Temel Mikroişlemci Tabanlı Bir Sisteme Hata Enjekte Etme Yöntemi Geliştirilmesi. Buse Ustaoğlu Berna Örs Yalçın

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Temel Mikroişlemci Tabanlı Bir Sisteme Hata Enjekte Etme Yöntemi Geliştirilmesi. Buse Ustaoğlu Berna Örs Yalçın"

Transkript

1 Temel Mikroişlemci Tabanlı Bir Sisteme Hata Enjekte Etme Yöntemi Geliştirilmesi Buse Ustaoğlu Berna Örs Yalçın

2 İçerik Giriş Çalişmanın Amacı Mikroişlemciye Hata Enjekte Etme Adımları Hata Üreteci Devresi Rastgele Sayı Üreteci Hata Yeri Belirleme Devresi Hata Türü Belirleme Devresi Hata Karar Bloğu Kaydedicilere Gelen Hata Analizleri Belirli bir yazmaca gelen hatanın incelenmesi Rastgele bir yazmaca gelen hatanın incelenmesi Sentez Çıktıları Sonuçlar Kaynaklar

3 Giriş Günümüzde sayısal sistemler VHDL, Verilog gibi yaygın olarak kullanılan donanım tanımlama dilleri ile tasarlanır. Bu sistemler beklenilen şekilde çalışması için güvenilir olarak gerçeklenmelidir. Bu sistemler gerçek bir donanıma dönüştürülmeden önce test edilebilir olması gerekmektedir. Karmaşık devrelerin yapıtaşı olan mikroişlemciler sayısal sistemlerin önemli bir bölümünü oluşturur. Özellikle büyük sistemlerin içerisinde kullanılan mikroişlemcilerde oluşabilecek bir hata tüm sistemi etkiler.

4 Çalışmanın Amacı Test edilebilirlik kapasitesi sistemin beklenilen şekilde çalışabilmesi için tasarım değişikliklerinin yapılabilmesini sağladığından çalışmada amaç; açık kaynak kodlu indirgenmiş komut takımı bilgisayarı yapısında olan aritmetik ve mantıksal işlemlerin kaydediciler üzerinden yapılan donanım tanımlama dili ile tasarlanmış bir mikroişlemcinin genel amaçlı kaydedicilerinde tek bitlik takılı kalma hata türleri oluşturarak sistem davranışını gözlemlemektir.

5 Mikroişlemciye Hata Enjekte Etme Adımları Sistemin davranışsal simülasyon analizlerinin yapılması ve test çıktılarının alınması

6 Natalius Mikroişlemcisi 8 bit ALU 8x8 genel amaçlı kaydedici 8 bitlik adres portu Sıfır ve elde bayrağı 16x11 yığın bellek 2048 adet 16 bitlik komut depolama 30 adet komut kümesi 3 saatlik komut periyodu

7 Hata Üreteci Devresi

8 Rastgele Sayı Üreteci Devresi Euler Yöntemi ile ayrıklaştırma Sürekli zaman denklemi α : Çatallaşma τ : Gecikme Ts :Örnekleme periyodu Ayrık zaman denklemi dt : iterasyon adımı M : τ nin ayrık zamandaki karşılığı Hata türü Hata yeri Hata karar

9 Hata Karar Devresi

10 Hata Yeri Belirleme Devresi 8x8 lik yazmaç dosyasının bir bitine karşılık gelir. Hata yeri 6 bit genişliğinde bir sayıdır. 3 er bit olarak gruplanıp iki boyuta aktarılır SATIR:011 SÜTUN: 010 (Ondalık) (İkili) r7 r6 r5 r4 r3 r2 r1 r0 İşlemci 8x8 lik yazmaç dosyası Bitler

11 Hata Türü Belirleme Devresi Oluşabilecek hata türleri Hata üretim devresi test sonuçları

12 Mikroişlemciye Hata Enjekte Etmek için Yapılan Tasarım Değişiklikleri Orjinal mikroişlemci blok diyagramı Hata girişleri eklenmiş mikroişlemci blok diyagramı Orjinal kaydedici dosyası blok diyagramı Hata girişleri eklenmiş kaydedici dosyası blok diyagramı

13 Çarpıcı Algoritması ve Kodu En anlamlı bit ilk (MSB first) algoritması kullanılmıştır. Sonuçlar 8 bit yani kaydedici genişliğindedir. 4 bitlik sayıların karesi alınarak çarpım sonuçları analiz edilmiştir.

14 Belirli Bir Yazmaca Gelen Hatanın İncelenmesi Belirli bir yazmaca gelen hatalı ve hatasız çarpım sonucu %50 oranında geçici hatada yazmacın beklenen hata oranı Çarpım sonucu doğruluk oranları

15 Rastgele Bir Yazmaca Gelen Hatanın İncelenmesi Maskelenmiş hata Maskelenmemiş hata

16 Sentez Çıktıları Devreler Xilinx Spartan-3e500 kartı seçilerek, ISE 13.2 versiyonunda sentezlenmiştir. Hata üreteci alan kullanımı Orijinal işlemci alan kullanımı

17 Sentez Çıktıları Hata girişleri eklenmiş işlemci alan kullanımı Mikroişlemci ve hata üretim devresini içinde barındıran çarpıcı sistemi alan kullanımı

18 Sonuçlar Basit tasarım değişiklikleriyle mikroişlemciye hata enjekte etmek mümkün olmaktadır. Belirli bir yazmaca gelen ve değeri sürekli değişen bir yazmaca gelen hatanın çarpım sonuçları, hata sinyalinin oranıyla benzerlik göstermektedir. Rastgele bir yazmaca gelen tek bitlik hataların bazıları maskelenip sistemi etkilememiş bazıları ise etkilemiştir. Sentez sonuçlarına göre Hata Üreteci Devresi az alan kapladığından tüm sistemdeki maliyeti düşük olmaktadır. Gelecek çalışmalarda gelişmiş mikroişlemcilerin herhangi bir bölgesinde ve çoklu oluşabilecek hataları incelemek için temel oluşturulmuştur.

19 Kaynaklar Lala, P., "Transient and Permanent Fault Injection in VHDL Description of Digital Circuits", Scientific Research, Cilt No., , Dubrova, E., Fault Tolerant Design, Springer, New York, Nurmi, J., Processor Design, Springer, New York, Sorin, D.H., Fault Tolerant Computer Architecture, Morgan and Claypol Publishers, Madison, Natalius 8 bit RISC [Online]. Available: Yeniçeri, R., Ustaoğlu, B., and Yalçın M.E "Throughput Enhancement for a New Time-delay Sampled-data Based True Random Bit Generator", European Conference on Circuit Theory and Design, 2013, 1-4.

20 TEŞEKKÜR Bu çalışmayı destekleyen Anka Mikroelektronik Sistemler e (ANKASYS) teşekkürlerimi sunarım.

21

Buse Ustaoğlu 1, Berna Örs Yalçın 2. İstanbul Teknik Üniversitesi ustaoglubu@itu.edu.tr. İstanbul Teknik Üniversitesi siddika.ors@itu.edu.tr.

