Parkinson Bilgi edinin

Transkript

1 Ratgeber Parkinson Türkisch Parkinson Bilgi edinin El Kitabı

2

3 Temel bilgiler Parkinson İla 1 Nedenleri Dopamin eksikliği Çoğu vakada bilinmez ( primer sendrom ). Olası nedenler: Serbest radikaller Çevresel toksinler Kalıtsal Hızlanmış yaşlanma Sekonder sendromda: başka bir hastalık Derin beyin stimülasyonu Fizyoterapi/e goterapi, spo 2 Belirtiler Başlıca belirtiler şunlardır: Hareketlerde yavaşlama/ güçsüzleşme Titreme Kas gerginliğinde artış; sertleşmeye kadar gidebilir Yürüme veya duruş bozuklukları

4 5 çsız tedavi 4 Günlük hayat için ipuçları Konuşma terapisi Dengeli beslenme r- r Psikolojik destek Evde bakım 3 İlaç tedavisi Amaç: Dopamin eksikliğini gidermek, belirtileri hafifletmek. Genellikle doktorlar altı etken madde grubunu kullanır ve sıklıkla bunları kombinasyon halinde uygularlar. Sağlıklı uyku Partnerinizle mutlu bir ilişki

5 İçindekiler 04 Önsöz 05 Parkinson hastalığı nedir? 07 Parkinson hastalığının nedenleri nelerdir? 09 Parkinson hastalığının belirtileri nelerdir? 14 Parkinson hastalığı nasıl teşhis edilir? 16 Parkinson hastalığı nasıl tedavi edilir? 26 Nereden yardım alabilirim? ! Okur için önemli not Bu el kitabındaki içerikler ve bilimsel veriler, yayının hazırlandığı tarihteki (bkz. arka sayfa) güncel durumu yansıtmaktadır. Konu hakkında genel bilgiler vermeyi amaçlar. Ancak doktor tavsiyelerinin yerini alamaz. Lütfen ilaçlarınızın prospektüslerini her zaman dikkatle okuyun. 1 A Pharma GmbH, belirtilen nedenlerden dolayı bu el kitabında yer alan içerik veya bilgilerden dolayı herhangi bir sorumluluk veya garanti üstlenmez. İnternet adresleri/linkler verilmişse, yazar bunların el kitabına eklendiği tarihte yasadışı herhangi bir içeriğe sahip olmadığını beyan eder. Ancak yazarın söz konusu internet sayfalarının şimdiki ve gelecekteki yapısı/ içeriği üzerinde hiçbir etkisi yoktur. Bu nedenle yazar, belirtilen internet sayfaları/linklerin içeriklerinden ayrı tutulması gerektiğini özellikle belirtmektedir. Bunun için bir sorumluluk kabul edilmez.

6 Sayın okurumuz, Alman Parkinson Derneği'nin (DPG) verdiği bilgilere göre Almanya'da ila Parkinson hastası vardır. Bu nörolojik hastalık her şeyden önce titreme, hareketlerde yavaşlama veya hareket edememe, artan kas gerginliği ve ileri aşamalarda kas sertliği, ve ayrıca yürüyüş ve denge bozukluklarıyla kendisini gösterir. Hastalığın erken evrelerindeki hareket bozuklukları genellikle ilaçlarla iyi bir şekilde tedavi edilebilir. Hastalar, kendi aktiviteleriyle ve günlük hayatlarını bu duruma göre ayarlamalarıyla fiziksel rahatlıklarını artırabilirler. Bunlardan bazıları spor, sağlıklı beslenme, yeterli uyku ve ruhsal dengedir. Bu rehber el kitabı, size ve yakınlarınıza değerli ipuçları sağlama amacını taşır. Burada açıklanan konular dışında herhangi bir sorunuz olursa lütfen doktorunuz veya eczacınızla görüşün. Geçmiş olsun dileklerimizle. 1 A Pharma ekibiniz 04

