destek veren tüm yönetici ve işadamlarımız ile Rapor u hazırlayan EY Kurumsal Finansman Ekibi ne teşekkürlerimizi sunarız. Mustafa Çamlıca EY Türkiye Ülke Başkanı Müşfik Cantekinler EY Türkiye Kurumsal Finansman Bölüm Başkanı 13 Ocak 2016

3 İçindekiler Genel değerlendirme 5 Yatırımcı profili 8 Sektörel dağılım 12 Kamu kaynaklı işlemler 14 İşlem büyüklükleri ya bakış 16 Türk iş dünyasının birleşme ve satın alma faaliyetlerine bakışı yılı birleşme ve satın alma işlemlerinin listesi 25 Raporun hazırlanma prensipleri 32 Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Raporu

4 Genel değerlendirme Amerikan Merkez Bankası FED in yıl boyunca gerçekleştirmesi beklenen faiz artışı, buna bağlı olarak gelişmekte olan ekonomilerde büyüme hızlarındaki düşüş ve Ortadoğu da yaşanan siyasi belirsizlikler 2015 yılına damga vuran gelişmeler olarak öne çıkarken, Türkiye de bu gelişmelerden önemli ölçüde etkilenmiş, ancak özellikle ikinci ve üçüncü çeyrekte artan büyüme hızının etkisiyle beklentilerin bir miktar üzerinde bir performans sergilemiştir. Bunlara ek olarak, Türkiye nin de içinde bulunduğu coğrafyada yaşanan siyasi ve ekonomik belirsizlikler, güvenlik sorunu ve göçmen krizi, başta Türkiye olmak üzere birçok Avrupa ülkesini de etkilemiştir. Türkiye de birleşme ve satın alma aktivitesini de etkileyen bu unsurların yanı sıra, 2015 te gerçekleştirilen ve tekrarlanan genel seçimlerden doğan siyasi belirsizlik de bir diğer önemli etken olarak dikkat çekmektedir. Tüm bu gelişmelere rağmen Türkiye, görece olumlu ekonomik göstergeleri ve yatırım ortamıyla 2015 yılında geçtiğimiz yıllara göre azalan seviyede de olsa, birleşme ve satın alma işlemleri açısından ilgi çekmeye devam etmiştir yılı, Türkiye nin en önemli ticaret ortağı konumunda olan Avro bölgesinde, 2009 yılından beri süregelen kriz ortamının ardından iyileşmenin ve büyümenin yavaş da olsa devam ettiği bir yıl olarak dikkatleri çekmektedir. Avrupa Merkez Bankası nın Avro bölgesinde gerçekleştirdiği faiz indirimi ve varlık alımları, ekonomik büyümeyi hızlandırmak için kararlı olduğuna dair önemli göstergeler olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca, Türkiye nin her alanda güçlü ilişkiler içerisinde bulunduğu Rusya ile son çeyrekte yaşanan olumsuz gelişmelerin, ticari ilişkiler açısından etkilerinin belirginleşmesi olasıdır. Küresel ölçekte İran ile yürütülen nükleer müzakerelerin olumlu sonuçlanmasının ise bu ülkenin Türkiye ile ticari ilişkilerini güçlendirmesi ihtimaller dahilindedir. Bunlara ek olarak, göçmen krizini çözmek amacıyla AB ile Türkiye arasında yeniden canlanan AB üyeliği süreci, 2015 te yaşanan önemli bir diğer gelişme olarak dikkat çekmektedir. Tüm dünyanın beklentisi doğrultusunda, Amerikan Merkez Bankası FED in yaklaşık 10 yıldır devam eden düşük faiz politikasını sonlandırması yönünde karar alması ve Aralık ayının ortasında gerçekleştirdiği faiz artışı, sene boyunca devam eden bu doğrultudaki beklentiler sebebiyle özellikle Türkiye nin de içinde bulunduğu gelişmekte olan ülke ekonomilerini önemli ölçüde etkilemiştir. Amerikan Merkez Bankası FED in faiz artışına ilişkin bu beklentiler, 2015 yılı içerisinde kurlarda ve faizlerde yukarı yönlü harekete sebep olmuş ve bu gelişmeler, birleşme ve satın alma aktivitesini etkileyen unsurlar arasında yer almıştır yılında işlem sayısında paralel bir seyir, işlem hacminde ise önemli seviyede düşüş görülmektedir Tüm bu gelişmelerin sonucunda, birleşme ve satın alma işlemleri açısından yatırımcıların ilgisinin azalarak da olsa devam ettiği gözlemlenmiştir. Ulaşabildiğimiz kaynaklara göre, bu sene Türkiye de açıklanan toplam birleşme ve satın alma işlemi sayısı 319 olarak gerçekleşmiştir. Bu sayı, geçtiğimiz yıla paralel bir seviyeye işaret ederken, dünyada ise birleşme ve satın alma işlem sayısı ve hacmindeki artış ile yakalanan rekor seviye dikkat çekmektedir. Ayrıca, Türkiye de 2014 yılına kıyasla özellikle yüksek hacimli işlemlerin sayısında önemli bir düşüş ve buna bağlı olarak toplam işlem hacminde de önemli seviyede azalış gözlemlenmiştir. Şekil 1: Açıklanan işlem sayısı (2015) % işlem 140 işlem %44 Değeri Açıklanmamış İşlemler Değeri Açıklanmış İşlemler Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Raporu 5

5 2014 senesindeki raporumuzda, Türkiye de gerçekleşen ve değeri açıklanan toplam birleşme ve satın alma işlem sayısını 130, hacmini ise 17,7 milyar ABD doları olarak sunmuştuk yılında milyar ABD doları seviyesinde 4 işlemin gerçekleştiğini ve 100 milyon ABD dolarının üzerinde değer ile gerçekleşen işlem sayısının sadece 21 olduğunu gözlemlemiş ve yatırımcıların Türkiye de sadece büyük şirketlere değil, çoğu KOBİ boyutunda sayılabilecek şirketlere de önemli ölçüde ilgi gösterdiğini görmüştük yılında ise değeri açıklanan 140 adet işlem ile toplam 10,7 milyar ABD doları tutarında işlem hacmine ulaşılmıştır. Tüm işlemler arasında, milyar ABD doları seviyesini aşan yalnızca 2 işlem bulunmakta ve bu işlemler toplam işlem hacminin yaklaşık %40 ını oluşturmaktadır. Ayrıca, 100 milyon ABD dolarının üzerinde değer ile gerçekleşen işlem sayısının sadece 21 olduğu göz önüne alındığında büyük hacimli işlemler toplam işlem hacmini az da olsa yukarı çekerken, KOBİ boyutundaki şirketlere olan yoğun ilginin geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi 2015 yılında da devam ettiği görülmektedir. Öte yandan, değeri açıklanmayan birleşme ve satın alma işlemlerinin arasında 100 milyon ABD doları seviyesinin üstünde gerçekleşen önemli sayıda işlem olduğu bilinmektedir. Değeri açıklanmayan işlemler ile ilgili tahminlerimizi de ekleyerek, 2015 yılında toplam işlem hacminin yaklaşık 15 milyar ABD doları seviyesine ulaşmakta olduğunu görmekteyiz. Şekil 2: Açıklanan işlem değeri* ,5 26,4 23,2 Milyar ABD$ ,3 11,5 13,7 17,7 10,7 5 3, * Bu grafik açısından raporların açıklanma tarihlerindeki işlemler dikkate alınmış olup, sonradan gerçekleşen iptaller göz önünde bulundurulmamıştır. Toplam açıklanan işlem değerinin %82 sine karşılık gelen 8,8 milyar ABD dolarlık kısmını 310 adet özel sektör işlemi oluştururken, kamu tarafından gerçekleştirilen 9 işlem ile de 1,9 milyar ABD doları tutarında işlem hacmi yaratıldı. Bu sene, milyar ABD doları seviyesinin üzerinde kamu kaynaklı işlem gerçekleşmemesi, işlem hacmi açısından kamu kaynaklı işlemlerin, özel sektör işlemlerinin önemli ölçüde gerisinde kalmasına neden oldu. Ayrıca, işlem hacminde geçtiğimiz yılın aksine bu yıl yabancı yatırımcılar, toplam işlem hacminden %62 lik pay alarak yerli yatırımcıları önemli ölçüde geride bıraktı. Yerli yatırımcılar da 2015 yılında özelleştirme ihalelerinin de etkisiyle toplam işlem hacminden %38 lik pay aldı yılında Türkiye nin de içinde bulunduğu coğrafyada yaşanan olumsuz gelişmelere ve tekrarlanan genel seçimlerden dolayı oluşan siyasi belirsizlik ortamına karşın, yabancı yatırımcıların 2014 yılına göre hem gerçekleştirdikleri işlem hacmini hem de paylarını artırması, Türkiye yi halen yatırım yapmak için cazip ülkelerden biri olarak değerlendirdiklerini göstermektedir. Ayrıca bu durum, bazı uluslararası bağımsız kredi derecelendirme kuruluşlarının, Türkiye için vermiş oldukları yatırım yapılabilir seviyesindeki notların teyidi ile de desteklenmektedir. Geçen seneki raporumuzda, iş dünyasının temsilcileri ile yaptığımız ankette, 2015 yılı için genel olarak milyar ABD doları seviyesinde bir işlem hacmi beklendiğini gözlemlemiştik. Bu sene, yıl boyunca yaşanan siyasi ve ekonomik belirsizlikler ile civar coğrafyadaki güvenlik sorunları nedeniyle bu beklentinin altında kalındığını söyleyebiliriz. 6 Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Raporu

