Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

Transkript

1 Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

2 Özel Dedektifler Danışmanlar ve Araştırmacılar Derneği ÖDD KURUMSAL YAPISI Kuruluş Tarihi: İstanbul, 03 Mayıs 2007 Kuruluş Sayı: İstanbul, / 164 Merkez Adres: Eğitim Mah. Murat Paşa Cad. Nurtaş İşmerkezi No: 1/4 Ziverbey, Kadıköy, İstanbul Türkiye İletişim: - info@dedektif.org.tr Tel: Fax: İSTANBUL ÖDD YAYINLARI NO: 01 Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

3 İTHAF Bu çalışmayı Türkiye de ilk özel dedektiflik kanununu teklif eden ve yasalaşması konusunda büyük gayret gösteren, 27 Nisan 2010 tarihinde vefat eden, rahmetli Halil Orhan ERGÜDER e saygılarımızla ithaf ediyoruz. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

4 ÖNSÖZ İnsanlık tarihine bakıldığında göçebelik dönemlerinden yerleşik döneme geçiş, cilalı taş devrinden-sanayi devrimi, şehirleşme ve çeşitli buluş ve özellikle bilişim ve iletişim teknolojisinde ulaşılan seviyeye gelindiğinde, iş bölümü basitten karmaşıklığa ve uzmanlığın önemi doğrultusunda sayısız meslekler oluşmuştur. Bugün artık, dünyamızda, özellikle ülkemizde, halk arasında söylenegeldiği üzere ne iş olsa yaparım mantığı çoktan geride kalmış ve her bir işin yapılması için özel bir meslek oluşmuştur. Bu gelişim sürecinde, her dönemin ihtiyacına göre de yeni meslekler oluşmuştur. İnsan ihtiyaçları hiyerarşisinde, beslenme ve barınmadan sonra ikinci sırada yer olan güvenlik konusunda 19.yüzyıldan itibaren ekonomi ve üretilen malların korunması ve bir yerden diğer yerlere nakli sırasında güvenliğin sadece devlet kurumları vasıtasıyla karşılanamaması nedeniyle özel güvenliğe duyulan ihtiyaçlar doğrultusunda ABD de bu ihtiyacın karşılanması için özel güvenlik ve bunun ikiz kardeşi olan özel dedektiflik aynı yıl, 1850 tarihinde kurulan ilk şirket vesilesiyle ortaya çıkmış ve giderek gelişerek, bu gün yeni kıta sınırlarını çoktan aşarak dünyanın dört bir köşesine ve özellikle içinde bulunduğumuz Avrupa kıtasında hızla yaygınlaşarak büyük ölçüde icra edilmeye başlanmıştır. Mesleklerin ortaya çıkıp icra edilmesi, beraberinde anında her zaman yasal bir düzenlemeyi getirmemiştir. Ancak, zamanla bunların daha iyi yapılması, standartlarının belirlenmesi ve çeşitli nedenlerle yasal zeminde yapılması için çalışmalar yapılmıştır. Ekonomi ve siyaset alanında liberalizmin gelişmesi ve ulaşım araçları, turizm vasıtasıyla insanların daha çok seyahat etmeleri ve bu gelişmeler sonrası bugün dünyanın küçük bir köy olarak nitelendirilecek ölçüde gelişmelerin ülkeleri etkilemeleri sonucu, her bir ülkede değişik nedenlerle yeni mesleklere olan ihtiyaçlar artmıştır. Bugün dünyamızda yoğun sermaye, emek, bilgi birikimiyle üretilen neredeyse her ürünün sahtesi yapılabildiği gibi, her bir konuda çeşitli ve ilginç metotlarla ihlaller yapılabilmekte, insani ve ticari ilişkilerin karmaşıklığı içinde eğriyle doğru birbirine karışmaktadır. Bu tür eylemlerden dolayı insanlar-kurumlar-şirketler büyük mağduriyetlerle karşılaşabilmektedir. Bu tür ihlallerin tümü genel kolluk faaliyet alanına girmemektedir, dolayısıyla özel sorunlara özel çözümler bulmak gereği kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. Bu da, özel dedektiflik-araştırmacılığın oluşturulup uygulanmasını gerekli kılmaktadır. Yaşanılan dünyadan geri kalınamıyor. Bu bağlamda dünyadaki gelişmelere paralel olarak ülkemizde de gittikçe ihtiyacı duyulan özel dedektiflik hizmetleri için 1990 yıllardan itibaren kurulup fiilen hizmet vermeye başlayan özel dedektifliklerin faaliyetlerine yasal bir zemin hazırlama gereği de doğmuştur. Özel Dedektifler Derneği kurulduğu andan beri ya bu yasa çıkacak ya da bu meslek yok olacak kararlılığıyla bu konuya özel önem vermiş ve oluşturduğu bir çalışma komitesi vasıtasıyla bu konuda hazırlıklar yapmıştır. Derneğimizin Uluslararası Özel Dedektifler Dernekleri Federasyonun-IKD ye üye olmasıyla da, bu konuda dünyadaki gelişmeler ve deneyimlerden de yararlanılarak bunları eldeki kitapta derlemek ve ilgililerle birlikte kamuoyuna sunulması planlanmıştır. Bu çalışmaya katkıda bulunan yol arkadaşlarıma, tüm özel ve resmi kişi ve kuruluşlar ile kitabın basım ve dağıtımında katkıda bulunan Marmara Fuarcılık yetkililerine teşekkür ederim. Ülkemizde bir ilk olarak hazırlanan bu Kitapçığın özel dedektiflik sektörü ve ülkeye yararlı olmasını dilerim. İsmail YETİMOĞLU ÖDD Yönetim Kurulu Başkanı Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

5 GİRİŞ Dünyada özel dedektiflik alanındaki gelişmeleri takip eden ve ülkedeki fiili durumu göz önüne alan kanun koyucu, 1994 yılında TBMM nin 19.dönem çalışmaları sırasında bir Özel Dedektiflik Yasası çıkarmış, ancak bu bilahare Cumhurbaşkanı tarafından bazı maddelerin değiştirilmesi için TBMM ne iade edilmiştir. Önerilen değişiklikler yapılmış olunmakla birlikte, taslağın o tarihten sonra TBMM de tekrar görüşülmesi mümkün olamamıştır. Bununla birlikte yaşam boşluk kaldırmaz. İhtiyaç duyulan özel dedektiflik hizmetleri bugün en az ye yakın kurumsal şirket ve İnternette kısa bir sörf yapıldığında görülebileceği üzere binlerce bireysel kişi ve kurum tarafından fiilen yapılmaya devam edilmektedir. Bu hizmetin, herhangi bir yasal düzenleme yapılmaksızın böyle başıboş kendi haline bırakılması, beraberinde çeşitli sorun ve değişik tür ihlallere neden olmakta ve özel bir sorunu için çözüm arayan insanlar sözde, korsan çakma tabir edilen kişilerce mağdur edilip dolandırılmaktadır. Teknolojinin ulaştığı düzeyde bugün bunlarla mücadele edilmesi de oldukça zor, masraflı ve zaman alıcı olmaktadır. Bir yandan ciddi bir şekilde ortaya çıkan bir ihtiyacın giderilmesi, diğer taraftan da bu tür mahsurların giderilmesi için bir an evvel özel dedektiflik yasasının çıkartılması gerektiği düşünülmektedir. Bu ihtiyaç, geçmişte olduğu gibi, bugün de Hükümetin dikkatini çekmiş ve 60.Hükümet 2007 genel seçimlerinden sonra özel dedektiflik kanun teklifini TBMM ne göndermiştir. Teklif halen İçişleri Komisyonunda birinci sırada bulunmaktadır. Etrafa bakıldığında, ABD ve Kanada da bu konuda yasal düzenlemeler bulunduğu gibi aday ülke olduğumuz Avrupa Birliğinde, -Almanya ve İngiltere gibi- bir iki ülke hariç-ki bunlarda da yasa çıkartılma çalışmaları yapılmakta ve mevcut durumda Ticaret Kanununa göre kurulan şirketler vasıtasıyla bu hizmetler her hangi bir sorun olmaksızın yürütülmektedir -yeni ortaya çıkan bazı ülkeler dâhil pek çoğunda bir özel dedektiflik kanunu bulunmaktadır. Bu konuda ön çalışmalarla alt yapı hazırlığını yapmakta olan Emniyet Genel Müdürlüğü, 2009 yılında çıkarttığı Yabancı Ülke Özel Dedektiflik Kanunları Kitabında 1 dünyanın önemli ülkelerindeki kanunları bir araya getirilmiştir. Bu çalışmada, Derneğimizin üyesi olduğu Uluslararası Özel Dedektifler Dernekleri Federasyonu IKD tarafından Avrupa ülkelerindeki özel dedektiflik faaliyetleri hakkında yapılan bir çalışma raporu ve halen yasası olmayan İngiltere de bu konudaki En İyi Uygulama Prosedürü ile ülkemizde yapılan çalışmalar ve 1994 tarihinden bu güne kadar geçen zamandaki gelişmeleri dikkate alarak, Derneğimiz tarafından güncellenerek önerilen taslak metin bir araya getirilerek, kanun koyucuya yapılacak çalışmada katkıda bulunmak ve kamuoyunun geniş şekilde bilgilendirilmesi hedeflenmiştir. Atatürk ün öngördüğü muasır medeniyetler seviyesine ulaşma aşamasında, ülkemizde yıllardır sürdürülen faaliyetlerde artık özel dedektiflik alanında da daha fazla gecikmeden gerekli düzenlemenin vakti çoktan gelmiş ve geçmektedir. Bunun biran evvel gerçekleşmesi her kesimin yararına olacaktır. Bu kitabı hazırlarken bir iki husus dikkatimizi çekti: Birincisi kanun yapılırken bazen arşivlere başvurulup daha önceki çalışmalara göz atılmanın göz ardı edilmiş olduğu idi li Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

6 yıllarda özel güvenlik konusundaki kanun çalışmaları yürütülürken bu yapılsaydı, hem 1994 yılındaki çalışmalardan bilgi edinilir, hem de birçok ülkede olduğu gibi aralarında her açıdan ikiz kardeş ilişkisi olan özel güvenlik ve özel dedektiflik aynı düzenleme içinde gerçekleşebilirdi. Bu konuda, önemli bir fırsatta 2003 yılında özel güvenlik yasası için GUSOD tarafından Ankara da düzenlenen ilk seminerde İçişleri Bakanıyla birlikte katılan Ankara Milletvekili ve Grup Başkan Vekili Salih Kapusuz un, bir dernek temsilcisine özel dedektiflik ve özel güvenlik kanunun birlikte çıkartalım önerisinin değerlendirilememiş olmasıdır yılında anılan derneğe fahri danışmanlık hizmeti verilirken, Dernek adına Fransa da bir özel güvenlik eğitim merkezi ziyaret edilmişti. Bu sırada, 2003 yılında yürürlüğe giren yeni Fransız Özel Güvenlik Kanunu temin edilmiştir. Metin incelendiğinde, özel güvenlik ve özel dedektifliğin aynı metin içinde düzenlendiği gözlenmiş, bu nedenle yurda dönüşte hazırlanmakta olan taslak metne bu konuda bir bölüm eklenmiş, bürokraside de üzerinde çalışılıp mutabık kalınmasına rağmen, Dernek yönetiminin bunun şu veya bu şekilde yasanın çıkmasına engel olabileceği düşüncesiyle, bu konuda ısrarlı olunamamıştır. 3 İkinci husus da, zaman zaman çoğumuzun haksız ve aşırı eleştirdiğimiz milletvekillerinin çoğu zaman verimli çalışmalar yapmış olduğu ve konuları çok detaylı ve enine boyuna tartışarak kararlaştırdıklarını görmek olmuştur. Bu bağlamda, geçmişten günümüze bu çalışmalara katkıda bulunan başta ilk teklifi yapan İstanbul Milletvekili Orhan ERGÜDER, 50.Hükümet, TBMM nin 19. dönem sayın milletvekilleri ile 2009 yılında konuyla ilgili 2.kitap çalışmasına destek veren Sayın Emniyet Genel Müdürü Oğuz Kağan Köksal, bunların hazırlıklarını sürdüren gönlünün zenginliği kadar da vizyonu geniş Asayiş Daire Başkanı Hüseyin Özalp a, bu çalışmaları yapan ve ileride özel dedektiflik iş ve işlemlerinin yapılacağı Özel Güvenlik Hizmetleri Daire Başkanlığına nakil olan personeline, yabancı özel dedektiflik metinlerini temin ve bunların çevirililerini yapan tüm kişiler ile EGM nin bir kısım önemli yasa çalışmalarında olduğu gibi özel dedektiflik yasa taslağının hazırlanmasında da önemli katkılarda bulunan Kars Emniyet Müdürü Cengiz Zeybek ve tasarıyı gündeme alan 60.Hükümete sonsuz teşekkür eder, tüm yetkili ve ilgililerden mevcut tasarının ivedilikle yasalaşması yönündeki desteklerini bekleriz. Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı Yasa ve Eğitim Koordinatörü 2 Sayın Hasan Gazi Özer in Eylül 2003 yılındaki ifadesi. 3 Taslak çalışma için: II. Ulusal Özel Güvenlik Sempozyumu, 3 Aralık 2005 Kocaeli, Türkiye de Özel Güvenlik Hizmetlerinin Dünü, Bugünü ve Yarını, Kocaeli Üniversitesi Yayın No: ten 5188 a-özel Güvenliğin Yakın Tarihi Gelişimi-Yusuf Vehbi Dalda, E.1.Sınıf Emniyet Müdürü, s Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

7 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...4 GİRİŞ...5 BİRİNCİ BÖLÜM...8 ÖZEL DEDEKTİFLİĞİN TANIMI DÜNYADA ÖZEL DEDEKTİFLİĞİN ORTAYA ÇIKIŞI VE GELİŞİMİ ÖZEL DEDEKTİFLİK SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI - DERNEKLER AVRUPA ABD ULUSLARARASI ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEKLERİ FEDERASYONU IKD İNGİLTERE EN İYİ UYGULAMA PROSEDÜRÜ ÖZEL GÜVENLİK HİZMETLERİNİN TANIMI...18 (Özel Güvenlik Hizmetleri Aile Ağacı)...18 Özel güvenlik hizmetleri, kamu güvenliği hizmetleri ve...18 özel askeri hizmetler...18 İKİNCİ BÖLÜM...20 TÜRKİYE DE ÖZEL DEDEKTİFLİK FİİLİ DURUM ÖZEL DEDEKTİFLER DANIŞMANLAR ve ARAŞTIRMACILAR DERNEĞİ...22 ÖDD ÖDD Kuruluşu: ÖDD ETİK KURALLAR ve ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ ÖDD FAALİYETLERİ...30 Özel Dedektiflik Yasa Çalışmaları:...30 Özel Dedektiflik Seminer ve Eğitimleri: ÖZEL DEDEKTİFLİK KİTAPLARI MEDYADA ÖZEL DEDEKTİFLİK ( )...33 Gazete Haberleri:...33 TV Programları: KARDEŞ DERNEK...35 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM...36 HUKUKİ DURUM VETO EDİLEN YASA VE TBMM TUTANAKLARI ÖZEL DEDEKTİFLİK YASA TASARISI--ÖDD ÖZEL DEDEKTİFLİK KANUN TASARISI TASLAĞI--ÖDD Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

8 BİRİNCİ BÖLÜM ÖZEL DEDEKTİFLİĞİN TANIMI DÜNYADA ÖZEL DEDEKTİFLİK Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

9 ÖZEL DEDEKTİFLİĞİN TANIMI Diğer bazı tabirler gibi dedektif kelimesi Türkçeye yabancı dilden gelmiştir. Kelimenin İngilizcede " fiil olan to detect" in anlamı: ortaya çıkarmak, belirlemek, keşfetmek; fark etmek; sezmek. Fransızcada fiili olan "detecter" kelimesinin anlamı: bulup ortaya çıkarmak tır. Türk Dil Kurumu Sözlüğünde: Detektif: (İng) Gizli polis, polis hafiyesi Detektör: Fr.(Radyoda) bulucu aygıt Tüm dünyada resmi güvenlik güçlerinde görevlilere dedektif kişi ya da kuruluşların ücreti karşılığında görevlendirilen kişilere özel dedektif denilmektedir. Meydan Larousse: İngiltere de araştırma ve soruşturmalarda görevli polis, polis hafiyesi, özel soruşturmalarda görevlendirilen kişi olarak tanımlanır. Wikipedia Ansiklopedisinde: Özel Dedektif, Özel Araştırmacı, Özel Göz olarak: Kişi ve gruplar tarafından araştırma yaptırılmak üzere ücret karşılığı tutulan, kiralanan kişi. Uluslararası Özel Dedektifler Dernekleri Federasyonu-IKD: Başkaları adına, a) Özel bir kişi veya bir etkinlik için bilgi veya kanıt elde etme veya özel bir kişinin nerede olduğuna dair bilgi derlemek, b) Her hangi bir eşyanın hangi şartlar veya vasıta ile kayıp olduğu veya zarara uğradığı hakkında bilgi veya kanıt elde etmek için yapılan her türlü takip, araştırma veya soruşturmadır. Emniyet Genel Müdürlüğü - EGM: Özel Dedektiflik, insanların kişilik hakları ve özel hayatına saygılı olmak kaydıyla, kişilere ilişkin suç teşkil etmeyen her türlü özel bilgiyi toplayan, derleyen, değerlendirdikten sonra konusu suç teşkil edenleri ilgili makamlara bildiren ve diğer bilgileri ise yapılan hukuki sözleşme çerçevesinde araştırma yapılmasını isteyen gerçek ve tüzel kişilere sunan çağdaş bir hizmet alanıdır. 4 Özel Dedektifler Derneği ÖDD: Bilinenlerin bilinmeyen, görünenlerin görünmeyen yönlerini araştırarak somut delillerle ortaya çıkarmaktır. İstanbul Ticaret Odası İTO: Bilgi ve İletişim Hizmetleri meslek grubunda Bir ücret ve sözleşmeye dayalı olarak bilgi arama hizmetleri olarak tanımlanmıştır 4 (Yabancı Ülkelerde Özel Dedektiflik Kanunları 2009 Önsöz Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

10 1.1.DÜNYADA ÖZEL DEDEKTİFLİĞİN ORTAYA ÇIKIŞI VE GELİŞİMİ İlk Dedektiflik Bürosu 1833 yılında Fransa da bir asker olan Eugène François Vidocq, tarafından Le Bureau des Renseignements Universels pour le Commerce et l'industrie" (Office of Intelligence) Ticaret ve Sanayi İçin Evrensel İstihbarat Bürosu adı ile kurulmuştur. Daha sonra Amerika da 1850 yılında İskoçyalı Allan Pinkerton Pinkerton National Detective Agency- Pinkerton Ulusal Dedektiflik Ajansını kurmuştur. HİÇ UYUMAYIZ 1920 yıllarında refah döneminin başlaması ve zenginlik ve servetin orta sınıfa yayılması ile özel dedektiflik sade vatandaş için de ulaşılabilir bir meslek olmaya başlamış ve gelişimini sürdürmüştür. Bugün başta ABD, Kanada olmak üzere Avrupa Birliği ülkelerinin çoğunda çok sayıda özel dedektif şirketi faaliyet göstermektedir. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

11 1.2.ÖZEL DEDEKTİFLİK SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI - DERNEKLER Dünya da sivil toplum oluşumunda iki metot olduğu gözlenmiştir. Birisi daha ziyade Anglosakson ülkeleri ve ABD görülen bireysel üyeliklerle kurulan, diğer ise daha ziyade Kara Avrupa sında uygulan kurumsal şirketler üyeliğiyle kurulanlardır. Özel Dedektiflik alanında her ikisi de görülmektedir AVRUPA Uluslararası Özel Dedektifler Dernekleri Federasyonu - IKD International Federation of Associations of Private Detectives Bunlarda en çok bilinen ve ülkemiz Özel Dedektif Derneğinin de üye olduğu merkezi Viyana da bulunan Uluslararası Özel Dedektifler Dernekleri Federasyonu- IKD dır. IKD nin üye ülkeleri arasında 22. üye olarak Türkiye adına ÖDD üyeliği gerçekleştirilmiştir. International Federation of Associations of Private Detectives Internationale Kommission der Detektif-Verbände ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEĞİ - TÜRKIYE Private Detectives Associations - Turkey IKD Delegate Yusuf Vehbi DALDA Tel: Fax: yusufd@interofisdedektiflik.com President İsmail YETİMOĞLU Tel: Fax: maviay@dedektif.com.tr Secretary Yusuf Murat SÖYLEMEZ Tel: Fax: murat@soylemezhukuk.com Address: Eğitim Mah. Murat Paşa Cad. Nurtaş İşmerkezi No: 1/4 Ziverbey, Kadıköy İstanbul - Turkey Info@dedektif.org.tr Internet: Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

12 1.2.2.ABD Dünya Özel Dedektifler Derneği - W.A.D. Word Associations of Detectives 7501 Sparrows Point Blvd. Baltimore, MD USA Tel: Dedektifler Konsülü - CII Council of International Investigators Council Headquarters 2150 N. 107th St., Suite 205 Seattle, Washington USA USA and Canada toll-free: Phone: ULUSLARARASI ÖZEL DEDEKTİFLER DERNEKLERİ FEDERASYONU IKD ASGARİ ORTAK STANDARTLAR AVRUPA BİRLİĞİ ÖZEL SEKTÖR ARAŞTIRMACILARININ İZİN BELGESİ SONUÇ RAPORU Kaynak: ÖZEL SEKTÖR ARAŞTIRMACILARININ İZİN BELGESİ: SONUÇ RAPORU A. GİRİŞ 1964 yılında kurulan Uluslararası Dedektifler Derneği-IKD, dünya ölçüsünde Özel Araştırmacılar ve Güvenlik Uygulayıcılarını bir şemsiye atlında toplayan bir Uluslararası bir Şemsiye Kuruluştur. Federasyonun merkezi Viyana/Avusturya dadır ve Ulusal Mesleki Örgütleri ve temsilcilerini üyeliğe davet eder. Bayrağı: Avrupa Birliği Bayrağıdır IKD nin mevcut üyeleri; Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Macaristan, İsrail, İtalya, Japonya, Lituanya, Hollanda, Norveç, Portekiz, Romanya, Slovenya, İspanya, İsviçre, İngiltere, Türkiye, Dünya Dedektifler Organizasyonu dur. IKD, Etik kurallarında belirttiği yüksek standartları muhafaza etmeyi ve özellikle Avrupa Ülkeleri arasında mevzuatın ve izin (lisans) prosedürünün uyumlu hale getirilmesini hedefler. B. HEDEFLER: Hedefini akılda tutarak, belli bir hızla genişleyen Avrupa Birliğinde izinler ve prosedürleri düzenleyen çeşitli yasal düzenlemelerin mevcudiyeti ile IKD, her Avrupa Birliğine üye ülkede özel sektörde; a.yasal düzenleme yapma, b.mevcut düzenlemeyi gözden geçirme, Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

13 c.sınır aşan faaliyet söz konusu olduğunda uygulanabilecek tolere edilecek düzeyde bir standart araştırmak üzere harekete geçti. Yasal bir düzenlemenin mevcut olduğu veya tasarlandığı yerlerde, hepsinde değil ama bazılarında bir denetim yürürlüktedir/etkindir. Yasalarda uyum olmaması, liberal bir sınır aşan serbest piyasada karışıklık yaratır, haksız rekabete neden olur ve fırsatçılar için kötü bir uygulama yapmaya davet eder. IKD nin araştırma amacı ve bu sonuç dokumanı IKD nin Avrupa ülkeleri arasında onayladığı özel sektör araştırmacılarında uygulanacak asgari standartlar düzeyini bildirmektir. C. TANIMLAR: IKD özel sektörde araştırmacılar için yaptığı tanımlama; Başkaları adına, a) Özel bir kişi 5 veya bir etkinlik için bilgi veya kanıt elde etme veya özel bir kişinin nerede olduğuna dair bilgi derlemek, b) Her hangi bir eşyanın hangi şartlar veya vasıta ile kayıp olduğu veya zarara uğradığı hakkında bilgi veya kanıt elde etmek için yapılan her türlü takip, araştırma veya soruşturmadır. IKD TANIMI AŞAĞIDAKİ HİZMETLERİ KAPSAR: 1. Kaza Araştırmaları, 2. Şantaj Araştırmaları, 3. Sahte Muhasebe Araştırmaları, 4. Aile Hukuku Araştırmaları, 5. Sahtekârlık Araştırmaları, 6. Dolandırıcılık Araştırmaları, 7. Kayıp Araştırmaları, 8. Fikri Mülkiyet Hakkı Araştırmaları, 9. Yasal Bilgilendirme, 10. Hukuki Destek 11. Menşei tespiti 12. Geri alma 13. Durum Raporları 14. Gözlem/takip 15. Hırsızlık Araştırmaları 16. İz Bulma 6 D. ORTAK ASGARİ STANDART: Uygulamada, şüphesiz, mevcut asgari standart sıfır düzenlenen denetim ve sıfır kendi kendini düzenleme veya düzenlenmemiş disiplindir. Bir düzenlemenin olmadığı yerlerde, her biri kendine has etik kuralları ve çoğunda disiplin prosedürleri olan Ulusal Dernekler vardır, ancak bunlara üyelik ve bu Dernekler vasıtasıyla kendi kendini düzenlemenin gönüllü olma niteliği ve ilgili yerlerde bunlara belli bir miktarın veya sayısı bilinmeyen sayıda uygulayıcının uyması nedeniyle çok az temsilidir. Buna karşın, yasal düzenlemenin standart öngördüğü yerlerde en asgariden İspanya da olduğu üzere en üst düzeye varan çok sayıda değişkenlik gösterir. İKD üyeliğinin isteği, ( Avrupa Birliğindeki Ulusal Derneklerin çoğunluğunu kapsar) Avrupa Birliğindeki her ülkenin bu dokumanda yer verilen asgari standartların dikkate alınmasıdır. Bu başlangıç standart noktasının gerçekçi, ulaşılabilir ve yüksek standart amaçlandığında, mevcut standarda karşı sempatik olarak belirlenmiştir. Ortak Asgari Standart a) En yüksek standart b) Asgari Standart c) En az düşük standart 5 Kişi: Ferdi ve tüzel kişi, kuruluş ve diğerlerini ihtiva eder 6 Hizmet listesi tam değildir, ilave olunabilir. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

14 E. ARAŞTIRMANIN HACMİ: Özel sektör araştırmacıları için yapılan mevcut yasal düzenleme araştırması aşağıdaki ülkeleri kapsar: ÜLKELER 1. Avusturya 2. Belçika 3. Danimarka 4. Çek Cumhuriyeti 5. Almanya 6. Fransa 7. Yunanistan 8. Macaristan 9. İrlanda 10. İtalya 11. Latanya 12. Lituanya 13. Lüksemburg 14. Norveç 15. Polonya 16. Portekiz 17. İsveç 18. Slovakya 19. Slovenya 20. İspanya 21. İngiltere 22. Türkiye F. KAYNAKLAR: Araştırma aşağıdaki kurumlardan/kaynaklardan temin edilen kullanılarak gerçekleştirilmiştir: National Chambers of Commerce EU Commission Information Affiliated Unions Private Investigators Associations National Trade Commissions National Authorities Professional Organisations Internet Araştırması G. BULGULAR: Araştırmalar göstermiştir ki; İsmi sayılan ülkelerde ortak standart yoktur, Yasal Düzenlemenin olduğu yerlerde, araştırma göstermiştir ki; Düzenleme/kural belirlenmemiştir Değişik prosedürler Farklı kriterler Tutarsız suç toleransı İstisnalar için örnek veya nasıl uygulama yapılacağını Olduğu/olmadı görülmüştür. Bununla beraber araştırma göstermiştir ki, ortak asgari standart oluşturma arayışında İnsan Haklarını Koruma ve Temel Özgürlükler Sözleşmesi ve bunda yapılan değişiklik dikkate alınmıştır. H. MEVCUT DURUM: 1. Özel Araştırmacıların durumu ya; a) İzinli b) İzinsiz/ruhsatsızdır. Mevcut durumun etkisi aşağıda tanımlandığı gibi karışık, adil olmayan, sektörün ve tüketicilerin aleyhine istismara açıktır. Ancak, izinli olunan yerlerde de sınır ötesi (uluslararası) bir uyum veya mutabakata varılmış bir asgari standart yoktur. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

15 I- ÖNERİ: Aşağı belirlenen seçeneklerde asgari standartlar önerilir; Seçenek 1: Personel Seçimleri, Seçenek 2. Doğruluk, dürüstlük ( Uygunluk) Seçenek 3: Yeterlilik Seçenek 4: Mesleki Teminat Seçenek 5: Etik Kurallar Seçenek 6: 1 den 5 Seçeneğe muafiyet Seçenek 7: Geçerlilik SEÇENEK 1: PERSONEL SEÇİMLERİ Yaş, 18 makul görünüyor. SEÇENEK 2. DOĞRULUK, DÜRÜSTLÜK ( UYGUNLUK) Temiz bir adli sicil kaydı Ek A da belirlenen suç kategorilerine göre yakın zamandaki temiz bir sicil SEÇENEK 3: YETERLİLİK Eğitim ve pratik: Asgari 80 ECTS (Avrupa Kredi Transfer ) Okuma, iş pratiği/deneyimi, seminer, özel çalışma, sınav veya diğer faaliyetler, ve aşağıdaki konularda kursun tamamlanmış ve gerekli sınavdan sonra tamamen başarılı olunmakla mükafatlandırılmış olma; Hukuk Kriminoloji Medeni Hukuk Özel hayatın gizliliği Metodoloji (İstenilen yeterlilik sınavı) Araştırmanın hedefini belirleme kabiliyeti, Araştırmayı planlama İletişim kabiliyeti (Müşteri ve astlarla ilişki) Plan yapma, bilgi toplama ve bunun değerini amaca göre değerlendirme Rapor tekniği ve ileriyi düşünme ( Tavsiye verme yeteneği) Bu alanların her biri ilgili mevzuat, düzenleme ve uygulama yönergeleri ile desteklenmiş olmalıdır. Bu alanlardaki değerlendirmenin her biri güncel olay veya senaryoya dayalı olaylarla değerlendirilmiş olmalıdır. SEÇENEK 4: MESLEKİ TEMİNAT Asgari düzeyde sigorta Minimum Euro SEÇENEK 5: ETİK KURALLAR Verilen ve temin edilen bilgilerin gizliliğini zorunlu kılan yürürlükteki IKD Etik kuralları Ek B dedir. SEÇENEK 6: 1 DEN 5 SEÇENEĞE MUAFİYET Ulusal İzin Vermeye Yetkili makalar tarafından seçeneklerden her hangi birine yapacağı istisna SEÇENEK 7: GEÇERLİLİK Ortak asgari standart Sadece tüm talep edilen hususların karşılandığı zaman Avrupa Birliğine üye ülkeler için 31 Aralık 2007 tarihinden sonra izin için başvuran kişi veya firmalar için geçerlidir. J. TAVSİYE: IKD nin tavsiyesi ortak asgari standart için tüm 7 seçeneğin uygulanmasıdır. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

16 Ek. A: SUÇLAR LİSTESİ Bir Polis ve Suç Kanıtı Yasasına göre Ağır Yakalanabilir Suçlar, Bir Polis ve Suç Yasası veya diğer kanıt Yasalarına göre Yakalanabilir nitelenen Suçlar, Diğer Kanıt Yasasına göre Suç olarak değerlendirilecek Suçlar Çocuk Suçları, çocuk suçu olarak işlenen aşağıdaki suçlar olarak değerlendirilecek: Suçun işlendiği anda yaşında Sadece yakalanabilir ağır suçlar, Ağır ve diğer yakalanabilir suçlar, Listedeki tüm suçlar SINIR AŞAN SUÇLAR (ULUSLARARASI SUÇLAR) Burada listelenen tüm suçların bir başka ülkede işlenmiş olanları dikkate alınacaktır. Verilen belgedeki suç kayıtlarındaki bilgilere göre ilave bilgiye ihtiyaç duyulabilir. Yeniden Vuku bulma (sabıka) Daha önceki 2 yıl, ağır suçlar için 5 yıl içindeki mahkûmiyetler Kategori 1: Şiddet/Suiistimalci davranış Kategori 2: Casusluk/Terörizm Kategori 3: Ateşli Silahla işlenen suçları Kategori 4:Silah Yasasına ihlal Kategori 5: Ahlaksızlık Kategori 6: Çocuk suiistimali veya ihmali Kategori 7: Cinsel suçlar Kategori 8: Uyuşturucu Maddeler Kategori 9: Kriminal Zarar Kategori 10: Özel Yaşam ve Bilgi Korumaya ihlal Kategori 11: Özel Güvenlik Yasasını ihlal suçları Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

17 1.4.İNGİLTERE EN İYİ UYGULAMA PROSEDÜRÜ İNGİLTERE -SIA Güvenlik Endüstrisi Otoritesi SIA Araştırması: Özel Dedektif En İyi Uygulama Prosedürü Ekim 2006 Güvenlik Endüstrisi Otoritesi 50 Broadway Londra SW1H 0SA Telefon Fax Bölüm I: Giriş Lütfen dikkatli olun: Bu araştırma bir yönetmelik değildir, ya da yetki belgesiyle hiçbir ilgisi yoktur. İçeriğinde sadece en iyi uygulamanın nasıl yapılacağı anlatılmaktadır. SIA, 2005 yılının Haziran ayından beri, özel dedektiflerin çok çeşitli rollerini, sorumluluklarını, uzmanlıklarını ve deneyimlerini araştırıyor. Bu çalışma, özel güvenlik endüstrisinde çalışan özel dedektiflik sektöründen temsilcilerle, bu sektörün Düzenleyici Etki Ölçümü (RIA) içinde yetkilendirilmesi için yeterlilik önerileri yayınlama düşüncesiyle yapıldı. Fakat şu anda İçişleri Bakanlığı nın RIA yı ne zaman yayınlayacağını teyit edemiyoruz. Bugüne kadar yapılan çalışma, elde edilen verinin düzeyi ve sektörde çalışan bireylerin desteği göz önüne alındığında, araştırmamızı, özel Dedektiflik sektörüyle ve diğer katılımcılarla paylaşmak, böylece onların tespit edilen en iyi uygulamadan faydalanmalarını sağlamak istiyoruz. Bölüm 2: Özel Dedektiflik Faaliyetleri SIA araştırması, bağlam ya da karmaşıklıktan bağımsız olarak soruşturmaların temelini oluşturan altı faaliyet dizisi olduğunu tespit etti. Bu faaliyetler: Araştırma Yapma Tanıklarla Görüşme. Şüphelilerle Görüşme. Bilgi ve Kanıt Araştırması. Temel Gizli Gözlem Yapma. Kanunlar, Standartlar ve Yönetmelikler Aşağıdaki diyagram, bu altı faaliyetin, temel inceleme devrine nasıl oturduğunu gösteriyor: 1. İnceleme Devri 2. Plan 3. Kanun vs. 4. Rapor 5. Kanıt Toplama Bu araştırma, özel dedektif olarak çalışan ya da çalışma amacında olan birisinden beklenen minimum performansı tespit etmek için, bu altı faaliyet üzerinde genişletilerek yürütüldü. SIA, bu araştırmadan yola çıkarak, sektör için en iyi uygulamaları tespit edebildi. SIA tarafından tespit edilen en iyi uygulama, kısa süre önce geliştirilen Özel Dedektifler İçin Ulusal Mesleki Standartlar (NOS) in içinde oluşturulan alanları da tamamlıyor. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

18 ARAŞTIRMANIN YÜRÜTÜLMESİ SIA araştırması, Özel Dedektiflerin, soruşturma organize etmek ve yürütmek için aşağıdaki temel yeteneklere ve ilgili bilgi ve yaklaşıma sahip olmaları gerektiğini gösterdi. ÖZEL DEDEKTİFLERİN ŞUNLARI YAPABİLİYOR OLMASI GEREKİYOR: İncelemenin amaçlarını tespit etmek ve bu konuda müşterilerle anlaşmak ve onlara fizibilite, uygunluk, yasallık ve yapılmasını istedikleri şeyin sonuçları konusunda tavsiyede bulunmak. Mali, kaynaksal, zamansal ve yasal sınırlamaların hesaba katıldığı bir soruşturma planı hazırlamak. Üzerinde anlaşılan amaçlara en uygun soruşturma yöntemlerini ve kaynaklarını seçmek. Soruşturma planını düzenli olarak gözden geçirilmek ve eğer gerekiyorsa, müşterinin de onayıyla biraz değiştirilmesini sağlamak. Çıkar çatışmalarının üstesinden uygun ve etkili bir şekilde, hemen gelmek. 1.5.ÖZEL GÜVENLİK HİZMETLERİNİN TANIMI (Özel Güvenlik Hizmetleri Aile Ağacı) Özel güvenlik hizmetleri, kamu güvenliği hizmetleri ve özel askeri hizmetler Bu tablodaki odak noktası adamlı koruma hizmetleri ve diğer entegre güvenlik çözüm temel taşlarıdır. Düzeltici, yangın ve ambulans hizmetleri ve güvenlik ekipmanları üretimi(sanayi) bunun dışındadır. Bununla birlikte, yangından koruma ve ambulans hizmetleri,( yangın devriyesi, kontrol ve ilk cevap verme), elektronik güvenlik ( yangın alarmı ekipmanı montesi) ve alarma ve alarm kabul etme (yangın alarmı) çoğu zaman müşteriye koruma faaliyet alanları kapsamı içinde verilir. Değişik başlıklar altında verilen faaliyet/ürünler teferruatlı değildir, ancak ilişkili olduğu faaliyet/ürünler hakkında bir örnek verir. ÖZEL GÜVENLİK HİZMETLERİ AİLE AĞACI Avrupa Özel Güvenlik Hizmetleri Konfederasyon-Coess in Koruma Çalışma Komitesi, Özel Güvenlik Hizmetleri Aile Ağacı ile ilgili çalışmasını tamamladı ve tarihinde kullanım için web sayfasına yükledi. Bu çalışmayla, Coess üyelerinin, özel güvenlik alanına giren tüm faaliyetleri gözden geçirdi. Buna ilaveten genellikle özel güvenlik hizmetleri olarak değerlendirilmeyen kamu güvenliğini ihtiva eden faaliyetlerin neler olduğu ile kesinlikle bir özel güvenlik faaliyeti olarak görülmeyen özel askeri hizmetleri de gözden geçirdi. Bu tablonun güvenlik yapılanması hakkında genel bir bilgi vereceği düşünülmektedir. Eki:Tablo İngilizce ve Türkçe Kaynak: Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