7 Parkinson hastalığı nedir? Parkinson hastalığı nedir? Parkinson hastalığı, merkezi sinir sisteminde en sık görülen ilerleyici hastalıklardan biridir. Hastalık ayrıca Morbus Parkinson, primer Parkinson sendromu veya idiyopatik (= nedeni bilinmeyen) Parkinson sendromu (IPS) olarak da bilinir. Alman Parkinson Derneği'nin (DPG) verdiği bilgilere göre, Almanya'da özellikle yaş arasında yaklaşık ila kişi Parkinson hastasıdır hastalık kadınlardan çok erkeklerde görülür. DPG, güncel çalışmalara dayanarak hasta sayısının 2030 yılına kadar büyük ölçüde artacağını tahmin etmektedir. Bunun en önemli nedeni insanların ömür beklentilerinin uzamasıdır. 1 Parkinson hastalığında neler yaşanır? Hastaların beynindeki kimyasal süreçler bozulur. Dopamin gibi belirli haberci maddeler, beyin hücrelerinin birbiriyle iletişim kurabilmesini sağlar. Parkinson hastalığında ise dopamin üreten belirli sinir hücreleri yavaş yavaş ölür. Sonuç: Hareket bozuklukları ve hareket edememe, hatta en kötü durumda hareket ve kas sertleşmesi, dengesiz duruş ve titremedir. Doktorlar, Parkinson hastalığında olduğu gibi, birçok hastalık belirtisinin (semptomlar) bir 05

8 hastalığı oluşturduğu durumlara sendrom derler. Hastalığı ilk kez İngiliz doktor James Parkinson 1817 yılında bildirmiştir. Bu nedenle hastalığa onun adı verilmiştir. Dopamin haberci maddesi, sağlıklı insanlarda beyin hücrelerinin birbiriyle iletişim kurmasını sağlar Dopamin eksikliği, Parkinson hastalarında hareketlerin bozulmasına ve hareket edememeye yol açar Parkinson hastalığı (Morbus Parkinson) kronik seyirlidir, yani sinsi ve uzun sürelidir. Ayrıca ilerleyicidir (progresif). Diğer bir deyişle şikayetler zamanla kötüye gider. Ama hastalık bulaşıcı değildir. 06

9 Parkinson hastalığının nedenleri nelerdir? Parkinson hastalığının nedenleri nelerdir? Çoğu vakada, dopamin üreten hücrelerin neden öldüğü bilinmemektedir (idiyopatik Parkinson sendromu). Bazı bilim insanları serbest radikalleri sorumlu tutar. Bunlar belirli metabolik süreçlerin ürünleri olarak ortaya çıkarlar. Ağır metaller gibi çevresel toksinlerin de hastalığa yol açabileceği düşünülmektedir. Nadir vakalarda bu hastalığa olan yatkınlık kalıtsaldır. Olasılıkla Parkinson hastalığı, beyindeki sinir hücrelerinin normal (yaşa bağlı) olarak ölmesiyle kolaylaşmaktadır (hızlanmış yaşlanma). Ancak bunun neden olduğu henüz anlaşılamamıştır. 2 Birçok bilim insanı, bir kişinin Parkinson hastası olmasından şu dört faktörün bir kombinasyonunu sorumlu tutmaktadır: serbest radikaller, toksinler, genetik faktörler, hızlanmış yaşlanma. 07

10 Primer Parkinson sendromunun yanı sıra, sekonder ve atipik Parkinson sendromları da vardır. Sekonder şu anlama gelir: Parkinson Sendromu başka bir hastalığa veya duruma bağlı olarak meydana gelmiştir. Buna bazı ilaçların uzun süreli etkileri, tümörler, beyin damarlarında kireçlenme (arteriyoskleroz), inme, kafatası-beyin travması, beyin iltihaplanmaları ve diğer beyin hasarları dahildir. Atipik Parkinson Sendromunda hastalar durumlarının ve şikayetlerinin hızla kötüleşmesinden yakınırlar. Buna hastalığın başlangıcında sık sık arkaya doğru düşme veya bunama da dahildir. Atipik Parkinson Sendromu genellikle diğer nörodejeneratif hastalıklar çerçevesinde meydana gelir. Bunlar sinir sisteminde yavaş ilerleyen, sadece zaman zaman beliren veya kalıtsal olan hastalıklardır. 08