6 Öne çıkan işlemler Tüm bu değerlendirmeler ışığında, halen dünyanın güçlü ve hızlı büyümesi öngörülen ekonomilerinden biri olarak değerlendirilen Türkiye nin, 2016 yılında birleşme ve satın alma işlemleri açısından yerli ve yabancı yatırımcıların ilgisini çekmeye devam etmesini beklemekteyiz yılında milyar dolar seviyesini aşan 4 adet işlem gerçekleşirken, en yüksek hacimli ilk 10 işlemin toplam tutarı 13 milyar ABD doları seviyesinde olmuştu. Bu işlemler arasında öne çıkanlar, sonradan iptal edilen Net Şans-Hitay Ortak Girişim Grubu nun Milli Piyango İşletme Hakkı Devri ihalesini 2,8 milyar ABD doları bedelle kazanması, IC İçtaş ın Kemerköy ve Yeniköy Termik Santrali özelleştirme ihalesini 2,7 milyar ABD doları bedelle kazanması, BBVA nın Garanti Bankası nın %14,9 hissesini 2,5 milyar ABD doları bedelle satın alması ve Elsan Elektrik in Yatağan Termik Santrali özelleştirme ihalesini 1,1 milyar ABD doları bedelle kazanmasıydı yılında ise milyar ABD dolarının üzerinde yalnızca 2 adet işlem gerçekleşirken en yüksek hacimli ilk 10 işlemin toplam tutarı 8,1 milyar ABD doları seviyesinde olmuştur. Bu işlemlerden 3 ü kamu kaynaklı işlemlerden, kalanlar ise çeşitli sektörlerde özel sektör işlemlerinden oluşmuştur. Konya Şeker in Soma B Termik Santrali ve Taşınmazları özelleştirme ihalesini 685,5 milyon ABD doları bedelle kazanması, Kolin İnşaat ın Doğankent, Kürtün ve Torul HES İşletme Hakkı Devri ihalesini 418,4 milyon ABD doları bedelle kazanması ve IC İçtaş ın Kadıncık 1 ve 2 HES İşletme Hakkı Devri ihalesini 299,8 milyon ABD doları bedelle kazanması sayesinde kamu kaynaklı işlemlerin ilk 10 işlem içindeki oranı %17 olurken; Qatar National Bank in Finansbank ın %99,8 hissesini 2,9 milyar ABD doları bedelle satın alması ve Goldman Sachs ın Socar Türkiye nin %13 hissesini 1,3 milyar ABD doları bedelle satın almasının katkısıyla, özel sektör işlemleri de %83 lük bir pay elde etti. Tablo 1: İşlem değeri açıklanan en büyük 10 işlem Hedef Şirket Sektör Satın Alan Şirket Ülke 2014 yılında büyük hacimli işlemlerin yoğunluğu sebebiyle ilk 10 işlemin toplam işlem hacminde %76 seviyesinde bir ağırlığının olduğunu gözlemlemiştik yılında ise büyük hacimli işlemlerin ağırlığının paralel bir seyir ile %76 seviyesinde gerçekleştiğini gözlemliyoruz. İlk 10 işlemin ortalama büyüklüğü 810 milyon ABD doları olurken, değeri açıklanan tüm işlemlerin ortalama büyüklüğü 77 milyon ABD doları olarak gerçekleşti. Kamu kaynaklı işlemler açısından bu ortalama değer 229 milyon ABD doları olurken, özel sektörün gerçekleştirdiği işlemlerin ortalama hacmi 67 milyon ABD doları seviyesinde gerçekleşti. İşlem değeri açıklanan özel sektör birleşme ve satın alma işlemleri arasında 100 milyon ABD doları üzerinde büyüklüğe sahip olanların sayısının 16 olduğu dikkate alınınca, bunlar haricinde kalan 116 adet işlemin ortalama büyüklüğünün 9 milyon ABD doları seviyesine indiği görülmektedir. Bu durum, 2014 yılı ile paralel olarak 2015 yılında da çok sayıda orta ve küçük boyutta işlem gerçekleştiğini göstermektedir. Hem yerli hem de yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleştirildiğini gördüğümüz bu tür işlemlerin, gelecek yıllarda da artış göstermesini bekliyoruz. Bunda, Türkiye ekonomisine ve büyüyen iç pazarına olan güvenin yanı sıra, Türkiye deki operasyonlarını bir üs olarak kullanarak, tüm bölgede faaliyet göstermeyi hedefleyen yatırımcıların da katkısı olacaktır. Hisse Oranı İşlem Değeri (Milyon ABD$) Finansbank Finansal Hizmetler Qatar National Bank Katar %99, ,0 Socar Türkiye Enerji Goldman Sachs ABD %13, ,0 Kumport Limanı Soma B Termik Santrali ve Taşınmazları Ulaştırma COSCO Pacific, China Merchants Holdings International, CIC Capital Çin %65,00 940,1 Enerji Konya Şeker Türkiye %100,00 685,5 yemeksepeti.com Bilişim Delivery Hero Almanya %100,00 589,0 Doğankent, Kürtün ve Torul HES Enerji Kolin İnşaat Türkiye G/D 418,4 Total Oil Türkiye* Enerji Demirören Holding Türkiye %100,00 365,0 Avea Telekomünikasyon Türk Telekom Türkiye %10,00 323,0 Kadıncık 1 ve 2 HES Enerji IC İçtaş Türkiye G/D 299,8 Gama Enerji Enerji Tenaga Nasional Berhad Malezya %30,00 243,0 G/D: Geçerli değil * İşlem, Total Oil Türkiye'nin akaryakıt istasyonları ile ticari satış, tedarik ve lojistik varlıklarını kapsamaktadır. Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Raporu 7

