Spor Bilimlerinde Araştırma Yöntemleri

Transkript

1 Spor Bilimlerinde Araştırma Yöntemleri Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu Antrenörlük Eğitimi Bölümü

2 Outline (İzlence) 1. Hafta Bilim ve Bilimsellik Kavramları 2. Hafta Araştırma Nedir, Araştırma Amaçları ve Türleri 3. Hafta Bilimsel Metot ve Bilimsel Çalışma Aşamaları 4. Hafta Veri, Veri Kaynakları, Veri Toplama Yöntemleri 5. Hafta Anket Formlarının Hazırlanma Süreci 6. Hafta Örnekleme Bilgisi ve Örnekleme Sorunları 7. Hafta Verilerin Düzenlenmesi ve Analizi 8. Hafta Tablo ve Grafiklerin Hazırlanması 9. Hafta Bilimsel Rapor (Tez) Yazımı 10. Hafta Tez Bölümleri 11. Hafta İş (zaman) Paketlerinin Oluşturulması 12. Hafta Referans (kaynak) Gösterme Biçimleri

3 Bilim nedir? Bilimsellik nedir? Video için: What is Science? 3

4 Spor Bilimlerinde Araştırma Yöntemleri 4

5 Which of these statements is a scientific? Toppled trees (How, Why, Who etc) 5

6 Bilimsel Çalışma İlkeleri Nelerdir? Açıklanabilir (Explainable) Kanıtla desteklenebilirlik (Evidence based-verify) Sınanabilirlik (Testable) 6

8 Araştırma Nedir? Bir amaca yönelik, belirli aşamalar içerisinde ve bir yöntem dahilinde yapılan çalışmalara ARAŞTIRMA denir. Bilgi arama işinin sistematik şekilde (bir düzen içerisinde) yapılmasıdır. 8

9 Araştırma Amaçları Bir sorunu çözmek, Yeni bir ürün, Yeni bir yöntem ve teknoloji, Yeni bir bilgi, Ekonomik yarar sağlamak, 9

10 Araştırma Türleri Kütüphane (library), Laboratuar (Laboratuary), Gözleme Dayalı (Observational), Anket (Survey), Beşeri (Human), Analitik (Analitic), Tanımlayıcı (Descriptive), Araştırma-geliştirme (Research- Development). 10

12 Bilimsel Metot Nedir? Problem / Soru, Gözlem / Araştırma, Hipotez Oluşturma, Deney, Veri Toplama, Sonuçların Analizi, Sonuçların Yorumlanması. 12

13 13

14 Bilimsel Çalışma Aşamaları Nelerdir? Fikir üretme aşaması, Araştırma konusu, Araştırma problemi, Araştırma Hipotezi, Araştırma varsayımları, Araştırma Sınırlılıkları, Yöntemin belirleme, Verilerin toplanması, Verilerin analiz edilmesi, Bulgular, Sonuçların yazılması Referanslar. 14

16 Veri Çeşitleri ve kaynakları nelerdir? Bilgi veren, bir sorunu çözmeye yada karar vermeye yardımcı olan her türlü bilgi ve olguya veri denir. İnsan, Aile, Firma, kurum, kuruluş, Yayımlanmış kitap, Yayımlanmamış belge, bulgu, dosya, Tabiat. 16

17 Veri Çeşitleri ve kaynakları nelerdir? Veri Çeşitleri İlgi Alanı Karakter Değişkenler Özgün Yayınlanma Gizlililik Kaynaklar Tanımlamalar Eğitim, Trafik, Tarımsal, Spor Nicelik (Quantity), Nitelik (Quality) Bağımsız, Bağımlı, Dışsal, İçsel İlk veya İkinci Yayınlanmış, Yayımlanmamış Gizli, Görülebilir, Kurum veya kütüphane Kişiler, Aileler, Firmalar, Doğadan Elde edilme Ölçekler çeşidi Tip Deneysel, Gözlem, Anket, Sayım Nominal, Ordinal, Aralık, Oransal Nominal, Sıralanmış, Skor 17