11 Parkinson hastalığının belirtileri nelerdir? Parkinson hastalığının belirtileri nelerdir? Doktorlar, hareketlerdeki yavaşlama veya hareket edememenin, yani akinezi veya bradikinezi nin yanı sıra, şu üç ( Kardinal /Ana) semptomdan biri de mevcutsa bir Parkinson hastalığından söz ederler: Titreme (tremor) Kas gerginliğinin artması, bunun sonucunda kas sertleşmesi (rigor) Yürüme veya denge bozuklukları (postural instabilite) 3 Hareket serilerinde azalma Titreme Kas gerginliğinde artış Denge bozuklukları Diğer bir kriter de şikayetlerin uzun süreden beri var olmasıdır. 09

12 Akinezi örneğin giyinme ve soyunma işlerini zorlaştırır. Kendiliğinden ve otomatik bazı hareketler tümüyle kaybolur. Hastalarda genellikle en çok bu durum yük oluşturur. Çünkü doğal olarak yapabildikleri aktiviteleri artık kısmen veya hiç yapamaz hale gelirler. Daha kısa bir süre öncesine kadar normal hareket edebilen bir hasta, bir anda yabancı birinin yardımına ihtiyaç duyacak hale gelebilir. İlk işaret, yürürken kolun normalde olduğundan daha az sallanması olabilir. Yürüme, ayağa kalkma veya dönme gibi istemli hareketler çok yavaş ve çok büyük zorlukla yapılır. Kendiliğinden ve otomatik bazı hareketler tümüyle kaybolur. Dışarıdan görülen belirtilerse eğik duruş ve küçük adımlarla yürümektir. Bir dönme hareketi için hastanın birçok küçük ara adım atması gerekir. Akinezi, jestleri ve mimikleri de etkiler ve donuk bir yüz ifadesi verir. Yutkunma ve konuşma bozuklukları da oluşabilir. Bazı Parkinson hastalarının sesi daha kısık veya tekdüze çıkmaya başlar (mikrofoni). Kimi hastalar da yemek yerken tükürük miktarının artması nedeniyle sorun yaşar. Kimilerinin de el yazısı değişir (mikrografi). 10

13 Parkinson hastalığının belirtileri nelerdir? İstirahat tremoru özellikle, hasta tümüyle gevşediğinde veya ayakta durma ya da yürürken kollarını iki yana bıraktığında görülür. Titreme çoğunlukla tek tarafta başlar. Sonrasında kademeli olarak, yavaş ve ritmik bir titremeye dönüşür. Bu durumdan önce eller, ardından ayaklar veya çene etkilenir. Tipik hareketlerden biri, başparmak ile işaret parmağı arasında bir çakıl taşını yuvarlama veya bozuk para sayma hareketini andırır. Gerginlik, soğuk veya güçlü stres durumlarında titremeler genellikle geçici olarak şiddetlenir. Ama uyku sırasında tremor kaybolur. Birisiyle el sıkışmak için el uzatma veya direksiyon tutma gibi istemli hareketlerde titremeler azalır. 3 Esansiyel tremor ise bu noktada farklıdır: Hasta, elleriyle bir şey tuttuğunda veya bir hareket yaparken de titrer. Doktorlar, Parkinson hastalığında istirahat tremorunun karşıtı olarak aksiyon tremorundan da bahsederler. Esansiyel tremorun nedeni büyük ölçüde bilinmemektedir. Rigor durumunda kollarda, bacaklarda ve gövdenin boyun ve omuzlar gibi bölgelerindeki kaslar sertleşir. Bu şikayetler, yaşa bağlı hareket kısıtlamalarından veya artrit semptomlarından daha fazla olabilir. 11

14 Postural instabilite adı verilen durum, yürüme ve duruşlarda bir güvensizliğe yol açar. Hasta ayakta dururken ve yürürken öne veya arkaya eğilir ve düşme tehlikesi artar. Bu dört ana semptomun tümü her hastada görülmeyebilir. Hareketle ilgili ( motor sistem ) bu şikayetlerin yanı sıra daha birçok semptom vardır:? Uyku bozuklukları veya uykululuk hali Depresyon Konsantrasyon bozuklukları Terleme atakları Kabızlık ve idrara çıkma sorunları Cinsel fonksiyon bozuklukları 12