7 Yatırımcı profili Yabancı yatırımcılar, işlem hacminden %62 lik pay aldı Dünyanın birçok gelişmiş ülkesinde ekonomik açıdan olumlu göstergelerin artmaya başladığı, gelişmekte olan birçok ülke ekonomisinin ise olumsuz olarak ayrıştığı bu dönemde, Türkiye de birleşme ve satın alma işlemleri adedinde paralel bir seyir izlenirken, hacminde ise önemli seviyede düşüş yaşandığı gözlemlendi yılında birleşme ve satın alma işlemlerinde hem işlem adedi hem de işlem hacmi açısından bir önceki yıla göre önemli bir artış gerçekleşirken, 2013 yılında işlem adedinde yeni bir rekor yaşandığını, işlem hacminin ise 2012 ye göre düşük seviyelerde gerçekleştiğini gözlemlemiştik yılına baktığımızda, işlem hacminin bir önceki yıla göre artış gösterdiğini, işlem adedinin ise 2013 yılının gerisinde kaldığını görmüştük yılında ise işlem hacminde bir önceki yıla göre düşüş gerçekleşirken, işlem adedinin benzer seviyelerde kaldığını gözlemliyoruz. Yatırımcı profiline bakıldığında, 2012 den beri ilk kez yabancı yatırımcıların yerli yatırımcıların (4,1 milyar ABD doları) önüne geçtiğini ve 6,6 milyar ABD doları işlem hacmi yarattığını gözlemlemekteyiz. İşlem adedinde ise, Türk yatırımcılar son yıllardaki ağırlığını koruyarak 2015 yılında gerçekleştirdikleri 196 adet işlem ile yabancı yatırımcılardan (123 işlem) önemli sayıda daha fazla işleme imza attı. Şekil 3: İşlem değerine göre Türk ve yabancı yatırımcılar* ,9 16,5 Milyar ABD$ ,6 4,3 12,0 2,4 1,5 9,9 6,4 5,1 11,5 11,7 10,4 3,3 13,1 4,6 6,6 4, Türk Yatırımcı Yabancı Yatırımcı * Bu grafik açısından raporların açıklanma tarihlerindeki işlemler dikkate alınmış olup, sonradan gerçekleşen iptaller göz önünde bulundurulmamıştır. Yabancı yatırımcılar, 2012 yılından beri ilk kez işlem hacminde yerli yatırımcıların önüne geçti 2011 ve 2012 yıllarında işlem hacmindeki payını, 2008 global krizi öncesinde olduğu gibi %50 nin üzerine çıkaran yabancı yatırımcılar, 2013 ve 2014 yıllarında ise yerli yatırımcıların gerisinde kalmıştı yılına baktığımızda bir önceki yıla göre hacim olarak artış sergileyen yabancı yatırımcılar, toplam işlem hacmindeki payını önemli seviyede artırarak %62 seviyesine ulaşmış ve yerli yatırımcıları geride bırakmıştır. İşlem adedinde ise geçtiğimiz yıllara benzer bir seyir gözlemlenmiş ve yabancı yatırımcılar son altı yılda olduğu gibi yerli yatırımcılardan daha az sayıda işlem gerçekleştirmiştir. İşlem hacmi esas alındığında ise, 2012 yılındaki güçlü performansın ardından yabancı yatırımcıların işlem hacminin, 2013 yılında önemli ölçüde düştüğünü, 2014 yılında ise az da olsa toparlandığını gözlemlemiştik yılında ise önemli bir artış gerçekleştiğini ve yabancı yatırımcıların işlem hacminin 6,6 milyar ABD doları seviyesine yükseldiğini görüyoruz yılında yerli yatırımcıların işlem adedi bazında son on iki yılın rekor seviyesine ulaştığını, 2014 yılında ise işlem adedinde düşüş olduğunu gözlemlemiştik yılında ise benzer seviyelerin yakalandığını ve yerli yatırımcıların halen yabancı yatırımcıların önünde yer aldığını söyleyebiliriz yılında yerli yatırımcıların işlem hacminin ise 2009 yılından beri en düşük seviyeye gerilediğini görüyoruz. 8 Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Raporu

8 Şekil 4: İşlem sayısına göre Türk ve yabancı yatırımcılar* Türk Yatırımcı Yabancı Yatırımcı * Bu grafik açısından raporların açıklanma tarihlerindeki işlemler dikkate alınmış olup, sonradan gerçekleşen iptaller göz önünde bulundurulmamıştır yılında, ABD, İngiltere ve Almanya işlem adedi bazında yabancı yatırımcı ülkeler arasında öne çıktı Değeri açıklanan işlemler göz önünde bulundurulduğunda, yabancı yatırımcıların ortalama işlem tutarı 179 milyon ABD doları (2014: 150 milyon ABD doları) seviyesinde gerçekleşmiştir yılında yabancı yatırımcıların gerçekleştirdiği en büyük 2 işlem olan Finansbank-Qatar National Bank ile Socar Türkiye- Goldman Sachs işlemleri hariç tutulduğunda ise, yabancı yatırımcıların ortalama işlem büyüklüğü 68 milyon ABD doları seviyesine gerilemektedir yılında ise en büyük 2 işlem hariç tutulduğunda, ortalama işlem tutarı 64 milyon ABD doları seviyesinde gerçekleşmişti. Dolayısıyla, 2015 yılında yabancı yatırımcıların geçtiğimiz yıla göre benzer ve hatta bir miktar daha büyük boyutlardaki şirketlere yatırım yaptığı gözlemlenmektedir. Yabancıların dahil olduğu işlemlerde, geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi, adet bazında AB ülkeleri ve ABD ağırlıklarını korumaktadır. En çok işlem yapan ülkeler listesinde ABD ve AB ülkelerinin yanı sıra Japonya, BAE, Katar, Hindistan ve İsviçre yer almaktadır yılında ABD, işlem adedi bazında 23 işlem ile ilk sırada yer almış ve ABD yi İngiltere 13 ve Almanya 12 işlem ile izlemiştir. Şekil 5: İşlem sayısına göre yatırımcıların menşei Türkiye ABD İngiltere Almanya Japonya Fransa BAE İtalya Katar Danimarka Avusturya Hindistan İsviçre Diğer Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Raporu 9

9 2015 yılında işlem hacminde Katar öne çıktı İşlem hacmi bakımından Katar, gerçekleşen toplam 2,9 milyar ABD doları işlem hacmi ile yabancı yatırımcılar arasında ilk sırada yer alırken, ABD (1,3 milyar ABD doları) Katar ı takip etti yılında ağırlığını artıran AB ülkelerinin, 2015 yılında Almanya ve İngiltere dışında çok fazla varlık gösteremediği görülmektedir. Bu ülkelere ek olarak, Çin, Malezya ve Japonya dikkat çeken diğer ülkelerdir. Şekil 6: İşlem değerine göre yatırımcıların menşei Milyon ABD$ Türkiye Katar ABD Çin Almanya Malezya Japonya İngiltere Singapur Diğer Özel sermaye fonlarının Türkiye ye ilgisi 2015 yılında artış gösterdi Son yıllarda özel sermaye fonlarının Türkiye ye artan ilgisi, 2014 yılında yavaşlamıştı yılında ise tekrar bir artış yaşandığını ve gerçekleştirdikleri işlem adedinin 57 ye, (2014: 43 işlem) toplam işlem adedindeki payının ise %18 e (2014: %14) yükseldiğini görüyoruz. Şekil 7: İşlem sayısına ve açıklanan işlem hacmine göre özel sermaye fonlarının işlemleri Finansal Yatırımcı %18 57 işlem Finansal Yatırımcı % milyon ABD$ Stratejik Yatırımcı % işlem Stratejik Yatırımcı % milyon ABD$ İşlem hacmi esas alındığında ise, özel sermaye fonlarının toplam işlem hacmi ve açıklanan işlemler içindeki payı da önemli seviyede artış göstermiştir yılında finansal yatırımcılar, 343 milyon ABD doları tutarında işleme imza atmıştır. Bu tutar, 2015 yılında 1,6 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Bu artıştaki en büyük payın 1,3 milyar ABD doları değerindeki Socar Türkiye-Goldman Sachs işlemine ait olduğu görülmektedir. Değeri açıklanan işlemler esas alındığında, özel sermaye fonlarının bu yıl gerçekleştirdikleri en yüksek hacimli işlem Goldman Sachs ın Socar Türkiye nin %13 hissesini satın alması olmuştur. Değeri açıklanan işlemler içerisinde diğer bir öne çıkan işlem ise CIC Capital ın Kumport Limanı'nın %13 hissesini satın alması olmuştur. İşlem değeri açıklanmamış olmakla beraber, The Blackstone Group un Marmara Forum AVM nin %50 hissesini satın alması, The Abraaj Group un hepsiburada.com un %25 hissesini satın alması ve Mid Europa nın CMC Turkey i satın alması özel sermaye fonlarının diğer dikkat çeken işlemleri olmuştur. 10 Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Raporu