18 Veri Toplama Yöntemleri Deney (Experiment), Gözlem (Observation), Görüşme (Interview), Mektup (Letter), İletişim Araçları (Communication Devices), İçerik Analizi (Content Analysis), Belge ve Arşiv Tarama (Documentary Research) 18

19 Deney (Experiment) Deneyler (Experiment): Laboratuar veya saha (alan) çalışmaları olarak bilinirler. Alan, Survey 19

20 Gözlem (Observation) Gözlem (Observation): Başlıca araştırma yöntemidir. Yönerge ve kılavuz, Kayıt, Tekrar, Karşılaştırma 20

21 Görüşme (Interview) Görüşme (Interview): yüzyüze görüşme veya mülakat denir. Ayrıntı öğrenilebilir (+), İnisiyatif alınabilir (+), Cevap Verme Oranı (+), Ek Açıklama Şansı (+), Zaman sorunu (-), Randevu (-), Amaç Dışına Çıkma (-) 21

22 Mektup (Letter) Mektup (Letter): Yüzyüze görüşmek yerine mektup yoluyla araştırma yapmak. Soru Çizelgesi, Maliyeti düşük (+), Cevaplamama oranı (-), Soruları yanlış anlama (-), 22

23 İletişim Araçları İletişim Araçları (communication devices): Sınırlı konular (+), Maliyetli (-), Her yerde mümkün olmaması (-), 23

24 İçerik Analizi (Content Analysis) İçerik Analizi (Content Analysis): sosyal ve siyasal alanlarda son yıllarda kullanılmakta. 24

25 Belge ve Arşiv Tarama Belge ve arşiv tarama: Yayımlanmamış dosyalar, arşivdeki evraklar, yazışma evrakları, eşya, araçlar, müze belgeleri, özel ve devlet arşivleri 25

26 Outline (İzlence) 1. Hafta Bilim ve Bilimsellik Kavramları 2. Hafta Araştırma Nedir, Araştırma Amaçları ve Türleri 3. Hafta Bilimsel Metot ve Bilimsel Çalışma Aşamaları 4. Hafta Veri, Veri Kaynakları, Veri Toplama Yöntemleri 5. Hafta Anket ve Ölçek Formlarının Hazırlanma Süreci 6. Hafta Örnekleme Bilgisi ve Örnekleme Sorunları 7. Hafta Verilerin Düzenlenmesi ve Analizi 8. Hafta Tablo ve Grafiklerin Hazırlanması 9. Hafta Bilimsel Rapor (Tez) Yazımı 10. Hafta Tez Bölümleri 11. Hafta İş (zaman) Paketlerinin Oluşturulması 12. Hafta Referans (kaynak) Gösterme Biçimleri

27 Anket ve Ölçek Formu Hazırlama Ölçme; temelde bir betimleme, değişkenin çeşitli değerlerine, belli kurallara göre simgeler verme işlemidir (Lin, 1976) Anket: Yazılı ve sözlü bilgi toplamak, 27

28 Anket ve Ölçek Formu Hazırlama Olumlu Yönler; Başka imkan yoksa en etkili yöntem, Kısa süre alması, Ekonomik, Doğru faydalı bilgi, Çok sayıda kişiye ulaşılma, Düzey belirlenebilir. 28

29 Anket ve Ölçek Formu Hazırlama Olumsuz Yönler; Güvenirlik (ölçme hatası), Eğitimli ve deneyimli personel, Süreli anketlerde değişen durumlar, Bazı hassas konularda doğru ölçme, 29

30 Anket ve Ölçek Formu Hazırlama Soruların seçimi: Durum saptama (Yaş, Cinsiyet, Eğitim), Devranış belirleme (üretim, tüketim v.b.), Tutum belirleme (duygu, düşünce, kurgu), Bilgi ölçme, 30

31 Anket ve Ölçek Formu Hazırlama Soru Çeşitleri; Kapalı uçlu, Açık uçlu, İki şıklı sorular, Çoktan seçmeli, Birden çok seçmeli, Derecelendirilmiş, Dolaylı, Dolaysız, 31

