KİMYA LABORATUVARLARINDA ALINMASI GEREKEN ASGARİ GÜVENLİK ÖNLEMLERİ VE BİR KAMU ÜNİVERSİTESİNİN KİMYA LABORATUVARINDAKİ RİSK ANALİZİ ÖRNEĞİ

Transkript

1 KİMYA LABORATUVARLARINDA ALINMASI GEREKEN ASGARİ GÜVENLİK ÖNLEMLERİ VE BİR KAMU ÜNİVERSİTESİNİN KİMYA LABORATUVARINDAKİ RİSK ANALİZİ ÖRNEĞİ Doç. Dr. Fatih YILMAZ YTÜ Makine Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü Merve KARAMUSTAFA Kimya Mühendisi -İş Güvenliği Uzmanı YTÜ İş Sağlığı ve Güveliği Koordinatörlüğü YTÜ İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Doktora Öğrencisi

2 Risk ve Tehlike Tanımı Tehlike İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek Zarar, Hasar veya Yaralanma potansiyelidir. Risk Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini,

3 Risk ve Tehlike Tanımı Tehlike Somuttur Gözle görülür Elektrik Yüksek Ateş Risk Soyuttur Hissedilir Çarpılma Düşme Yangın Tehlike Asma kat platformun korkuluğu yok Kimyasal madde kullanımı Kırık fiş ve prizler, ekli kablolar Gaz tüpleri, güvenlik valfleri yok Risk Yüksekten Düşme Zehirlenme Hastalık- İş Kazası Elektrik Çarpması Yangın Patlama Yangın 3

4 Risk Değerlendirmesi İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmalardır 1 İşe başlarken veya daha önce hiç yapılmamışsa, 2 Çok tehlikeli işyerlerinde en geç 2 yılda bir yenilenir 3 Tehlikeli işyerlerinde en geç 4 yılda bir yenilenir 4 Az tehlikeli işyerlerinde en geç 6 yılda bir yenilenir 5 İşyerinin taşınması veya binalarda değişiklik yapılması 6 İşyerinde uygulanan teknoloji, kullanılan madde ve ekipmanlarda değişiklikler meydana gelmesi 7 Üretim yönteminde değişiklikler olması 8 İş kazası, meslek hastalığı veya ramak kala olay meydana gelmesi 9 Çalışma ortamına ait sınır değerlere ilişkin bir mevzuat değişikliği olması Çalışma ortamı ölçümü ve sağlık gözetim sonuçlarına göre gerekli görülmesi İşyeri dışından kaynaklanan ve işyerini etkileyebilecek yeni bir tehlikenin ortaya çıkması

5 Çalışmada; -İlgili üniversitenin; kimya laboratuvarları incelenmiştir. -Risk görülen yerler fotoğraflanmış, fine-kinney risk analizi metodu kullanılarak değerlendirilmiştir. -70 maddeli risk analizi yapılmıştır. -Önemli görülen riskler ayrıca fotoğraflanıp tablo şeklinde sunulmuştur. ÖRNEK: FİNE KİNNEY RİSK ANALİZİ

6 Kinney (mathematical risk evaluation)'ın metodu: RİSK = OLASILIK x FREKANS x ŞİDDET OLASILIK DEĞERİ OLASILIK Mevcut tehlikenin, zararın gerçekleşme olasılığı FREKANS DEĞERİ FREKANS İşin yapılmasında tehlikeye maruz kalma sıklığı ŞİDDET DEĞERİ ŞİDDET Tehlikenin insan ve/veya çevre üzerinde yaratacağı tahmini zarar 10 beklenir, kesin 10 hemen hemen sürekli (bir saatte birkaç defa) 100 birden fazla ölümlü kaza 6 yüksek / oldukça mümkün 6 sık (günde bir veya birkaç defa) 40 öldürücü kaza 3 olası 3 ara sıra (haftada bir veya birkaç defa) 15 kalıcı hasar/yaralanma, iş kaybı 1 mümkün fakat düşük 2 sık değil (ayda bir veya birkaç defa) 7 önemli hasar/yaralanma, dış ilk yardım ihtiyacı 0,5 beklenmez fakat mümkün 1 seyrek (yılda birkaç defa) 3 küçük hasar/yaralanma, dahili ilk yardım 0,2 beklenmez 0,5 çok seyrek (yılda bir veya daha seyrek) 1 ucuz atlatma