19 ÖZEL GÜVENLİK HİZMETLERİ AİLE AĞACI TABLOSU 1 Çoğu zaman özel polislik olarak atıfta bulunulan geleneksel veya dışarıdan satın alınan veya (diğer nedenlerle) özel güvenlik hizmet tedarikçileri tarafından sağlanan yeni kamu güvenliği faaliyetlerini içerir. Yarı-kamusal alandaki (alışveriş merkezleri,spor müsabakaları, açık hava konserleri) yapılan koruma ve etkinliklerdeki görevler bu kapsamda dikkate alınmıştır. 1 Bunlar ilk fırsatta, çatışma ve kriz bölgelerinde ve bozulan toplumlardaki devlet kuruluşları, NGO ve özel işler için dövüş/savaş/mücadele yeteneği olanlar tarafından verilen yardımcı hizmetlerdir.bu hizmetleri verenler genellikle özel askeri şirketler olarak atıfta bulunulur. Paralı asker faaliyetleri bunun dışındadır. 1 Özel araştırmacı terimi,operasyon alanı ve ilgilenilen konunun genişlemesi halinde özel istihbarat hizmetleriyle bir şekilde yer değiştirir. Özel Dedektifler de bu kategoride değerlendirilmektedir. (Not: Coess Genel Sekreteri Sn. Hilde De Clerck ile tarihinde yapılan yazışma. Y.Vehbi Dalda) 1 Aynı zamanda kalabalık kontrolünü de içerir. 1 İşten- işe (B2B), İşten- müşteriye(b2c) ve entegre sistemlerin planlanması,montesi ve bakımı. 1 Sadece diğer hizmetlerle birlikte verilmesi halinde fiziki ve mekanik güvenlik özel güvenlik hizmetlerini bir parçası olarak kabul edilir. 1 Hastaneler için kan nakli,sanat eseri,değer, evrak ve benzerleri de değerli mal nakli olarak değerlendirilebilir.bununla beraber para, nakli yapılan ve teslim edilen ana faaliyettir,bu nedenledir ki, tüm nakil güvenliği faaliyetleri para nakli hizmetleri olarak adlandırılır. 1 Bilgi ve iletişim teknoloji güvenliği (ICT), evrak güvenliği (yazılı metin, işletimi,nakli ve arşivlenmesi) ve Kimlik karı tedariki ve kimlik korunması gibi Kimlik kartı güvenliği hizmetleri (ID) 1 Güvenlik parmaklık, çit,kapı,pencere,engelleyici ve benzerlerinin montesi. 1 Güvenlik eğitimi, genellikle ruhsatlı,öncelikle operasyondaki güvenlik görevlisi için yasal zorunluluğunu karşılanması amacıyla verilen yardımcı bir hizmettir. Eğitim, özel güvenlik eğitim kurumları, hükümet temsilcisi (devlet-örneğin polis) veya bağımsız eğitim kurumları tarafından verilir. 1 Alarm merkezi bugün koruma ve elektronik güvenlik arasındaki gri bölgede bulunmaktadır. 1 Ulusal Hassas Altyapının korunması yeni,önemli ve özellikle gelişen (entegre/kapalı) ve terörizm açıyı da içeren bir güvenlik hizmetidir. Bu açıdan henüz sınıflandırılmamıştır ve muhtemelen özel askeri hizmetler yanında ilave bir bölüm açılabilir. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

20 İKİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE DE ÖZEL DEDEKTİFLİK Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

21 Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

22 TÜRKİYE DE ÖZEL DEDEKTİFLİK 2.1.FİİLİ DURUM Dünyadaki gelişmelere paralel olarak, Türkiye de de özel dedektifliğe ihtiyaç duyulmaya başlanmıştır. Özellikle 1980 yılından sonra ülkenin dışa açılması ve dünyayla daha yoğun iletişim içinde olması ve liberalleşmenin etkisiyle özel dedektiflik hizmetleri de bireysel ve kurumsal olarak fiilen verilmeye başlanmıştır. Bu konuda elde yeterli ve sağlık istatistikî veri bulunmadığı için tam tablo bilinmemekle birlikte, 1994 yılındaki yasa teklifi gerekçesinde ülkede 70 civarında özel dedektif olduğu dile getirilmiştir yılında İstanbul da hizmet veren özel dedektiflik şirketleri bir araya gelerek ilk sivil toplum kuruluşunu oluşturmuştur. Bugün itibariyle ülke genelinde 30 civarında şirket kuran kurumsal firma, 100 ü aşkın bireysel özel dedektif-özel araştırmacının hizmet verdiği değerlendirilmektedir. İnternet veya yazılı basına kod adlarla bir telefon-bir web sayfası ilanı vererek hiçbir resmi kaydı olmadan hizmet verdiğini iddia edenler bu değerlendirme dışında tutulmuştur ve öyle de değerlendirilmesi gerekmektedir. 2.2 ÖZEL DEDEKTİFLER DANIŞMANLAR ve ARAŞTIRMACILAR DERNEĞİ ÖDD ÖDD Kuruluşu: Tarihinde İsmail YETİMOĞLU önderliğinde İstanbul Valiliği İl Dernekler Müdürlüğü onayı ve / 164 kayıt no ile Özel Dedektifler Danışmanlar ve Araştırmacılar Derneği resmen kurulmuş ve İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı kayıtlarında özel dedektiflik alanında Türkiye de ilk olma özelliği ile STK olarak yerini almıştır. ÖDD NİN kurucularından oluşan ilk yönetim kurulu Şükrü YETİMOĞLU, İsmail YETİMOĞLU, Ayla YORULMAZ, Av. Yusuf Murat SÖYLEMEZ, Av. Raziye Oya SÖYLEMEZ ve Serkan KOÇ tur. a) ÖDD nin Kuruluş Amacı: a) Özel dedektiflik kanununun çıkarılması için TBMM, hükümet, ilgili kamu kurum ve kuruluşları nezdinde girişimlerde bulunmak, b) Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile Kanunları doğrultusunda özel dedektiflik mesleğinin etik kurallarını belirlemek ve uluslararası meslek standartlarına uygun olarak mesleğin gelişmesi yönünde koordinasyonu sağlamak, c) Özel Dedektiflik, Danışmanlık, Araştırmacılık alanlarında faaliyet gösteren üyelerin sosyal yardımlaşma ve dayanışma duygularını geliştirmek, mesleki, toplumsal ve kültürel gelişimlerini sağlamak, d) Özel Dedektiflik, Danışmanlık, Araştırmacılık alanlarında faaliyet gösteren üyelerin meslek bilincini geliştirmek için bilimsel, akademik ve hukuksal temelde bilinçlendirmek, e) Mesleki standartlarının belirlenmesinde; insan hakları ve özel yaşama saygı temelinde, etik kuralların oluşturulmasını sağlamak ve uygulanmasını koordine etmek, f) Özel dedektiflik ve araştırmacılık alanında nitelikli personel yetiştirmek ve eğitimlerini sağlamak amacıyla üniversitelerle işbirliği yapmak, g) Derneğin amaç ve ilkeleri doğrultusunda her türlü hukuksal girişimi yapmak, temsil etmek, gerektiğinde dava açmak veya açılan davalarda üyeleri adına taraf olmak, Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

23 h) Özel Dedektiflik, Danışmanlık ve Araştırmacılık alanlarında yapılacak olan yasa, yönetmelik, tüzük ve mevzuatların oluşumunda görüş ve önerilerini resmi kurum ve kuruluşlara sunmak, etkin katılımda bulunmak ve kurulacak her türlü komisyonlarda yer almak. i) Bu amaca uygun olarak yurtiçi veya yurtdışında her türlü çalışmaları gerçekleştirmek amacıyla kurulmuştur. b) ÖDD Yönetim Kurulu: 2. Olağan Genel Kurul da Seçilen Yönetim Kurulu Yusuf Vehbi DALDA ONURSAL BAŞKAN Em. 1. Sınıf Emniyet Müdürü. Interpol Dairesi Eski Başkanı. ÖDD Ankara Temsilcisi. Interofıs Özel Dedektiflik Ltd. Şti. Genel Koordinatörü İletişim: dalda50@yahoo.com - yusufd@interofisdedektiflik.com Özel Dedektifler Derneği Yönetim Kurulu Üyeleri İsmail YETİMOĞLU YÖNETİM KURULU BAŞKANI Em. Devlet Memuru. Kurumsal Araştırma, İnsan Kaynakları ve Finans sektöründe uzmanlaşmış yılından beri özel dedektiflik yapmaktadır. Maviay Özel Dedektiflik Ltd. Şti. Kurucusudur. Özel Dedektifler Derneği kurucusu İletişim: info@dedektif.org.tr Ayla YORULMAZ BAŞKAN YARDIMCISI Araştırma hizmetleri ve gazetecilik yapmış. Finans sektöründe uzmanlaşmış 2003 yılından beri özel dedektiflik yapmaktadır. Maviay Özel Dedektiflik Ltd. Şti. Kurucusudur. Özel Dedektifler Derneği kurucusu İletişim: maviay@dedektif.com.tr Av. Murat Yusuf SÖYLEMEZ GENEL SEKRETER Avukat. Ticaret Hukuku, Medeni Hukuk ve Spor Hukuku alanlarında uzman Özel Dedektifler Derneği kurucusu İletişim: murat@soylemezhukuk.com Serkan KOÇ MUHASIP ve BİLİŞİM SEKRETERİ Bilişim sektöründe bilgisayar programcılığı ve yazılım alanında uzman. Özel Dedektifler Derneği kurucusu İletişim: info@cankat.net Av. Raziye Oya SÖYLEMEZ HUKUK DANIŞMANI Avukat. Basın Hukuku, Medeni Hukukun aile ve tazminatlar alanlarında uzman Özel Dedektifler Derneği kurucusu İletişim: oya@soylemezhukuk.com Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

24 c) ÖDD Temsilcilikleri: ÖDD TEMSİLCİLİKLERİ ANKARA TEMSİLCİLİĞİ Ankara Temsilcisi: Yusuf Vehbi DALDA Adres: Meşrutiyet Cad. Meşrutiyet İş hanı No: 10/65 Kat 7 Kızılay /ANKARA İletişim: yusufd@interofisdedektiflik.com EGE BÖLGESİ TEMSİLCİLİĞİ ÇUKUROVA BÖLGESİ TEMSİLCİLİĞİ Adana Temsilcisi: E. Esen YÜCEL Adres: Orhangazi Mah. Atatürk Cad. No: 270/A Sarıçam / ADANA İletişim: info@esaydedektiflik.com d) ÖDD Üyelik Şartları: Bireysel Üyelik; a. 18 Yaşını doldurmuş Türk Vatandaşı olmak. b. Adli ve Finansal sicilinin temiz olması, Kurumsal Üyelik; 1. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının belirlediği Özel Dedektiflik Hizmetleri koduna uygun olarak Ticari firma kuruluşu yapmak a) Limitet Şirket Kuruluşu: Ana sözleşmesinde "Özel dedektiflik ve araştırma hizmetleri" kapsamında açıkça yazılmış Ticaret Sicil Müdürlüklerince onaylanıp Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde yayınlanmış şirket kuruluşunu yapmak. b) Şahıs kuruluşu: Özel dedektiflik ve araştırma hizmetleri kapsamında Vergi dairesi onaylı firma kuruluşu yapmak. 2. Şirket sahipleri ve ortaklarının adli sicil kaydının temiz olması. 3. Adres ve telefon bilgilerinin bulunduğu sadece bu işe özel bir mekânın olması. 4. Mesleki Etik Kurallar ve Çalışma Yönetmeliğini kabul ve taahhüt etmek. 5. Özel Dedektifler Derneği Tüzüğü ve Yönetmeliğinde belirtilen diğer şartları yerine getirmek. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

25 e) Özel Dedektiflik Şirketleri Kuruluşları: Özel dedektiflik hizmetleri 1980 lı yıllardan beri araştırmacılık veya danışmanlık gibi ticari unvanlarla sürdürülürken ilk limitet şirket 30 Ekim 2003 tarihinde İstanbul da kurulmuştur. MAVİAY ÖZEL DEDEKTİFLİK (Imb Ajans Finans Dedektiflik Danışmanlık Sn. Tic. Ltd. Şti.) şirket ana sözleşmesinde özel dedektiflik hizmetlerini açıkça yazdırmış ve şirket unvanında özel dedektiflik ismini onaylatarak Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinde yayınlanması ile gerçekleştirilmiştir. Daha sonrasında sırasıyla İzmir, Ankara ve Denizli illerinde limitet şirketlerin kuruluşu yapılmıştır. (Başka kayda rastlanmamıştır) ÖDD nin kuruluşu ile birlikte Ticari Kanunlara uygun olarak kurulan özel dedektiflik unvanlı şirketler Türkiye genelinde çoğalmıştır. İstanbul Ticaret Odasının yapmış olduğu NACE KODU belirleme çalışmalarında BİLGİ ve İLETİŞİM HİZMETLERİ Meslek Grubu BİR ÜCRET veya SÖZLEŞMEYE DAYALI OLARAK BİLGİ ARAMA HİZMETLERİ kategorisinde tanımlanmıştır. f) NACE kodu: İSTANBUL TİCARET ODASI Meslek Grubu 27-BİLGİ VE İLETİŞİM HİZMETLERİ Nace Kodu Bir ücret veya sözleşmeye dayalı olarak bilgi arama hizmetleri g) Maliye Bakanlığı Faaliyet Kodu: ÖDD gerekli girişimlerde bulunarak Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından özel dedektiflik hizmetlerinin faaliyet kodu ve faaliyet alanının belirlenmesi sağlanmıştır. Var olan ve yeni kurulan özel dedektiflik ticari kuruluşları belirlenen meslek kodu ile faaliyetlerini sürdürmeye başlamıştır FAALİYET KODU FAALİYET ADI SONDAJ İÇİN KULLANILAN TAKIM TEZGÂHLARININ İMALATI SORUŞTURMA FAALİYETLERİ (ÖZEL DEDEKTİFLİK HİZMETLERİ DAHİL) SOSİS, SALAM, SUCUK, PASTIRMA VB. ET YAN ÜRÜNLERİNİN TOPTAN TİCARETİ Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

26 h) ÖDD Üyesi Ticari Firmalar: Uluslararası Meslek Etik Kurallara bağlı olarak faaliyet gösteren Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının Faaliyet Kodu (Özel Dedektiflik Hizmetleri ) uygun faaliyet gösteren ÖDD üyesi özel dedektiflik firmaları MAVİAY ÖZEL DEDEKTİFLİK LTD. ŞTİ. İSTANBUL YETKİLİ: İSMAİL YETİMOĞLU & AYLA YORULMAZ TİCARET UNVANI: IMB AJANS FİNANS DEDEKTİFLİK TİC. LTD. ŞTİ. İSTANBUL TİCARET ODASI SİCİL NO: GÖSTEPE V. DAİRESİ VERGİ NO: İLETİŞİM TEL: maviay@dedektif.com.tr WIRTSCHAFTS DETEKTEI MENTES - ALMANYA YETKİLİ: AYHAN MENTEŞ NÜMBERG V. DAİRESİ VERGİ NO:DE İLETİŞİM TEL: info@detektei-mentes.de ESAY ÖZEL DEDEKTİFLİK - ADANA YETKİLİ: ESEN YÜCEL YÜREĞİR V. DAİRESİ VERGİ NO: İLETİŞİM TEL: info@esaydedektiflik.com Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

27 ÖDD ETİK KURALLAR ve ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM: Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar: Amaç: Madde 1 -Bu Yönetmeliğin amacı, Özel Dedektifler Derneği üyelerinin Özel Dedektifler, Danışmanlar ve Araştırmacılar Derneği Tüzüğü paralelinde, çalışma esas ve usullerini ve mesleki etik kurallarını düzenlemektir. Kapsam: Madde 2 -Bu Yönetmelik, Özel Dedektifler Derneği üyelerinin çalışma esas ve usullerini ve mesleki etik kurallarını kapsar. Hukuki Dayanak: Madde 3 -Bu Yönetmelik, 5253sayılı Dernekler Kanunuve4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ile Özel Dedektifler Derneği Tüzüğü ve Genel Kurul Kararları ve Yönetim Kurulu Kararları na dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar: Madde 4 -Bu Yönetmelikte geçen; ÖDD ÖZELDEDEKTİF ÖZEL ARAŞTIRMACI GENEL KURUL YÖNETİM KURULU ETİK KURUL DERNEK ÜYESİ Özel Dedektifler Danışmanlar ve Araştırmacılar Derneğini ÖDD Üyesi Ticari Firma Sahibi veya Sorumlusunu Özel Dedektiflik Firması Sorumluluğunda Çalışan Personelini ÖDD Olağan ya da Olağanüstü Genel Kurulunu, ÖDD Yönetim Kurulunu ÖDD Etik Kurulunu ÖDD Kurumsal ve Bireysel Üyesini ifade eder İKİNCİ BÖLÜM: Madde5- Özel Dedektifler Derneği nin görev ve sorumlulukları: a) Özel Dedektifler Derneği olarak amacımızın meslek onuruna yakışan ve etik kuralları benimsemiş meslektaşlarımızla dayanışma içerisinde olmak, Dernek çatısı altında oluşturacağımız komisyonlar kanalıyla Yasal mücadelenin doğru bir zeminde oluşmasını sağlamak ve toplumumuzda çok önemle ihtiyaç haline gelmiş Özel Dedektiflik Hizmetleriyle ilgili ivedilikle bir yasanın çıkartılması için kamuoyu oluşturup Hükümet, Kurum ve Kuruluşlar nezdinde girişimlerde bulunmak, görüş öneri sunmak ve taraf olup Özel Dedektiflik Yasasının çıkarılmasını sağlamak, b) Özel Dedektiflik Danışmanlık ve Araştırmacılık alanlarında hizmet veren ticari kuruluşlar ile bu alanda çalışan personellerinin sosyal yardımlaşma ve dayanışma duygularını geliştirmek, mesleki, toplumsal ve kültürel gelişimlerini sağlamak, c) Bu sektörde hizmet veren üyelerimizi bilimsel, akademik ve hukuksal temelde bilinçlendirmek, bu amaca uygun olarak yurtiçi veya yurtdışında her türlü çalışmaları gerçekleştirmek. Mesleki kuralların belirlenmesinde; insan hakları ve özel yaşama saygı temelinde, etik kuralların oluşturulmasını sağlamak, d) Araştırma hizmetlerinin bir bütün olduğunu düşünerek Dedektiflik, Danışmanlık, Araştırma ve Güvenlik alanlarında hizmet veren veya çalışanları bir çatı altında toplayarak mesleki sorunlarımızın çözümünde yöntemler belirleyerek, daha sağlıklı ve daha işlevsel bir Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

28 çalışma ortamları yaratarak gerek hizmet alan gerekse hizmet veren tarafların etik kurallara bağlı kalınarak rekabet unsurlarını belirlemek ve uygulamak için çalışmalarda bulunmak, e) Şu ya da bu şekilde mesleki alanımıza giren işlerle iştigal eden şahısların gelişi güzel hizmet üretmelerini engellemek, en önemlisi bu alanda ihtiyaç duyan vatandaşlarımızın muhtemelen mağduriyetini engellemek için kamuoyunu bilgilendirmek ve gelen şikâyetlerde suç unsuru tespit edilirse Cumhuriyet Savcılıklarına bildirmek veya kamuoyuna açıklayıp deşifre etmek, f) ÖDD üyelerinin hizmet faaliyetlerini mesleki etik kurallar ve mesleki standartları yönünden denetlemek ve hizmet satın alan müşterilerin mağdur edilmesi durumunda şikâyetçinin yazılı beyanı üzerinden Etik Kurulun devreye sokulmasını sağlamak ve Etik Kurulun aldığı kararları Tüzük ve Yönetmelik çerçevesinde uygulamak. g) ÖDD Tüzüğü, Yönetim Kurulu kararları ve Yönetmeliğe uygun olarak çalışmayan veya aksine davranış içinde olan Dernek Üyesini denetlemek ve Tüzük hükümlerini uygulamak. h) Yurt içi veya Yurt dışında aynı amaç doğrultusunda faaliyet gösteren dernek, oda veya federasyonlarla iş birliği yapmak, Üniversiteler veya Yüksek Okullar nezdinde girişimlerde bulunarak mesleki eğitim programlarının oluşmasını sağlamak ve sertifika programları hazırlamak, i) Derneğin amaç ve ilkeleri doğrultusunda üyeleri adına her türlü hukuksal girişimi yapmak ile üçüncü kişilere karşı taraf olmak, temsil etmek gerektiğinde dava açmaktır. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: Dernek Üyelerinin Görevleri, Yetki ve Sorumlulukları: Madde 6 - Özel Dedektifin Görev ve Yetkileri: Bir sözleşmede ücrete dayalı olarak hukuksal dayanak içerisinde müşterinin talep etmesi halinde; a) Aile fertlerinin, aile birliğini bozan ve zarar veren davranışlarının, kötü alışkanlıklara meyilli olup olmadıklarının incelenmesi, b) Kaybolmuş ya da adresi bilinmeyen kişilerin bulunması, adreslerinin tespit edilmesi, c) Kaybolmuş ya da çalınmış malların bulunması, d) Her türlü Ticari kuruluşun üst düzey yönetici veya temsilcisi niteliğindeki personelin dürüstlüğü ve güvenirliğinin işverene karşı tutum ve davranışlarının işveren aleyhine diğer firma ve kuruluşlarla işbirliği yapıp yapmadıklarının tespit olunması, e) Her türlü ticari kuruluşa bağlı dağıtıcı, acente, bayilik ve şubelerin sözleşmede belirtilen maddeler ile ticari şartlarına uyup uymadığının araştırılması, f) İcra iflas dairelerinde, aleyhinde takip yapılan borçluların menkul ve gayrimenkul malları ile üçüncü şahıslardaki hak ve alacaklarının neden ibaret olduğunun araştırılıp tespit edilmesi, g) Kaza, şantaj, sahte muhasebe, aile hukuku, sahtekârlık, dolandırıcılık, kayıp, fikri mülkiyet hakkı, Hukuki destek, Menşei Tespiti, Geri alma, Durum Raporları, Gözlem ve Takip, Hırsızlık araştırmaları, İz bulma araştırmalarını yapmakla görevli olup bu görevlerini TCK ve Medeni Kanun hükümlerine göre yapmakla görevlidirler. Madde 7 -Bilgileri Açıklama Yasağı ve Doğru Bilgi Verme İlkesi: Özel dedektiflik bürolarının özel çalışmaları sonucu edindiği bilgileri kimseye açıklayamaz. Müşterilerinden başka hiç kimseye sır ifşa edemez. Ancak, resen takibi gerekli bir suç işlendiği Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

29 yolunda bilgi edindiğinde bilgi ve belgeleri bulunduğu yer Cumhuriyet Savcılığına intikal ettirmekle mükelleftir. Özel dedektiflik büroları, işveren ya da müşterilerine hilafı hakikat bilgi ya da rapor veremezler Madde 8 Özel Dedektifler Derneği Üyelerinin Mesleki Sorumlulukları: 1. Tüm mesleki görevleri üstün ahlak kuralları ilkesine uygun olarak yapmak ve hiçbir zaman özel dedektiflik mesleğini suçlu gösterecek davranışlarda bulunmamak, 2. Hukuksal ve ahlaki dayanağı olmayan hiçbir araştırmayı yapmamak, 3. Tüm araştırmaları hukuk, ahlak ve mesleki etik sınırları içinde yürütmek, 4. Müşterinin güvenirliğini teyit etmek ve araştırmayı başlatmak için hukuki ve ahlaki nedenlerin olduğunu tespit etmek, 5. Müşteri mahremiyetine ve elde edilen bilgi ve belgelerin hukuki gizliliğine riayet etmek, 6. Üstün hizmet standartlı yeterlilik göstererek ve tüm olguları müşterilere rapor etmeyi sağlayarak ve bunları yasal gerekler doğrultusunda muhafaza ederek müşterilerimizin menfaatlerine en iyi saygıyı göstermek, 7. Hizmetler ve kayıtların müşteri mahremiyetini koruyacak şekilde güvenli olmasını sağlamak ve özel bilgilerin saptırılacak şekilde kullanılmayacak şekilde korumak, 8. Araştırma kapsamında elde edilen bilgi veya belgelerin çıkar sağlamak veya müşteriye zarar verecek eylemlerde bulunmamak, 9. Tüm personel veya araştırmaya yardımcı olan diğer ücretli kişilerin bu Etik Kurallara uymasını sağlamak ve sorumluluğunu taşımak, 10. Özel dedektiflik mesleğinin en yüksek standarttaki objektiflik, doğru, düzgün, ihtiyatlı icrası için tüm mesleki üyelerle birlikte çalışmak ve mesleki üyelerinin itibarını korumaktır. 11. ÖDD tüzel kişiliğini, Yönetim Kurulu ve Dernek Üyelerini karalayıcı davranışlarda bulunmamak ve zarar verici eylemlerde bulunmamak. Madde 9 -Çalışma Esasları: 1. Özel Dedektif; hizmet satın alan müşterisi ile tarafların açık kimlik bilgilerini, adreslerini, ticari unvanlarını, işin konusunu, süresini ihtiva eden ve gizlilik ilkelerini, karşılıklı hak ve çıkarları koruyan maddelerin açıkça yazıldığı ve bir sözleşmeyi yapmakla mükelleftir. 2. Sözleşmede, araştırma kapsamına dâhil tüm işin bitirilmesi ve zamanında teslim edilmesi hususlarının açıkça belirtilmesi ve tüm masraflar dâhil alınacak ücretin yazılması zorunludur. 3. Özel Dedektif; araştırma konusunun başlangıcı ve bitimi süresinde elde ettiği tüm bilgileri ve konu ile ilgili tüm detayları raporlamak ve müşterisine sunmak zorundadır. Madde 10 ÖDD Benimsediği Uluslararası Meslek İlkeleri: 1. Tüm mesleki görevleri üstün ahlak kuralları ilkesine uygun olarak yapmak ve hiçbir zaman özel dedektif, araştırmacı mesleğini suçlu gösterecek davranışta bulunmamak, 2. Tüm araştırmaları hukuk, ahlak ve mesleki etik sınırları içinde yürütmek, 3. Müşterinin güvenirliğini teyit etmek ve araştırmayı başlatmak için hukuki ve ahlaki nedenleri olduğunu sağlamak, 4. Müşteri mahremiyeti ve Bilgi verileri ve bunların hukuki gizliliğine riayet etmek, 5. Üstün hizmet standartlı yeterlilik göstererek ve tüm olguları onlara rapor etmeyi sağlayarak ve bunları yasal gerekler doğrultusunda muhafaza ederek müşterilerimizin menfaatlerine en iyi saygıyı göstermek 6. Hizmetler ve kayıtların müşteri mahremiyetini koruyacak şekilde güvenli olmasını sağlamak ve özel bilgilerin saptırılacak şekilde kullanılmayacak şekilde korumak, 7. Tüm personel veya araştırmaya yardımcı olan diğer ücretli kişilerin bu Etik Kurallara uymasını sağlamak, 8. Mesleğin en yüksek standarttaki objektiflik, doğru, düzgün, ihtiyatlı icrası için tüm mesleki üyelerle birlikte çalışmak ve meslek üyelerinin itibarını korumak. 7 Kaynak: IKD 7 Çeviren: Yusuf Vehbi DALDA, ÖDD Onursal Başkanı ve İnterOfis Özel Dedektiflik Genel Koordinatörü Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

30 Madde 10 Yasal Uyarı: Anayasa ve Türk Ceza Kanununa göre açıkça suç olan, genel kolluğa dahi çok sınırlı ve ancak yargı kararı ile izin verilen, hukuka aykırı elde edilmesi halinde Mahkemelerce hiçbir şekilde delil olarak kabul edilmeyen, cep telefonu kayıtları, telefonların dinlenilmesi, gizli kamera uygulanması veya özel hayatın ihlalini oluşturacak diğer uygulamalar gibi suç içeren eylemlerin ÖDD üyeleri tarafından kesinlikle yapılmayacağı kabul edilmiştir. Bu tür uygulamaları yapanların suç işlediği ve tespit edilmesi durumunda resmi mercilere bildirilerek gerekli hukuki ve idari işlemlerin başlatılacağı, Bu bağlamda;özel Dedektifler Derneği Kurumsal Firmalarının Yapmayacağı İşler: Cep Telefonu Kayıtları, Mesaj Kayıtları hiçbir şekilde temin edilmez. Casus program ve dinleme cihazı uygulanması kabul edilmez. Aralarında kan bağı olmayan şahısların bireysel iş talepleri kabul edilmez. Aralarında ticari bağı olmayan kurumların iş talepleri kabul edilmez, Aralarında alış-veriş evrakı olmayan ticari kişilerin iş talebi kabul edilmez Cihaz satışı yapamaz, şeklinde belirlenmiştir. Madde 11 - Kimlik ve Üyelik Belgesi: Bu Yönetmelik Derneğin Üyelerince imzalanır ve Yönetim Kurulu onaylar. Özel dedektiflere ve özel araştırmacılara, bağlı olduğu kurumu, yetkilerini, unvanını, kimlik bilgilerini gösteren kimlik belgesi verilir. Derneğin Kurumsal Üyelerine de dernek üyesi olduğunu belirten Kurumsal Üyelik Belgesi verilir. Madde 12 - Yaptırım ve Ceza: Özel Dedektifler Derneği üyeleri bu yönetmelikte belirtilen kurallara, Dernek Tüzüğüne ve Yönetim Kurulu kararlarına koşulsuz uyacaklarını taahhüt ederler. Belirlenen çalışma koşulları ve sorumluluklara uymayan üyeler hakkında ÖDD Etik Kurulunca tahkikat başlatılır. Tahkikat sonucuna göre suç sabit görülürse Yönetim Kurulunca suçun nevine göre uyarı cezası veya üyelikten çıkarma cezası verilir ve kamuoyuna deşifre edilir. Madde 13 - Yürürlük: Bu Yönetmelik tarihli ÖDD 1. Olağanüstü Genel Kurul Kararı ve Yönetim Kurulu yayın tarihi gereğince yürürlüğe girer. Madde 14 - Yürütme: Bu Yönetmelik hükümlerini Özel Dedektifler Derneği Yönetim Kurulu yürütür ÖDD FAALİYETLERİ Özel Dedektiflik Yasa Çalışmaları: ÖDD Başkan Vekili Yusuf Vehbi DALDA NIN koordinatörlüğünde başlatılan Yasa Taslağı çalışmaları için ABD, KANADA, AVUSTURALYA, AVRUPA ÜLKELERİNDEN Avusturya, Belçika, Fransa. Hollanda, İngiltere, İspanya, İtalya, Latvenya, Macaristan, Romanya, Slovenya da uygulanmakta olan özel dedektiflik yasaları temin edilerek çevirileri yapılarak incelenmiştir. TBMM den onaylanıp Dönemin Cumhurbaşkanı tarafından veto edilen Tarih 3963 Sayılı Özel Dedektiflik Kanunu yabancı ülkelerde uygulanan kanunlarla kıyaslanarak Türkiye hukuku ve yaşam koşullarına uyarlanarak güncel ve çağdaş bir Özel Dedektiflik Yasa Taslağı hazırlanmış muhatabı olan tüm resmi kurum ve kuruluşlara sunulmuştur. İçişleri Bakanlığı Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

31 Komisyonunca 30 Ekim 2007 tarihinde yeniden gündeme alınıp incelenmekte olan yasanın ivedilikle kanunlaşması için girişimler devam etmektedir. Özel Dedektiflik Seminer ve Eğitimleri: Ocak 2009 tarihleri arası Özel Dedektifler Derneği ve TC. Milli Eğitim Bakanlığı Kadıköy Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü işbirliği ile Türkiye de ilk kez Özel Dedektiflik ve Araştırmacılık Eğitim Semineri gerçekleştirilmiştir. Kadıköy Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü eğitim salonunda yapılan "Özel Dedektifler ve Araştırmacılar Eğitimi Seminerine" katılan 19 dernek üyemize sertifika verilmiştir. 2. TC Kocaeli Üniversitesi ile Özel Dedektifler Derneğinin imzaladığı mesleki eğitim işbirliği konulu protokol çerçevesinde Hereke Ö.İ.U. M.Y.O. Özel Güvenlik Koruma Bölümü Başkanı Yrd. Doç. Dr. C. Gazi UÇKUN un talebi doğrultusunda 250 bölüm öğrencisine İsmail YETİMOĞLU ve Yusuf Vehbi DALDA nın sunumuyla 11 Mart 2010 Tarihinde 1. Özel Dedektiflik ve Araştırmacılık Eğitim Semineri gerçekleştirilmiştir. 3. Özel Güvenlik Koruma Bölümü öğrencilerinin talebi doğrultusunda mesleğe ilgi duyan 100 öğrenci ve akademisyenlerden oluşan katılımcılara 14 Mayıs 2010 Tarihinde 2. Özel Dedektiflik ve Araştırmacılık Eğitim Semineri gerçekleştirilmiş ve katılımcılara sertifika verilmiştir. 4. TC Kocaeli Üniversitesi ile ÖDD arasında imzalanan protokol çerçevesinde öğretim yılı için üniversitenin Güvenlik Koruma MYO Bölümü eğitim müfredatına "Özel Dedektiflik ve Araştırma Teknik ve Metotları" dersi konulmuştur. ÖDD in görevlendireceği konunun uzmanları tarafından haftada bir tam gün ders verilmesi planlanmıştır. 5. TC Kocaeli Üniversitesi ile ÖDD arasında imzalanan protokol çerçevesinde Bolonya Süreci kapsamında özel dedektiflik eğitimi ile ilgili projeler planlanmıştır. 6. Yrd. Doç. Dr. C. Gazi UÇKUN un öncülüğünde sürdürülen eğitim çalışmaları paralelinde ÖDD in üyesi firmalarda öğrencilere staj verilmektedir. 7. Özel Dedektiflik Mesleğini geliştirme ve eğitim konularında ÖDD tarafından hazırlanan tüm eğitim notlarının düzenlenmesi ile TC Kocaeli Üniversitesi ile özel dedektiflik alanında verilecek eğitimler için kitap hazırlanmıştır ÖZEL DEDEKTİFLİK KİTAPLARI 8 Yabancı Ülkeler ÖZEL DEDEKTİFLİK KANUNLARI KİTABI Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından sürdürülen kitap çalışmalarında Asayiş Dairesi Başkanlığı Koordinesinde hazırlanan yeni bir yayın 300 sayfalık Yabancı Ülkeler, ÖZEL DEDEKTİFLİK KANUNLARI kitabı basımı yapıldı. Emniyet Genel Müdürü Oğuz Kağan Köksal ın önsöz yazısı ile hizmet içi eğitim amacıyla ilgili kurum ve kuruluşlara dağıtılan kitabın ülkemizde hazırlanan özel dedektiflik yasasının çıkartılması ve bu mesleği yapan ve yapacak olanlara iyi bir kaynak teşkil edecektir. 8 Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

32 Bazı ülkelerde özel güvenlik ve özel dedektiflik aynı kanun içinde düzenlenmiş olduğundan, anılan kitap özel güvenlik ile iştigal edenler için de iyi bir başvuru kaynağı oluşturacaktır. Kitap web sayfasından elektronik ortamda temin edilebilir.. ÖNSÖZ Özel Dedektiflik, insanların kişilik hakları ve özel hayatına saygılı olmak kaydıyla, kişilere ilişkin suç teşkil etmeyen her türlü özel bilgiyi toplayan, derleyen, değerlendirdikten sonra konusu suç teşkil edenleri ilgili makamlara bildiren ve diğer bilgileri ise yapılan hukuki sözleşme çerçevesinde araştırma yapılmasını isteyen gerçek ve tüzel kişilere sunan çağdaş bir hizmet alanıdır. Özel Dedektiflik, Avrupa ve Amerika ülkelerinde güvenlik sektöründe yaygın bir meslektir. Kişiler, yaşadıkları olayları ve her türlü hukuki, ticari ve sosyal ilişkiyi şüphe duyarak devam ettirmek yerine bunu meşru yollardan bir araştırma kurumu eliyle tetkik etmek istemektedirler. Ülkemizde yasal düzenlenme yapılması halinde, Kayıp şahıs, kayıp ve çalınan eşya, Marka - Patent Taklit Ürün, Bayii ve Acente, Menşei ve adres tespiti, Dolandırıcılık,İcra-İflas, Boşanma Davası Delil araştırmaları ve benzeri konularda hizmeti sunmakla görevli "Özel Araştırma" birimleri kurulabilecektir. Yapılacak iş ve hizmetin yetki ve sorumluluklarının tanımlanmasıyla keyfi uygulamaların önüne geçilebilecek kişilerin şahsa özel bilgileri ve mahremiyetleri korunacaktır. Dedektiflik Yasasının çıkması ile yeni bir sektör oluşacağı gibi, yeni bir uzmanlık ve eğitim alanı gelişecek, aynı zamanda suçların aydınlatılmasında da daha fazla yol kat edilebilecektir. Özel Dedektifler; yaptıkları araştırma-takip faaliyetini, görev verenin ve kendi kimliğini gizli tutabilen, güvenlik güçlerinden yardım alabilen ve gerektiğinde dış görünüşünü değiştiren bir özel araştırmacıdır. Özel Dedektif; bilgi toplama tekniklerini, davranış, suçlu ve şahıs psikolojisini, iz sürme ve fotoğraf karşılaştırma, kimlik tespiti ve şahıs teşhisi, Internet i kullanabilme ve ilgili mevzuatı bilmek zorundadır. Kişi ve kurumlara güvenlik danışmanlığı hizmeti de verilebilecektir. Tercüme edilerek yayına hazırlanan Amerika Birleşik Devletleri nden 6 Eyalet ile Kanada, Belçika, Fransa, İspanya ile Slovenya Özel dedektiflik yasaları bu konuda araştırma yapacaklara ve kanun yapıcılara literatür desteği sağlayacağını ümit ediyorum. Emeği geçenleri tebrik ederim. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

33 MEDYADA ÖZEL DEDEKTİFLİK ( ) Özel dedektiflik konusu her zaman meydanın dikkatini çekmiştir. Zaman zaman bu konularda haber ve yorumlar yapılmaktadır. Ancak Dernek kuruluşundan sonra bu daha sistemli ve bir program çerçevesinde yürütülmeye başlanmıştır. Bu süreçte, başta çok tirajlı gazeteler olmak üzere, dergi ve TV de haber programı-röportajlar yapılmış, Dernek faaliyetleri konusunda basına yapılan duyurular geniş oranda değerlendirilmiştir. Aşağıda örnekleri verilen bu faaliyetler sırasında, muhabirlerin sokaktaki vatandaşlarla yapılan röportajlarda ve haber yapan-yayınlayan medya kuruluşlarında, özel dedektifliğin bir ihtiyaç olarak ortaya çıktığı ve bu hizmetlerin düzgün bir şekilde yapılması halinde vatandaşlar tarafından gönül rahtlığıyla başvuracakları bir meslek olarak değerlendirildiği, doğrusu, geniş oranda kabul gördüğü memnuniyetle gözlemlenmiştir. Gazete Haberleri: Yerel, Ulusal ve Uluslar arası Basında Yer Alan Haber ve Röportajların Bir Kısmı Turkish private detectives lobby for legal status The Private Detectives Association of Turkey is cooperating with Kocaeli University to train new ersonel in the profession. Though Turkey has yet to implement a law giving legal recognition to the field, detectives say they perform their jobs within the scope of the Constitution Mağduriyetlerin önlenmesi için dedektiflik yasasının çıkması şart Dedektiflik yasasının çıkmaması kanun koyucu adına bir vebaldir. Çünkü ortaya çıkan her türlü olumsuzluğun nedenlerinden biridir Nüriye AKMAN RÖPORTAJI Organı kayıp çete Türkiye kayıplara karışıyor, Özel Dedektifler Derneği Başkanı Yetimoğlu organ mafyasına dikkat çekiyor: Yurt dışı merkezli bu çeteler iz bırakmıyor TAKVİM RABUN GÜRBÜZ Dedektifler Yasasını İstiyor. Kriz, her geçen gün sayısı hızla artan özel dedektiflere yarasada onlar dertli. Daha çok eş takibi yapan özel dedektifler krizle birlikte iş takibine yetişemez noktaya geldiler. Özel dedektifler henüz yasası çıkmasa da Özel Dedektifler Derneği çatısı altında birleştiler. STAR EGE 20 ARALIK 2009 PAZAR AHMET KAPLAN HABERİ 30 bin dolara CEO sunu izleten şirket bile var Krizde dedektiflik şirketleri işlerinin arttığını ancak taleplerin değiştiğini söylüyor. Şimdi en önemli iş aldatan eşi izlemek değil, borçluyu yakalamak, kaçırılan malı bulmak! Bu arada Bizim CEO rakip şirkete çalışıyor olmasın diye takibe aldıran bile varmış Milliyet ESENGÜL METİN TV Programları: Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

