T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ EDREMİT MESLEK YÜKSEKOKULU. Zeytincilik ve Zeytin İşleme Teknolojisi Programı

Transkript

1 T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ EDREMİT MESLEK YÜKSEKOKULU Zeytincilik ve Zeytin İşleme Teknolojisi Programı Öğr. Gör. Mücahit KIVRAK kivrak@gmail.com 1

2 2 YENİ BAŞLAYANLAR İÇİN ZEYTİN ve ZEYTİNYAĞI

3 3 Zeytinyağı kullanan ünlüler

4 4

5 5 Hayali zeytincilik olmayanlar bu işi yapmamalı Zeytinci olmak demek bütün hayatıyla bu işe konsantre olmak demektir. Dedemden böyle gördüm demekle değil dedemden gördüklerime bir kat fazla daha koymam lazımla bu işe yapılmalıdır. Para kazanamıyorum diyerek işin bereketini kaçırmayalım.

6 6 Zeytin ağacının vazgeçtiği yerde Akdeniz biter" Georges Duhamel

7 7

8 8 Zeytin birçok ressama ilham kaynağı olmuştur. Bu ressamların en ustası tam on dokuz değişik zeytin ağacı tablosu olan Van Gogh dur. Yeterince zamanın ve resim yeteneğim olsaydı, birkaç yılımı sadece zeytin ağaçlarının resmini yapmaya adardım. Bir tek konu üzerine bu ne çeşit zenginliği Aldoux Huxley

9 9 İyi köprüler de vardır, güvercinlerden, defnelerden, zeytin hışırtılarından ve çam iğneleri aralıklarından, ağaç ve çiçek tozlarının çılgınlığından ama bütün uğurlu habercilerin mevsimi vardır ve o mevsim bahardır. Sezai Karakoç

10 10 Önde zeytin ağaçları arkasında yâr Sene 1946 Mevsim Sonbahar... " Bedri Rahmi

11 11 ben de geleyim o yazaltına, Kirpiğine takılmadan sevgilinin Kalayım güz artığı ömrümle yanınızda Kuş yollarını göç yollarınla birleştireyim şiirler sunayım zeytin anneme Süzgün amvi atlarıyla körfezin Ben de geleyim... Geleyim Ben de Bağışlanmak koşuluyla ölümsüz aşklara... " Ahmet günbaş

12 ben de geleyim yüzünüzü görmeye 12 Bir tren yapayalnız geçip gitmesin kendine Yakasına gurbet çiçeği takmaya zeusun Ben de geleyim sesinizi duymaya Zeytine, defneye ve aşka dair söyleşmek için Akşamları yakamozlarla süslemeye Ben de geleyim aranıza dostlar Birikmiş bunca özlemi bir bir pay etmeye" Gültekin emre

13 13 ruhumu uçurayım yelesinde O sedef tenli şiiratının Görklü dillerini katayım dillerime Üzümün ve zeytinin ve defnenin Kanıyla yuyayım, nektarıyla, Homerostan günümüze sürüp Gelmiş taze şıvgın dalını... " Perihan baykal

14 14 bir mübadil türküsü susuşundan başka dil bilmez mübadil yavan azık temiz başörtüsü dinmiş bir ayin vitraylı kiliseden akşamlar yanan kandildir, unut! inceden çalınsın tığla işlensin karanfile memleket terk edilir. ah zeytin ah kızım ah yollar dümdüz çantamız hazır gidiyoruz biz ardıç habersizdir serçe telaşta düdük sesi gelir dağılır çeyiz yağmalanan evdir mübadil kırılan çerçeve yırtık resim gülüşü durur mu kırık aynasında kurumuş ağdaki tuzdur umut! yorgun ömrüm sinmiş saçımın akına bir geçmiş terk edilir ah kekik ah gülüm ah bulunur mu izimiz gönlümüz aydındır kararmış yüzümüz uskumru hüzünlüdür sular sarardı kim bilir kime kalır bomboş köyümüz onur caymaz

15 15 HER GÜN YAŞAMAK Işıklı günlerinde düşün, memleketini, dostlarını, sevgilini, onlarla kal, dinlen bırak kendinden bir şeyler, bir mağlup akşamın mahzunluğu silinsin gözlerinden. Bir kavga sonunu unut. sen maceralar peşinde değil, umutsuz bir yolculukta değilsin. Yaşamak sadece sevmektir, inan bana. Sevmeyenler dünyamızda yaşamıyor. Yaşamak suda, toprakta, insanlarda görünerek; bir zeytin ağacı gibi. Bir zeytin ağacı gibi, ne güzel denize yakın olacaksın, uzayan dallarında, yapraklarında ışık ta derinlerde köklerin. Bir zeytin ağacı gibi, bin yıl severek yaşamak her gün... Arif DAMAR

16 16 Zeytinyağı para etmez zeytinyağına kap yetmez

17 17 Zeytin ağacı ve zeytinyağı dünyaya verilmiş bir hediyedir.

18 18 Hepimizin görevi daha çok tükettirmek ve tanıtmaktır.

19 19 Üreticilerin üretimi dışında tüketici kültürü oluşturmamız gerekmektedir. Bu ciddi bir çalışma gerektirir. Tüm üretici ülkeler bu noktada birlik olmalı ve ekonomilerini ayarlamalıdır.