10 Tablo 2: Özel sermaye fonlarının gerçekleştirdiği işlemler Satın Alan Şirket Ülke Hedef Şirket Sektör Hisse Oranı İşlem Değeri (Milyon ABD$) 212 Capital Partners Türkiye Hotelrunner Bilişim Açıklanmadı 0,5 212 Capital Partners Türkiye Hemenkiralik.com Bilişim Açıklanmadı 0,5 212 Capital Partners, Endeavor Catalyst Türkiye, ABD iyzico Bilişim Açıklanmadı 3,2 500 Startups ABD Adphorus Bilişim Açıklanmadı 1,0 AIM Funds İngiltere bukombin.com Bilişim Açıklanmadı Açıklanmadı Aslanoba Capital Türkiye Dugun.com Bilişim Açıklanmadı 1,0 Aslanoba Capital Türkiye Gümüş Su Yiyecek ve İçecek Açıklanmadı 8,0 Aslanoba Capital Türkiye Insider Bilişim Açıklanmadı Açıklanmadı Aslanoba Capital Türkiye KapGel Bilişim %25,00 0,5 Aslanoba Capital Türkiye Tencere.com Bilişim Açıklanmadı Açıklanmadı Aslanoba Capital Türkiye Modacruz.com Bilişim Açıklanmadı 0,4 Aslanoba Capital Türkiye Sinemia Bilişim Açıklanmadı Açıklanmadı BIC Angel Investments Türkiye Bionluk.com Bilişim Açıklanmadı 0,2 BIC Angel Investments Türkiye Temizlikyolda.com Bilişim Açıklanmadı 0,2 BUBA Türkiye Networkdry.com Bilişim Açıklanmadı 0,1 CIC Capital Çin Kumport Limanı Ulaştırma %13,00 188,0 Darby Private Equity, Pera Capital Partners ABD, Türkiye Koza Gıda Yiyecek ve İçecek Açıklanmadı Açıklanmadı Earlybird Venture Capital, Aslanoba Capital Almanya, Türkiye Obilet.com Bilişim Açıklanmadı Açıklanmadı Earlybird Venture Capital Almanya Tapu.com Bilişim Açıklanmadı Açıklanmadı Elixir Capital ABD Annelutfen.com Bilişim Açıklanmadı 4,0 Elixir Capital, Howzat Partners ABD, İngiltere Otelz.com Bilişim Açıklanmadı 2,8 Franklin Templeton Investments ABD DeFacto Perakende %8,00 Açıklanmadı Gelişim Türkiye Mektebim Okulları Eğitim %19,50 Açıklanmadı Girişim Fabrikası Türkiye Mekansal İşler Bilişim %8,00 Açıklanmadı Global Capital Management Kuveyt Olgarlar Grup Perakende Açıklanmadı Açıklanmadı Goldman Sachs ABD Socar Türkiye Enerji %13, ,0 Hummingbird Ventures Belçika Gram Games Bilişim Açıklanmadı 0,5 Hummingbird Ventures Belçika Modacruz.com Bilişim Açıklanmadı 2,5 Investcorp Bahreyn Arvento Bilişim Açıklanmadı Açıklanmadı ilab Ventures Türkiye arabam.com Bilişim %100,00 4,2 İş Girişim Türkiye Ortopro Sağlık %75,76 8,5 Keiretsu Forum İstanbul Türkiye Moka Bilişim Açıklanmadı 1,5 MCI Capital, İş Girişim Polonya, Türkiye Mika Tur Turizm %79,75 16,0 Mediterra Türkiye Söke Un Yiyecek ve İçecek %100,00 Açıklanmadı Mediterra Türkiye Tavuk Dünyası Yiyecek ve İçecek %51,00 Açıklanmadı Mid Europa İngiltere CMC Turkey Hizmetler %100,00 Açıklanmadı Pera Capital Partners Türkiye Auto King Otomotiv %50,00 Açıklanmadı Revo Capital Türkiye Neozeka Bilişim Açıklanmadı Açıklanmadı Revo Capital Türkiye Nuvia Bilişim Açıklanmadı Açıklanmadı Revo Capital Türkiye Onedio.com Bilişim Açıklanmadı 1,0 Revo Capital Türkiye Parasut.com Bilişim Açıklanmadı 0,6 Revo Capital Türkiye Skyatlas Bilişim Açıklanmadı Açıklanmadı Ribbit Capital ABD Parasut.com Bilişim Açıklanmadı 1,4 STC Ventures, Aslanoba Capital Suudi Arabistan, Türkiye Modanisa.com Bilişim Açıklanmadı 5,5 Strategic Internet Investments ABD Skytower Hotel Atayol Turizm %100,00 Açıklanmadı Syntaxis Capital Avusturya Uğurlu Oto Cam Otomotiv Açıklanmadı 16,6 The Abraaj Group BAE BRN Yatak İmalat Açıklanmadı Açıklanmadı The Abraaj Group BAE hepsiburada.com Bilişim %25,00 Açıklanmadı The Abraaj Group BAE Yü-Ce Tıbbi Gereçler Sağlık Açıklanmadı Açıklanmadı The Blackstone Group ABD Marmara Forum AVM Gayrimenkul %50,00 Açıklanmadı Tiger Global Management ABD evidea.com Bilişim Açıklanmadı 3,0 TRPE Capital Türkiye Blesh Bilişim Açıklanmadı 2,6 Turkven, Ünlü PE Türkiye Golf Dondurma (Natura Gıda) Yiyecek ve İçecek Açıklanmadı Açıklanmadı Verusa Holding Türkiye Standart Enerji Enerji %50,00 0,1 Verusa Holding Türkiye Gersan Elektrik İmalat %20,00 9,2 Verusa Holding, Verusaturk Venture Capital Türkiye Pamukova Elektrik Enerji %52,86 13,0 Verusaturk Venture Capital Türkiye Kafein Yazılım Bilişim %25,00 1,4 Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Raporu 11

11 Sektörel dağılım 2015 yılında, 2014 yılında da olduğu gibi, işlem hacmi bazında enerji sektörünün, işlem adedi bazında ise bilişim sektörünün ilk sırada olduğu görülmektedir. Enerji sektörünün işlem hacmi bazında birinci sırada yer almasının ana sebepleri, bu sene özel sektörde gerçekleşen büyük hacimli işlemlerin yanı sıra özelleştirmelerin de devam etmesi ve Türkiye nin artmaya devam eden enerji talebine paralel olarak yerli ve yabancı yatırımcıların bu sektörde yer alabilme stratejileridir. Ayrıca, bu yılın en büyük 10 işlemi içerisinde de enerji sektörüne ait 3 kamu kaynaklı işlem yer almaktadır yılında da bazı elektrik üretim şirketlerinin özelleştirilmesini, özel sektörde yaşanan hareketliliğin devam etmesini ve enerji sektörünün son yıllarda olduğu gibi yatırımcılar tarafından ilgi görmesini beklemekteyiz. Öte yandan, 2015 yılında finansal hizmetler ve ulaştırma sektörleri, enerji sektörünün ardından işlem hacmi bazında önde gelen sektörlerden olmuştur. Ayrıca, bilişim sektörü hem işlem sayısı hem de işlem hacmi açısından, imalat, yiyecek ve içecek ile hizmetler sektörleri ise işlem sayısı açısından dikkat çekmektedir. Şekil 8: İşlem hacmine göre hedef şirketlerin sektörel dağılımı Milyon ABD$ Enerji Finansal Hizmetler Ulaştırma 693 Bilişim Gayrimenkul Telekomünikasyon Turizm Perakende 687 Diğer Şekil 9: İşlem sayısına göre hedef şirketlerin sektörel dağılımı Bilişim 42 Enerji İmalat Yiyecek ve İçecek Finansal Hizmetler 22 Hizmetler Sağlık Turizm Gayrimenkul Madencilik Perakende Medya Tekstil 23 Diğer 12 Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Raporu