32 Anket ve Ölçek Formu Hazırlama Soru Çeşitleri; Kapalı uçlu, Nerede oturuyorsunuz? Köy () Kent () Açık uçlu, Reklamların zararları nelerdir? İki şıklı sorular, Kullandığınız TV renkli mi? Evet () Hayır () Çoktan seçmeli, Gelir düzeyiniz nedir? () () () 32

33 Anket ve Ölçek Formu Hazırlama Soru Çeşitleri; Birden çok seçmeli, Hangi enstrümana sahipsiniz? Saz () gitar Derecelendirilmiş veya sıralanmış, Kaç gün spor yaparsınız? Hiç () 1-3 gün Dolaylı, Bir konu üzerine yorum ve açıklama Dolaysız, Belirgin bir konu toplumun fikir ve beğeni 33

34 Q Question Cevaplanabilir olmalı U Uplift Ankete cevap veren kişiye sorumluluk verilmemeli Anket ve Ölçek Formu Hazırlama E Error Sorularda herhangi bir hata olmamalı S Specity İhtiyaç duyulan bilgiler belirlenip sorulmalı T Type Ölçme yöntemi iyi seçilmeli I Individual Soru içerikleri bireysel olmalı O Overcoming Cevap vermede güçlükler olmamalı N Non-structured Düzenli ve düzensiz soruları karşılıklı sorun N Non-biasing Cevap vereni etkileyecek sorulardan kaçının A Arange Sorular ve anket uygun şekilde düzenlenmeli I Identify Anket en optimum şekilde dizayn edilmelidir R Reproduction Anket formu çoğaltılmalı, 34 E Eliminate Anket test edilerek eksikler giderilmeli

35 Anket ve Ölçek Formu Hazırlama Likert Ölçeği; Bir ürün veya olay hakkında kişilerin düşüncelerini bir yelpaze içerisinde sınıflamak veya derecelendirmek, Aynı fikirde olmak, kabul etmek, orta düzeyde katılmak Olumlu yada olumsuz gibi tezatları ara seçenekler de sunularak yanıtlanması istenir, 1 den 3 e, 1 den 5 e, 1 den 7 e 35

37 Örnekleme ve Örnekleme Bilgisi Terimler (Terms); Evren (Population), Evren Elementi, Örneklem (Sample), Nüfus sayımı. 37

38 Örnekleme ve Örnekleme Bilgisi Neden Örneklem Kullanalım?; Maliyet (Costs), Hız (Speed), Doğruluk (Accuracy), Test birimlerinin çözümlemesi (Destruciton of test units) 38

39 Örnekleme ve Örnekleme Bilgisi Evren (Population); Araştırma sonuçlarının genellenmek istendiği elemanlar bütünüdür. Canlı veya cansız hertürlü eleman, Evren (çoklu) veya örnek olay (tek), 39

40 Örnekleme ve Örnekleme Bilgisi Evren (Population); Genellenebilirliği artarsa değer kazanır, Genellenebilirlik evren ilişkisi, Evren büyüdükçe soyut ve zorlaşır, Evren, araştırma amaçlarına göre belirlenir, Bilinmek istenen (evrendeğer veya parametre), Ortalama (X), standart sapma (sd) Her araştırmanın kendine özgü evreni, İnsanlar, Yaşlılar, Çocuklar. 40

41 Örnekleme ve Örnekleme Bilgisi Evren (Population); İki çeşit evren bulunmaktadır, Genel Evren, Ulaşılması zor, Tanımlanması kolay, Soyut, Çalışma Evreni, Ulaşılabilen evrendir, Somut, 41

42 Örnekleme ve Örnekleme Bilgisi Örnekleme (Sample); Belirli bir evrenden belirli kurallarla belirlenir, Seçildiği evreni temsil eder, Maliyet, Kontrol, Etik, 42

43 Örnekleme ve Örnekleme Bilgisi Örnekleme (Sample); Tarafsızlık, Seçkisizlik, Tesadüfilik, 43