34 Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

35 2.2.5 KARDEŞ DERNEK BUND INTERNATİONALER DETEKTİVE (BID) e.v yılından beri sürdürülen görüşmelerle,türk vatandaşlarının en çok yaşadığı Almanya da özel dedektifler hizmet hacminin yüksek olmasıyla ve aynı zamanda başkanının bir Türk uyruklu bir Alman vatandaşı olması nedeniyle, 1960 yılında Almanya da kurulmuş ve aynı zamanda IKD nın üyesi olan Bund Internationaler Detektive (BID) e.v. ENTERNASYONEL ÖZEL DEDEKTIFLER DERNEGI ile 2007 yılında Türkiye de kurulmuş olan Özel Dedektifler Danışmanlar ve Araştırmacılar Derneği (ÖDD) nin kardeş kuruluş olmaları yönünde oluşan görüş doğrultunda, her iki dernek, Mayıs 2010 tarihinde yapmış oldukları Genel Kurullarında alınan kararlar gereği ortak hareket etme ve uluslararası alanda mesleki işbirliğinin geliştirilmesinde güç birliğinde bulunma kararı alarak birbirlerini kardeş dernek ilan etmişlerdir. Präsident - Başkan: Bund Internationaler Detektive (BID) e.v. Adres: Sekreter: Lerchenweg 17 D Lohra Detlef Jordan Tel: +49-(0) Fax: +49-(0) Vizepräsident - Başkan Vekili: Vizepräsident - Başkan Vekili: Internet: gf@bid-detektive.de Präsidium - Yönetim Kurulu Engin Akbag ea@bid-detektive.de Andreas Heim ah@bid-detektive.de Bastian Moritz bm@bid-detektive.de Vizepräsident /Presse - Başkan Vekili / Basın sözcüsü: Schatzmeister - Başkan Vekili: Mitglied des Präsidium - Yönetim Üyesi: Klaus Dieter Matschke kdm@bid-detektive.de René Michael rm@bid-detektive.de Rechtsanwalt - Avukat Dr. Gerhard Grüner gg@bid-detektive.de Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

36 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM HUKUKİ DURUM Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

37 3.1 VETO EDİLEN YASA VE TBMM TUTANAKLARI İÇİŞLERİ KOMİSYONU RAPORU Türkiye Büyük Millet Meclisi İçişleri Komisyonu Esas No:1/669 Karar No: TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLSİ BAŞKANLIĞI NA Komisyonumuzca, tarihli toplantısında gündeme alınan Özel Dedektiflik Hakkında Tarihli ve 3963 Sayılı Kanun ve Anayasanın 89 uncu Maddesi gereğince Cumhurbaşkanınca Bir daha görüşülmek üzere geri gönderme tezkeresi Alt Komisyona havale edilmiş; Alt Komisyon, aynı tarihte konuyu inceleyip karara bağlamış ve raporunu Komisyonumuza iletmiştir. Komisyonumuz, tarihli Adalet, Milli Savunma, İçişleri Bakanlıkları ile Jandarma Genel Komutanlığı temsilcilerinin de hazır bulunduğu toplantıda Kanunun ve Alt Komisyon raporunu inceleyip görüşmüştür. Cumhurbaşkanlığınca bildirilen geri gönderme tezkeresinde Gerekçe, Anayasaya Aykırılık, Diğer Kanunlara Aykırılık ve Kanunun Diğer Maddeleri Yönünden olmak üzere 3 ana noktada toplanmaktadır. Geri gönderme gerekçesinde, özel hayat ve aile hayatının gizliliği ihlal edildiği ve kişi güvenliği tehlike altında olduğu için Anayasaya aykırılık; Cumhuriyet savcılarınca yapılması gereken işlerde özel dedektiflere müdahale imkanı tanındığı için Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununa Aykırılık; işyerlerindeki çalışma ilişkilerine müdahale edildiği için İş Yasalarına Aykırılık; Özel dedektif olmada öngörülen 6 aylık hapis cezası sınırının Hakimler ve Savcılar Kanununa aykırılık; Özel dedektifler tanınan silah taşımaya ve kullanmaya ilişkin yetkilerin benzer yasalardaki hükümlere paralellik göstermemesi nedeniyle benzer yasalara aykırılık tespit edilmiştir. Ayrıca zarar gören kişi yerine, müşteri ibaresi kullanıldığı için ilgisiz kişilerin özel dedektif tutabilmeleri; özel dedektiflerin İçişleri ve Adalet Bakanlıkları müfettişleri tarafından da denetlenememesi, öngörülen cezaların yetersiz ve caydırıcılıktan uzak olduğu, onbeş yıl fiilen çalışmış olma şartının bütün meslekler tarafından öngörülmemiş olmasının eşitsizlik yaratacağı, Hukuk ve Siyasal Bilgiler Fakültesi mezunlarına özel dedektif olma hakkının verilmemesinin bir eksiklik olduğu,özel dedektifliğe kabul ve görevden uzaklaştırmada İçişleri Bakanının onayının aranmamasının sakıncalar yaratılacağı belirtilmiştir. Alt Komisyon, yöntem olarak, Cumhurbaşkanlığınca bildirilen geri gönderme gerekçelerini esas olarak, geri gönderme gerekçesindeki sıraya göre, Kanunun maddeleri değiştirme yolunu seçmiş; Komisyonumuzda Alt Komisyonun yaptığı değişiklikleri incelenmiştir. Bu nedenle, Kanunu Anayasaya aykırılık yönünden incelemeye başlayan Alt Komisyon, Anayasaya aykırılığın giderilmesi için Kanunda 3 değişiklik yapmıştır: 1.Kanunun,19 uncu maddesinin (a) bendini, tümüyle madde metninden çıkarmış; bu suretle özel dedektiflere aile hayatına müdahalesini engellemiş ve Anayasal teminat altına alınan özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulmaz ilkesinin ihlali önlenmiştir. Komisyonumuz bu değişikliliği benimseyerek aynen kabul etmiştir. 2.Kanunun 16 ve 37 inci maddeleri ile hüküm altına alınan, özel dedektiflere silah taşımaya ve kullanmaya ilişkin yetkiler, Anayasa ile güvence altına alınan kişilik hakları ve kişi güvenliğini tehdit ettiği için, söz konusu maddeler Kanun metninden çıkarılmış ve bu düzenleme komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi (S.Sayısı: 804) Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

38 3.Özel dedektiflerin görevlerini düzenleyen 20nci maddeye bir ilave yapılmış ve özel dedektiflerin görevlerini yaparken özel hayatın gizliliğine dokunamayacakları ifade edilmiştir. Komisyonuz, Alt Komisyonca yapılan bu değişikliği aynen kabul etmiştir. Alt Komisyon, diğer kanunlara aykırılığın giderilmesi için, 4 değişiklik yapmıştır. 1. Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununa aykırılığın giderilmesi için, 5inci maddede geçen, her türlü bilgileri toplayıp değerlendiren ibaresi, madde metninden çıkarılmış; bu suretle Cumhuriyet Savcılarınca hazırlık soruşturması yapılan işlerde, özel dedektiflerin bilgi ve belge toplaması engellenmiş olmaktadır. Komisyonumuz bu değişikliği uygun görmekle birlikte yeterli görmemiştir. Çünkü 5inci maddede geçen mevcut kanunlar çerçevesinde Araştırma ve inceleme yapan ibaresi, özel dedektiflere meri mevzuat nezdinde inceleme ve araştırma yetkisi vermektedir. Ki, bu yetki hem çok geniştir hem de kamu görevlileriyle özel dedektifler arasında görev ve yetki çatışmalarının doğmasına yol açabilecek niteliktedir. Komisyonumuz, Cumhurbaşkanlığının bu yöndeki endişelerinin haklı görerek, mevcut kanunlar ibaresini bu Kanun olarak değiştirmiştir. Bu suretle, özel dedektiflerin görev ve yetkilerinin kaynağı sadece bu Kanun olmaktadır. 2. İş ilişkilerinde, özel dedektifleri yetkilendiren Kanunun 19uncu maddesinin (f) bendi, madde metninden çıkarılmış ve özel dedektiflerin iş ilişkilerine müdahalesi engellenmiş; bu suretle iş yasalarına aykırılık giderilmiştir. Komisyonumuz bu düzenlemeyi aynen kabul etmiştir. 3. Kanunun 8inci maddesindeki, özel dedektif olmaya engel olan 6 aylık hapis sınırı 3 aya indirilmiş ve Hâkimler ve Savcılar Kanununa aykırılık giderilmiştir. Bu düzenleme de Komisyonumuzda aynen kabul edilmiştir. 4. Özel dedektiflere, Kanunun 16 ve 37 maddeleri ile tanınan silah taşımaya ve kullanmaya ilişkin yetkiler, söz konusu maddelerin Kanun metninden çıkarılmasıyla, iptal edilmiş ve benzer yasalara aykırılık giderilmiş ve Alt Komisyonca yapılan bu değişlikler, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Alt Komisyon, Kanunun diğer maddeleri yönünden yaptığı incelemede; 1. Kanunun 19uncu maddesindeki müşteri ibaresi zarar gören kişi olarak değiştirmiş; bu suretle ilgisiz 3üncü kişilerin özel dedektiflere başvurma imkânı kaldırılmıştır. 2. Kanunun 24üncü maddesinde yapılan değişiklikle, özel dedektiflik bürolarının yılda en az iki defa ve lüzumu halinde, İl Özel Dedektiflik Komisyonu üyeleri,içişleri Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü müfettişleri tarafından oluşturulacak bir heyet tarafından denetlenmesi imkanı getirilmiştir. Böylece özel dedektiflik büroları sürekli ve etkin bir denetim mekanizması kapsamına alınmış bulunmaktadır. Bu değişiklikler, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. 3. Kanunun 22 ve 37nci maddelerinde düzenlenmiş bulunan cezalar, tek madde altında toplanmış(35inci madde),cezaların caydırıcı olması için miktarları artırılmış ve hapis cezalarının, para cezalarına dönüştürülemeyeceği hüküm altına alınmış; cezaların etkinliğini yitirmemesi için asgari ücret yoluyla enflasyona endekslenmiştir. Ancak, asgari ücret katsayısı BakanlaR Kurulu tarafından açıklandığından kanunla düzenlenebileceği ilkesine aykırı düşmektedir. Komisyonumuz bu durumu dikkate alarak Kanundaki düzenleme şeklini saklı tutmakla birlikte cezaları artırmıştır. Alt Komisyonca yapılan diğer değişiklikler Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi (S.Sayısı: 804) Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

39 4. Kanunun 7 inci maddesinde yapılan değişiklikle bütün meslek mensupları için onbeş yıl fiilen çalışmış olma şartı getirilmiş; bu suretle meslek mensupları arasındaki eşitsizlik giderilmiş; aynı maddeye yapılan ilaveyle Hukuk ve Siyasal Bilgiler Fakülteleri ile dengi okul mezunlarının onbeş yılı Özel Araştırma Görevliliği yapmış olmaları şartı ile,özel dedektif olma imkanı getirilmiştir.ancak Alt Komisyonun yaptığı düzenlemenin biçimi yanlış anlamalara yol açabilecek niteliktedir. Bu düzenlemede, öngörülen meslek mensuplarının 15 yıl bilfiil çalışmış olmaları yeterli görüldüğü halde, bu meslek mensuplarının (b) bendinde öngörülen öğretim şartlarını da taşımaları gerektiği gibi bir anlam çıkabilmektedir. Komisyonumuz bu tereddüdü gidermek amacıyla maddeyi yeniden düzenlemiştir. Buna göre özel dedektif olabilmek için ya belli bir öğrenim koşulunu getirmek ya da belli bir mesleklerde 15 yıl bilfiil çalışmış olmak gerekmektedir. Ancak, öğrenim şartı dolayısıyla özel dedektif olacakların, özel dedektif bürolarında çalışmış olmaları ve özel dedektif tarafından olumlu rapor almış olmaları gerekecektir. Diğer bir ifadeyle özel araştırma görevlileri 15 yıl çalışmadan, olumlu rapor almak koşuluyla özel dedektif olabileceklerdir. Komisyonumuz, bu değişiklikten sonra 7 inci maddeyi kabul etmiştir. 5.Özel dedektifliğe kabulü düzenleyen 9 uncu maddede yapılan değişiklikle, özel dedektifliğe kabulde İçişleri Bakanının onayının aranması hüküm altına alınmıştır. Komisyonumuz, bu düzenlemeyi aynen kabul etmiştir. 6.Kanunun, Yemin i düzenleyen 10uncu maddesinde yapılan değişiklikle, özel dedektiflerin Özel Dedektiflik Komisyonu yerine İl Özel Dedektiflik Komisyonu önünde yemin etmeleri hüküm altına alınmıştır. Komisyonumuz bu düzenlemeyi de aynen kabul etmiştir. 7.Kanunun 3üncü maddesinin düzenlendiği Özel Dedektiflik Kurulunun üyelerinden biri de Jandarma Genel Komutan Yardımcısı dır. Ancak yetkililer böyle bir unvanın bulunmadığını beyan ettiklerinden, Komisyonumuz, bu unvanın yerine geçmek üzere Jandarma Genel Komutanının Başkanlık Seviyesindeki temsilcisi unvanının madde metnine eklemiş ve maddeyi, yapılan bu değişiklikten sonraki haliyle kabul etmiştir. Aykırılıkların giderilmesi için yapılan bu değişiklikten sonra, bazı bent ve maddelerin metinden çıkarılmış olması nedeniyle, bent ve madde teselsülü yeniden yapılmıştır. Sonuçta, Cumhurbaşkanlığının geri gönderme gerekçeleri doğrultusunda yapılan değişikliklerle, gerekçede belirtilen endişeler bertaraf edilmeye çalışılmış; bazı maddelerde resen yapılan değişikliklerle Kanun uygulanabilir hale getirilmiştir. Raporumuz, Genel Kurul a sunulmak üzere arz olunur. Türkiye Büyük Millet Meclisi (S.Sayısı :804) Başkan Kâtip Ahmet Sezai Özbek Ahmet Bilyeli Kırklareli İçel Üye Hasan Çakır Antalya Üye Akın Gönen Hakkâri Muhalefet ediyorum Üye Mehmet Seven Bilecik Üye Erman Şahin Manisa Üye Hüsamettin Korkutata Bingöl Muhalefet Ediyorum Üye Mustafa Zeydan Muğla Üye Hannan Özüberk Gaziantep Türkiye Büyük Millet Meclisi S.Sayısı: 804 Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

40 İÇİŞLERİ KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ METİN Özel Dedektiflik Kanunu Amaç Madde 1.- Bu Kanunun amacı, özel dedektifler ile özel araştırma görevlilerinin çalışma alanları ile yetki ve sorumluluklarını, niteliklerini, mesleğe kabul ve meslekten çıkarılma esas ve usullerini düzenlemektir. Kanunun 1inci maddesi, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Kuruluş Madde 2.- Özel Dedektifler ve özel araştırma görevlileri ile özel dedektiflik bürolarında çalışacak personele ilişkin işlemleri yürütmek üzere İçişleri Bakanlığında Özel Dedektiflik Kurulu, İllerde İl Özel Dedektiflik Komisyonları kurulur. Kanunun 2inci maddesi, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Özel Dedektiflik Kurulu Madde 3.- Özel Dedektiflik Kurulu, İçişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısının başkanlığında, Adalet Bakanlığınca görevlendirilecek 2 Genel Müdür Yardımcısı ile İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdür Yardımcısı, Jandarma Genel Komutanının Başkanlık seviyesindeki temsilcisi ve Yardımcısı ve Emniyet Genel Müdürlüğü Asayiş Dairesi Başkanından oluşur. Kurulun raportörlük işleri Emniyet Genel Müdürlüğünce yürütülür. Kurulun çalışma usul ve esasları yönetmelikte gösterilir. İl Özel Dedektiflik Komisyonu Madde 4.- İl Özel Dedektiflik Komisyonu, Vali veya görevlendireceği Vali Yardımcısının başkanlığında, İl Emniyet Müdürü veya görevlendireceği bir Emniyet Müdürü, İl Cumhuriyet Başsavcısı veya görevlendireceği bir C.Savcısı, Jandarma Alay Komutanı veya görevlendireceği bir kişi ve Emniyet Müdürlüğü Asayiş Şube Müdürü tarafından oluşur. Komisyonun raportörlük işleri Asayiş Şube Müdürlüğünce yürütülür. Komisyonun çalışma usul ve esasları yönetmelikte gösterilir. Kanunun 4inci maddesi, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Özel Dedektif Madde 5.- Özel Dedektif, gerçek ve tüzel kişiler adına talep edilen konu ile sınırlı olarak, bu Kanun çerçevesinde araştırma ve inceleme yapan; gerçek ve tüzel kişilere karşı, her türlü tecavüzleri engelleyen veya def eden, kuruluş, bina, mal ve eşyanın korunmasını sağlayan, bu görevleri sırasında bir suça muttali olduğunda ilgilileri haberdar eden, bu arada suç kanıtlarının kaybolmamasını sağlayan ve bu Kanunla verilen sınırlı yetkileri kullanan görevlidir. Özel Dedektifin Mahiyeti Madde 6.- Özel Dedektiflik kamu hizmeti ve serbest bir meslektir. Kanunun 6inci maddesi, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi (S.Sayısı: 804 ) Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

41 Özel Dedektifliğe Kabul Şartları Madde 7.- Özel Dedektif olabilmek için; a) Türk Vatandaşı olmak, b) Hukuk veya hukuk bilgisine programlarında yeterince yer veren siyasi bilgiler, idari bilimler, iktisat ve maliye alanlarında en az dört yıllık yüksek öğrenin yapmış veya bunlara denkliği Milli Eğitim Bakanlığınca kabul edilmiş yabancı öğretim kurumlarından mezun olup da araştırma görevlisi unvanını ile özel dedektiflik bürolarında görev yapmış olmak veya Onbeş yıl bilfiil çalışmış olmak şartı ile Emniyet hizmetleri sınıfı personelinden emniyet müdürü, emniyet amiri, Başkomiser rütbesini almış ve kendi isteği ile ayrılmış veya emekli olmuş; Jandarma Genel Komutanlığı subay sınıfından ayrılmış veya emekli olmuş; özel dedektiflik yapmalarında sakınca bulunmadığı hususunda MİT Müsteşarlığınca haklarında uygun görüş bildirilmek kaydıyla, MİT Müsteşarlığında şube müdürü veya daha üst unvanları almış ve kendi istekleri ile ayrılmış veya emekli olmuş bulunmak, mülki idare amirliği, hakimlik, savcılık ve avukatlık yapmış olmak, c) Bu kanuna göre özel dedektiflik yapmaya engel bir hali bulunmamak, Gerekir. Araştırma görevlilerinin, özel dedektif olabilmeleri için, haklarında en az bir özel dedektif tarafından, özel dedektif olabilir diye olumlu rapor verilmiş olması gerekir. Avukatlar aynı zamanda hem özel dedektiflik, hem avukatlık yapamazlar. Özel Dedektifliğe Engel Haller Madde 8.- Aşağıda yazılı durumlardan birinin varlığı halinde özel dedektiflik mesleğine kabul istemi reddolunur. a) Taksirli suçlar ve aşağıda sayılan suçlar dışında, ağır hapis veya üç aydan fazla hapis veyahut affa uğramış olsalar bile devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla, zimmet. İhtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyet kırıcı suçtan veya istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç, kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, devletin sınırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü bulunmak, b) Kesinleşmiş bir disiplin kararı sonucunda devlet memurluğu niteliğini kaybetmiş olmak, c) İflas etmiş olup da itibarı iade edilmemiş olmak, d) Özel dedektifliğe sürekli olarak gerektiği gibi yapmaya engel vücut veya akılca malul olmak, Özel Dedektifliğe Kabul Madde 9.- Özel dedektiflik ruhsatı almak için İl Özel Dedektiflik Komisyonuna dilekçe ile başvurulur. İl Özel Dedektiflik Komisyonu başvuru üzerine 60 gün içinde bu kanunun 7 ve 8 inci maddelerindeki Özel dedektif olabilme şartlarını ve engel halleri araştırır ve ayrıca güvenlik soruşturması yaptırır. İl Özel Dedektiflik Komisyonu, yukarıdaki fıkraya göre yaptığı araştırma sonucunu, görüşü ile birlikte Özel Dedektiflik Kuruluna gönderir. Türkiye Büyük Millet Meclisi (S.Sayısı: 804 ada bulunmadı Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

42 Özel Dedektiflik Kurulu başvuru sahibinin özlük dosyası ile gizli sicilinin bir örneğini görev yaptığı kurumlardan ister. Özel Dedektiflik Kurulu, İl Özel Dedektiflik Komisyonunun, araştırma sonucu ve görüşünün geldiği tarihten itibaren 45 gün içinde, özlük dosyası ve gizli sicilini de nazara alarak bir karar verir, bu kararı ilgiliye tebliğ eder. Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikte gösterilir. Yemin MADDE 10- Özel Dedektiflik Kurulunun kararı ile mesleğe kabul edilen özel dedektiflere, ruhsatları verilirken İl Özel Dedektiflik Kurulu başkan ve üyeleri önünde aşağıdaki şekilde yemin ettirilir. Kanuna, ahlaka, mesleğin onuruna ve kurallarına uygun davranacağıma namusum ve vicdanım üzerine ant içerim. Ruhsatın Asılma Mecburiyeti, Hüviyet Cüzdanı ve Belgelerin Basımı MADDE 11- Özel Dedektiflik ruhsatı, özel dedektiflik bürolarında kolayca görülebilecek bir yere asılı olarak bulundurulur. Özel dedektiflere ayrıca ruhsatlı olduklarını kanıtlamaları için Özel Dedektiflik Kurulunca Özel Dedektif Hüviyet Cüzdanı verilir. Kanunun 11inci maddesi, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Özel Dedektiflik Bürosu MADDE 12- Özel Dedektif unvanını kazanmış ruhsatlı kişi tarafından işyeri olarak Özel Dedektiflik Bürosu açılır. Hizmete açılacak özel dedektiflik bürolarının adres, telefon numaraları, diğer haberleşme sistemlerine ait bilgiler, istihdam olunacak personelin açık kimlikleri, iş yerinin açılmasından 7 gün önce bir dilekçe ile birlikte İl Özel Dedektiflik Komisyonuna bildirilir. Verilen bu bilgilerde olacak değişiklikler, personelin işten ayrılması ya da çıkarılması veya yeni personel alınması gibi değişiklikler de yine 7 gün içerisinde yazılı olarak aynı komisyona bildirilir. Kanunun 12inci maddesi, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Özel Araştırma Görevlisi MADDE 13- Özel dedektiflik bürolarında, özel dedektiflere yardımcı olmak üzere Özel Araştırma Görevlisi istihdam edebilir. Bunlar özel dedektiflerin verdiği inceleme, araştırma, soruşturma, takip-tarassut ve istihbarat hizmetlerini yürütürler. Kanunun 13inci maddesi, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Özel Araştırma Görevliliğine Kabul Şartları MADDE 14- Özel araştırma görevlisi mesleğine kabul edilebilmek için; a) T.C. vatandaşı olmak, b) En az bir özel dedektif tarafından, hakkında özel araştırma görevlisi olabilir diye olumlu rapor verilmiş bulunmak, c) En az lise veya dengi okul mezunu olmak, d) 25 yaşını ikmal etmiş bulunmak, e) 8 inci maddeye göre engel bir hali bulunmamak, Gerekir. Türkiye Büyük Millet Meclisi (S.Sayısı: 804 ada bulunmadı Kanunun 41inci maddesi, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Özel Araştırma Görevliliğine Kabul MADDE 15- Özel araştırma görevlisi ruhsat almak için bir dilekçe ile Özel Dedektiflik Komisyonuna başvurur. Dilekçeye yanında çalışmak istenilen özel dedektifin olumlu görüşü eklenir. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

43 İl Özel Dedektiflik Komisyonu başvuru üzerine 30 gün içinde bu Kanunun 14 ve 8 inci maddelerine göre özel araştırma görevlisi olabilme şartlarını ve engel halleri araştırır ve ayrıca güvenlik soruşturması yaptırır. İl Özel Dedektiflik Komisyonunca haklarında yaptırılacak soruşturmanın olumlu bulunması halinde, kendilerine Özel Araştırma Görevlisi Hüviyet Cüzdanı verilir. Başvuru dilekçesine eklenecek belgeler ile özel araştırma görevlisi hüviyet cüzdanı verilmesinin usul ve esasları yönetmelikte gösterilir. Kanunun 51inci maddesi, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Özel Araştırma Görevlilerinin Bağlı Olarak Çalışma İlkesi Madde 16.- Özel araştırma görevlileri ancak, bir özel dedektife bağlı olarak onların direktifi doğrultusunda görev yaparlar. Müstakilen özel dedektiflik bürosu açamaz ve çalışamazlar. Kanunun 17inci maddesi, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. İstihdam Edilecek Diğer Personel MADDE 17- Özel dedektiflik bürolarında idari işlerde istihdam edilmek üzere personel, sair işlerde çalıştırılmak üzere müstahdemler istihdam olunabilir. Bu kişilerin bu hizmetlerde çalıştırılabilmeleri için 8 inci madde de sayılan durumlardan birini taşımamaları ve İl Özel Dedektiflik Komisyonunca haklarında yapılacak güvenlik soruşturmasının olumlu bulunması şarttır. Bu kişilerin işe başlamadan İl Özel Dedektiflik Komisyonuna dilekçe ile başvuruları yaptırılır. Bunlardan idari hizmetlerde istihdam edilecek personele İl Özel Dedektiflik Komisyonunca Hüviyet Cüzdanı verilir. İkinci fıkraya göre yapılacak başvuru ile üçüncü fıkraya göre verilecek hüviyet cüzdanlarının esas ve usulleri yönetmelikte gösterilir. Kanunun 18inci maddesi, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Özel Dedektif ve Özel Araştırma Görevlilerinin Görev ve Çalışma Alanları Madde 18.- Özel dedektifler ve istihdam ettikleri özel araştırma görevlileri zara gören şahısların vaki talepleri üzerine aşağıdaki görevleri yaparlar. a) Kaybolmuş ya da adresi bilinmeyen kişilerin bulunması, adreslerin tespit edilmesi, b) Kaybolmuş ya da çalınmış malların bulunması, c) Korunması istenen kişi ya da kuruluş, bina, her türlü tesis ya da malın korunmasının sağlanması, d) 2495 Sayılı Özel Güvenlik Teşkilat Kanun kapsamında kurulan kurum, kuruluş ve tesislerin güvenliklerinin sağlanması, e) Özellikle halka açık bulunan her türlü şirket, büyük mağaza, acente, süpermarket ve işyerlerinde çalışanlar ile bu yerlere girip çıkan kişilerin mal kaçırmalarının, mevcut taşınmaz mal ve makinelere zarar vermelerinin kollanması ve önlenmesi, f) İcra iflas dairelerinde, aleyhinde takip yapılan borçluların menkul ve gayrimenkul malları ile üçüncü şahıslardaki hak ve alacaklarının neden ibaret olduğunun araştırılıp tespit edilmesi, Umuma Açık Yerlerde Araştırma ve İnceleme Yapma Yetkisi Madde 19.- Özel dedektifler ve istihdam ettikleri özel araştırma görevlileri, umuma açık yer olarak nitelendirilen bilumum yerlere, bu yerlerin açık bulundurulduğu saatler dahilinde bu işyerlerine gelen üçüncü şahıslarla ilgili olarak bilgi toplamak üzere girmeye, bu yerlerde her ne nam altında olursa olsun hizmet gören kişiler ile bu yerlerin yetkili yöneticisi durumunda olan şahıs ve işyeri sahiplerinin bilgilerine başvuruda bulunmaya yetkilidirler. Kişileri, ifade almak üzere bürolarına davet edemezler, zor kullanamazlar, birinci fıkraya göre girdikleri umuma açık işyerinde bu yer ve sahipleri hakkında araştırma ve incelemede bulunamazlar. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

44 Özel dedektifler ve istihdam ettikleri özel araştırma görevlileri, bu görevlerini yerine getirirken; kişilerin onurlarını ve kişisel haklarına zedeleyici, özel hayatlarını ihlal edici davranışlarda bulunamazlar ve özel hayata ilişkin bilgileri başka amaçla kullanamazlar. Bilgileri Açıklama Yasağı ve Doğru Bilgi Verme İlkesi Madde 20.- Özel dedektif, özel çalışmaları sonucu edindiği bilgileri kimseye açıklayamaz. Müşterilerinden başka hiç kimseye sır ifşa edemez. Ancak, resen takibi gerekli bir suç işlendiği yolunda bilgi edindiğinde bilgi ve belgeleri bulunduğu yer Cumhuriyet Savcılığına intikal ettirmekle mükelleftir. Özel dedektifler, işverene ya da müşterisine hilafı hakikat bilgi ya da rapor veremezler. Görevi Savsaklama ve Kötüye Kullanma Madde 21.- Özel dedektif, bu kanun ve diğer kanunlar gereğince kendisine verilmiş görev ve yetkiyi kötüye kullanamaz. Yetkilerini kötüye kullanan özel dedektifler Türk Ceza Kanununun 240 ıncı maddesi gereğince cezalandırılırlar. Zabıtanın Görevini Aksatmama İlkesi Madde 22.- Özel dedektifler, özel araştırma görevlileri ve her ne nam altında olursa olsun istihdam ettikleri kişiler, zabıtanın görevini aksatıcı, engelleyici tutum ve davranışlarda bulunamazlar. Özel Dedektif, Özel Dedektiflik Büroları Ve Özel Araştırma Görevlilerinin Denetimi Madde 23.- Lüzum görülmesi halinde; İçişleri Bakanlığı Özel Dedektiflik Kurulunun istemi veya İl Özel Dedektiflik Komisyonu kararı uyarınca İl Özel Dedektiflik Komisyonu tarafından görevlendirilecek İl Özel Dedektiflik Komisyonu üyesi veya üyeleri tarafından özel dedektif, özel dedektif bürosu ile görevli olarak çalışmakta olan özel araştırma görevlileri denetlenebilir. Disiplin Cezalarının Uygulanacağı Haller Madde 24.- Özel dedektiflik onuruna yahut meslek ahlakına uymayan tutum ve davranışlarda bulunanlara, görevini yapmayan veya görevinin gerektirdiği dürüstlüğe uygun şekilde davranmayanlar hakkında bu kanunda sayılan disiplin cezaları uygulanır. Kanunun 24inci maddesi, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Disiplin Cezaları Madde 25.- Disiplin cezaları şunlardır: a)kınama: Tutum ve davranışlarında kusurlu sayıldığının özel dedektife bildirilmesidir. b)para Cezası: En az asgari ücret ve beş katına kadar para cezasıdır. c)faaliyetten Men: Özel dedektifin bir aydan az bir yıldan fazla olmamak üzere mesleğini yapmaktan yasaklanmasıdır. d)meslekten Çıkarma: Özel dedektiflik ruhsatı ve özel dedektiflik hüviyet cüzdanının geri alınarak özel dedektiflik unvanının kaldırılmasıdır. Bu madde hükümleri İl Dedektiflik Komisyonunca özel araştırma görevlilerine de aynen uygulanır. Disiplin cezasını gerektiren fiiller ile disiplin cezası verilmesinin usul ve esasları yönetmelikte Kanunun 25inci maddesi, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Tekerrür Halinde Uygulanacak Ceza Madde 26.- Disiplin cezasının verilmesini gerektiren eylemin işlemesinden itibaren bir yıl içerisinde aynı eylemin tekrarı halinde eyleme öngörülen cezanın bir üstü verilir. Bu kanunun 23 üncü maddesi hükümlerine uymamayı itiyat haline getirenlerle zabıtanın görevini aksattığı veya engellediği tespit olunanlara özel dedektiflik kurulunca meslekten çıkarılma cezası uygulanır. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

45 Dedektifliğin Sona Ermesi Madde 27.- Dedektiflerin, a)bu kanun hükümlerine göre meslekten çıkarılması, b)dedektifliğe alınma şartlarında herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması veya dedektiflik sırasında bu şartlardan herhangi birinin kaybedilmesi, Halinde özel dedektiflik kurulu kararı ve İçişleri Bakanının onayı ile dedektiflik sona erer ve dedektiflik ruhsatı iptal edilir. Özel Dedektif ve Özel Araştırma Görevlilerine Karşı İşlenen Suçlar Madde 28.- Görev sırasında veya yaptığı görevinden dolayı özel dedektif veya özel araştırma görevlilerine karşı işlenen suçlarda memura karşı işlenen suçlara ilişkin hükümler uygulanır. Kanunun 29 maddesi,28nci madde olarak, komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Özel Dedektiflik Ücretinin Serbestçe Kararlaştırılması Madde 29.- Dedektiflik ücreti, dedektifin sunacağı hizmetin karşılığı olan meblağı ifade eder. Dedektiflik ücreti, dedektifle işveren arasında serbestçe kararlaştırılır. İş takibi ve her türlü danışma ücretleri hakkındaki anlaşmaların yazılı şekilde olması şarttır. Ücretten doğan davalarda, yazılı sözleşmeden başka delil getirilemez ve dinlenmez. Kanunun 30 maddesi,29nci madde olarak, komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. İş Sahibinin İşi Başka Özel Dedektife Vermesi MADDE 30- İş sahibi, ilk anlaşmayı yaptığı özel dedektifin yazılı muvafakatini alarak başka özel dedektifleri de işin takibine sokabilir. İş sahibi, ilk özel dedektifin muvafakatini kendisine tevdi veya tebliğ edilecek bir yazı ile en az bir hafta süre vererek talep eder. Özel dedektif bu süre içerisinde cevap vermemişse muvafakat etmiş sayılır. İlk özel dedektifin muvafakat etmemesi halinde, sözleşme kendiliğinden sona erer. İş sahibi muvafakat etmeyen özel dedektife ücretinin tamamını ödemekle yükümlüdür. İlk özel dedektifin muvafakati ile işin başka dedektifler tarafından da takibi halinde iş sahibi, ilk özel dedektifin ücretinden kısıntı yapamaz. Kanunun 31 maddesi,30nci madde olarak, komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Özel Dedektifin İşi Takipten Vazgeçmesi, Azli ve Ücretinin Gününde Ödenmesi Madde 31.- Üzerine almış olduğu işi haklı bir neden olmaksızın takipten vazgeçen özel dedektife hiçbir ücret ödenmez ve peşin olarak alınmış para da iş sahibine geri ödenir. Özel Dedektifin azli halinde ücretin tamamı verilir. Ancak özel dedektif kusur veya ihmalinden dolayı azledilmişse ücretin ödenmesi gerekmez. Anlaşmaya göre özel dedektife peşin verilmesi gereken ücret ödenmez ise özel dedektif işe başlamakta zorunlu değildir. Bu nedenle doğabilecek her türlü sorumluluk iş sahibinindir. Yazılı sözleşmedeki diğer ödeme şartlarının yerine getirilmemesinden dolayı özel dedektif işi takip etmek ve sonucu elde etmekten mahrum kalırsa, sorumluluk bakımından aynı hüküm uygulanır. Kanunun 32 maddesi,31nci madde olarak, komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Tebliğ Usulü ve Adres Bildirme Zorunluluğu Madde 32.- İş sahibinin sözleşmede verdiği adrese özel dedektif tarafından yapılacak her tebliğ, kendisine yapılmış sayılır. Adres değişikliği en geç üç gün içinde iş sahibi tarafından taahhütlü olarak özel dedektife bildirir. İş sahibinin adresine gönderilebilecek yazıların tebliğ edilmemesinden veya adres değişikliklerinin bildirilmemesinden doğan sorumluluk iş sahibine aittir. Kanunun 33 maddesi,32nci madde olarak, komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

46 Dosya Tutma Madde 33.- Özel dedektifler, üzerlerine aldıkları her iş yahut yazılı bilgi ve mütalaasına başvurulan her husus hakkında, düzenli bir dosya tutmakla hükümlüdürler. Kanunun 34 maddesi,33nci madde olarak, komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi (S.Sayısı: 804 ) Reklâm Yasağı Madde.34- Özel dedektiflerin, tabelalarında basılı kâğıtlarında ve ilanlarında ve akademik unvanları dışında, unvan ve sıfat kullanmaları yasaktır. Kanunun 35 maddesi,34nci madde olarak, komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Cezalar Madde 35.- Ruhsatsız olarak özel dedektiflik yapanlar ile bu Kanunun kapsamına giren konularla ilgili haber yapan veya 20nci maddeye ayarı davrananlar, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve 50 milyon liradan 500 milyon liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır. Bu Kanunun 21nci maddesine aykırı davrananlar, Türk Ceza Kanunun 240ıncı maddesi gereğince cezalandırılır. Bu kanunun 23üncü maddesindeki denetime engel olan özel dedektif ve özel araştırma görevlileri hakkında eylem daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde 25 milyon liradan 250 milyon liraya kadar ağır para cezasına hükmü olunur. Yönetmelik Madde 36.- Özel dedektiflik ve özel araştırma görevlilerinin silah ve mermilerinin ne surette temin edileceği bunların menşei, cins ve sayıları, kullanış şekli ve şartları ile mesleğinin sona ermesi durumunda kendilerine verilen silah ve mermilerin hangi mercilere ne şekil ve şartlarla devir ve teslim edileceği ve bu konudaki denetim, özel dedektif ve özel araştırma görevlilerinin denetim ve kanunun uygulanmasına ilişkin diğer hususlar, bu kanunun yayım tarihinden itibaren 3 ay içerisinde İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir. Yürürlük Madde 37.- Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 38.- Bu kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. Türkiye Büyük Millet Meclisi (S.Sayısı: 804 ) Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

47 VETO EDİLEN VE HALEN TBMM DE BULUNAN KANUN TASARI TEKLİFİ Taksim/Esas No Tarihi Tasarı Teklif Başlığı ve Özeti 1/ Tarihli ve 3963 Sayılı Özel Dedektiflik Kanunu ve Anayasanın 89 uncu Maddesi Gereğince Cumhurbaşkanınca Bir Daha Görüşülmek Üzere Geri Gönderme Tezkeresi TEKLİF METNİ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KANUN Özel Dedektiflik Kanunu Kanun No:3963 Kabul Tarihi: Amaç Madde 1.- Bu Kanunun amacı, özel dedektifler ile özel araştırma görevlilerinin çalışma alanları ile yetki ve sorumluluklarını, niteliklerini, mesleğe kabul ve meslekten çıkarılma esas ve usullerini düzenlemektir. Kuruluş Madde 2.- Özel Dedektifler ve özel araştırma görevlileri ile özel dedektiflik bürolarında çalışacak personele ilişkin işlemleri yürütmek üzere İçişleri Bakanlığında Özel Dedektiflik Kurulu, İllerde İl Özel Dedektiflik Komisyonları kurulur. Özel Dedektiflik Kurulu Madde 3.- Özel Dedektiflik Kurulu, İçişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısının başkanlığında, Adalet Bakanlığınca görevlendirilecek 2 Genel Müdür Yardımcısı ile İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdür Yardımcısı, Jandarma Genel Komutan Yardımcısı ve Emniyet Genel Müdürlüğü Asayiş Dairesi Başkanından oluşur. Kurulun raportörlük işleri Emniyet Genel Müdürlüğünce yürütülür. Kurulun çalışma usul ve esasları yönetmelikte gösterilir. İl Özel Dedektiflik Komisyonu Madde 4.- İl Özel Dedektiflik Komisyonu, Vali veya görevlendireceği Vali Yardımcısının başkanlığında, İl Emniyet Müdürü veya görevlendireceği bir Emniyet Müdürü, İl Cumhuriyet Başsavcısı veya görevlendireceği bir C.Savcısı, Jandarma Alay Komutanı veya görevlendireceği bir kişi ve Emniyet Müdürlüğü Asayiş Şube Müdürü tarafından oluşur. Komisyonun raportörlük işleri Asayiş Şube Müdürlüğünce yürütülür. Komisyonun çalışma usul ve esasları yönetmelikte gösterilir. Özel Dedektif Madde 5.- Özel Dedektif, gerçek ve tüzel kişiler adına talep edilen konu ile sınırlı olarak mevcut kanunlar çerçevesinde her türlü bilgileri toplayıp derleyen araştırma ve inceleme yapan gerçek ve tüzel kişilere karşı, her türlü tecavüzleri engelleyen veya def eden, kuruluş, bina, mal ve eşyanın korunmasını sağlayan, bu görevleri sırasında bir suça muttali olduğunda ilgilileri haberdar eden, bu arada suç kanıtlarının kaybolmamasını sağlayan ve bu kanunla verilen sınırlı yetkileri kullanan görevlidir. Özel Dedektifin Mahiyeti Madde 6.- Özel Dedektiflik kamu hizmeti ve serbest bir meslektir. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