12 Enerji 2014 yılında 38 işlem ve 4,9 milyar ABD doları tutarındaki işlem hacmiyle birinci sırada yer alan enerji sektörü, 2015 yılında toplam 42 işlem ve 4,1 milyar ABD doları tutarında işlem hacmiyle, işlem hacmi sıralamasında birinci, işlem adedi bazında ise ikinci olmuştur. Enerji sektöründe 2015 yılında gerçekleştirilen Socar Türkiye, Soma B Termik Santrali ve Taşınmazları, Total Oil Türkiye ile Doğankent, Kürtün ve Torul HES işlemleri önemli bir yer tutmuştur. Sektördeki en yüksek tutarlı işlem, Socar Türkiye nin %13 hissesinin 1,3 milyar ABD dolar bedelle Goldman Sachs tarafından satın alınması işlemi olmuştur. Enerji sektöründe 2016 yılında, elektrik üretim varlıkları özelleştirme ihaleleri, özel sektör işlemleri, özelleştirmesi tamamlanan elektrik üretim ve dağıtım varlıklarında yeni ortaklıklar ve yapılanma işlemlerinin önemli bir yer tutacağını ve bunun sonucu olarak birleşme ve satın almaların devam edeceğini öngörüyoruz. Finansal Hizmetler 2014 yılında, 27 işlem ve 2,8 milyar ABD doları tutarındaki işlem hacmiyle üçüncü sırada yer alan finansal hizmetler sektörü, 2015 yılında toplam 29 işlem ile 3 milyar ABD doları tutarında işlem hacmi yaratmış ve ikinci sıraya yükselmiştir. Sektördeki en yüksek tutarlı işlem Finansbank ın %99,81 hissesinin Qatar National Bank tarafından 2,9 milyar ABD doları bedelle satın alınması işlemidir yılında da, finansal hizmetler sektörünün beklenen büyük hacimli işlemlerin de etkisiyle aktif bir yıl geçireceğini öngörmekteyiz. Ulaştırma Ulaştırma sektöründe 2015 yılında 5 işlem ile 1 milyar ABD doları tutarında işlem hacmi gerçekleşmiştir. Sektörde 2014 yılında özellikle yerli yatırımcıların ilgisinin yoğun olduğu gözlemlenirken, 2015 yılında işlem adedi bazında yabancı yatırımcıların yerli yatırımcıları geride bıraktığı görülmektedir. Sektördeki en yüksek tutarlı işlem Kumport Limanı nın %65 hissesinin COSCO Pacific, China Merchants Holdings International, CIC Capital konsorsiyumu tarafından 940 milyon ABD doları bedelle satın alınması işlemidir. Bilişim 2014 yılında bilişim sektöründe gerçekleşen 58 adet işlem ile 167 milyon ABD doları tutarında işlem hacmi yaratılmışken, 2015 yılında 67 işlem ile toplam 693 milyon ABD doları tutarında işlem hacmi yakalanmış ve sektör, işlem hacmi bazında dördüncü sırada yer almıştır yılında bilişim sektöründe en yüksek tutarlı satın alma işlemi yemeksepeti.com un tamamının Delivery Hero tarafından 589 milyon ABD doları bedelle satın alınması işlemi olmuştur. Gayrimenkul 2014 yılında 5 adet işlem gerçekleştirilen gayrimenkul sektörü 504 milyon ABD doları işlem hacmi ile işlem hacmi bakımından yedinci sırada yer alırken, 2015 yılında toplamda 458 milyon ABD doları tutarında 13 işlem ile işlem hacmi bazında beşinci sıraya yükselmiştir yılında gayrimenkul sektöründe en yüksek tutarlı satın alma işlemi Beykoz Gayrimenkul ün tamamının Allianz Sigorta tarafından 183 milyon ABD doları bedelle satın alınması işlemi olmuştur. Saf GYO nun %26,15 hissesinin Akiş GYO ve Ali Raif Dinçkök tarafından 125 milyon ABD doları bedelle satın alınması, sektörde dikkat çeken diğer bir işlemdir. Telekomünikasyon 2014 yılında işlem gerçekleşmeyen telekomünikasyon sektörü, 2015 yılında toplam 323 milyon ABD doları tutarında 2 işlem ile işlem hacmi bazında altıncı sıraya yerleşmiştir yılında telekomünikasyon sektöründe en yüksek tutarlı satın alma işlemi Avea nın %10 hissesinin Türk Telekom tarafından 323 milyon ABD doları bedelle satın alınması işlemidir ve bu işlem sektörde değeri açıklanan tek işlem olmuştur. Diğer sektörler Yukarıda kısaca değindiğimiz sektörler dışında dikkat çeken işlemlerin başında, perakende sektöründe gerçekleşen CarrefourSA nın Kiler Marketleri nin %85 hissesini 166 milyon ABD doları bedelle satın alması ve turizm sektöründe gerçekleşen Mardan Palace Hotel in tamamının 127 milyon ABD doları bedelle Halkbank tarafından satın alınması gelmektedir. Ayrıca, işlem değeri açıklanmamasına rağmen, Digiturk ün bein Media Group tarafından satın alınması da medya sektöründeki en önemli işlem olarak dikkat çekmektedir. Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Raporu 13

13 Kamu kaynaklı işlemler 2015 yılında birleşme ve satın almaların sadece %18 ini kamu kaynaklı işlemler oluşturdu 2014 yılında kamu kaynaklı işlemler, toplam 11 milyar ABD doları işlem hacmi ile değeri açıklanan işlemlerin %62 sini oluştururken, 2015 yılında önemli seviyede azalış göstermiş ve toplamda 1,9 milyar ABD doları ile değeri açıklanan işlemlerin sadece %18 ini oluşturmuştur yılında kamu kaynaklı işlemlerin 2014 seviyesinin altına inmiş olmasının en önemli sebebi, siyasi ve ekonomik belirsizliklerden dolayı beklenen özelleştirme ve İşletme Hakkı Devri işlemlerinin birçoğunun gerçekleşmemiş olmasıdır yılında kamu kaynaklı işlemlerin %59 u İşletme Hakkı Devri işlemlerinden, %37'si özelleştirmelerden, geri kalan %4 ü ise TMSF işlemlerinden oluşmuştur yılında ön plana çıkan kamu kaynaklı işlemlerin başında, Konya Şeker in 685,5 milyon ABD doları teklif ettiği Soma B Termik Santrali ve Taşınmazları özelleştirme ihalesi, Kolin İnşaat ın 418,4 milyon ABD doları teklif ettiği Doğankent, Kürtün ve Torul HES İşletme Hakkı Devri ihalesi, IC İçtaş ın 299,8 milyon ABD doları teklif ettiği Kadıncık 1 ve 2 HES İşletme Hakkı Devri ihalesi ile Gama Enerji nin 177,8 milyon ABD doları teklif ettiği Karacaören 1 ve 2 HES İşletme Hakkı Devri ihalesi gelmektedir. Bu 4 işlem, toplam kamu kaynaklı işlemlerin %86 sını oluşturmuştur. Geçmiş yıllarda olduğu gibi, 2015 yılında da özelleştirme ihalelerine ağırlıklı olarak yerli yatırımcıların katılmış ve ihaleleri kazanmış olması dikkat çekmektedir. Şekil 10: Kamu kaynaklı işlemlerin sayısı ve hacmi 1 işlem Özelleştirme %1 2 işlem 6 işlem TMSF %1 İşletme Hakkı Devri %2 TMSF %1 0,1 milyar ABD$ İşletme Hakkı Devri %10 1,1 milyar ABD$ Özelleştirme %7 0,7 milyar ABD$ 310 işlem Özel Sektör İşlemleri %96 Özel Sektör İşlemleri %82 8,8 milyar ABD$ 2016 yılında gerçekleşmesi muhtemel olan başlıca kamu kaynaklı işlemler; Halk Sigorta ve Halk Emeklilik, Spor Toto ve At Yarışı Oyunları, Bursa Doğalgaz Santrali, Aliağa Kombine Çevrim ve Gaz Türbinleri Santrali, EÜAŞ a ait diğer çeşitli elektrik üretim varlıkları, TCDD ve TDİ ye ait çeşitli limanlar ile şeker fabrikaları portföylerinin özelleştirilmesi işlemleridir. Bu işlemlerin 2016 da tamamlanması durumunda kamu kaynaklı işlem hacminin kolaylıkla 2015 yılı seviyesini aşması beklenebilir. Ayrıca, 2013 yılında özelleştirme ihalesi iptal edilen Köprüler ve Otoyollar ile 2015 yılında özelleştirme ihalesi iptal edilen Milli Piyango nun 2016 yılında tekrar özelleştirme ihalesine çıkması ve İGDAŞ'ın da özelleştirilmesi ihtimaller dahilindedir. 14 Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Raporu