15 Parkinson hastalığının belirtileri nelerdir? Başlıca semptomlar şunları içerir: Saç kepeklenmesi ve yağlı yüz (yağlı parlayan yüz derisi) ile birlikte, artan sebum üretimi Koku alma duyusunda bozulma Kuruntu bozuklukları Bellek bozuklukları Davranış bozuklukları Örneğin kollar ve bacaklarda veya deride duyusal bozukluklar ve ağrılar 3 Hastalığın seyri ve şikayetler her hastada çok farklı gelişebilir. 13

16 Parkinson hastalığı nasıl teşhis edilir? Bir kişinin el yazısının küçülmesi Parkinson hastalığının ilk işareti olabilir - ama olmaması da mümkündür. Aynı durum sık sık düşme, koku alma duyusunda bozulma, günlük hayatta diş fırçalama gibi elle kavrama gerektiren işlerde sorunlar, veya güçlü kas kasılmaları için de aynı kural geçerlidir. Hasta yakınlarının gözlemleri sıklıkla faydalı olur. Alman Nöroloji Derneği (DGN), diğer uzman dernekler, meslek odaları ve örgütlerin işbirliğiyle bir rehber hazırlamıştır. Böylece doktorların Parkinson hastalığını erkenden teşhis edebilmeleri kolaylaşmıştır. Akinezinin yanı sıra, yukarıda belirtilen üç ana semptomdan en az biri mevcut olmalıdır. 14

17 Parkinson hastalığı nasıl teşhis edilir? Doğru bir teşhis koyabilmek için daha birçok yöntem vardır. Bunlara örneğin refleksler ve göz hareketleri gibi, sinir sistemiyle ilgili fonksiyon testleri ve kapsamlı muayeneler de dahildir. Parkinson hastalığında kullanılan ilaçlara verilen yanıt da teşhisi doğrular. Doktorlar burada dopamin agonistleri, L-Dopa veya apomorfin ile test yaparlar. Tümü de, çok sayıda Parkinson vakasında başarıyla kullanılmış olan etken maddelerdir. Ayrıca Parkinson hastalığından şüphelenilen durumlarda sıklıkla görüntüleme tetkikleri de kullanılır. Bunlar Bilgisayarlı Tomografi (CT), Manyetik Rezonans Tomografi (MRT) ve Pozitron Emisyon Tomografisini (PET) içerir. 4 15

18 Parkinson hastalığı nasıl tedavi edilir? Hastalar için iyi haber: Hastalığınız tedavi edilebilmektedir. Tedavi birçok yapı taşından oluşur. Bunlardan en önemlisi ilaç tedavisidir. Tedaviyi yürüten nörolog, psikiyatrist, dahiliye uzmanı veya aile hekimi gibi doktorlarla düzenli bir temas içinde olmak önemlidir. İlaç tedavisi Parkinson hastalığının belirtilerin çoğu beyinde dopamin eksikliğinden kaynaklanır. Bu nedenle normalde ilaç tedavisinin amacı bu eksikliği gidermektir. İlaçlar ayrıca titremeyi ve kas sertleşmesini de frenler. Hastalığın erken evrelerinde, hareketlerle ilgili şikayetler genellikle ilaç tedavisine iyi yanıt verir. İlaçların tam olarak doktorun belirttiği saatlerde alınması önemlidir. 16

19 Parkinson hastalığı nasıl tedavi edilir? Doktorlar çoğu durumda birçok ilaçtan oluşan kombinasyonlar kullanırlar. Parkinson hastalığının tedavisinde kullanılan en başarılı etken maddeler şunları içerir: L-Dopa / Dopa dekarboksilaz inhibitörleri (pompa tedavisi dahil) Dopamin agonistleri MAO-B inhibitörleri (monoamin oksidaz-b inhibitörleri) Antikolinerjikler COMT inhibitörleri (Katekol-O-metil-transferaz inhibitörleri) Glutamat antagonistleri / NMDA reseptör antagonistleri (amantadin dahil) 5 Bazı hastalar ilk başlarda istenmeyen olaylar yaşarlar. Bunlar yan etkilerdir. Uzun süredir L-Dopa kullanan hastalarda, doktorlar dalgalanmalar adı verilen bir durum gözlemler. Bu kişilerde ilacın etkisinde dalgalanmalar olur ve aşırı hareketlilik görülür bunlar hastalığın ilerlemesinin sonuçlarıdır. Bu nedenle doktorlar normalde L-Dopa ilaçlarını mümkün olduğunca geç, ama tıbben zorunlu olan en erken şekilde reçete etmeye gayret ederler. Parkinson rehberleri de, L-Dopa'dan önce dopamin agonistleri gibi başka ilaç tedavilerinin tercih edilmesini önermektedir. 17