7 DEĞERLENDİRME SONUCU RİSK DEĞERİ RİSK DEĞERLENDİRME SONUCU 400 < R tolerans gösterilemez risk, hemen gerekli önlemler alınmalı / veya tesis, bina, çevrenin kapatılması düşünülmelidir 200 < R < 400 esaslı risk, kısa dönemde iyileştirilmelidir (birkaç ay içinde) 70 < R < < R < 70 R < 20 önemli risk, uzun dönemde iyileştirilmelidir (yıl içinde) olası risk, gözetim altında uygulanmalıdır önemsiz risk, önlem öncelikli değildir

8 Risk Değerlendirme (Birinci Aşama) SIRA NO TEHLİKE RİSK TANIMI - ( ZARAR - ETKİ ) O F Ş R Risk Sınıfı DÜZELTİCİ VE ÖNLEYİCİ KONTROL TEDBİRLERİ MEVCUT OLAN TEDBİR 1 CİHAZ KULLANMA TALİMATI OLMAMASI CİHAZI DOĞRU KULLANMAMA VEYA YANLIŞ KULLANMAYA BAĞLI OLARAK İŞ KAZASI YA DA MADDİ ZARAR ÖNEMLİ RİSK TÜM CİHAZLARIN ÜZERİNDE CİHAZ KULLANMA TALİMATI GÖRÜNÜR BİR YERDE OLMALIDIR. KALİTE STANDARTLARI GEREĞİ CİHAZLARIN ÜZERİNDE KULLANMA TALİMATI BULUNMAKTADIR. 2 KİMYASALLARIN KULLANILDIĞI LABORATUVAR ÇALIŞMA ALANLARINDA KİMYASAL HİJYEN PLANI BULUNMAMAKTADIR. KAZA SONUCU YARALANMA, YA DA MADDİ HASAR 3 0, OLASI RİSK KİMYASALLARIN KULLANILDIĞI LABORATUVARLARDA KİMYASAL HİJYEN PLANI YAPILMALIDIR. 3 HER LABORATUVAR GİRİŞİNDE TEHLİKELERİ VE İHTİYAÇ DUYULAN KORUYUCU ÖNLEMLERİ TANIMLAYAN İŞARETİN OLMAMASI KAZA SONUCU YARALANMA, OLASI RİSK BÜTÜN LABORATUVAR GİRİŞLERİNDE TEHLİKELERİ VE KORUYUCU ÖNLEMLERİ BELİRTEN UYARI İŞARETLERİ, GÖRÜNÜR BİR YERE ASILMALI LABORATUVARLAR KAPILARINDA SORUMLULAR TARAFINDAN ASILMIŞ İŞARETLER BULUNMAKTA FAKAT STANDART BİR LEVHA UYGULAMASI BULUNMAMAKTADIR. 4 YAPILAN ÇALIŞMAYA AİT UYARI İŞARETLERİ VE LEVHALARININ BULUNMAMASI KAZA SONUCU YARALANMA OLASI RİSK YAPILAN ÇALIŞMAYA AİT UYARI İŞARETLERİ VE LEVHALAR ÇALIŞMA ALANINA YAKIN BİR YERE ASİT SU VEYA KİMYASAL MADDELERE MARUZ KALMAYACAK ŞEKİLDE KORUNMALI VE ASILMALIDIR LABORATUVARLARDA SORUMLULAR TARAFINDAN ASILMIŞ İŞARETLER BULUNMAKTA FAKAT STANDART BİR LEVHA UYGULAMASI BULUNMAMAKTADIR. 5 ÇALIŞANLARIN ÇALIŞMA ALANLARINDAKİ KİMYASAL TEHLİKELER VE UYGUN KORUNMA ŞARTLARI KONUSUNDA BİLGİSİNİN OLMAMASI KAZA SONUCU YARALANMA, ÖLÜM YA DA SAĞLIĞIN BOZULMASI ÖNEMLİ RİSK ÇALIŞANLAR KİMYASAL TEHLİKELERE VE UYGUN KORUNMA ŞARTLARI KONUSUNDA BİLGİLLENDİRİLMELİDİR ÇALIŞAN PERSONEL BİLGİLİ VE ÖĞRENCİLER DE DERSLER ÖNCESİNDE BİLGİLENİDRİLİYOR 6 ÇALIŞMA ALANINDA İLGİSİZ KİŞİLERİN BULUNMASI BİLİNÇSİZ MÜDAHELELER SONUCU OLUŞABİLECEK HAFİF VE AĞIR YARALANMALI İŞ KAZASI RİSKİ BULUNMAKTADIR 3 0, OLASI RİSK LABORATUVAR ÇALIŞMA ALANINA İZİNSİZ GİRİLMEMELİDİR LABORATUVARA İZİNSİZ GİRİLMEMEKTE, ANAHTARLAR SORUMLU PERSONELLERDE BULUNMAKTADIR..