Buse Ustaoğlu 1, Berna Örs Yalçın 2. İstanbul Teknik Üniversitesi ustaoglubu@itu.edu.tr. İstanbul Teknik Üniversitesi siddika.ors@itu.edu.tr. Mikroişlemci Tabanlı Bir Sisteme Hata Enjekte Etme Yöntemi Geliştirilmesi ve Hata Tespit Mekanizmasının Gerçeklenmesi Improvement Fault Injection Method In A Microprocessor Based System and Implementation

Detaylı

Digital Design HDL. Dr. Cahit Karakuş, February-2018

Digital Design HDL. Dr. Cahit Karakuş, February-2018 Digital Design HDL Dr. Cahit Karakuş, February-2018 NOT, AND, and OR Gates NAND and NOR Gates DeMorgan s Theorem Exclusive-OR (XOR) Gate Multiple-input Gates Basic Logic Gates and Basic Digital Design

Detaylı

KASIRGA 4. GELİŞME RAPORU

KASIRGA 4. GELİŞME RAPORU KASIRGA 4. GELİŞME RAPORU 14.07.2008 Ankara İçindekiler İçindekiler... 2 Giriş... 3 Kasırga Birimleri... 3 Program Sayacı Birimi... 3 Bellek Birimi... 3 Yönlendirme Birimi... 4 Denetim Birimi... 4 İşlem

Detaylı

9. MERKEZİ İŞLEM BİRİM MODÜLÜ TASARIMI

9. MERKEZİ İŞLEM BİRİM MODÜLÜ TASARIMI 1 9. MERKEZİ İŞLEM BİRİM MODÜLÜ TASARIMI Mikroişlemci temelli sistem donanımının en önemli kısmı merkezi işlem birimi modülüdür. Bu modülü tasarlamak için mikroişlemcinin uç işlevlerinin çok iyi bilinmesi

Detaylı

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: CME 2006

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: CME 2006 Dersi Veren Birim: Bilgisayar Mühendisliği Dersin Türkçe Adı: BİLGİSAYAR MİMARİSİ Dersin Orjinal Adı: COMPUTER ARCHITECTURE Dersin Düzeyi:(Ön lisans, Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) Lisans Dersin Kodu:

Detaylı

Çalışma Açısından Bilgisayarlar

Çalışma Açısından Bilgisayarlar Çalışma Açısından Bilgisayarlar Ölçme sistemi ile hesaplama sistemi birbiriyle ilgili olmasına rağmen aynı değillerdir. Suyun sıcaklığı ve gürültünün şiddeti ile evdeki lambaların ölçülmesi aynı değillerdir.

Detaylı

HDL ile Gelişmiş Sayısal Tasarım (EE 425) Ders Detayları

HDL ile Gelişmiş Sayısal Tasarım (EE 425) Ders Detayları HDL ile Gelişmiş Sayısal Tasarım (EE 425) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS HDL ile Gelişmiş Sayısal Tasarım EE 425 Her İkisi 2 2 0 3 5 Ön Koşul

Detaylı

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS. Bilgisayar Organizasyonu BIL

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS. Bilgisayar Organizasyonu BIL DERS BİLGİLERİ Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS Bilgisayar Organizasyonu BIL321 5 3+2 4 5 Ön Koşul Dersleri Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü Türkçe Lisans Zorunlu / Yüz Yüze

Detaylı

Bilgisayar Mühendisliğine Giriş. Yrd.Doç.Dr.Hacer KARACAN

Bilgisayar Mühendisliğine Giriş. Yrd.Doç.Dr.Hacer KARACAN Bilgisayar Mühendisliğine Giriş Yrd.Doç.Dr.Hacer KARACAN Mikroişlemci Nedir? Bir bilgisayarın en önemli parçası Mikroişlemcisidir. Hiçbir bilgisayar mikroişlemci olmadan çalışamaz. Bu nedenle Mikroişlemci

Detaylı

DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ BAHAR BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BLGM-324 BİLGİSAYAR MİMARİSİ DENEY #6

DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ BAHAR BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BLGM-324 BİLGİSAYAR MİMARİSİ DENEY #6 DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ BAHAR 2012-2013 BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BLGM-324 BİLGİSAYAR MİMARİSİ DENEY #6 16 Bitlik R Tipi İçin ALTERA MAX-PLUS-II VHDL de Tam Tek Saat Veri Yolu Birimi Amaç: Tek-Saat

Detaylı

Yrd.Doç.Dr. Celal Murat KANDEMİR. Kodlama (Coding) : Bir nesneler kümesinin bir dizgi (bit dizisi) kümesi ile temsil edilmesidir.

Yrd.Doç.Dr. Celal Murat KANDEMİR. Kodlama (Coding) : Bir nesneler kümesinin bir dizgi (bit dizisi) kümesi ile temsil edilmesidir. Bilgisayar Mimarisi İkilik Kodlama ve Mantık Devreleri Yrd.Doç.Dr. Celal Murat KANDEMİR ESOGÜ Eğitim Fakültesi - BÖTE twitter.com/cmkandemir Kodlama Kodlama (Coding) : Bir nesneler kümesinin bir dizgi

Detaylı

MEB YÖK MESLEK YÜKSEKOKULLARI PROGRAM GELİŞTİRME PROJESİ. 1. Tipik bir mikrobilgisayar sistemin yapısı ve çalışması hakkında bilgi sahibi olabilme

MEB YÖK MESLEK YÜKSEKOKULLARI PROGRAM GELİŞTİRME PROJESİ. 1. Tipik bir mikrobilgisayar sistemin yapısı ve çalışması hakkında bilgi sahibi olabilme PROGRAMIN ADI DERSIN KODU VE ADI DERSIN ISLENECEGI DÖNEM HAFTALIK DERS SAATİ DERSİN SÜRESİ ENDÜSTRİYEL ELEKTRONİK MİK.İŞLEMCİLER/MİK.DENETLEYİCİLER-1 2. Yıl, III. Yarıyıl (Güz) 4 (Teori: 3, Uygulama: 1,

Detaylı

Merkezi İşlem Birimi MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ. MİB Yapısı. MİB in İç Yapısı. MİB Altbirimleri. MİB in İç Yapısı

Merkezi İşlem Birimi MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ. MİB Yapısı. MİB in İç Yapısı. MİB Altbirimleri. MİB in İç Yapısı Merkezi İşlem Birimi MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ Doç. Dr. Şule Gündüz Öğüdücü http://ninova.itu.edu.tr/tr/dersler/bilgisayar-bilisim-fakultesi/0/blg-1/ Merkezi İşlem Birimi (MİB): Bilgisayarın temel birimi

Detaylı

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: CSE 5051

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: CSE 5051 Dersi Veren Birim: Fen Bilimleri Enstitüsü Dersin Türkçe Adı: Mikroişlemcilere Giriş Dersin Orjinal Adı: Introduction to Microprocessors Dersin Düzeyi:(Ön lisans, Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) Lisansüstü