48 Özel Dedektifliğe Kabul Şartları Madde 7.- Özel Dedektif olabilmek için; d) Türk Vatandaşı olmak, e) En az üç yıllık yüksekokulu mezunu olmak, f) Emniyet Hizmetleri Sınıfı personelinden Emniyet Müdürü, Emniyet Amiri, Başkomiser (Yüksek tahsil görmüş) rütbesini almış ve kendi isteği ile ayrılmış veya emekli olmuş Jandarma Genel Komutanlığı Subay sınıfından 15 yıl görev yaptıktan sonra ayrılmış veya emekli olmuş, özel dedektiflik yapmalarında sakınca bulunmadığı hususunda MİT Müsteşarlığınca haklarında uygun görüş bildirilmek kaydıyla MİT Müsteşarlığında Şube Müdürü veya daha üst unvanları almış ve kendi istekleri ile ayrılmış veya emekli olmuş bulunmak, Mülki İdare Amirliği ve en az 15 yıl fiilen avukatlık, hâkimlik, savcılık yapmış olmak, g) Bu kanuna göre özel dedektiflik yapmaya engel bir hali bulunmamak, Gerekir. Avukatlar aynı zamanda hem özel dedektiflik, hem avukatlık yapamazlar. Özel Dedektifliğe Engel Haller Madde 8.- Aşağıda yazılı durumlardan birinin varlığı halinde özel dedektiflik mesleğine kabul istemi reddolunur. e) Taksirli suçlar ve aşağıda sayılan suçlar dışında, ağır hapis veya 6 aydan fazla hapis veyahut affa uğramış olsalar bile devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla, zimmet. İhtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyet kırıcı suçtan veya istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç, kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, devletin sınırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü bulunmak, f) Kesinleşmiş bir disiplin kararı sonucunda devlet memurluğu niteliğini kaybetmiş olmak, g) İflas etmiş olup da itibarı iade edilmemiş olmak, h) Özel dedektifliğe sürekli olarak gerektiği gibi yapmaya engel vücut veya akılca malul olmak, Özel Dedektifliğe Kabul Madde 9.- Özel dedektiflik ruhsatı almak için İl Özel Dedektiflik Komisyonuna dilekçe ile başvurulur. İl Özel Dedektiflik Komisyonu başvuru üzerine 60 gün içinde bu kanunun 7 ve 8 inci maddelerindeki Özel dedektif olabilme şartlarını ve engel halleri araştırır ve ayrıca güvenlik soruşturması yaptırır. İl Özel Dedektiflik Komisyonu, yukarıdaki fıkraya göre yaptığı araştırma sonucunu, görüşü ile birlikte Özel Dedektiflik Kuruluna gönderir. Özel Dedektiflik Kurulu başvuru sahibinin özlük dosyası ile gizli sicilinin bir örneğini görev yaptığı kurumlardan ister. Özel Dedektiflik Kurulu, İl Özel Dedektiflik Komisyonunun, araştırma sonucu ve görüşünün geldiği tarihten itibaren 45 gün içinde, özlük dosyası ve gizli sicilini de nazara alarak bir karar verir, bu kararı ilgiliye tebliğ eder. Bu maddenin uygulanması ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikte gösterilir. Yemin MADDE 10- Özel Dedektiflik Kurulunun kararı ile mesleğe kabul edilen özel dedektiflere, ruhsatları verilirken Özel Dedektiflik Kurulu başkan ve üyeleri önünde aşağıdaki şekilde yemin ettirilir. Kanuna, ahlaka, mesleğin onuruna ve kurallarına uygun davranacağıma namusum ve vicdanım üzerine ant içerim. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

49 Ruhsatın Asılma Mecburiyeti, Hüviyet Cüzdanı ve Belgelerin Basımı MADDE 11- Özel Dedektiflik ruhsatı, özel dedektiflik bürolarında kolayca görülebilecek bir yere asılı olarak bulundurulur. Özel dedektiflere ayrıca ruhsatlı olduklarını kanıtlamaları için Özel Dedektiflik Kurulunca Özel Dedektif Hüviyet Cüzdanı verilir. Özel Dedektiflik Bürosu MADDE 12- Özel Dedektif unvanını kazanmış ruhsatlı kişi tarafından işyeri olarak Özel Dedektiflik Bürosu açılır. Hizmete açılacak özel dedektiflik bürolarının adres, telefon numaraları, diğer haberleşme sistemlerine ait bilgiler, istihdam olunacak personelin açık kimlikleri, iş yerinin açılmasından 7 gün önce bir dilekçe ile birlikte İl Özel Dedektiflik Komisyonuna bildirilir. Verilen bu bilgilerde olacak değişiklikler, personelin işten ayrılması ya da çıkarılması veya yeni personel alınması gibi değişiklikler de yine 7 gün içerisinde yazılı olarak aynı komisyona bildirilir. Özel Araştırma Görevlisi MADDE 13- Özel dedektiflik bürolarında, özel dedektiflere yardımcı olmak üzere Özel Araştırma Görevlisi istihdam edebilir. Bunlar özel dedektiflerin verdiği inceleme, araştırma, soruşturma, takip-tarassut ve istihbarat hizmetlerini yürütürler. Özel Araştırma Görevliliğine Kabul Şartları MADDE 14- Özel araştırma görevlisi mesleğine kabul edilebilmek için; f) T.C. vatandaşı olmak, g) En az bir özel dedektif tarafından, hakkında özel araştırma görevlisi olabilir diye olumlu rapor verilmiş bulunmak, h) En az lise veya dengi okul mezunu olmak, i) 25 yaşını ikmal etmiş bulunmak, j) 8 inci maddeye göre engel bir hali bulunmamak, Gerekir. Özel Araştırma Görevliliğine Kabul MADDE 15- Özel araştırma görevlisi ruhsat almak için bir dilekçe ile Özel Dedektiflik Komisyonuna başvurur. Dilekçeye yanında çalışmak istenilen özel dedektifin olumlu görüşü eklenir. İl Özel Dedektiflik Komisyonu başvuru üzerine 30 gün içinde bu Kanunun 14 ve 8 inci maddelerine göre özel araştırma görevlisi olabilme şartlarını ve engel halleri araştırır ve ayrıca güvenlik soruşturması yaptırır. İl Özel Dedektiflik Komisyonunca haklarında yaptırılacak soruşturmanın olumlu bulunması halinde, kendilerine Özel Araştırma Görevlisi Hüviyet Cüzdanı verilir. Başvuru dilekçesine eklenecek belgeler ile özel araştırma görevlisi hüviyet cüzdanı verilmesinin usul ve esasları yönetmelikte gösterilir. Silah Taşıma ve Kullanma Yetkisi Madde 16.- Özel Dedektifler bu kanunla verilmiş görevlerini yaparken silah taşıma yetkisine haizdir. Özel araştırma görevlisi kendilerine özel silah kullanma belgeleri ile verilen demirbaşa kayıtlı silahlarını korudukları bina, tesis ve kuruluşlarda taşıyabilirler. Özel Araştırma Görevlilerinin Bağlı Olarak Çalışma İlkesi Madde 17.- Özel araştırma görevlileri ancak, bir özel dedektife bağlı olarak onların direktifi doğrultusunda görev yaparlar. Müstakilen özel dedektiflik bürosu açamaz ve çalışamazlar. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

50 İstihdam Edilecek Diğer Personel MADDE 18- Özel dedektiflik bürolarında idari işlerde istihdam edilmek üzere personel, sair işlerde çalıştırılmak üzere müstahdemler istihdam olunabilir. Bu kişilerin bu hizmetlerde çalıştırılabilmeleri için 8 inci madde de sayılan durumlardan birini taşımamaları ve İl Özel Dedektiflik Komisyonunca haklarında yapılacak güvenlik soruşturmasının olumlu bulunması şarttır. Bu kişilerin işe başlamadan İl Özel Dedektiflik Komisyonuna dilekçe ile başvuruları yaptırılır. Bunlardan idari hizmetlerde istihdam edilecek personele İl Özel Dedektiflik Komisyonunca Hüviyet Cüzdanı verilir. İkinci fıkraya göre yapılacak başvuru ile üçüncü fıkraya göre verilecek hüviyet cüzdanlarının esas ve usulleri yönetmelikte gösterilir. Özel Dedektif ve Özel Araştırma Görevlilerinin Görev ve Çalışma Alanları Madde 19.- Özel dedektifler ve istihdam ettikleri özel araştırma görevlileri müşterilerinin vaki talepleri üzerine aşağıdaki görevleri yaparlar. g) Aile fertlerinin, aile birliğine zarar veren davranışlarının, kötü alışkanlıklara mehilli olup olmadıklarının incelenmesi, h) Kaybolmuş ya da adresi bilinmeyen kişilerin bulunması, adreslerin tespit edilmesi, i) Kaybolmuş ya da çalınmış malların bulunması, j) Korunması istenen kişi ya da kuruluş, bina, her türlü tesis ya da malın korunmasının sağlanması, k) 2495 Sayılı Özel Güvenlik Teşkilat Kanun kapsamında kurulan kurum, kuruluş ve tesislerin güvenliklerinin sağlanması, l) Ticari bir firma, fabrika, imalathane ya da her türlü işyerinde çalışan her kademedeki personelin, dürüstlüğü ve güvenirliklerinin işyerine karşı tutum ve davranışlarının, işveren aleyhine diğer firma ve kuruluşlarla işbirliği yapıp yapmadıklarının tespit olunması, m) Özellikle halka açık bulunan her türlü şirket, büyük mağaza, acenta, süpermarket ve işyerlerinde çalışanlar ile bu yerlere girip çıkan kişilerin mal kaçırmalarının, mevcut taşınmaz mal ve makinelere zarar vermelerinin kollanması ve önlenmesi, n) İcra iflas dairelerinde, aleyhinde takip yapılan borçluların menkul ve gayrimenkul malları ile üçüncü şahıslardaki hak ve alacaklarının neden ibaret olduğunun araştırılıp tespit edilmesi, Umuma Açık Yerlerde Araştırma ve İnceleme Yapma Yetkisi Madde 20.- Özel dedektifler ve istihdam ettikleri özel araştırma görevlileri, umuma açık yer olarak nitelendirilen bilumum yerlere, bu yerlerin açık bulundurulduğu saatler dâhilinde bu işyerlerine gelen üçüncü şahıslarla ilgili olarak bilgi toplamak üzere girmeye, bu yerlerde her ne nam altında olursa olsun hizmet gören kişiler ile bu yerlerin yetkili yöneticisi durumunda olan şahıs ve işyeri sahiplerinin bilgilerine başvuruda bulunmaya yetkilidirler. Kişileri, ifade almak üzere bürolarına davet edemezler, zor kullanamazlar, birinci fıkraya göre girdikleri umuma açık işyerinde bu yer ve sahipleri hakkında araştırma ve incelemede bulunamazlar. Özel dedektifler ve istihdam ettikleri özel araştırma görevlileri, bu görevlerini yerine getirirken; kişilerin onurlarını ve kişisel haklarına zedeleyici, özel hayatlarını ihlal edici davranışlarda bulunamazlar ve özel hayata ilişkin bilgileri başka amaçla kullanamazlar. Bilgileri Açıklama Yasağı ve Doğru Bilgi Verme İlkesi Madde 21.- Özel dedektif, özel çalışmaları sonucu edindiği bilgileri kimseye açıklayamaz. Müşterilerinden başka hiç kimseye sır ifşa edemez. Ancak, resen takibi gerekli bir suç işlendiği yolunda bilgi edindiğinde bilgi ve belgeleri bulunduğu yer Cumhuriyet Savcılığına intikal ettirmekle mükelleftir. Özel dedektifler, işverene ya da müşterisine hilafı hakikat bilgi ya da rapor veremezler. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

51 Görevi Savsaklama ve Kötüye Kullanma Madde 22.- Özel dedektif, bu kanun ve diğer kanunlar gereğince kendisine verilmiş görev ve yetkiyi kötüye kullanamaz. Yetkilerini kötüye kullanan özel dedektifler Türk Ceza Kanununun 240 ıncı maddesi gereğince cezalandırılırlar. Zabıtanın Görevini Aksatmama İlkesi Madde 23.- Özel dedektifler, özel araştırma görevlileri ve her ne nam altında olursa olsun istihdam ettikleri kişiler, zabıtanın görevini aksatıcı, engelleyici tutum ve davranışlarda bulunamazlar. Özel Dedektif, Özel Dedektiflik Büroları Ve Özel Araştırma Görevlilerinin Denetimi Madde 24.- Lüzum görülmesi halinde; İçişleri Bakanlığı Özel Dedektiflik Kurulunun istemi veya İl Özel Dedektiflik Komisyonu kararı uyarınca İl Özel Dedektiflik Komisyonu tarafından görevlendirilecek İl Özel Dedektiflik Komisyonu üyesi veya üyeleri tarafından özel dedektif, özel dedektif bürosu ile görevli olarak çalışmakta olan özel araştırma görevlileri denetlenebilir. Disiplin Cezalarının Uygulanacağı Haller Madde 25.- Özel dedektiflik onuruna yahut meslek ahlakına uymayan tutum ve davranışlarda bulunanlara, görevini yapmayan veya görevinin gerektirdiği dürüstlüğe uygun şekilde davranmayanlar hakkında bu kanunda sayılan disiplin cezaları uygulanır. Disiplin Cezaları Madde 26.- Disiplin cezaları şunlardır: a)kınama: Tutum ve davranışlarında kusurlu sayıldığının özel dedektife bildirilmesidir. b)para Cezası: En az asgari ücret ve beş katına kadar para cezasıdır. c)faaliyetten Men: Özel dedektifin bir aydan az bir yıldan fazla olmamak üzere mesleğini yapmaktan yasaklanmasıdır. d)meslekten Çıkarma: Özel dedektiflik ruhsatı ve özel dedektiflik hüviyet cüzdanının geri alınarak özel dedektiflik unvanının kaldırılmasıdır. Bu madde hükümleri İl Dedektiflik Komisyonunca özel araştırma görevlilerine de aynen uygulanır. Disiplin cezasını gerektiren fiiller ile disiplin cezası verilmesinin usul ve esasları yönetmelikte gösterilir. Tekerrür Halinde Uygulanacak Ceza Madde 27.- Disiplin cezasının verilmesini gerektiren eylemin işlemesinden itibaren bir yıl içerisinde aynı eylemin tekrarı halinde eyleme öngörülen cezanın bir üstü verilir. Bu kanunun 23 üncü maddesi hükümlerine uymamayı itiyat haline getirenlerle zabıtanın görevini aksattığı veya engellediği tespit olunanlara özel dedektiflik kurulunca meslekten çıkarılma cezası uygulanır. Dedektifliğin Sona Ermesi Madde 28.- Dedektiflerin, a)bu kanun hükümlerine göre meslekten çıkarılması, b)dedektifliğe alınma şartlarında herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması veya dedektiflik sırasında bu şartlardan herhangi birinin kaybedilmesi, Halinde özel dedektiflik kurulu kararı ile dedektiflik sona erer. Ve dedektiflik ruhsatı iptal edilir. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

52 Özel Dedektif ve Özel Araştırma Görevlilerine Karşı İşlenen Suçlar Madde 29.- Görev sırasında veya yaptığı görevinden dolayı özel dedektif veya özel araştırma görevlilerine karşı işlenen suçlarda memura karşı işlenen suçlara ilişkin hükümler uygulanır. Özel Dedektiflik Ücretinin Serbestçe Kararlaştırılması Madde 30.- Dedektiflik ücreti, dedektifin sunacağı hizmetin karşılığı olan meblağı ifade eder. Dedektiflik ücreti, dedektifle işveren arasında serbestçe kararlaştırılır. İş takibi ve her türlü danışma ücretleri hakkındaki anlaşmaların yazılı şekilde olması şarttır. Ücretten doğan davalarda, yazılı sözleşmeden başka delil getirilemez ve dinlenmez. İş Sahibinin İşi Başka Özel Dedektife Vermesi MADDE 31- İş sahibi, ilk anlaşmayı yaptığı özel dedektifin yazılı muvafakatini alarak başka özel dedektifleri de işin takibine sokabilir. İş sahibi, ilk özel dedektifin muvafakatini kendisine tevdi veya tebliğ edilecek bir yazı ile en az bir hafta süre vererek talep eder. Özel dedektif bu süre içerisinde cevap vermemişse muvafakat etmiş sayılır. İlk özel dedektifin muvafakat etmemesi halinde, sözleşme kendiliğinden sona erer. İş sahibi muvafakat etmeyen özel dedektife ücretinin tamamını ödemekle yükümlüdür. İlk özel dedektifin muvafakati ile işin başka dedektifler tarafından da takibi halinde iş sahibi, ilk özel dedektifin ücretinden kısıntı yapamaz. Özel Dedektifin İşi Takipten Vazgeçmesi, Azli ve Ücretinin Gününde Ödenmesi Madde 32.- Üzerine almış olduğu işi haklı bir neden olmaksızın takipten vazgeçen özel dedektife hiçbir ücret ödenmez ve peşin olarak alınmış para da iş sahibine geri ödenir. Özel Dedektifin azli halinde ücretin tamamı verilir. Ancak özel dedektif kusur veya ihmalinden dolayı azledilmişse ücretin ödenmesi gerekmez. Anlaşmaya göre özel dedektife peşin verilmesi gereken ücret ödenmez ise özel dedektif işe başlamakta zorunlu değildir. Bu nedenle doğabilecek her türlü sorumluluk iş sahibinindir. Yazılı sözleşmedeki diğer ödeme şartlarının yerine getirilmemesinden dolayı özel dedektif işi takip etmek ve sonucu elde etmekten mahrum kalırsa, sorumluluk bakımından aynı hüküm uygulanır. Tebliğ Usulü ve Adres Bildirme Zorunluluğu Madde 33.- İş sahibinin sözleşmede verdiği adrese özel dedektif tarafından yapılacak her tebliğ, kendisine yapılmış sayılır. Adres değişikliği en geç üç gün içinde iş sahibi tarafından taahhütlü olarak özel dedektife bildirir. İş sahibinin adresine gönderilebilecek yazıların tebliğ edilmemesinden veya adres değişikliklerinin bildirilmemesinden doğan sorumluluk iş sahibine aittir. Dosya Tutma Madde 34.- Özel dedektifler, üzerlerine aldıkları her iş yahut yazılı bilgi ve mütalaasına başvurulan her husus hakkında, düzenli bir dosya tutmakla hükümlüdürler. Reklam Yasağı Madde.35- Özel dedektiflerin, tabelalarında basılı kağıtlarında ve ilanlarında ve akademik unvanları dışında, unvan ve sıfat kullanmaları yasaktır. Cezalar Madde 36.- Ruhsatsız olarak özel dedektiflik yapanlar, üç aydan bir yıla kadar hapis ve bir milyon liradan 10 milyon liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

53 Bu kanunun 24 üncü maddesindeki denetime engel olan özel dedektif ve özel araştırma görevlileri hakkında eylem daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde 100 bin liradan bir milyon liraya kadar ağır para cezasına hükmolunur. Bu kanunun 35 inci maddesine aykırı hareket edenler hakkında 5 milyon lira ağır para cezası hükmolunur. Yönetmelik Madde 37.- Özel dedektiflik ve özel araştırma görevlilerinin silah ve mermilerinin ne surette temin edileceği bunların menşei, cins ve sayıları, kullanış şekli ve şartları ile mesleğinin sona ermesi durumunda kendilerine verilen silah ve mermilerin hangi mercilere ne şekil ve şartlarla devir ve teslim edileceği ve bu konudaki denetim, özel dedektif ve özel araştırma görevlilerinin denetim ve kanunun uygulanmasına ilişkin diğer hususlar, bu kanunun yayım tarihinden itibaren 3 ay içerisinde İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir. Yürürlük Madde 38.- Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 39.- Bu kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

54 TÜRKİYE CUMHURBAŞKANLIĞI ANKARA KAN. KAR.39-18/A ŞUBAT 1994 TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA İlgi: 21 Ocak 1994 tarih ve A.01.0.GNS sayılı yazınız. İlgideki yazınıza ekli olarak gönderilen ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunca tarihinde kabul edilen 3963 sayılı "Özel Dedektiflik Kanunu " incelenmiş ve aşağıda açıklanan sebeplerden dolayı Anayasa'nın 89 uncu maddesi gereğince bir defa daha görüşülmek üzere iade edilmiştir. 1. ANAYASA'YA AYKIRILIK YÖNÜNDEN a) Anayasa'nın 20 inci maddesiyle teminat altına alınan " Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz" ilkesinin ihlal edildiği, b) Kişilik hakları ve kişi güvenliği açısından tehlike oluşturduğu, 2. DİĞER KANUNLARA AYKIRILIK YÖNÜNDEN: a) Cumhuriyet Savcılarınca kovuşturulması gereken suçlarda, özel dedektifler tarafından araştırma yapılması, bilgi ve belge toplanmasının hazırlık soruşturmasının gizlilik ilkesi ne ve dolayısıyla Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununa aykırı olacağı, b) İşyerinde çalışan her kademedeki personelin, dürüstlüğü ve güvenirliklerinin, işverene karşı tutum ve davranışlarının, işveren aleyhine diğer firma ve kuruluşlarla işbirliği yapıp yapmadıklarının, özel dedektiflerce tespit edilmesinin, iş yasalarına aykırılık oluşturacağı, c)2802 Sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanununda, hâkim ve savcı olabilmek için engel haller belirlenirken, üç aylık hapis cezası sınırının özel dedektifler için altı ay olarak belirlenmesinin, sakıncalı kişilerin özel dedektif olmalarına olanak sağlayacağı, d) Kanunla özel dedektiflere silah taşıma yetkisi verilirken, aynı yasada silah kullanmaya ilişkin bir düzenlemeye gidilmeyerek, bu konunun yönetmeliğe bırakılmasının, benzer yasalara aykırı olacağı, Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

55 3. KANUNUN DİĞER MADDELERİ YÖNÜNDEN: a) Kanunun 19 uncu maddesiyle özel dedektiflere görev verenin,"zarar gören kişi " yerine, " müşteri" olarak tanımlanmasının, geniş yorumlara sebebiyet vereceği ve dolayısıyla ilgisiz şahıslara üçüncü kişilerin zararına bilgi ve belge toplama imkânının sağlanacağı, b) Özel dedektiflik bürolarının, sadece İl Özel Dedektiflik Komisyonu üyeleri tarafından denetlenmesinin ve bu görevin ayrıca İçişleri ve Adalet Bakanlıkları müfettişlerine verilmemesinin, denetim mekanizmasının yetersiz kalmasına neden olacağı, c) Ruhsatsız olarak özel dedektiflik yapanlara tertip edilecek cezaların, yetersiz ve caydırıcılıktan uzak olacağı, d)özel dedektif olabilmek için, genelde onbeş yıl çalışma mecburiyeti kabul edildiği halde, bazı meslekler yönünden böyle bir mecburiyet getirilmemesinin, eşitlik ilkesine aykırılık oluşturacağı. e)hukuk, Siyasal Bilgiler Fakülteleri ile maddi hukuk ve usul hukuku dallarında öğretim veren fakültelerden mezun olup, belirli bir süre özel dedektiflik bürolarında araştırma görevlisi olarak çalışanlara da, özel dedektif olma hakkının verilmesinin yerinde olacağı, f) Özel dedektifliğe kabul ve bu görevden uzaklaştırma işlemlerinde, Özel Dedektiflik Kurulu Kararlarının, İçişleri Bakanının onayına sunulmamasının sakıncalar yaratacağı, Düşünüldüğü arz olunur. Süleyman DEMİREL CUMHURBAŞKANI Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

56 İstanbul Milletvekili Orhan ERGÜDER' in, Özel Dedektif Kanunu Teklifi ve Adalet ve İçişleri Komisyonları Raporları TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA Özel Dedektiflik Kanun Teklifim ilişikte sunulmuştur. Gereğini emir ve müsaadelerinize arz ederim. Saygılarımla. Orhan ERGÜDER İstanbul G E R E K Ç E Ülkemiz nüfusunun altmış milyona dayanmış olduğu göz önünde bulundurulduğunda insan sayısına oranla, genel zabıta sayısının yeterli düzeyde olmadığı, İş hacminin kabarık, zamanın ise kısıtlı oluşu gibi nedenlerle, zabıtanın özel veya tüzelkişilerin günlük hayatta ihtiyaç duydukları kişi ve ekonomik istihbarat, oto hırsızlığı, dolandırıcılık, özel yakın koruma gibi konularda hizmet vermekte zorlandığı, sınırlı zaman ve yoğun işleri arasında sıkış görülmektedir. Diğer yandan, batılı ülkelerde özel dedektiflik müessesesinin topluma büyük hizmetlerde bulunduğu gibi, genel zabıta hizmetlerini hafifletici fonksiyon ifa etmekte olduğu da bilinmektedir. Kanun yürürlüğe girdiğinde, genel zabıta hizmetlerinde bir rahatlama olacağı, bir anlamda suç ve suçluluğu önleyici, suçluların tespit ve yakalanmalarını kolaylaştırıcı, zabıtaya yardımcı yeni bir hizmet birimi kurulmuş olacaktır. Özellikle zabıtanın zaman ayıramadığı konularda, vatandaşa hizmet verebilecek yepyeni bir müessese kurulmuş olacaktır. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

57 Adalet Komisyonu Raporu Türkiye Büyük Millet Meclisi Adalet Komisyonu Esas No. :2/2 Karar No. ; 23 TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA İstanbul Milletvekili Orhan Ergüder'in; Özel Dedektiflik Kanunu Teklifi Adalet ve İçişleri Bakanlıkları temsilcilerinin ve teklif sahibinin de katılmasıyla Komisyonumuzca incelenip görüşülmüş, gerekçesi uygun görülerek maddelerine geçilmesi kabul edilmiş, maddeler üzerindeki kabul, ilave ve değişiklikler sırasıyla aşağıda açıklanmıştır. 1. Teklifin Amaç başlıklı 1 inci maddesinde yer alan "özel araştırma ajanları" ibaresi "özel araştırma görevlileri" şeklinde değiştirilmiş ve madde redaksiyona tabi tutularak yeniden düzenlenmiştir. 1 inci maddede yapılan bu değişiklik doğrultusunda Teklifte yer alan tüm "ajan" ibareleri "görevli" şeklinde düzeltilmiştir. 2. Teklifle özel dedektiflik kurulu ve komisyonları oluşturulmaktadır. Aynı zamanda bir kuruluş kanunu da olan teklife "Kuruluş" başlıklı 2 nci madde ilave edilmiştir. 3. Teklifin 11 inci maddesinin başlığı "özel dedektiflik kurulu" şeklinde değiştirilmiş, maddenin birinci fıkrası 2 ncî maddede düzenlendiğinden metinden çıkarılmış, kurulun kimlerden oluşturulacağı hususu yeniden düzenlenmiş ve 3 üncü madde olarak kabul edilmiştir. 4. Teklifin 10 uncu maddesi ile komisyonun kimlerden oluşturulacağı hususu yeniden düzenlenerek 4 üncü madde olarak kabul edilmiştir, 5. Teklifin 3 üncü maddesi aynı konuya ilişkin Kanun bükümlerini saklı tutmak amacıyla yeniden düzenlenmiş, Özel dedektiflik görevleri arasına koruma görevleri de ilave edilmiş ve 5 inci madde olarak kabul edilmiştir. 6. Teklifin 2 nci maddesi 6 ncı madde olarak aynen kabul edilmiştir. 7. Teklifin 4 üncü maddesinin (c) bendinde yer alan "Adalet Bakanlığı veya diğer yargı organları hâkimler sınıfı personeli" İbaresi metinden çıkarılmış, MİT Müsteşarlığı personelinin ve 15 yıl fiilen avukatlık yapmış olanların özel dedektif olabileceği hükme bağlanmış ve 7 nci madde olarak kabul edilmiştir. Ayrıca, maddeye ilave edilen fıkra ile avukatların özel dedektiflikle avukatlığı birlikte yapamayacakları hususuna açıklık getirilmiştir. 8. Teklifin 5 inci maddesi 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesine paralel olarak, yeniden düzenlenmiş ve 8 inci madde olarak kabul edilmiştir. 9. Teklifin 6 ncı ve 7 nci maddeleri "özel dedektifliğe kabul" başlığı altında birleştirilerek tek madde şeklinde özel dedektifliğe kabul prosedürüne açıklık getirilerek düzenlenmiş ve 9 uncu madde olarak kabul edilmiştir. 10.Teklifin 8 inci maddesi 10 uncu madde olarak yeniden düzenlenmiştir. 11.Teklifin 9 uncu maddesinin İkinci fıkrası özel dedektiflik kurulunun isminde yapılan değişiklik dikkate alınarak düzenlenmiş, üçüncü ve dördüncü fıkralar yönetmelikle düzenlenecek konulara yer verdiği düşünülerek metinden çıkarılmış ve 11 inci madde olarak kabul edilmiştir. 12.Teklifin 12 nci maddesi ortak özel dedektiflik bürosu açılmasına izin veren son fıkra metinden çıkarılmak suretiyle 12 nci madde olarak kabul edilmiştir. 13.Teklifin 13 üncü maddesinin başlığı "Özel araştırma görevlileri" şeklinde, madde metninde yer alan "koruma hizmetleri" ibaresi "istihbarat hizmetleri" olarak değiştirilmiş ve 13 üncü madde olarak kabul edilmiştir. 14.Teklifin 14 üncü maddesinde yer alan askerliğini yapmış olmak şartıyla eşitlik ilkesine aykırı görülen son fıkra madde metninden çıkarılmış ve 14 üncü madde olarak kabul edilmiştir, 15.Teklifin 15 inci maddesinin başlığı "özel araştırma görevliliğine kabul" olarak değiştirilmiş, madde daha açık bir biçimde ve beş fıkra halinde düzenlenerek 15 inci madde olarak kabul edilmiştir. 16.Teklifin 16 ncı maddesi idarî tasarrufa karşı yargı yoluna Başvurma hakkı Anayasal Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

58 bir hak olduğundan gereksiz görülerek metinden çıkarılmıştır. 17. Teklife kimlerin silah taşıyıp kullanabileceği hususuna açıklık getirmek amacıyla "silah taşıma ve kullanma yetkisi" başlıklı 16 ncı madde ilave edilmiştir. 18. Teklifin 17 nci maddesi maddede yer alan "ajan" ibareleri "görevli" olarak düzeltilerek 17 nci madde olarak kabul edilmiştir. 19. Teklifin 18 inci maddesi redaksiyona tabi tutulmuş ve 18 inci madde olarak kabul edilmiştir. 20. Teklifin 19 uncu maddesi Anayasanın 20 nci maddesinde yer alan özel hayatın gizliliğine dokunulmayacağı ilkesi göz önüne alınarak yeniden düzenlenmiş ve 19 uncu madde olarak kabul edilmiştir. 21. Teklifin 20 nci maddesi yeniden düzenlenerek özel dedektiflerin ve istihdam ettikleri özel araştırma görevlilerinin umuma açık yerlere ancak bu yerlere gelen üçüncü şahıslarla ilgili olmak üzere bilgi toplamak İçin girebilecekleri hususuna açıklık getirilmiş, üçüncü ve dördüncü fıkralar metinden çıkarılmış ve 20 nci madde olarak kabul edilmiştir. 22. Teklifin 21 inci maddesi redaksiyona tabi tutularak iki fıkra halinde düzenlenmiş ve 21 inci madde olarak kabul edilmiştir. 23. Teklifin 22 nci maddesi özel dedektifin görevini ihmal etmesi halinde bu ihmalin bir daha kendisine iş verilmemesi sonucunu doğuracağı, bunun ayrıca cezai müeyyideye bağlanmasının doğru olmayacağı düşünülerek Türk Ceza Kanununun 230 uncu maddesine yapılan atıf madde metinden çıkarılmış ve 22 nci madde olarak kabul edilmiştir. 24. Teklifin 23 üncü maddesinin ikinci fıkrası zabıtanın görevini aksatmasının disiplin suçu oluşturacağı düşünülerek metinden çıkarılmış ve 23 üncü madde olarak kabul edilmiştir. 25. Teklife özel dedektif, özel dedektif büroları ve özel araştırma görevlilerinin denetiminin nasıl yapılacağını düzenleyen 24 üncü madde ilave edilmiştir. 26. Teklifin 24 üncü maddesi 25 inci madde olarak aynen kabul edilmiştir. 27. Teklifin 25 İnci maddesinin (c) bendinde yer alan "İşten çıkarma" cezası " cezası "faaliyetten men" olarak değiştirilmiş, ayrıca disiplin cezasını gerektiren fiiller ile disiplin cezası verilmesinin usul ve esaslarının yönetmelikte belirleneceğine ilişkin bir fıkra ilave edilmiş ve 26 ncı madde olarak kabul edilmiştir. 28. Teklifin 26 ncı maddesi "Tekerrür halinde uygulanacak ceza" başlığı altında yeniden düzenlenmiş, tekerrür halinde uygulanacak ceza hükme bağlanmış, diğer cezalar yönetmeliğe bırakılmış ve 27 nci madde olarak kabul edilmiştir. 29. Teklife hangi hallerde dedektifliğin sona ereceğini gösteren "Dedektifliğin sona ermesi" başlıklı 28 inci madde ilave edilmiştir. 30. Teklifin 27 nci maddesinde yer alan görev sırasında veya yaptığı görevinden dolayı Özel dedektif veya özel araştırma görevlilerine karşı işlenen suçlar hakkında genel zabıtaya karşı işlenen suçlara ilişkin hükümler yerine memura karşı işlenen suçlara ilişkin hükümlerin uygulanacağı hükme bağlanmış ve 29 uncu madde olarak kabul edilmiştir. 31. Teklifin 28 inci maddesi 30 uncu, 29 uncu maddesi 3! inci, 30 uncu maddesi 32 nci, 31 inci maddesi 33 üncü madde olarak aynen kabul edilmiştir. 32. Teklifin 32 nci maddesi soruşturma ve kovuşturma görevlerinin niteliği göz önüne alınarak metinden çıkarılmıştır. 33. Teklifin 33 üncü maddesi 34 üncü, 34 üncü maddesi 35 inci madde olarak aynen kabul edilmiştir. 34. Teklifin 35 inci maddesi özel dedektifliğe kabul şartlarını düzenleyen 7 nci maddeden hâkim ve savcılar çıkartıldığı için buna paralel olarak metinden çıkarılmıştır. 35. Teklife "Cezalar" başlığı altında 36 ncı madde ilave edilmiş, ruhsatsız dedektiflik yapma, denetime engel olma ve reklam yasağına uymama eylemleri cezaî müeyyideye bağlanmıştır. 36. Teklife "Yönetmelik" başlıklı 37 nci madde ilave edilmiş ve hangi konuların yönetmelikle düzenleneceği hususu hükme bağlanmıştır. 37. Teklifin "Yürürlük" başlıklı 36 ncı maddesi 38 inci, "Yürütme" başlıklı 37 nci maddesi 39 uncu madde olarak aynen kabul edilmiştir. Raporumuz İçişleri Komisyonuna sunulmak üzere saygı ile arz olunur. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

59 Üye Halil Şıvgın Ankara (İmzada bulunamadı) Üye Hasan Afşa Konya Başkan Cemal Şahin Çorum Üye Elaattin Elmas İstanbul Üye Mustafa Yılmaz Malatya Tümüne muhalifim. Adalet Komisyonu Kâtip Ali Rıza Gönül Aydın Muhalifim Üye Halil Orhan Ergüder İstanbul Üye Nevzat Ercan Sakarya Muhalifim Üye Ahmet Dökülmez Kahramanmaraş Mehmet Fevzi Şıhanlıoğlu Şanlıurfa (İmzada bulunamadı) Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

60 İçişleri Komisyonu Raporu Türkiye Büyük Millet Meclisi İçişleri Komisyonu Esas No. : 212 Karar No. : 30 TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞI NA İstanbul Milletvekili Orhan Ergüder'in, Özel Dedektiflik Kanunu Teklifi, İçişleri ve Adalet bakanlıkları temsilcileri ile teklif sahibinin de hazır bulunduğu toplantıda Komisyonumuzca İncelenip görüşülmüştür. Teklifte, kişi ve kurumların haksız muamele ve tecavüzden korunmalarını sağlamak amacı ile Özel Dedektiflik Kurumunun oluşturulması Öngörülmektedir, Komisyonumuz, teklif ile gerekçesini aynen benimsemiş ve Adalet Komisyonunun metnini esas alarak maddelerinin görüşülmesine geçilmesini kabul etmiştir. Komisyonumuz, Adalet Komisyonu metninin 1 ve 2 nci maddelerini aynen kabul etmiştir. Özel Dedektiflik Kurulunu düzenleyen Adalet Komisyonu metninin 3 üncü maddesi, iç güvenlik ile ilgili jandarma teşkilatını içermediğinden, Komisyonumuzca yeniden düzenlenmiş ve bu amaçla "İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdür Yardımcısı," ibaresinden sonra gelmek Üzere, "Jandarma Genel Komutan Yardımcısı" ibaresi eklenmiştir. Adalet' Komisyonu metninin (l Öze! Dedektiflik Kurulunu düzenleyen 4 üncü maddesi, 3 üncü maddede yapılan düzenlemeye paralel olarak yeniden düzenlenmiş, bu amaçla, "Cumhuriyet Savcısı," ibaresinden sonra gelmek üzere, "Jandarma Alay Komutanı veya görevlendireceği bir kişi ve" ibaresi eklenmiştir. Komisyonumuz, Adalet Komisyonu metninin 5 ve 6 ncı maddelerini aynen kabul etmiştir. Özel dedektif olabilmenin şartlarını düzenleyen Adalet Komisyonu metninin 7 nci maddesi, hâkim, savcı ve mülkî İdare amirlerine de özel dedektif olma imkânı tanıyacak şekilde yeniden düzenlenmiş, bu amaçla, "en az onbeş yıl fiilen avukatlık" ibaresinden sonra gelmek üzere, "hâkimlik, savcılık ve mülkî idare amirliği" ibaresi eklenmiş, bu suretle, Özel dedektif olabileceklerin kapsamı genişletilmiş olmaktadır. Adalet Komisyonu metninin 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25 inci maddeleri Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir. Adalet Komisyonu metninin disiplin cezalarını düzenleyen 26 ncı maddesinin (b) bendi, öngörülen para cezalarını cari enflasyon oranı karşısındaki yetersizliği gerekçesiyle değiştirilmiş, bu amaçla "b) Para Cezası: En az asgarî ücret ve b.eş katına kadar para cezasıdır." şeklinde yeniden düzenlenmiştir. Komisyonumuz, Adalet Komisyonu metninin 27, 28, 29, 30, 31 ve 32 nci maddelerini aynen kabul etmiştir. Adalet Komisyonu metninin 33 üncü maddesinin "İş sahibinin adresi" madde kenar başlığı, maddeyi yeterince açıklamadığı gerekçesi ile değiştirilmiş; "Tebliğ usulü ve adres bildirme zorunluluğu" madde kenar başlığı altında düzenlenmiş ve madde Adalet Komisyonunun kabul ettiği şekliyle aynen kabul edilmiştir. Komisyonumuz, Adalet Komisyonu metninin 34, 35, 36, 37, 38 ve 39 uncu maddelerini aynen kabul etmiştir. Komisyonumuz, uygulamada mevcut bulunan ve yasal olmayan özel dedektiflik benzeri kurumları düzenleme altına almak amacıyla, teklifin, bir an önce yasalaşmasını gerekli görmüş ve içtüzüğümüzün 53 üncü maddesi uyarınca Genel Kurulda öncelikle görüşülmesini kararlaştırmıştır. Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

61 Üye Güler İler Tokat İçişleri Komisyonu Başkan İsmail Köse Erzurum Üye Mustafa Dursun Yangın Ankara Üye Harman Özüberk Gaziantep Başkanvekili Cemalettin Gürbüz Amasya Üye Hasan Çakır Antalya Üye Hasan Basri Eler Edirne Üye Hüsamettin Korkutata Bingöl Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