9 SIRA NO TEHLİKE RİSK TANIMI - ( ZARAR - ETKİ ) Risk Değerlendirme (Birinci Aşama) O F Ş R Risk Sınıfı DÜZELTİCİ VE ÖNLEYİCİ KONTROL TEDBİRLERİ MEVCUT OLAN TEDBİR 7 KİMYASALLAR İLE ÇALIŞIRKEN YAPILAN İŞE UYGUN İŞ ELBİSELERİ VE KİŞİSEL KORUYUCULARININ KULLANILMAMASI KAZA SONUCU YARALANMA YA DA SAĞLIĞIN BOZULMASI 8 HAVALANDIRMA YETERSİZLİĞİ SAĞLIĞIN BOZULMASI KİMYASALLAR İLE ÇALIŞILIRKEN UYGUN MASKE ESASLI RİSK ELDİVEN GÖZLÜK VE İŞ ELBİSESİ KULLANILMALIDIR ÖNEMLİ RİSK TAM BİR HAVALANDIRMA SİSTEMİ KURULARAK ORTAM SICAKLIĞININ İSTENİLEN DÜZEYDE OLMASI, TEHLİKELİ AEROSOL, BUHAR VE KOKULARDAN TAM KORUMA SAĞLANMASI ÖNERİLMEKTEDİR. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR GENEL OLARAK KULLANILIYOR MEVCUT HAVALANDIRMA SİSTEMİ MEKANİK OLARAK YETERSİZDİR. 9 YANICI VE PATLAYICI MADDELERİN UYGUN DEPOLANMAMASI KAZA SONUCU YARALANMA, ÖLÜM YA DA MADDİ HASAR TOLERE EDİLEMEZ RİSK TÜM YANICILAR ÖZEL KİMYASAL DOLAPLARINDA SAKLANMALIDIR. SOĞUK ORTAMDA SAKLANMASI GEREKEN KİMYSALLAR İÇİN İSE ÖZEL KİMYASAL SOĞUTUCU DOLAPLAR ALINMALIDIR..KİMYASALLARIN SAKLANMASINDA VE DEPOLANMASINDA KİMYASAL DEPOLAMA MATRİSİNE UYULMALIDIR. KİMYASALLAR DEPOLAMA KOŞULLARINA DİKKAT EDİLMİYOR. HER LABORATUVARDA SOĞUTUCU DOLAP MEVCUT DEĞİL 10 GÖZ BANYOLARI, BOY DUŞU OLMAMASI TEHLİKELİ KİMYASALLARA MARUZ KALMA SONUCU HAFİF VE AĞIR YARALANMA RİSKİ BULUNMAKTADIR ESASLI RİSK ACİL GÖZ VE VÜCUT DUŞ SİSTEMİNİN, ÇALIŞMA ALANINA EN ÇOK 10 SN UZAKLIKTA, 15 DK BOYUNCA SU VEREBİLCEK KAPASİTEDE VE HER ZAMAN ÇALIŞIR DURUMDA OLMASI ÖNERİLMEKTEDİR. LABORATUVARLARDA GÖZ SOLÜSYONU BULUNMAKTADIR. 11 ÇEKER OCAĞIN ÇEKİŞ GÜCÜNÜN İYİ OLMAMASI TEHLİKELİ GAZ VE KİMYASAL BUHARLARINDAN KAYNAKLABİLECEK İŞ KAZASI RİSKİ BULUNMAKTADIR ESASLI RİSK TEHLİKELİ GAZ VE KİMYASAL BUHARLARINA KARŞI GÜVENLİ ÇALIŞMALAR İÇİN ÇEKER OCAK KULLANILMASI VE BU OCAKLARIN SÜREKLİ AKTİF HALDE EN AZ 0,5 M/S HAVA AKIM (EMME) HIZINA SAHİP OLMASI ÖNERİLMEKTEDİR. LABORATUVARLARIN BAZILARINDA ÇEKER OCAK BULUNMAMAKTADIR.