Detaylı

Mikrobilgisayar Sistemleri ve Assembler

Mikrobilgisayar Sistemleri ve Assembler Mikrobilgisayar Sistemleri ve Assembler Bahar Dönemi Öğr.Gör. Vedat MARTTİN Konu Başlıkları Mikrobilgisayar sisteminin genel yapısı,mimariler,merkezi işlem Birimi RAM ve ROM bellek özellikleri ve Çeşitleri

Detaylı

Haftalık Ders Saati Okul Eğitimi Süresi

Haftalık Ders Saati Okul Eğitimi Süresi DERSİN ADI BÖLÜM PROGRAM DÖNEMİ DERSİN DİLİ DERS KATEGORİSİ ÖN ŞARTLAR SÜRE VE DAĞILIMI KREDİ DERSİN AMACI ÖĞRENME ÇIKTILARI VE YETERLİKLER DERSİN İÇERİĞİ VE DAĞILIMI (MODÜLLER VE HAFTALARA GÖRE DAĞILIMI)

Detaylı

DSP DONANIMI. Pek çok DSP için temel elemanlar aşağıdaki gibidir.

DSP DONANIMI. Pek çok DSP için temel elemanlar aşağıdaki gibidir. DSP DONANIMI Pek çok DSP için temel elemanlar aşağıdaki gibidir. Çarpıcı yada çarpıcı- toplayıcı (MPY/MAC) Aritmetik lojik birim (ALU) Öteleyici (SHIFTER) Adres üreteci (AG) Komut yada program sıralayıcı

Detaylı

Sahada Programlanabilir Kapı Dizileri (FPGA) Sayısal CMOS Tümdevre Tasarımı Y. Fırat Kula

Sahada Programlanabilir Kapı Dizileri (FPGA) Sayısal CMOS Tümdevre Tasarımı Y. Fırat Kula Sahada Programlanabilir Kapı Dizileri (FPGA) Sayısal CMOS Tümdevre Tasarımı Y. Fırat Kula Programlanabilir Lojik Basit Programlanabilir Lojik Cihazlar (Simple Programmable Logic Device - SPLD) ** PAL (Programmable

Detaylı

DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ BAHAR BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BLGM-324 BİLGİSAYAR MİMARİSİ

DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ BAHAR BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BLGM-324 BİLGİSAYAR MİMARİSİ DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ BAHAR 2012-2013 BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BLGM-324 BİLGİSAYAR MİMARİSİ DENEY #5 16 Bitlik R Tipi İçin ALTERA MAX-PLUS-II VHDL de Tek Saat Veri Yolu Birimi 1.Giriş Bu deneyde

Detaylı

Merkezi İşlem Birimi MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ. MİB Yapısı. MİB Altbirimleri. Durum Kütüğü. Yardımcı Kütükler

Merkezi İşlem Birimi MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ. MİB Yapısı. MİB Altbirimleri. Durum Kütüğü. Yardımcı Kütükler Merkezi İşlem Birimi MİKROİŞLEMCİ SİSTEMLERİ Yrd. Doç. Dr. Şule Gündüz Öğüdücü Merkezi İşlem Birimi (MİB): Bilgisayarın temel birimi Hız Sözcük uzunluğu Buyruk kümesi Adresleme yeteneği Adresleme kapasitesi

Detaylı

Mikroçita. Mikroçita Rapor 2:

Mikroçita. Mikroçita Rapor 2: Mikroçita Rapor 2: İşlemci projemizle ilgili olarak hazırlamış olduğumuz bu ikinci raporda öncelikli olarak vhdl kullanarak tasarladığımız işlemcimizin genel çalışmasını ilk rapora göre daha ayrıntılı

Detaylı

Deney 7: Aritmetik ve Lojik İşlem Birimi(ALU)

Deney 7: Aritmetik ve Lojik İşlem Birimi(ALU) Deney 7: Aritmetik ve Lojik İşlem Birimi(ALU) 4 bitlik bir ALU yu incelemek (74LS181) Kullanılan Elemanlar 1x74LS181 ALU Entegresi, 4 x switch, 4 x 4.7 kohm 4 x 330 ohm, 4 x Led Giriş Tipik olarak, bir

Detaylı

MİKROİŞLEMCİLER. Mikroişlemcilerin Tarihsel Gelişimi

MİKROİŞLEMCİLER. Mikroişlemcilerin Tarihsel Gelişimi MİKROİŞLEMCİLER Mikroişlemcilerin Tarihsel Gelişimi Mikroişlemcilerin Tarihi Gelişimi Mikroişlemcilerin tarihi gelişimlerini bir kerede işleyebildikleri bit sayısı referans alınarak dört grupta incelemek

Detaylı

Eğitim Amaçlı Temel Bir Mikrobilgisayarın Tasarlanması ve Gerçeklemesi Design and Implementation of a Basic Microcomputer for Educational Purpose

Eğitim Amaçlı Temel Bir Mikrobilgisayarın Tasarlanması ve Gerçeklemesi Design and Implementation of a Basic Microcomputer for Educational Purpose Eğitim Amaçlı Temel Bir Mikrobilgisayarın Tasarlanması ve Gerçeklemesi Design and Implementation of a Basic Microcomputer for Educational Purpose Mehmet BAKACAK, Taner TOPAL Bilgisayar Mühendisliği Kırıkkale

Detaylı

Mikroişlemci Nedir? Mikrodenetleyici Nedir? Mikroişlemci iç yapısı Ders Giriş. Mikroişlemcili Sistem Uygulamaları

Mikroişlemci Nedir? Mikrodenetleyici Nedir? Mikroişlemci iç yapısı Ders Giriş. Mikroişlemcili Sistem Uygulamaları Mikroişlemcili Sistem Uygulamaları 1. Ders Giriş Dikkat ettiniz mi: Etrafımızdaki akıllı cihazların sayısı ne kadar da arttı. Cep telefonlarımız artık sadece iletişim sağlamakla kalmıyor, müzik çalıyor,

Detaylı

8. MİKROİŞLEMCİ MİMARİSİ

8. MİKROİŞLEMCİ MİMARİSİ 1 8. MİKROİŞLEMCİ MİMARİSİ Gelişen donanım ve yazılım teknolojilerine ve yonga üreticisine bağlı olarak mikroişlemcilerin farklı komut tipleri, çalışma hızı ve şekilleri vb. gibi donanım ve yazılım özellikleri

Detaylı

Bilgisayar Mimarisi ve Organizasyonu Giriş

Bilgisayar Mimarisi ve Organizasyonu Giriş + Bilgisayar Mimarisi ve Organizasyonu Giriş Bilgisayar Mimarisi Bilgisayar Organizasyonu Programcının görebileceği bir sistemin nitelikleri Bir programın mantıksal yürütülmesi üzerinde direk bir etkisi

Detaylı

MİKROBİLGİSAYAR SİSTEMLERİ. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu

MİKROBİLGİSAYAR SİSTEMLERİ. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu MİKROBİLGİSAYAR SİSTEMLERİ Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Dersin Amacı Mikroişlemciler Mikrodenetleyiciler PIC Mikrodenetleyiciler Micro BASIC Programlama Kullanılacak Programlar MSDOS DEBUG PROTEUS

Detaylı

Bahar Dönemi. Öğr.Gör. Vedat MARTTİN

Bahar Dönemi. Öğr.Gör. Vedat MARTTİN Bahar Dönemi Öğr.Gör. Vedat MARTTİN Merkezi İşlemci Biriminde İletişim Yolları Mikroişlemcide işlenmesi gereken komutları taşıyan hatlar yanında, işlenecek verileri taşıyan hatlar ve kesme işlemlerini

Detaylı

ANOLOG-DİJİTAL DÖNÜŞTÜRÜCÜLER

ANOLOG-DİJİTAL DÖNÜŞTÜRÜCÜLER ADC ve DAC 1 BM-201 2 ANOLOG-DİJİTAL DÖNÜŞTÜRÜCÜLER Maksimum ve minimum sınırları arasında farklı değerler alarak değişken elektriksel büyüklüklere analog bilgi ya da analog değer denir. Akım ve gerilim

Detaylı

Bitirme Ödevi Sunumu PLATFORM BAĞIMSIZ BENZETİM PROGRAMI. Danışman : Yrd.Doç.Dr. D Feza BUZLUCA Gökhan Akın ŞEKER

Bitirme Ödevi Sunumu PLATFORM BAĞIMSIZ BENZETİM PROGRAMI. Danışman : Yrd.Doç.Dr. D Feza BUZLUCA Gökhan Akın ŞEKER Bitirme Ödevi Sunumu BERKELEY RISC I işlemcisi İÇİN PLATFORM BAĞIMSIZ BENZETİM PROGRAMI Danışman : Yrd.Doç.Dr. D Feza BUZLUCA 0495 0639 Sunum Planı Ödev konusu hakkında Berkeley RISC I işlemcisi hakkında

Detaylı

SAYI SİSTEMLERİ. 1. Sayı Sistemleri. Sayı Sistemlerinde Rakamlar

SAYI SİSTEMLERİ. 1. Sayı Sistemleri. Sayı Sistemlerinde Rakamlar SAYI SİSTEMLERİ 1. Sayı Sistemleri Sayı sistemleri; saymak, ölçmek gibi genel anlamda büyüklüklerin ifade edilmesi amacıyla kullanılan sistemler olarak tanımlanmaktadır. Temel olarak 4 sayı sistemi mevcuttur:

Detaylı

VHDL Kullanarak FPGA ile Yüksek Kapasiteli Tam Çıkarıcı Devre Tasarımı

VHDL Kullanarak FPGA ile Yüksek Kapasiteli Tam Çıkarıcı Devre Tasarımı VHDL Kullanarak FPGA ile Yüksek Kapasiteli Tam Çıkarıcı Devre Tasarımı Kenan Baysal 1, Deniz Taşkın 2, Eser Sert 3, Nurşen Topçubaşı 4 1 Namık Kemal Üniversitesi, Hayrabolu Meslek Yüksekokulu, Bilgi Yönetimi

Detaylı

VHDL. Ece Olcay Güneş & S. Berna Örs

VHDL. Ece Olcay Güneş & S. Berna Örs VHDL Ece Olcay Güneş & S. Berna Örs Giriş VHDL VHSIC Hardware Description Language in kısaltmasıdır. VHSIC Very High Speed Integrated Circuit in kısaltmasıdır. VHDL dışında da pekçok donanım tasarlama

Detaylı

EEM 419-Mikroişlemciler Güz 2017

EEM 419-Mikroişlemciler Güz 2017 EEM 419-Mikroişlemciler Güz 2017 Katalog Bilgisi : EEM 419 Mikroişlemciler (3+2) 4 Bir mikroişlemci kullanarak mikrobilgisayar tasarımı. Giriş/Çıkış ve direk hafıza erişimi. Paralel ve seri iletişim ve

Detaylı

Dr. Feza BUZLUCA İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

Dr. Feza BUZLUCA İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü 1 BİLGİSAYAR MİMARİSİ Dr. Feza BUZLUCA İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü http:// http:// Ders Notlarının Creative Commons lisansı Feza BUZLUCA ya aittir. Lisans: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/

Detaylı

Mikroişlemci ile Analog-Sayısal Dönüştürücü (ADC)

Mikroişlemci ile Analog-Sayısal Dönüştürücü (ADC) KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MİKROİŞLEMCİ LABORATUARI Mikroişlemci ile Analog-Sayısal Dönüştürücü (ADC) 1. Giriş Analog işaretler analog donanım kullanılarak işlenebilir.

Detaylı

1. Ders Giriş. Mikroişlemcili Sistem Uygulamaları

1. Ders Giriş. Mikroişlemcili Sistem Uygulamaları 1. Ders Giriş Hazırlayan: Arş. Gör. Hakan ÜÇGÜN Mikroişlemcili Sistem Uygulamaları Dikkat ettiniz mi: Etrafımızdaki akıllı cihazların sayısı ne kadar da arttı. Cep telefonlarımız artık sadece iletişim

Detaylı

Embedded(Gömülü)Sistem Nedir?

Embedded(Gömülü)Sistem Nedir? Embedded(Gömülü)Sistem Nedir? Embedded Computing System de amaç; elektronik cihaza bir işlevi sürekli tekrar ettirmektir. Sistem içindeki program buna göre hazırlanmıştır. PC lerde (Desktop veya Laptop)

Detaylı

Bilgisayar Temel kavramlar - Donanım -Yazılım Ufuk ÇAKIOĞLU

Bilgisayar Temel kavramlar - Donanım -Yazılım Ufuk ÇAKIOĞLU Bilgisayar Temel kavramlar - Donanım -Yazılım Ufuk ÇAKIOĞLU Bilgisayar Nedir? Bilgisayar; Kullanıcıdan aldığı bilgilerle mantıksal ve aritmetiksel işlemler yapabilen, Yaptığı işlemleri saklayabilen, Sakladığı

Detaylı

Bilgisayarların Gelişimi

Bilgisayarların Gelişimi Bilgisayarların Gelişimi Joseph Jacquard (1810) Bilgisayar tabanlı halı dokuma makinesi Delikli Kart (Punch Card) Algoritma ve Programlama 6 Bilgisayar Sistemi 1. Donanım fiziksel aygıtlardır. 2. Yazılım

Detaylı

8051 Ailesi MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir:

8051 Ailesi MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir: 8051 Ailesi 8051 MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur. 8051 çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir: 1. Kontrol uygulamaları için en uygun hale getirilmiş

Detaylı

Komutların Yürütülmesi

Komutların Yürütülmesi Komutların Yürütülmesi Bilgisayar Bileşenleri: Genel Görünüm Program Sayacı Komut kaydedicisi Bellek Adres Kaydedicisi Ara Bellek kaydedicisi G/Ç Adres Kaydedicisi G/Ç ara bellek kaydedicisi 1 Sistem Yolu