62 İSTANBUL MİLLETVEKİLİ ORHAN ERGÜDER'İN TEKLİFİ Amaç Özel Dedektiflik Kanunu Teklifi MADDE 1. Bu Kanunun amacı; gerçek veya tüzelkişiler adına özel ya da ticarî nitelikli bilgiler toplamak ve yazılı belge, fotoğraf, film, ses bandı gibi çeşitli belgelerle desteklenmiş raporları tanzim etmeye, kişi ve kurumların her türlü haksız muamele ve tecavüze uğramalarını engellemek amacı ile korumalarını yapmaya yetkili olan özel dedektifler ile yardımcı olmak üzere özel dedektifler tarafından istihdam edilecek özel araştırma ajanları, bunların çalışma alanları ile yetki ve sorumluluklarını, mesleğe kabul şartlarını ve meslekten çıkarılma hallerini belirlemek ve özel dedektiflerce açılacak özel dedektiflik bürolarının kurulmasının esas ve usullerini tespit etmektir. Özel Dedektifliğin Mahiyeti MADDE 2. Özel dedektiflik kamu hizmeti ve serbest bir meslektir. Özel Dedektif MADDE 3. Özel dedektif, gerçek ve tüzelkişiler adına, gerçek ve tüzelkişilerin verdiği konu ile sınırlı olarak, onun adına araştırma, inceleme yapan, bilgi toplayıp değerlendiren, bu hizmetlerin yürütülmesi sırasında bir suça muttali olduğunda, görevli veya yetkili zabıta gelinceye kadar suça el koyan, suç kanıtlarını muhafaza eden, bu kanunla verilen sınırlı yetkileri kullanan silahlı, özel zabıta yetkilerine haiz görevlidir. Özel Dedektifliğe Kabul Şartları MADDE 4. Özel dedektiflik mesleğine kabul edilebilmek için; a) T.C. vatandaşı olmak, b) En az 3 yıllık yüksekokul mezunu olmak, c) Emniyet Hizmetleri Sınıfı personelinden emniyet müdürü ya da emniyet amiri rütbesini kazandıktan sonra kendi isteği ile ayrılmış veya emekli olmuş, Adalet Bakanlığı veya diğer yargı organları Hâkimler Sınıfı Personelinden olup en az 15 yıl görev yaptıktan sonra kendi isteği ile ayrılmış veya emekli olmuş, Jandarma Genel Komutanlığı Subay Sınıfı Personelinden olup en az 15 yıl görev yaptıktan sonra kendi isteği ile ayrılmış ya da emekli olmuş bulunmak, d) Bu Kanuna göre özel dedektifliğe engel bir hali bulunmamak, Gereklidir. Özel Dedektifliğe Kabulde Engeller MADDE 5. Aşağıda yazılı durumlardan birinin varlığı halinde özel dedektiflik mesleğine kabul istemi reddolunur. a) Kesinleşmiş bir kararla yüz kızartıcı bir suçtan veya ağır hapis gerektiren bir cürümden mutlak olarak yahut kastî bir cürümden bir sene veya daha fazla hapis cezasıyla hüküm giymek, b) Kesinleşmiş bir disiplin karan sonucunda devlet memuru olma niteliğini kaybetmiş olmak, c) Özel dedektiflik mesleğine yaraşmayacak tutum ve davranışları çevresince bilinmiş olmak d) Mahkeme kararı ile kısıtlanmış olmak, e) İflas etmiş olup da itibarı iade edilmemiş bulunmak, (Taksirattı ve hileli müflisler itibarı iade edilmiş olsa dahi kabul olunmazlar.) f) Hakkında aciz vesikası verilmiş olup da bunu kaldırmamış bulunmak, g) Özel dedektifliği sürekli olarak gerektiği gibi yapmaya engel vücut veya akılca malul olmak. Bu madde hükümleri özel araştırma ajanları için de aynen uygulanır. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

63 Başvuru ve Özel Dedektiflik Ruhsatı Alma MADDE 6. özel dedektiflik ruhsatı almak için kişinin durumunu belirten bir dilekçe, adlî sicil kaydı, ikametgâh ilmühaberi, nüfus hüviyeti cüzdanı örneği ve lüzumlu görülüp istenecek diğer belgeler ile "İl özel Dedektifler Komisyonu"na müracaat etmesi gerekir. İl Özel Dedektifler Komisyonunca yaptırılacak güvenlik soruşturması ve komisyon görüşü, dosyası ile "İçişleri Bakanlığı Özel Dedektifler Kurulu"na gönderilir. İl Özel Dedektifler Komisyonu güvenlik soruşturması ve görüşünün olumlu bulunması, kişinin bağlı bulunduğu kurumdaki özlük dosyasının müspet olması ve İçişleri Bakanlığı Özel Dedektifler Kurulunun güvenlik soruşturması ve görüşünün olumlu bulunması halinde, müracaat sahibine İçişleri Bakanlığı özel Dedektifler Kurulunca "Özel Dedektiflik Ruhsatı" verilir. Karar ve Karara İtiraz Hakkı' MADDE 7. İl özel Dedektifler Komisyonu; başvuru tarihinden İtibaren 30 gün içerisinde işlemleri tamamlayarak, dosyayı görüsü ile birlikte İçişleri Bakanlığı özel Dedektifler Kuruluna göndermekle görevlidir. İçişleri Bakanlığı özel Dedektifler Kurulu, dilekçe ve dosyanın varış tarihinden 45 gün içinde ruhsatı tanzim ederek vermek ya da reddolunmuşsa, sonucu müracaat sahibine bildirmek durumundadır. Aday, kararla ilgili olarak idarî yargı merciine başvurabilir. Yemin MADDE 8. Ruhsat almaya hak kazanarak, özel dedektiflik mesleğine kabul edilen özel dedektife ruhsatname verilirken, İçişleri Bakanlığı özel Dedektifler Kurulu Başkanı ve üyeleri önünde aşağıdaki şekilde yemin ettirilir. "Kanuna, ahlaka, mesleğin onuruna ve kurallarına uygun davranacağıma namusum ve vicdanım üzerine ant içerim." Ruhsatın Asılma Mecburiyeti - Hüviyet Cüzdanı - Belgelerin Basımı MADDE 9. özel dedektiflik ruhsatı, özel dedektiflik bürolarında kolayca görülebilecek bir yere asılı olarak bulundurulur. Özel dedektiflere ayrıca ruhsatlı olduklarım kanıtlamaları için, İçişleri Bakanlığı Özel Dedektiflik Kurulunca "Özel Dedektif Hüviyet Cüzdanı" verilir. Verilecek özel dedektiflik ruhsatı, özel dedektiflik hüviyet cüzdanı ve İl Dedektifler Komisyonunca özel araştırma ajanları ve diğer personele verilecek kimlik kartlarının biçim, şekil, renk ve diğer hususiyetleri, İçişleri Bakanlığı Özel Dedektifler Kurulunca tespit olunur ve bastırılır. Ruhsat ve kimlik kartlarında fotoğraf, tarih ve kimlik numarası ile yetkili imza ve soğuk damga bulunur. İl Özel Dedektifler Komisyonu MADDE 10. İllerde, özel dedektifler, özel araştırma ajanları ve diğer personelle ilgili işlemleri yürütmek üzere "İl Özel Dedektifler Komisyonu" oluşturulur. Komisyon; vali veya görevlendireceği vali yardımcısının başkanlığında İl emniyet müdürü ya da görevlendireceği bir emniyet müdürü, il Cumhuriyet Başsavcısı ya da görevlendireceği bir Cumhuriyet Savcısı, emniyet müdürlüğü güvenlik şube müdürü ile asayiş şube müdüründen oluşur. Komisyonun raportörlük işleri Güvenlik Şube Müdürlüğünce yürütülür. İçişleri Bakanlığı Özel Dedektifler Kuru/u Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

64 MADDE 11. İl Özel Dedektifler Komisyonunun güvenlik soruşturması ve görüşü ile özlük dosyası sonuçlarına göre, kişi hakkında güvenlik soruşturması yapmak ve nihaî karan vermek üzere "İçişleri Bakanlığı Özel Dedektifler Kurulu" oluşturulur. Kurul; içişleri Bakanlığı Müsteşarının başkanlığında, Adalet Bakanlığınca görevlendirilecek bir müsteşar yardımcısı ve bir genel müdür ya da bir genel müdür yardımcısı ile İçişleri Bakanlığınca seçilecek bir genel müdür ya da genel müdür yardımcısı ile Emniyet Genel Müdürü ya da görevlendireceği bir Genel Müdür Yardımcısından oluşur. Kurulun raportörlük işleri Emniyet Genel Müdürlüğünce yürütülür. Özel Dedektiflik Bürosu MADDE 12. Özel dedektif unvanını kazanmış ruhsatlı kişi tarafından işyeri olarak "Özel Dedektiflik Bürosu" açılır. Hizmete açılacak özel dedektiflik bürolarının adres, telefon numaraları, diğer haberleşme sistemlerine ait bilgiler, İstihdam olunacak personelin açık kimlikleri, işyerinin hizmete açılmasından 7 gün önce bir dilekçe ile birlikte İl Özet Dedektifler Komisyonuna bildirilir. Verilen bu bilgilerde olacak değişiklikler, personelin işten ayrılması ya da çıkarılması veya yeni personel alınması gibi değişiklikler de yine 7 gün içerisinde yazılı olarak komisyona bildirilir. Birden çok özel dedektif, çalışmalarını bir ortak özel dedektiflik bürosu şeklinde birleştirebilirler. Özel Araştırma Ajanları MADDE 13, Özel dedektiflik bürolarında, özel dedektiflere yardımcı olmak üzere "Özel Araştırma Ajanları" istihdam edilebilir. Bunlar Özel dedektiflerin verdiği inceleme, araştırma, soruşturma, takip - tarassut ve koruma hizmetleri gibi işleri yürütürler. Özel Araştırma Ajanlığına Kabul Şartları MADDE 14. özel araştırma ajanlığı mesleğine kabul edilebilmek için; a) T.C. vatandaşı olmak, b) En az bir özel dedektif tarafından, hakkında Özel araştırma ajanı olabilir diye olumlu rapor verilmiş bulunmak, c) Askerliğini yapmış bulunmak, d) En az lise veya dengi okul mezunu olmak, e) 25 yaşını ikmal etmiş bulunmak, f) Beşinci maddeye göre engel bir hali bulunmamak. (En az 10 yıl çalıştıktan sonra kendi isteği ile ayrılmış ya da emekli olmuş bulunan Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeli ve Adalet Bakanlığı personeli ile jandarma astsubayları İçin lise veya dengi okul mezunu olma şartı aranmaz. Bunlar için ortaokul mezunu olmak yeterlidir.) Özel Araştırma Ajanlığına Başvuru MADDE 15. Adayların; bir dilekçe, en az bir özel dedektif tarafından, özel araştırma ajanı olabilir diye verilmiş olumlu rapor, adlî sicil kaydı, ikametgâh ilmühaberi, nüfus hüviyet cüzdanı örneği ve lüzumlu görülüp istenecek diğer belgelerle birlikte İl Özel Dedektifler Komisyonuna müracaat etmesi gereklidir. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

65 İl Özel Dedektifler Komisyonunca haklarında yaptırılacak güvenlik soruşturmasının olumlu bulunması halinde, kendilerine "özel Araştırma Ajanı Hüviyet Cüzdanı" ve il makamınca "Silah Taşıma Ruhsatı" verilir. Karar ve Karara İtiraz Hakkı MADDE 16. İl Özel Dedektifler Komisyonu, özel araştırma ajanlığı başvurusuna, başvuru tarihinden itibaren 30 gün içerisinde olumlu ya da olumsuz cevap vermekle yükümlüdür. Aday, kararla ilgili olarak idarî yargı merciine başvurabilir. Özel Araştırma Ajanlarının Bağlı Olarak Çalışmaları İlkesi MADDE 17. Özel araştırma ajanları ancak, bir özel dedektife bağlı olarak, özel dedektiflerce kurulmuş bürolarda, onların direktifleri doğrultusunda görev yaparlar. Müstakilen Özel dedektiflik bürosu açamaz, çalışamazlar. İstihdam Edilecek Diğer Personel MADDE 18. Özel dedektif bürolarında, idarî İşlerde istihdam edilmek üzere personel, sair işlerde çalıştırılmak üzere müstahdemler İstihdam olunabilir. Bu kişilerin, bu hizmetlerde çalıştırılabilmeleri için adlî sicillerinin temiz, İl Özel Dedektifler Komisyonunca haklarında yapılacak güvenlik soruşturmasının olumlu bulunması şarttır. Bu kişilerin İşe başlatıldıktan sonra, 7 gün içinde özel dedektif tarafından İl Özel Dedektifler Komisyonuna dilekçe İle başvurulan yaptırılır. Dilekçeye ekli olarak adlî sicil raporu, ikametgâh ilmühaberi, nüfus hüviyet cüzdanı örneği ve gerekli olup istenecek diğer belgeler verilir. Haklarında, İl özel Dedektifler Komisyonunca olumsuz karar verildiği, özel dedektife bildirilir bildirilmez, bu kişilerin işyerinden ilişikleri kesilir ve durum 7 gün içinde İl Dedektifler Komisyonuna yazılı olarak bildirilir. Bu personelin işe başlama ve işten ayrılmaları ya da çıkarılmaları 7 gün içerisinde İl Özel Dedektifler Komisyonuna bildirilir. Bunlardan idarî hizmetlerde istihdam edilecek personelle İl Özel Dedektifler Komisyonunca "Özel Dedektiflik Kâtibi Hüviyet Cüzdanı" müstahdemlere "Özel Dedektiflik Hizmetlisi Hüviyet Cüzdanı" verilir. Özel Dedektif ve Özel Araştırma Ajanlarının Görev ve Çatışma Alanları MADDE 19. Özel dedektifler ve istihdam ettikleri Özel araştırma ajanları müşterilerinin; a) Aile fertleri (karı - koca - çocuklar - akrabalar) arasındaki her türlü özel İlişkileri, b) Aile fertlerinin ikinci şahıslarla olan sosyal, ekonomik, politik ve her türlü ilişkilerini c) Aile fertlerinin tutum ve davranışları ile yaşama tarz ve biçimlerini, d) Okul çağındakilerin ders ve okula devam durumlarını, kötü alışkanlıklara meyilli olup olmadıklarını, e) Aile fertlerinin başkaları ile gayrimeşru bir hayat tarzı veya iş düzeni sürdürüp sürdürmediklerini, (f) Müşterisi tarafından hakkında bilgi ve delil toplanması istenen kişiler hakkında; kikinin kimliği, servet durumu, alışkanlıkları, tutum ve davranışları, mizacı, İşi ve durumu, meşgaleleri, işrete düşkün olup olmadığı, dürüstlük ve seciye sağlamlığı, inanırlığı, bilgi ve beceri- Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

66 leri, güvenirliği, sadakati, faaliyetleri, siyasî tutum ve davranışları, hangi dernek ve gruplar içinde bulunduğu, eylemleri, herhangi bir suçtan hüküm giyip giymemiş bulunduğu, İkamet ve iş adresleri gibi hususların belirlenmesini, g) Kaybolmuş ya da adresi bilinmeyen kişilerin bulunmasını, adreslerinin tespit edilmesini, h) Kaybolmuş ya da çalınmış malların bulunmasını, i) Korunması İstenen kişi ya da kuruluş, bina, her türlü tesis ya da malın korunmasının sağlanmasını, j) Ticarî bir firma, fabrika, imalathane, ya da her türlü işyerinde çalışan her kademedeki personelin, dürüstlük ve güvenirliliklerinin, İşverene karşı tutum ve davranışlarının, işveren aleyhine diğer firma ve kuruluşlarla işbirliği yapıp yapmadıklarını, -çalışanları işveren aleyhinde kışkırtıp kışkırtmadıklarının tespit olunmasını, k) Özellikle halka açık bulunan her türlü şirket, büyük mağaza, acenta, süpermarket ve her türlü işyerinde; çalışanlar ile bu yerlere girip çıkan kişilerin mal kaçırmalarım, mevcut taşınmaz mal ve makinelere zarar vermelerini kollamak ve önlemek, bilgi ve belgelerle rapor düzenlemek görevleri olup; 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununa göre, hâkim karan ile yapılacak işler hariç, müşterilerinin talepleri üzerine araştırma ve inceleme yapıp rapor hazırlayacakları konular çalışma alanlarını teşkil eder. Umuma Açık Yerlerde Araştırma İnceleme Yapma Yetkisi MADDE 20. özel dedektifler ve İstihdam ettikleri özel araştırma ajanları, çalışmalarını sürdürebilmek, araştırma ve incelemelerde bulunabilmek amacıyla, umuma açık yer olarak nitelendirilen bilumum yerlerde, bu yerlerin açık bulundurulduğu saatler dâhilinde girmeye, araştırma ve inceleme yapmaya, bu yerlerde her ne nam altında olursa olsun hizmet gören kişiler ile bu yerlerin yetkili yöneticisi durumunda olan şahıs ve işyeri sahiplerinin bilgilerine başvurmaya yetkilidirler. Kişileri ifade almak üzere bürolarına davet edemez, zor kullanamazlar. Özel dedektif ve Özel araştırma ajanlarını, bu yerlere sokmamakta direnen, araştırma ve incelemelerde bulunmalarını engelleyenler hakkında, genel zabıtanın görevini engelleyenlere uygulanan cezaî hükümler aynen uygulanır. Böyle bir engellemenin yapıldığı, görevli zabıtaya bildirildiğinde zabıta el koyar. Özel dedektif veya özel araştırma ajanının inceleme ve araştırmalarını sürdürmesine yardımcı olur. Yapılan engellemeyi olay yerinde tanzim edeceği bir tutanakla tespit edip adlî makamlara bildirir. Bilgileri Açıklama Yasağı ve Doğru Bilgi Verme tikesi MADDE 21. Özel dedektif, özel çalışmaları sonucu edindiği bilgileri kimseye açıklamaz. Müşterilerinden başka hiç kimseye sır ifşa edemez, ancak resen takibi gerekli bir suç işlendiği yolunda bilgi edindiğinde, bilgi ve belgeleri bulunduğu yer Cumhuriyet Savcılığına İnli kal ettirmekle mükelleftir. (Takibi şikâyete bağlı suçlar hariç) Özel dedektifler, İşverenine ya da müşterisine bile bile hilafı hakikat bilgi ya da rapor veremezler. Özel dedektiften başka hiç kimse bir müşteriye yazılı rapor veremez. Görevi Savsaklama ve Kötüye Kullanma MADDE 22. Özel dedektif, bu kanun ve diğer kanunlar gereğince kendisine verilmiş görev ve yetkiyi ihmal edemez veya kötüye kullanamaz. Görevini ihmal eden, yetkilerini kötüye kullanan özel dedektifler Türk Ceza Kanununu: 230 ve 240 inci maddeleri gereğince cezalandırılırlar. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

67 Zabıtanın Görevini Aksatmama İlkesi MADDE 23. Özel dedektifler, özel araştırma ajanları ve her ne nam akında olursa d-sun istihdam ettikleri kişiler zabıtanın görevini aksatıcı, engelleyici tutum ve davranışlarda bulunamazlar. Bu hallerinin tespit edilmesi halinde, genel zabıtanın görevini engelleyenlere uygulanan cezaî hükümler aynen bunlara da uygulanır. Disiplin Cezalarının Uygulanacağı Haller MADDE 24. Özel dedektiflik onuruna yahut meslek ahlakına uymayan tutum ve davranışlarda bulunanlara, görevini yapmayan veya görevinin gerektirdiği dürüstlüğe uygun şekilde davranmayanlar hakkında bu kanunda sayılan disiplin cezalan uygulanır. Disiplin Cezaları MADDE 25. Disiplin cezaları şunlardır; a) Kınama: Tutum ve davranışlarda kusurlu sayıldığının özel dedektife bildirilmesidir. b) Para Cezası: Elli bin liradan beş yüz bin liraya kadar para cezası. c) İşten Çıkarma: Özel dedektifin bir aydan az ve bir yıldan fazla olmamak üzere mesleğini yapmaktan yasaklanmasıdır. d) Meslekten Çıkarma: Özel dedektiflik ruhsatı ve özel dedektiflik hüviyet cüzdanının geri alınarak özel dedektiflik unvanının kaldırılmasıdır. Bu madde hükümleri, II Dedektiflik Komisyonunca özel araştırma ajanlarına da aynen uygulanır. Cezaların Uygulanma Şekli MADDE 26. Bu Kanunun 21 inci maddesi hükümlerine uymayanlara ilk defasında kınama, ikinci defasında para cezası (İl Dedektifler Komisyonunca) verilir. Bu Kanunun 21 inci maddesi hükümlerine uymamayı itiyat haline getirenlerle zabıtanın görevini aksattığı ya da engellediği tespit olunanlara (il Özel Dedektifler Komisyonu - içişleri Bakanlığı Özel Dedektifler Kurulunca) işten çıkarma cezası uygulanır. Özel Dedektif ve Özel Araştırma Ajanlarına Karşı İslenen Suçlar MADDE 27. Görev sırasında veya yaptığı görevden dolayı özel dedektif ya da özel araştırma ajanlarına karşı işlenen suçlar hakkında, bu suçların genel zabıtaya karşı işlenmesine ilişkin hükümler aynen uygulanır. Özel Dedektiflik Ücretinin Serbestçe Kararlaştırılması MADDE 28. Dedektiflik ücreti, dedektifin sunacağı hizmetlerin karşılığı olan meblağı ifade eder. Dedektiflik ücreti, dedektifle işveren arasında serbestçe kararlaştırılır. İş takibi ve her türlü danışma ücretleri hakkındaki anlaşmaların yazılı şekilde olması şarttır. Ücretten doğan davalarda, yazılı sözleşmeden başka delil getirilemez ve dinlenmez. İş Sahibinin İşi Başka Özel Dedektife Vermesi MADDE 29. İş sahibi, ilk anlaşmayı yaptığı özel dedektifin yazılı muvafakatini alarak başka özel dedektifleri de işin takibine sokabilir. İş sahibi, ilk özel dedektifin muvafakatini kendisine tevdi veya tebliğ edilecek bir yazı ile en az bir hafta süre vererek talep eder. Özel dedektif bu süre İçerisinde cevap vermemişse muvafakat etmiş sayılır. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

68 İlk özel dedektifin muvafakat etmemesi halinde, sözleşme kendiliğinden sona erer. İş sahibi muvafakat etmeyen özel dedektife ücretin tamamını ödemekle yükümlüdür. İlk özel dedektifin muvafakati ile işin başka dedektifler tarafından da takibi halinde iş sahibi, ilk özel dedektifin ücretinden kısıntı yapamaz. Özel Dedektifin İşi Takipten Vazgeçmesi, Azli ve Ücretin Gününde ödenmesi MADDE 30. Üzerine almış olduğu işi haklı bir neden olmaksızın takipten vazgeçen özel dedektife hiçbir ücret ödenmez ve peşin olarak alınmış para da iş sahibine geri ödenir. Özel dedektifin azli halinde ücretin tamamı verilir. Ancak özel dedektif kusur veya ihmalinden dolayı azledilmişse ücretin ödenmesi gerekmez. Anlaşmaya göre özel dedektife peşin verilmesi gereken ücret ödenmezse, özel dedektif işe başlamakta zorunlu değildir. Bu nedenle doğabilecek her türlü sorumluluk iş sahibinindir. Yazılı sözleşmedeki diğer ödeme şartlarının yerine getirilmemesinden dolayı özel dedektif İşi takip etmek ve sonucu elde etmekten mahrum kalırsa, sorumluluk bakımından aynı hüküm uygulanır. İş Sahibinin Adresi MADDE 31. İş sahibinin sözleşmede verdiği adres Özel dedektif tarafından yapılacak her tebliğ, kendisine yapılmış sayılır. Adres değişikliği en geç üç gün içinde, iş sahibi tarafından taahhütlü olarak özel dedektife bildirilir. İş sahibinin adresine gönderilebilecek yazıların tebliğ edilmemesinden veya adres değişikliklerinin bildirilmemesinden doğan sorumluluk iş sahibine aittir. Dava ve Takip Dosyalarının İncelenmesi MADDE 32. Dava ve takip dosyaları, özel dedektifler, özel araştırma ajanları yahu taraflarca mahkeme ve icra kalemlerinde incelenebilir. Dosya Tutma MADDE 33. Özel dedektifler, üzerlerine aldıkları her iş yahut yazılı bilgi ve mütalaasına başvurulan her husus hakkında, düzenli bir dosya tutmakla yükümlüdürler. Reklam Yasağı MADDE 34. Özel dedektiflerin, tabelalarında, basılı kâğıtlarında ve ilanlarında özel dedektiflik ve akademik unvanları dışında, unvan ve sıfat kullanmaları yasaktır. Özel Dedektiflik ve Avukatlık Mesleğinin Bir Arada Yapılamayacağı tikesi MADDE 35. Adalet Bakanlığı veya diğer yargı organları Hâkimler Sınıfı personelinden olup, Özel dedektiflik ruhsatı almış bulunan kişiler, aynı zamanda hem avukatlık, hem de özel dedektiflik yapamazlar. Bunlardan birini tercih etmek zorundadırlar. Yürürlük MADDE 36. Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 37. Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

69 İKİNCİ OTURUM Açılma Saati: BAŞKAN: Başkan Vekili Mustafa Kalemli KÂTİP ÜYELER: Abbas İnceayan (Bolu), Ali Günaydın (Konya) 22. İstanbul Milletvekili Orhan ERGÜDER'in Özel Dedektiflik Kanunu Teklifi ve Adalet ve İçişleri komisyonları raporları (2/2) (S. Sayısı: 246) (1) BAŞKAN 16 ncı sırada yer alan, İstanbul Milletvekili Orhan ERGÜDER'in özel Dedektiflik. Kanunu Teklifi ve Adalet ve İçişleri komisyonları raporlarının görüşülmesine geçiyoruz. Komisyon ve Hükümet hazır, görüşmelere başlıyoruz. Komisyon raporunun okunup okunmamasını oylarınıza arz ediyorum. Komisyon raporunun okunmasını kabul edenler,.. Etmeyenler... Komisyon raporunun okunması kabul edilmemiştir. Teklifin tümü üzerinde Anavatan Partisi Grubu Adına İstanbul Milletvekili Sayın Orhan ERGÜDER, buyurun efendim, (alkışlar) Süz sizin, mikrofon da sizin Sayın ERGÜDER; buyurun. ANAP GRUBU ADINA HALİL ORHAN ERGÜDER (İstanbul) Sağ olun beyefendi. Efendim, berveçhi âti arz edeyim, BAŞKAN Yalnız, öz Türkçe, Anayasa diliyle konuşacağız efendim. HALİL ORHAN ERGÜDER (Devamla) Hayatta hiçbir şeyden umudunuz kesilmesin. Demokratik sistemde mutlak surette çare var. Bugün bana piyango çıktı. Ama bu piyango değerli Grup Başkan vekillerinin, değerli partilerin yardımıyla gerçekleşti. Sayın Erdal İnönü Beyefendi yolda beni görüyor "bugün kanun teklifinizi görüşeceğiz galiba" diyor. Aman ne güzel şey yarabbi bu... Tarafların anlaşmasıyla; ama neden... Çünkü bu, apolitik bir kanun teklifidir. Tam 720 gün evvel, kendi tetebbuatımla ceza davalarına giren çıkan avukat olarak, vatandaş olarak, toplumun bir kanuna ihtiyacı olduğunu hissettim. Uzun araştırmalardan sonra bu kanun teklifimi verdim. İyi bir TV seyircisiyim, biraz da polis ve macera filmlerine çok düşkünüm, vatandaşın mağdur olmasından da hiç hoşlanmam. Emekli maaşını almak için Yapı Kredi Bankasının önüne gelen veyahut sair bir bankanın önüne gelen ve üç ay bekleyen bir garip emekli hanımın, biraz sonra hırsızlar tarafından tüm maaşının çalınmasının ıstırabını duymuş bir insanım. Ne kadar feci işlerdir, tasavvur edin. 17 nci ve 18 inci Asırda başlayan sanayileşme, dünyanın en güzel memleketi olan Türkiye mizde de düzeni bozmaya başladı. Tasavvur edin, Anadolu'nun birçok köylerinde ve şehirlerinde kapılar açıktır. Benim bilebildiğim kadarıyla Şile'de kapılar açıktır, gece dahi açıktır. Hırsız, uğursuz yoktur ki... Ama zaman içerisinde birtakım mübadeleler sebebiyle ve ihtiyaç sorunuyla -onu da kabul ediyorum- yanlış eylemler başlamış ve devleti de rahatsız etmiştir, İşte burada, devletin, egemen güçlerine katiyen dokunmamak şartıyla iz sürmek mülahazasıyla, Avrupa ve Amerika'da özel dedektiflik müesseseleri -yasaları ihlal etmemek şartıyla- çok revaç bulmuştur. Tasavvur buyurun, değerli Türkiye Büyük Millet Meclisinin iki güvenliği vardır. Bizim güvenliğe ihtiyacımız var mı? Ne yapıyoruz burada? Memleketin hizmetindeyiz. Buna rağmen Türkiye Büyük Millet Meclisinde vukuu muhtemel olayları önlemek için dış güvenlik asker, İç güvenlik de polis tarafından sağlanmaktadır. Bendeniz takdim ettiğim teklifimde, emniyet mensubu olarak senelerce çalışmış, hal ve gidişinde kötü bir puanı olmayan namuslu -hepsi namusludur- ve şerefli emniyet mensuplarının, muayyen bir hizmet süresi sonunda görevlerinden ayrılmalarından sonra bir adi şirket veya firma kurabilmeleri imkânını getiriyorum, Ne gibi işler yapabileceklerdir? Beyefendiler, tasavvur edin, sanayi hırsızlıkları, know-how hırsızlıkları, plan hırsızlıkları başladı bütün dünyada. En ümit etmediğiniz zamanda fabrikanızda büyük aksamalar meydana geliyor. BEDRETTİN DOĞANCAN AKYÜREK (İstanbul) Çevre hırsızlığı başladı, HALİL ORHAN ERGÜDER (Devamla) Evet, iyi buyurdunuz Bakanım. Bu konuda "Ne olacak yani, devlet uğraşamaz mı?" denilebilir. Hayır, devlet herkesin arkasına bir polis koyamaz. Devletin bu meşru güçlerinin yanında gene aynı membadan gelmiş şerefli ve bilgili bu insanların, devletin gücünün durduğu bir yerde -ki, gece saat 24.00'te durdu farz edin; ama sabaha karşı bu iz sürme devam eder- devreye girmeleri yararlı olur. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

70 Bir tipik misal İstanbul'da bizim muhitimizde olmuştur: Çok cici bir ailenin çocuğu, uzun zamandan beri yemek yemez hale gelmiş; zayıflıyor, dert anlatmıyor. Ebeveynleri; ana ve baba telaşa düşüyor. Arkadaşlarına soruyorlar çocuklarının durumunu, bir cevap alamıyorlar; ne yapsınlar? En nihayet -zaten bu fikir de evvela buradan doğdu bendenize- eski polislerden bir tanesine rica ediyorlar, "Şunu takip et" diyorlar, polis de şaşırıyor. Koca İstanbul'da insan güzide evladını nereden takip etsin? Beyefendiler, dikkat ediniz, üç gün süren bir iz sürmekten sonra, maalesef çocuğun uyuşturucu müptelası olmak üzere olduğu tespit ediliyor. Polis gelip durumu babasına söylüyor. İşte bir hizmet ve o çocuk daha müptela olmadan kurtuldu uyuşturucudan. Efendim, "Polise söylenebilirdi durum" denilebilir; ama bizde bu konuda önleyici sistem yok - Sayın eski ve yeni içişleri Bakanlarım gayet iyi bilirler- olsa bile, yüzlerce binlerce vakanın arkasında polisin iz sürmesine imkân yoktur, polisin imkânları mahduttur. İste burada devreye bu bürolar girmektedir. Efendim şöyle itirafta bulunayım: Halen İstanbul, Ankara, İzmir, Adana ve Eskişehir'de 70 tane dedektiflik bürosu kurulmuş; ama maalesef, illegal çalışıyor. Yine maalesef, Türkiye'de kanunları biz, sosyal gelişmelerden sonra çıkarıyoruz. İşte lütfederseniz ve bu teklif kanunlaşırsa, yine arkadan gelecek ve bu büroları da meşru hale getirecektir. Bu teklif kanunlaşırsa neler olacak? Ben iddia ediyorum ki, 20 bin istihdam yaratacaktır. Bugün şerefli Türk polisi emekli olduktan sonra hayatını devam ettirebilmek için maalesef bar ve pavyonlarda body guard'lık yapmaktadır. Çok hazin olan bu durumu tespit ettim; sürünüyor, günah... Bunların bilgi, birikim ve tecrübelerinden istifade etmek bizim hakkımızdır. Esas meşru kuvvetlerimizden olan emniyetimizin çözemediği bazı meseleleri bunlar çözecek güçte insanlardır; çünkü, vaktiyle emniyette çalışmışlardır. Bunların yanında diğer meslek sahiplerinden hâkimleri, avukatları da sokuyoruz teklifin içine. Jandarmalar da girebilir; çünkü onlar da, o kanaldan gelmişlerdir. Cümleyi biraz iddialı söylediğim için beni affedin, bu teklif, kanunlaşıp da bu istihdam yaratıldıktan sonra inanıyorum ki, terörün azalmasına yüzde 5 tesir icra edecektir, inanıyorum; çünkü o kadar kuvvetli dedektifler var ki bizde, tabii meşru kuvvetler, hükümet veyahut da sair eşhas, anlaşmak suretiyle bu dedektiflerle çeşitli izler de sürebilirler ve bunlar -daha fazla ileri çıkmıyorum- terörün azalmasında yüzde 5 nispetinde yardımcı olurlar; en zayıf ihtimalle, tecrübeleriyle yardımcı olurlar. Bu kanun teklifi apolitik bir tekliftir; sizin iradenize bağlıdır. Eğer lütfeder kabul ederseniz, ben mutlu olurum. Bu Parlamentoya geldim ve bir kanun çıkarmaya muvaffak oldum diye çocuklarıma miras bırakırım. Saygı ve sevgilerimi sunarım efendim. (Alkışlar) BAŞKAN Teşekkür ederim Sayın ERGÜDER. Refah Partisi Grubu adına, Sayın Lütfü Esengün; buyurun. RP GRUBU ADINA LÜTFÜ ESENGÜN (Erzurum) Sayın Başkan, muhterem arkadaşlar; öze! Dedektiflik Kanun Teklifi üzerinde görüşlerimi Grubum adına kısaca arz etmek üzere huzurunuzdayım; hepinize saygılarımı arz ediyorum. Sayın ERGÜDER'in getirdiği bu teklifle, hukukumuza yeni bir müessese geliyor, özel dedektiflik müessesesi. Bugüne kadar tecrübesi yapılmış değil ve bu teklif benim bazı endişelerimi de beraberinde getiriyor. Önce, hemen şunu söyleyebilir miyiz?; bu kanun teklifini kabul edersek, mesela, özel dedektiflik bürosu kurmak suretiyle -böyle yapılmak isteniyor diye kesinlikle söylemiyorum ama, bir endişe olarak hatırımıza geliyor- çek ve senet mafyasını yasallaştırma gibi bir yanlışlığa acaba alet olabilir miyiz? Sayın ERGÜDER "şu anda 70 civarında Özel dedektiflik bürosu çalışıyor" dedi. Bunlar ne nam altında, nasıl çalışıyorlar, ben şahsen pek bilemiyorum; ama çalıştığını bildiğimiz bir başka müessese -gayri meşru ve gayri kanunî- çek ve senet mafyasıdır. Refah Partisi Grubu olarak bu Kanunun çıkmasına destek veriyoruz; ancak, tabiatıyla, ileride, uygulamada birtakım yanlışlıklar ve aksaklıklar olabilir; bunların düzeltilmesi için de gayret göstermemiz lazım ve biran evvel aksak tarafların düzeltilmesi lazım düşüncesindeyiz. İsmi Özel Dedektiflik Kanunu Teklifi de olsa, burada getirilen, bizim yıllardan beri Amerikan filmlerinde seyrettiğimiz gibi bir dedektiflik müessesesi değildir, "Dedektif" ismini vereceğimiz şahısların ve büroların özellikle adlî zabıtayla ilgili bir görevi yok; sadece 19 uncu maddede görevleri sayılmış, aile fertlerinin durumlarının araştırılması gibi. Acaba benim oğlum bugün Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

71 nerede ne yaptı veya kötü yollara saptı mı diye peşine bir dedektif takma imkânımız olacak veya -inşallah olmaz ama- birbirinden şüphelenen eşlerin birbirinin peşine dedektif takması da bu maddenin (a) bendine göre mümkün. Ayrıca, süresi bilinmeyen kişilerin bulunması, adreslerinin tespiti... Gayet güzel düşünülmüş kaybolmuş ya da çalınmış malların bulunması da var. Bu işi şimdi nispeten medyumlar yapıyor; ama inşallah daha yasal şekilde bu bürolar yapacaktır. Hepsini okumaya gerek yok, sonuç itibariyle, adlî zabıtayla ilgili dedektiflere verilen hiçbir görev yok. Özellikle bu kurumlar çalışmaya başladıktan sonra, cumhuriyet savcılıklarıyla olan münasebetleri nasıl temin edilecek, nasıl düzenlenecek, polisle olan münasebetlerinde birtakım sıkıntıların çıkması muhtemeldir. Bunların tertibi, düzene sokulması nasıl olacak; bu konulan iyice düşünmemiz lazımdır. Özellikle bu dedektifler tarafından tespit edilen delillerin yargıdaki değeri ne olacaktır. Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununda bununla paralel birtakım değişikliklerin yapılması da gerekir kanaatindeyim. Maddelerde tek tek söz almaya gerek duymadan, yine "Özel Dedektifliğe Engel Haller başlığı altında 8 inci madde var; bu maddenin (b) fıkrasında "Kesinleşmiş bir disiplin kararı sonucunda devlet memuru olma niteliğini kaybetmiş olanların özel dedektif olamayacaklarından bahsediliyor. Halbuki öte tarafta, 7 nci maddede de, en az onbeş yıl fiilen serbest avukatlık yapmış olanların da özel dedektifliğe kabul edilmeleri şartı var; ancak, disiplin sebebiyle kayıtlı olduğu barodan kaydı silinen avukatların özel dedektiflik yapamayacakları yolunda maddede herhangi bir ibare yok; onun için, buraya böyle bir ilave yapmak lazım. Bir disiplin suçundan ötürü barodan kaydı silinen İnsanın dedektiflik bürosu açıp da, avukatlığı biraz da o şekilde yürütme ihtimali var. Maalesef, tabiatıyla, tatbikatta gördüğümüz kötü örnekleri dile getirmek, işe de en kötümser noktasından bakmak mecburiyetindeyiz. Yoksa inşallah, bu teklif kanunlaşırsa, bu haliyle tatbikatta birtakım ihtiyaçlara cevap verir; ama kötü niyetli insanların, tabiatıyla, nispeten suiistimaline müsait hükümler ihtiva etmektedir. Ben, bütün bu endişelerime rağmen, özel dedektiflik kanun teklifinin, yasalaştığı takdir de, yeni bir müessese getireceğine, uygulamada faydalı hizmetler yapılacağına kanaat getiriyorum ve bu İtibarla da bir an evvel yasalaşmasını diliyor, hepinize saygılarımı arz ediyorum BAŞKAN Teşekkür ederim Sayın ESENGÜN. Şahsı adına, Sayın Eler; buyurun efendim. HASAN BASRİ ELER (Edirne) Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; öncelikle, hepinize saygılarımı sunarım, görüşmekte olduğumuz bu yasa teklifini Meclise sunan değerli arkadaşım Sayın Orhan ERGÜDER'e de teşekkür ederim. Sayın ERGÜDER, bu teklifi vermekle çok yerinde bir görev yapmış, aynı zamanda bazı gerçekleri Hükümetin ve Parlamentonun gözler önüne sermiştir. O bakımdan, bunun çok yararlı bir karar olduğunu da belirtmek isterim, Yalnız, burada şunu da belirtmek istiyorum: Meclisteki milletvekilleri de, seçmen gibi, ne yapacağını şaşırmış durumdadır. Yani, gündem o kadar çok değiştiriliyor ki, neye göre hazırlanacağımızı, akşamları neye göre çalışıp, ertesi gün, parlamenter olarak, Mecliste çalışmalarımızı nasıl sunacağımızı dahi kestiremiyoruz. Son günlerde belediye başkan adaylarının adlarının açıklanmasında seçmen bazındaki karışıklıklar gibi, Mecliste de, görüşmeler yapılırken hangi teklif veya tasarıların görüşüleceği artık bir piyango çekilişine dönüştü. Benim merak ettiğim konu şudur: Gündemde terör konusu varken, bununla ilgili yasa tasarısı görüşülmüyor, özel radyo ve televizyonlarla ilgili yasa tasarısının birçok maddeleri geçmesine rağmen geriye çekildiği için görüşmeleri yarıda kalıyor, ayrıca, il İdaresi Yasasında değişiklik yapan tasarı 2 nci maddesine kadar görüşülmesine rağmen gündemden çıkarılıyor.. Bunlar neden yarım bırakılıyor? Bunların, Meclisin çalışmalarını göstermesi bakımından ve kamuoyu nezdinde parlamenter olarak bizlerin de aleyhine olduğunu belirtmek isterim. Herhalde, İktidar, kendi milletvekillerinin burada olmadıklarını anladı, muhalefet kanatlarına da hoş görünmek ve bir konsensüs sağlandığını göstermek İçin, Sayın ERGÜDER' in verdiği teklifi gündeme getirdi. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