14 İşlem büyüklükleri 2015 yılı içerisinde iptal edilen Milli Piyango özelleştirme ihalesini dışarıda bıraktığımızda, 2014 yılında milyar dolar seviyesini aşan 3 işlem gerçekleşmişken; 2015 te bu sayı 2 olmuştur yılında değeri açıklanan işlemler içerisindeki en yüksek tutarlı işlem, Finansbank ın %99,81 hissesinin 2,9 milyar ABD doları bedelle Qatar National Bank tarafından satın alınması işlemidir. Bu işleme ek olarak, Socar Türkiye nin %13 hissesinin 1,3 milyar ABD doları bedelle Goldman Sachs tarafından satın alınması işlemi de milyar dolar seviyesini aşan bir diğer işlem olarak dikkat çekmektedir yılında milyar dolar seviyesini aşan sadece 1 adet özel sektör işlemi gerçekleşmişken; 2015 te bu rakam 2 olmuştur. Geçmiş yıllar ile karşılaştırıldığında, 2015 yılında dikkat çeken bir diğer gelişme ise milyar dolar seviyesini aşan herhangi bir kamu kaynaklı işlemin gerçekleşmemiş olmasıdır. Geçmiş yılların aksine, 2015 yılında az sayıda ve nispeten daha küçük hacimli kamu kaynaklı işlemin gerçekleşmesi toplam işlem hacmini aşağı çekmektedir. Açıklanan işlemler arasında, 50 milyon ABD doları altında gerçekleşen işlem adedi, değeri açıklanan işlemlerin toplamının %81 ini oluşturmaktadır ve bu oran 2013 ve 2014 yılları ile paralellik göstermektedir yılında küçük boyuttaki işlemlerin toplam işlem sayısı içindeki oranının yüksek olması ve büyük hacimli işlemlerin az sayıda gerçekleşmesi, ortalama işlem hacmini düşüren en önemli faktörler olarak dikkat çekmektedir yılında gerçekleşen en yüksek tutarlı 10 işlem, açıklanan toplam işlem hacminin %76 sını oluşturmuştur. Değeri açıklanmayan işlemler de dikkate alındığında toplam işlem hacminin yaklaşık 15 milyar ABD doları olduğu göz önünde bulundurulursa, bu oran %54 seviyelerine gerilemektedir. Bu oranların, Milli Piyango özelleştirmesinin iptali dikkate aldığında, geçtiğimiz yıl gerçekleşen oranlara göre az da olsa artış gösterdiği söylenebilir. Şekil 11: Açıklanan işlemlerin değer aralığı - işlem sayısı bazında Şekil 12: Açıklanan işlemlerin değer aralığı - işlem hacmi bazında milyon ABD$ milyon ABD$ 725 milyon ABD$ 416 milyon ABD$ milyon ABD$ <50 milyon ABD$ milyon ABD$ milyon ABD$ milyon ABD$ milyon ABD$ <50 milyon ABD$ milyon ABD$ milyon ABD$ milyon ABD$ milyon ABD$ İşlem değerlerine ilişkin dikkat çeken bir diğer husus ise, 2014 yılına göre 2015 yılında işlem değerlerinde belirgin bir düşüş yaşanmasıdır yılında milyar dolar üzerindeki işlem değerlerinin toplamı, açıklanan toplam işlem değerinin %51 ini oluştururken, bu oran 2015 yılında %40 a düşmüştür. Bu orandaki düşüşün en önemli nedeni olarak, 2014 yılına göre 2015 yılında yüksek hacimli işlemlerin sayıca az olması gösterilebilir yılında en büyük 10 işlemin ortalama büyüklüğü 1,3 milyar ABD doları olarak gerçekleşirken, bu rakam 2015 yılında 810 milyon ABD doları seviyesine gerilemiştir. Ayrıca, değeri açıklanan tüm işlemlerin ortalama büyüklüğü de 2014 yılına göre ciddi düşüş göstererek 77 milyon ABD dolarına inmiştir yılında beklenen Halk Sigorta ve Halk Emeklilik, Spor Toto ve At Yarışı Oyunları, Bursa Doğalgaz Santrali, Aliağa Kombine Çevrim ve Gaz Türbinleri Santrali, EÜAŞ a ait diğer çeşitli elektrik üretim varlıkları, TCDD ve TDİ ye ait çeşitli limanlar ile şeker fabrikaları portföylerinin özelleştirilmesi gibi yüksek değerli özelleştirmelerin ve özellikle finansal hizmetler, perakende, sağlık ve eğlence sektörlerinde bazı yüksek hacimli özel sektör işlemlerinin gerçekleşmeleri halinde ortalama işlem değerinin yükselmesini bekleyebiliriz. Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Raporu 15