20 Yan etkiler her etken maddede ve her hastada eşit şekilde meydana gelmez. Bunların çoğu birkaç gün içinde geçer. Bazen eşzamanlı olarak aldığınız ilaçlar da birbirini ters etkileyebilir. Etkileşimler oluşur. Reçetesiz bile olsa eğer başka ilaçlar da alıyorsanız tedavinize başlamadan önce bu durumu mutlaka doktorlarınıza söyleyin.! Önemli bilgi Düzenli aralıklarla kontrol ziyaretleri için doktorunuza gitmeniz gerekmektedir. Parkinson, ilerleyen bir hastalıktır. Bazı ilaçların etkileri zamanla azalabilir. Bu nedenle belirli bir süreden sonra ilaçların tekrar ayarlanmasına ihtiyaç duyulur. 18

21 Parkinson hastalığı nasıl tedavi edilir? İlaçsız tedavi Bazı hastalarda şikayetler ilaçlarla daha fazla kontrol altına alınamaz. İlaçlarla büyük ölçüde stabilize edilmiş olan hastalarda da, ek olarak uygulanacak ilaçsız bir tedavi genellikle faydalı olmaktadır. Yaşam tarzındaki değişiklikler de hastalığın seyrini olumlu yönde etkileyebilir. Cerrahi müdahaleler (Derin beyin stimülasyonu) Birçok Parkinson hastasında L-Dopa ilacının etkisi zamanla azalır. Olası sonuç: Aşırı hareketlilik. İlaç alternatifi bulunmayan vakalarda bazı durumlarda bir beyin ameliyatı yapılabilir. İlaçlarla tedavi edilemeyen tremor durumunda da bir ameliyat yapılması düşünülebilir. Derin beyin stimülasyonu adı verilen yöntemde doktor beyindeki belli bir bölgeye elektrotlar yerleştirir. Akinezi, tremor ve rigoru olumlu yönde etkiler. 5 Konuşma terapisi (logopedi) Parkinson hastalığı, konuşma ve yutma bozukluklarına yol açabilir. Genellikle hastanın sesi çok kısık çıkar ve anlaşılmaz. Konuşmaya başlamadan önce ve konuşurken cümleler arasında düzenli nefes alıp verilmesi yardımcı olabilir. Kısa cümleler 19

22 kurun. Özellikle yüksek sesle konuşmaya çalışın. Eğitimli bir konuşma terapisti vücut algısını, solunum, hareket, duruş ve sesi eğitir. Hasta bu egzersizleri kendi başına da devam ettirebilir. Fizyoterapi/Ergoterapi ve Spor İlaç tedavisini tamamlayıcı olarak fizyoterapi de önem taşımaktadır. Bu terapi normalde esneme hareketleri, dayanıklılık ve güç artırma çalışmalarından oluşur. Bu sayede eklemler ve kaslardaki hareket kabiliyeti iyileştirilir ve korunur. Ergoterapi, hastanın mümkün olduğunca uzun bir süre günlük hayatta kendine yetebilmesine ve hobileriyle uğraşabilmesine yardımcı olur. Gerekirse yardımcı öğelerin kullanılması konusunda eğitim verilir. Ayrıca evdeki ortamın nasıl Parkinson hastasının ihtiyaçlarına göre ayarlanabileceğini de gösterir. Bu ayarlamalar örneğin giyinme, yemek yeme ve vücut bakımıyla ilgili olabilir. Ergoterapist gerekirse hastaya günlük hayatta destek veren aile ve arkadaşları da tedaviye dahil edebilir. Düzenli spor yapmak da tedaviyi ve genel sağlık durumunu olumlu etkileyebilir. Spor birçok hastanın fiziksel semptomlarını daha iyi kontrol edebilmesini sağlar. Her spor türü her hasta için uygun değildir. Hasta, hangi sporun hangi ölçüde yapılabileceğine doktoruyla konuşarak karar vermelidir. 20