44 Örnekleme ve Örnekleme Bilgisi Less cost Less time 44

45 Örnekleme ve Örnekleme Bilgisi Evren Örneklem Örnekleme Sayım Evren değer - Ortalama ( ) - Standart sapma ( ) Örneklem değer - Ortalama ( X ) - Standart sapma (S) Tahmin 45 Şekil 3.1. Evren, örnekleme, örneklem ve tahmin

46 Örnekleme ve Örnekleme Bilgisi 46

49 Örnekleme ve Örnekleme Bilgisi Örneklemenin Yapılması; Çalışma evrenin tanımlanması, Evrendekilerin listelenmesi, Örnekleme türünün belirlenmesi, Örneklem büyüklüğünün belirlenmesi, Örneklemin alınması, Temsilliğin sınanması. 49

50 Örnekleme ve Örnekleme Bilgisi Örneklemenin Yapılması; Çalışma evrenin tanımlanması, Evrendekilerin listelenmesi, Örnekleme türünün belirlenmesi, Örneklem büyüklüğünün belirlenmesi, Örneklemin alınması, Temsilliğin sınanması. 50

51 Örnekleme ve Örnekleme Bilgisi Basit Seçkisiz Yöntem: Oluşturulan evren listesinden örnekleme birimlerinin seçkisiz olarak çekilmesidir. 51

52 Örnekleme ve Örnekleme Bilgisi Evren Örneklem Tabakalı (Cluster) Yöntem: Evrendeki alt grupların evrendeki ağırlıkları oranında örneklemde temsil edilmelerini amaçlar. Şekil 3.4. Tabakalı örnekleme 52

54 Verilerin Düzenlenmesi ve Analizi Araştırmacı, toplayacağı verileri nasıl yorumlayıp değerlendirileceğini önceden açık seçik göremiyorsa, en iyisi, veri toplamayı başlatmamaktır (Myers ve Grossen, 1974). 54

55 Verilerin Düzenlenmesi ve Analizi Çeşitli yöntemlerle elde edilen verilerin düzene konulması, Daha kolay anlaşılabilir, Mukayese edilebilir, Yorumlanabilir hale getirilmesine Veri Analizi denir. 55

56 Verilerin Düzenlenmesi ve Analizi Verilerin işlenmesi, verilerin çözümlenecek duruma gelinceye dek geçirdiği ön hazırlıkların tümüdür (Galtung, 1973). Verilerin analizi çok basit hesaplamalardan oldukça karmaşık yöntemlere kadar uzanmaktadır. 56

57 Verilerin Düzenlenmesi ve Analizi Verilerin Sıralanması, Verilerin gruplanması, Verilerin max. ve min. değerleri, Verilerin grafik haline dönüşmesi, Varyansların homojenliği, Aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri, İstatistiksel işlem (T testi, korelasyon, regresyon, Anova), 57

58 Verilerin Düzenlenmesi ve Analizi İstatistik bir tür bilim grameri olup matematiğin bilimsel araştırmalara uygulanışından doğmuştur. İstatistiğin amacı, araştırmada toplanan verileri okumak, onları doğru biçimde resimlendirmektir. 58

59 Outline (İzlence) 1. Hafta Bilim ve Bilimsellik Kavramları 2. Hafta Araştırma Nedir, Araştırma Amaçları ve Türleri 3. Hafta Bilimsel Metot ve Bilimsel Çalışma Aşamaları 4. Hafta Veri, Veri Kaynakları, Veri Toplama Yöntemleri 5. Hafta Anket ve Ölçek Formlarının Hazırlanma Süreci 6. Hafta Örnekleme Bilgisi ve Örnekleme Sorunları 7. Hafta Verilerin Düzenlenmesi ve Analizi 8. Hafta Vize Haftası 9. Hafta Tablo ve Grafiklerin Hazırlanması 10. Hafta Bilimsel Rapor (Tez) Yazımı 11. Hafta Tez Bölümleri 12. Hafta İş (zaman) Paketlerinin Oluşturulması