Detaylı

80C51 Mikrodenetleyicilerinde Timer-Counter Yapılarının FPGA Mimarileri Kullanılarak Geliştirilmesi. Özdemir ÇETİN 1. Bölümü, Adapazarı

80C51 Mikrodenetleyicilerinde Timer-Counter Yapılarının FPGA Mimarileri Kullanılarak Geliştirilmesi. Özdemir ÇETİN 1. Bölümü, Adapazarı 80C51 Mikrodenetleyicilerinde Timer-Counter Yapılarının FPGA Mimarileri Kullanılarak Geliştirilmesi Özet Murat ÇAKIROĞLU 1 Ahmet Turan ÖZCRİT 1 alil İbrahim SKİKURT 1 Özdemir ÇTİN 1 1 Sakarya Üniversitesi,

Detaylı

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: CME 1003

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: CME 1003 Dersi Veren Birim: Bilgisayar Mühendisliği Dersin Türkçe Adı: BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Dersin Orjinal Adı: INTRODUCTION TO COMPUTER ENGINEERING Dersin Düzeyi:(Ön lisans, Lisans, Yüksek Lisans, Doktora)

Detaylı

BM-311 Bilgisayar Mimarisi

BM-311 Bilgisayar Mimarisi 1 BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Bilgisayar Bileşenleri Bilgisayarın Fonksiyonu Instruction Cycle Kesmeler (Interrupt lar)

Detaylı

SAYISAL KONTROL 2 PROJESİ

SAYISAL KONTROL 2 PROJESİ SAYISAL KONTROL 2 PROJESİ AUTOMATIC CONTROL TELELAB (ACT) ile UZAKTAN KONTROL DENEYLERİ Automatic Control Telelab (ACT), kontrol deneylerinin uzaktan yapılmasını sağlayan web tabanlı bir sistemdir. Web

Detaylı

Bölüm 4 Aritmetik Devreler

Bölüm 4 Aritmetik Devreler Bölüm 4 Aritmetik Devreler DENEY 4- Aritmetik Lojik Ünite Devresi DENEYİN AMACI. Aritmetik lojik birimin (ALU) işlevlerini ve uygulamalarını anlamak. 2. 748 ALU tümdevresi ile aritmetik ve lojik işlemler

Detaylı

Assembly Dili Nedir? Assembly dili biliyorum derken hangi işlemci ve hangi işletim sistemi için olduğunu da ifade etmek gerekir.

Assembly Dili Nedir? Assembly dili biliyorum derken hangi işlemci ve hangi işletim sistemi için olduğunu da ifade etmek gerekir. Assembly Dili Nedir? Assembly dili biliyorum derken hangi işlemci ve hangi işletim sistemi için olduğunu da ifade etmek gerekir. Bunun için X86 PC Assembly dili, Power PC Assembly dili veya 8051 Assembly

Detaylı

Bilgisayar Mimarisi Nedir?

Bilgisayar Mimarisi Nedir? BİLGİSAYAR MİMARİSİ Bilgisayar Mimarisi Nedir? Bilgisayar mimarisi, diğer mimariler gibi, bir yapı kullanıcısının ihtiyaçlarını belirleme ve bu ihtiyaçları ekonomik ve teknolojik kısıtlamalar dahilinde

Detaylı

İvme VGA, İvme s_2.1 fiziksel işlemci çekirdeğinin, çalışan iç yapısının herhangi bir simülasyon olmaksızın fiziksel olarak dış dünyaya aktarımıdır.

İvme VGA, İvme s_2.1 fiziksel işlemci çekirdeğinin, çalışan iç yapısının herhangi bir simülasyon olmaksızın fiziksel olarak dış dünyaya aktarımıdır. 1 İVME VGA İvme VGA, İvme s_2.1 fiziksel işlemci çekirdeğinin, çalışan iç yapısının herhangi bir simülasyon olmaksızın fiziksel olarak dış dünyaya aktarımıdır. Genel olarak yazmaçlar, hafıza elemanlarından

Detaylı

SAYISAL TASARIM. Ege Üniversitesi Ege MYO Mekatronik Programı

SAYISAL TASARIM. Ege Üniversitesi Ege MYO Mekatronik Programı SAYISAL TASARIM Ege Üniversitesi Ege MYO Mekatronik Programı BÖLÜM 6 DAC, Sayısal Analog Dönüştürücüler DAC Sayısal Analog Dönüştürücüler Analog sayısal dönüşümün tersini gerçekleyen elemanlara sayısal

Detaylı

BM-311 Bilgisayar Mimarisi. Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

BM-311 Bilgisayar Mimarisi. Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Bilgisayar Bileşenleri Bilgisayarın Fonksiyonu Instruction Cycle Kesmeler (Interrupt lar) Bus

Detaylı

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS DERS BİLGİLERİ Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS Mikroişlemciler BIL242 4 3+2 4 6 Ön Koşul Dersleri Yok Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü Türkçe Lisans Zorunlu / Yüz Yüze Dersin

Detaylı

Gömülü Sistemler. (Embedded Systems)

Gömülü Sistemler. (Embedded Systems) Gömülü Sistemler (Embedded Systems) Tanım Gömülü Sistem (Embedded System): Programlanabilir bilgisayar içeren fakat kendisi genel amaçlı bilgisayar olmayan her türlü cihazdır. Gömülü Sistem (Embedded System):

Detaylı

İŞLEMCİLER (CPU) İşlemciler bir cihazdaki tüm girdilerin tabii tutulduğu ve çıkış bilgilerinin üretildiği bölümdür.

İŞLEMCİLER (CPU) İşlemciler bir cihazdaki tüm girdilerin tabii tutulduğu ve çıkış bilgilerinin üretildiği bölümdür. İŞLEMCİLER (CPU) Mikroişlemci Nedir? Mikroişlemci, hafıza ve giriş/çıkış birimlerini bulunduran yapının geneline mikrobilgisayar; CPU' yu bulunduran entegre devre çipine ise mikroişlemci denir. İşlemciler

Detaylı

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTUSÜ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİMDALI. I. GENEL BİLGİLER Ders Adı

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTUSÜ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİMDALI. I. GENEL BİLGİLER Ders Adı BİM618 Evrimsel Algoritmalar Öğretim Üyesi Prof. Dr. Derviş Karaboğa Görüşme Saatleri 8.00-17.00 E posta: karaboga@erciyes.edu.tr http://abis.erciyes.edu.tr/sorgu.aspx?sorgu=236 Erciyes Üniversitesi, Mühendislik

Detaylı

BİLGİSAYAR KULLANMA KURSU

BİLGİSAYAR KULLANMA KURSU 1 2 KURS MODÜLLERİ 1. BİLGİSAYAR KULLANIMI 3 1. Bilişim (Bilgi ve İletişim) Kavramı Bilişim, bilgi ve iletişim kelimelerinin bir arada kullanılmasıyla meydana gelmiştir. Bilişim, bilginin teknolojik araçlar

Detaylı

BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE UYGULAMALARI

BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE UYGULAMALARI İÇERİK 2 BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE UYGULAMALARI ÖĞR. GÖR. HASAN ALİ AKYÜREK Ders izlencesi Bilgisayara giriş Bilgisayar nedir? Bilgisayarın tarihçesi Bilgisayarların sınıflandırılması Bilgisayar nasıl çalışır?