23 Parkinson hastalığı nasıl tedavi edilir? Aktiviteleriniz için, ilaçlarınızın iyi etki ettiği ve kendinizi dinlenmiş hissettiğiniz bir zaman noktasını seçin. Psikolojik destek Parkinson hastalığı teşhis edilmesine rağmen hayata pozitif bakabilmek tabii ki her zaman kolay olmayabilir. Ancak hastalığın devamında sağlığı pozitif yönde etkilemek açısından son derece önemlidir. Parkinson hastalığı, kişiyi mutlaka sürekli fiziksel kayıplar ve engellerin yaşandığı bir hayata sürüklemek zorunda değildir. Zamanla birçok hastada hayata pozitif bir bakış açısı oluşmaktadır. Enerjilerini, aktivitelerini ve önemli kişisel ilişkilerini koruyabilmektedirler. 5 Yine de Parkinson, gerek hasta gerek hasta yakınları için depresyon gibi pek çok olası yükü de beraberinde getirir. Depresyon ciddiye alınması gereken bir hastalıktır. Depresyonunuz olduğunu düşünüyorsanız lütfen bir psikolog veya nöroloğa başvurun. 21

24 Günlük yaşam için ipuçları Ayrıca her hasta, ilaç tedavisini tamamlayıcı olarak, kendi kendine de şikayetleri hafifletmeye katkıda bulunabilir. Dengeli beslenme Evde bakım Sağlıklı uyku Partnerinizle mutlu bir ilişki Dengeli beslenme Her ne kadar özel bir Parkinson diyeti olmasa da, dengeli beslenmek ve bol sıvı içmek faydalı olacaktır. Örneğin Parkinson hastalığında sıklıkla görülen bir sorun olan kabızlığı önlerler. Vücut yeterli miktarda enerji, proteinler, vitaminler, mineraller ve lifli besinlere ihtiyaç duyar. Bol miktarda tahıl ürünleri, meyve ve sebze yemelisiniz. Yağ, doymuş yağ asitleri, kolesterollü gıdalar ve şekerden 22

25 Parkinson hastalığı nasıl tedavi edilir? kaçının. Alkolü sadece aşırıya kaçmadan tüketebilirsiniz. İştahsızlık, bulantı ve ardından gelen kilo kaybına karşı, gün içine yayarak küçük porsiyonlarda yemek yemeniz faydalı olacaktır. Özellikle hastalığın ilerlemiş evrelerinde L-Dopa alınıyorsa proteini azaltmak faydalı olabilir. Bu konuyu tedavinizi yürüten doktorla konuşun. Evde bakım Özellikle ilerlemiş hastalıklarda kişi kendi bakımını yapamıyorsa, bir bakım hizmetinin düşünülmesi gerekebilir. Bu bakım evde veya bir bakım kurumunda verilebilir. Sizin için bu tür hizmetleri karşılayıp karşılamadığını sağlık sigortanızla konuşarak öğrenebilirsiniz. 5 Sağlıklı uyku Parkinson hastalığı ve ilaç tedavisi hastanın uyku düzenini olumsuz etkileyebilir. Birçok hasta sık sık uyanır ve gün içinde çoğunlukla çok yorgun olur. Uykuda sıklıkla konuşur, bağırır veya çok canlı rüyalar görürler. Bacak hareketleri, kas çekilmeleri ve kas kasılmaları yaşarlar. Bazen yatağın içinde rahat dönemezler. Bazen de mesanede basınç hissi nedeniyle uyanırlar. 23

