Yunan Medeniyeti kendinden sonraki Hellen ve Roma Medeniyetleri üzerinde etkili olmuştur.

Transkript

1 Yunan Grek Uygarlığı Video Ders Anlatımı YUNAN (GREK) (M.Ö ) Akalara son veren DORLAR tarafından kurulan bir medeniyettir. Yunan Medeniyeti kendinden sonraki Hellen ve Roma Medeniyetleri üzerinde etkili olmuştur. MÖ 1200 lerde Yunanistan a gelen Dorlar, POLİS adı verilen şehir devletleri kurarak bu uygarlığı meydana getirdiler. Önemli şehir devletleri Atina, Sparta, Teba ve Korint 'dir. Şehir devletlerinin başında krallar, bunların etrafında da aristokratlar sınıfı meydana geldi. Yunan şehir devletleri güç olarak birbirlerine denk olduklarından, birbirlerine karşı üstünlük sağlayamamışlardır. Bu nedenle Yunanistan'da ilk çağda milli bütünlük sağlanamamıştır. MÖ 7 ve 6 yy. Aristokratlar (asiller), kralı devirerek idareyi ele geçirdiler.(asiller yönetimi) Yönetimden memnun olmayan orta sınıflar ilk halde birleşerek Aristokratları iktidardan uzaklaştırdı. Böylece Tiranlıklar oluştu. 1 / 7

2 Yeni kanunlar yapıldı. Halk bir takım haklar elde etti. Atina Isparta rekabeti 27 yıl devam eden Peloponnes savaşlarına neden oldu. Isparta üstün geldi. Sadece ülkelerini ele geçirmeye çalışan Persler e karşı birlik sağlamışlar ve PELEPONNES savaşlarında Persler'i yenilgiye uğratmışlardır. MÖ önce 490 yılında Pers-Yunan savaşlarında maratonda Yunanlılar Pers leri bozguna uğrattı. İskender in Yunanistan ı ele geçirmesiyle İskender medeniyeti başladı. SOSYAL HAYAT: Yunanistan'da Halk; Soylular, tüccarlar, köylüler ve köleler olmak üzere sınıflara ayrılmıştı. Bu sınıf farkları sınıflar arası çekişme ve mücadeleyi doğurmuştur. Halk ve asiller birleşerek diktatörleşen Tiranlığı yıktılar. Bunun sonunda halkın katıldığı demokratik meclisler kuruldu. (Tiranlıklar ilk defa İyonya da görülmüştür. 2 / 7

3 Ortasınıf (tüccar, sanayici, gemici, sanatkârlar) ticari hayatın canlanması ile meydana geldi. Yunanistan da şehir devleti (polisinin) amacı halkın (yurttaşın) mutluluğunu sağlamaktır. İlk çağın en demokratik devletleri eski Yunanistan şehir devletleridir. Isparta da 3 sınıf: Ispartalılar, Periyekler (dağlardaki Akalar), İlotlar (boyunduruk altındaki halk) Atina üç sınıf- Soylular-küçük toprak sahipleri (köylüler), köleler vardı Isparta yı yaşlılar meclisi, Atina yı ise Arhonlar (9 kişiden oluşur) yönetiyordu. YUNANİSTADA FELSEFE: Sokrat, Eflatun ve Aristo, en ünlü filozoflarıdır. Sokrat insanları doğru yola getirmek için mücadele etmiş, çok düşman kazanmıştır. Yargılanmıştır. Eflatun ideal devlet fikrini savunmuştur. Akedemia adlı ilk üniversitenin kurucusudur. Aristo ilimleri ilk defa tasnif etmiştir. Devlet yönetimiyle ilgili Politika adlı eserini yazmıştır. TARİHÇİLİK: 3 / 7