Detaylı

FPGA ile Gömülü Sistem Tasarımı (EE 525) Ders Detayları

FPGA ile Gömülü Sistem Tasarımı (EE 525) Ders Detayları FPGA ile Gömülü Sistem Tasarımı (EE 525) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS FPGA ile Gömülü Sistem Tasarımı EE 525 Her İkisi 3 0 0 0 7.5 Ön Koşul

Detaylı

DERS 3 MİKROİŞLEMCİ SİSTEM MİMARİSİ. İçerik

DERS 3 MİKROİŞLEMCİ SİSTEM MİMARİSİ. İçerik DERS 3 MİKROİŞLEMCİ SİSTEM MİMARİSİ İçerik Mikroişlemci Sistem Mimarisi Mikroişlemcinin yürüttüğü işlemler Mikroişlemci Yol (Bus) Yapısı Mikroişlemci İç Veri İşlemleri Çevresel Cihazlarca Yürütülen İşlemler

Detaylı

8051 Ailesi MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir:

8051 Ailesi MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir: 8051 Ailesi 8051 MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur. 8051 çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir: 1. Kontrol uygulamaları için en uygun hale getirilmiş

Detaylı

MC6800. Veri yolu D3 A11. Adres yolu A7 A6 NMI HALT DBE +5V 1 2. adres onaltılık onluk 0000 0. 8 bit 07FF 2047 0800 2048. kullanıcının program alanı

MC6800. Veri yolu D3 A11. Adres yolu A7 A6 NMI HALT DBE +5V 1 2. adres onaltılık onluk 0000 0. 8 bit 07FF 2047 0800 2048. kullanıcının program alanı GİRİŞ Günümüzde kullanılan bilgisayarların özelliklerinden bahsedilirken duyduğumuz 80386, 80486 Pentium-III birer mikroişlemcidir. Mikroişlemciler bilgisayar programlarının yapmak istediği tüm işlerin

Detaylı

Bil101 Bilgisayar Yazılımı I. M. Erdem ÇORAPÇIOĞLU Bilgisayar Yüksek Mühendisi

Bil101 Bilgisayar Yazılımı I. M. Erdem ÇORAPÇIOĞLU Bilgisayar Yüksek Mühendisi Bil101 Bilgisayar Yazılımı I Bilgisayar Yüksek Mühendisi Kullanıcıdan aldığı veri ya da bilgilerle kullanıcının isteği doğrultusunda işlem ve karşılaştırmalar yapabilen, veri ya da bilgileri sabit disk,

Detaylı

Bilgisayar Sistemlerine Genel Bakış

Bilgisayar Sistemlerine Genel Bakış Süleyman Demirel Üniversitesi / Mühendislik Fak. / Bilgisayar Mühendisliği Carnegie Mellon Bölümü Bilgisayar Sistemlerine Genel Bakış BIL-304: Bilgisayar Mimarisi Dersi veren öğretim üyesi: Yrd. Doç. Dr.

Detaylı

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ (İNGİLİZCE) BÖLÜMÜ DERS PROGRAMINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ (İNGİLİZCE) BÖLÜMÜ DERS PROGRAMINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER BİRİNCİ SINIF GÜZ YARIYILI 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ (İNGİLİZCE) BÖLÜMÜ DERS PROGRAMINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER DEĞİŞİKLİK FORMU COM101 BİLGİSAYAR PROGRAMLAMA

Detaylı

DERS 4 MİKROİŞLEMCİ PROGRAMLAMA İÇERİK

DERS 4 MİKROİŞLEMCİ PROGRAMLAMA İÇERİK DERS 4 İÇERİK Yüksek seviyeli programlama dilleri Düşük sevyeli programlama dilleri Assembler Derleyici Program algoritmalarında yapılan işlemleri Ders 4, Slayt 2 1 GİRİŞ Mikroişlemciler dersinde giriş

Detaylı

VHDL ile KODLAMA ve HATA BULMA TEKNİKLERİ

VHDL ile KODLAMA ve HATA BULMA TEKNİKLERİ KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Sayısal Tasarım Laboratuarı VHDL ile KODLAMA ve HATA BULMA TEKNİKLERİ 1.Giriş Kodlama, elektronik dünyasında çok sık kullanılan, hatta vazgeçilmesi

Detaylı

İleri Bilgisayar Mimarileri (COMPE 532) Ders Detayları

İleri Bilgisayar Mimarileri (COMPE 532) Ders Detayları İleri Bilgisayar Mimarileri (COMPE 532) Ders Detayları Ders Adı İleri Bilgisayar Mimarileri Ders Kodu COMPE 532 Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Güz 3 0 0 3 7.5 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

EEM122SAYISAL MANTIK SAYICILAR. Elektrik Elektronik Mühendisliği Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Sağkol

EEM122SAYISAL MANTIK SAYICILAR. Elektrik Elektronik Mühendisliği Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Sağkol EEM122SAYISAL MANTIK BÖLÜM 6: KAYDEDİCİLER VE SAYICILAR Elektrik Elektronik Mühendisliği Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Sağkol KAYDEDİCİLER VE SAYICILAR Flip-flopkullanan devreler fonksiyonlarına göre iki guruba

Detaylı

PROGRAMLAMAYA GİRİŞ. Öğr. Gör. Ayhan KOÇ. Kaynak: Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş, Dr. Fahri VATANSEVER, Seçkin Yay.

PROGRAMLAMAYA GİRİŞ. Öğr. Gör. Ayhan KOÇ. Kaynak: Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş, Dr. Fahri VATANSEVER, Seçkin Yay. PROGRAMLAMAYA GİRİŞ Öğr. Gör. Ayhan KOÇ Kaynak: Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş, Dr. Fahri VATANSEVER, Seçkin Yay., 2007 Algoritma ve Programlamaya Giriş, Ebubekir YAŞAR, Murathan Yay., 2011

Detaylı

Dağıtık Ortak Hafızalı Çoklu Mikroişlemcilere Sahip Optik Tabanlı Mimari Üzerinde Dizin Protokollerinin Başarım Çözümlemesi

Dağıtık Ortak Hafızalı Çoklu Mikroişlemcilere Sahip Optik Tabanlı Mimari Üzerinde Dizin Protokollerinin Başarım Çözümlemesi Dağıtık Ortak Hafızalı Çoklu Mikroişlemcilere Sahip Optik Tabanlı Mimari Üzerinde Dizin Protokollerinin Başarım Çözümlemesi İpek ABASIKELEŞ, M.Fatih AKAY Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Çukurova Üniversitesi

Detaylı

Sayısal Devreler ve Sistemler (EE203) Ders Detayları

Sayısal Devreler ve Sistemler (EE203) Ders Detayları Sayısal Devreler ve Sistemler (EE203) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Sayısal Devreler ve Sistemler EE203 Güz 3 0 2 4 6 Ön Koşul Ders(ler)i

Detaylı

Mimari Esaslar. Mikroişlemcinin mimari esasları; Kaydediciler Veriyolları İş hatları dır.