26 Neler faydalıdır? Mümkün olduğunca düzenli bir gece-gündüz ritmine uyun. Hep aynı saatlerde uyanmaya ve uyumaya çalışın. Yatmadan önceki dört saat içinde mümkün olduğunca az sıvı için. Yatmadan hemen önce tuvalete gidin. Yatak odanızı evin diğer odalarından biraz daha serin olmasını sağlayın. Yatak odanızı yeterince karanlık bir hale getirin. Sakin ve sessiz bir ortam olmasını sağlayın. Sadece gerçekten uykunuz geldiğinde yatın. Eğer 15 dakika sonra hâlâ uyuyamamışsanız tekrar kalkın ve gevşemeye çalışın. Uykunuz gelinceye kadar örneğin müzik dinleyebilirsiniz. Uykudan önceki son 4 ila 6 saat içinde alkol, kafein ve nikotin alımından, zengin kalorili yemeklerden ve aşırı fiziksel aktivitelerden kaçının. 24

27 Parkinson hastalığı nasıl tedavi edilir? Partnerinizle mutlu bir ilişki Parkinson hastalığı partnerinizle olan ilişkinizi de olumsuz etkileyebilir. Açıklık ve kabullenme önem taşır. Sorunlar yaşanması halinde çift terapistleri yardımcı olabilir. Terapist, ilişkiyle ve çatışma durumlarında yeni çözüm yollarıyla ilgili yardım sağlayabilir. Hastalık hakkında her iki partnerin de ayrıntılı olarak bilgi edinmesi önem taşır. Partnerinizi rahatlıkla doktor ziyaretlerine yanınızda getirebilirsiniz. Gerek hastalık gerek L-Dopa gibi ilaç tedavileri kapsamında bazı cinsel fonksiyon bozuklukları meydana gelebilir. Erkeklerde ereksiyon bozuklukları olabilir. Bu gibi durumlarda bir ürolog yardımcı olabilir. 5 Pek çok yaşlı çift, sabahları cinsel ilişkinin kendileri için daha rahat olduğunu görmektedir. Çünkü sabahları erkeklerin testosteron düzeyi en üst seviyededir. Bu da ereksiyon kabiliyetini artırır. Hastalar cinsel aktivitelerini en iyisi, ilaçların en etkili olduğu ve semptomların en zayıf olduğu zamanlar için planlamalıdır. 25

28 Nereden yardım alabilirim? Deutsche Parkinson Gesellschaft (DPG) e. V. Reinhardtstr. 27 C Berlin Alman Parkinson Derneği, doktorlardan oluşan bir birliktir. Hastalara sağlanan tedaviyi daha iyi hale getirmeyi ve Parkinson hastalığı için erken teşhis yöntemleri, önleme veya iyileşme sağlamayı amaçlarlar. DPG araştırmaları destekler ve tanısal yöntemleri daha da geliştirmeyi ve yeni tedavi türlerini araştırmayı hedefler. Kompetenznetz Parkinson e. V. Merkez Struthweg Fronhausen-Bellnhausen Tel.: kontakt@kompetenznetz-parkinson.de Doktorlar ve araştırmacılardan oluşan bu ağ, Almanya genelinde farklı alanlardan Parkinson uzmanları arasında bağlantı kurmayı amaçlar. Ayrıca hastalara yönelik çok sayıda bilgi ve başvuru noktası sunmaktadır. 26

29 Deutsche Parkinson-Vereinigung (dpv) e. V. Moselstraße Neuss Tel.: dpv bir kendi kendine yardım örgütüdür. Parkinson hastaları, hasta yakınları ve destekleyici üyelerden oluşur. Derneğin çalışma alanları, halkı bilgilendirme çalışmalarını ve politik lobi faaliyetlerini kapsar. Ayrıca dpv hastalara, hasta yakınlarına ve tıp uzmanlarına destek ve danışmanlık hizmetleri sunar. Parkinson Web Gertrudis-Klinik Parkinson-Zentrum GmbH Karl-Ferdinand-Broll-Straße Leun-Biskirchen Tel.: Parkinson Web bir Alman Parkinson-Vereinigung e. V. ve Gertrudis-Klinik Biskirchen işbirliğidir. Platform, hastalara ve hasta yakınlarına kapsamlı bilgiler sunmaktadır. Ziyaretçiler Forum bölümünde hastalar ve uzmanlarla deneyimleri hakkında konuşabilirler.

30 1 A Pharma GmbH Keltenring Oberhaching Tel.: Faks: Son güncelleme: Mart