10 SIRA NO FAALİYET YERİ UYGUNSUZ DURUM TEHLİKE RİSK (OLASI ETKİ) ETKİLENECEK KİŞİLER MEVCUT DURUM O F Ş RİSK 1 LABORATUVARI BASINÇLI GAZ TÜPLERİYLE ÇALIŞMALAR MEVCUT DURUM FOTOĞRAFLAR DÖF SONRASI FOTOĞRAF TARİH Laboratuvarda bulunan basınçlı gaz tüpleri uygunsuz durumda bulunmaktadır Patlama sonucu ağır yaralanma ve ölümlü iş kazası olma riski bulunmaktadır. TÜM PAYDAŞLAR SORUMLU BİRİM TERMİN TARİHİ FAKÜLTE DEKANLIĞI YAPILMASI GEREKEN İLGİLİ DÜZELTİCİ / ÖNLEYİCİ DOKÜMAN / FAALİYETLER YASAL MEVZUAT DÖF SONRASI ÖNGÖRÜ O F Ş RİSK RİSK DEĞERİ RİSK ADI EYLEM TERMİN SÜRESİ YÖNTEM FİNE KİNNEY 400 =< R En Kısa Sürede Giderilecek Risk 200 =< R < 400 Esaslı Risk 70 =< R < =< R < 70 Önemli Risk Olası Risk Önlem alması için ivedilikle işverene bildirilir Orta dönemde iyileştirilmelidir. Uzun dönemde iyileştirilmelidir. Gözetim altında uygulanmalıdır. 1 aydan kısa süre içinde 1-3 Ay içinde 6 Ay İçinde 1 Yıl İçinde Basınçlı gaz tüplerinin zehirli, ve asal gazlar birbirinden farklı yerlerde, dik ve devrilmeye karşı gerekli önlem alınmış şekilde depolanması önerilmektedir. BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK BASINÇLI KAPLAR YÖNETMELİĞİ R < 20 TOLERE EDİLEBİLİR RİSK Öncelikli değildir. Sürekli Kontrol

11 SIRA NO FAALİYET YERİ+A586:U598 UYGUNSUZ DURUM TEHLİKE RİSK (OLASI ETKİ) ETKİLENECEK KİŞİLER MEVCUT DURUM O F Ş RİSK 2.LABORATUVARI KİMYASAL DEPOLAMA MEVCUT DURUM FOTOĞRAFLAR YÖNTEM FİNE KİNNEY DÖF SONRASI FOTOĞRAF TARİH SORUMLU BİRİM TERMİN TARİHİ Laboratuvarda kimyasal depolama için kullanılan dolaplar uygun değildir FAKÜLTE DEKANLIĞI RİSK DEĞERİ RİSK ADI EYLEM TERMİN SÜRESİ 400 =< R En Kısa Sürede Giderilecek Risk 200 =< R < 400 Esaslı Risk 70 =< R < 200 Önemli Risk 20 =< R < 70 Olası Risk R < 20 TOLERE EDİLEBİLİR RİSK Önlem alması için ivedilikle işverene bildirilir Orta dönemde iyileştirilmelidir. Uzun dönemde iyileştirilmelidir. Gözetim altında uygulanmalıdır. Öncelikli değildir. 1 aydan kısa süre içinde 1-3 Ay içinde 6 Ay İçinde 1 Yıl İçinde Sürekli Kontrol Kimyasal sızıntı, bulaşma ve nüfuz etmesinden kaynaklı iş kazası riski bulunmaktadır. YAPILMASI GEREKEN DÜZELTİCİ / ÖNLEYİCİ FAALİYETLER Tehlikeli kimyasalların yangına dayanıklı, uygun havalandırma sistemi olan dolaplarda gerekli sınıflandırmalar yapılarak depolanması önerilmektedir. TÜM PAYDAŞLAR İLGİLİ DOKÜMAN / YASAL MEVZUAT KİMYASAL MADDELERLE ÇALIŞMALARADA SAĞLIK GÜVENLİK ÖNLEMLERİ YÖNETMELİĞİ DÖF SONRASI ÖNGÖRÜ O F Ş RİSK