72 Ayrıca, bu teklifin şu anda Meclise sunulması, Türkiye'de terörün nerelere kadar tırmandığının da bir göstergesidir. Anladığım kadarıyla, İktidarın bu teklifi hemen gündeme almak "biz mevcut güvenlik kuvvetleriyle, kolluk kuvvetleriyle, yani jandarmayla, polisle, iç güvenlik elemanlarıyla ülkemizde yasaları uygulayamıyoruz, koruyamıyoruz" demek ve Sayın ERGÜDER' in sunmuş olduğu yasa teklifine bir nevi kurtarıcı gözüyle bakmak anlamına geliyor olsa gerek. Değerli arkadaşlarım, ülkemiz coğrafyasına baktığımızda, yüzlerce köy boşaltılıyor, buralarda güvenlik sağlanamıyor, bu hususlar bir kenara bırakılıyor; yine, kırsal kesimdeki olaylar, hepimizin de üzülerek izlediği gibi, devam edip gidiyor; ama biz burada bunları bırakıyoruz, özel dedektiflikle ilgili bir yasa teklifini gündeme getiriyoruz ve terörü bununla engelleyip güvenliği sağlayacağımızı umuyoruz. Bence bu, şu anda öncelikle ele alınması lazım gelen bir \asa teklifi değildir. Bir nevi, ayaküstü yasa teklifi görüşmenin telaşı içinde olduğunu görüyorum. Dün de burada izledik, doların anî tırmanışını hiçbir güç, hiçbir şey durduramadı; acaba, bunu bu çıkaracağımız özel dedektiflik yasasıyla mı durduracağınızı umuyorsunuz?.. Onu da anlayamıyorum. MELİKE TUGAY HASEFE (İstanbul) Bunların bu yasa teklifiyle ne alakası var? HASAN BASRİ ELER (Devamla) Bakınız değerli arkadaşlarım; ne özel dedektiflik size biraz... (Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı) BAŞKAN Devam edecek misiniz? HASAN BASRİ ELER (Devamla) Bitmedi efendim. BAŞKAN Ama bu konuştuğumuz konunun dolarla falan ilgisi yok; lütfen toparlayın... HASAN BASRİ ELER (Devamla) Bir şeyi belirteceğim, bir şeyi vurgulayacağım efendim. BAŞKAN Toparlayın; vurgulamayı bırakın da, toparlayın, HASAN BASRİ ELER (Devamla) Sayın Başkan, toparlıyorum. Terör de her şey de ekonomiyle ilgilidir. Şöyle toparlayacağım: Bütün yabancı finans kuruluşları Türkiye'nin kredi itibarını düşürerek Türkiye'yi kredi yönünden riskli ülkeler grubuna soktukları zaman, ilgili devlet büyüklerimiz bu duruma üzülecekleri yerde, mesela Sayın Cumhurbaşkanımız "kaygılanacak bir şey yok" diyor. Sayın Başbakan "sürpriz değil, zaten bekliyorduk" diyor. Sayın KARAYALÇIN "piyasalarda etkisi olmaz" diyor, Hazine Müsteşarımız da "negatif etkisi olmaz" diyor. Bu beyanlar, basından aldığım beyanlardır. Bu gibi beyanlarla kredi notunun düşüşünün önlenemeyeceği bellidir. BAŞKAN Sayın Eler?.. HASAN BASRİ ELER (Devamla) Bağlıyorum efendim. Özel dedektiflikle bağlayacağım. BAŞKAN Sayın Eler, bağlayalım lütfen... Biraz dışa çıktık da; dedektiflikleri unuttuk başka şeylere geçtik. HASAN BASRİ ELER (Devamla) Giriyoruz efendim, dedektiflere ekonomik durumu nasıl vereceğiz?.. BAŞKAN Dedektifliklerin ekonomik durumunu Orhan ERGÜDER düşünmüş, kanunla onları hallediyor zaten. HASAN BASRİ ELER (Devamla) Onu sormak İstiyorum Sayın ERGÜDER' den BAŞKAN Biz başka bir zaman düşünürüz doların durumunu, siz bağlayın efendim. HASAN BASRİ ELER (Devamla) Bağlıyorum efendim. Yalnız şunu söylemek istiyorum: özel dedektiflerin seçiminde bilhassa hassas olmak gerekir. O birimlerin, örneğin, Jandarma Genel Komutanlığının, Emniyet Genel Müdürlüğünün, disiplin, idarî veyahut da adlî takibat neticesinde önceden attıkları veya cezalandırmış oldukları kişileri, siz, özel dedektifliğe alırsanız bu da bir sorun olur. Onun için, bunlar alınmadan evvel kesinkes birimlerinin, yani, İçişleri Bakanlığımıza bağlı olan bu iki birimin ve bakanlığın onayının alınması gerektiğine inanıyorum; artı, bunun içerisine hukuk mezunu olan arkadaşların, Kara Kuvvetlerinde görev yapmış, fizikî yönden yararlı olabilecek kişilerin alınmasında daha doğrusu, özel güvenliğe kaynak olacak tüm bu personeli seçerken geçmişteki sicillerine bakılmasında ve bu sicillerine göre alınmasında yarar olacağına inanıyorum ve bunun bir şekilde gerçekleşmesini umuyorum. Kendi birim amirlerinin onaylamadıkları kişilere bir ikinci Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

73 iş gibi verilmesinden ziyade, bu özel dedektifliği layıkıyla yapacak, o beceriye sahip arkadaşların seçilmesinde yarar görüyorum. Hepinize teşekkür ederim; Sayın ERGÜDER'e bilhassa tekrar teşekkür ederim. BAŞKAN Teşekkür ederim Sayın Eler. Şahsı adına Sayın Ekrem Ceyhun, buyurun efendim. EKREM CEYHUN (Balıkesir) Sayın Başkan, Yüce Meclisin sayın üyeleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum, Çok Muhterem Orhan ERGÜDER Beyefendiyi, böyle bir yasa teklifini Yüce Meclise getirmiş olmasından dolayı tebrik ediyorum. Bu yasa ile kanaatimce, yavaş yavaş, katılımcı ve çoğulcu, hürriyetçi demokratik düzene ulaşma yönünde adım atılmaktadır, Bunun bir başlangıç olmasını öngörüyor, bu başlangıcı başka tekliflerin takip etmesini temenni ediyorum. Yüce Meclisin sayın üyeleri, hepimiz şundan emin olmalıyız ki, Türk Devletinin güvenlik güçleri, başta kahraman silahlı kuvvetlerimiz olmak üzere, jandarması, polisi ve her türlü emniyet gücü, her türlü dış ve iç tehdidi ortadan kaldırmaya yetecek güçtedir ve bunu her an için ispat edebilecek seviyededir. Getirilen bu yasa teklifiyle, bu güvenlik güçlerimize yardımcı bir hizmet eklenmektedir. Daha önce. Yüce Meclis tarafından, malumunuz olduğu üzere, Özel Güvenlik Teşkilatı Yasası kabul edilmiştir. Bugün bankalarımızda ve büyük sanayi tesislerimizde özel güvenlik güçleri vardır ve bunlar silah kullanma yetkisine de sahiptirler; ancak, bu özel güvenlik güçlerinin görev yaptığı özel teşkilatlarda İstihbarat toplayan herhangi bir birim söz konusu değildir. Bu yasa ile bu eksiklik giderilmektedir. Keza, bu yasa ile bu özel sektör kuruluşlarımız tarafından toplanacak olan istihbaratın devletin güvenlik güçlerine aktarılması sureliyle onların hizmetinin kolaylaştırılması da öngörülmektedir. Bu bakımdan da, tekrar, ERGÜDER kardeşimize tebriklerimi sunuyorum, Yüce Meclisi en derin saygıyla selamlıyorum. (Alkışlar) BAŞKAN Teşekkür ederim Sayın Ceyhun. Teklifin tümü üzerinde gruplar ve şahıslar adına yapılan görüşmeler tamamlanmıştır. Teklifin maddelerine geçilmesini oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Maddelere geçilmesi kabul edilmiştir. 1 İnci maddeyi okutuyorum: Özel Dedektiflik Kanunu Teklifi Amaç MADDE I. Bu Kanunun amacı, özel dedektifler ile özel araştırma görevlilerinin çalışma alanları ile yetki ve sorumluluklarını, niteliklerini, mesleğe kabul ve meslekten çıkarılma esas ve usullerini düzenlemektir. BAŞKAN 1 inci madde üzerinde, gruplar adına söz talebi olan? RP Grubu adına, Sayın Ayhan; buyurun. RP GRUBU ADINA CEVAT AYHAN (Sakarya) Muhterem Başkan, muhterem üyeler; görüşülmekte olan 246 sıra sayılı Özel Dedektiflik Kanun Teklifiyle ilgili olarak söz almış bulunuyorum. Muhterem arkadaşlar, önce, bu teklifi hazırlayıp, gündeme alınışına, müzakerelerine başlanmasına kadar fevkalade gayret gösteren Orhan ERGÜDER Beyefendiyi bu sabır ve gayretinden dolayı tebrik ederim. Ayrıca, Danışma Kurulunun da bunu burada müzakere etme imkânını vermiş olmasını, bu istikametteki mutabakatını da tebrik etmek gerekir. Bu müessese, vatandaşlara sıkıntı veren, emniyet kuvvetlerimizin ve güvenlik güçlerimizin yetişmekle zorluk çektiği -sayı itibariyle, iş yükü itibariyle- birtakım sahalarda ve belki de girmesinin mümkün olmayacağı birtakım sahalarda özel hizmet getirmektedir; fevkalade faydalı olacağına da inanıyorum. Burada şunu ifade etmek istiyorum: Bugün mevcut kanunların İşleyişinde hemen her sahada görülen sıkıntılar var; mesela -belki daha Önce de konuştuk- çek senet müessesesi Türkiye'de bugün yürümüyor; tabii bu 1980 öncesinde yürümüyordu, 1980 sonrasında yürümüyordu, bugün de yürümüyor; felç vaziyette ve biraz evvel bir değerli arkadaşımızın ifade ettiği gibi, bunun için özel birtakım paralel hatlar, çeksenet mafyası dediğimiz hatlar oluşmuş ve bunlar fevkalade hunhar bir şekilde çalışıyorlar. Bu Meclise düşen, bu tip tıkanık noktalan açmaktır, yeni, hizmet ihtiyaçlarını müesseseleştirmektir. Bu teklifler Hükümetten de gelir, parlamenterlerden de gelir; ama bunları, üzerinde zihin yorup olgunlaştırarak çalışır hale getirmek görevimizdir. Biz burada bazı kanun tasarı ve tekliflerinin müzakeresinde muhalefet olarak itirazlarımızı dermeyan edince, engelleme yapar bir üslupta görülüyoruz, buna da üzülüyoruz; çünkü mil- Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

74 letvekili arkadaşlarımız -bendeniz kendi nefsim İçin konuşuyorum- buraya, engelleme yapmak için değil, milletimizin refah ve saadetine hizmet vermek için geldik; ona sıkıntı veren mevzuatları değiştirmek, dar gelen yerleri genişletmek, tıkanık yerleri açmak için geldik; Bu anlayışa ihtiyacımız da var. Tabiî, bu anlayışın önce Hükümet kanadından gelmesi lazım ve özellikle de sayın bakanlarımızdan gelmesi lazım. Ben, bazı meselelerin komisyonlarda, yeterince, dikkatle müzakere edildiği kanaatinde değilim. Komisyonlarda çalışan bir kardeşiniz olarak söylüyorum, birçok mesele alelacele gelip geçiyor ve maalesef, bizim komisyon düzenimiz de bir uzmanlıkla takviye edilmiş değil. Yeni yapılacak içtüzükte bunu da dikkate almak lazım; yani, komisyonların, bir laboratuar gibi, bir araştırma kurumu gibi çalışması, emrinde birtakım ihtisas sahasıyla ilgili uzmanların olması, birinci sınıf uzmanların olması ve orada üyelerin müzakerelere tam katılımının, içten ve hazırlıklı katılımının sağlanması gerekir. Tabii bir üyenin, mensubu olduğu komisyonda, bir uzman gibi, her şeye vakıf olması mümkün değil. Biz, politika yapan ve politik tercihlerle halkın ihtiyaçlarını bir araya getirerek ortaya koyan şahsiyetleriz. Uzmanlık da meseleyi çözmez; uzmanların getireceği bilgileri vatandaşların ihtiyaçlarına uygun şekilde ifadelere kavuşturmak, yorumlara kavuşturmak ve metin haline getirmek de komisyonların görevi oluyor. Ben, bu yaklaşımın, insanımıza, milletimize sıkıntı veren her konuda ele alınması gerektiğine, gerekirse uzun çalışmalar yapıp, olgunlaştırıp, komisyonlarla Hükümet arasında, ilgilenen milletvekilleri arasında mutabakat sağlayıp, hizmeti de yolu da açan, hizmeti iyileştiren, sıkıntı veren şeyleri kaldıran bir anlayış içinde, bu Meclisin çok şey yapacağına da inanıyorum. Maddelere geçildiğinde arz etmek İsterim. Burada bu özel dedektiflik kurumunun çalışma sahasıyla ilgili bazı ilaveler daha yapılabileceği kanaatindeyim... BAŞKAN Sayın Ayhan, 1 inci madde üzerinde konuşuyorsunuz efendim... CEVAT AYHAN (Devamla) Teşekkür ederim; 1 inci maddeyle konuşmamı sınırlıyorum, bilahare bunları arz ederim. Muhterem arkadaşlar, her şeye rağmen, bu teklifin hayırlı olmasını diliyorum. Maruzatımı ilgili maddede arz ederim. Teşekkür ederim. BAŞKAN Teşekkür ederim Sayın Ayhan. Madde üzerinde başka söz İsteyen?.. Yok. Önerge yok. 1 inci maddeyi oylarınıza arz ediyorum : Kabul edenler... Etmeyenler... 1 inci madde kabul edilmiştir. 2 nci maddeyi okutuyorum: Kuruluş MADDE 2. Özel dedektifler ve özel araştırma görevlileri ile özel dedektif bürolarında çalışacak personele ilişkin işlemleri yürütmek üzere İçişleri Bakanlığında Özel Dedektiflik kurulu, illerde İl özel Dedektiflik Komisyonları kurulur. BAŞKAN Madde üzerinde gruplar ve şahısları adına söz isteminde bulunan sayın üye?.. Yok. Madde üzerinde önerge yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir 3 üncü maddeyi okutuyorum : Özel Dedektiflik Kurulu MADDE 3. Özel Dedektiflik Kurulu, İçişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısının başkanlığında, Adalet Bakanlığınca görevlendirilecek iki Genel Müdür Yardımcısı ile İçişler Bakanlığı Emniyet Genel Müdür Yardımcısı, Jandarma Genel Komutan Yardımcısı ve Emniyet Genel Müdürlüğü Asayiş Daire Başkanından oluşur. Kurulun raportörlük işleri Emniyet Genel Müdürlüğünce yürütülür. Kurulun çalışma usul ve esasları yönetmelikte gösterilir. BAŞKAN Madde üzerinde gruplar ve şahısları adına söz isteminde bulunan sayın üye?.. Şahsı adına Sayın Eler, buyurun. HASAN BASRİ ELER (Edirne) Sayın Başkan, değerli arkadaşlarım; söz almamın amacının, demin de değerli arkadaşımın belirttiği gibi, kesinlikle bir engelleme olmadığını öncelikle hatırlatmak isterim. Maddeyi, dikkatle, hep birlikte incelersek eksikliği sizler de görecek ve takdir edeceksiniz. "Özel Dedektiflik Kurulu, İçişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısının başkanlığında, Adalet Bakanlığınca görevlendirilecek iki Genel Müdür Yardımcısı ile İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdür Yardımcısı, Jandarma Genel Komutan Yardımcısı..." diyor. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

75 Değerli arkadaşlarım, Jandarma Genel Komutan Yardımcısı korgeneral rütbesindedir; fakat şu anda bir terfii Kara Kuvvetleri Komutanlığı almış ve Jandarma Genel Komutanlığında bekleyen bir general terfi edememiştir. Genel Komutan Yardımcısı korgeneraldir; yoktur. O zaman bu kurula kim katılacak? Dolayısıyla bu teklif böyle yasalaşırsa bu bir eksiklik olacaktır, İÇİŞLERİ BAKANI NAHİT MENTEŞE (Aydın) Kurmay Başkam diyelim ona, HASAN BASRİ ELER (Devamla) Sayın İçişleri Bakanım da bu durumu fark ettiler, O zaman "Kurmay Başkanı ve Emniyet Genel Müdürlüğü Asayiş Daire Başkanından oluşur" şeklinde düzeltilmesi gerekir. Özel Dedektiflik Kurutunda görev alacakları, tabiî ki İçişleri Bakanlığı bilir. Sayın İçişleri Bakanımızın da bunları tek tek bilmesine olanak yoktur; çünkü çok işi vardır, tek tek dosyalara bakamaz. Birimleri kimdir? Emniyet Genel Müdürlüğüdür, Jandarma Genel Komutanlığıdır; hatta buna ilave olarak Sahil Güvenlik Komutanlığının da bu kurula alınmasını öneriyorum. Çünkü ülkemizde en büyük kaçakçılık, en büyük olaylar sahillerden oluyor; gözetmiyoruz. İşte Boğazda, İranlılara ait kaçak silah taşıyan İran gemisi yakalandı. Dikkat ediniz, kara hudutlarında kaçakçılık çok azdır; en büyük kaçakçılık denizden yapılır. Bu maddeyi düzenlerken Sahil Güvenlik Komutanlığı Kurmay Başkanını da ilave edelim, onlar da bu kurulda yer alsınlar, hatta Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlıklarını Kurmay Başkanlarının yanında, onların her an dosyalarını takip eden, - nasıl ki "Emniyet Genel Müdürlüğü Asayiş Daire Başkanı'' diyorsunuz- Jandarma Genel Komutanlığının da Asayiş Daire Başkanı ve birimleri vardır; bu birimlerin dosyalarını tutar, hangisinin başarılı olduğunu bilir, bu teklifin ülkeye sağlayacağı yararlar doğrultusunda en yararlı kim hizmet edecek, onları bilir, ona göre tefrik eder. Niçin onları atıyorsunuz? O nedenle, burada bir kopukluk olacaktır. Bu nedenle, bunların alınmasını öneriyorum. Özetle, Emniyetten sonra, Jandarma Genel Komutanlığı Asayiş Daire Başkanını, bir de Sahil Güvenlik Komutanlığı Asayiş Daire Başkanını alalım ki, korunmayan deniz hudutlarımızın kollanmasında ve korunmasında, hiç olmazsa özel dedektiflerin de katkıları olsun. Teşekkür ederim. BAŞKAN Teşekkür ederim Sayın Eler. Madde üzerinde görüşmeler tamamlanmıştır. Madde üzerinde herhangi bir önerge yoktur. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Madde kabul edilmiştir. 4 üncü maddeyi okutuyorum: İl özel Dedektiflik Komisyonu MADDE 4. İl özel Dedektiflik Komisyonu, Vali veya görevlendireceği Vali Yardımcısının başkanlığında, İl Emniyet Müdürü veya görevlendireceği bir Emniyet Müdürü, İl Cumhuriyet Başsavcısı veya görevlendireceği bir Cumhuriyet Savcısı, Jandarma Alay Komutanı veya görevlendireceği bir kişi ve Emniyet Müdürlüğü Asayiş Şube Müdüründen oluşur. Komisyonun raportörlük işleri Asayiş Şube Müdürlüğünce yürütülür. Komisyonun çalışma usul ve esasları yönetmelikte gösterilir, BAŞKAN Madde üzerinde söz isteyen?.. Yok. Madde üzerinde herhangi bir önerge yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Madde kabul edilmiştir 5 inci maddeyi okutuyorum: Özel Dedektif MADDE 5. Özel dedektif, gerçek ve tüzel kişiler adına, talep edilen konu ile sınırlı olarak mevcut kanunlar çerçevesinde her türlü bilgileri toplayıp değerlendiren, araştırma ve inceleme yapan gerçek ve tüzelkişilere karşı, her türlü tecavüzleri engelleyen veya defeden, kuruluş, bina, mal ve eşyanın korunmasını sağlayan, bu görevleri sırasında bir suça muttali olduğunda ilgilileri haberdar eden, bu arada suç kanıtlarının kaybolmamasını sağlayan ve bu Kanunla verilen sınırlı yetkileri kullanan görevlidir. BAŞKAN Madde hakkında söz isteyen?.. URAL KÖKLÜ (Uşak) Söz istiyorum. BAŞKAN 5 inci maddeyle ilgili olarak mı konuşacaksınız efendim? URAL KÖKLÜ (Uşak) Evet efendim. BAŞKAN Buyurun Sayın Köklü. URAL KÖKLÜ (Uşak) Sayın Başkan, değerli milletvekili arkadaşlarım; özel Dedektiflik Yasa Teklifinin 5 inci maddesinde, dedektif olmak isteyen kişilerde aranan hizmet süreleri aşağı yukarı... ERCAN KARAKAŞ (İstanbul) O 7 nci maddede... Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

76 BAŞKAN Sayın Köklü, konuştuğunuz konu 6 ncı maddeyle ilgili. 5 İnci maddede de özel dedektifin tarifi var. URAL KÖKLÜ (Devamla) Özür dilerim. BAŞKAN 6 ncı madde görüşülürken size tekrar söz vereyim. Buyurun efendim, CEVAT AYHAN (Sakarya) Söz istiyorum Sayın Başkan. BAŞKAN 5 inci maddeyle ilgili söz mü istiyorsunuz? CEVAT AYHAN (Sakarya) Evet. BAŞKAN Buyurun Sayın Ayhan. CEVAT AYHAN (Sakarya) Muhterem Başkan, muhterem üyeler; görüşülmekte 246 sıra sayılı Özel Dedektiflik Kanunu Teklifinin 5 inci maddesiyle ilgili olarak, bir hususu dikkatinize arz etmek ve sormak istiyorum. Burada "özel dedektif, gerçek ve tüzelkişiler adına, talep edilen konu ile sınırlı olarak mevcut kanunlar çerçevesinde her türlü bilgileri toplayıp; değerlendiren, araştırma ve inceleme yapan gerçek ve tüzelkişilere karşı, her türlü tecavüzleri engelleyen veya defeden..." denilmekte ve madde devam etmektedir. Bu araştırma ve bilgi toplama, şahısların aile mahremiyetiyle ilgili sahalara da girebilecek midir? Yani, burada bir tehdit konulmayacak mıdır? Ben, Sayın İçişleri Bakanına ve teklifi hazırlayan Sayın Orhan ERGÜDER'in anlayışına müracaat ediyorum; zabıtlara da geçmesini istediğim için bunu belirtiyorum. Yani, bu araştırma ve soruşturma, kişinin mahremiyetine kadar da uzanabilecek midir? Bunun cevaplandırılmasını istiyorum. Teşekkür eder, hürmetlerimi arz ederim. BAŞKAN Teşekkür ederim Sayın Ayhan. Sayın Sezgin, bir işarınız olmuştu. İSMET SEZGİN (Aydın) Efendim, biraz önce 3 üncü maddeyle ilgili olarak Sayın ELER' in ifade ettiği husus yerindedir. 3 üncü maddedeki, "Jandarma Genel Komutan Yardımcısı" ibaresinin yerine "Jandarma Genel Komutanlığı Kurmay Başkanı" ibaresinin eklenmesi yerinde olacaktır. Eğer mümkünse bunu istirham ediyorum. BAŞKAN Sayın Bakanım, tekriri müzakere içtüzüğümüzde yok. O maddeyi de geçtik. Haklı bir işarınız var, haklı bir tespitiniz var. Sayın İçişleri Bakanımız da oturduğu yerden aynı görüşlere katıldılar; ama maalesef burada bir düzeltme yapmak İçin arkadaşlarımız Divana bir önerge göndermediler. Başkan olarak yapacak başka bir işlemim yok efendim; ancak zabıtlara geçti. Herhalde ileride ilgililer bu zabıtları okuduklarında konuyu tekrar tezekkür edeceklerdir. ADALET KOMİSYONU BAŞKANI CEMAL ŞAHİN (Çorum) Sayın Başkanım, müsaade eder misiniz? BAŞKAN Buyurun. ADALET KOMİSYONU BAŞKANI CEMAL ŞAHİN (Çorum) Sayın Bakanımın ve Sayın Eler'in söyledikleri doğru; ancak sizin söylediğiniz de doğru. Yalnız, zabıtlara geçmesini istediğim ve çok önemsediğim bir konu var, o da şu: Bu teklif Adalet Komisyonunda görüşülürken 2 nci maddede bu ibare aynı şekilde vardı, çıkarıldı. Ne hikmetse, İçişleri Komisyonunda bu tekrar ilave edilmiş. Ancak, maddenin devamında "Kurulun raportörlük işleri Emniyet Genel Müdürlüğünce yürütülür." ibaresinden sonra, "Kurulun çalışma usul ve esasları yönetmelikte gösterilir" deniliyor. Mamafih, bu hususun yönetmelikle de belirlenmesi mümkündür. Yeni bir değişiklik yapıncaya kadar bu da mümkündür efendim. Zabıtlara geçmesi bakımından arz ediyorum. BAŞKAN Efendim, konuşmanız zapta geçti; ama o husus yönetmelikle belirtilemez; yönetmelikle, çalışma usul ve esasları belirtilir. Orada kurula girecek kişiler tavsif ediliyor ve sınırlandırılıyor. Madde üzerinde başka, söz isteyen?.. Yok. Önerge?.. Yok. 5 inci maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... 5 İnci madde kabul edilmiştir. 6 ncı maddeyi okutuyorum: Özel Dedektifliğin Mahiyeti MADDE 6. Özel dedektiflik kamu hizmeti ve serbest bir meslektir. BAŞKAN Madde üzerinde söz isteyen?.. Sayın Eler, buyurun efendim. HASAN BASRİ ELER (Edirne) Sayın Başkan, değerli arkadaşlarım; bu maddeyle ilgili olarak şunu öğrenmek istiyorum ve bu hususu Sayın Komisyonun, Hükümetin ve değerli Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

77 arkadaşlarımın takdirine sunuyorum: Özel dedektiflik, kamu hizmeti olarak da algılanıyor ve o şekilde geçiyor. Yarın, Öbür gün herhangi bir konu olduğunda Memurin Muhakematı Hakkında Kanuna göre bir yargılama konusu da olacaktır. Gerektiğinde memurlarla ilgili bir güvence olarak düşündüğüm bu Memurin Muhakematı Hakkında Kanuna göre, özel dedektiflerin de herhangi bir sorunları olduğunda ele alınacağı düşünülürse, bu açıdan değerlendirilmesi uygun görüyorum. Eğer yoksa sözümü geri alıyorum; ama bunu hatırlatmak istiyorum Teşekkür ederim. BAŞKAN Teşekkür ederim Sayın Eler. Madde üzerinde başka söz isteyen?.. Yok. Önerge?.. Yok. Maddeyi oylarınıza sunuyorum: 6 ncı maddeyi kabul edenler... Etmeyenler... 6 ncı madde kabul edilmiştir. 7 nci maddeyi okutuyorum: Özel Dedektifliğe Kabul Şartları MADDE 7, Özel dedektif olabilmek için; a) Türk vatandaşı olmak, b) En az üç yıllık yüksekokul mezunu olmak, c) Emniyet hizmetleri sınıfı personelinden emniyet müdürü, emniyet amiri rütbesini almış ve kendi isteği ile ayrılmış veya emekli olmuş, Jandarma Genel Komutanlığı subay sınıfından onbeş yıl görev yaptıktan sonra ayrılmış veya emekli olmuş, Özel dedektiflik yapmalarında sakınca bulunmadığı hususunda MİT Müsteşarlığınca haklarında uygun görüş bildirilmek kaydıyla MİT Müsteşarlığında şube müdürü veya daha üst unvanları almış ve kendi istekleri ile ayrılmış veya emekli olmuş bulunmak, en az onbeş yıl fiilen avukatlık, hâkimlik, savcılık ve mülkî İdare amirliği yapmış olmak, d) Bu Kanuna göre Özel dedektiflik yapmaya engel bir hali bulunmamak, Gerekir, Avukatlar aynı zamanda hem özel dedektiflik, hem avukatlık yapamazlar. BAŞKAN 7 nci madde üzerinde söz isteyen?.. Buyurun Sayın Ural Köklü. URAL KÖKLÜ (Uşak) Sayın Başkan, değerli arkadaşlarım; 7 nci maddenin (c) fıkrasında, Jandarma Genel Komutanlığı subay sınıfından olanlarla avukat, hâkim ve savcılar; özel dedektiflik yapabilmeleri için en az onbeş yıl hizmet yapmış olmaları şartı getiriliyor; fakat, emniyet hizmetleri sınıfı personelinden emniyet müdürü, emniyet amiri rütbesini almış kişilerle MİT Müsteşarlığından özel dedektiflik yapmak için müracaat etmiş kişilerde onbeş yıl çalışmış olmak şartı getirilmemiştir, İleride bir boşluğun olmaması açısından ve bu işin yozlaştırılmaması için bunlara da bu onbeş yıl şartının getirilmesi gerekir. Yani, bu iki alanda özel dedektiflik talebinde bulunanların da en az onbeş yıl devlet hizmetinde olgunlaşmış olmaları şartını getirirsek daha yararlı olacağı kanısındayım. Yüce Meclise saygılar sunarım. BAŞKAN Teşekkür ederim Sayın Köklü. Komisyondan veya Bakanlıktan bu konuda bir şey söylemek isteyen var mı? Yok. O zaman, müsaade edin biz ilave edelim: Sayın Köklü, zaten o insanlar en az onbeş sene de o sıralanmış olan mevkilere gelebilirler. Zabıtlara geçmesi bakımından söylemek lüzumunu hissettim. HASAN BASRİ ELER (Edirne) Söz istiyorum Sayın Başkan. BAŞKAN Buyurun Sayın Eler. HASAN BASRİ ELER (Edirne) Sayın Başkan, değerli arkadaşlarım; bu maddede özel dedektif olabilmenin şartlan belirtilmiştir. Ancak, burada bir şeyi göz ardı ediyoruz: Benim izlenimime göre -ki. Sayın İçişleri Bakanımız bunu teyit edebilirler mi, edemezler mi bilemiyorum- doğuda, Olağanüstü Hal Bölgesi kapsamındaki 10 il, 3 tane de mücavir il olmak üzere toplam 13 ilde, 50 İlçede polis teşkilatı yoktur. Buna rağmen, biz özel dedektiflik müessesesi getiriyoruz. Ülkemizde terörün bu boyutlara tırmandığı bir dönemde bunu özellikle vurgulamak istiyorum- tabiî ki, özel dedektiflik müessesesinin kurulması çok sevindirici bir olaydır. Ayrıca, mesela, yargı alanındaki insanlar için en az onbeş yıl avukatlık, hâkimlik, savcılık veya mülkî amirlik yapmış olmaları koşulu aranıyor; bu doğaldır, böyle de olması gerekir. Yine, emniyet hizmetleri sınıfından olan kişilerde de bazı koşullar aranıyor. Bunların hepsi güzel de, teklife söyle bir baktığımızda, nedense, özel dedektifliğe verdiğimiz önem ve ilgi, bir hâkim, bir avukat olma koşulundan çok daha fazladır. Avrupa'ya, uygarlık dersi veren ülkelere Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

78 baktığımızda, orada, mesela, hâkim olabilmek için belli bir süre -sanıyorum beş yıl- avukatlık yapmış olması koşulu aranıyor; ayrıca, barolardan veya oradaki avukatlık müessesesiyle ilgili kuruluşlar tarafından onaylanmış müspet sicil aranıyor; bunlar çok güzel; peki, biz, niçin hâkim ve savcı atarken, şu anda, şu maddeyle gösterdiğimiz hassasiyeti ve inceliği göstermiyoruz? 15 yıl hâkimlik yapacak, ancak ondan sonra özel dedektif olabilecek. Bu durumda özel dedektiflik ön plana geçmektedir. Değerli arkadaşlarım, şu anda olağanüstü hal bölgesinde, belli olayları, hep güvenlik kuvvetlerine ve askeriyeye havale ediyoruz, İktidar da en kolay yol olarak onu görüyor, Oralarda hâkimi ve savcısı olmayan birçok ilçe var. Siz, bugün orada hâkim ve savcı bulamazken, yarın, öbür gün -ki, herhalde maddî koşulları da ona paralel olacaktır, cazip hale gelecektir bu- hiç hâkim ve savcı bulamayacaksınız, Değerli İktidar mensupları, hâkim ve savcılara da bu şekilde ilgi göstermenizi ve onları da bu şekilde önemsemenizi diliyor, saygılarımı sunuyorum, BAŞKAN Teşekkür ederim Sayın Eler. Madde üzerinde verilmiş 2 adet önerge vardır; önergeleri Önce geliş sırasına, sonra da aykırılık sırasına göre okutup, işleme koyacağım. Meclis Başkanlığına Görüşülmekte olan özel Dedektiflik Kanun Teklifinin 7 nci maddesini (c) fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ederiz. Ercan Karakaş İstanbul Erdal İnönü İzmir Ural Köklü Uşak Ali Günaydın Konya Turhan Tayan Bursa (c) Emniyet Hizmetleri Sınıfı personelinden, emniyet müdürü, emniyet amiri, Başkomiser rütbesi almış ve kendi isteğiyle ayrılmış ya da emekli olmuş. Veya Jandarma Genel Komutanlığı subay sınıfından onbeş yıl görev yaptıktan sonra ayrılmış ya da emekli olmuş, Veya özel dedektiflik yapmalarında sakınca bulunmadığı hususunda MİT Müsteşarlığında şube müdürü ya da daha üst unvanları almış ve kendi İstekleriyle ayrılmış ya da emekli olmuş bulunmak, Veya en az onbeş yıl fiilen avukatlık yapmış olmak, BAŞKAN Diğer önergeyi okutuyorum: Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına Görüşülmekte olan 246 Sıra Sayılı Özel Dedektiflik Kanunu Teklifinin (c) bendinin sonunda geçen "hâkimlik, savcılık ve mülkî İdare amirliği yapmış olmak" ibaresinin, "mülki idare amirliği ve en az onbeş yıl fiilen avukatlık, hâkimlik, savcılık yapmış olmak" olarak değiştirilmesini arz ve teklif ederiz. Saygılarımızla. Akın Gönen Manisa Şükrü Yürür Ordu İlyas Aktaş Samsun Elaattin Elmas İstanbul Rahmi özer Çanakkale Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

79 ERCAN KARAKAŞ (İstanbul) O önergeye katılıyoruz efendim. BAŞKAN Bu önergeye katıldığınızı ifade ediyorsunuz, o zaman siz önergenizi geri çekiyorsunuz? Çünkü o önerge, en aykırı önerge, orada Başkomiser ilave ediyorsunuz, kimlik ve savcılık müessesesini kaldırıyorsunuz; ilk önce bunu oylamaya alacağım. ERCAN KARAKAŞ (İstanbul) İzin verir misiniz, üzerinde birkaç söz söyleyebilir miyim? BAŞKAN önerge hakkında mı konuşacaksınız? Eğer önergenizi çekecekseniz İşleme koymayacağım, eğer çekmeyecekseniz, o zaman, tabiî, söz hakkınız doğar. ERCAN KARAKAŞ (İstanbul) Ufak bir açıklama yapmak istiyorum efendim. BAŞKAN O zaman, çekmiyorsunuz önergenizi öyle mi? ERCAN KARAKAŞ (İstanbul) Evet, çekmiyoruz. BAŞKAN Peki efendim, Şimdi önergeleri aykırılık sırasına göre okutup, işleme koyacağım. Meclis Başkanlığına, Görüşülmekte olan özel Dedektiflik Kanunu teklifinin 7 nci maddesinin (c) fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirilmesini arz ederiz. Ercan Karakaş İstanbul ve arkadaşları "a) Emniyet hizmetleri sınıfı personelinden emniyet müdürü, emniyet amiri, Başkomiser rütbesi almış ve kendi isteğiyle ayrılmış ya da emekli olmuş, Veya Jandarma Genel Komutanlığı subay sınıfından onbeş yıl görev yaptıktan sonra ayrılmış ya da emekli olmuş. Veya Özel dedektiflik yapmalarında sakınca bulunmadığı hususunda MİT Müsteşarlığınca şube müdürü ya da daha üst unvan almış ve kendi istekleriyle ayrılmış ya da emekli olmuş bulunmak, Veya en az onbeş yıl fiilen avukatlık yapmış olmak, BAŞKAN Sayın Komisyon, önergeye katılıyor musunuz? İÇİŞLERİ KOMİSYONU BAŞKANI AHMET SEZAL ÖZBEK (Kırklareli) Çoğunluğumuz bulunmadığı için katılamıyoruz Sayın Başkan. BAŞKAN Sayın Hükümet?.. İÇİŞLERİ BAKANI NAHİT MENTEŞE (Aydın) Katılıyoruz efendim. BAŞKAN Birinci önergeye katılıyorsunuz?.. İÇİŞLERİ BAKANI NAHİT MENTEŞE (Aydın) Evet. İSMET SEZGİN (Aydın) Efendim, birinci önergede yanlışlık var. BAŞKAN Efendim, tekrar bir izahatta bulunayım: Birinci önerge, Başkomiser ilave ediyor; ama, hâkim ve savcıyı çıkarıyor, Tekrar soruyorum: Hükümet önergeye katılıyor mu? İÇİŞLERİ BAKANI NAHİT MENTEŞE (Aydın) Tekrar okutur musunuz efendim? BAŞKAN Tekrar okutuyorum Sayın Hükümet. ERCAN KARAKAŞ (İstanbul) Sayın Başkan, bir açıklama yapmak isliyorum. BAŞKAN Yerinizden efendim, buyurun. ERCAN KARAKAŞ (İstanbul) Biz bu önergeyle hâkimler ve savcıları dışarıda bırakmayı amaçlamadık. Yalnız, metni kaleme alırken, İçişleri Komisyonu metni yerine Adalet Komisyonu metnine baktığımız için bunları unutmuşuz. O nedenle, bu bölüme katılıyoruz, bu bölümün tamamlanmasını istiyoruz, yani önergeye katılıyoruz. Bu durumda, yenilik başkomiserlik oluyor. Bu konuda söz istiyoruz sırası gelince. BAŞKAN O zaman, ikinci önerge sahiplerine şimdi sormam lazım: Birinci önerge sahipleri, başkomiserliğin sizin önergenize ithal edilmesini istiyorlar. Öyle bir maddi düzeltme yapma durumunda mısınız efendim? AKİN GÖNEN (Manisa) Efendim, eğer Hükümet ve Komisyon katılıyorsa, bizce mahzur yok. İÇİŞLERİ KOMİSYONU BAŞKANI AHMET SEZAL ÖZBEK (Kırklareli) Yüksek tahsil şartıyla başkomiserleri de kabul ediyoruz Sayın Başkan. BAŞKAN Teşekkür ederim efendim. Sayın Hükümet de aynı görüşte mi efendim? Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