4 Heredot Tarihçilerin babası kabul edilir. Ünlü Historia adlı eserinde Yunan tarihini yazmıştır. (MÖ 450 yıllarında yaşamıştır). Tukudides Peloponnes (Atina ile Isparta arasındaki) savaşlarını anlatmıştır. Ksenofon Hellenika ve Onbinlerin Ricatı adlı eserlerin sahibidir. TIP: Hipokrat Her hastalığın bir sebebi olduğunu ileri sürmüştür. Günümüzde doktorlar Hipokrat yemini ile göreve başlarlar. YAZI, DİL ve EDEBİYAT: Fenike alfabesini kullanmışlardır (MÖ 8. Yy). Homeros İlk destan yazarıdır (MÖ 8. Yy) (Eserleri: İlyada: Truva savaşlarını anlatır; Odessa: Truva savaşlarına katılan İthake Kralının esaretten kaçışını konu edinir). Trajedi ve Komedi alanında ünlü isimler yetişti. YUNAN KOLONİLERİ: Yunanlılar MÖ yıllarında uzak ülkelerde koloniler kurmuşlardır. 4 / 7

5 Kolonileri yerleşmek amacıyla kurmuşlardır. Kadıköy ve İstanbul Yunan kolonisidir. (İyonyalılar Giresun ve Trabzon u kurdular) DİN: Çok tanrılı dinleri vardır. Dini inanışlarının kaynağı Anadolu, Mezopotamya ve Girit tir. Tanrılarını ölümsüz, insanlar gibi düşünmüşlerdir. Tanrılar evlenirler, savaşırlar, yerler ve içerlerdi. Yunan mitolojisi bu konuları işler. Tanrılar, Olimpus da, tanrı Zeus un çevresinde toplanmışlardır. Yunanlıların dini inanışları fikri gelişmeyi engellemez. Hayatta fedakârlık gerektirmez. Yunanlılar, Tanrıların gazabından korunmak için müzik, eğlence, spor ve şiir yarışları düzenlerler. (Günümüzdeki olimpiyatlar bu şekilde doğmuştur) RahiplerDini hizmetleri yerine getirmekle görevli memurlar sayılırlardı. SOSYAL ve İKTİSADİ HAYAT: 5 / 7

6 Halk Soylular (aristokratlar: büyük toprak sahipleri), tüccar ve sanayiciler, küçük toprak sahipleri (köylüler) ve köleler olmak üzere 4 sosyal sınıfa ayrılırdı. Köylüler Gelirlerinin bir kısmını aristokratlara verirlerdi. Geçinemeyince borçlanırlar, borçlarını ödeyemeyince de topraklarını ve özgürlüklerini kaybederlerdi. Tüccar ve sanayiciler Koloniler sayesinde zenginleştiler (orta sınıf) Köleler Hiçbir hakkı yoktu. ORDU: Kölelerin ayaklanmasından çekinen şehir devletleri, güçlü birer ordu bulundurmuşlardır. Isparta En güçlü kara ordusuna sahipti. Krallığı devam ettiren tek şehirdir. AtinaGüçlü deniz ordusuna sahipti. Arhonlar yönetiminde demokrasiye geçmiştir. HUKUK: Yunan kanunları ağır cezalar ihtiva etmekteydi. Sınıf mücadelesi sırasında aristokratların haklarını korumak için yapmışlardır. 6 / 7

7 DrakonSoyluların haklarını korumak için şiddete dayalı kanunlar yapmıştır. Solon Yaptığı kanunlarla köylülerin borçlarını sildi. Halkı gelirine göre 4 sosyal sınıfa ayırdı. Köleliği kaldırdı. Psistratos Yaptığı kanunlarla orta sınıfı güçlendirdi. Tarım, ticaret ve sanayi gelişti. Klistenes Yaptığı kanunlarla Atina ya demokrasiyi getirdi. Sınıf farkını kaldırdı. Demokrasiyi uyguladı. (seçim sistemi, meclis) Demokrasiye karşı olanları tehlikeli insanlar ilan etti. EKONOMİ: Tarıma elverişli toprakların azlığından halk geçimini zeytin, balıkçılık, hayvancılık ve ticaret ile sağlıyordu. HELLENİSTİK MEDENİYET(MAKEDONYALI İSKENDER) - (M.Ö ) ROMA UYGARLIĞI - M.Ö.75 M.S.476 BİZANS UYGARLIĞI( DOĞU ROMA )- ( ) 7 / 7