20 20 Meyvenin toplandıktan sonra en kısa zamanda sıkılması gerekir. Eskiler bu kurala ağaçtan taşa diye ifade ederler. Elle sıyrılan zeytinler eldivenle sıyrılan zeytinlerden daha değerlidir. Çünkü kaba eldivenler meyveye zarar vermekle kalmaz, dalları da zedeleyerek soğuktan zarar görmesine neden olur. Halk arasında lodosta çıkan zeytinyağı ile karayelde çıkan zeytinyağının farklı olduğuna inanılır. Sert ve soğuk havalarda çıkartılan zeytinyağı üstün sayılır. Zeytin üretimi sınırlı, zeytinyağı gereksinimi sonsuz olduğu için insanlık 6 bin yıldır zeytinden daha çok yağ çıkarmaya çalışmış, bu nedenle pek çok alet ve makine geliştirmiştir.

21 Geleneksel taş kırıcı sulu baskı sisteminde işbölümü 21 Meydancı: fabrikanın kâhyasıdır. Gelen zeytin çuvallarını dökek yerlerine döktürür ve sıra numarası verir. Zeytinleri tartarak deftere kaydeder. Hamal: Fabrikaya gelen zeytin çuvallarını dökek yerlerine indirir. Sırası gelen zeytinleri taş değirmene döker. Taşçı: taş değirmenden sorumludur. Zeytinlerin taş değirmende kıvamında ezilmesini kontrol eder. Kavatacı: Zeytin hamurunu taş değirmenin önündeki tekneden torbalara kovalarla taşır. Torbacı: Zarf biçimindeki dikdörtgen torbalara zeytin hamurunu düzgün biçimde doldurur. Baskı ustası veya yan baskıcı: Torbaları prese yerleştirir. Üç kez gerçekleşen sıkma işlemini yürütür. Pirinacı: Baskıdan çıkan torbaları boşaltır. Çıkan pirinaları fabrika avlusunda pirinaların saklandığı yere nakleder. Yağcı: Baskıdan polimalara akıtılan zeytinyağı karasu karışımından oluşan zeytinyağını özel taslarla toplar. Buharlı makineler zamanında her fabrikada bulunan makinistler günümüzde artık kalmamışlardır.

22 22 Zeytinden yağ çıkartma işi için kullanılan resmi ad tasiriyedir, fabrikalara ise tasirhane denilmektedir. Üreticiden alınan ücrete de tasiriye ücreti denilmektedir. Bu ücret bölgeden bölgeye ve yöreden yöreye değişmektedir. Bazı yerlerde % yağ alınır bazı yerlerde direk para alınır. Genellikle tasiriye ücreti % 8 ile 10, bazı yörelerde14 lere kadar çıkmaktadır. Para ile tasiriye ücreti ödenecekse ton başına fiyat verilmektedir.

23 23 ÜLKEMİZDEKİ ZEYTİN ALANLARI EGE % 62 AKDENİZ % 18 MARMARA % 14 GÜNEYDOĞU ANADOLU % 6 KARADENİZ % 0,2

24 24

25 25

26 26

27 27

28 28

29 29 Mandalina Kabuğunun İçine Zeytin Yağı Damlattığınızda güzel bir kandil yapmış oluyorsunuz.

30 30 1- Mandalinanın kabuğunu yarı yarıya kesin.

31 31 2- Şimdi de kabuğu koparmadan dikkatlice çıkarın.

32 32 3- Şimdi de mandalinanın liflerini fitil olarak kullanacağız. Lifleri ortaya doğru çıkartın ve mandalina kabuğunun içini zeytin yağı ile doldurun.

33 33 4- Şimdi de mandalina kabuğunun diğer yarısını kullanacağız. Bu kabuğu, mum olarak kullanacağımız kısmın üstüne koyacağız. Bizim yaptığımız gibi yıldız şekli yapabilir veya istediğiniz bir şekil yapabilirsiniz.

34 34 5- Mandalina kabuğu zeytinyağını emdiyse doğal mumunuz hazır demektir. Hemen doğal fitilimizi yakabilirsiniz.

35 35 6- Şimdi de şekil çizdiğiniz diğer mandalina kabuğunu, mum olarak kullanacağınız mandalina kabuğunun üstüne koyun. Bakın ne kadar tatlı gözüküyor!

36 36

37 37 Zeytine dair Yaşamak sadece sevmektir, inan bana. Sevmeyenler dünyamızda yaşamıyor. Yaşamak suda, toprakta, insanlarda görünerek; bir zeytin ağacı gibi. Bir zeytin ağacı gibi, ne güzel denize yakın olacaksın, uzayan dallarında, yapraklarında ışık ta derinlerde köklerin. Bir zeytin ağacı gibi, bin yıl severek yaşamak her gün Arif DAMAR

38 38

39 39

40 40

41 41

42 42

43 43

44 44

45 45

46 46

47 Sorularınız varsa cevaplayayım. Daha sonra aklınıza soru gelirse lütfen yüzyüze, e posta veya telefon yoluyla ulaşınız. 47

48 DERS NOTLARI SÜREKLİ YENİLENMEKTEDİR. LÜTFEN DAHA ÖNCE İNDİRDİĞİNİZ DERS NOTU VAR İSE ONUN İLE SAYFADAKİ DERS NOTUNUN TARİHLERİNİ KARŞILAŞTIRINIZ VE YENİ TARİHLİ OLAN DERS NOTUNU TERCİH EDİNİZ. NOTLARDA HATALI ve EKSİK BİR YER GÖRDÜĞÜNÜZDE LÜTFEN BİLDİRİNİZ. 48

49 T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ EDREMİT MESLEK YÜKSEKOKULU Zeytincilik ve Zeytin İşleme Teknolojisi Programı Öğr. Gör. Mücahit KIVRAK kivrak@gmail.com 49