Mimari Esaslar. Mikroişlemcinin mimari esasları; Kaydediciler Veriyolları İş hatları dır. Mimari Esaslar Mikroişlemcinin mimari esasları; Kaydediciler Veriyolları İş hatları dır. Bu unsurların büyüklüğü, sayısı ve yapısı o işlemcinin yeteneklerini belirler. Mimari farlılıklarda; bu konularda

Detaylı

MİKROİŞLEMCİ İLE A/D DÖNÜŞÜMÜ

MİKROİŞLEMCİ İLE A/D DÖNÜŞÜMÜ KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR ORGANİZASYONU LABORATUVARI MİKROİŞLEMCİ İLE A/D DÖNÜŞÜMÜ 1. GİRİŞ Analog işaretleri sayısal işaretlere dönüştüren elektronik devrelere

Detaylı

SPSS E GİRİŞ SPSS TE TEMEL İŞLEMLER. Abdullah Can

SPSS E GİRİŞ SPSS TE TEMEL İŞLEMLER. Abdullah Can SPSS E GİRİŞ SPSS TE TEMEL İŞLEMLER SPSS in üzerinde işlem yapılabilecek iki ana ekran görünümü vardır. DATA VIEW (VERİ görünümü) VARIABLE VIEW (DEĞİŞKEN görünümü) 1 DATA VIEW (VERİ görünümü) İstatistiksel

Detaylı

Deney 8: ALU da Aritmetik Fonksiyonlar

Deney 8: ALU da Aritmetik Fonksiyonlar Deney 8: ALU da Aritmetik Fonksiyonlar ALU da Aritmetik Fonksiyonlar Kullanılan Elemanlar 1x74LS181 ALU Entegresi, 4 x switch, 4 x 4.7 kohm 4 x 330 ohm, 4 x Led Giriş (Deney-7) Tipik olarak, bir ALU, birkaç

Detaylı

Mikroişlemciler ve Mikrodenetleyiciler

Mikroişlemciler ve Mikrodenetleyiciler Mikroişlemciler ve Mikrodenetleyiciler GİRİŞ Mikroişlemci Nedir? Mikroişlemcileri Birbirinden Ayıran Özellikler Mikroişlemciyi Oluşturan Birimler ve Görevleri Bellekler Mikrodenetleyiciler Mikroişlemci

Detaylı

Deney 10: Analog - Dijital Dönüştürücüler (Analog to Digital Converters - ADC) Giriş

Deney 10: Analog - Dijital Dönüştürücüler (Analog to Digital Converters - ADC) Giriş Deney 10: Analog - Dijital Dönüştürücüler (Analog to Digital Converters - ADC) Analog - Dijital Dönüştürücülerin ADC0804 entegre devresi ile incelenmesi Giriş Sensör ve transdüser çıkışlarında genellikle

Detaylı

Temel Bilgisayar (Basic Computer) Yazılım (Software)

Temel Bilgisayar (Basic Computer) Yazılım (Software) Temel Bilgisayar (Basic Computer) Yazılım (Software) Yazılım (Software) Eğitim TV - egitimtv.biz - facebook.com/egitimtv 2 Yazılım Daha önce de bahsettiğimiz gibi; yazılım, bilgisayar üzerinde çalışan

Detaylı

ELE /16 BAHAR DÖNEMİ - ÖDEV

ELE /16 BAHAR DÖNEMİ - ÖDEV ELE 515-2015/16 BAHAR DÖNEMİ - ÖDEV 1 Aşağıdaki soruları çözerek en geç 17 Şubat 2016 Çarşamba günü saat 23:59'a kadar bana ve dersin asistanına ilgili dosyaları eposta ile gönderin. Aşağıda hem soruların

Detaylı

BİLGİSAYAR MİMARİSİ. Bilgisayar Bileşenleri Ve Programların Yürütülmesi. Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü

BİLGİSAYAR MİMARİSİ. Bilgisayar Bileşenleri Ve Programların Yürütülmesi. Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü BİLGİSAYAR MİMARİSİ Bilgisayar Bileşenleri Ve Programların Yürütülmesi Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü Program Kavramı Bilgisayardan istenilen işlerin gerçekleştirilebilmesi için gereken işlem dizisi

Detaylı

PIC16F877A nın Genel Özellikleri

PIC16F877A nın Genel Özellikleri BÖLÜM 3 PIC16F877A nın Genel Özellikleri 3.1 Mikrodenetleyici Mimarisi 3.2 PIC16Fxxx Komut Seti 3.3 PIC16F877A Bellek Organizasyonu 3.4 Giriş/Çıkış Portları 3.5 STATUS ve TRIS Kaydedicileri 3.6 Kesme ve

Detaylı

3.3. İki Tabanlı Sayı Sisteminde Dört İşlem

3.3. İki Tabanlı Sayı Sisteminde Dört İşlem 3.3. İki Tabanlı Sayı Sisteminde Dört İşlem A + B = 2 0 2 1 (Elde) A * B = Sonuç A B = 2 0 2 1 (Borç) A / B = Sonuç 0 + 0 = 0 0 0 * 0 = 0 0 0 = 0 0 0 / 0 = 0 0 + 1 = 1 0 0 * 1 = 0 0 1 = 1 1 0 / 1 = 0 1

Detaylı

CPU TURKEY CPU-KULIS MİKROİŞLEMCİSİ ÇALIŞMA RAPORU

CPU TURKEY CPU-KULIS MİKROİŞLEMCİSİ ÇALIŞMA RAPORU CPU TURKEY CPU-KULIS MİKROİŞLEMCİSİ ÇALIŞMA RAPORU Proje Danışmanı: Proje Yetkilisi: Proje Ekibi: Prof. Dr. Sarp ERTÜRK, Kocaeli Üniversitesi, Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Bölümü Arş. Gör. Anıl

Detaylı

Yrd.Doç.Dr. Celal Murat KANDEMİR

Yrd.Doç.Dr. Celal Murat KANDEMİR Bilgisayar Mimarisi Anahatlar ve Mimariye Giriş Yrd.Doç.Dr. Celal Murat KANDEMİR ESOGÜ Eğitim Fakültesi - BÖTE twitter.com/cmkandemir Yardımcı Kaynaklar Computer organization and architecture : principles

Detaylı

KONTROL VE OTOMASYON KULÜBÜ

KONTROL VE OTOMASYON KULÜBÜ KONTROL VE OTOMASYON KULÜBÜ C DİLİ İLE MİKROKONTROLÖR PROGRAMLAMA EĞİTİMİ Serhat Büyükçolak Ahmet Sakallı 2009-2010 Güz Dönemi Eğitimleri Mikrokontrolör Gömülü sistemlerin bir alt dalı olan mikrokontrolör

Detaylı

SPARC v8 İŞLEMCİ SİMÜLASYONU

SPARC v8 İŞLEMCİ SİMÜLASYONU SPARC v8 İŞLEMCİ SİMÜLASYONU BİTİRME ÖDEVİ SUNUMU D a n ı ş m a n : Yrd. D oç. D r. F eza B U Z L U C A EZGİ ZÜMRÜT ULAŞ 040080194 Sunum Konuları 2 RISC İşlemciler Programlama Dili Seçimi SPARC v8 Yazılım

Detaylı

Günümüz bilgi toplumunda bilgisayar, her alanda kendine yer edinmiş ve insana, bir çok işlemde yardımcı olarak büyük kolaylık sağlamaktadır.