15 2016 ya bakış 2015 yılı, tüm dünyada 2008 yılında başlayan global ekonomik krizin etkilerinin giderek azalmasıyla birlikte, özellikle gelişmiş ülkelerde ekonomik toparlanmanın devam ettiği; ancak Amerikan Merkez Bankası FED in yıl boyunca faiz artırımı yapacağı beklentisiyle, gelişmekte olan ülke ekonomilerindeki problemlerin belirginleşmeye başladığı bir yıl olarak dikkat çekti. Kurlar ve faizlerdeki dalgalanmanın da ciddi olarak hissedildiği Türkiye ise, yaşanan politik belirsizliklere rağmen, özellikle ikinci ve üçüncü çeyrekte, beklentilerin bir miktar üzerinde büyüme performansı sergiledi. Yıl içerisinde, özellikle Çin ekonomisinde büyümenin yavaşlaması, gelişmekte olan ülke ekonomilerindeki kırılganlıklar, düşen emtia fiyatları ve kurlarda görülen dalgalanmalar sonucunda bu ülkelerde beklenenin altında gerçekleşen büyüme rakamları ve Yunanistan da bir süredir etkili olan ekonomik kriz, olumsuz gelişmeler olarak karşımıza çıktı. ABD ve Avro bölgesindeki ekonomik toparlanma ise yıl içindeki önemli olumlu ekonomik gelişmeler arasında yer aldı. Yunanistan ile uluslararası kreditörler arasında anlaşma sağlanması ve Avrupa Merkez Bankası nın parasal genişleme politikasının etkisiyle, Türkiye nin en önemli ticari partneri olan Avro bölgesindeki ekonomik anlamda iyiye gidişin önümüzdeki dönemde de devam etmesi beklenmektedir yılında, dünya gündemini etkileyen en önemli olaylar arasında Ortadoğu da yaşanan sorunların devam etmesi ve bunun sonucu olarak göçmen krizi yer alırken, Türkiye nin de bu gelişmelerden etkilendiği gözlemlendi. Türkiye nin komşu ülkelerle yoğun olarak gerçekleştirdiği ticaret hacminde düşüş görülmeye devam ederken, dünyada başta petrol ve doğalgaz olmak üzere emtia fiyatlarındaki düşüşün devam etmesi, Amerikan Merkez Bankası FED in yıl içinde faiz artırımına gideceği yönündeki beklentiler, Türkiye ekonomisini etkileyen önemli faktörler olarak dikkat çekti. Dünya ekonomisinin önemli güçlerinden biri olan ABD de büyüme oranı artış gösterirken, Çin ekonomisindeki büyüme ise üçüncü çeyrekte küresel finansal krizden bu yana görülen en düşük seviyeye inerek beklentilerin altında kaldı. Ayrıca, Avrupa Merkez Bankası nın parasal genişleme politikası da AB ile yakın ekonomik ilişkileri olan pek çok gelişmekte olan ülke gibi Türkiye yi de etkiledi. Özellikle 2011 yılından başlayarak potansiyel büyüme hızının altında kalan Türkiye ekonomisi, 2015 yılında, tekrarlanan genel seçimlerin sonucu olarak ortaya çıkan siyasi belirsizliklere rağmen, özellikle ikinci ve üçüncü çeyrekte artan büyüme hızının etkisiyle beklentilerin bir miktar üzerinde bir performans sergilemiştir yılı büyüme oranının önceki yıla göre bir miktar artarak %3,2 gibi ülkemizin kendi dinamikleri açısından mütevazı bir seviyede gerçekleşmesi beklenmektedir yılında, tekrarlanan genel seçimler ve politik belirsizlikler, ekonomi ve kurlar üzerinde ciddi baskı oluştururken, hükümetin kurulmasının ardından gerekli reformların da yapılması durumunda, bu gibi belirsizliklerin önümüzdeki dönemde etkisinin azalması muhtemeldir. Öte yandan, Amerikan Merkez Bankası FED in Aralık ayı içerisinde faiz artırımına gitmesi sonrasında 2016 yılı boyunca faizleri artıracağı sinyalini vermesinin, içerisinde Türkiye nin de bulunduğu pek çok gelişmekte olan ülkeyi olumsuz olarak etkilemesi ihtimaller dahilindedir. Ayrıca, Türkiye nin yakın coğrafyasındaki siyasi ve ekonomik gelişmeler ile güvenlik sorununun, ekonomi üzerindeki etkisinin devam etmesi beklenmektedir. Bunlara ek olarak, 2016 yılında Çin ekonomisi ve diğer gelişmekte olan ülke ekonomilerindeki gelişmeler ve emtia fiyatları ile kurlardaki seyir de Türkiye ekonomisi için belirleyici olacaktır. Yeni fasılların açılması sonrasında Avrupa Birliği ile üyelik müzakerelerinin hız kazanması da 2016 yılında beklenen önemli gelişmeler arasındadır. Tüm bu etkenlerin bir sonucu olarak, Türkiye ekonomisinin, 2016 yılında da 2015 yılına benzer ve hatta bir miktar üzerinde bir büyüme performansı sergilemesi beklenmektedir. Birleşme ve satın alma aktivitesi; 2015 yılında, 2014 yılında gösterdiği artışın ardından, işlem hacmi bazında ciddi ölçüde düşüş göstermiştir. İşlem adedinin ise, 2014 yılına paralel bir seyir izlediği ve geçmiş yıllarda olduğu gibi küçük ve orta çaplı işlemlerin sayıca fazla gerçekleştiği görülmektedir. Ayrıca, 2015 yılında geçmiş yılların aksine büyük hacimli özelleştirme işlemlerinin önemli seviyede azaldığını ve 2013 ile 2014 yıllarının aksine yabancı yatırımcıların toplam hacimden daha fazla pay aldığını söyleyebiliriz yılında ise, birleşme ve satın alma işlemlerinde, küçük ve orta 16 Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Raporu

16 ölçekli işlemlerin ağırlığını korumaya devam edeceğini ve bir süredir beklenen büyük ölçekli bazı işlemlerin de gerçekleşeceğini öngörmekteyiz. Geçtiğimiz yıllarda birleşme ve satın alma işlemleri yönünden aktif bir role sahip olan enerji sektörünün, son yıllarda olduğu gibi hem özel sektör işlemleri hem de özelleştirmeler sayesinde hareketli sektörler arasında yer almasını; ayrıca finansal hizmetler, perakende, sağlık, yiyecek ve içecek ile bilişim sektörlerinde birleşme ve satın alma aktivitesinin yoğun olarak devam etmesini beklemekteyiz. Birleşme ve satın alma performansı açısından oldukça önemli olan özelleştirme işlemlerine baktığımızda ise, Halk Sigorta ve Halk Emeklilik, Bursa Doğalgaz Santrali, Aliağa Kombine Çevrim ve Gaz Türbinleri Santrali ile EÜAŞ a ait diğer çeşitli elektrik üretim varlıklarının özelleştirmelerinin gerçekleşmeleri halinde, 2016 yılına damga vuran işlemler olmaları mümkündür. Ayrıca, TCDD ve TDİ ye ait bazı limanlar ile şeker fabrikaları portföyleri için de özelleştirme ihalelerine çıkılması ihtimaller dahilindedir. Özel sektör işlemlerine baktığımızda ise 2016 yılının; geçmiş yıllarda olduğu gibi, ağırlıklı olarak küçük ve orta ölçekli işlemlerin yoğun olarak gerçekleşeceği bir yıl olmasını beklemekle birlikte özellikle finansal hizmetler, perakende, sağlık ve eğlence sektörlerinde nispeten büyük ölçekli işlemlerin de yer almasını öngörmekteyiz. Tüm bu veriler ışığında, 2016 yılı için birleşme ve satın alma işlem hacmi beklentimiz, öngörülen kamu sektörü ve büyük ölçekli özel sektör işlemlerinin gerçekleşmesine bağlı olarak, 2015 yılı performansına benzer şekilde, yaklaşık 15 milyar ABD doları seviyesindedir. Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Raporu 17