80 İÇİŞLERİ BAKANI NAHİT MENTEŞE (Aydın) Evet efendim, aynı görüşteyim. BAŞKAN Önergenizi çektiğinizi ifade ettiniz, o nedenle birinci önergeyi İşlemden kaldırıyoruz. Madde üzerinde tek önerge var. Madde üzerindeki bu tek önergeyi tekrar okutuyorum: Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına Görüşülmekte olan 246 sıra sayılı Özel Dedektiflik Kanunu Teklifinin (c) bendinin sonunda geçen "hâkimlik, savcılık ve mülkî idare amirliği yapmış olmak" ibaresinin, "mülkî idare amirliği ve en az onbeş yıl fiilen avukatlık, hâkimlik, savcılık yapmış olmak" olarak değiştirilmesini arz ve teklif ederiz. Saygılarımızla. Akın Gönen Manisa Şükrü Yürür Ordu Rahmi özer Çanakkale Elaattin Elmas İstanbul İlyas Aktaş Samsun BAŞKAN Sayın Komisyon önergeye katılıyor musunuz? İÇİŞLERİ KOMİSYONU BAŞKANI AHMET SEZAL ÖZBEK (Kırklareli) Katılıyoruz Sayın Başkan. BAŞKAN Sayın Hükümet?.. İÇİŞLERİ BAKANI NAHİT MENTEŞE (Aydın) Katılıyoruz. BAŞKAN Sayın milletvekilleri, bu önergeye, Sayın Komisyon ve Sayın Hükümet katıl yor. Ayrıca, sayın milletvekillerinin ve önerge sahiplerinin yerlerinden beyanlarıyla, maddeni (c) bendindeki "amiri" kelimesinden sonra "yükseköğrenim görmüş başkomiser" ilavesini de yaparak önergeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Önerge kabul edilmiştir. Maddeyi, kabul edilen bu önerge İstikametinde değişik şekliyle oylarınıza arz ediyorum Kabul edenler... Etmeyenler.., Kabul edilmiştir efendim. 8 inci maddeyi okutuyorum: Özel Dedektifliğe Engel Haller MADDE 8. Aşağıda yazılı durumlardan birinin varlığı halinde özel dedektiflik mesleğine kabul istemi reddolunur. a) Taksirli suçlar ve aşağıda sayılan suçlar dışında tecil edilmiş hükümler hariç olmak üzere, ağır hapis veya 6 aydan fazla hapis veyahut affa uğramış olsalar bile Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla, zimmet, ihtilas, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyet kırıcı suçtan veya istimal ve İstihlak kaçakçılığı hariç kaçakçılık, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü bulunmak, b) Kesinleşmiş bir disiplin kararı sonucunda Devlet Memuru olma niteliğini kaybetmiş olmak, c) İflas etmiş olup da itibarı iade edilmemiş bulunmamak, d) Özel dedektifliği sürekli olarak gerektiği gibi yapmaya engel vücut veya akılca malul olmak. BAŞKAN Madde üzerinde söz isteyen?.. Sayın Esengün, buyurun efendim. LÜTFÜ ESENGÜN (Erzurum) Sayın Başkan, muhterem arkadaşlar; görüşmekte olduğumuz kanun teklifinin 8 inci maddesinin (a) fıkrasının hemen baş tarafında bulunan, "Taksirli suçlar ve aşağıda sayılan suçlar dışında tecil edilmiş hükümler hariç olmak üzere" şeklinde bir açıklama var, Tecil edilmiş hükümler, bir suçtan dolayı cezası tecil edilmiş bir kişiye dedektiflik hakkını veremeyiz kanaatini taşıyorum. Danıştay ın bu konuda içtihatları var. Normal devlet memurları İçin, cezası tecil edilmiş olduğu takdirde, memuriyet yapmasına engel olmadığını Danıştay belirtmektedir. Ancak, bu, sıradan bir memuriyet değil; aynen polislik mesleği gibi, subaylık mesleği gibi özel ehemmiyeti olan, özel sorumluluğu olan, özel görevi olan bir meslektir gündeme getirdiğimiz özel dedektiflik mesleği. Dolayısıyla, ' 'tecil edilmiş hükümler hariç olmak kaydıyla" ibaresinin oradan çıkarılması lazımdır. Diyelim ki, bir dedektif, vazifeyi suiistimal suçundan mahkûm olsa; ancak cezası ertelense, tecil edilse, yaptığı görevi suiistimal etmiş olan bir insana, sırf cezası tecil edilmiştir diye, bu vazifeye devam ettirmeye müsaade etmek yanlış otur. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

81 Bu konuda verilmiş bir önergemiz de var. Tecil edilmiş cezaların özel dedektifliğe mani olması kanaatindeyiz. Takdirlerinize saygıyla arz ediyorum. BAŞKAN Teşekkür ederim. Sayın Eler de söz istemiş bulunuyorlar, buyurun efendim. HASAN BASRÎ ELER (Edirne) Sayın Başkan, değerli arkadaşlarım; özel dedektifliğe engel halleri kapsayan suçlara katılmakla birlikle, bu konunun üzerinde önemli durulması inancındayım. Öncelikle bu konuyu belirtmek isterim. Ancak, burada son zamanlarda hepimizi üzen ve kanunda da açıklanması sakıncalı olan durumlar var. Mesela, vergi sülükleri, kaçakçıları açıklanmıyor, yasa buna izin vermiyor. Burada "... istihlak kaçakçılığı hariç kaçakçılık, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma" gibi birtakım ifadeler var. Bana göre, özel dedektiftik gibi yüce bir görevin yapılmasına engel halleri sıralayan bu maddeye her türlü kaçakçılık girmiştir ki vergi kaçakçılığı da dâhildir; çünkü zamanında, Sayın ERGÜDER bu konuda o kadar titiz çalışmış ki, en büyük sorunumuz -Hükümetin de en büyük sıkıntısı- vergi toplayamamaktır. Yarın, öbür gün bunlarla da ilgili olarak araştırma yapacak kişinin kendisi vergi kaçırırsa veya usul edinirse dolayısıyla takip edemez. Bana göre, vergiyle ilgili kaçakçılıktan hakkında takibata uğramış olsa dahi ve bununla İlgili olarak soruşturma geçirmiş olsa dahi, bunların da bu şekilde mesleğe alınmaması gerekir. Onun ötesinde, "Özel dedektifliği sürekli olarak gerektiği gibi yapmaya engel vücut veya akılca malul olmak" deniyor. Kim takdir edecek bunu? Benim kendime göre siyasî görüşüm olduğu için, "senin aklından zorun var" derim. Zaten Mecliste de milletvekilleri için böyle konular oldu, burada izledik; özürlü olmadığını kanıtlamak gereğini duyan parlamenter arkadaşlarımız oldu. Şimdi, birisi, bana, "sen akıldan özürlüsün" diyecek, ben de değilim diyeceğim. Bunun tevsiki nasıl olacak? Bu, "akılca malul olmak" ifadesini yazarken, bunun tam teşekküllü hastanelerde belirlenmesi koşulunu da getirmek gerektiği inancındayım. Bunu belirtmekte yarar gördüm. Teşekkür ederim. BAŞKAN Teşekkür ederim efendim. Madde üzerinde verilmiş bir önerge var; okutuyorum: Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına Görüşülmekte olan 246 sıra sayılı özel Dedektiflik Yasası Teklifinin 8 inci maddesini fıkrasındaki "tecil edilmiş hükümler hariç olmak üzere" cümlesinin metinden çıkarılmış arz ederiz. Lütfü Esengün Erzurum Ahmet Remzi Hatip Konya Ahmet Arıkan Sivas Lütfi Doğan Gümüşhane Bahaddin Elçi Bayburt BAŞKAN Sayın Komisyon, önergeye katılıyor musunuz? İÇİŞLERİ KOMİSYONU BAŞKANI AHMET SEZAL ÖZBEK (Kırklareli) Çoğunluğumuz bulunmadığından katılamıyoruz Sayın Başkan. BAŞKAN Sayın Hükümet?.. İÇİŞLERİ BAKANI NAHİT MENTEŞE (Aydın) - Katılmıyoruz efendim. BAŞKAN Sayın Hükümet önergeye katılmıyor. Sayın Komisyon, çoğunluğu olmadığı için katılamıyor. Önergeyi oylarınıza arz ediyorum : Kabul edenler... Etmeyenler... Önerge kabul edilmiştir. Maddeyi, kabul edilen bu önerge istikametinde değişik şekliyle oylarınıza arz ediyorum. Kabul edenler,.. Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 9 uncu maddeyi okutuyorum: MADDE 9. özel dedektiflik ruhsatı almak için İl Özel Dedektiflik Komisyonuna dilekçe ile başvurulur. İl özel Dedektiflik Komisyonu, başvuru Üzerine 60 gün içinde bu Kanunun 7 ve 8 inci maddelerindeki özel dedektif olabilme şartlarını ve engel halleri araştırır ve ayrıca güvenlik soruşturmasını yaptırır. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

82 İl özel Dedektiflik Komisyonu yukarıdaki fıkraya göre yaptığı araştırma sonucunu, görünüşü ile birlikte özel Dedektiflik Kuruluna gönderir. Özel Dedektiflik Kurulu başvuru sahibinin özlük dosyası ile gizli sicilinin bir örneğini görev yaptığı kurumlardan ister. Özel Dedektiflik Kurulu, İl özel Dedektiflik Komisyonunun, araştırma sonucu ve görüşünün geldiği tarihten İtibaren 45 gün içinde, özlük dosyası ve gizli sicilini de nazara alarak bir karar verir, bu karan ilgiliye tebliğ eder. Bu maddenin uygulanmasıyla ilgili usul ve esaslar yönetmelikte gösterilir. BAŞKAN Madde üzerinde söz talebi?.. Yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 10.uncu maddeyi okutuyorum : Yemin MADDE 10. Özel Dedektiflik Kurulunun kararı ile mesleğe kabul edilen Özel dedektiflere, ruhsatlan verilirken özel Dedektiflik Kurulu başkan ve üyeleri önünde aşağıdaki şekilde yemin ettirilir. "Kanuna, ahlaka, mesleğin onuruna ve kurallarına uygun davranacağıma namusum ve vicdanım üzerine and içerim." BAŞKAN Madde üzerinde söz isleyen?.. Yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 11 inci maddeyi okutuyorum: Ruhsatın Asılma Mecburiyeti, Hüviyet Cüzdanı ve Belgelerin Basımı MADDE 11. Özel dedektiflik ruhsatı, özet dedektiflik bürolarında kolayca görülebilecek bir yere asılı olarak bulundurulur. Özel dedektiflere ayrıca ruhsatlı olduklarını kanıtlamaları için Özel Dedektiflik Kurulunca Özel Dedektif Hüviyet Cüzdanı" verilir. BAŞKAN Madde üzerinde söz talebi?.. Yok. Önerge yok, Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 12 nci maddeyi okutuyorum: Özel Dedektiflik Bürosu MADDE 12. Özel Dedektiflik unvanını kazanmış ruhsatlı kişi tarafından işyeri olarak "Özel Dedektiflik Bürosu" açılır. Hizmete açılacak özel dedektiflik bürolarının adres, telefon numaralan, diğer haberleşme sistemlerine ait bilgiler, istihdam olunacak personelin açık kimlikleri, iş yerinin açılmasından 7 gün önce bir dilekçe ile birlikle İl Özel Dedektiflik Komisyonuna bildirilir. Verilen bu bilgilerde olacak değişiklikler, personelin işten ayrılması ya da çıkarılması veya yeni personel alınması gibi değişiklikler de yine 7 gün içerisinde yazılı olarak aynı komisyona bildirilir. BAŞKAN Madde üzerinde söz talebi?.. Yok. Önerge yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum : Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 13 üncü maddeyi okutuyorum: Öze! Araştırma Görevlisi MADDE 13. Özel dedektiflik bürolarında, özel dedektifliklere yardımcı olmak üzere, "Özel Araştırma Görevlisi" istihdam edilebilir. Bunlar özel dedektiflerin verdiği inceleme, araştırma, soruşturma, takip-tarassut ve İstihbarat hizmetlerini yürütürler. BAŞKAN Madde üzerinde söz isteyen?,. Yok. Önerge yok, Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 14 üncü maddeyi okutuyorum: Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

83 Özel Araştırma Güvenliğine Kabul Şartları MADDE 14, özel araştırma görevlisi mesleğine kabul edilebilmek için; a) T.C. vatandaşı olmak. b) En az bir Özel dedektif tarafından, hakkında ö/el araştırma görevlisi olabilir diye olumlu rapor verilmiş bulunmak, c) En az lise veya dengi okul mezunu olmak, d) 25 yaşını İkmal etmiş bulunmak, e) 8 inci maddeye göre engel bir hali bulunmamak, Gerekir. BAŞKAN Madde üzerinde söz isteyen?.. Yok, Önerge yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 15 inci maddeyi okutuyorum : Özel Araştırma Görevliliğine Kabul MADDE 15. Özel araştırma görevlisi ruhsat almak için bir dilekçe ile Özel Dedektiflik Komisyonuna başvurur. Dilekçe yanında çalışmak islenilen özel dedektifin olumlu görüşü eklenir. İl özel Dedektiflik Komisyonu başvuru üzerine 30 gün içinde bu Kanunun 14 ve 8 inci maddelerine göre özel araştırma görevlisi olabilme şartlarını ve engel halleri araştırır ve ayrıca güvenlik soruşturması yaptırır. il Özel Dedektiflik Komisyonunca haklarında yaptırılacak soruşturmanın olumlu bulunması halinde, kendilerine "Özel Araştırma Görevlisi Hüviyet Cüzdanı" verilir. Başvuru dilekçesine eklenecek belgeler ile özel araştırma görevlisi hüviyet cüzdanı verilmesinin usul ve esasları yönetmelikte gösterilir. BAŞKAN Madde üzerinde söz talebi?.. Yok. Önerge yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 16 ncı maddeyi okutuyorum : Silah Taşıma ve Kullanma Yetkisi MADDE 16. Özel Dedektifler bu Kanunla verilmiş görevlerini yaparken silah taşıma ve 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu uyarınca silah kullanma yetkisine haizdir. Özel araştırma görevlisi kendilerine özel silah kullanma belgeleri ile verilen demirbaşa kayıtlı silahlarını korudukları bina, tesis ve kuruluşlarda taşıyabilirler. BAŞKAN Madde üzerinde söz isteyen?.. Yok. Madde üzerinde verilmiş bir önerge vardır; okutuyorum: Türkiye Büyük Mille! Meclisi Başkanlığına Görüşülmekte olan 246 sıra sayılı teklifin 16 ncı maddesinin birinci fıkrasının aşağı şekilde değiştirilmesini arz ederiz. Lütfü Esengün Erzurum Hüseyin Erdal Yozgat Abdüllatif Şener Sivas Cevat Ayhan Sakarya Şinasi Yavuz Erzurum "Özel dedektifler bu kanunla verilmiş görevlerini yaparken, silah taşıma yetkisini haizdir." BAŞKAN Sayın Komisyon, önergeye katılıyor musunuz? İÇİŞLERİ KOMİSYONU BAŞKANI AHMET SEZAL ÖZBEK (Kırklareli) Çoğunluğumuz bulunmadığından katılmıyoruz Sayın Başkanım. BAŞKAN Sayın Hükümet?.. DEVLET BAKANI CEMİL ERHAN (Ağrı) Katılmıyoruz. BAŞKAN Sayın Hükümet önergeye katılmıyor; Sayın Komisyonun çoğunluğu yok. Önergeyi oylarınıza arz ediyorum... LÜTFÜ ESENGÜN (Erzurum) Önerge hakkında söz istiyorum Sayın Başkan.. BAŞKAN Peki efendim, buyurun. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

84 LÜTFÜ ESENGÜN (Erzurum) Muhterem arkadaşlar, bu getirilen 16 ncı madde ile "Özel Dedektif" ismini verdiğimiz şahıslara, Polis Vazife ve Salahiyet Kanununda gösterilen hal ve şartlarda silah kullanma yetkisi veriyoruz, silah taşıma değil. Yalnız, bu dedektifler, polislerin haiz olduğu salahiyete ve vazifeye sahip değiller, Yani, bir taraftan polisin elindeki imkâna, salahiyete ve vazifeye sahip olmayacaklar, öte yandan da, gayet dar bir alanda vazife yapmak zorunda veya o durumda olan, hatta çoğunlukla sadece bilgi toplama işlevini yapan bu şahıslara silah kullanma yetkisi vereceğiz(!) Polis Vazife ve Salahiyet Kanununda, tam bir sayfa halinde, polisin nerede ve nasıl silah kullanacağı yazılmış. Tabiatıyla, bu yetki polise verilebilir, polisin bu hakkını kullanması lazım; ama "Özel dedektif" dediğimiz, sınırlı şekilde görevlendirdiğimiz, yetkisi de sınırlı olan, arz ettiğim gibi, daha ziyade sadece bilgi toplama işiyle meşgul olma durumunda olan kişilere, getirip silah kullanma yetkisi vermek, bir bakıma fedailerin silah kullanmasına göz yummak, onları yasallaştırmak gibi bir şey olur. Bu nedenle, bu hüküm, çok tehlikeli bir hükümdür. Verdiğim önergede aynen şunu söyledim: "Özel dedektifler bu kanunla verilmiş görevlerini yaparken silah taşıma yetkisini haizdirler." Silah taşısınlar... Zaten şu anda bizim de silahımız var; ama silahı nerede kullanacağımız kanunda yazılı değil; meşru müdafaa halinde, silah taşıma ruhsatı olan herkes o silahı kullanma yetkisini haizdir. Dolayısıyla, uygulamada en fazla suiistimal edilmeye müsait olan bu silah kullanma yetkisini vermek, kesinlikle sakıncalıdır. Bir yanlışlık yapmayalım diye durumu bu şekilde bilgilerinize arz ediyorum. Sağ olun. BAŞKAN Teşekkür ederim Sayın ESENGÜN. CEVAT AYHAN (Sakarya) Karar yeter sayısı istiyoruz... BAŞKAN Karar yetersayısı arayacağım efendim. Önergeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Karar yetersayısı bulunamamıştır. 15 dakika ara veriyorum. Kapanma Saati: ÜÇÜNCÜ OTURUM Açılma Saati: BAŞKAN: Başkan Vekili Mustafa Kalemli KÂTİP ÜYELER: Abbas İnceayan (Bolu), Ali Günaydın (Konya) BAŞKAN Türkiye Büyük Millet Meclisinin 67 nci Birleşiminin Üçüncü Oturumunu açıyorum. IV. KANUN TASARI VE TEKLİFLERİYLE KOMİSYONLARDAN GELEN DİĞER İŞLER (Devam) 22. İstanbul Milletvekili Orhan ERGÜDER 'in özel Dedektiflik Kanunu Teklifi ve Adalet ve İçişleri komisyonları raporları (2/2) (S. Sayısı : 246) (Devam) BAŞKAN Değerli milletvekilleri, kanun teklifi üzerindeki görüşmelere kaldığımız yerden devam ediyoruz. 16 ncı maddenin görüşülmesi sırasında verilen bir önergenin oylamasında kalmıştık; bu oylama yapılırken, karar yetersayısı istenmişti. Önergeyi tekrar oylarınıza arz edeceğim ve karar yetersayısı arayacağım. Önergeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... ("Yetersayısı var" sesleri) Kâtiplerden gelecek bilgiye itibar edeceğim sayın milletvekilleri.., Sayın Kâtibin tespitine göre karar yetersayısı vardır. Kabul etmeyenler... Önerge kabul edilmiştir. Maddeyi, kabul edilen önerge istikametinde oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 17 nci maddeyi okutuyorum: Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

85 Özel Araştırma Görevlilerinin Bağlı Olarak Çalışmaları İlkesi MADDE 17. Özel Araştırma Görevlileri ancak, bir özel dedektife bağlı olarak, onların direktifleri doğrultusunda görev yaparlar. Müstakilen özel dedektiflik bürosu açamaz ve çalışamazlar. BAŞKAN Maddeyle ilgili söz talebi?.. Yok. Maddeyle ilgili önerge?.. Yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 18 inci maddeyi okutuyorum : İstihdam Edilecek Diğer Personel MADDE 18. Özel dedektiflik bürolarında İdari işlerde istihdam edilmek üzere personel, sair işlerde çalıştırılmak üzere müstahdemler istihdam olunabilir. Bu kişilerin bu hizmetlerde çalıştırılabilmeleri için 8 inci maddede sayılan durumlardan birini taşımamaları ve İl Özel Dedektiftik Komisyonunca haklarında yapılacak güvenlik soruşturmasının olumlu bulunması şarttır. Bu kişilerin işe başlamadan İl Özel Dedektiflik Komisyonuna dilekçe ile başvuruları yaptırılır. Bunlardan idarî hizmetlerde istihdam edilecek personele l! özel Dedektiflik Komisyonunca "Hüviyet Cüzdanı" verilir. İkinci fıkraya göre yapılacak başvuru ile üçüncü fıkraya göre verilecek hüviyet cüzdanlarının esas ve usulleri yönetmelikte gösterilir. BAŞKAN Maddeyle ilgili söz talebi?,. Yok. Maddeyle ilgili önerge?.. Yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum : Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 19 uncu maddeyi okutuyorum: Özel Dedektif ve özel Araştırma Görevlilerinin Görev ve Çalışma Alanları MADDE 19. Özel dedektifler ve istihdam ettikleri özel araştırma görevlileri müşterilerinin vaki talepleri üzerine aşağıdaki görevleri yaparlar. a) Aile fertlerinin, aile birliğine zarar veren davranışlarının, kötü alışkanlıklara meyilli olup olmadıklarının incelenmesi, b) Kaybolmuş ya da adresi bilinmeyen kişilerin bulunması, adreslerin tespit edilmesi, c) Kaybolmuş ya da çalınmış malların bulunması, d) Korunması istenen kişi ya da kuruluş, bina, her türlü tesis ya da malın korunmasının sağlanması, e) Ticarî bir firma, fabrika, imalathane yada her türlü işyerinde çalışan her kademedeki personelin, dürüstlüğü ve güvenilirliklerinin, işyerine karşı tutum ve davranışlarının, işveren aleyhine diğer firma ve kuruluşlarla işbirliği yapıp yapmadıklarının tespit olunması, f) Özellikle halka açık bulunan her türlü şirket, büyük mağaza, acenta, süpermarket ve işyerlerinde çalışanlar ile bu yerlere girip çıkan kişilerin mal kaçırmalarının, mevcut taşınmaz mal ve makinelere zarar vermelerinin kollanması ve önlenmesi. BAŞKAN Madde üzerinde söz talebi?.. Yok. Madde üzerinde verilmiş 2 adet Önerge vardır; okutuyorum : Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına Görüşülmekte olan 246 sıra sayılı kanun teklifinin 19 uncu maddesine aşağıdaki (g) bendinin eklenmesini arz ederiz. Lütfü Esengün Ercan Karakaş Hüseyin Erdal Erzurum İstanbul Yozgat Ahmet Arıkan Mustafa Ünaldı Sivas Konya g) İcra-iflas dairelerinde aleyhinde takip yapılan borçluların menkul ve gayrimenkul malları ile üçüncü şahıslardaki hak ve alacaklarının neden ibaret olduğunun araştırılıp tespit edilmesi, Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

86 Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına Görüşülmekte olan 246 sıra sayılı Özel Dedektiflik Kanun Teklifinin 19 uncu maddesinin (d) bendinden sonra gelmek üzere (e) bendinin eklenmesini ve diğer bentlerin buna göre teselsülünün sağlanmasını arz ve teklif ederiz. g) 2495 sayılı Güvenlik Teşkilat Kanunu kapsamında bulunan kurum, kuruluş ve tesislerin güvenliklerinin sağlanması. Eyüp Aşık Ural Köklü Akın Gönen Salih Ergün Orhan Ergüder Trabzon Uşak Manısa İstanbul İstanbul BAŞKAN Aykırılık sırasına göre işleme koyuyorum: Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına Görüşülmekte olan 246 sıra sayılı özel Dedektiflik Kanun Teklifinin 19 uncu maddesinin (d) bendinden sonra gelmek üzere, (e) bendinin eklenmesini ve diğer bentlerin buna göre teselsülünün sağlanmasını arz ve teklif ederiz. Saygılarımızla. c) 2495 sayılı Özel Güvenlik Teşkilat Kanunu kapsamında bulunan kurum, kuruluş ve tesislerin güvenliklerinin sağlanması, Eyüp Aşık Trabzon ve arkadaşları BAŞKAN Sayın Komisyon?.. İÇİŞLERİ KOMİSYONU BAŞKANI AHMET SEZAL ÖZBEK (Kırklareli) Çoğunluğumuz bulunmadığından katılmıyoruz Sayın Başkanım. BAŞKAN Sayın Hükümet?.. İÇİŞLERİ BAKANI NAHİT MENTEŞE (Aydın) Katılıyoruz efendim. BAŞKAN Sayın Hükümet önergeye katılıyor. Sayın Komisyonun çoğunluğu yok. Önergeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. Diğer önergeyi işleme koyuyorum: Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına Görüşülmekte olan 246 sıra sayılı kanun teklifinin 19 uncu maddesine aşağıdaki (h) bendinin eklenmesini arz ederim. Lütfü Esengün Erzurum ve arkadaşları h) İcra iflas dairelerinde aleyhine takip yapılan borçluların menkul ve gayrimenkul malları ile üçüncü şahıslardaki hak ve alacaklarının neden ibaret olduğunun araştırılıp tespit edilmesi. BAŞKAN Sayın Komisyon?,. İÇİŞLERİ KOMİSYONU BAŞKANI AHMET SEZAL ÖZBEK (Kırklareli) Çoğunluğumuz bulunmadığından katılmıyoruz Sayın Başkan. BAŞKAN Sayın Hükümet?.. İÇİŞLERİ BAKANI NAHİT MENTEŞE (Aydın) Katılıyoruz. BAŞKAN Sayın Hükümet önergeye katılıyor, Sayın Komisyonun çoğunluğu yok. Önergeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. Maddeyi, kabul edilen bu iki önerge istikametinde oylarınıza arz ediyorum; Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 20 nci maddeyi okutuyorum: Umuma Atık Yerlerde Araştırma ve İnceleme Yapma Yetkisi MADDE 20. Özel dedektifler ve istihdam ettikleri özel araştırma görevlileri, umuma açık yer olarak nitelendirilen bilumum yerlere, bu yerlerin açık bulundurulduğu saatler dâhilinde bu işyerlerine gelen üçüncü şahıslarla ilgili olarak bilgi toplamak üzere girmeye, bu yerlerde her ne nam altında olursa okun hizmet gören kişiler ile bu yerlerin yetkili yöneticisi durumunda olan şahıs ve işyeri sahiplerinin bilgilerine başvurmaya yetkilidirler. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

87 Kişileri, ifade almak üzere bürolarına davet edemezler, zor kullanamazlar, birinci fıkraya göre girdikleri umuma açık işyerlerinde bu yer ve sahipleri hakkında araştırma ve incelemede bulunamazlar. BAŞKAN Söz talebi? Yok. Madde üzerinde bir önerge vardır, okutup işleme koyacağım: Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına 246 sıra sayılı özel Dedektiflik Kanununun 20 nci maddesine aşağıdaki hususun eklenmesini arz ederim. "Özel dedektifler ve istihdam ettikleri özel araştırma görevlileri, bu görevlerini yerine getirirken; kişilerin onurlarını ve kişisel haklarını zedeleyici, Özel hayatlarını ihlal edici davranışlarda bulunamazlar ve özel hayata ilişkin bilgileri başka amaçlarla kullanamazlar. Engin Güner Ahmet Kabil İsmail Sancak İstanbul Rize İstanbul Faruk Saydam Halil İbrahim Özsoy Mehmet Keçeciler Manisa Afyon Konya BAŞKAN Sayın Komisyon?.. İÇİŞLERİ KOMİSYONU BAŞKANI AHMET SEZAL ÖZBEK (Kırklareli) Çoğunluğumuz bulunmadığından katılamıyoruz Sayın Başkan. BAŞKAN Sayın Hükümet?.. İÇİŞLERİ BAKANI NAHİT MENTEŞE (Aydın) Katılıyoruz efendim. BAŞKAN Sayın Hükümet katılıyor, Sayın Komisyonun çoğunluğu yok. Önergeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Önerge kabul edilmiştir. Maddeyi kabul edilen önerge istikametinde oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 21 İnci maddeyi okutuyorum: Bilgileri Açıklama Yasağı ve Doğru Bilgi Verme İlkesi MADDE 21. Özel dedektif, özel çalışmaları sonucu edindiği bilgileri kimseye açıklayamaz.. Müşterilerinden başka hiç kimseye sır ifşa edemez. Ancak, resen takibi gerekli bir suç işlendiği yolunda bilgi edindiğinde bilgi ve belgeleri bulunduğu yer Cumhuriyet Savcılığına intikal ettirmekle mükelleftir. Özel dedektifler, işverenine ya da müşterisine hilafı hakikat bilgi ya da rapor veremezler. BAŞKAN Maddeyle ilgili söz talebi?.. Yok. Önerge de yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 22 nci maddeyi okutuyorum: Görevi Savsaklama ve Kötüye Kullanma MADDE 22. Özel dedektif, bu Kanun ve diğer Kanunlar gereğince kendisine verilmiş görev ve yetkiyi kötüye kullanamaz. Yetkilerini kötüye kullanan Özel dedektifler Türk Ceza Kanununun 240 ıncı maddesi gereğince cezalandırılırlar. BAŞKAN Maddeyle ilgili söz talebi?.. Yok. Önerge de yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler,.. Kabul edilmiştir. 23 üncü maddeyi okutuyorum : Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

88 Zabıtanın Görevini Aksatmama İlkesi MADDE 23. özel dedektifler, özel araştırma görevlileri ve her ne nam altında olursa olsun istihdam ettikleri kişiler zabıtanın görevini aksatıcı, engelleyici tutum ve davranış bulunamazlar. BAŞKAN Maddeyle ilgili söz talebi?.. Yok. Önerge de yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 24 üncü maddeyi okutuyorum: Özel Dedektif, özel Dedektif Büroları ve Özel Araştırma Görevlilerinin Denetimi MADDE 24. Lüzum görülmesi halinde; İçişleri Bakanlığı Özel Dedektiflik Kurulunun İstemi veya İl Özel Dedektiflik Komisyonu kararı uyarınca İl özel Dedektiflik Komisyonu tarafından görevlendirilecek il Özel Dedektiflik Komisyonu üyesi veya üyeleri tarafından dedektif, özel dedektif bürosu ile görevli olarak çalışmakta olan özel araştırma görevlileri denetlenebilir. BAŞKAN Maddeyle ilgili söz talebi?.. Yok. Önerge de yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 25 inci maddeyi okutuyorum : Disiplin Cezalarının Uygulanacağı Haller MADDE 25, Özel dedektiflik onuruna yahut meslek ahlakına uymayan tutum ve davranışlarda bulunanlara, görevini yapmayan veya görevinin gerektirdiği dürüstlüğe uygun davranmayanlar hakkında bu Kanunda sayılan disiplin cezaları uygulanır. BAŞKAN Maddeyle ilgili söz talebi?.. Yok. Önerge de yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Madde kabul edilmiştir. 26 ıncı maddeyi okutuyorum : Disiplin Cezaları MADDE 26. Disiplin cezaları şunlardır; a) Kınama: Tutum ve davranışlarında kusurlu sayıldığının özel dedektife bildirilin b) Para Cezası: En az asgarî ücret ve beş katına kadar para cezasıdır, c) Faaliyetten Men: özel dedektifin bir aydan az ve bir yıldan fazla olmamak üzere mesleğini yapmaktan yasaklanmalıdır. d) Meslekten Çıkarma; özel dedektiftik ruhsatı ve özel dedektiflik hüviyet cüzdanının geri alınarak özel dedektiflik unvanının kaldırılmasıdır. Bu madde hükümleri İl Dedektiflik Komisyonunca özel araştırma görevlilerine de aynen uygulanır. Disiplin cezasını gerektiren fiiller ile disiplin cezası verilmesinin usul ve esasları yönetmelikte gösterilir. BAŞKAN Maddeyle ilgili söz talebi?.. Sayın Basri ELER; buyurun. HASAN BASRİ ELER (Edirne) Sayın Başkan, değerli arkadaşlarım; disiplin cezalarıyla ilgili olarak şu konuyu belirtmek istiyorum: 1 inci maddesi görüşülen ve geriye aldığınız İller İdaresi Yasasındaki Değişiklikle İlgili Yasa Tasarısında, hepinizce malum olduğu üzere, mülkî amirlere verilmiş birtakım ceza yetkileri var; hatta mülkî amir, bu ceza yetkileriyle, hatırladığıma göre, emrinde çalışan kolluk kuvvetleri mensuplarına (jandarma subayları dâhil) gerekli gördüğü zaman disiplinle ilgili cezayı vermek için, kolluk kuvveti görevi yapan, maiyetindeki subaydan, disiplin cezası verilmesini ister ve cezalandırır. Değerli arkadaşlar, biraz evvel de söyledim, bu kanunları yarım yarım bırakıyorsunuz, birbiriyle çelişkili durumlar ortaya çıkıyor. Demin de söylediğim gibi, bu özel dedektiflikle ilgili olarak, bunların kamu görevlisi olduğunu söylüyorsunuz; mülkî amirler bunlara ne gibi cezalar verecektir? Siz, İller İdaresi Kanununda yeni birtakım düzenlemeler yapıyorsunuz ve Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

89 birtakım yetkiler getiriyorsunuz mülkî amirlere. Burada, ülkemizin şu nazik durumunda, sayın mülkî amirlerimize bu disiplin cezalarıyla ilgili yetki verilip verilmemesi konusunun da açıklıkla belirtilmesi gerektiği inancı içerisindeyim. Diğer taraftan, yarım kalan ve çıkarılmayan bu yasalar dolayısıyla çelişkili durumların olduğunu da belirtmek isterim. Hepinize saygılarımı sunarım. BAŞKAN Teşekkür ederim Sayın Eler. Maddeyle ilgili görüşmeler tamamlanmıştır. 26 ncı maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 27 nci maddeyi okutuyorum : Tekerrür Halinde Uygulanacak Ceza MADDE 27. Disiplin cezasının verilmesini gerektiren eylemin işlenmesinden itibaren bir yıl içinde aynı eylemin tekrarı halinde eyleme öngörülen cezanın bir üstü verilir. Bu Kanunun 23 üncü maddesi hükümlerine uymamayı itiyat haline getirenlerle zabıtanın görevini aksattığı veya engellediği tespit olunanlara Özel Dedektiflik Kurulunca meslekten çıkarılma cezası uygulanır. BAŞKAN Maddeyle İlgili söz talebi?.. Yok. Maddeyle ilgili önerge de bulunmamaktadır. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler nci madde kabul edilmiştir. 28 inci maddeyi okutuyorum. Dedektifliğin Sona Ermesi MADDE 28. Dedektiflerin, a) Bu Kanun hükümlerine göre meslekten çıkarılması, b) Dedektifliğe alınma şartlarından herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması veya dedektiflik sırasında bu şartlardan herhangi birinin kaybedilmesi, Halinde özel Dedektiflik Kurulu kararı ile dedektiflik sona erer ve dedektiflik ruhsatı iptal edilir, BAŞKAN Madde üzerinde söz talebi?.. Yok. Madde üzerinde önerge de bulunmamaktadır. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler,.. Kabul edilmiştir. 29 uncu maddeyi okutuyorum: Özel Dedektif ve Özel Araştırma Görevlilerine Karşı işlenen Suçlar MADDE 29. Görev sırasında veya yaptığı görevinden dolayı özel dedektif veya araştırma görevlilerine karşı işlenen suçlar hakkında, memura karşı işlenen suçlara ilişkin hükümler uygulanır. BAŞKAN Maddeyle ilgili söz talebi?.. Yok. Maddeyle ilgili önerge de bulunmamaktadır. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 30 uncu maddeyi okutuyorum: Özel Dedektiflik Ücretinin Serbestçe Kararlaştırılması MADDE 30. Dedektiflik ücreti, dedektifin sunacağı hizmetlerin karşılığı olan meblağı ifade eder. Dedektiflik ücreti, dedektifle işveren arasında serbestçe kararlaştırılır. İş takibi ve her türlü danışma ücretleri hakkındaki anlaşmaların yazılı şekilde olması şarttır. Ücretten doğan davalarda, yazılı sözleşmeden başka delil getirilemez ve dinlenemez. BAŞKAN Madde üzerinde söz talebi?.. Yok. Madde üzerinde önerge de bulunmamaktadır. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 31 inci maddeyi okutuyorum: Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

90 İş Sahibinin İşi Başka Özel Dedektife Vermesi MADDE 31. İş sahibi, ilk anlaşmayı yaptığı özel dedektifin yazılı muvafakatini alarak başka özel dedektifleri de işin takibine sokabilir. İş sahibi, ilk Özel dedektifin muvafakatini kendisine tevdi veya tebliğ edilecek bir yazı ile en az bir hafta süre vererek talep eder. Özel dedektif bu süre içerisinde cevap vermemişse muvafakat etmiş sayılır. İlk özel dedektifin muvafakat etmemesi halinde, sözleşme kendiliğinden sona erer. İş sahibi muvafakat etmeyen özel dedektife ücretinin tamamını ödemekle yükümlüdür. İlk özel dedektifin muvafakati ile işin başka dedektifler tarafından da takibi halinde iş sahibi, ilk özel dedektifin ücretinden kısıntı yapamaz. BAŞKAN Madde üzerinde söz talebi?.. Yok. Madde üzerinde önerge de bulunmamaktadır. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler.,. Kabul edilmiştir 32 nci maddeyi okutuyorum: Özel Dedektifin işi Takipten Vazgeçmesi, Azli ve Ücretin Gününde Ödenmesi MADDE 32. Üzerine almış olduğu işi haklı bir neden olmaksızın takipten vazgeçen özel dedektife hiçbir ücret ödenmez ve peşin olarak alınmış para da iş sahibine geri ödenir. Özel dedektifin azli halinde ücretin tamamı verilir. Ancak özel dedektif kusur veya ihmalinden dolayı azledilmişse ücretin Ödenmesi gerekmez. Anlaşmaya göre özel dedektife peşin verilmesi gereken ücret ödenmezse, özel dedektif işe başlamakta zorunlu değildir. Bu nedenle doğabilecek her türlü sorumluluk iş sahibinindir. Yazılı sözleşmedeki diğer ödeme şartlarının yerine getirilmemesinden dolayı özel dedektif işi takip etmek ve sonucu elde etmekten mahrum kalırsa, sorumluluk bakımından aynı hüküm uygulanır. BAŞKAN Madde üzerinde söz talebi?.. Buyurun Sayın Keçeciler. MEHMET KEÇECİLER (Konya) Sayın Başkan, değerli üyeler; görüşülmekte olan teklifin 32 nci maddesiyle ilgili, kanun tekniği açısından gördüğüm mahzurları arz ve ifade etmek üzere söz aldım. Biraz evvel görüştüğümüz 31 inci madde de, daha önce kabul edilen prensiple kabili telif değildir. "Dedektiflik ücreti, dedektifle iş sahibinin anlaşması, tamamen serbest olur" diyoruz, "Serbest hukuk hükümlerine tabidir" diyoruz; daha sonra da iki madde koyuyoruz, "ihtilaf olur, bu ihtilaf vukuunda nasıl çözülür, nerelere gidilir; özel dedektifin işi takipten vazgeçmesi, azli ve ücretinin gününde ödenmesi" vesaire gibi hükümler getiriyoruz. Bunlar, kanunlarda, bu metinlerde bulunmaması gereken düzenlemelerdir. Kanuna belli bir prensibi koyarız ve o prensibe, ondan sonra gelen maddelerde de riayet ederiz. Diğerleri, yönetmelikle falan halledilebilecek işlerdir; yani 31 ve 32 nci maddelerin kanunda yer almaması icap eder. Detaya ait hükümleri burada kanun şeklinde düzenlemek, yarın tatbikatta işi çok zorlaştırır, sıkıntıya sokar; niye; çünkü kanunu bir daha değiştiremezsiniz. Kanunlarla genel prensipler koymalısınız; önemli prensipleri vaz edip kanuna derç etmelisiniz, onun ötesindeki işleri de yönetmeliklerle çözmelisiniz. 30 uncu maddede "özel dedektiflik ücretinin, özel dedektifle müşterinin münasebetinin serbestçe kararlaştırılması" ilkesini benimsemişiz; serbestçe kararlaştırılacak. O kararlaştırdıkları hususun içerisinde, azil meselesi de, ücretin ödenmemesi meselesi de veya birkaç tane dedektif tutması meselesi de, o anlaşmanın içerisinde yapılacak. "Yazılı bir anlaşma esastır" demişsiniz, gayet güzel; artık ondan sonraki maddelerin kanun hükmüne konulmaması icap ederdi. Ben bunu ifade etmek üzere huzurlarınıza geldim. Aslında 32 nci maddenin bu haliyle kanun metninde bulunmaması, çıkarılması gerekir; şifahî teklifte bulunuyorum; arz ederim. Hepinize saygılar sunarım. (Alkışlar) BAŞKAN Buyurun Sayın ERGÜDER. HALİL ORHAN ERGÜDER (İstanbul) Efendim, üstadımın söylediği husus ilk nazarda doğru olabilir; ama biz bu maddelerin tamamını Avukatlık Kanunundan aldık. Özel dedektif, piyasaya çıkıp, firmasını kurduktan sonra özel hukuk başlıyor; herhangi birisiyle anlaşmasında bunu mukaveleye bağlaması gerekir. Parasını alamadığı takdirde mahkemeye gider, bir şey alamaz. Bir miktar peşin alması lazım. Görevine devam ederken, iş sahibi, kendisini azledebilir veya bu görevi daha usta birisine vermek isteyebilir. Bu, doğrudan doğruya Avukatlık Kanunundan alınıp buraya iktibas edilmiştir. BAŞKAN Zabıtlara geçti Sayın ERGÜDER. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