12 SIRA NO FAALİYET YERİ UYGUNSUZ DURUM TEHLİKE RİSK (OLASI ETKİ) 3 LABORATUVARI MEVCUT DURUM FOTOĞRAFLAR DÖF SONRASI FOTOĞRAF DÜZENSİZ DEPOLAMA SORUMLU BİRİM TERMİN TARİHİ Laboratuvarda bulunan dolapların üzerinde düzensiz ve yüksek istifleme yapılmaktadır. TARİH FAKÜLTE DEKANLIĞI Malzemelerin devrilmesi ve düşmesi sonucunda yaralanma ve maddi hasar oluşturma riski bulunmaktadır. YAPILMASI GEREKEN DÜZELTİCİ / ÖNLEYİCİ FAALİYETLER ETKİLENECEK KİŞİLER MEVCUT DURUM O F Ş RİSK TÜM PAYDAŞLAR İLGİLİ DOKÜMAN / YASAL MEVZUAT DÖF SONRASI ÖNGÖRÜ O F Ş RİSK YÖNTEM FİNE KİNNEY RİSK DEĞERİ RİSK ADI EYLEM TERMİN SÜRESİ 400 =< R En Kısa Sürede Giderilecek Risk 200 =< R < 400 Esaslı Risk 70 =< R < =< R < 70 R < 20 Önemli Risk Olası Risk TOLERE EDİLEBİLİR RİSK Önlem alması için ivedilikle işverene bildirilir Orta dönemde iyileştirilmelidir. Uzun dönemde iyileştirilmelidir. Gözetim altında uygulanmalıdır. Öncelikli değildir. Tehlikeli kimyasal, kırılabilir malzeme ve ambalaj kutularının 3 metreden yüksek olmayacak şekilde, düşmeye karşı korumalı raflarda istiflenmesi önerilmektedir. Laboratuvarlarda bulunan dolapların duvara sabitlenerek devrilmelerine karşı önlem alınması önerilmektedir. İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE ALINACAK SAĞLIK GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK 1 0,5 15 7,5

13 KİMYA LABORATUVARLARINDA ALINMASI GEREKEN ASGARİ GÜVENLİK ÖNLEMLERİ 1-Laboratuvar Çalışması Öncesinde Alınması Gereken Önlemler 2-Laboratuvar Çalışması Sırasında Alınması Gereken Önlemler 3-Çalışma Ortamı Düzeni 4-Kimyasal Malzemelerle İlgili Kurallar 5- Tüpler İle İlgili Kurallar 6-Atık Yönetimi İle İlgili Kurallar 7-Acil Durum Güvenlik Kuralları

14 KİMYA LABORATUVARLARINDA ALINMASI GEREKEN ASGARİ GÜVENLİK ÖNLEMLERİ 1. Laboratuvar Çalışması Öncesinde Laboratuvarda çalışma yapacak olan öğrencilere, laboratuvarda karşılaşabilecekleri tehlikeler ve uymaları gereken iş güvenliği kuralları anlatılmalıdır. Temel İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi dışında : Genel laboratuvar kuralları, kimyasallarla çalışma ve depolama, atık maddelerin depolanması, delici, kesici alet kullanımı, basınçlı kaplarla çalışma eğitimi ve laboratuvarda bulunan ve kullanacakları cihazlar hakkında bilgi verilmelidir. Laboratuvara, sorumlunun izni ve bilgisi olmadan öğrenciler tarafından giriş yapmamalı ve yetkili personel gözetimi olmadan öğrencilerin çalışma yapmasına izin verilmemelidir. Tüm öğrencilerin laboratuvarda kullanılmak üzere önlük vb. kişisel koruyucuları temin etmesi ve çalışma sırasında kullanması sağlanmalıdır. KKD si olmayan kişilerin laboratuvara alınmaması sağlanmalıdır. Öğrencilerin ve laboratuvarda çalışma yapan araştırmacıların, laboratuvarda kullanılacak malzemeler dışındaki tüm eşyalarını (çanta, kaban, kitap vb.) laboratuvar dışında bırakması gerektiği bilgisi verilmelidir. Kimyasal Hijyen Planı oluşturulmalıdır. Her cihazın çalışma ve kullanma talimatı görünür bir yere yapıştırılmalıdır.