17 Türk iş dünyasının birleşme ve satın alma faaliyetlerine bakışı Bu bölümde, Türk iş dünyasının önde gelen isimlerinin, 2015 yılı içerisindeki birleşme ve satın alma ortamı ile ilgili değerlendirmelerinin ve beklentilerinin belirlenmesi amacıyla hazırlanmış olan anketin sonuçlarına yer verilmektedir. Bu yıl on dördüncü kez, mektup ve elektronik ortamda anket yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen bu çalışma ile örneklenen hedef kitle, Türk iş dünyasına katkısı yüksek, kamu ve özel sektör kurumları ile sektörlerinde öne çıkan firmaların hissedar ve üst düzey yöneticilerinden oluşmaktadır. Katılımcılara, ayırdıkları zaman ve değerlendirmelerini bizlerle paylaştıkları için teşekkürü bir borç biliriz. Sonuçların değerlendirilmesi 2015 yılı birleşme ve satın alma işlemlerinin hacim açısından değerlendirilmesi Katılımcıların, Türkiye'de birleşme ve satın alma işlemleri hacminin 2015 yılındaki seviyesini, olması beklenen seviyelerden düşük olarak değerlendirdiği görülmektedir. Katılımcıların hiçbiri bu sene gerçekleşen işlem hacmini çok yüksek veya yüksek olarak değerlendirmezken, yaklaşık %29 u normal, yaklaşık %71 i ise gerçekleşen işlem hacmini düşük olarak değerlendirmektedir yılında, 2014 yılına oranla olumsuz bir izlenimin (2014 yılında, gerçekleşen işlem hacmini düşük olarak değerlendirenler %34, normal olarak değerlendirenler ise %64 tü) olduğu görülmektedir %2 %29 %34 Düşük Normal Düşük Normal Yüksek %71 %64 Yılın işlemi Katılımcıların çoğunluğu tarafından, 2015 yılının öne çıkan işlemleri olarak, yemeksepeti.com un Delivery Hero tarafından satın alınması işlemi ve Kumport Limanı nın %65 hissesinin COSCO Pacific, China Merchants Holdings International ve CIC Capital konsorsiyumu tarafından satın alınması işlemi görülmektedir yılı içinde gerçekleşen yemeksepeti.com un tamamının 589 milyon ABD doları bedelle Delivery Hero tarafından satın alınması, %43 oy ile katılımcılar tarafından yılın işlemi seçilmiştir. Bu işlemi, Kumport Limanı nın %65 hissesinin 940 milyon ABD doları bedelle COSCO Pacific, China Merchants Holdings International ve CIC Capital konsorsiyumu tarafından satın alınması, Socar Türkiye nin %13 hissesinin 1,3 milyar ABD doları bedelle Goldman Sachs tarafından satın alınması, Total Oil Türkiye nin 365 milyon ABD doları bedelle Demirören Holding tarafından satın alınması ile Soma B Termik Santrali ve Taşınmazları nın 685,5 milyon ABD doları bedelle özelleştirilmesi işlemleri takip etmekte olup, bu işlemler katılımcılar tarafından yılın diğer önemli işlemleri olarak görülmektedir yılı Aralık ayı sonunda sonuçlanması nedeniyle anket çalışmamızda yer bulamayan ve yılın en büyük hacimli işlemi olan Finansbank-Qatar National Bank işlemi de 2015 yılının diğer bir önemli işlemi olarak göze çarpmaktadır. 18 Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Raporu

18 %6 %2 yemeksepeti.com un Delivery Hero tarafından satın alınması işlemi %15 Kumport Limanı'nın %65 hissesinin COSCO Pacific, China Merchants Holdings International ve CIC Capital konsorsiyumu tarafından satın alınması işlemi %43 Socar Türkiye nin %13 hissesinin Goldman Sachs tarafından satın alınması işlemi Total Oil Türkiye nin Demirören Holding tarafından satın alınması işlemi %34 Soma B Termik Santrali ve Taşınmazları'nın özelleştirilmesi Özel sermaye fonlarının (private equity) Türkiye'de birleşme/satış ve satın alma faaliyetleri açısından değerlendirilmesi 2015 yılında özel sermaye fonlarının yer aldığı Türkiye deki birleşme ve satın alma faaliyetlerinde hem adet hem de hacim bazında artış görülmüştür. Bu durumun katılımcıların görüşlerine de olumlu yansıdığı gözlemlenmektedir. Özel sermaye fonlarının yer aldığı işlemler, katılımcıların %42 si tarafından olumlu bulunurken (2014 yılında olumlu cevap verenlerin oranı %30 du), %39 luk bir kesim bu durumun etkilerini belirsiz olarak değerlendirmiştir (2014 yılında özel sermaye fonlarının faaliyetlerini belirsiz bulanların oranı %44 tü) yılında %26 seviyesinde olan olumsuz yanıtların oranı ise bu seneki özel sermaye fonu faaliyetlerindeki artış neticesinde azalmış ve yaklaşık olarak %19 seviyelerine gelmiştir %30 %39 %42 Olumlu Olumsuz %44 Olumlu Olumsuz Belirsiz Belirsiz %19 % da en fazla hareket beklenen sektörler 2016 yılında birleşme ve satın alma faaliyetleri açısından enerji, gayrimenkul, hizmetler, yiyecek ve içecek ile perakende sektörleri en çok hareketlilik göstermesi beklenen sektörler olmuştur yılı beklentilerinde olduğu gibi, 2016 yılına ilişkin beklentiler açısından da enerji sektörü, katılımcılar tarafından en fazla hareket beklenen sektör olarak belirlenmiştir. %25,0 - %23,1 %20,0 - %15,0 - %10,0 - %10,9 %10,3 %10,3 %9,6 %9,0 %7,1 %6,4 %5,8 %5,1 %5,0 - %0,0 - Enerji Gayrimenkul Hizmetler Yiyecek ve İçecek Perakende Sağlık Bankacılık İmalat Bilişim Ulaştırma %0,6 Sigorta %1,8 Diğer Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Raporu 19

19 Birleşme/satış ve satın alma işlemi ile ilgili olarak yapılan görüşmeler ve görüşme yapılan yatırımcı profili Katılımcıların yaklaşık %56 sı, birleşme ve satın alma işlemleriyle ilgili olarak, 2015 yılı içinde görüşmelerde bulunduğunu belirtmiştir yılı için %59 olan bu oran, 2015 yılında bir önceki yıla paralel bir seyir izlemiştir %44 %56 %41 %59 Evet Evet Hayır Hayır 2015 yılında yapılan görüşmelerin %78 i stratejik yatırımcılarla gerçekleştirilirken, %22 si özel sermaye fonları ile yapılmıştır. Anket sonuçlarına göre, 2014 yılında %77 oranında olan stratejik yatırımcılar ile yapılan görüşmeler, 2015 yılında bir önceki yıla paralel bir seyir izlemiştir. Özel sermaye fonlarının da, bir önceki yıla göre yine benzer bir performans sergilediği görülmektedir %22 %23 %78 Stratejik Finansal Stratejik Finansal %77 20 Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Raporu

20 İşlemin süresi Katılımcılar, 2015 yılında Türkiye de gerçekleştirilen birleşme ve satın alma işlemlerinde görüşmelere başlama tarihi ile işlemin sonuçlandırılması arasında geçen süreyi, görüşmelerin %17 si için 6 aydan kısa bir süre içerisinde, %59 u için 6 ila 12 ay arasında, %6 sı için 12 ila 18 ay arasında, %18 i için ise 18 aydan fazla bir sürede tamamlandığını belirtmişlerdir yılı ile karşılaştırıldığında, bu yıl 12 ila 18 ay arasında süren işlemlerin bulunması, 6 aydan kısa ve 6 ila 12 ay arasında gerçekleşen işlemlerde azalış görülmesi ve 18 aydan fazla süren işlemlerin oranının artması, ortalama işlem sürelerinin az da olsa arttığını göstermektedir %18 %17 %15 %23 %6 <6 ay <6 ay 6-12 ay 6-12 ay ay 18 aydan fazla %59 18 aydan fazla %62 Anlaşma sağlama sırasında karşılaşılan en önemli sorunlar Anket sonucuna göre, katılımcıların %48 lik kısmı, geçtiğimiz yıllara paralel olarak, 2015 yılında da birleşme ve satın alma işlemlerinde karşılaşılan en büyük sorunun fiyat konusunda anlaşmak olduğunu belirtmiştir. Bunu, %30 ile mevzuat ve alınması gereken izinler sorunu izlemektedir. Stratejik uyum ile kurumsal kültür ise sırasıyla %11 ve %7 lik oranlar ile başlıca sorun yaratan diğer faktörler arasında gösterilmiştir %7 %4 %10 %5 %11 %10 %48 %55 %30 %20 Fiyat Mevzuat / gerekli izinler Stratejik uyum Kurumsal kültür Diğer Fiyat Kurumsal kültür Stratejik uyum Mevzuat / gerekli izinler Diğer Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Raporu 21