91 Bu faydalı müşavirlik hizmetlerinizi, teklifin görüşülmesi sırasında devam ettirmeniz dileğinde bulunuyorum efendim. Madde üzerinde başka söz talebi?.. Yok. Önerge de yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler.., Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 33 üncü maddeyi okutuyorum: Tebliğ Usulü ve Adres Bildirme Zorunluluğu MADDE 33. İş sahibinin sözleşmede verdiği adrese özel dedektif tarafından yapılacak her tebliğ, kendisine yapılmış sayılır. Adres değişikliği en geç üç gün içinde iş sahibi tarafın taahhütlü olarak özel dedektife bildirilir. İş sahibinin adresine gönderilebilecek yazıların tebliğ edilmemesinden değişikliklerinin bildirilmemesinden doğan sorumluluk iş sahibine aittir. veya adres BAŞKAN Madde üzerinde söz isteyen?.. Yok. Önerge yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Madde kabul edilmiştir. 34 üncü maddeyi okutuyorum : Dosya Tutma MADDE 34. Özel dedektifler, üzerlerine aldıkları her iş yahut yazılı bilgi ve mütalaasına başvurulan her husus hakkında, düzenli bir dosya tutmakla yükümlüdürler. BAŞKAN Maddeyle ilgili söz talebi?.. Yok. Önerge Yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler üncü madde kabul edilmiştir. 35 inci maddeyi okutuyorum : Reklam Yasağı MADDE 35. Özel dedektiflerin, tabelalarında, basılı kâğıtlarında ve ilanlarında özel dedektiflik ve akademik unvanları dışında, unvan ve sıfat kullanmaları yasaktır. BAŞKAN Söz talebi? Yok. Önerge yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum ; Kabul edenler,., Etmeyenler inci madde kabul edilmiştir. 36 nci maddeyi okutuyorum : Cezalar MADDE 36. Ruhsatsız olarak özel dedektiflik yapanlar, üç aydan bir yıla kadar hapis ve bir milyon liradan on milyon liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır. Bu Kanunun 24 üncü maddesindeki denetime engel olan özel dedektif ve özel araştırma görevlileri hakkında eylem daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde yüzbin liradan bir milyon liraya kadar ağır para cezasına hükmolunur. Bu Kanunun 35 inci maddesine aykırı hareket edenler hakkında beş milyon lira ağır para cezası hükmolunur. BAŞKAN Söz talebi?.. Yok. Önerge yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum : Kabul edenler.,. Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 37 nci maddeyi okutuyorum: Yönetmelik MADDE 37. özel dedektif ve özel araştırma görevlilerinin silah ve mermilerinin ne suretle temin edileceği, bunların menşei, cins ve sayıları, kullanış şekli ve şartları ile mesleğinin sona ermesi durumunda kendilerine verilen silah ve mermilerin hangi mercilere ne şekil ve şartlarla devir ve teslim edileceği ve bu konudaki denetim, Özel dedektif ve özel araştırma görevlilerinin eğitimi ve Kanunun uygulanmasına ilişkin diğer hususlar, bu Kanun yayımı tarihinden itibaren üç ay içinde İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir. BAŞKAN Söz talebi?.. Sayın Ayhan, buyurun. CEVAT AYHAN (Sakarya) Sayın Başkan, 20 nci maddede bir kelime yanlış yazılmış. Eğer bu şekilde geçerse mahzurlu olabilir. 20 nci maddenin beşinci satırında "... bu işlerinde..." ibaresinin "bu işyerlerinde" diye düzeltilmesi gerekir. BAŞKAN Sayın Ayhan, 86 nci maddeye göre, maddî hataları düzeltmek kanun teklifinin tümünün oylanmasından önce mümkün. Komisyon, sanıyorum işaretinizi aldı, ayrıca bir maddî hatanın düzeltilmesini de Başkanlığa bildirecektir, onunla birlikte bunu da bildirirlerse, düzeltmeyi yaparım efendim. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

92 Siz, komisyonla istişare içinde olursanız sevinirim. 37 nci maddeyle ilgili söz talebi?.. Yok. önerge yok. 37 nci maddeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 38 inci maddeyi okutuyorum : Yürürlük MADDE 38. Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer. BAŞKAN Söz talebi?.. Yok. Önerge yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum; Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 39ncu maddeyi okutuyorum : Yürütme Madde 39. Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. BAŞKAN Söz talebi?.. Yok. Önerge yok. Maddeyi oylarınıza arz ediyorum: Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. Sayın Komisyonun ve Hükümetin düzeltme talepleri var. Kanun Teklifinin tümünü oylamadan önce onu alayım efendim. İÇİŞLERİ KOMİSYONU BAŞKANI AHMET SEZAL ÖZBEK (Kırklareli) Sayın Başkanım, 20 nci maddenin beşinci satırındaki "işlerine" kelimesinin "işyerlerinde" olarak ve yine aynı maddenin son paragrafındaki "açık işlerinde" ibaresinin "açık işyerlerinde" olarak düzeltilmesi lazım. BAŞKAN O baskı hatası düzeltildi efendim. İÇİŞLERİ KOMİSYONU BAŞKANI AHMET SEZAL ÖZBEK (Kırklareli) Bir diğer husus da, 7 nci maddede "başkomiserlîk" lafından sonra "yüksek tahsil görmüş" ibaresinin parantez içine alınarak ifade edilmesi gerekir. BAŞKAN Değerli milletvekilleri, İçtüzüğün 86 nci maddesine göre, Komisyondan bize ulaştığı şekliyle, teklifin 20 nci maddesinin beşinci satırındaki "işlerine" kelimesi "işyerlerine" şeklinde, 7 nci maddesine önergeyle ilave edilen "başkomiser" kelimesinden sonra (yüksek tahsil görmüş) şeklinde düzeltilerek... AKIN GÖNEN (Manisa) "Yüksek tahsil görmüş" ibaresi biraz karışıklığa meydan verebilir; "Yüksek tahsil mezunu" diyelim. İÇİŞLERİ BAKANI NAHİT MENTEŞE (Aydın) Efendim, zaten hepsinde "Türk vatandaşı olmak, yüksek tahsil görmüş olmak" şartları var. Biraz daha pekiştirmiş olduk. BAŞKAN Efendim, Komisyon ve Hükümet, bir mahzur olmayacağını ifade ettiler, zabıtlara geçti. Zabıtlara sizin itirazınız da geçti efendim. Bu düzeltmeleri de yaparak, teklifin tümünü oylarınıza arz ediyorum : Kabul edenle Etmeyenler.,. Teklifin tümü kabul edilmiş ve teklif kanunlaşmıştır. Hayırlı, uğurlu olmasını temenni ediyorum. Sayın ERGÜDER' e, teşekkür konuşması için söz veriyorum. HASAN BASRİ ELER (Edirne) Sayın Başkan, Meclisin bu şekilde hızlı çalışmasını, devamlı şekilde yasa çıkarmasını diliyorum. BAŞKAN Teşekkür ederim. Buyurun Sayın ERGÜDER. HALİL ORHAN ERGÜDER (İstanbul) Sayın Başkan, değerli arkadaşlarım; duygularımı gerçek olarak ifade ediyorum. Hayatımın en mutlu anındayım. Allah hepinizden razı olsun. (Alkışlar) Başta, grup başkanvekillerine, Turhan Tayan Beyefendiye, İhsan Saraçlar Beyefendiye, Nevzat Ercan Beyefendiye, Aydın Güven Gürkan Beyefendiye, Ercan Karakaş Beyefendiye, Akın Gönen Beyefendiye, sevgili Bakanıma, sevgili yardımcılarına, sevgili komisyon başkanlarıma, bilhassa Erdal İnönü Beyefendiye... AHMET SAYIN (Burdur) Bize yok mu?.. HALİL ORHAN ERGÜDER (Devamla) Bilhassa sizlere ayrı ayrı teşekkür ederim. Bu, benim büyük bir hatıramdır. Demek ki, Türkiye Büyük Millet Meclisi istediği zaman, istediği kanunları otomatikman, bir Longines saatinin işlemesi gibi çıkarabilir. Biraz sonra tatile çıkacağız, ben bu kanunu evime götüreceğim ve çocuklarıma göstereceğim. Bilhassa Sayın Başkanım, bana devamlı pusula gönderiyor; "İçişleri Bakanının durumu ne olacak?" diye, Efendim, İçişleri Bakanlığı o kadar yüce, o kadar yüksek bir bakanlık. Vakıa, özel dedektiflik de çok meşru, çok haysiyetli bir meslektir; ama, İçişleri Bakanlarının özel dedektif olarak kanuna girmesini bir politik nezaket olarak kabul edemiyorum. Sizlerin daha yükseklere layık olduğuna inanıyorum. Hepinizi saygı ve sevgiyle selamlıyorum. Tekrar teşekkür ederim efendim. (Alkışlar) Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

93 Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

94 3.2.ÖZEL DEDEKTİFLİK YASA TASARISI--ÖDD - GENEL GEREKÇE Dünyada her alanda meydana gelen çeşitli ve hızlı gelişmeler doğrultusunda üretim, dağıtım, ekonomik, kültürel ve ticari ilişkilerle insan yaşamı gittikçe karmaşık hale gelmektedir. Her şeyin belli bir düzen ve armoni içinde cereyan etmesi için ulusal ve uluslararası düzenlemeler yapılmakla birlikte, yine de dünyanın her bir köşesinde olduğu gibi ülkemizde de bu düzenlemeleri ihlal eden eylem ve davranışlarla karşılaşılmaktadır. Bunlar kişi, şirket, kurumlar ve hatta zaman zaman devletlerin bile mağdur olmalarına yol açmaktadır. Devletler bu tür ihlallere kaşı resmi birim, kurum ve kuruluşlarla mücadele etmektedir. Ancak yapısı gereği bu ihlallerin tamamı kamu hukuku alanına girmediği gibi, resmi kurumların, özellikle özel alanda ve suç öncesi aşamadaki konularla ilgilenmesi mümkün olamamaktadır. Çoğu zaman da, mevcut bütçe imkânları ile bazen suç sonrası araştırmalara da yeterine zaman ve personel ayırmadığı dönemler olabilmektedir. Yaşamın boşluk kaldırmaması ve özel kişi ve kurumların can ve mal güvenliğinin sağlanması için alınması gereken güvenlik tedbirleri ile modern dünyada gittikçe önem arz eden marka koruma ve rekabet ile ilgili güvenliğe yönelik faaliyetler için duyulan ihtiyaç oranında bütçe ayırmaları, 19. yüzyıldan itibaren ekonomi ve siyasetteki liberalleşme ile paralel olarak bu hizmetlerin özel sektörce yapılmasına imkân verilmesi sağlanmıştır. Gelişmiş ülkelerde, çoğu zaman aynı yasal düzenleme şemsiyesi altında özel güvenlikdanışmanlık ve özel dedektiflik alanında yapılan yasal düzenlemeler ile bunlar belli bir sistem içinde yürütülmeye başlanmıştır. Avrupa Birliğine adaylık projesi ile batıya entegre olmayı hedefleyen Türkiye de de giderek benzeri ihtiyaçların artması ve bunların bir şekilde giderilmesi zorunluluğu nedeniyle, 2004 yılında çıkartılan Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun ile bu alanda bir imkân tanınmıştır. Geçen 5 yıllık sürede özel güvenlik sektöründe önemli gelişmeler sağlanmış, sistem kamuoyu tarafından geniş kabul görmüş ve yerleşmeye başlamıştır. Nitekim,1990 yıllarda ülkemizde de ticari olarak firmaların ortaya çıkması ile o tarihteki parlamento da bu gelişmeler doğrultusunda tarih ve 3963 sayı ile Özel Dedektiflik Kanunu zamanın C.Başkanı tarafından TBMM ne iade edilmiş, ileri sürülen sakıncaların giderildiği metnin tekrar TBMM de görüşülmesi mümkün olamamıştır. Geçen 15 yıllık süreçte dünyamız daha karmaşık olmuş ve dolayısı ile anılan hizmetlere olan ihtiyaç da daha çok duyulmaya başlanmıştır. Şimdi, bir bütünlük arz eden güvenlik şemsiyesinin tam olarak yerine getirilmesi için, diğer öğeler olan özel dedektiflik ve danışmanlık hizmetlerinin oluşumuna da imkân verilmesi gerektiği gözlenmektedir. Bu yapıldığında, özel güvenlikte olduğu gibi, 1. Halen bu alanda Ticaret Yasası çerçevesinde kurumsal firmalar tarafında yürütülen hizmetler bir disiplin altına alınacak, hiçbir kurala bağlı olmadan bireysel olarak sayısız gerçek ve sahte kimlikle yapılan ve bu özelliği nedeniyle de çok sayıda suiistimale neden olan ve Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

95 binlerce vatandaşı dolandıran sözde dedektiflerin ortadan kaldırılarak hizmetler yasal zemine çekilecek, 2.Polisin zaman zaman zorunlu nedenlerle uğraşmak durumunda kaldığı bir takım özel nitelikteki iş yüklerinden kurtarılarak aslî görevine daha fazla odaklanmasına imkân sağlanacak, 3.Belli bir sayıda istihdama katkıda bulunularak gençlere iş imkânı sağlanacak ve özel sektörün dinamikliği ile bu alanda faaliyet gösteren firmaların getireceği yeniliklerle de tatlı bir rekabet ortamı içinde- tüm güvenlik hizmetlerinin kalitesinde bir iyileşme oluşmasına katkıda bulunulacak, 4.Yapılan hizmetlerle elde edilecek bilgi, belge ve delillerle avukat, savcı ve karar aşamasında hâkimlere verilecek kararın somut verilere dayanılarak verilme ortamı yaratılacak ki, bu da özel ve ceza hukuku alanlarında, iş ve işlemlerin daha seri ve daha adil olma ortamını hazırlayarak küçümsenemeyecek ölçüde katkıda bulunulacaktır. Özel Dedektifler Derneği Yönetim Kurulu NOT: Özel bir Özel Dedektiflik Yasası Olan ülkeler ABD-KANADA-AVUSTURALYA AVRUPA: Özel Dedektiflik Yasası Olan ülkeler Avusturya Belçika Fransa Hollanda İngiltere İtalya Latvenya Macaristan Romanya Slovenya İspanya Almanya da bu faaliyetler özel güvenlikte olduğu üzere Ticaret Yasası çerçevesinde yürütülmektedir. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

96 3.3.ÖZEL DEDEKTİFLİK KANUN TASARISI TASLAĞI ÖDD - Bu kanun tasarısı Özel Dedektifler Derneği ÖDD tarafından yabancı ülkelerdeki kanunlar incelenip günümüz koşullarına uygun olarak hazırlanmıştır. Amaç ve kapsam MADDE 1- (1) Bu Kanun; özel dedektiflik ve danışmanlık hizmetlerinin yürütülmesine ilişkin esasları düzenlemeyi amaçlar. (2) Bu Kanun; özel dedektiflik, danışmanlık ve özel araştırma hizmetlerinin içeriğini, bu hizmetleri yürüteceklerin nitelik, mesleğe kabul ve çıkarılmalarını, görev, yetki, sorumlulukları ile bu hizmetlere ilişkin diğer esasları kapsar. Kurul ve işlemler MADDE 2- (1) Özel Dedektiflik, özel araştırma görevlileri ve danışmanlık mesleğine kabul, çıkarma, idari yaptırım uygulama ve denetimlere ilişkin işlemleri yürütmek üzere İçişleri Bakanlığında, Merkez Özel Dedektiflik Kurulu oluşturulur. (2) Merkez Özel Dedektiflik Kurulu; asgari üç ayda bir İçişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısının başkanlığında, Adalet Bakanlığınca görevlendirilecek iki Genel Müdür Yardımcısı ile Emniyet Genel Müdür Yardımcısı ve Jandarma Genel Komutanlığı Harekât Başkanı ve Emniyet Genel Müdürlüğü Özel Güvenlik Daire Başkanından oluşur. (3) Kurulun raportörlük işleri Emniyet Genel Müdürlüğünce yürütülür. (4) Kurulun çalışma usul ve esasları yönetmelikte gösterilir. (5) Özel Dedektiflik Bürolarında çalışacak özel araştırma görevlileri ile diğer personelin mesleğe kabul, çıkarma, idari yaptırım uygulanması ve denetimleri Valilikçe yürütülür. Sekretarya işlemleri Özel Güvenlik Şube Müdürlüklerince yürütülür. İl Özel Güvenlik Kurulunda Özel dedektifler Derneği / Federasyonundan bir temsilcinin katılımı ile oluşur. Özel Dedektif MADDE 3- (1) Özel Dedektif, bu kanunla verilen yetkileri kullanan, Özel Dedektiflik Bürosu açarak personel istihdam eden; a) Bu kanuna göre belirlenen konular ve özel araştırma sözleşmesiyle sınırlı olmak üzere, yürürlükteki mevzuata göre bilgi ve belgeleri toplayıp değerlendiren, araştırma ve inceleme yapabilen, b) Gerekli şartlara haiz olduğunda güvenlik danışmanlığı hizmeti de verebilen, c) Görevini yerine getirirken bir suç işlendiği bilgisi edindiğinde derhal yetkili makamları haberdar ederek, yetkililerin gelişine kadar suç delillerinin ve mümkünse olay yerinin korunmasını sağlayan, görevlidir. Özel dedektiflik bürosu MADDE 4- (1) Özel dedektiflik faaliyeti sadece bu kanuna hükümlerine göre kurulmuş özel dedektiflik bürolarınca yürütülebilir. (2) Özel dedektiflik bürosu, Özel Dedektiflik mesleğine kabul edilen kişiler tarafından açılabilir. (3) Hizmete açılacak özel dedektiflik bürolarının adres, telefon numaraları, diğer haberleşme sistemlerine ait bilgiler, özel araştırma görevlileri ile istihdam olunacak diğer personelin açık kimlikleri, bir hafta içinde bir dilekçe ile birlikte Valiliğe bildirilir. (4) Verilen bu bilgilerde olacak değişiklikler, personelin İşten ayrılması ya da çıkarılması veya yeni personel alınması gibi değişiklikler de yine bir hafta içerisinde yazılı olarak Valiliğe bildirilir. Özel dedektifliğe kabul şartları MADDE 5- (1) Özel dedektif olabilmek için: a) Türk vatandaşı olmak, Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

97 b) Kamu yönetimi, hukuk, siyasal bilgiler iktisat, işletme, Polis Akademisi ile bunlara denkliği kabul edilen 4 yıllık fakülte mezunu olmak ya da fiilen en az onbeş yıl görev yaptıktan sonra kendi istekleri ile ayrılmış veya emekli olmak koşuluyla, genel kollukta, Milli İstihbarat Teşkilatında veya kamu/özel sektörde yönetici konumunda çalışmış olmak, c) Bu Kanuna göre özel dedektiflik/araştırmacılık yapmaya engel bir hali bulunmamak, gerekir. (2) Avukatlar ile Özel Güvenlik yönetici ve görevlileri aynı zamanda hem özel dedektiflik, danışmanlık ve avukatlık görevlerini aynı zamanda bir arada yürütemezler. Özel dedektiflik mesleğine kabul MADDE 6- (1) Özel dedektiflik izni almak için, Merkez Özel Dedektiflik Kuruluna dilekçe ile başvurulur. (2) Merkez Özel Dedektiflik Kurulu, başvuru üzerine 60 gün içinde bu Kanunun 7. ve 9 inci maddelerindeki özel dedektif olabilme şartları ile engel halleri bulunup bulunmadığının güvenlik soruşturmasını yaptırır. (3) Merkez Özel Dedektiflik Kurulu, gerekli inceleme araştırma sonuçlarına göre oy birliği ile karar verir, bu kararı ilgiliye tebliğ eder. (4) Bu maddenin uygulanmasıyla ilgili usul ve esaslar yönetmelikte gösterilir. Özel dedektif olmaya engel haller MADDE 7- (1) Aşağıda yazılı durumlardan birinin varlığı halinde özel dedektiflik mesleğine kabul istemi ret olunur. a) 5237 sayılı Türk Ceza Kanunun 53 üncü maddesi hükmüne göre yasaklı olmamak. Hakkında fiilen yurt dışına çıkış yasağı ya da maliye tahdidi olmamak. Bilinçli taksirli suçlar hariç olmak üzere, 6 aydan fazla hapis cezasına hükümlü bulunmamak veyahut affa uğramış olsa veya deneme süresi suç işlemeden geçirildiği için mahkûmiyet ortadan kalkmış veya ceza çekilmiş sayılsa, mahkûmiyetleri bütün neticeleri ile birlikte ortadan kalksa, para cezasına çevrilse ya da mahkemelerce verilen karar üzerine adli sicilden silinmiş olsa bile; Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçları ile Devlet Güvenliğine karşı suçlar, soykırım ve insanlığa karşı suçlar, 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunun kapsamına giren suçlar ile hırsızlık, nitelikli hırsızlık, kullanma hırsızlığı, yağma, nitelikli yağma, kasten öldürme, neticesi sebebiyle ağırlaşan yaralama, güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık, nitelikli dolandırıcılık, hileli iflas, cinsel saldırı, fuhşa teşvik ve aracılık ile yer temin etmek, ihaleye fesat karıştırma, zimmet, nitelikli zimmet, rüşvet ve TCK 197, 198, 199, 200, 202, 204, 207, 209, 210 maddelerindeki sahtecilik, TCK 213,216'ncı maddelerdeki kamu barışına karşı işlenen suçlardan, suç işlemek amacıyla örgüt kurma, uyuşturucu maddeyi imal, ithal veya ihraç etmek, ülke içinde satmak, satışa arz etmek, başkalarına verme, sevk etme, nakletme, depolama, kullanma ve bilişim suçlarından dolayı hükümlü bulunmamak. b) Devlet Memuru olma niteliğini kaybetmiş olmak veya Devlet Memuru olma yeterliğinde bulunmamak, c) Merkez Özel dedektiflik Kurulunca meslekten çıkarma cezası ile cezalandırılanlar. Yemin. MADDE 8- (1) Merkez Özel Dedektiflik Kurulunun kararı ile mesleğe kabul edilen özel dedektiflere aşağıdaki şekilde yemin ettirilir. "Kanuna, ahlaka, mesleğin onuruna ve etik kurallarına uygun davranacağıma namusum, şerefim ve vicdanım üzerine ant içerim Özel araştırmacı olacaklarda aranacak şartlar MADDE 9- (1) Özel araştırma görevlisi mesleğine kabul edilebilmek için; a) T.C. vatandaşı olmak, b) Özel araştırmacı temel eğitimi sertifikası sahibi olmak, c) En az lise veya dengi okul mezunu olmak, d) 21 yaşını ikmal etmiş bulunmak, e)7. inci maddeye göre engel bir hali bulunmamak. Gerekir. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

98 Özel araştırmacığa kabul MADDE 10- (1) Özel araştırma görevlisi çalışma izni almak isteyen ve 9. Maddede aranan şartları taşıyan kişi bir dilekçe ile Valiliğe başvurur. (2) Dilekçeye kendisini istihdam edecek özel dedektiflik bürosunun iş taahhüdüne ilişkin yazısı da eklenir. (3) Valilik başvuru üzerine kişinin, 30 gün içinde bu Kanunun 9 inci maddelerine göre özel araştırma görevlisi olabilme şartlarını ve engel hallerini araştırır ve ayrıca arşiv araştırması yaptırır. (4) Valilikçe özel araştırmacı olarak çalışmasına izin verilenlere " Özel Araştırma Görevlisi Kimliği" verilir. (5) Özel Araştırına Görevlileri ancak bir özel dedektife bağlı olarak, onların direktifleri doğrultusunda görev yapabilirler. İstihdam Edilecek Diğer Personel MADDE 11- (1) Özel dedektiflik bürolarında idarî işlerde çalıştırılmak üzere personel istihdam edilebilir. (2) Bu kişiler işe başlamadan önce Valiliğe dilekçe ile başvurarak izin alırlar. (3) Dilekçeye kendisini istihdam edecek özel dedektiflik bürosunun iş taahhüdüne ilişkin yazısı da eklenir. (4) Valilik başvuru üzerine kişinin, 30 gün içinde bu Kanunun 7. inci maddelerine göre engel hallerinin bulunup bulunmadığı ile arşiv araştırmasını yaptırarak engel bir halinin bulunmaması durumunda çalışma izni verir. Özel Dedektiflerin çalışma alanları MADDE 12- (1) Özel Dedektifler ikinci fıkrada belirtilen konularla sınırlı olmak ve sözleşme yapabilme yeterliğine sahip müşterilerinin taleplerini yerine getirebilirler. (2) Özel Dedektif bürolarının çalışma alanları; a) Medeni Hukuk Alanı: miras, velayet, vesayet müesseselerinden kaynaklanan sorunlar ve hukuki davalarda yürürlükteki mevzuata uygun olmak koşuluyla kişisel bilgi taleplerinin karşılanması, b) Ticaret Hukuku Alanı: Rekabet ilkelerinin ihlalleri, patent imtiyazının çiğnenmesi, hileli iflas ve sanayi casusluğu konularında araştırma, c) Sigorta Hukuku Alanı: Kaza araştırmaları, hileli işlemlerin ve dolandırıcılığın araştırılması, d) İş Hukuku Alanı: Hileli durumların ve mazeret olarak ileri sürülen hususların gerçekliğinin araştırılması, e) Kayıp kişi ve eşyanın araştırılması, f) Firma çalışanlarının özellikle işe alma ve terfi ettirilmeleri sırasında durumlarının araştırılması, g) Güvenlik Danışmanlığı hizmeti sağlanması, h) Her türlü ticari kuruluşa bağlı distribütör, acente, bayilik ve şubelerin sözleşmede belirtilen maddeler ile ticari şartlarına uyup uymadığının araştırılması, i) İcra iflas dairelerinde, aleyhinde takip yapılan borçluların menkul ve gayrimenkul malları ile üçüncü şahıslardaki hak ve alacaklarının neden ibaret olduğunun araştırılıp tespit edilmesi. j) Fikri haklar mülkiyet hakları, dır. Güvenlik danışmanlığı MADDE 13 (1) Güvenliğin sağlanacağı yerlerin niteliği ve diğer özelliklerine göre oluşabilecek risklerin tespiti, belirlenen risklerin bertaraf edilmesi ya da en aza indirilebilmesi amacıyla; koruma ve güvenlik hizmetini yerine getirecek personel ile bulundurulabilecek veya taşınabilecek silah ve teçhizatın, gerekli hallerde diğer fizikî ve elektronik güvenlik tedbirlerinin belirlenmesi için yapılan analiz işlemidir. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

99 (2) Güvenlik danışmanlığı hizmeti ancak, fiilen en az onbeş yıl görev yaptıktan sonra kendi istekleri ile ayrılmış veya emekli olmak koşuluyla, genel kollukta veya Milli İstihbarat Teşkilatında yönetici konumunda çalışmış olan özel Dedektifler ile aynı süre özel güvenlik sektöründe yönetici olarak çalışmış kişiler tarafından verilebilir. Özel dedektiflerin yetkileri MADDE 14- (1) Bakanlıkça verilen faaliyet izin belgesinin gösterilmesi halinde, özel dedektifler bazı kayıtlardan bilgi temin edebilirler. Bu Kanun çerçevesinde ulaşılması gereken aşağıdaki bilgi ve belgeler özel dedektiflere verilir. a) Hava, kara ve deniz araçlarına dair kayıtlar, b) Nüfus kayıtları ve ikamet bilgileri, c) Sigorta kayıtları ve iş kayıtları, ç) Yurt dışına giriş ve çıkış kayıtları, d) Adli Sicil kayıtları, (2) Genel kolluk tarafından yapılan çalışmalara rağmen bulunamayan kayıp kişinin, bulunması için başka bir imkânın kalmaması durumunda, kamu yararının da bulunması halinde kayıp kişinin; hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının kararıyla, belli bir zaman dilimindeki telekomünikasyon sinyal bilgileri tespit edilebilir. (3) İkinci fıkrada yer alan bilgiler sadece kayıp kişinin bulunması ve yerinin tespiti amacıyla kullanılabilir. Eğitim: Özel Araştırmacılar (Yönetmelikte belirtilen Özel Dedektifler Derneği/Federasyon ile müşterek olarak hazırlanacak müfredata göre eğitim alırlar. Bilgileri Açıklama Yasağı ve Doğru Bilgi Verme İlkesi MADDE 15- (1) Özel Dedektifler, çalışmaları sonucu edindiği bilgileri sözleşme yaptıkları müşterileri dışında kimseye açıklayamaz. (2) Ancak, kamu adına takibi gerekli bir suç işlendiği yolunda bilgi edindiğinde bilgi ve belgeleri bulunduğu yerdeki yetkili mercilere intikal ettirmekle mükelleftir. (3) Özel Dedektifler ile özel araştırma görevlileri işverenine ya da müşterisine gerçek dışı bilgi ya da rapor veremezler. Görevi savsaklama ve kötüye kullanma MADDE 16- (1) Özel dedektiflik büroları, bu Kanun ve diğer kanunlar gereğince kendilerine verilmiş görevleri ve görevleriyle bağlantılı olarak edindikleri bilgi ve belgeleri kötüye kullanamaz, bunları hizmet satın alanlarla üçüncü kişilerin kötüye kullanmalarını engelleyici tedbirler alırlar. (2) Birinci fıkra hükümlerine aykırı davranan özel dedektifler ile özel araştırma görevlileri eylemleri Türk Ceza Kanunu veya ceza hükmü içeren diğer kanunlara göre suç ya da kabahat oluştursa bile ayrıca Türk Ceza Kanununun 257 ve 258 maddelerine göre de cezalandırılır Özel dedektiflik büroları ve görevlilerinin denetimi MADDE 17- (1) Özel dedektiflik büroları ve buralarda istihdam edilen personel ile özel araştırma görevlileri, Bakanlık ve valilikler tarafından ihtiyaç duyuldukça her zaman denetlenebilir. (2) Denetlemeye ilişkin esas ve usuller Yönetmelikle düzenlenir. İdari Yaptırımlar MADDE 18- (1) İdari yaptırımlar şunlardır: a) Kınama: Tutum ve davranışlarında kusurlu sayıldığının özel dedektife / araştırmacıya bildirilmesidir. b) İdari Para Cezası: En az asgari ücret ve beş katına kadar para cezasıdır, c) Geçici Faaliyetten Men: Özel dedektiflik ve araştırma bürosunun bir aydan az ve bir yıldan fazla olmamak üzere faaliyetten yasaklanmasıdır. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

100 d) Süresiz Faaliyetten Men: Özel dedektiflik / araştırma bürosu ruhsatı ve özel araştırmacı kimliğinin geri alınarak özel dedektiflik / araştırma görevlisi unvanının kaldırılmasıdır. (2) Bu madde hükümleri îl Özel dedektiflik / Araştırma Komisyonunca yardımcı özel dedektiflik / araştırma görevlilerine de aynen uygulanır. (3) İdari yaptırımı gerektiren fiiller; a) Kınama: 1. b) İdari Para Cezası: b1. Bu Kanunun Madde 4/3 ve 4/4 inci maddesine aykırı hareket edenler hakkında bin Yeni Türk Lirası idari para cezası verilir. b2.bu Kanunun 8.maddesine göre yemin etmeden işe başlayanlara bin Türk lirası idari para cezası verilir. b3.bu kanunun 11.maddesine aykırı hareket edenler hakkında bin Türk lirası para cezası verilir b4.bu kanunun 27.maddesine aykırı hareket edenler hakkında ikibin Türk lirası para cezası verilir. B5.Denetimler sonrası tebliğ edilen eksiklikleri süresi içinde gidermeyenlere bin Türk lirası para cezası verilir. c) Geçici Faaliyetten Men: 1. Sözleşmeye bağlanan her işle ilgili düzenli bir dosya tutmakla yükümlüğüne aykırı davranan Özel Dedektiflik / Araştırma Bürosu otuz gün süreyle faaliyetten men edilir. d) Süresiz Faaliyetten Men: Bu kanunun 15,16 ve 26.maddelerini sürekli ihlal edenler meslekten süresiz men edilir. dır. (4) İdari yaptırım uygulanmasını gerektiren eylemin işlenmesinden itibaren bir yıl içinde aynı fiilin tekrarı halinde eyleme öngörülen cezanın bir üstü verilir. (5) İdari yaptırımların verilmesine ilişkin esas ve usuller Yönetmelikte gösterilir. Adli cezalar MADDE 19- (1) Gerekli izinleri almadan Özel dedektiflik / araştırma bürosu açanlar, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Gerekli izinleri almadan özel dedektiflik / araştırmacılık yapanlar da birinci fıkraya göre cezalandırılır. (3) Bu Kanunun 24 üncü maddesindeki denetime engel olan özel dedektifler ile özel araştırma görevlileri hakkında eylemleri daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır Özel dedektifliğin sona ermesi MADDE 20- Özel dedektiflerin; a) Bu Kanun hükümlerine göre süresiz faaliyetten men edilmesi, b) Özel Dedektifliğe alınma şartlarından herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması veya daha sonra bu şartlardan herhangi birinin kaybedilmesi, halinde Merkez Özel Dedektiflik Kurulu kararı ile özel dedektiflik izni ve büro açma ruhsatı iptal edilir Özel dedektiflik hizmet ücretinin serbestçe kararlaştırılması MADDE 21- (1) Özel Dedektiflik hizmeti ücreti, özel dedektiflik bürosunun sunacağı hizmetlerin karşılığı olan meblağı İfade eder. (2) Ücret, Özel Dedektif ile hizmet satın alan arasında serbestçe kararlaştırılır. (3) Bu kanun çerçevesinde yapılacak tüm iş ve işlemlere ilişkin ücretlerin hizmet sözleşmesinde açıkça yazılması gerekir. (4) Uygulanacak asgari ücret tutarı özel dedektifler derneği / federasyonu tarafından belirlenir. Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

101 Özel dedektiflik hizmeti satın alanın hak ve sorumlulukları MADDE 22- (1) Özel dedektiflik sözleşmesi, özel dedektiflik hizmeti satın almak konusunda sözleşme yapma yeterliliğine sahip olan gerçek veya tüzel kişiler ile özel dedektif arasında yapılabilir. (2) Hizmet satın alan, sözleşmede açıkça belirtmek koşuluyla aynı konuda başka özel dedektiflik bürolarıyla da sözleşme yapabilir. (3) Hizmet satın alan, tek taraflı olarak sözleşmeyi feshedebilir, ancak bu durumda sözleşme ücretinin tamamını ödemekle yükümlüdür. (4) Sözleşmeyle dayalı olarak almış olduğu özel dedektiflik hizmetini, tek taraflı olarak feshederek bunu üç iş günü içinde hizmet satın alana bildiren özel dedektife herhangi bir ücret ödenmez, ödenmiş olan tüm ücret ve masraflar derhal iade edilir. Tebliğ usulü ve adres bildirme zorunluluğu MADDE 23- (1) Hizmet satın alanın sözleşmedeki adresine yapılacak her tebliğ, kendisine yapılmış sayılır. Adres değişikliği en geç bir hafta içinde iş sahibi tarafından taahhütlü olarak özel dedektiflik bürosuna bildirilir. (2) Hizmet satın alanın adresine gönderilebilecek yazıların tebliğ edilmemesinden veya adres değişikliklerinin bildirilmemesinden doğan sorumluluk iş sahibine aittir. Dosya Tutma MADDE 26- (1) Özel dedektifler, sözleşmeye bağlanan her işle ilgili düzenli bir dosya tutmak ve bunu asgari beş yıl süreyle güvenli bir şekilde saklamak zorundadırlar. Reklâmlarla ilgili kısıtlamalar MADDE 27- Özel dedektiflerin tabelalarında, basılı kâğıtlarında ve ilanlarında özel dedektiflik ve akademik unvanları dışında, unvan ve sıfat kullanmaları yasaktır. Yürürlük MADDE 28- (1) Bu kanun yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 29- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. Diğer Hususlar: 1. Yabancıların durumu /ortaklık (Karşılılık İlkesi) 2. Harçlar: Dedektiflik Faaliyet izin Belgesi için YTL, Özel Dedektiflik ve Araştırmacı Kimliği için 250 YTL harç alınır 3. Uyum süreci: Bu yasa çıkmadan önce TTK göre faaliyet gösteren firmalar 6 ay içinde yasada öngörülen şartları yerine getirirler. 4. Eğitim: Özel dedektif ve özel araştırma görevlileri ( AB Standardında) süreli eğitim alır. Eğitim Müfredatı, sınav sistemi yönetmelikle belirlenir. EGM-TSK-MİT ten emekli olanlar bu eğitimden muaf tutulur. Eğitim müfredatı Özel Dedektiflik alanında faal olan STK ile birlikte hazırlanır. Bu eğitim, Meslek Yüksek Okullarda verilmeye başlayana kadar Özel Dedektiflik alanında kurulmuş faal olan STK tarafından verilir. Kaynak: 1. Yabancı Ülkelerde Özel Dedektiflik Kanunları Sayılı Özel Dedektiflik Kanunu 3. TBMM Tutanakları 4. EGM Arşivi - web sayfası ( Hazırlayan: Özel Dedektifler Danışmanlar ve Araştırmacılar Derneği ÖDD - Adına 1. Yusuf Vehbi DALDA ÖDD Onursal Başkanı 2. İsmail YETİMOĞLU ÖDD Başkanı 3. Av. Yusuf Murat SÖYLEMEZ ÖDD Genel Sekreteri 4. Av. Raziye Oya SÖYLEMEZ ÖDD Hukuk Sekreteri Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

102 Uluslararası Meslek Etik Kurallara Bağlı Olarak Faaliyet Gösteren Firmalar Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının Faaliyet Kodu (Özel Dedektiflik Hizmetleri ) uygun faaliyet gösteren ÖDD üyesi özel dedektiflik firmaları MAVİAY ÖZEL DEDEKTİFLİK LTD. ŞTİ. İSTANBUL YETKİLİ: İSMAİL YETİMOĞLU & AYLA YORULMAZ TİCARET UNVANI: IMB AJANS FİNANS DEDEKTİFLİK TİC. LTD. ŞTİ. İSTANBUL TİCARET ODASI SİCİL NO: GÖSTEPE V. DAİRESİ VERGİ NO: İLETİŞİM TEL: maviay@dedektif.com.tr WIRTSCHAFTS DETEKTEI MENTES - ALMANYA YETKİLİ: AYHAN MENTEŞ NÜMBERG V. DAİRESİ VERGİ NO:DE İLETİŞİM TEL: info@detektei-mentes.de ESAY ÖZEL DEDEKTİFLİK - ADANA YETKİLİ: ESEN YÜCEL YÜREĞİR V. DAİRESİ VERGİ NO: İLETİŞİM TEL: info@esaydedektiflik.com Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,

103 Özel Dedektifler Derneği ÖDD İstanbul,