Günümüz bilgi toplumunda bilgisayar, her alanda kendine yer edinmiş ve insana, bir çok işlemde yardımcı olarak büyük kolaylık sağlamaktadır. I. GİRİŞ Günümüz bilgi toplumunda bilgisayar, her alanda kendine yer edinmiş ve insana, bir çok işlemde yardımcı olarak büyük kolaylık sağlamaktadır. İnsanların elle yaptığı ve yapmakta olduğu bir çok

Detaylı

BILGISAYAR ARITMETIGI

BILGISAYAR ARITMETIGI 1 BILGISAYAR ARITMETIGI Sayısal bilgisayarlarda hesaplama problemlerinin sonuçlandırılması için verileri işleyen aritmetik buyruklar vardır. Bu buyruklar aritmetik hesaplamaları yaparlar ve bilgisayar

Detaylı

Bilişim Sistemleri. Modelleme, Analiz ve Tasarım. Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU

Bilişim Sistemleri. Modelleme, Analiz ve Tasarım. Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU Bilişim Sistemleri Modelleme, Analiz ve Tasarım Yrd. Doç. Dr. Alper GÖKSU Ders Akışı Hafta 5. İhtiyaç Analizi ve Modelleme II Haftanın Amacı Bilişim sistemleri ihtiyaç analizinin modeli oluşturulmasında,

Detaylı

Sanal Bellek (Virtual Memory)

Sanal Bellek (Virtual Memory) Sanal Bellek (Virtual Memory) Bellek yönetim tekniklerinde belleğin zaman içinde parçalanması ve işlemlerin boyutunun fiziksel belleğin boyutuyla sınırlı olması sorunları vardır. Ana belleğin yetersiz

Detaylı

VHDL DONANIM TANIMLAMA DİLİD ve FPGA, CPLD DONANIMLARI. Yard. Doç. Dr. Özdemir ÇETİN

VHDL DONANIM TANIMLAMA DİLİD ve FPGA, CPLD DONANIMLARI. Yard. Doç. Dr. Özdemir ÇETİN VHDL DONANIM TANIMLAMA DİLİD ve FPGA, CPLD DONANIMLARI Yard. Doç. Dr. Özdemir ÇETİN Sunu Başlıklar kları 1. Amaç 2. Temel Bilgiler 1. SoC (System-On-Chip) nedir? 2. SoC donanım araçları ASIC (Application

Detaylı

Deney No Deney Adı Tarih. 3 Mikrodenetleyici Portlarının Giriş Olarak Kullanılması / /201...

Deney No Deney Adı Tarih. 3 Mikrodenetleyici Portlarının Giriş Olarak Kullanılması / /201... 3.1 AMAÇ: Assembly programlama dili kullanarak mikrodenetleyici portlarını giriş olarak kullanmak. GİRİŞ: Bir portun giriş olarak mı yoksa çıkış olarak mı kullanılacağını belirten TRIS kaydedicileridir.

Detaylı

MİKROİŞLEMCİLER. Mikroişlemcilerde Kullanılan Yeni Teknolojiler ve Mikroişlemcilerin Rakipleri

MİKROİŞLEMCİLER. Mikroişlemcilerde Kullanılan Yeni Teknolojiler ve Mikroişlemcilerin Rakipleri MİKROİŞLEMCİLER MİKROİŞLEMCİLER Mikroişlemcilerde Kullanılan Yeni Teknolojiler ve Mikroişlemcilerin Rakipleri Mikroişlemcilerde Kullanılan Yeni Teknolojiler Mikroişlemcilerin performanslarının arttırılmasına

Detaylı

TBİL-405 Mikroişlemci Sistemleri Bölüm 2 1- % %01010 işleminin sonucu hangisidir? % %11000 %10001 %10101 %00011

TBİL-405 Mikroişlemci Sistemleri Bölüm 2 1- % %01010 işleminin sonucu hangisidir? % %11000 %10001 %10101 %00011 TBİL-405 Mikroişlemci Sistemleri Bölüm 2 1- %11010 - %01010 işleminin sonucu hangisidir? % 10000 %11000 %10001 %10101 %00011 2- %0101 1100 sayısının 1 e tümleyeni hangisidir? % 1010 0111 %11010 0011 %1010

Detaylı

6. DİJİTAL / ANALOG VE ANALOG /DİJİTAL ÇEVİRİCİLER 1

6. DİJİTAL / ANALOG VE ANALOG /DİJİTAL ÇEVİRİCİLER 1 6. DİJİTAL / ANALOG VE ANALOG /DİJİTAL ÇEVİRİCİLER 1 Günümüzde kullanılan elektronik kontrol üniteleri analog ve dijital elektronik düzenlerinin birleşimi ile gerçekleşir. Gerilim, akım, direnç, frekans,

Detaylı

Sistem Dinamiği ve Kontrolü Bütünleme 26 Ocak 2017 Süre: 1.45 Saat. Adı ve Soyadı : İmzası : Öğrenci Numarası :

Sistem Dinamiği ve Kontrolü Bütünleme 26 Ocak 2017 Süre: 1.45 Saat. Adı ve Soyadı : İmzası : Öğrenci Numarası : Adı ve Soyadı : İmzası : Öğrenci Numarası : SORU 1 Fiziki bir sistem yandaki işaret akış grafiği ile temsil edilmektedir.. a. Bu sistemin transfer fonksiyonunu Mason genel kazanç bağıntısını kullanarak

Detaylı

Bölüm 4 Ardışıl Lojik Devre Deneyleri

Bölüm 4 Ardışıl Lojik Devre Deneyleri Bölüm 4 Ardışıl Lojik Devre Deneyleri DENEY 4-1 Flip-Floplar DENEYİN AMACI 1. Kombinasyonel ve ardışıl lojik devreler arasındaki farkları ve çeşitli bellek birimi uygulamalarını anlamak. 2. Çeşitli flip-flop

Detaylı

İşletim Sistemi. BTEP205 - İşletim Sistemleri

İşletim Sistemi. BTEP205 - İşletim Sistemleri İşletim Sistemi 2 İşletim sistemi (Operating System-OS), bilgisayar kullanıcısı ile bilgisayarı oluşturan donanım arasındaki iletişimi sağlayan ve uygulama programlarını çalıştırmaktan sorumlu olan sistem

Detaylı