15 KİMYA LABORATUVARLARINDA ALINMASI GEREKEN ASGARİ GÜVENLİK ÖNLEMLERİ 2. Laboratuvar Çalışması Sırasında Laboratuvarda çalışırken mutlaka önlük ve kapalı ayakkabı giyilmelidir. Çalışma sırasında eldiven ve çalışmanın özelliğine göre gerektiğinde koruyucu gözlük kullanılmalıdır. Laboratuvar içerisinde kullanılan malzemeler ile (önlük, eldiven vb.) dışarı çıkılmamalıdır. Laboratuvarda bir şeyler yiyip içmek, gıda maddelerini bulundurmak ve laboratuvarda bulunan malzemeleri bu amaçla kullanmak yasaklanmalıdır. Uzun saçlar, sallantılı takılar ve bol elbiseler laboratuvar ortamında tehlikeye yol açacağından; uzun saçlar arkada toplanmalı, sallantılı takılar çıkarılmalı, bol elbise giyilmemelidir. Laboratuvarda kullanılan tehlikeli kimyasalların listesi oluşturulmalı ve laboratuvarda bilinen bir yerde bulundurulmalıdır.

16 KİMYA LABORATUVARLARINDA ALINMASI GEREKEN ASGARİ GÜVENLİK ÖNLEMLERİ 3. Çalışma Ortamı Düzeni Palto, çanta, kitap gibi eşyalar çalışma masasının üzerine konmamalıdır, ayrı dolaplarda saklanmalıdır. Çalışmaya başlamadan önce çalışma masası düzenlenmeli, varsa önceki çalışmalardan kalmış olan kimyasallar dökülme, diğer kimyasallarla etkileşime girme riskine karşı ayrı bir alana konulmalıdır. Kişi ve çalışmanın güvenliği açısından cam malzemelerin kırık ya da çatlak olmamasına özen gösterilmelidir. Cam eşyaların ani kırılmalarına dikkat edilmelidir. Özellikle aşırı kuvvet uygulamamalı ve kesinlikle eldiven kullanılmalıdır. Deney malzemelerini tutmak için gerektiğinde pens, maşa, eldiven kullanılmalıdır. Deri yoluyla hastalıkların bulaşma riski olduğundan mutlaka açık yaraların üzeri kapatılmalıdır. Deneysel çalışma bittikten sonra kullanılan malzemelerin, deney düzeneğinin ve deney tezgahının temizliği gereken özenle yapılmalıdır. Kullanımdan önce ve sonra cam eşyalar mutlaka yıkanmalı, dezenfekte edilmelidir. Çalışma öncesi ve sonrası cihazların temizliğine özen gösterilmelidir.

17 KİMYA LABORATUVARLARINDA ALINMASI GEREKEN ASGARİ GÜVENLİK ÖNLEMLERİ 4. Kimyasal Malzemelerle İlgili Kurallar Laboratuvarda bulunan tüm kimyasal maddeler tehlikeli olabileceğinden ötürü çalışırken ağız yoluyla sıvı çekilmemeli, hiçbir kimyasal madde koklanmamalı ve tadına bakılmamalıdır. Kimyasal maddeler depolama matrisine uyularak, türüne göre özel dolaplarda saklanmalıdır. (Korozif kimyasallar daha alçak raflarda tutulmalıdır, oksitleyiciler, yanıcı ve parlayıcılardan uzak tutulmalıdır.) Soğukta saklanması gereken kimyasallar için özel soğutucu alınmalı, ev tipi buz dolabı kullanılmamalıdır Bir çözeltiyi almak için kullanılan bir pipet asla başka bir çözelti içine daldırılmamalıdır. Yanıcı kimyasal maddeler kullanılırken bunların bek alevi, elektrikli ısıtıcı vb. gibi aletlerden uzak yerde tutulmaları ve kullanılmaları gerekmektedir. Laboratuvarda kullanılan her kimyasal madde için Malzeme Güvenlik Bilgi Formları Türkçe olarak hazırlanmalı ve laboratuvarda yeri işaretlerle belli edilmiş bir yerde saklanmalıdır Çeker ocaklar kimyasal depo alanı olarak kullanılmamalıdır, kimyasal depolamak için özel dolaplar kullanılmalıdır. Kimyasallar, numuneler, çözeltiler mutlaka etiketlenmelidir. Etiket üzerinde hazırlanış tarihi, saklama süresi, numune sahibi, çözeltinin/numunenin tehlikesi ve işareti Toksik (T), Aşındırıcı(C), Zararlı (Xn) vb.) özellikleri ve diğer gerekli olabilecek bilgiler yer almalıdır.

18 KİMYA LABORATUVARLARINDA ALINMASI GEREKEN ASGARİ GÜVENLİK ÖNLEMLERİ 5. Tüpler İle İlgili Kurallar Tüplerin mümkünse bina dışında bir alanda depolanması ve laboratuvarlara gaz kanalları aracılığıyla taşınması gerekmektedir. Bina dışında depo alanı olmayan laboratuvarlarda bulunan tüplerde ise aşağıdaki kurallara uyulması gerekmektedir: Tüpler ısı kaynaklarından uzak ve güneş görmeyen alanlarda boş ve dolu tüpler ayrı ayrı depolanmalıdır ve daima dik tutulmalıdır. Kullanılmayan tüplerin başlığı daima takılı olmalıdır ve tüm tüpler etiketli olmalıdır.. Taşınması gereken tüpler, tüp taşıma araçları ile taşınmalıdır. Tüpler duvara zincir ile sabitlenmelidir. Üreticiden MSDS i mutlaka alınmalıdır. Tüpler periyodik olarak gözle kontrol edilmelidir. Depolama matrisine uyulmalıdır.

19 KİMYA LABORATUVARLARINDA ALINMASI GEREKEN ASGARİ GÜVENLİK ÖNLEMLERİ 5. Atık Yönetimi İle İlgili Kurallar Laboratuvarın faaliyet gösterdiği konulara göre deney sonucunda ortaya çıkan atıklar doğrudan alıcı ortama verilmemelidir. Tehlikeli kimyasal atıklar ise kesinlikle kanalizasyon sistemine boşaltılmamalı, doğrudan havaya verilmemeli, düşük sıcaklıklarda yakılmamalı, evsel atıklarla karıştırılmamalıdır. Çıkan atıklar kimyasal ya da tıbbı atık kaplarında saklanmalı ve varsa geçici depolama alanına gönderilmelidir. Kırık camlar, enjektör, iğne ucu, jilet vb. için depolama kapları bulunmalıdır. ayrı Kullanım süresi dolmuş veya eski kimyasallar atılmalıdır.

20 KİMYA LABORATUVARLARINDA ALINMASI GEREKEN ASGARİ GÜVENLİK ÖNLEMLERİ 7. Acil Durum Güvenlik Kuralları Laboratuvar giriş, çıkış yerleri işaretli, acil durumlarda ulaşılacak numaralar yazılı olmalıdır. Yangın tüpleri görülebilir bir yerde işaretli olmalıdır. İlkyardım çantası, yangın battaniyesi, göz duşu, göz solüsyonu ve boy duşu laboratuvarlarda bulunmalı ve yerlerini gösterir tabelalar ve kullanım talimatları görülebilir bir yerde asılmalı Laboratuvarda tehlike, dikkat ve diğer uyarı işaretleri olmalıdır. Laboratuvar personeli acil durumlar (yangın, ilkyardım vb.) konusunda eğitim almalıdır. Laboratuvardaki cihazlar topraklanmalı, üzerine sıvı dökülmüş cihazlar kullanılmamalı, Islak ellerle veya ıslak zemin üzerindeyken elektrikli aletlere dokunulmamalıdır.

21